Keten Tohumu Trigliserid
Keten yağı
Keten yağı (Oleum linii), ketenden yapılmış bir bitkisel yağdır.
Bu bitkisel yağda yüksek oranda tekli ve çoklu doymamış yağ asitleri, çok düşük oranda doymuş yağ asiti, yüksek oranda lifle birlikte bol miktarda potasyum, az miktarlarda ise magnezyum, demir, bakır, çinko ve çeşitli vitaminler içerir.
Bu yağ, yanıklardan ileri gelen yaralarda ağrı dindirici olarak kullanılır. Bitki tohumları su veya süt ile kaynatılarak lapa yapılır ve haricen ilaç şeklinde kullanılır.
Bitki tohumlarından iki şekilde yağ elde edilir. Birinci yöntem ısı verilmek suretiyle yağ çıkartılmasıdır. Diğer yöntem ise soğuk pres yöntemi ile yağ elde edilir. Bu yağ içinde&#;% 90 doymamış asitler bulunur. Anadolu yağ ketenlerinin tohumlarında, yağ miktarı ortalama&#;% 40'tır.
Isı ile çıkartılan yağlar sanayi'de ve özellikle boyacılık ve kozmetik sektöründe kullanılır. Ahşap vernik boyaların ve ressamların kullandığı tüm yağlı boyaların ana hammaddesi keten tohumu yağıdır.
Soğuk pres yöntemi ile üretilen yağlar ise günümüzde bitkisel besin takviyesi olarak sıklıkla kullanılır. Isı ile çıkartılan keten yağının kimyasal yapısı bozulduğu için gıda takviyesi olarak tüketilmez. Soğuk pres yöntemi ile üretilen yağları tüketmek sağlık yönünden oldukça faydalıdır.
Kalp ve damar sağlığı için omega3 yağ asitleri içeren besinleri tüketmek gerekmektedir. Aynı miktardaki ıspanak, ceviz ve brokoliden 10 kat daha fazla Omega 3 (Alfa-linolenik asit cinsinden) yağ asitini bünyesinde barındırır. Bu yüzden bu ürünün yağı, balık yağının (en fazla omega3 yağ asiti soğuk deniz balıklarında bulunmaktadır) en yakın bitkisel muadili olarak gösterilebilir. Düzenli Balık tüketemeyen bireyler omega3 kaynağı olarak soğuk pres keten yağını güvenle tüketebilir.
Keten yağının içindeki yüksek miktardaki omega3 yağ asitleri (Alfa-linolenik asit cinsinden) havadaki oksijen ile çok hızlı tepkimeye girip kimyasal yapısı bozulur. Bu sebeple keten yağı taze olarak tüketilmelidir.
Yapı ve kompozisyonu[değiştir Kolesterol - Trigliserit
Kolesterol Nedir?
Kolesterol herkesin kanında bulunan, hücre zarları ve bazı hormonların yapımında kullanılan, steroid ve alkol bileşiminde, yağ nitelikli, yaşamsal bir maddedir. Karaciğer, beyin, sinirler, kalp, bağırsaklar, kaslar başta olmak üzere vücudumuzun tüm hücrelerinde mevcuttur.
Kolesterol ne işe yarar?
Hücre zarlarının yapımı ve bakımı için zorunlu maddedir. Hücre sinyal iletimine ve hücre zarından iyon geçişine yardım eder. Kolesterol içeren membranlar daha akışkandırlar. Bağışıklık sisteminde etkin rol oynar. Aldosteron, Testesteron, Östrojen, Progesteron, Kortizol gibi yaşam için vazgeçilmez pek çok hormonun yapımında ana maddedir. A,D, E, K gibi yağda çözünen vitaminlerin kullanımında önemli rol oynar. Ayrıca yağların sindiriminde gerekli safra asitleri yapımında da kolesterol esastır.
Özetle söylersek kolesterol olmazsa sinir sistemi fonksiyon yapamaz. Sindirim sistemi bozulur. Hatta seks yapılması, üreme ortadan kalkar.
Kolesterol Kaynağı nedir?
Sağlıklı yaşam için gerekli kolesterolün büyük kısmı Karaciğerde az bir bölümü bağırsakta, adrenal bezlerinde ve üreme organlarında üretilir. Ayrıca başta hayvansal gıdalar olmak üzere besinlerden de belli miktarda alınır. 70 kg ağırlığındaki bir kişi yaklaşık 35 gr kolesterol taşır. Tüm hayvansal besin ve yağlarda kolesterol mevcuttur. Günlük vücut üretiminin 1/4 kadarı besinlerle alınır. Bitkisel besinlerin pek azında kolesterol bulunmaktadır.
Kolesterol bizi neden ilgilendiriyor?
Kolesterolün gereğinden fazla bulunması vücutta çeşitli zararlara neden olur. Kişinin Kolesterol düzeyi ne kadar yüksekse damar sertliği ve kalp hastalıklarına yakalanma olasılığı o kadar fazladır. Kalp ve damar hastalıkları, ülkemizde ve dünyada ölüm nedenlerinin arasında birinci sırada yer almaktadır.
Kolesterolün Kanda taşınması:
Kolesterol yağ nitelikli bir madde olduğundan suda, dolayısıyla su nitelikli kanda çözünmez. Kanda çözünüp taşınması için Karaciğerde bir protein ile birleşir. Bu bileşime lipoprotein adı verilir. Bağlanan proteinlerin cinsine göre lipoproteinlerin türleri ortaya çıkar.(HDL, LDL, VLDL gibi) Yüzeyde yer alan proteinlerin cinsi kolesterolün hangi hücreden alınıp hangisine taşınacağını belirler.
Karaciğerde üretilen kolesterol ve diğer yağ özellikli maddeler VLDL (very low density lipoprotein)in içinde kana salgılanır. Kolesterol ve trigliserit hücre içine geçtikçe VLDL’nin yoğunluğu ve yapısı değişip LDL’ye dönüşür. Bunun içinde kalan kolesterol karaciğere geri getirilir. Bu kolesterolün fazlalığında damarlarda birikme olur.
Damar sertliği(Ateroskleroz) nedir?
Kanda fazla miktarda kolesterol varsa atardamar duvarlarında birikir. Sertleşmeye ve daralmaya yol açar (Damar sertliği=Ateroskleroz). Damar sertliği bir anlamda damar duvarının yaşlanması demektir. Aterosklerozda damar duvarında biriken tek başına kolesterol değildir: Alyuvarlar(eritrosit), kan pıhtısı, kalsiyum gibi maddeler de birikintiye yol açar. Birikintiler plak denilen yapılar oluşturur. Bunlar da yolları tıkar, damar esnekliğini azaltır.
Damar sertliği nerede oluşur?
Organların, görev yapabilmeleri için besin maddelerine ve oksijene gereksinmeleri vardır. Bunlar atardamarlardan geçen kanla sağlanır. Kanın atardamarlara pompalama işini ise kalp yapar. Yani kalp hem beslenir hem beslemeye yardımcı olur. Tıkanma hangi organın duvarında olursa o organa ait hastalıklara yol açar. Kalp, beyin ve böbrekler başlıca organlardır.
Kalp Krizi = Miyokard Enfarktüsü nedir?
Aterom plaklarının oluşumu kalbe giden kan akışının azalmasına hatta kesilmesine yol açar. Kalp gerekenden az oksijen alır. Kalp kasları zayıflar ve göğüs ağrıları oluşur(Anjina) Daralan damar kan pıhtısıyla tıkanırsa kalp krizi (Enfarktüs)meydana gelir.
Felç (İnme)nedir?
Felç, beyin dokusunu besleyen atardamarlarda oluşan bir tıkanma sonucunda, dolaşımın durması ile o bölgedeki dokunun beslenememesi sonucunda oluşur. Oksijensizliğe karşı çok duyarlı olan beyin dokusu, kısa zamanda fonksiyonlarını kaybeder ve uyarıcısı olduğu organda (el, kol, bacak, konuşma vb.) fonksiyon kaybı oluşur. Birikinti böbrekte ise hipertansiyon ve böbrek yetmezliği yaşanabilecek tehlikedir.
Fazla kolesterolün yaşamsal tehlikesi
Kişinin kolesterol düzeyi ne kadar yüksekse kalp-damar hastalıkları o derece ihtimal dahilindedir. Araştırmalara göre, ölüm nedenlerinde kalp-damar hastalıkları ilk sıradadır ve kolesterol bu hastalıkların en önemli nedenlerinden biridir
Kolesterol Çeşitleri Nelerdir?
Kolesterol bağlandığı proteine göre 4sınıfta toplanır:
HDL kolesterol, LDL kolesterol, VLDL kolesterol ve Şilomikronlar.
Bunlar yoğunluklarına göre iyi ve kötü olarak değerlendirilir. HDL iyi huylu kolesterol, LDL ise kötü huylu kolesterol olarak bilinir.
HDL Kolesterol (İyi Huylu Kolesterol)
HDL Kolesterol, LDL kolesterolü taşıyarak damar duvarlarından uzaklaştırır. Fazla kolesterolün vücuttan uzaklaştırılması için Karaciğere taşınması görevini yapar. HDL kolesterolün yüksek olması yararlıdır. LDL kolesterol yüksekliğinde düşürmek için alınacak önlemler yanında HDL’yi yükseltmek de tercih dilmektedir. Ülkemizdeki araştırmalar LDL yüksekliği kadar HDL düşüklüğünün yaygınlığını göstermektedir.
