Kerpiç Dökme Makinası

KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK AÇIDAN İNCELENMESİ MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK AÇIDAN İNCELENMESİ HAZIRLAYAN:MİNEL KURTULUŞ YÜRÜTÜCÜ: DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK DİLHAN ALTINIŞIK Bu çalışma EKOLOJİK MALZEMELER yüksek lisans dersi kapsamında hazırlanmıştır  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ SUNUM İÇERİĞİ Kerpiç Nedir? Neden Kerpiç? Kerpicin gelişimi (Grafik Resim) Geleneksel Kerpiç Yapı Sistemleri ve Örnekleri Çağdaş Kerpi Yapı Sistemleri ve Örnekleri Kerpiç Malzemenin Avantaj ve Dezavantajları Kerpicin Ekolojik, Sürdürülebilirlik ve Enerji Bağlamında İncelenmesi Kerpicin Karbok Ayakizi İncelemesi Kerpiç Yapıda Dikkat Edilmesi Gerekenler Kerpiç Malzemenin İyileştirilmesi Türkiyede Kerpiç Sonuçlar ve Değerlendirme. Kaynakça  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİÇ NEDİR?  Kerpiç, killi ve uygun nitelikli toprağın içine saman veya diğer katkı maddeleri karıştırılarak su ile yoğrulup kalıplara dökülmesi ve şekillendirilmesi sonucu açık havada kurutularak elde edilen kompozit bir yapı malzemesidir.  Kerpiç, insanoğluna yapı malzemesi olarak çok uzun süre hizmet etmiştir. Anadolu’da da tarihin ilk dönemlerinden beri hammaddesi toprak olan “kerpiç” ile oluşturulan yapılar vardır.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ NEDEN KERPİÇ? Kerpiç malzemesinin yapımında kullanılan killi toprağın; -her yörede bulunması, -uygulama tekniğinin kolaylığı, -kırsal alanlarda yaşayanların tarımsal etkinlik dışında kullanılmayan emeklerin değerlendirilmesi, -ekonomikliği (üretim maliyetinin düşük olup üretimi için tesis gerektirmemesi) gibi nedenlerle halen yapı malzemesi olarak kullanılmaktadır. Kerpiç yapılar; Yapı içerisinde oluşan buharın duvardan rahatlıkla geçmesi nedeniyle dış duvarlarda ve tavanlarda yoğuşma oluşmaz. Kerpiç yapı, kerpiç hamurunun gözenekli yapısı sebebiyle havadaki nemi bünyesine alarak iç mekânın nemini dengede tutar. Her mevsimde bina içindeki kullanıcıya uygun yaşam koşullarını sağlar. Bu yönüyle ayrı bir ısı yalıtım malzemesine ihtiyaç bırakmayarak ömür boyu ekonomi sağlamaktadır. Isıtma kesildikten sonra uzun süre bünyesindeki ısıyı vererek sıcaklığın dengeli kalmasını sağlar. Yapıyı dışarıdaki istenmeyen sıcak veya soğuktan korur. KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Geleneksel Kerpiç Yapı Sistemleri Kerpiç Tuğla Örgü İle Yapı Üretimi Bu tuğlaları imal etmek için ahşap kalıplar gereklidir. Belirli nemlilik derecesindeki balçık hamuru kuvvetli bir savurma ile kalıp içine çarpılır, elverdiği ölçüde üzeri bastırılarak kalıbın her noktasına nüfuz etmesi sağlanır. Kerpiç hamuru kalıba itina ile doldurulduktan sonra kalıp kaldırılır ve kurutma mahalline taşınır. Orada hafif bir sarsma ile kalıp içindeki şekillenmiş kerpiç tuğlası kolaylıkla çıkarılır ve kurumaya terk edilir. Kalıptan çıkarılan taze kerpiç tuğlaları hiç bir zaman birden bire güneşe bırakılmamalıdır. Çatlama ve çarpılmaları önlemek için ot, saz, saman gibi maddelerle örtmek üzerlerine hafif bir kum serpmek suretiyle dış tesirlerden korunmalıdır. Biraz kuruduktan sonra tuğlalar kılıcına oturtulur, bir müddet sonra da dikine oturtularak bir müddet böyle bekletilir(kurutulur). Kerpiç harcının hazırlanması Dört gözlü ahşap kerpiç kalıbı Çeşitli kerpiç kalıpları  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Geleneksel Kerpiç Yapı Sistemleri Daha sonra kısmen kurumuş olan kerpiç tuğlaları bir sundurma altında toplanır. Yalnız depolanan bu sundurma çardakların zemini düzeltilmeli ve bol miktarda kum serpilmelidir. Depolama mahallinin kenarları da çepeçevre hendeklerle çevrelenerek yağmura karşı önlem alınmalıdır. Kuruyan kerpiç tuğlaları ile duvarlar örülmeye başlanır. Ülkemizde en çok kullanılan kerpiç yapı sistemi budur. Ahşap ve taşı az olan yörelerimizde (özellikle orta Anadolu'da) geleneksel inşaatların çok büyük bir Kerpiç harcının kalıplanması kısmı kerpiç tuğlaları ile inşa edilmiştir Kerpiç harcının kalıplanması Kerpiç harcının kalıplanması Kerpiç harcının kalıplanması Kalıptan çıkan kerpicin güneşte kurutulması Kerpiç ile tuğla arasındaki en önemli farklardan birisi, kerpicin herhangi bir enerji harcamaksızın güneş ışınları ile kurutulması, tuğlanın ise ºC sıcaklığa sahip fırında pişirilmesidir  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Geleneksel Kerpiç Yapı Sistemleri Dövme Yöntemiyle (Rammed Earth) Yapı Üretimi Bu sistemde kerpiç yapı elemanı, zemin rutubetindeki balçık hamurunun kalıplar içinde dövülüp sıkıştırılmasıyla imal edilir. Tuğla yapımı ve duvar örülmesi olarak iki ayrı iş gerektiren kerpiç tuğlalı sisteme göre inşa kolaylığı ve zaman tasarrufu gibi avantajları vardır. Dövme kerpiç yapıda bu iki ayrı iş bir defada tamamlanmaktadır. Kalıplar içindeki balçık hamurunun dövüp sıkıştırma işlemi tamamlandıktan sonra, kalıplar açılır,(tıpkı betondaki gibi)düzgün, harta yerine göre sıva dahi gerektirmeyecek kadar düz yüzeyler elde edilir. Dövme Kerpiç Kalıpları Çift yönlü kerpiç tokmağı, Ekvador Çeşitli dövme kerpiç tokmakları Kalıp içine dökülen kerpiç toprağı tabakası cm'yi geçmemek üzere tüm duvarlarda dövme işine başlanır. Bu işlem tamamlandığında cm'lik kerpiç toprak tabakası sıkışarak cm kalınlığına iner. Diğer bir ifadeyle cm'lik kerpiç tabakası cm kalınlığa düşünceye kadar dövülerek sıkıştırılır. Bu cm'lik kalınlık balçıkta bulunan taş ve tuğla parçalarının da maksimum iriliğini vermektedir. Bu şekilde her sıkıştırılan taban üzerine yenisi ve tekrar sıkıştırılmak suretiyle kalıp üst seviyesine ulaşıncaya dek çalışmaya devam edilir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Geleneksel Kerpiç Yapı Sistemleri Bu sistemde uygun zeminlerden elde edilen taşlı, çakıllı, killi toprak olduğu gibi, hiç bir ek isleme gerek duyulmadan, zemin rutubetinde kalıpların içine beton gibi dökülüp iyice dövülmek suretiyle kullanılabilir. Bu kolaylık, sistemi ekonomik yönden diğerlerine göre daha avantajlı kılmaktadır. Bu avantajına rağmen dövme yapı diğerlerine oranla daha çok dikkat ve itina, daha titiz bir işçilik gerektirmektedir. Gerekli dikkat ve titizlik gösterilmediği takdirde tamiri çok zor durumlarla karşılaşılacağı bilinmelidir. Dövme kerpiç yapı sisteminde kalıp en önemli faktördür. Kalıpların sağlam ve kuvvetli olması, dövme esnasında durumu koruyacak yeterli rijitliğe sahip olması gerekir. Diğer yandan kolayca sökülüp yeniden kurulması gibi bir zorunluluk da söz konusudur. Dövme kerpiç yapıda alt tabakanın kurumasını beklemek zorunluluğu yoktur. Dövülmüş kısımlar derhal ilk mukavemetini almış olur. Sistemin bir avantajı da budur. Vietnam’da Dövme Kerpiç Yapı Üretimi Dövme Yöntemiyle yapılmış bir yuvarlak kulübe Kuru ot katkılı kerpiç duvar Bollbrügge, Almanya, Dövme esnasında oluşacak basınca maruz kalan kalıbın her noktasında şeklini koruyabilmesi gerekir. Bu nedenle kalıbın tüm yüzeyine belirli aralıklarda yayılmış yeterli kuvvete kuşak ve gergi sistemine gerek vardır. Kalıp levhalarını yüksekliğinin artması taşıma ve montaj işçiliği yönünden zorluklar getirmektedir. Kalıp tahtalarının mümkünse rendeli olması fakat rutubete karşı içirilen(veya emdirilen) maddelerle izole edilmesi gerekir. Dövme işlemine duvar ortasından başlanıp köşelere doğru devam edilir. Kalıp üst seviyesine ulaşılınca kalıp sökülür ve müteakip yükselme için yeniden monte edilir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Geleneksel Kerpiç Yapı Örnekleri Dünyanın en eski gökdelenleri «Çamur Manhattan», UNESCO Dünya Miras Listesi, Şibam, Yemen  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Geleneksel Kerpiç Yapı Örnekleri Djenne Camii, UNESCO Dünya Miras Listesi, Mali  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Geleneksel Kerpiç Yapı Örnekleri Ksar Ouled Soltane, Tunus  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Geleneksel Kerpiç Yapı Örnekleri Sıkıştırılmış Toprak(Rammed Earth) yöntemiyle yapılmış Kutsal Haç Kilisesi, Stateburg, Güney Karolina,  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri Kerpiç yapılar, y.y.’