LDL Kolesterol (Kötü Huylu Kolesterol)
Kolesterolün bir bölümünü oluşturan LDL Kolesterol, kolesterolü kanda taşıyan esas maddedir Temel madde olmasına rağmen bu cins kolesterolün yüksek olması kişi için risktir ve kalp-damar hastalıklarına yakalanma olasılığını arttırmaktadır. Fazlalıkta LDL kolesterol damarların iç yüzüne yapışarak plak denilen oluşumlara neden olur. Başka maddelerin de eklenmesiyle oluşan darlıklar tıkanmaya yol açar. (Kalp krizi-Felç vs.) Araştırmalara göre LDL kolesterol yüksekliği kalp-damar hastalıklarının en önemli nedenidir. Kötü Huylu Kolesterol denmesinin nedeni de herhalde budur. Önlem ve Tedavi için LDL nin düşürülmesine çalışılır. Kolesterolü düşürmek ifadesi zaten LDL için kullanılmaktadır. Son yıllarda LDL kolesterol de sınıflandırıldı. Bunlardan LDL-3 ve LDL-4 daha küçük moleküllü olduğu için daha tehlikeli olarak kabullenmektedir.
VLDL Kolesterol
VLDL Kolesterol içeride yapılan yağları karaciğerden alarak kas ve yağ dokusuna taşıma işlemini yapar. Hızla yıkılıp LDL (düşük yoğunluklu) kolesterole dönüşür.
Şilomikronlar
En büyük hacimli lipoproteinlerdir. Kolesterol ve trigliseritleri ince barsaktan karaciğere taşırlar. Taşınan yağların bir kısmı enerji oluşturmak için başta kas olmak üzere dokulara bırakılır. Ayrıca süt üretimi için göğüslere taşınan da bu proteinlerdir.
TRİGLİSERİD
Yağın doğada bulunduğu şekildir. Trigliserit yağın vücuttaki depo hali olup büyük bölümü yağdokusu içinde yer alır. Bir miktar Trigliserit enerji kaynağı olarak kan yoluyla kaslara gider. Vücudun enerji depolarını oluşturur. Trigliserit de besinlerden alındığı gibi vücutta da yapılır. Kolesterol kadar olmamakla birlikte kandaki oranının yüksek oluşu, kalp hastalığı riskini artırmaktadır.
Trigliserit Ne zaman yükselir? Yemek yedikten sonra kanda trigliserit miktarı artar, bu artışın nedeni bağırsaklardan emilen yağın kana geçmesidir. Kana geçen trigliseritler daha sonra depolanmak üzere yağ dokusuna gider. Ara öğünlerde trigliseritler yağ dokusundan enerji elde etmek için salınır. Çoğu trigliseritler çok düşük yoğunluklu lipoproteinler ile (VLDL) kanda taşınır.
Trigliseritin gün içindeki değişimi nasıldır?
Kan Trigliserit düzeyi yemeklerden sonra hızla yükselir. Bu artış bazen kata kadar çıkabilir. Açlık düzeyi de günün saatleri içinde değişim göstermektedir. Bu nedenle kişinin değişik zamanlarda yapılan trigliserit düzeylerinin çok farklı bulunması anormal olarak karşılanmamalı bir laboratuar hatası düşünülmemelidir. Kontrol edilmeyen diyabette bulunacak rakamlar çok yüksektir. Kortikosteroidler, östrojen, beta blokerler gibi ilaçlar da yüksekliğe neden olur.
Trigliserit artışında ne olur?
Trigliseritlerin artması ile Kardiyovasküler Risk artması arasında ilişki bulunmaktadır. Bunun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Egzersiz yapılmaması, kilolu olmak, sigara kullanmak, aşırı alkol alımı, diyabet ve böbrek hastalıkları, hipotiroidizm gibi durumlar yüksek trigliserit miktarına sebep olabilirler. Genetik faktörlerde artışta önemli rol oynar. mg/dl üzerindeki artış özellikle pankreatit oluşturması nedeniyle düşündürücü olup hemen tedavi gerektirir.
Trigliserit düzeyini düşürmek için ne yapılır?
Çoğu kişide yükseklik diyabet, obesite, böbrek yetmezliği, yüksek alkol alımı gibi hastalıklarla ilgilidir. Bu nedenle Primer neden üzerine gitmek gerekir. Başka bir hastalıkla ilişkili değilse yüksekliği çoğunlukla kolesterol ile paraleldir. Tedavi de bu nedenle kolesterol ile birlikte yapılır. Yaşam tarzı değişikliği,
Sağlıklı diyet, düzenli spor öncelikle düşünülür. Bunlardan sonuç alınmazsa ilaç (statinler) kullanılır.
Trigliseritin VLDL il ilişkisi nedir?
Dolaşımdaki trigliseritin büyük bölümünü VLDL taşır. VLDL içeriği çok fazla trigliserit ve az kolesteroldür. VLDL kolesterolünü saptamak için kabaca trigliserit düzeyi 5’e bölünür. Ancak trigliserit düzeyi mg/dl üzerinde ise bu işlem yapılamaz
Lipid Profili nasıl yapılır?
Lipid profil testi istendiği zaman test öncesinde saat boyunca bir şey yenilmemesi ve şekerli içecekler alınmaması istenir. 24 saat alkol alınmaması önerilir. Açlık süresi özellikle trigliserit için önemlidir. Kolesterol ölçümü sigara kullanan kişiler, şeker hastaları yüksek tansiyon ve kilo problemi gibi rahatsızlıkları dolayısıyla kalp hastalığı riski altında olan kişileri için özellikle önemlidir.
HDL Kolesterolün koruyuculuğu nedir?
Kanda Total Kolesterol mg/dl veya LDL-kolesterol mg/dl üzerinde ise taşınan risk için kişinin HDL kolesterolüne bakılır. HDL-kolesterol 35 mg/dl’nin altında ise risk fazladır. HDL-kolesterol yükseldikçe risk azalır. Kadınlar HDL yönünden daha şanslıdır. Ortalama HDL-kolesterol düzeyi kadında 55 mg/dl ve erkekte 45 mg/dl’dir
Kimlerde Kolesterol ölçümü yapılır?
Ergenlik çağını sonrasında herkes Kolesterol düzeyini bilmelidir. Ciddi aile hikâyesi olanlar (Kalıtımsal hiperlipidemiler) ve diyabetliler daha erken yaşlarda kan yağlarının düzeyini bilmelidirler. Bu kişilerde koruyucu önlemleri içeren yeni bir yaşam tarzı belirlenmelidir.
Kan yağları neden kişiden kişiye değişir?
Kolesterol düzeyi genetik ve çevresel faktörlerin etkisiyle oluşur. Kişilerdeki Kolesterol metabolizmasının farklılığı kan düzeylerinin de farklı olmasına yol açar. Beslenme şekli, şişmanlık, sigara ve fizik aktivite çevresel faktörler içinde en önemlileridir.
Kolesterol düzeyinin düşürülmesi kalp-damar hastalığı olasılığını azaltır mı?
Kolesterol düzeyinin beslenmeyle veya ilaçlarla düşürülmesinin kalp hastalığı oluşumunu azalttığı, kalp hastası olanlarda ise yaşam süresini uzattığı bilinmektedir.
Yağların yüksekliği nedir?
Kanda kolesterolün yüksek olması yağ metabolizması bozukluğundan ileri gelir. Yağ miktarları ölçülecek kişide yapılması gereken kolesterol, LDL-kolesterol, HDL kolesterol ve Trigliserid düzeyi ölçülmesidir. Tedavi kararı öncesi bu değerler en az 2 kere ölçülmelidir. Tedavi düzenlenirken öncelikle LDL-kolesterol esas alınır.
Yüksek Kolesterol Nedir?
Kolesterolün yüksek olması kişi için risk taşır. Yükseklik genellikle LDL Kolestreol için kullanılır. HDL kolesterolün (İyi huylu kolesterol) düşük olması da bir risktir
Yetişkinlerde Kan kolesterol düzeyi:
mg/dl'nin altı normaldir.
mg/dl arası sınırda yüksektir.
mg/dl'nin üstü yüksektir.
Kan LDL-kolesterol düzeyi:
mg/dl'nin altı normaldir.
mg/dl arası sınırda yüksektir.
mg/dl’nin üstü yüksektir.
Trigliserit Yüksekliği nedir?
Trigliserit genellikle açlık lipit profilinin bir parçası olarak istenir. Hekim tarafından değerlendirmesi kolesterolden ayrı olarak yapılır. Doğru değerlendirme için ön şart açlık süresine uyulmasıdır
mg/dl’nin altı normaldir
mg/dl sınırda yüksektir
mg/dl yüksektir
mg/dl üstü çok yüksektir
Kolesterol Yüksekliğinin belirtileri
Kolesterolün yüksekliği herhangi bir şekilde belirti vermez. Yüksekliğin zararı ancak uzun vadede yarattığı hastalık nedeniyle anlaşılır.
Kolesterol niçin yükselir?
Kolesterolün yüksekliğinin pek çok nedeni vardır. Bu nedenlerin bazıları önlenebilir niteliktedir.
- Kalıtımsal Etkenler (Genetik)
- Beslenme
- Şişmanlık
- Stres
Düzenli egzersiz LDL’yi düşürürken HDL’yi arttırır. Yaşa bağlı olarak aktivite azaldıkça kolesterol miktarı artar. Yine kadınlarda menapozu izleyen dönemde kolesterol belirgin şekilde artar.
Kolesterol yükselmesine yol açan hastalıklar
Bazı hastalıklarda kolesterol düzeyi yükselir. Bunların başlıcaları:
Hipotiroidi
Karaciğer hastalıkları
Nefrit/Nefrotik Sendrom
Şeker hastalığı
Şişmanlık
Kardiyovasküler Risk Faktörleri
Kolesterolü yüksek kişilerde tedavinin temel noktasını, kardiyovasküler risk faktörlerinin değerlendirilmesi ve elden geldiğince bunların değiştirilmesi oluşturur. Kardiyovasküler risk faktörlerinin düzeltilmesi veya azaltılması ölüm riskini kesin olarak azaltır.
Başlıca Kardiyovasküler risk faktörleri:
Aile öyküsü, Hipertansiyon, Şeker hastalığı, Yağ metabolizması bozukluğu (Kolesterol-Trigliserit yüksekliği), Sigara, Fiziksel aktivite azlığı, Şişmanlık, Hemokonsantrasyon (Yüksek hematokrit), Kanı pıhtılaştıran faktörlerin artışı, Alkol Bağımlılığı, Ürik asit yüksekliği, Fibrinojen yüksekliği, Obsesif kişilik, Erkek cinsiyeti, Östrojen yetersizliği, İleri yaş (Erkeklerde45 yaş üstü, kadınlarda 55 yaş), Yağlı yiyeceklerle beslenme.Ayrıca Kronik Kalp ve Damar, Beyin, Böbrek Hastalıkları risk faktörleri arasında sayılabilir.
Yüksek kolesterolün vücuda verdiği zararlar
Kanda fazla miktarda bulunan kolesterol yıllar içinde damar duvarında birikir. Bu durum su borusunda pisliklerin birikmesine benzer. Birikim neticesinde damarlarda daralma ortaya çıkar. Hangi organın damarında birikim varsa o organa ait rahatsızlıklar başlar. (Kalp, Böbrek, beyin vs)
Belirtilerin ani kolesterol yükselmesi ile ilgisi yoktur. Uzun süreli yükseklik sorunun nedenidir. Sorun ortaya çıktıktan sonra geri dönüşüm zordur. Yapılacak iş kolesterolü yükseltmemek, yükselmişse düşürecek önlemleri almaktır.
Kolesterol/Hipertansiyon ilişkisi nedir?
Tansiyon yüksekliği ile kolesterol arasında direkt bağlantı yoktur. Ancak her ikisinin de zararı esas olarak damarlar üzerinde olduğundan birbirlerinin oluşturduğu zararları arttırırlar. Bu nedenle varlıklarında ikisini birden tedavi etmek gerekir.
Kolesterol/Kalıtım ilişkisi nedir?
Kalıtım kolesterol seviyeleri üzerinde önemli bir etkendir. Kalıtımsal Hiperkolesteremi ve diğer kalıtımsal kolesterol bozukluklarından dolayı her yıl milyonlarca kişinin yaşamını kaybettiği bilinmektedir. Kalıtımsal bir sorun da Karaciğerde LDL alıcılarının eksikliğidir. Bu kişilerde karaciğerin filtre kapasitesi sınırlıdır.
Kolesterol/Sigara ilişkisi nedir?
Kolesterol yüksekliğinde sigara önemli bir risk etkileyicisidir. Sigara içenlerde damar duvarlarının yüzeylerinde düzensizlikler oluşur. Bu tür yüzeylerde daha fazla yağ birikimi, plak oluşumu gözlenir. Ayrıca Sigara içilmesinde HDL kolesterol düzeyi de azalmaktadır.
Kolesterol yüksekse ne yapılmalıdır?
Öncelikle doktora görünmek gerekir. Kan yağ profili ile taşınan risk faktörleri değerlendirmeye alınır. Kan değerleri ve bu faktörlere göre tedavi önerilir. Öncelik diyet üzerine olur. Ancak bundan sonuç alınamazsa ilaç tedavisine geçilir.
Kolesterol Yüksekliği nasıl giderilir?
Diğer önlenebilir risk faktörlerinin yanında Kolesterol düzeyinin düşürülmesi Kalp ve damar hastalıklarını ve hasarlarını azaltmaktadır. Tedavi ilaçlı ve ilaçsız olmak üzere iki kısımda düşünülebilir. Her ikisinin de Doktor gözetiminde yapılmasında yarar bulunmaktadır. İlaçsız tedavi belli ölçüde yaşam biçiminin değiştirilmesi demektir?
Yaşam biçiminin değiştirilmesi ne demektir?
Kolesterol düzeyini etkileyen koşulları değiştirmek için öncelikle sağlıklı beslenmeden başlamak gerekir. Yağlı yiyecekleri azaltmak ve özellikle doymuş yağları az tüketmek bu işin ilk kuralıdır. Kilo verme, düzenli fiziksel aktivite, sigarayı bırakma, stresten uzak sakin bir yaşam seçme diğer yardımcı gerekliliklerdir.
İlaç Tedavisi nedir?
İlaç tedavisi yağ metabolizmasındaki bozuklukları düzenlemek amacıyla yapılır. Mutlaka doktor önerisi ile başlanmalıdır. İlaç kullanımı sıkça kullanılan bir yöntem olmasına karşın bu duruma şiddetle karşı çıkanlar da bulunmaktadır.
Kolesterol düşürme amacıyla yaygın olarak Statinler (Atorvastatin, simvastatin, pravastatin vs) kullanılmaktadır. Bu ilaçlar HDL’yi yükseltip LDL’ yi azaltma yönünde etki yapar. Ayrıca kolesterol yüksekliği ile ilgili kardiyovasküler olayları azaltma yönünden de yararlıdır. Etkisi daha çok damarlar üzerindedir. Olumsuz etkisi daha çok kas ve karaciğer üzerine olup genelde geçicidir.(Yükselen KC enzimi) Bu durumda ya doz azaltılır ya da ilaç değiştirilir. Safra asidi bağlayıcı reçineler, Nikotinik Asit, Fibratlar kullanılan ilaçlar arasındadır.
Kolesterolü düşürmek önlemlerinin süresi ne kadardır?
Yaşam biçiminin değiştirilmesi, uygun beslenme ve gerektiğinde alınacak ilaçlar kişinin risk faktörlerine göre belirlenir. İkiden fazla risk faktörü taşıyanlarda diyet ve yaşam tarzı çocukluktan başlamalı ve gerektiğinde ilaç kullanılmalıdır.
Kolesterol diyeti kişinin risklerine bağlı olarak birkaç adımda yapılır. Diyet yoluyla zaman içinde kolesterol mg/dl kadar düşebilir.
Kolesterol Yüksekliğinin giderilmesinde Sağlıklı Beslenmenin Önemi
- Kilosu fazla olan kişiler besinden aldıkları kaloriyi azaltıp hareketlerini arttırmak zorundadırlar. Kilo fazlalığı kolesterol yükselten etkenler arasındadır.
- Bitkisel ağırlıklı yemeklerin tercih edilmesi akla gelen ilk önlemlerdendir.
- Sebze ve meyve tüketirken çözülebilir posalı olanlar tercih edilir.
- Hayvansal proteinlerin ihtiyacı daha çok yağsız ürünlerle karşılanmalıdır. Etlerdeki yağlar pişmeden önce ayıklanmalıdır.
- Günlük alınan yağ miktarı sınırlı olmalıdır.
- Et yemeklerinde haşlama, ızgara, buğulama ve sebzeli olanları tercih edilmelidir.
- Salatalarda yağ yerine limon, sirke, sarımsak veya yağsız soslar kullanabilir
- Kepekli ekmek kullanmakta yarar vardır
- Çay, kahve içilmesi azaltılmalı. Kafeinsiz kahve ve açık çay tercih edilmelidir. Kuşburnu, adaçayı, yeşil çay, bitki çayları tüketmekte yarar vardır.
- Meyve suyu yerine doğrudan meyve tercih edilmelidir. Mümkünse meyve kabuklu yenmelidir
Beslenme ve Yaşam Biçimi Alışkanlıklarımız Değişmeli
- Besin tüketimi için önceden bir planlama yapmak gerekir
- En az 5 öğün yemeli. Öğün atlanmamalı. .
- Akşam 19’dan sonra fazla yemek yenilmemeli, bu süre hafif yiyeceklerle geçilmelidir. (sebze, meyve, posalı mercimek çorbası vs)
- Günde bardak su tüketilmeli.
- Tuz tüketimi azaltılmalıdır
- Sabah kalkınca ve yemek öncesi ve sonrasında 1 bardak ılık su içmeli
- Yemek yavaş yenilmeli ve yiyecekler iyice çiğnenmelidir.
- Okurken veya TV seyrederken bir şey yememeli.
- Aç iken mutfak alışverişi yapılmamalı.
- Markette liste dışı malzeme alınmamalı.
- Misafirlere aşırı ikramda bulunulmamalı
- Günde en az 45 dakika yürüyüş, düzenli eksersiz yapılmalı.
Kolesterolden uzaklaşmanın yolları?
- Etlerde görünen yağlar pişirilmeden önce ayrılmalıdır.
- Sosis, salam, sucuk gibi et ürünleri ile sakatatlardan elden geldiğince uzak durulmalıdır.
- Beyaz etler (tavuk, hindi, balık) tercih edilmeli. Bunların derilerinin de kolesterolce zengin olduğu unutulmamalıdır.
- Etler için kızartma yerine haşlama, buğulama tercih edilmelidir.
- Balığın aksine çoğu deniz ürünü (karides, kalamar, midye vs) kolesterol yönünden zengindir.
- Süt ürünleri içinde az yağlı veya yağsız olanlar tercih edilmelidir.
- Dondurma, Krema, Pasta gibi bol yağ ve yumurta içeren besinler az kullanılmalıdır.
HDL’yi arttırmak için neler yenmeli?
- Balık ve balık yağı bolca tüketilmeli
- Tahıl, sebze, meyve tüketimi arttırılmalıdır. Bunlar yağdan yoksun olmaları yanında bol posa içerirler.
- Az miktarda alınan alkol HDL’yi yükseltir. Ancak trigliserit yüksekliğinde alkol tercih edilmez.
Kolesterol düşürücü gıdalar hangileridir?
Bunlar Doymuş yağları ve kolesterolü az olan gıdalardır.
- Meyve ve sebzeler (Özellikle flavonoid içeren üzüm, portakal, greyfurt)
- Tahıllar (Yulaf, çavdar, arpa, pirinç gibi)
- Baklagiller (fasulye, bezelye)
- Yağsız kırmızı et ve kümes hayvanları
- Balık ve deniz kabukluları, Balık yağı
- Az yağlı ve kaymaksız süt ürünleri
- Doğal antioksidanlar
Besindeki yağ Çeşitleri nedir?