ın ortalarına kadar ülkemizde imkânların sınırlı olduğu dönemlerde ve genellikle köylerde, zorunluluk nedeniyle kullanılan, toplumun refah düzeyinin yükselmesi ve diğer inşaat malzemelerinin üretiminin yaygınlaşması gibi etkilere bağlı olarak terkedilmeye çalışılan bir yapı malzemesi olarak karşımıza çıkmaktaydı. Ancak günümüzdeki sosyal ( toprağın mekansallaşmasının insan üzerinde uyandırdığı dinginlik, yumuşaklık, mekânsal süreklilik, insan mekan ilişkisi gibi ve ekonomik* (enerji, çevre ve çevre kirliliği gibi) koşullar, toprağın yapı için yararlı yönlerini tekrar ön plana çıkarmıştır. Çatalhöyük Kerpiç Evleri Toprak duvarda dekorasyon Sıkıştırma toprak duvar ve toprak şömine *Toprak yapılara atfedilen düşük statüdür ve dünyanın her yerinden beton ve diğer «modern» yapı malzemeler konusunda yaygara koparan kişilerin haberleri gelmektedir. Bunun üzücü sonucu, genellikle çok daha pahalı olan ve daha da iyi olmayan yapılardır. Örneğin bir torba çimento dünyanın birçok yerinde bir haftalık maaşa denk gelmektedir. Oysa beton, toprak dengine göre çok daha az konforludur ve yazın daha sıcak ve kışın daha soğuk olmaktadır. Toprağın Isıl (Termal) Performansı çok daha iyidir. Toprak inşaatın şaşırtıcı faydaları esas olarak yüksek ısıl kütlesinden ve orta düzeyde yalıtım değerinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca, kilin nemi emme/geri verme entalpisi olan, kil duvarların su buharını çekmesi ve salması şeklinde geniş çapta ifade edilen tampon etkisi bugüne kadar üzerinde daha çok çalışılmış bir konudur  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Kerpiç ve Samanın Isı İletkenlikleri Malzemelerin iyi bir ısı yalıtım özelliği gösterebilmesi için ısıl iletkenlik değerinin diğer malzemelere göre düşük olması gerekir. Isıl iletkenlik değeri ne kadar 0 (sıfır)’a yakınsa malzeme o derece ısı yalıtımı özelliğine sahiptir (Tablo 1). Saman tek başına çok iyi doğal, organik bir ısı yalıtım malzemesidir. Isı iletkenlik hesap değeri W/mK değerindedir. Kerpiç evlerin duvar kalınlığının cm olması halinde TS’de soğuk iklim bölgeleri için tavsiye edilen ısı iletkenlik katsayısı U= W/m2K değerini sağladığı bulunmuştur. 60 cm kalınlığında bir kerpiç duvarda Tablo 2’de verilen malzemelerin kullanılması halinde ısı iletkenlik kat sayısının U= W/m2K olduğu hesaplanmıştır  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri Günümüzde fosil enerji kaynaklarının hızla tükenmesi ve bunların yarattığı çevre sorunlarının artması nedeniyle, enerji tüketiminin denetimi ve yönetimi giderek önem kazanmaktadır. Kyoto Protokolü kapsamında belirlenen hedefler doğrultusunda, yılı ile kıyaslandığında yılı itibarıyla; % 20 daha az enerji tüketimi, % 20 daha az karbon emisyonu ve üretilen enerjinin % 20’sinin yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılanması yönünde çalışmalar yapılmaktadır. Enerji tüketiminin sektörlere göre dağılımına bakıldığında, bina sektörü, sanayi ve ulaşımdan sonra, enerji verimliliğinin* sağlanabileceği öncelikli alanlardan birisi olarak görülmektedir. Stratejik Araştırma Gündemi (Strategic Research Agenda-SRA) Vizyon raporunda, Avrupa yapı sektörünün müşteri-kullanıcı gereksinimlerine yanıt verirken aynı zamanda da bilgi tabanlı ve sürdürülebilir bir yapı üretimine gidilmesi gerektiğini belirtmiştir. % 70’i konutlar için olmak üzere toplam enerji tüketiminin % 40’ını oluşturan Avrupa yapı sektöründe, enerji, su ve malzeme kullanımı konusunda alınacak önlemlerin üzerinde durulmaktadır. Örneğin 1m³ beton üretmek için - kWh gibi bir enerji gerekirken aynı miktarda kerpiç üretmek için bu enerjinin % 1’i yeterlidir. Yapılan araştırmalar 1kWh elektrik enerjisi üretimi için atmosfere ortalama g SO 2 Fosil yakıtlar ve çevre kirliliği (Kükürt Dioksit) ve g NO2 (Azot Dioksit) aktarıldığını göstermiştir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri Bu süreç yüksek teknolojinin bedeli olarak doğanın artık temizleyemediği çevre kirliliğini de beraberinde getirmektedir. Bunun bir sonucu olarak son dönemde çevre korunumu ve sürdürülebilirliği ön plana alan uygulayıcı ve planlamacılar, yapımında enerji kullanılmayan veya çok az enerjiye gereksinim duyan, kullanımı sırasında en az enerji ile konfor koşullarını sağlayan ekolojik malzemelere yönelmektedirler. Ekolojik kerpiç binalar, çevre sistemlerini maksimum derecede korumayı esas alırken, bina içinde de insanlar için en uygun yaşanabilecek ortamı sağlamaktadır. Bu binaların enerji tasarruflu yapı kabuğuna sahip olması da çok büyük bir avantaj olarak karşımıza çıkmaktadır . Bütün bu bahsedilen sosyal ve ekonomik koşullar, toprağın yapı için yararlı yönlerini tekrar ön plana çıkarmıştır. Bugün toprak yapı üzerinde araştırmalara hala devam edilmektedir. İnşa ettiğimiz her şeyin kaynağı dünyanın kabuğundan elde edilir ve şu andaki mevcut biçimini jeolojik, solar, biyolojik ve/veya endüstriyel üretim süreçlerinin bir şekilde bir araya getirilmesinin bir sonucu olarak almıştır. Örneğin ahşap, güneş enerjisinin, biyolojik büyümenin ve topraktan ve havadan alınan besinlerin (bu da topraktan gelmektedir) bir sonucudur. Taşıyıcı sistem çeliği –ve diğer tüm metaller- içinde cevher bulunan kayaların damıtılması ile elde edilmiştir. Sanayi Devriminin ortaya çıkışı ve onun imzası niteliğinde olan, büyük ölçekli olarak fosil yakıt enerjisinin kullanılması yeryüzünden elde ettiğimiz malzemeleri iyileştirme-değiştirme ölçeğimizi ve hızımızı son derece artırdı, ancak bunları temelden değiştirmedi. Örneğin Portland çimentosu yılında icat edildi, ancak bu binlerce yıldır dünya çapında bilinen ve kullanılan hidrolik harçların sadece geliştirilmiş ve rafine edilmiş halidir. Kerpiç yapı üretimi ve kerpiç malzemesiyle ilgili olarak ortaya çıkan durumda da; yepyeni bir malzeme ve/veya sistem üretmek değil, mevcut malzemenin iyileştirilmesi ve geliştirilmesidir. Sanayi Devrimi sırasında ortaya çıkan ve hiç göz ardı edilmesi mümkün olmayan tek kökenden yeni malzeme, şu anda borular, çatılar, yalıtım, su yalıtımı, kaplamalar, tutkallar ve binalardaki diğer yerler için kullanılan sayısız çeşitteki petrokimyasallardır.