Besinlerdeki yağlar üç çeşittir. Doymuş yağlar, tekli doymamış yağlar, çoklu doymamış yağlar. Hayvansal kaynaklı yağlar doymuş yağlardır. Zeytinyağı tekli doymamış yağdır. Çoklu doymamış yağlar ise sıvı yağlarda bulunur. Doymuş yağların kan kolesterol düzeyini arttırdığı bilinmektedir.
Hangi yağlar kullanılmalıdır?
Kolesterolce zengin doymuş yağlar yerine doymamış yağlar tercih edilir. Çoklu doymamış yağlar ayçiçeği, mısırözü, soya gibi yağlardır. Tekli doymuş yağlardan en önemlisi zeytinyağı ve kolza yağıdır. Tekli doymamış veya çoklu doymamış yağlardan zengin, hidrojenize olmamış, yumuşak margarinler de kullanılabilecekler arasındadır.
Fazla Miktarda kolesterol içeren gıdalar hangileridir?
Esas olarak doymuş yağları içeren gıdalar kolesterol bakımından zengindir:
- Katı yağlar (Kuyruk yağı, iç yağı, Tereyağı, Margarinler)
- Yağlı süt ve krema
- Yağlı yiyecekler (kaymak, mayonez, yağlı sos, çikolata, pasta, tahin helvası)
- Yağlı kuruyemişler(Fıstık, ayçiçeği vb)
- Yumurta sarısı, peynir (ve bunların ürünleri)
- Hamur işleri (Yumurta sarısı ve doymuş yağlar kullanıldığında)
- Hindistan cevizi yağı
- Çikolata ve kakaolu ürünler
- Yağda kızarmış hazır yiyecekler (cips vs)
- Sakatatlar (karaciğer, beyin, böbrek, işkembe, dalak vs)
- Sucuk, sosis, salam, pastırma
- Yağlı kırmızı et
- Ördek ve kaz eti
- Yağda kızartılmış besinler
- Hazır çorbalar
Lifli besinlerin yararı nedir?
Lifli besinlerin kolesterol düşürülmesinde yararlı olduğu görüşü yaygındır. Çözülebilir lifler kolesterolden oluşan safra asitlerinin dışarı atılmasını sağlar. Böylece kana daha az kolesterol karışır. Yulaf-çavdar kepeği, arpa unu, kuru fasulye, nohut gibi bakliyatlar, çilek gibi bazı meyveler, havuç, turp, lahana, karnabahar gibi sebzeler ve çok sayıda bitki tohumu çözülebilir lif yönünden zengindir. Kepekli, ayrıştırılmamış unlardan yapılan ekmekleri tüketmekte yarar vardır. Bulgur pilavı, pirinç pilavına göre daha çok posa ve B vitaminleri içerir. Özellikle kahvaltıda lifli besinlere yer vermek önemlidir. Kullanılan gevrekler içinde en yararlı olanı yulaf ve pirinç gevrekleridir. Meyveler içinde elma, armut, portakal, havuç çözünebilir lif yönünden zengin oluşundan fazlaca tüketilebilir. Keten tohumu içerdiği omega 3 yağı asitleri ile özellikle kahvaltı ve salatalar içinde düşünülebilir.
Bitkilerde kolesterol var mıdır?
Bitkilerin kolesterol içeriği konusunda önemli görüş ayrılıkları bulunmaktadır. Bitkilerde çok az miktarda kolesterol bulunmaktadır. Buna karşılık fitosterollere çokça rastlanır. Bitki kolesterol ve fitosterolü hücre membranı yapımında kullanır. Bu bitkileri yediğimizde barsaklarda içlerindeki kolesterol emilirken steroller atılır.
Kaçınılması istenen ürünlerdeki Kolesterol Miktarları
Kolesterol
Kolesterol
Yumurta
1 ad.
mg
Sığır eti
g
70 mg
Yumurta sarısı
g
mg
Tavuk eti
g
60 mg
Krem Peynir
g
90 mg
Böbrek
g
mg
Beyaz Peynir
g
85 mg
Ciğer
g
mg
Tereyağı
g
mg
Beyin
g
mg
Kaymak
g
mg
Dondurma
g
45 mg
Koyun eti
g
70 mg
Kek
g
mg
Doğal Antioksidanların Yararı nedir?
Doğal antioksidanlar yanında A ve C vitaminleri içeren yiyecekler oldukça yararlıdır. C vitamini yönünden zengin yiyecekler olarak biber çeşitleri, kavun, papaya, narenciye çeşitleri, brokoli, Brüksel lahanası ve çilek sayılabilir. Ayçiçeği, ceviz, badem, yer fıstığı, buğday tohumu, soya fasulyesi, buğday tohumu yağı ve soya yağı ise E vitamini yönünden zengin besinlerdir. C ve E vitaminleri, beta karoten, pantetin krom ve bakırın da kolesterol düşürücü etkileri bilinmektedir. Likopen içeren gıdalar da kolesterolün dengelenmesinde önemli bir rol üstlenirler.
Günlük Et (protein) Gereksinmemiz nasıl karşılanmalı?
Günlük protein ihtiyacınızı balık, tavuk, hindi gibi beyaz etlerden karşılayabilirsiniz. Ancak bunları ızgara, haşlama veya sebzelerle birlikte pişirilerek tüketmekte yarar vardır. Belli eser maddelerin alınması için siyah et büsbütün kesilmez. Etin yağlı kısımları, sakatatlar, etten yapılan yağlı ürünlerden (sucuk, salam, sosis, pastırma, kavurma gibi)uzak durulmalıdır. Keza tavuk etleri için de bol miktarda kolesterol içeren derinin yenmemesinde yarar vardır. Fırsat buldukça protein gereksinmesi için baklagilleri tüketmek iyi bir seçimdir.
Süt ve Süt Ürünleri
Yarım ya da az yağlı süt ve süt ürünler tercih edilir. Yağı ayrılmış olanları tercih edilmesi hem günlük diyetteki kolesterol oranını, hem de yağ oranını azaltır.
YİYECEKLER
Az Yenilmesi gereken yiyecekler
- Rafine unla yapılmış makarna
- Pirinç pilavı
- Yarı yağlı süt, peynir, yoğurt
- Yumurta
- Yağsız sığır,koyun eti
- Uygun yağda kızartılmış balıklar
- Midye, ıstakoz,
- Uygun yağda kızartılmış patates ve diğer sebze kızartmaları
- Doymamış yağla hazırlamış pasta ve bisküviler, badem ezmesi, helva. Çikolata.
- Alkol (Az miktarı HDL’yi arttırır)
- Az yağlı salata sosları, mayonez
- Yemişler: Ceviz, badem, fındık, fıstık, kestane kolesterol içermezler. Doymamış yağ, mineraller ve başta E olmak üzere vitaminler bakımından zengin oldukları için tavsiye edilir. Yağlı ve tuzlu olması nedeniyle fazlası istenmez
Kaçınılması gereken gıdalar
- Kuyruk yağı, Kaymak, Kakao, Hindistan cevizi yağı gibi Doymuş yağlar
- Tereyağı, margarin, kuyruk yağı gibi katı yağlar
- Poğaça, açma, kruvasan gibi yumurta ve tereyağı içeren hamur ürünleri.
- Uygun olmayan yağda kızartılmış et ve balıklar
- Yağlı kırmızı et, sucuk, pastırma, salam, sosis, kavurma.
- Ördek, kaz, kümes hayvanlarının derisi,
- Sakatat (ciğer, beyin, dalak vb.)
- İşkembe çorbası, Paça.
- Karides, Kalamar, Havyar.
- Tam yağlı süt, konsantre süt, krema, krem şanti
- Tam yağlı peynirler, tam yağlı yoğurt.
- Kremalı çorbalar, terbiyeli çorbalar,
- Uygun olmayan yağda kızartılmış patates,
- Tuzlu konserveler
- Dondurma, tereyağlı ve kremalı tüm tatlılar, , baklava ve benzeri tatlılar, hazır pastalar, pudingler, bisküviler,
- Çikolatalı ürünler, Hindistan cevizli pastalar
- Krema, mayonez, soslar, tahinli yiyecekler.
- Hindistan cevizi, tuzlu kuruyemişler.
- Tam yağlı maltlı içecekler, Kremalı likörler, kahve kreması.
Kolesterol düşürülmesi için öğütlenen yiyecekler nelerdir?
- Çoklu doymamış yağlar (ayçiçeği, mısırözü, soya), tekli doymamış yağlar (zeytinyağı, kolza)
- Kepekli ekmekler: Yulaf, çavdar, arpa (pirinç yerine tercihan bulgur), mısır gevreği
- Bakliyatlar: Mercimek, Kuru fasulye, nohut
- Meyveler: Greyfurt, portakal, elma, armut, havuç, üzüm, nar vb
- Sebzeler: Brokoli, Brüksel lahanası, papaya, soğan, sarımsak, yeşil ve kırmızı biber. Haşlama patates
- Yağsız süt ve süt ürünleri,
- Yumurta akı
- İçecekler: kuşburnu, adaçayı, rezene, ıhlamur, kafeinsiz yeşil çay, açık çay
Kolesterolü Düşüren 10 Temel Besin (Bu liste bir öneri olup bilimsel değeri kanıtlı değildir.)
- Tam tahıllı ve yulaflı gıdalar
- Yaban Mersini
- Fıstık, Ceviz ve Badem
- Avokado, Zeytin ve Zeytinyağı
- Keten tohumu yağı
- Saf kızılcık/üzüm suyu.
- Balık ve balık yağı .
- Siyah soya fasulyesi .
- Nar suyu
- Probiyotik yoğurt .
Kaynaklar:
- seafoodplus.info Ahmet Alpman, Kan yağları ve kolesterol
- seafoodplus.info Mustafa Tayar, Kolesterol nedir?
- seafoodplus.info İlhan Günay, Kolesterol nedir?
- seafoodplus.info Murat Tuzcu, Kalbimizi dinleyelim
- seafoodplus.info Deniz Kumbasar, Hiperkolesterolemi
- seafoodplus.info Tekin Akpolat,Kolesterol nedir?Kimler risk altında
- seafoodplus.info Salih Pay, Kolesterol diyet
- seafoodplus.info Canan Karatay, Sağlıklı beslenme
- seafoodplus.info Okhan Akın, Kolesterol Metabolizması
- seafoodplus.info Jan Klod Kayuka, Kolesterol nedir?
- seafoodplus.info Ali Gürtuna, Kolesterol diyeti
- GATA, Kolesterol
- Harvard Üniversitesi, İyi kötü ve sağlıklı yağ ve kolesterol
- Bursa Osmangazi Tıp İç hastalıkları, Lipid metabolizması
kaynağı değiştir]
Kolesterol - Trigliserit
Kolesterol Nedir?
Kolesterol herkesin kanında bulunan, hücre zarları ve bazı hormonların yapımında kullanılan, steroid ve alkol bileşiminde, yağ nitelikli, yaşamsal bir maddedir. Karaciğer, beyin, sinirler, kalp, bağırsaklar, kaslar başta olmak üzere vücudumuzun tüm hücrelerinde mevcuttur.
Kolesterol ne işe yarar?
Hücre zarlarının yapımı ve bakımı için zorunlu maddedir. Hücre sinyal iletimine ve hücre zarından iyon geçişine yardım eder. Kolesterol içeren membranlar daha akışkandırlar. Bağışıklık sisteminde etkin rol oynar. Aldosteron, Testesteron, Östrojen, Progesteron, Kortizol gibi yaşam için vazgeçilmez pek çok hormonun yapımında ana maddedir. A,D, E, K gibi yağda çözünen vitaminlerin kullanımında önemli rol oynar. Ayrıca yağların sindiriminde gerekli safra asitleri yapımında da kolesterol esastır.
Özetle söylersek kolesterol olmazsa sinir sistemi fonksiyon yapamaz. Sindirim sistemi bozulur. Hatta seks yapılması, üreme ortadan kalkar.
Kolesterol Kaynağı nedir?
Sağlıklı yaşam için gerekli kolesterolün büyük kısmı Karaciğerde az bir bölümü bağırsakta, adrenal bezlerinde ve üreme organlarında üretilir. Ayrıca başta hayvansal gıdalar olmak üzere besinlerden de belli miktarda alınır. 70 kg ağırlığındaki bir kişi yaklaşık 35 gr kolesterol taşır. Tüm hayvansal besin ve yağlarda kolesterol mevcuttur. Günlük vücut üretiminin 1/4 kadarı besinlerle alınır. Bitkisel besinlerin pek azında kolesterol bulunmaktadır.
Kolesterol bizi neden ilgilendiriyor?
Kolesterolün gereğinden fazla bulunması vücutta çeşitli zararlara neden olur. Kişinin Kolesterol düzeyi ne kadar yüksekse damar sertliği ve kalp hastalıklarına yakalanma olasılığı o kadar fazladır. Kalp ve damar hastalıkları, ülkemizde ve dünyada ölüm nedenlerinin arasında birinci sırada yer almaktadır.
Kolesterolün Kanda taşınması:
Kolesterol yağ nitelikli bir madde olduğundan suda, dolayısıyla su nitelikli kanda çözünmez. Kanda çözünüp taşınması için Karaciğerde bir protein ile birleşir. Bu bileşime lipoprotein adı verilir. Bağlanan proteinlerin cinsine göre lipoproteinlerin türleri ortaya çıkar.(HDL, LDL, VLDL gibi) Yüzeyde yer alan proteinlerin cinsi kolesterolün hangi hücreden alınıp hangisine taşınacağını belirler.
Karaciğerde üretilen kolesterol ve diğer yağ özellikli maddeler VLDL (very low density lipoprotein)in içinde kana salgılanır. Kolesterol ve trigliserit hücre içine geçtikçe VLDL’nin yoğunluğu ve yapısı değişip LDL’ye dönüşür. Bunun içinde kalan kolesterol karaciğere geri getirilir. Bu kolesterolün fazlalığında damarlarda birikme olur.
Damar sertliği(Ateroskleroz) nedir?
Kanda fazla miktarda kolesterol varsa atardamar duvarlarında birikir. Sertleşmeye ve daralmaya yol açar (Damar sertliği=Ateroskleroz). Damar sertliği bir anlamda damar duvarının yaşlanması demektir. Aterosklerozda damar duvarında biriken tek başına kolesterol değildir: Alyuvarlar(eritrosit), kan pıhtısı, kalsiyum gibi maddeler de birikintiye yol açar. Birikintiler plak denilen yapılar oluşturur. Bunlar da yolları tıkar, damar esnekliğini azaltır.
Damar sertliği nerede oluşur?
Organların, görev yapabilmeleri için besin maddelerine ve oksijene gereksinmeleri vardır. Bunlar atardamarlardan geçen kanla sağlanır. Kanın atardamarlara pompalama işini ise kalp yapar. Yani kalp hem beslenir hem beslemeye yardımcı olur. Tıkanma hangi organın duvarında olursa o organa ait hastalıklara yol açar. Kalp, beyin ve böbrekler başlıca organlardır.
Kalp Krizi = Miyokard Enfarktüsü nedir?
Aterom plaklarının oluşumu kalbe giden kan akışının azalmasına hatta kesilmesine yol açar. Kalp gerekenden az oksijen alır. Kalp kasları zayıflar ve göğüs ağrıları oluşur(Anjina) Daralan damar kan pıhtısıyla tıkanırsa kalp krizi (Enfarktüs)meydana gelir.
Felç (İnme)nedir?
Felç, beyin dokusunu besleyen atardamarlarda oluşan bir tıkanma sonucunda, dolaşımın durması ile o bölgedeki dokunun beslenememesi sonucunda oluşur. Oksijensizliğe karşı çok duyarlı olan beyin dokusu, kısa zamanda fonksiyonlarını kaybeder ve uyarıcısı olduğu organda (el, kol, bacak, konuşma vb.) fonksiyon kaybı oluşur. Birikinti böbrekte ise hipertansiyon ve böbrek yetmezliği yaşanabilecek tehlikedir.
Fazla kolesterolün yaşamsal tehlikesi
Kişinin kolesterol düzeyi ne kadar yüksekse kalp-damar hastalıkları o derece ihtimal dahilindedir. Araştırmalara göre, ölüm nedenlerinde kalp-damar hastalıkları ilk sıradadır ve kolesterol bu hastalıkların en önemli nedenlerinden biridir
Kolesterol Çeşitleri Nelerdir?
Kolesterol bağlandığı proteine göre 4sınıfta toplanır:
HDL kolesterol, LDL kolesterol, VLDL kolesterol ve Şilomikronlar.
Bunlar yoğunluklarına göre iyi ve kötü olarak değerlendirilir. HDL iyi huylu kolesterol, LDL ise kötü huylu kolesterol olarak bilinir.
HDL Kolesterol (İyi Huylu Kolesterol)
HDL Kolesterol, LDL kolesterolü taşıyarak damar duvarlarından uzaklaştırır. Fazla kolesterolün vücuttan uzaklaştırılması için Karaciğere taşınması görevini yapar. HDL kolesterolün yüksek olması yararlıdır. LDL kolesterol yüksekliğinde düşürmek için alınacak önlemler yanında HDL’yi yükseltmek de tercih dilmektedir. Ülkemizdeki araştırmalar LDL yüksekliği kadar HDL düşüklüğünün yaygınlığını göstermektedir.
LDL Kolesterol (Kötü Huylu Kolesterol)
Kolesterolün bir bölümünü oluşturan LDL Kolesterol, kolesterolü kanda taşıyan esas maddedir Temel madde olmasına rağmen bu cins kolesterolün yüksek olması kişi için risktir ve kalp-damar hastalıklarına yakalanma olasılığını arttırmaktadır. Fazlalıkta LDL kolesterol damarların iç yüzüne yapışarak plak denilen oluşumlara neden olur. Başka maddelerin de eklenmesiyle oluşan darlıklar tıkanmaya yol açar. (Kalp krizi-Felç vs.) Araştırmalara göre LDL kolesterol yüksekliği kalp-damar hastalıklarının en önemli nedenidir. Kötü Huylu Kolesterol denmesinin nedeni de herhalde budur. Önlem ve Tedavi için LDL nin düşürülmesine çalışılır. Kolesterolü düşürmek ifadesi zaten LDL için kullanılmaktadır. Son yıllarda LDL kolesterol de sınıflandırıldı. Bunlardan LDL-3 ve LDL-4 daha küçük moleküllü olduğu için daha tehlikeli olarak kabullenmektedir.
VLDL Kolesterol
VLDL Kolesterol içeride yapılan yağları karaciğerden alarak kas ve yağ dokusuna taşıma işlemini yapar. Hızla yıkılıp LDL (düşük yoğunluklu) kolesterole dönüşür.
Şilomikronlar
En büyük hacimli lipoproteinlerdir. Kolesterol ve trigliseritleri ince barsaktan karaciğere taşırlar. Taşınan yağların bir kısmı enerji oluşturmak için başta kas olmak üzere dokulara bırakılır. Ayrıca süt üretimi için göğüslere taşınan da bu proteinlerdir.
TRİGLİSERİD
Yağın doğada bulunduğu şekildir. Trigliserit yağın vücuttaki depo hali olup büyük bölümü yağdokusu içinde yer alır. Bir miktar Trigliserit enerji kaynağı olarak kan yoluyla kaslara gider. Vücudun enerji depolarını oluşturur. Trigliserit de besinlerden alındığı gibi vücutta da yapılır. Kolesterol kadar olmamakla birlikte kandaki oranının yüksek oluşu, kalp hastalığı riskini artırmaktadır.