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri Toprak yapının da, diğer yapılar gibi sorunları ve bazı sakıncalı yönleri de vardır. Bunlar gerekli önlemler alınarak ve öngörülen koşullara uyularak, ya tamamen giderilir veya en aza indirilebilir. Kerpiç genel olarak bazı kusurlar ihtiva etmektedir. Bunlardan bazıları; basınç dayanımı düşük, suya karşı dayanımı zayıf ve birim hacim ağırlığı yüksektir. Bu nedenlerden dolayı kırsal bölgelerde geleneksel bir yapı malzemesi olarak kalmıştır. Bu dezavantajları gidermek ve bugüne kadar kerpiç toprağının özelliklerini geliştirmek için yapılan çalışmalar maliyetlerin yüksekliği, yöresel koşullara uyumsuzluk ve ileri teknoloji gerektirmesi gibi nedenlerle kısmen başarılı olmuştur. Ancak bu tür çalışmalar halen devam etmektedir . Çatlamış toprak  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri Bu dezavantajlar, bir takım planlama önlemleri alarak, uygulama kurallarına ve yerine dikkat ederek önlemeye çalışılsa da esas amaç, malzemenin sorun taşıyan bu tür özelliklerinin günümüz imkânları kullanılarak standardının yükseltilmesini sağlamaktır. Genellikle kerpiç malzemesinin korunması için ya katkı malzemesi katarak kerpiç toprağı stabilize edilmekte, ya da kerpiç duvar yüzlerine sıva, badana ve boya tatbik edilerek dış tesirlerden koruma sağlanmaktadır. Bazı durumlarda ise her iki yöntemde kullanılabilmektedir. Sanayileşmiş Yapı Sistemleri Tarihsel sistemlerde olduğu gibi bunların her birisi bir baz karışımı olan toprak ve su karışmını kullanır. Bunlar aynı zamanda çakıl, kum, silt, saman ve diğer lifleri içerebilir. Sıkıştırılmış Toprak Bloklar-STB veya PTB(Pressed Earth Bricks-PEB veya Compressed Earth Bricks-CEB) Şu anda dünya çapında, hafif nemli torpak kütlesini hidrolik veya kaldıraç ve kas gücü ile yoğun bir şekilde sıkıştıran birçok farklı makine bulunmakta ve kullanılmaktadır. Doğru yapıldığında sonuç pürüzsüz ve boyutsal olarak kararlı bir bloktur. Avrupa’da elyaf, hasır gibi sanayi ürünleri veya kimi zaman da ince saz bitkisiyle güçlendirilerek toprak paneller de üretilmekte olup tavan, duvar ve hareketli im mekan panoları veya dolaplar bu panellerden oluşabilmektedir. Toprak panellerin yapımında kullanılan toprağın kil oranının bu toprağın içindeki diğer maddelere göre yüksek olmasından dolayı bu panellere «kilpan» denilir. Kerpicin mekanik özelliklerinin iyileştirilmesi ve suya karşı direncinin korunmasında genellikle çimento, kireç, alçı, asfalt gibi endüstriyel malzemeler kullanılmaktadır. Ancak bunların içinde kerpiç stabilizasyonunda yaygın olarak kullanılan bağlayıcı madde kireçtir. Kerpiç toprağına kireç ilave edildiğinde üç tür kimyasal reaksiyon oluşmaktadır. Bunlar; iyon değişimi, kirecin karbonatlaşması ve puzolanik reaksiyonlardır. Kerpice düşük oranlarda kireç ilavesinin basınç dayanımını düşürdüğü buna karşın suya karşı direnci arttırdığı bilinmektedir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri-Sanayileşmiş Yapı Sistemleri Almanya’da üretilen toprak paneller, Kilpan Toprak panellerde oluşan duvar ve tavanlar ile sıkıştırma toprak döşeme  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri-Sanayileşmiş Yapı Sistemleri Ekstrüde Bloklar Görünüş olarak hem STB’lere hem de pişmiş toprak briketlere benzer olan ekstrüde bloklar, plastik kıvamdaki nemli malzeme kütlesinin çelik kalıplar içinden çekilmesi ile yapılmaktadır. Yani bunlar pişirme olmadan, pişirilmiş briketle aynıdırlar. Çimento Stabilizasyonu Portlan çimentosunun kum, çakıl ve su ile karıştırılması basit bir betonu üretir; kabul edilebilir miktarda ince madde-silt ve/veya kil- içeren aynı şeye toprak çimento denilir. Kerpiç yapı sistemlerinden herhangi birisi için karışıma çimento eklenirse, bir çok ayırt edici etki ortaya çıkmaktadır: • Yapım hızı köklü bir şekilde değişmektedir, çünkü sadece kuru topraktaki nem ile bile çimento derhal hidratlaşmaya başlamaktadır. Karıştırılmış toprak-çimento en fazla iki saat içinde yerleştirilmeli yoksa atılmalıdır. • Eğer uygun şekilde kürlenirse (betonda olduğu gibi), malzeme, özellikle uzun süreler sonunda önemli düzeyde daha fazla basınç dayanımı kazanacaktır. Örneğin hacim olarak %10 çimento ile stabilize edilmiş yerinde döküm kerpiç, 41 Mpa’dan ( psi) daha yüksek basınç dayanımına ulaşabilir. • Kürlenen toprak+çimento, stabilize edilmemiş toprak gibi kolay bir şekilde onarılamaz veya değiştirilemez, veya kolayca toprağa dönüştürülüp yeniden kullanılamaz, çünkü esas olarak beton gibi bir hale gelecektir. • Toprağın ısıl (termal) özellikleri çimento tarafından değiştirilir ve bu genellikle ısıl kütlede bir artışı, iletkenlikte bir artışı (daha az yalıtım) ve buhar emiciliği ve geri bırakımında bir azalmayı da beraberinde getirir. • Çimentonun kullanılması yapının karbon ayak izinde önemli bir artışa neden olacaktır Kireç Stabilizasyonu • Kirecin birçok türü bulunmaktadır ve bunlar hidroliklik (suda veya su ile sertleşme kabiliyeti), saflık (magnezyum gibi eser minerallerin bulunmaması) ve diğer faktörlere göre değişmektedir. Sönmemiş kireç (kireç taşının yakılması ile üretilir), killi topraklarda yapılan inşaat mühendisliği işlerinde yaygın bir şekilde kullanılmıştır ve buralarda yapılan uygulama killi toprağı hem stabilize eder hem de kurutur [15]. • Toprağa ister toz kireç ister lapa halinde sönmüş kireç katılması, kerpicin dayanımında bir artmaya neden olmaz. Ancak sudan zor etkilenen, nemden etkilenmeyen kerpiç elde edilir. 1m3 kerpiç’e 1 torba (40 kg) toz kireç veya buna eşdeğerde kireç lapası konarak iyice karıştırılır[5]. Diğer Kimyasal Stabilizasyonlar • Kalın, yapışkan bir sıvı olan asfalt emülsiyonu, veya bitüm, genellikle sertlik ve hava koşullarına dayanım sağlaması için ilave edilir. Petrol rafine işleminin bir yan ürünü olarak kolayca bulunabilmekte ve toprak yapıların stabilizesi için kullanılmaktadır. Sertlik ve, ıslak olduğunda, yapışkanlık sağlamaktadır, ancak az dayanıklılık verir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri Stabilizasyon için Türkiye’de Yapılan Çalışmalar Postacıoğlu’na göre, kerpiç malzemesine çimento ilavesi başta basınç dayanımı olmak üzere suya karşı direnci ve donmaya karşı dayanıklılığı arttırmaktadır. Böylece, malzeme maliyetinde oldukça küçük bir artışa karşılık önemli üstünlükler elde edilmektedir. Bu malzeme ile yapıların ömürlerinde önemli derecede artış olacağı belirtilmektedir Alkan yapmış olduğu çalışmada, düşük basınç dayanımı ve suya karşı dirençsizliği kerpicin başlıca teknik kusuru olduğundan, ekonomik nedenlerle çok kullanılan bu yapı malzemesinin söz konusu kusurlarının giderilmesi için kerpiç yapılacak toprağa, hacim olarak 1//18 oranında çimento katılmasını önermiştir. Bu şekilde elde edilen çimentolu kerpiçlerin, suya dayanımının ve donma çözülme direncinin yüksek, ısı ve ses izolasyonu bakımından iyi bir yapı malzemesi olarak kullanılabilecek niteliklere sahip olduğunu belirtmiştir Aslan ve arkadaşları, kerpiç duvarların su geçirimsizliğini sağlamak amacıyla, içeriğinde asfalt bulunan malzemenin duvar yüzüne püskürtülerek su geçirmez hale gelen yüzeyin badanalanmasının çabuk ve etkili bir yöntem olduğunu belirtmişlerdir Eriç ve arkadaşları, kırsal kesimde geleneksel yöntemlerle hazırlanan kerpiçlerin, uygulayıcı açısından ekonomik ve pratik önerilerle kalitesinin yükseltilmesinin amaçlandığını ifade ederek, kerpiçlerin düşük basınç dayanımı ile suda çözülme gibi olumsuz özelliklerinin iyileştirilmesi ile ilgili önerilerde bulunmuşlardır. Yapılan deneyler irdelendiğinde, bitkisel katkı maddelerinin hiçbir etkisinin olmadığı, kerpiç harcındaki fazla suyun basınç dayanımını azalttığı, buna karşılık %15 alçı ve kireç katılmasının, blokların sıkıştırılarak hazırlanmasının kaliteyi artırdığını belirtmişlerdir Durmuş, çeltik kavuzu katkısıyla kerpiç üretimi üzerine bir araştırma yapmıştır. Çeltik kavuzu katkılı kerpiç harcına çimento ilavesi ile yığma binalarda duvar malzemesi olarak kullanılabilecek bir malzeme elde ettiğini belirtmiştir Baradan yaptığı çalışmalarda; Anadolu’da yüzyıllardan beri pişmiş toprak, kireç ve sudan oluşan tarihi bir bağlayıcı olan “Horasan” harcının yapımından esinlenerek öğütülmüş tuğla ve kiremit atıkları, kireç ve uçucu külü birlikte kerpiç toprağına katmış ve kerpiç için standartta öngörülen değerlerin üzerinde basınç dayanımı değerleri elde etmiştir Erol, uçucu kül katkısıyla kerpiç üretimi üzerine bir araştırma yapmış ve ürettiği kerpicin basınç dayanımları ve suya