Trigliserit Ne zaman yükselir? Yemek yedikten sonra kanda trigliserit miktarı artar, bu artışın nedeni bağırsaklardan emilen yağın kana geçmesidir. Kana geçen trigliseritler daha sonra depolanmak üzere yağ dokusuna gider. Ara öğünlerde trigliseritler yağ dokusundan enerji elde etmek için salınır. Çoğu trigliseritler çok düşük yoğunluklu lipoproteinler ile (VLDL) kanda taşınır.
Trigliseritin gün içindeki değişimi nasıldır?
Kan Trigliserit düzeyi yemeklerden sonra hızla yükselir. Bu artış bazen kata kadar çıkabilir. Açlık düzeyi de günün saatleri içinde değişim göstermektedir. Bu nedenle kişinin değişik zamanlarda yapılan trigliserit düzeylerinin çok farklı bulunması anormal olarak karşılanmamalı bir laboratuar hatası düşünülmemelidir. Kontrol edilmeyen diyabette bulunacak rakamlar çok yüksektir. Kortikosteroidler, östrojen, beta blokerler gibi ilaçlar da yüksekliğe neden olur.
Trigliserit artışında ne olur?
Trigliseritlerin artması ile Kardiyovasküler Risk artması arasında ilişki bulunmaktadır. Bunun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Egzersiz yapılmaması, kilolu olmak, sigara kullanmak, aşırı alkol alımı, diyabet ve böbrek hastalıkları, hipotiroidizm gibi durumlar yüksek trigliserit miktarına sebep olabilirler. Genetik faktörlerde artışta önemli rol oynar. mg/dl üzerindeki artış özellikle pankreatit oluşturması nedeniyle düşündürücü olup hemen tedavi gerektirir.
Trigliserit düzeyini düşürmek için ne yapılır?
Çoğu kişide yükseklik diyabet, obesite, böbrek yetmezliği, yüksek alkol alımı gibi hastalıklarla ilgilidir. Bu nedenle Primer neden üzerine gitmek gerekir. Başka bir hastalıkla ilişkili değilse yüksekliği çoğunlukla kolesterol ile paraleldir. Tedavi de bu nedenle kolesterol ile birlikte yapılır. Yaşam tarzı değişikliği,
Sağlıklı diyet, düzenli spor öncelikle düşünülür. Bunlardan sonuç alınmazsa ilaç (statinler) kullanılır.
Trigliseritin VLDL il ilişkisi nedir?
Dolaşımdaki trigliseritin büyük bölümünü VLDL taşır. VLDL içeriği çok fazla trigliserit ve az kolesteroldür. VLDL kolesterolünü saptamak için kabaca trigliserit düzeyi 5’e bölünür. Ancak trigliserit düzeyi mg/dl üzerinde ise bu işlem yapılamaz
Lipid Profili nasıl yapılır?
Lipid profil testi istendiği zaman test öncesinde saat boyunca bir şey yenilmemesi ve şekerli içecekler alınmaması istenir. 24 saat alkol alınmaması önerilir. Açlık süresi özellikle trigliserit için önemlidir. Kolesterol ölçümü sigara kullanan kişiler, şeker hastaları yüksek tansiyon ve kilo problemi gibi rahatsızlıkları dolayısıyla kalp hastalığı riski altında olan kişileri için özellikle önemlidir.
HDL Kolesterolün koruyuculuğu nedir?
Kanda Total Kolesterol mg/dl veya LDL-kolesterol mg/dl üzerinde ise taşınan risk için kişinin HDL kolesterolüne bakılır. HDL-kolesterol 35 mg/dl’nin altında ise risk fazladır. HDL-kolesterol yükseldikçe risk azalır. Kadınlar HDL yönünden daha şanslıdır. Ortalama HDL-kolesterol düzeyi kadında 55 mg/dl ve erkekte 45 mg/dl’dir
Kimlerde Kolesterol ölçümü yapılır?
Ergenlik çağını sonrasında herkes Kolesterol düzeyini bilmelidir. Ciddi aile hikâyesi olanlar (Kalıtımsal hiperlipidemiler) ve diyabetliler daha erken yaşlarda kan yağlarının düzeyini bilmelidirler. Bu kişilerde koruyucu önlemleri içeren yeni bir yaşam tarzı belirlenmelidir.
Kan yağları neden kişiden kişiye değişir?
Kolesterol düzeyi genetik ve çevresel faktörlerin etkisiyle oluşur. Kişilerdeki Kolesterol metabolizmasının farklılığı kan düzeylerinin de farklı olmasına yol açar. Beslenme şekli, şişmanlık, sigara ve fizik aktivite çevresel faktörler içinde en önemlileridir.
Kolesterol düzeyinin düşürülmesi kalp-damar hastalığı olasılığını azaltır mı?
Kolesterol düzeyinin beslenmeyle veya ilaçlarla düşürülmesinin kalp hastalığı oluşumunu azalttığı, kalp hastası olanlarda ise yaşam süresini uzattığı bilinmektedir.
Yağların yüksekliği nedir?
Kanda kolesterolün yüksek olması yağ metabolizması bozukluğundan ileri gelir. Yağ miktarları ölçülecek kişide yapılması gereken kolesterol, LDL-kolesterol, HDL kolesterol ve Trigliserid düzeyi ölçülmesidir. Tedavi kararı öncesi bu değerler en az 2 kere ölçülmelidir. Tedavi düzenlenirken öncelikle LDL-kolesterol esas alınır.
Yüksek Kolesterol Nedir?
Kolesterolün yüksek olması kişi için risk taşır. Yükseklik genellikle LDL Kolestreol için kullanılır. HDL kolesterolün (İyi huylu kolesterol) düşük olması da bir risktir
Yetişkinlerde Kan kolesterol düzeyi:
mg/dl'nin altı normaldir.
mg/dl arası sınırda yüksektir.
mg/dl'nin üstü yüksektir.
Kan LDL-kolesterol düzeyi:
mg/dl'nin altı normaldir.
mg/dl arası sınırda yüksektir.
mg/dl’nin üstü yüksektir.
Trigliserit Yüksekliği nedir?
Trigliserit genellikle açlık lipit profilinin bir parçası olarak istenir. Hekim tarafından değerlendirmesi kolesterolden ayrı olarak yapılır. Doğru değerlendirme için ön şart açlık süresine uyulmasıdır
mg/dl’nin altı normaldir
mg/dl sınırda yüksektir
mg/dl yüksektir
mg/dl üstü çok yüksektir
Kolesterol Yüksekliğinin belirtileri
Kolesterolün yüksekliği herhangi bir şekilde belirti vermez. Yüksekliğin zararı ancak uzun vadede yarattığı hastalık nedeniyle anlaşılır.
Kolesterol niçin yükselir?
Kolesterolün yüksekliğinin pek çok nedeni vardır. Bu nedenlerin bazıları önlenebilir niteliktedir.
- Kalıtımsal Etkenler (Genetik)
- Beslenme
- Şişmanlık
- Stres
Düzenli egzersiz LDL’yi düşürürken HDL’yi arttırır. Yaşa bağlı olarak aktivite azaldıkça kolesterol miktarı artar. Yine kadınlarda menapozu izleyen dönemde kolesterol belirgin şekilde artar.
Kolesterol yükselmesine yol açan hastalıklar
Bazı hastalıklarda kolesterol düzeyi yükselir. Bunların başlıcaları:
Hipotiroidi
Karaciğer hastalıkları
Nefrit/Nefrotik Sendrom
Şeker hastalığı
Şişmanlık
Kardiyovasküler Risk Faktörleri
Kolesterolü yüksek kişilerde tedavinin temel noktasını, kardiyovasküler risk faktörlerinin değerlendirilmesi ve elden geldiğince bunların değiştirilmesi oluşturur. Kardiyovasküler risk faktörlerinin düzeltilmesi veya azaltılması ölüm riskini kesin olarak azaltır.
Başlıca Kardiyovasküler risk faktörleri:
Aile öyküsü, Hipertansiyon, Şeker hastalığı, Yağ metabolizması bozukluğu (Kolesterol-Trigliserit yüksekliği), Sigara, Fiziksel aktivite azlığı, Şişmanlık, Hemokonsantrasyon (Yüksek hematokrit), Kanı pıhtılaştıran faktörlerin artışı, Alkol Bağımlılığı, Ürik asit yüksekliği, Fibrinojen yüksekliği, Obsesif kişilik, Erkek cinsiyeti, Östrojen yetersizliği, İleri yaş (Erkeklerde45 yaş üstü, kadınlarda 55 yaş), Yağlı yiyeceklerle beslenme.Ayrıca Kronik Kalp ve Damar, Beyin, Böbrek Hastalıkları risk faktörleri arasında sayılabilir.
Yüksek kolesterolün vücuda verdiği zararlar
Kanda fazla miktarda bulunan kolesterol yıllar içinde damar duvarında birikir. Bu durum su borusunda pisliklerin birikmesine benzer. Birikim neticesinde damarlarda daralma ortaya çıkar. Hangi organın damarında birikim varsa o organa ait rahatsızlıklar başlar. (Kalp, Böbrek, beyin vs)
Belirtilerin ani kolesterol yükselmesi ile ilgisi yoktur. Uzun süreli yükseklik sorunun nedenidir. Sorun ortaya çıktıktan sonra geri dönüşüm zordur. Yapılacak iş kolesterolü yükseltmemek, yükselmişse düşürecek önlemleri almaktır.
Kolesterol/Hipertansiyon ilişkisi nedir?
Tansiyon yüksekliği ile kolesterol arasında direkt bağlantı yoktur. Ancak her ikisinin de zararı esas olarak damarlar üzerinde olduğundan birbirlerinin oluşturduğu zararları arttırırlar. Bu nedenle varlıklarında ikisini birden tedavi etmek gerekir.
Kolesterol/Kalıtım ilişkisi nedir?
Kalıtım kolesterol seviyeleri üzerinde önemli bir etkendir. Kalıtımsal Hiperkolesteremi ve diğer kalıtımsal kolesterol bozukluklarından dolayı her yıl milyonlarca kişinin yaşamını kaybettiği bilinmektedir. Kalıtımsal bir sorun da Karaciğerde LDL alıcılarının eksikliğidir. Bu kişilerde karaciğerin filtre kapasitesi sınırlıdır.
Kolesterol/Sigara ilişkisi nedir?
Kolesterol yüksekliğinde sigara önemli bir risk etkileyicisidir. Sigara içenlerde damar duvarlarının yüzeylerinde düzensizlikler oluşur. Bu tür yüzeylerde daha fazla yağ birikimi, plak oluşumu gözlenir. Ayrıca Sigara içilmesinde HDL kolesterol düzeyi de azalmaktadır.
Kolesterol yüksekse ne yapılmalıdır?
Öncelikle doktora görünmek gerekir. Kan yağ profili ile taşınan risk faktörleri değerlendirmeye alınır. Kan değerleri ve bu faktörlere göre tedavi önerilir. Öncelik diyet üzerine olur. Ancak bundan sonuç alınamazsa ilaç tedavisine geçilir.
Kolesterol Yüksekliği nasıl giderilir?
Diğer önlenebilir risk faktörlerinin yanında Kolesterol düzeyinin düşürülmesi Kalp ve damar hastalıklarını ve hasarlarını azaltmaktadır. Tedavi ilaçlı ve ilaçsız olmak üzere iki kısımda düşünülebilir. Her ikisinin de Doktor gözetiminde yapılmasında yarar bulunmaktadır. İlaçsız tedavi belli ölçüde yaşam biçiminin değiştirilmesi demektir?
Yaşam biçiminin değiştirilmesi ne demektir?
Kolesterol düzeyini etkileyen koşulları değiştirmek için öncelikle sağlıklı beslenmeden başlamak gerekir. Yağlı yiyecekleri azaltmak ve özellikle doymuş yağları az tüketmek bu işin ilk kuralıdır. Kilo verme, düzenli fiziksel aktivite, sigarayı bırakma, stresten uzak sakin bir yaşam seçme diğer yardımcı gerekliliklerdir.
İlaç Tedavisi nedir?
İlaç tedavisi yağ metabolizmasındaki bozuklukları düzenlemek amacıyla yapılır. Mutlaka doktor önerisi ile başlanmalıdır. İlaç kullanımı sıkça kullanılan bir yöntem olmasına karşın bu duruma şiddetle karşı çıkanlar da bulunmaktadır.
Kolesterol düşürme amacıyla yaygın olarak Statinler (Atorvastatin, simvastatin, pravastatin vs) kullanılmaktadır. Bu ilaçlar HDL’yi yükseltip LDL’ yi azaltma yönünde etki yapar. Ayrıca kolesterol yüksekliği ile ilgili kardiyovasküler olayları azaltma yönünden de yararlıdır. Etkisi daha çok damarlar üzerindedir. Olumsuz etkisi daha çok kas ve karaciğer üzerine olup genelde geçicidir.(Yükselen KC enzimi) Bu durumda ya doz azaltılır ya da ilaç değiştirilir. Safra asidi bağlayıcı reçineler, Nikotinik Asit, Fibratlar kullanılan ilaçlar arasındadır.
Kolesterolü düşürmek önlemlerinin süresi ne kadardır?
Yaşam biçiminin değiştirilmesi, uygun beslenme ve gerektiğinde alınacak ilaçlar kişinin risk faktörlerine göre belirlenir. İkiden fazla risk faktörü taşıyanlarda diyet ve yaşam tarzı çocukluktan başlamalı ve gerektiğinde ilaç kullanılmalıdır.
Kolesterol diyeti kişinin risklerine bağlı olarak birkaç adımda yapılır. Diyet yoluyla zaman içinde kolesterol mg/dl kadar düşebilir.
Kolesterol Yüksekliğinin giderilmesinde Sağlıklı Beslenmenin Önemi
- Kilosu fazla olan kişiler besinden aldıkları kaloriyi azaltıp hareketlerini arttırmak zorundadırlar. Kilo fazlalığı kolesterol yükselten etkenler arasındadır.
- Bitkisel ağırlıklı yemeklerin tercih edilmesi akla gelen ilk önlemlerdendir.
- Sebze ve meyve tüketirken çözülebilir posalı olanlar tercih edilir.
- Hayvansal proteinlerin ihtiyacı daha çok yağsız ürünlerle karşılanmalıdır. Etlerdeki yağlar pişmeden önce ayıklanmalıdır.
- Günlük alınan yağ miktarı sınırlı olmalıdır.
- Et yemeklerinde haşlama, ızgara, buğulama ve sebzeli olanları tercih edilmelidir.
- Salatalarda yağ yerine limon, sirke, sarımsak veya yağsız soslar kullanabilir
- Kepekli ekmek kullanmakta yarar vardır
- Çay, kahve içilmesi azaltılmalı. Kafeinsiz kahve ve açık çay tercih edilmelidir. Kuşburnu, adaçayı, yeşil çay, bitki çayları tüketmekte yarar vardır.
- Meyve suyu yerine doğrudan meyve tercih edilmelidir. Mümkünse meyve kabuklu yenmelidir
Beslenme ve Yaşam Biçimi Alışkanlıklarımız Değişmeli
- Besin tüketimi için önceden bir planlama yapmak gerekir
- En az 5 öğün yemeli. Öğün atlanmamalı. .
- Akşam 19’dan sonra fazla yemek yenilmemeli, bu süre hafif yiyeceklerle geçilmelidir. (sebze, meyve, posalı mercimek çorbası vs)
- Günde bardak su tüketilmeli.
- Tuz tüketimi azaltılmalıdır
- Sabah kalkınca ve yemek öncesi ve sonrasında 1 bardak ılık su içmeli
- Yemek yavaş yenilmeli ve yiyecekler iyice çiğnenmelidir.
- Okurken veya TV seyrederken bir şey yememeli.
- Aç iken mutfak alışverişi yapılmamalı.
- Markette liste dışı malzeme alınmamalı.
- Misafirlere aşırı ikramda bulunulmamalı
- Günde en az 45 dakika yürüyüş, düzenli eksersiz yapılmalı.
Kolesterolden uzaklaşmanın yolları?
- Etlerde görünen yağlar pişirilmeden önce ayrılmalıdır.
- Sosis, salam, sucuk gibi et ürünleri ile sakatatlardan elden geldiğince uzak durulmalıdır.
- Beyaz etler (tavuk, hindi, balık) tercih edilmeli. Bunların derilerinin de kolesterolce zengin olduğu unutulmamalıdır.
- Etler için kızartma yerine haşlama, buğulama tercih edilmelidir.
- Balığın aksine çoğu deniz ürünü (karides, kalamar, midye vs) kolesterol yönünden zengindir.
- Süt ürünleri içinde az yağlı veya yağsız olanlar tercih edilmelidir.
- Dondurma, Krema, Pasta gibi bol yağ ve yumurta içeren besinler az kullanılmalıdır.
HDL’yi arttırmak için neler yenmeli?
- Balık ve balık yağı bolca tüketilmeli
- Tahıl, sebze, meyve tüketimi arttırılmalıdır. Bunlar yağdan yoksun olmaları yanında bol posa içerirler.
- Az miktarda alınan alkol HDL’yi yükseltir. Ancak trigliserit yüksekliğinde alkol tercih edilmez.
Kolesterol düşürücü gıdalar hangileridir?
Bunlar Doymuş yağları ve kolesterolü az olan gıdalardır.
- Meyve ve sebzeler (Özellikle flavonoid içeren üzüm, portakal, greyfurt)
- Tahıllar (Yulaf, çavdar, arpa, pirinç gibi)
- Baklagiller (fasulye, bezelye)
- Yağsız kırmızı et ve kümes hayvanları
- Balık ve deniz kabukluları, Balık yağı
- Az yağlı ve kaymaksız süt ürünleri
- Doğal antioksidanlar
Besindeki yağ Çeşitleri nedir?
Besinlerdeki yağlar üç çeşittir. Doymuş yağlar, tekli doymamış yağlar, çoklu doymamış yağlar. Hayvansal kaynaklı yağlar doymuş yağlardır. Zeytinyağı tekli doymamış yağdır. Çoklu doymamış yağlar ise sıvı yağlarda bulunur. Doymuş yağların kan kolesterol düzeyini arttırdığı bilinmektedir.
Hangi yağlar kullanılmalıdır?
Kolesterolce zengin doymuş yağlar yerine doymamış yağlar tercih edilir. Çoklu doymamış yağlar ayçiçeği, mısırözü, soya gibi yağlardır. Tekli doymuş yağlardan en önemlisi zeytinyağı ve kolza yağıdır. Tekli doymamış veya çoklu doymamış yağlardan zengin, hidrojenize olmamış, yumuşak margarinler de kullanılabilecekler arasındadır.
Fazla Miktarda kolesterol içeren gıdalar hangileridir?
Esas olarak doymuş yağları içeren gıdalar kolesterol bakımından zengindir:
- Katı yağlar (Kuyruk yağı, iç yağı, Tereyağı, Margarinler)
- Yağlı süt ve krema
- Yağlı yiyecekler (kaymak, mayonez, yağlı sos, çikolata, pasta, tahin helvası)
- Yağlı kuruyemişler(Fıstık, ayçiçeği vb)
- Yumurta sarısı, peynir (ve bunların ürünleri)
- Hamur işleri (Yumurta sarısı ve doymuş yağlar kullanıldığında)
- Hindistan cevizi yağı
- Çikolata ve kakaolu ürünler
- Yağda kızarmış hazır yiyecekler (cips vs)
- Sakatatlar (karaciğer, beyin, böbrek, işkembe, dalak vs)
- Sucuk, sosis, salam, pastırma
- Yağlı kırmızı et
- Ördek ve kaz eti
- Yağda kızartılmış besinler
- Hazır çorbalar
Lifli besinlerin yararı nedir?