karşı dayanımlarını katkı maddelerine göre karşılaştırmıştır. Sonuç olarak, uçucu küllü kerpiçlerin basınç dayanımlarının çimentolu ve samanlı kerpiçlere göre daha iyi olduğunu belirlemiştir  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri- Stabilizasyon için Türkiye’de Yapılan Çalışmalar Eriç ve arkadaşları, kırsal kesimde geleneksel yöntemlerle hazırlanan kerpiçlerin, uygulayıcı açısından ekonomik ve pratik önerilerle kalitesinin yükseltilmesinin amaçlandığını ifade ederek, kerpiçlerin düşük basınç dayanımı ile suda çözülme gibi olumsuz özelliklerinin iyileştirilmesi ile ilgili önerilerde bulunmuşlardır. Yapılan deneyler irdelendiğinde, bitkisel katkı maddelerinin hiçbir etkisinin olmadığı, kerpiç harcındaki fazla suyun basınç dayanımını azalttığı, buna karşılık %15 alçı ve kireç katılmasının, blokların sıkıştırılarak hazırlanmasının kaliteyi artırdığını belirtmişlerdir Durmuş, çeltik kavuzu katkısıyla kerpiç üretimi üzerine bir araştırma yapmıştır. Çeltik kavuzu katkılı kerpiç harcına çimento ilavesi ile yığma binalarda duvar malzemesi olarak kullanılabilecek bir malzeme elde ettiğini belirtmiştir Baradan yaptığı çalışmalarda; Anadolu’da yüzyıllardan beri pişmiş toprak, kireç ve sudan oluşan tarihi bir bağlayıcı olan “Horasan” harcının yapımından esinlenerek öğütülmüş tuğla ve kiremit atıkları, kireç ve uçucu külü birlikte kerpiç toprağına katmış ve kerpiç için standartta öngörülen değerlerin üzerinde basınç dayanımı değerleri elde etmiştir. Erol, uçucu kül katkısıyla kerpiç üretimi üzerine bir araştırma yapmış ve ürettiği kerpicin basınç dayanımları ve suya karşı dayanımlarını katkı maddelerine göre karşılaştırmıştır. Sonuç olarak, uçucu küllü kerpiçlerin basınç dayanımlarının çimentolu ve samanlı kerpiçlere göre daha iyi olduğunu belirlemiştir Değirmenci yaptığı çalışmada, kerpicin özelliklerini geliştirmek ve zayıf yönlerini kısmen de olsa giderebilmek amacı ile katkı olarak endüstriyel bir atık ürün olan gübre fabrikası atığı fosfoalçı ile uçucu kül kullanmıştır. Kerpiç stabilizasyonunda uçucu kül ile birlikte fosfoalçı kullanımının, basınç dayanımı açısından olumlu sonuçlar vermekle birlikte suya karşı dayanımını bir miktar azalttığını belirtmiştir Kıvrak yaptığı tez çalışmasında, kerpiç toprağına kütlece %0 - %25 arasında farklı oranlarda silis dumanı eklemiş ve saman ile karıştırarak kerpiç üretmiştir. Üretilen numuneler üzerinde birim hacim ağırlık, basınç dayanımı, suya dayanıklılık deneyleri yapılmıştır. Sonuç olarak, silis dumanı katkısının kerpiç numuneler üzerinde yapılan bütün deneylerde olumlu sonuç verdiği görülmüştür Gül çalışmasında, kerpice farklı oranlarda hava sürükleyici ve lif katkı malzemesi eklemiştir. Numunelerin suda dağılma sürelerinin, bünyesinde bulunan lif miktarı ile doğru orantılı arttığını belirlemiştir. Hava sürükleyici bulunan kerpiç numunelerinin TS ’de belirtilen 45 dakikalık dağılma süresinin üzerinde bir performans gösterdiğini ve numunelerin 72 saat suda bekletilmesine rağmen dağılma göstermediğini belirlemiştir ALKER Toprağın stabilizasyonuna yönelik Prof. Ruhi Kafescioğlu’ nun İTÜ’ de başlattığı araştırmalarının bir sonucu olarak ortaya çıkan alçı ve kireç katkılı bir toprak malzeme olan Alker; pişirilmeden fiziksel ve mekanik nitelikleri gelişmiş, toprak kökenli bir yapı malzemesidir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri-ALKER Kohezyon niteliğine sahip, tane dağılım oranları düzeltilmiş killi topraklara, kullanılacağı yer ve amaca göre belirlenen oranlarda kireç, alçı, su ve gerektiğinde priz geciktirici katılarak oluşur. Şantiyede karışımın hazırlanması, döküm yerine taşınması, kalıba yerleştirilip sıkıştırılması işleri, 20 dakikada tamamlanmaktadır. Geciktirici katılmamış, normal haliyle, 20 dakikada yeterli düzeyde rijitlik kazanır. Ürün, diğer türler gibi, kür ve kurutma işi gerektirmez, karışımın kalıba yerleştirme işi bittiği anda kullanıma hazırdır. Alker karışımıyla çeşitli yöntemlerle değişik biçim ve boyutlarda yapı elemanları üretilebilir. İTÜ ALKER Binası[15]  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri-ALKER Blok veya yerinde döküm işi bittiği anda, hiçbir kür ve kurutma işlemi gerektirmeyen bir ürün oluştuğu için, üretim süresi diğer yöntemlerden kısa ve maliyeti daha azdır. Blok üretildiğinde hemen kalıptan alınıp istife veya duvardaki yerine konulabilir. Normal kerpiç üretiminde zorunlu olan büyük alanlarda serilerek kurutma süresine ve işgücü sarfına gerek kalmaz. Bu nedenle ALKER blok üretimi büyük ölçüde iklimsel koşullardan bağımsız olarak bir sundurma da bile yürütülebilir. Yerinde döküm yönteminde sıkıştırma işlemi bittiğinde duvar her yönüyle tamamlanmış bir üründür. Oluşum süreci epeyce karmaşık olmasına karşın, hazırlanması diğer iyileştirme ve stabilizasyon yöntemlerinden kolay ve basittir. Alçılı kerpiç için; bol su ile karıştırılarak akışkan hale getirilen alçı, daha önce ısıtılarak dinlendirilmiş toprağa katılır ve çok acele karıştırılır, hemen kalıplanır. Alçının çabuk katılaşması, kerpiç kurumadan kalıbın hemen boşaltılmasına imkan verir. Yapılan deneylerde alçılı kerpiç (ALKER) in katkısız kerpice nazaran kururken büzülmesinin, suda çözülme ve dağılmasının daha az, taşıma gücünün daha fazla, yüzeylerinin çok daha düzgün olduğu ve toz üretmediği, saptanmıştır. Ayrıca saman gibi maddelerin katılmasına gerek kalmamaktadır. Olanak varsa iyi stabilize edilmiş kerpiç duvar ve ALKER duvar üzerine betonarme döşeme veya hazır kirişlerle döşeme yapılabilir. Buna ek olarak; ilkelere uygun yapılmış kerpiç, kurallara ters düşen en gelişmiş malzemeler ile oluşturulmuş yapıya oranla daha dirençlidir. Duvar öğesi blok ve harcın toprak kökenli olması nedeniyle homojen bir kesit ve özellik gösteren bu duvarlar, yağmur ve don etkilerinden yeterince korunabilmiş ise moloz taş yığma yapı duvarlara oranla daha dayanıklıdır. Kerpiç yapıların depremlerde moloz taşlı, çamur harçlı ve düz damlı yapılardan daha iyi dayandıkları görülmektedir İTÜ, proje kapsamında Şanlıurfa'da inşa ettiği kerpiç yapılar üzerinde çeşitli deneyler yapmayı ihmal etmemekle beraber testten tam not alan kerpicin betonarme yapılara göre depreme daha dayanıklı olduğu ortaya çıkmıştır. 8 şiddetindeki depremi kolayca sindirebilen kerpiç yapıların, iyi bir mimari ve mühendislik çalışması ile daha büyük depremleri de kaldırabileceği belirtilmektedir  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Katkılı toprak ile sıvalı duvar ve toprak duvarlı küvet  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Toprak şömine ve sedir  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Kültür Merkezi, Osoyoos, British Columbia, 60 cm kalınlıkta 5,5 metre yükseklikte sıkıştırılmış toprak(rammed earth) duvarlar  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Örnekleri Uzlaşma Şapeli, Chapel of Reconciliation, Berlin, Almanya, m yükseklik, m genişlik, sıkıştırılmış toprak  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Örnekleri Uzlaşma Şapeli, Chapel of Reconciliation, Berlin, Almanya, m yükseklik, seafoodplus.infoÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Örnekleri Kreş, Sorsum, Almanya  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Örnekleri Öğrenci Yurtları, Charles Sturt Üniversitesi, Avusturayla, Sıkıştırılmış toprak (Rammed earth) duvarlar, Betonarme plak çatı ve döşeme  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri Kerpiç Yapı Üretim Süreçlerinde Meydana Gelen Teknolojik Gelişmeler Geleneksel kalıp sistemlerinin sahip olduğu dezavantajların giderildiği, ara bölme elemanı içermeyen ve kalıp yüzeylerinin düşey hatlarda rahatlıkla hareket edebildiği yeni kalıp sistemleri eğimli yüzeylerin ve yuvarlak köşelerin rahatlıkla oluşturulabilmesini sağlamıştır. Ayrıca geleneksel sistemlerde kalıp yüzeylerinin rendeli olması gerekliliği ve harcın dökülmesinden sonra sahip olduğu nemi ahşaba geçirmesi nedeniyle meydana gelen deformasyonlar, çağdaş kalıp sistemlerinde rutubete karşı kalıp yüzeylerine içirilen (veya emdirilen) maddelerle önlenmiştir ve bu sayede çok daha düzgün, pürüzsüz ve eksiksiz yüzeyler elde etmek mümkün olmuştur. Tırmanır Kalıplar, Climbing Frameworks Kayar Kalıplar, Sliding Frameworks Eğimli yüzeyler ve yuvarlak dönüşler için kalıplar  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ Çağdaş Kerpiç Yapı Sistemleri-Kerpiç Yapı Üretim Süreçlerinde Meydana Gelen Teknolojik Gelişmeler Kerpiç Yapı Üretim Süreçlerinde Meydana Gelen Teknolojik Gelişmeler Geleneksel kerpiç bloklarının üretilmesinde kullanılan ahşap kalıplarının güneş ve rutubet dolayısıyla deformasyona uğraması, ayrıca kerpiç harcının elle karıştırılması ve iş gücüyle kalıplara doldurulması, oluşturulan kerpiç bloklarının presizyonsuz olmasına, şekil bozukluklarına, deformasyona uğramasına neden olmaktadır. Teknolojik gelişmelerle, otomatik kerpiç blok kesme makinaları ve harç doldurulduktan sonra ezme işlemlerini gerçekleştirmek için elektronik ve titreşimli tokmaklar ortaya çıkmıştır. Bunlar daha homojen dağılımlı, daha düzgün ve pürüzsüz duvarların oluşturulabilmesini mümkün kılmıştır. Yapılan • Kerpiç yapı, kerpiç hamurunun gözenekli yapısı sebebiyle araştırmalar 1kWh elektrik enerjisi üretimi için atmosfere havadaki nemi bünyesine alarak iç mekânın nemini ortalama g SO2 ve g NO2 aktarıldığını göstermiştir. dengede tutar. • Kerpiç gerek üretiminde, gerek malzeme ömrünü tamamladığında çevreye zarar vermez. Yıkımı diğer yapı • Kerpiç, ısı tutuculuk özelliğinden dolayı ısı ve nem malzemelerine oranla fazla enerji gerektirmez ve geri dengesinin korunmasını sağlar. Yapı içerisinde daha dönüşümlü bir malzemedir. yaşanılabilir, temiz ve sağlıklı bir biyoklimatik konfor • Temel kazısı sırasında çıkarılan toprak, kerpiç üretiminde sağlar. kullanılırsa taşıma masrafı olmayacağı için yapı ekonomisine ek bir tasarruf sağlar. Ayrıca temel hafriyatı • Sudan sonra en iyi enerji depolayan malzemelerden birisi da değerlendirilmiş olur. olan toprak, yapı malzemesi olarak binayı çevreleyen • Kerpiç ekonomik bir malzemedir. duvarları oluşturduğundan ısınma enerjisini bünyesinde • Kerpiç yapının olumlu yönlerinin yanı sıra bazı yetersiz toplar. Isıtma kesildikten sonra uzun süre bünyesindeki özellikleri de bulunmaktadır. Bunlar: • Basınç dayanımının düşük olması, ısıyı vererek sıcaklığın dengeli kalmasını sağlar. Yapıyı • Suya karşı duyarlılığının fazla olması, dışarıdaki istenmeyen sıcak veya soğuktan korur. • Hemen hemen her yıl yapının bakıma ihtiyaç duyması en • Üretim maliyeti düşük olup üretimi için tesis gerekmez. önemli eksik yönleri arasındadır .  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİÇİN EKOLOJİK, SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE ENERJİ KAPSAMINDA İNCELENMESİ Sürdürülebilir mimari; içinde bulunduğu koşullarda ve varlığının her döneminde çevreye duyarlı, doğaya en az düzeyde zarar veren, enerjiyi, suyu, malzemeyi ve bulunduğu alanı etkin şekilde kullanan yapılar ortaya koyma faaliyetlerinin tümüdür. İnsan gereksinmelerini, doğal kaynakların varlığını ve geleceğini tehlikeye atmadan karşılamayı esas alır. Bunlara en iyi örnek kerpiç yapı malzemesinin kullanıldığı binalar verilebilir. Sürdürülebilir kerpiç yapılar, kullanıcıların sağlığı ile konforunu korur ve geliştirir. Yapımı ve kullanımı sırasında doğayı ve çevreyi bozmaz, yıkımından sonra diğer yapılar için kaynak, ya da doğaya zarar vermeyecek şekilde atık oluşturur.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİÇİN EKOLOJİK, SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE ENERJİ KAPSAMINDA İNCELENMESİ Kerpiç, doğal ve sürdürülebilir bir yapı malzemesidir. Kerpicin sağlıklı ve ekonomik olması, yöresel imkânlarla ve basit aletler kullanılarak kolayca üretilebilmesi, yapımında enerji kullanılmaması ve atmosfere CO2 gibi zararlı gaz salınımının hiç olmaması, kerpicin herhangi bir tesis ve kalifiye elemana ihtiyaç duymadan bulunduğu bölgede rahatlıkla üretilebilmesi, üretimi sırasında atık oluşmaması, kerpiç yapının servis ömrünü tamamladığında ortaya çıkan atıkların çevre ile uyumlu olması, son yıllarda birçok sayıda araştırmacının kerpicin özelliklerinin iyileştirilmesi yönünde çalışmalar yapmasına neden olmuştur Elde edilen sonuçlar, geleneksel bir yapı malzemesi olan kerpicin çağdaş bir yapı malzemesi olarak kullanılabileceğini göstermektedir. Bu gün toprak yapı malzemesi, en az gelişmiş ülkelerden en gelişmiş ileri endüstri ülkelerine kadar dünyanın çeşitli yerlerinde, üzerinde en çok çalışma ve araştırma yapılan konulardan birisi haline gelmiştir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİÇİN EKOLOJİK, SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE ENERJİ KAPSAMINDA İNCELENMESİ Ekolojiye saygı, binaların daha az enerji tüketmesi ve geri dönüşümü olan malzemelerin kullanımı ile olabilmektedir. Ekolojik kerpiç binalar, çevre sistemlerini maksimum derecede korumayı esas alırken, bina içinde de insanlar için en uygun yaşanabilecek ortamı sağlamaktadır. Bu binalar enerji tasarruflu yapı kabuğuna sahip olup gün ışığından maksimum düzeyde faydalanılmakta ve doğal havalandırma ön planda Tutulmaktadır. Bu bağlamda geleneksel bir malzeme olan kerpiç, üretim aşamasından kullanım ve tüketim aşamasına kadar çok az enerji ihtiyacıyla çevreye duyarlı doğal bir yapı malzemesi olarak karşımıza çıkmaktadır.(çoğunlukla gereken enerji miktarı sıfırdır.) Üretimi sırasında tesis kurulmasını gerektirmeyen bununla birlikte ısı yalıtımı da sağlayan ve nemi dengeleyen yapısıyla konforlu bir yapı malzemesidir. Her mevsimde bina içindeki kullanıcıya uygun yaşam koşullarını sağlar. Bu yönüyle ayrı bir ısı yalıtım malzemesine ihtiyaç bırakmayarak ömür boyu ekonomi sağlamaktadır. Ayrıca kerpiç kullanım ömrünü tamamladığında doğaya zarar vermeden geri dönüşüme katılmaktadır. Bazı uygulamalarda iyi kerpiç toprağı bulunmadığı durumlarda eski yapılardan çıkarılan kerpiçler  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİÇ KARBON AYAK İZİ İNCELEMESİ Karbon ayak izi, her insanın ulaşım, ısınma, enerji tüketimi veya satın aldığı her türlü ürün neticesinde atmosfere yayılmasına neden olduğu karbon miktarını anlatmak üzere kullanılan bir terimdir. Kerpiç basit ve makinalar olmadan üretilebilmesi, üretimden sonra atık malzemenin doğaya zarar vermemesi, kullanım ömrü boyunca zehirli gaz üretmemesi, atık halinde de gaz salınımı yapması ve genelde üretildiği yere yakın inşa edilmesi ve dolayısıyla taşınırken de egzoz salınımına olanak vermediği için karbon ayak izi bakımından değerlendirildiğinde oldukça başarılı bir durumdadır ve tamamen doğa dostu bir malzemedir. Üretim enerjisi, uygulanması ve kullanımı sırasında, yıkımı, geri dönüşümü sırasında harcanan enerji harcanmamaktadır.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİÇ YAPIDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER Doğal olarak üretilen kerpiç malzemesinin yapımda doğru kullanımı için bazı kurallara uyulması gereklidir. Öncelikle yapım için zamanlama iyi yapılmalıdır. Sudan etkilenebilen bir malzeme olduğundan iklim şartları gözönünde bulundurulmalıdır. Gerekli yerlerde rutubet yalıtımı yapılmalı, içerde ve dışarıda duvar yüzeyleri sıva ile kaplanmalıdır. Yapımda dikkat edilmesi gerekenler; - Yapı yerinin seçimi, (az yağışlı kurak bölgelerde, deprem etkilerinin az olduğu yörelerde*) * Deprem bölgelerinde kerpicin bir ahşap iskeletle takviyesi yararlı olur.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİÇ YAPIDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER - Bina tipi seçimi, (konut, çiftlik binaları, işyeri, hizmet binaları vb. gibi) - Bina plan tipi seçimi, (kare, dikdörtgen planlılarda) Kerpiç konut ve diğer ihtiyaçlar için öncelikle başvurulacak yapı sistemidir. Ülkemiz koşullarında 1 veya 2 katlı olmak üzere her bina tipi için uygundur. Aşağıdaki resimler kerpicin sadece kırsal kesimlerde geleneksel olarak kullanımının dışında da kent içindeki modern yapıların yapılmasında da başarılı bir şekilde rolü olduğunu göstermektedir  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİCİN İYİLEŞTİRİLMESİ Anadolu’da kerpicin geliştirilmesi için kerpiç toprağına katkı olarak genellikle saman katılır. Toprak ve saman karışımından elde edilen kerpiç yüksek dayanım değerleri göstermez. Kerpiç harcına katılan kireç, yüksek fırın cürufu, çimento, asfalt, alçı ve benzeri malzemeler kerpicin özelliklerinin iyileştirilmesini sağlar. Bu sayede elde edilen kerpiçlere “geliştirilmiş kerpiç” denilmektedir. İlave katkılar ile elde edilen geliştirilmiş kerpiç geleneksel kerpice nazaran daha yüksek mukavemete sahiptir. Kerpicin iyileştirilmesinde başlıca üç yol vardır. a. Mekanik iyileştirme: Toprağın sıkıştırılması. Sonuç olarak yoğunluk, mekanik özellik, permeabilite ve porozite etkilenmektedir. b. Fiziksel İyileştirme: Toprağın özelliklerinin ısıtma, kurutma ve granülometrisi gibi değişik yöntemlerle iyileştirmedir. c. Kimyasal İyileştirme: Toprağa ilave katkılar katılarak yapılan iyileştirmedir. Bunlar ayrı ayrı veya birlikte uygulanabilmektedir. Geliştirilmiş kerpicin elde edilmesi amacıyla yapılan çalışmalar ve sonuçları aşağıda verilmiştir; Oti ve diğ. yaptıkları araştırmada kerpiç harcına katkı olarak yüksek fırın cürufu, kireç ve portland çimentosu katmışlardır. Yaptıkları deneyler sonucunda kireç ve cüruf katkısının çimento ve yüksek fırın cürufu katkısından daha iyi sonuç verdiğini görmüşlerdir. Yapılan çalışmalarda yüksek fırın cürufunun kerpicin mühendislik özelliklerinin iyileştirmesine iyileştirici katkıları olmuş, doğaya zararlı madde olan yüksek fırın cürufunun da çevreye zarar vermeden tüketilmesi sağlanmıştır.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİCİN İYİLEŞTİRİLMESİ Ömer yapmış olduğu araştırmada kerpiç harcına ferrokrom cürufu katmıştır. Çalışma sonunda çevre kirliliğine neden olan ferrokrom cürufunun kerpiçte kullanılmasının mukavemeti etkilediği görülmüştür. Cürufun kullanılması basınç dayanımında 1,74 kat artışa, suya dayanıklılık değerinde 94 dk süre ile %10’luk artışa neden olmuştur. Bunun yanında çevre kirliliğine yol açan ferrokrom cürufuna kullanım alanı sağlanmıştır. Juliana ve diğ. yaptıkları çalışmada kerpiç yüzeylerine seramiklerde uygulanan TiO2 sol-jel kaplama yöntemi uygulamıştır. Sol-jel kaplama yapılan kerpiç yüzeyleri elektron mikroskobu ve çeşitli deneylerle incelenmiştir. Deney sonuçlarında yapılan bu kaplama ile geliştirilmiş mükemmel alternatif bir yapı malzemesi elde edilmiştir. Younoussa ve diğ. yaptıkları çalışmada kerpici kireç katkısı ile geliştirmeyi araştırmışlardır. Kerpiç kullanılarak üretilen numuneler 4 gün boyunca yağmur suyuna maruz bırakılmıştır. Dört gün sonunda numunelerde yapılan deneylerde standart değerlere çok yakın değerler elde edilmiştir. Çalışma sonunda kireç kullanımı ile basınç ve eğilme dayanımının artış gösterdiği ve su emme özelliğinin de azalmış olduğu görülmüştür.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİCİN İYİLEŞTİRİLMESİ Osman ve diğ. yaptıkları çalışmada çevre kirliğine neden olan uçucu kül kullanmışlardır. Uçucu kül katkısının %10 bulunduğu katkılı kerpiçlerde basınç dayanımının en yüksek notaya çıktığı görülmüştür. Ayrıca üretimde kullanmış oldukları basınç makinesinin kerpiçlerin dayanımlarında olumlu etki gösterdiği de belirtilmiştir. Galan-Marin ve diğ. Kerpicin iyileştirilmesi için yapılan çalışmada kerpice katılan yün ve aljinat katkısının kerpicin basınç dayanımını 4,44 MPa değerine arttırdığını belirtmişlerdir. Basınç dayanımındaki bu artışın %10 çimento katkısına ve yüksek dozdaki alçı katkısının basınç dayanım değeri olan [3,6 MPa]’dan daha iyi sonuç verdiğini belirtmişlerdir. Şükrü ve diğ. lif katkısının etkisini araştırmışlardır. Çalışma sonucunda fazla miktarda lif artışı basınç dayanımının azalmasına neden olduğunu belirtmişlerdir. Çalışma sonucu olarak lif oranının ağırlığın %0,5’den fazla olmaması gerektiği belirtilmiştir. Çalışmada liflerin oranının artması ile çekme çatlaklarının azaldığı belirtilmiştir. Hanifi ve diğ. lifler kullanarak yaptıkları çalışmada fiber kullanılarak üretilen kerpiçlerin diğer kerpiçlere göre daha elastik davrandığını belirtmiştir. Elastik davranış gösteren lif katkılı kerpiçlerin enerjiyi sönümleme özellikleri sayesinde depreme karşı daha dayanıklı olduğunu belirtmişlerdir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİCİN İYİLEŞTİRİLMESİ Julide yaptığı çalışmada silis dumanı katkılı kerpiç üretmiştir. Araştırma sonunda %10 oranında silis dumanı katkısının, basınç dayanımını en yüksek seviyeye ulaştırdığını belirtmiştir. Suya karşı dayanıma ise en iyi sonuç %15 oranında silis dumanı katkısı ile sağlamıştır. Bülent yaptığı çalışmada tuğla ve kiremit artıklarının değirmende öğütülmesi ile elde ettiği toprağı kerpiç üretiminde hammadde olarak kullanmıştır. Elde edilen pişmiş toprak tozuna değişen oranlar da sönmüş kireç ve uçucu kül katılmıştır. Elde ettikleri bu karışımdan mühendislik özellikleri yüksek kerpiç bloklar üretmiştir. Alçı katkısı ile nitelikleri iyileştirilmiş kerpice “alker” denmektedir. Alker, uygun kerpiç toprağına % arasında alçı katılması ile elde edilir. ALKER çabuk sertleştiğinden katkısız normal kerpiç ve diğer katkılı kerpiçler gibi kullanılabilir duruma gelinceye kadar yapılacak gölgede serme, çevirme, kurutma işine gerek yoktur. Bu da çabukluk ve ucuzluk sağlar. Alker‘in suya karşı duyarlılığının azalması, normal kerpicin kısa sürede dağıldığı ortamlarda bile bütünlüğünü korumasını sağlar ve yağmurda yıpranmasını engeller.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ KERPİCİN İYİLEŞTİRİLMESİ porozitesi düşük, dayanımı yüksek Fotoğraf ’de kubbe ölçüsü malzeme elde edilmiş olmaktadır. 22,16 m olan tapınağın, Fotoğraf Geliştirilmiş kerpiç elde Böylece suyun ’de ise 10,35 m edilmesinde diğer bir yöntemde kerpiç bloklarının basınç malzemenin iç kısımlarına nüfuz açıklığındaki kubbeye ait fotoğraf etmesi engellenmiş olur. bulunmaktadır . altında kalıplanmasıdır. Basınç Sıkıştırılarak iyileştirilmiş etkisi ile kerpiç bünyesindeki boşlukların azalması ile kerpiçlerden yapılmış kubbe mimarisine sahip iki yapının fotoğrafı aşağıda verilmiştir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ TÜRKİYEDE KERPİÇ Ülkemizde kerpiç kullanımı kırsal ve orman bulunmayan bölgelerde görülmektedir. Ormanlık kısımlarda ise yapı malzemesi olarak ahşap kullanılmaktadır. Ahşap kullanılan bazı yapılarda, kerpiç duvarlarda dolgu malzemesi olarak kullanılmaktadır. Şehirlerde ise kerpiç yapı tercih edilmeyen bir yapı malzemesi olmuştur. Türklerin kerpiç kullanımı çok eski dönemlere dayanmaktadır. Türk dilini konuşan halklar, bilinen ilk dönemlerinde; takılıp sökülen ve taşınan konutların dışında; kış aylarında kerpiçten yapıldıkları tahmin edilen konutları kullanırdı. Bu konutlar; küçük mülkiyetlere dayalı alanlarda, yüksek duvarlarla çevrilmiş avlu içerisinde ve tek katlı yapılardır [49]. Türk dilini konuşan halkların kullanmış olduğu yapı malzemesinin tarihsel gelişimi Tablo ’de verilmiştir. Tabloda da görüldüğü üzere kerpiç her dönemin temel yapı malzemesi olmuştur.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ TÜRKİYEDE KERPİÇ Kerpicin Anadolu’daki gelişimi sürekli olarak değişim içindedir. Anadolu’nun en eski yerleşim yerlerinden biri olan Çatalhöyük’te kerpiç uzunluğu cm’ye çıkmıştır. Bu büyüklükteki bir kerpiç iki kişi tarafından taşınıp kullanabilir. Aşıklıhöyük’te bulunan kerpiçlerin ölçülerinin 40x40 cm olduğu ölçülmüştür. Boğazköy’de ise x48x10cm ölçüsündeki kerpiçler kullanılmıştır. Troya’daki kerpiçler ise 40x60 cm ölçülerindedir İç Anadolu’da yer alan Hitit devletinin başkenti Hattuşa MÖ yy. inşa edilmiş, uzunluğu 9 kilometreyi geçen, yüksekliği m olan, kerpiçten surlarla korunmaktaydı. Surlar günümüze kadar gelmiş olup yılında rekonstrüksiyon çalışması ile bir kısmı tekrar ayağa kaldırılmıştır. Duvarda kullanılan kerpiçlerin ölçüleri 45x45x10 cm olup ağırlığı yaklaşık 34 kg’dır  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ TÜRKİYEDE KERPİÇ Ülkemizde kullanılan kerpiç ölçüleri şehirler arasında da farklılık gösterir. Konya’da kullanılan kerpiçlerde analar 27x27x10 cm, kuzular 14x27x10 cm kadardır. Eskişehir ve Kayseri civarlarında ana ve kuzu kerpiç yerine hepsi aynı büyüklükte kerpiç yapılır. Boyutları 12x15x35 – 15x20x40 arasında değişmektedir. Ankara köylerinde bu boyuttakiler kuzu, iki katı olanlar anadır. Elazığ’da alt katta kerpiç ölçüleri ana 27,5x27,5x10 cm, kuzu 13x27,5x10 cm, üst katta ana 30x30x10x cm, kuzu 15x30x10 cm’dir. Diyarbakır’da analar 28x28x8, 30x30x10 cm kuzular bunun yarısı kadardır. Divriği’de 15x25x50 cm boyutlu kerpiçlerle ensiz ara duvarlar ve üst kat duvarları örülmüştür, 15x50x50 cm büyüklüğünde çift kerpiçle kalın duvarlar inşa edilmiştir. İstanbul ve Edirne civarlarında cm boyunda, cm eninde, cm kalınlığında çeşitli kerpiç boyutları görülmektedir. Safranbolu’da 27x27x10, 27x13x10, 27x22x10, 32x20x13, 25x16x10 gibi, Kütahya’da ise 9x12x30 ve 15x30x60 cm gibi çeşitli ebatlardadır Ülkemizdeki geleneksel kerpiç yapılarının damı, taşıyıcı kirişlerinin üzerine sıkışık bir şekilde, yan yana bir sıra kavak dizilir. Kavakların üzerine de bir kat şap veya ince dallar konup üzerine bir kat çamur serilerek iyice sıkılaşması için ayakla çiğnenir. Son tabaka olarak da cm kalınlığında çorak denilen su geçirmeyen bir cins toprak dolgu konur. Damın yüzeyi yağmur suyunun birikmesini engellemesi için hafif eğimli inşa edilir  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ TÜRKİYEDE KERPİÇ Ülkemizde, depremler sonucu oluşan can kayıplarından kerpiç sorumlu tutulmaktadır. Bunun bir ön yargı olduğu, deprem sonucu hazırlanan raporlardan görülmektedir. Son dönemlere gerçekleşen depremlere ait raporların kerpiç yapılar ile ilgili değerlendirmeleri aşağıda verilmiştir. 6 Haziran Çankırı depreminde köylerde hasar gören yapıların çoğu çamur harçlı, moloz taş duvarlı ve kerpiç duvarlı yapılardan oluşmuştur. Bu yapıların hemen hemen tamamı ahır ve samanlıktan oluşmaktadır. 3 Şubat Sultandağ’da 6 büyüklüğünde deprem meydana gelmiştir. Deprem sonucunda yıkılan kerpiç yapılar üzerine Alkaya’nın [59] yaptığı çalışmada hasarların nedenleri şöyle belirtilmiştir; nedenleri şöyle belirtilmiştir; o Yapıların çok eski olması o Yapıların büyük çoğunluğunun depreme dayanıksız ahşap destekli kerpiç yığma yapı olması o Yağışlı geçen mevsimin kerpice etkisi Çalışma sonucunda ekonomik koşullar ve kırsal yaşamın zorunluluklarının bölge insanının depreme dayanıksız yapılarda yaşamaya zorladığı belirtilmiştir. Örnek olarak depremde yıkılan kerpiç yapıların taş temel kullanılmadan doğrudan doğruya kerpiçle inşa edildiği belirtmiştir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ TÜRKİYEDE KERPİÇ Kerpicin ülkemiz için enerji tüketimi ve CO2 salınımının azaltılmasında da büyük rol oynamaktadır. Kerpiç kullanımının ülkemizde sağlayacağı etkiler aşağıda verilmiştir; Uluslararası Enerji Ajansı’nın Türkiye raporunda, enerji tüketimin azaltılabilmesine yönelik öneriler içerisinde, binaların m2 başına tükettikleri enerjinin ortalama kWh’den, kWh civarına çekilmesi gerekliliği belirtilmiştir. Gülsu ve Nihal [35] yaptıkları çalışmada yıl öncesinin teknik, malzeme ve bileşenleri ile yapılan kerpiç yapıda yıllık enerji tüketimini 98,6 kWh/m2 olarak hesap etmişlerdir. yılı Sera Gazı Ulusal Envanterine göre; ulusal CO2 salınımının ( milyon ton) %16’sı ve enerji sektörünün %18’i konut sektöründen (48 milyon ton) kaynaklanmaktadır. Mevcut durum (BAU) Senaryosuna göre; binalar sektörünün 28,3 milyon TEP olan enerji tüketiminin yılına kadar 47,5 milyon TEP’e ulaşacağı tahmin edilmektedir, bu da CO2 salınımının iki misli olacağını göstermektedir Geliştirilmiş kerpiç, ülkemiz koşullarında 1 veya 2 katlı olmak üzere her bina için uygun bir yapı malzemesidir [36]. Mühendislik özelliklerine sahip kerpiç yapıların kullanımı deprem yönünden sakıncası bulunmamaktadır. Ayrıca ülkemiz için yukarıda belirtilen CO2 salınımı ve enerji tüketiminin azaltılması için kerpiç en uygun yapı malzemesidir. Kırsal bölgelerimizde yaşayan %36 nüfusumuzun konut sorunu bulunmaktadır [59]. Tüm bunlar ışığında ucuz, hızlı ve konforlu konut sunan kerpiç ülkemiz için alternatif bir yapı malzemesidir. Fakat TUİK’in [62] yapmış olduğu “Yapılan İlave Yapılar Sayısı” araştırmasında kerpiç yapının neredeyse yok denecek kadar azaldığı görülmektedir. yılında yeni yapılan yapıların % 17,28’i kerpiç yapıdan oluşmakta iken yılında bu değer adet yapıdan sadece 2 tanesini oluşturmaktadır.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ TÜRKİYEDE KERPİÇ Ülkemizde son 10 yılda yapı ruhsatı alan yapıların ortalama %8 yığma yapılardan oluşmaktadır. Bu yapıların tamamı kerpiç yapı olabilecek iken, kerpiç yapı neredeyse yok denilecek kadar azdır. En çok tercih edilen yığma yapı sistemi sırası ile tuğla, briket ve taştır. Yeni yapılan yapılara ait bilgileri içeren Şekil aşağıda verilmiştir  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ TÜRKİYEDE KERPİÇ Kerpiç yapının unutulması veya yok olması, tarihi birikimlerin aktarıldığı usta çırak ilişkisi ile bu günlere gelmiş kerpiç yapı ustalığını ve kerpiç yapı mimarisinin de silinip kaybolması anlamına gelmektedir. Türk mimarisi için önemli yapı malzemesi olan kerpice hemen hemen her bölgede rastlanır. Ülkemizde kerpiç mimarisinin bölgelere göre farklılıklarının gösterildiği fotoğraflar aşağıda verilmiştir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ SONUÇLAR VE DEĞERLENDİRME Yapılan bu çalışmada kerpiç malzeme ekolojik sürdürülebilirlik yapım sistemleri iyileştirilmesi karbon ayakizi ve Türkiyedeki durumu açısından detaylı olarak incelenmiştir. Unutulmaya yüz tutmuş olan kerpiç malzemenin avatnajları ve doğa dostu olması saptanmıştır. Kerpicin çok eski zamanlarda geleneksel yapım yöntemleriyle inşasından günümüze kadar olan kısmı incelenerek detaylı açıklamalar yapılmıştır. Doğal bir yapı malzemesi olan kerpicin bina yapım sisteminde kullanımının yaygınlaştırılması sadece bizim değil tüm dünya geleceği için çok önemlidir. Gelecek kuşaklara yaşanabilir çevreler bırakmak adına, yapı üretim sisteminde sadece dayanıklı malzemelerin değil aynı zamanda çevreye duyarlı, geri dönüşümü olan az enerji tüketen ve hesaplı malzemelerin seçilmesi gereklidir. Alçı ile niteliği iyileştirilmiş kerpiç yani alker de böyle bir malzemedir. Ama, diğer yapı malzemeleri gibi alker’in de doğru detaylarla kullanıldığında yaşam döngüsü boyunca başarılı bir performans sağlayacağı unutulmamalıdır. Üretiminin kolay olması kullanımında gösterilmesi gereken titizliği unutturmamalıdır aksi takdirde sonuçları çok trajik olabilmektedir.  KERPİÇ YAPI MALZEMESİNİN EKOLOJİK İNCELENMESİ SONUÇLAR VE DEĞERLENDİRME Yapılan çalışmalarla doğal ve sürdürülebilir bir yapı malzemesi olan kerpicin teknik özellikleri iyileştirilmek suretiyle, bu malzemenin yeniden gündeme getirilmesi ve bu konuda farkındalık oluşturarak kullanım alanının genişletilmesi hedeflenmektedir. Bu hedefin başarıya ulaşmasının aynı zamanda; • Türkiye ve dünyadaki kerpiç yapım tekniği ve yapı mirasının korunmasına, • Enerji kaynaklarının tasarruflu tüketilmesine, • Sağlıklı iç mekânların yapılabilir ve sürdürülebilir olduğunun gösterilmesine, • Yöresel malzeme ve insan gücü değerlendirilerek daha ekonomik yapılar üretilmesine, • Tarihi kerpiç yapıların sağlamlaştırılması çalışmalarına veri oluşturmasına, • Aynı zamanda somut kültürel mirasın korunarak turizm zenginliğine katkıda bulunulmasını sağlayacağı düşünülmektedir.  kaynakça • Çelebi, R., (), “Kerpiç Yapım Yöntemleri ve Kullanımı Üzerine Bir İnceleme”, Doçentlik Tezi, İDMMA, Mimarlık Bölümü, ss. , İstanbul. • Koçu, N., Kormaz, S. Z., (), Kerpiç Malzeme ile Üretilen Yapılarda Deprem Etkilerinin Tespiti, Selçuk Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Konya • Koçu N., (), Sürdürülebilir Malzeme Bağlamında “Kerpiç” ve Çatı- Cephe Uygulamaları (Konya-Çavuş Kasabası Örneği), 6. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 12 –13 Nisan Uludağ Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi – Görükle Kampüsü, Bursa. • Çavuş, M., Dayı, M., Ulusu, H., Aruntaş, Y., (), Sürdürülebilir Bir Yapı Malzemesi Olarak Kerpiç-Adobe as a Sustainable Building Material, 2nd International Sustainable Buildings Symposium, May , Turkey, Ankara. • Kafesçioğlu, R., Gürdal, E., (), Çağdaş Yapı Malzemesi, Alker, İTÜ, ss. 40, İstanbul. • Işık, B., (), Türkiye’de Kerpiç Yapı Kültürü ve Alçı İle Stabilize Edilen Kerpiç-Alker Yapılar, III. Ulusal Alçı Kongresi, Bildiriler, Kasım, ss. , Ankara. • Gür, V., (), Mimaride Sürdürülebilirlik Kapsamında Değişken Yapı Kabukları İçin Tasarım Destek Sistemi, İTÜ, Fen Bil. Enst. Doktora Tezi (yayınlanmamış), Nisan, İstanbul. • seafoodplus.info%20Earth/, • Binici, H., Durgun, M.Y. ve Yardım, Y., (), “Kerpiç Yapılar Depreme Dayanıksız Mıdır? Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?”, KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi, 13(2). • King, B., Tanaçan, L, (), Toprak Mimarisinin Yeniden Doğuşu-Kil Kökenli İnşaata Taze ve Güncellenmiş Bir Bakış, Mimarlıkta Malzeme Dergisi, Yıl:5, Sayı, Güz , sf • Kömürcüoğlu, E.A, (), “Yapı Malzemesi Olarak Kerpiç ve Kerpiç İnşaat Sistemleri” İTÜ Matbaası, İstanbul. • Arpacıoğlu, Ü., (), Geçmişten Günümüze Kerpiç Malzeme Üretim Teknikleri ve Güncel Kullanım Olanakları, MSGSÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Fiziği ve Malzeme Bilim Dalı, İstanbul. • Minke, G., (), Building with Earth-Design and Technology of a Sustainable Architecture, Birkhäuser – Publishers for Architecture, Basel · Berlin · Boston. • Çelebi, M.,R., (), Anadolu Kerpiç Mimarlığı, İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul. • Çiçek, B., (), Çağdaş Bir Yapı Malzemesi Olarak Toprak, İTÜ Vakfı Toprak Yapılar Çalışma Grubu, Selçuk Üniversitesi Mimarlık Fakültesi-Konya «Sürdürülebilir Mimari Tasarımda Kerpiç Malzeme Kullanımı» Paneli Mayıs, Konya. • Hasbay,U.,Dal,M.,(), Kerpiç Yapılarda Görülen Su-Nem Hasarlarının Değerlendirilmesi; Tunceli İli Malazgirt İlçesi Özdek Köyü Örneği, Bilim ve Gençlik Dergisi, Sayı 4, Tunceli Üniversitesi, Tunceli. • seafoodplus.info, • seafoodplus.info?PostID=44, • seafoodplus.info,  kaynakça • seafoodplus.info?cat=57, • seafoodplus.info?p= , • Türkçü, Ç., (), “Yapım”, Birsen Yayınevi, İstanbul. • Çalış, A.Ç., Tereci, A., Eicker, U., (), Bir Ekolojik Yerleşim Örneği: Scharnhauser Park. Yapı, , • European Construction Technology Platform (ECTP), (), Strategic Research Agenda for European Construction Sector, Achieving a sustainable and competitive Construction sector by • seafoodplus.info?p= , • Mıddleton, G. F., (), Earth-Wall Construction, Csiro Publishing, Australia. • Acun, S., Gürdal, E., (), “Yenilenebilir Bir Malzeme: Kerpiç ve Alçılı Kerpiç”, Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, Ankara, • Değirmenci, N., (), “Endüstriyel Atıkların Kerpiç Stabilizasyonunda Kullanılması”, Gazi Ü., Fen Bil. Dergisi, Ankara, 18 (3): • Taylor, R.M., (), “An Evaluation of the New Mexico State Monuments Adobe Test Walls at Fort Selden”, 6th International Conference on the Conservation of Earthen Architecture, New Mexico, pp: • Postacıoğlu B., (), “Çimentolu zeminlerin özellikleri ve mesken yapımında kullanılma imkanları”, Kerpiç semineri tebliğleri, İ.İ.B. Yapı Malzemesi Genel Müdürlüğü, Ankara. • Alkan, Z., (), “Bazı Stabilizan Maddelerin (Çimento, Kireç, Çimento-Kireç, Bitüm Emilsiyonu ve Saman) Dökme Kerpiç ve Prese Kerpicin Önemli Mekanik Özelliklerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Bülteni, Erzurum, 1- • Aslan, M., Satıya, R., C., (), “Waterproofing of Mud Walls”, Second International Symposium on Moisture Problems in Buildengs, Rotterdam • Eriç, M., Anıl Ü., Çorapçıoglu, K., (), “Kerpiç Malzemenin Türkiye Koşullarında Rasyonel Kullanımını Sağlamak Amacı ile Kalitesinin Yükseltilmesi Konusunda Bir Araştırma”, İ.D.G.S.A. Mim. Fakültesi, İstanbul. 

Harika tuğla yapımı faaliyetlerinizin üretkenliğini artırın. çamur tuğla makinesi fiyat. seafoodplus.info'da görmezden gelemeyeceğiniz cazip teklifler mevcuttur. Premium. çamur tuğla makinesi fiyat, en son teknolojiler ve buluşlarla elde edilen benzersiz niteliklere sahiptir. Tuğla üretim hızını artırır, bu nedenle zamandan ve enerjiden tasarruf sağlar. Kullanılan malzemeler. çamur tuğla makinesi fiyat, uzun ömür ve tutarlı daha yüksek üretkenlik sağlamak için güçlü ve dayanıklıdır.

Geniş bir koleksiyon. çamur tuğla makinesi fiyat, her tür inşaat işi için farklı iş ve kişisel özellikleri hesaba katan farklı modeller içeren mevcuttur. seafoodplus.info, tüm alışveriş yapanlara yalnızca en iyi kaliteyi bulmaya çalışmaktadır. çamur tuğla makinesi fiyat sitede satılmaktadır. Buna göre, tüm düzenleyici standartları karşıladıklarından emin olmak için satıcılar yakından izlenir. Bu şekilde müşteriler her zaman alır. çamur tuğla makinesi fiyat vaat ettiklerini sağlayan ve aşan.

Devam eden teknolojik ilerlemelerle, üreticiler bunların enerji taleplerini azaltan buluşları benimsemiştir. çamur tuğla makinesi fiyat. Sonuç olarak, yakıt ve diğer elektrik faturalarından daha fazla tasarruf edersiniz. . çamur tuğla makinesi fiyat ayrıca, operasyonlarla ilişkili minimum risk oluşturmalarını sağlamak için olağanüstü güvenlik özellikleriyle donatılmıştır. Bunları edinme ve sürdürmenin nispeten düşük maliyetleri ile,. çamur tuğla makinesi fiyat makul ölçüde uygun fiyatlıdır ve paranızın karşılığını verir.

seafoodplus.info'da çevrimiçi alışveriş yaparak zamandan ve paradan tasarruf etmenin tam zamanı. Farklı keşfedin. çamur tuğla makinesi fiyat üzerinde bulunun ve sizin için en çekici ve uygun olanı seçin. Belirli gereksinimlere göre özelleştirme arıyorsanız, arayın. çamur tuğla makinesi fiyat ve hedeflerinize ulaşın. Bugün sitede uygun fiyatlı kaliteyi keşfedin.