Lifli besinlerin kolesterol düşürülmesinde yararlı olduğu görüşü yaygındır. Çözülebilir lifler kolesterolden oluşan safra asitlerinin dışarı atılmasını sağlar. Böylece kana daha az kolesterol karışır. Yulaf-çavdar kepeği, arpa unu, kuru fasulye, nohut gibi bakliyatlar, çilek gibi bazı meyveler, havuç, turp, lahana, karnabahar gibi sebzeler ve çok sayıda bitki tohumu çözülebilir lif yönünden zengindir. Kepekli, ayrıştırılmamış unlardan yapılan ekmekleri tüketmekte yarar vardır. Bulgur pilavı, pirinç pilavına göre daha çok posa ve B vitaminleri içerir. Özellikle kahvaltıda lifli besinlere yer vermek önemlidir. Kullanılan gevrekler içinde en yararlı olanı yulaf ve pirinç gevrekleridir. Meyveler içinde elma, armut, portakal, havuç çözünebilir lif yönünden zengin oluşundan fazlaca tüketilebilir. Keten tohumu içerdiği omega 3 yağı asitleri ile özellikle kahvaltı ve salatalar içinde düşünülebilir.
Bitkilerde kolesterol var mıdır?
Bitkilerin kolesterol içeriği konusunda önemli görüş ayrılıkları bulunmaktadır. Bitkilerde çok az miktarda kolesterol bulunmaktadır. Buna karşılık fitosterollere çokça rastlanır. Bitki kolesterol ve fitosterolü hücre membranı yapımında kullanır. Bu bitkileri yediğimizde barsaklarda içlerindeki kolesterol emilirken steroller atılır.
Kaçınılması istenen ürünlerdeki Kolesterol Miktarları
|
| Kolesterol |
|
| Kolesterol |
Yumurta | 1 ad. | mg | Sığır eti | g | 70 mg
|
Yumurta sarısı | g | mg | Tavuk eti | g | 60 mg
|
Krem Peynir | g | 90 mg | Böbrek | g | mg |
Beyaz Peynir | g | 85 mg | Ciğer | g | mg |
Tereyağı | g | mg
| Beyin | g | mg
|
Kaymak | g | mg | Dondurma | g | 45 mg |
Koyun eti | g | 70 mg | Kek | g | mg |
Doğal Antioksidanların Yararı nedir?
Doğal antioksidanlar yanında A ve C vitaminleri içeren yiyecekler oldukça yararlıdır. C vitamini yönünden zengin yiyecekler olarak biber çeşitleri, kavun, papaya, narenciye çeşitleri, brokoli, Brüksel lahanası ve çilek sayılabilir. Ayçiçeği, ceviz, badem, yer fıstığı, buğday tohumu, soya fasulyesi, buğday tohumu yağı ve soya yağı ise E vitamini yönünden zengin besinlerdir. C ve E vitaminleri, beta karoten, pantetin krom ve bakırın da kolesterol düşürücü etkileri bilinmektedir. Likopen içeren gıdalar da kolesterolün dengelenmesinde önemli bir rol üstlenirler.
Günlük Et (protein) Gereksinmemiz nasıl karşılanmalı?
Günlük protein ihtiyacınızı balık, tavuk, hindi gibi beyaz etlerden karşılayabilirsiniz. Ancak bunları ızgara, haşlama veya sebzelerle birlikte pişirilerek tüketmekte yarar vardır. Belli eser maddelerin alınması için siyah et büsbütün kesilmez. Etin yağlı kısımları, sakatatlar, etten yapılan yağlı ürünlerden (sucuk, salam, sosis, pastırma, kavurma gibi)uzak durulmalıdır. Keza tavuk etleri için de bol miktarda kolesterol içeren derinin yenmemesinde yarar vardır. Fırsat buldukça protein gereksinmesi için baklagilleri tüketmek iyi bir seçimdir.
Süt ve Süt Ürünleri
Yarım ya da az yağlı süt ve süt ürünler tercih edilir. Yağı ayrılmış olanları tercih edilmesi hem günlük diyetteki kolesterol oranını, hem de yağ oranını azaltır.
YİYECEKLER
Az Yenilmesi gereken yiyecekler
- Rafine unla yapılmış makarna
- Pirinç pilavı
- Yarı yağlı süt, peynir, yoğurt
- Yumurta
- Yağsız sığır,koyun eti
- Uygun yağda kızartılmış balıklar
- Midye, ıstakoz,
- Uygun yağda kızartılmış patates ve diğer sebze kızartmaları
- Doymamış yağla hazırlamış pasta ve bisküviler, badem ezmesi, helva. Çikolata.
- Alkol (Az miktarı HDL’yi arttırır)
- Az yağlı salata sosları, mayonez
- Yemişler: Ceviz, badem, fındık, fıstık, kestane kolesterol içermezler. Doymamış yağ, mineraller ve başta E olmak üzere vitaminler bakımından zengin oldukları için tavsiye edilir. Yağlı ve tuzlu olması nedeniyle fazlası istenmez
Kaçınılması gereken gıdalar
- Kuyruk yağı, Kaymak, Kakao, Hindistan cevizi yağı gibi Doymuş yağlar
- Tereyağı, margarin, kuyruk yağı gibi katı yağlar
- Poğaça, açma, kruvasan gibi yumurta ve tereyağı içeren hamur ürünleri.
- Uygun olmayan yağda kızartılmış et ve balıklar
- Yağlı kırmızı et, sucuk, pastırma, salam, sosis, kavurma.
- Ördek, kaz, kümes hayvanlarının derisi,
- Sakatat (ciğer, beyin, dalak vb.)
- İşkembe çorbası, Paça.
- Karides, Kalamar, Havyar.
- Tam yağlı süt, konsantre süt, krema, krem şanti
- Tam yağlı peynirler, tam yağlı yoğurt.
- Kremalı çorbalar, terbiyeli çorbalar,
- Uygun olmayan yağda kızartılmış patates,
- Tuzlu konserveler
- Dondurma, tereyağlı ve kremalı tüm tatlılar, , baklava ve benzeri tatlılar, hazır pastalar, pudingler, bisküviler,
- Çikolatalı ürünler, Hindistan cevizli pastalar
- Krema, mayonez, soslar, tahinli yiyecekler.
- Hindistan cevizi, tuzlu kuruyemişler.
- Tam yağlı maltlı içecekler, Kremalı likörler, kahve kreması.
Kolesterol düşürülmesi için öğütlenen yiyecekler nelerdir?
- Çoklu doymamış yağlar (ayçiçeği, mısırözü, soya), tekli doymamış yağlar (zeytinyağı, kolza)
- Kepekli ekmekler: Yulaf, çavdar, arpa (pirinç yerine tercihan bulgur), mısır gevreği
- Bakliyatlar: Mercimek, Kuru fasulye, nohut
- Meyveler: Greyfurt, portakal, elma, armut, havuç, üzüm, nar vb
- Sebzeler: Brokoli, Brüksel lahanası, papaya, soğan, sarımsak, yeşil ve kırmızı biber. Haşlama patates
- Yağsız süt ve süt ürünleri,
- Yumurta akı
- İçecekler: kuşburnu, adaçayı, rezene, ıhlamur, kafeinsiz yeşil çay, açık çay
Kolesterolü Düşüren 10 Temel Besin (Bu liste bir öneri olup bilimsel değeri kanıtlı değildir.)
- Tam tahıllı ve yulaflı gıdalar
- Yaban Mersini
- Fıstık, Ceviz ve Badem
- Avokado, Zeytin ve Zeytinyağı
- Keten tohumu yağı
- Saf kızılcık/üzüm suyu.
- Balık ve balık yağı .
- Siyah soya fasulyesi .
- Nar suyu
- Probiyotik yoğurt .
Kaynaklar:
- seafoodplus.info Ahmet Alpman, Kan yağları ve kolesterol
- seafoodplus.info Mustafa Tayar, Kolesterol nedir?
- seafoodplus.info İlhan Günay, Kolesterol nedir?
- seafoodplus.info Murat Tuzcu, Kalbimizi dinleyelim
- seafoodplus.info Deniz Kumbasar, Hiperkolesterolemi
- seafoodplus.info Tekin Akpolat,Kolesterol nedir?Kimler risk altında
- seafoodplus.info Salih Pay, Kolesterol diyet
- seafoodplus.info Canan Karatay, Sağlıklı beslenme
- seafoodplus.info Okhan Akın, Kolesterol Metabolizması
- seafoodplus.info Jan Klod Kayuka, Kolesterol nedir?
- seafoodplus.info Ali Gürtuna, Kolesterol diyeti
- GATA, Kolesterol
- Harvard Üniversitesi, İyi kötü ve sağlıklı yağ ve kolesterol
- Bursa Osmangazi Tıp İç hastalıkları, Lipid metabolizması
Trigliseritleri düşürmenin 13 basit yolu
Son zamanlarda kilo vermek için bana gelen danışanlarımda en sık rastladığım problemlerden biri de yüksek trigliserit seviyesi.
Sizler için nedenlerini ve beslenmeyle nasıl düşürebileceğinize dair bilimsel verileri derleyerek yazdım. Hadi bakalım neymiş bu trigliserit?
Trigliseritler, kanınızda bulunan bir yağ türüdür. Yemek yedikten sonra vücudunuz, ihtiyacınız olmayan kalorileri trigliseritlere dönüştürür ve daha sonra enerji için kullanılmak üzere yağ hücrelerinizde depolar. Trigliseritler vücudunuz için önemli bir enerji kaynağı olsa da kanınızda çok fazla trigliserit olması kalp hastalığı riskinizi artırabilir. Obezite, yönetilmeyen diyabet, düzenli alkol kullanımı ve yüksek kalorili diyet, yüksek kan trigliserit seviyelerine katkıda bulunabilir. İşte kan trigliseritlerinizi doğal olarak azaltmanın 13 yolu
1. Sağlıklı bir kilo hedefleyin
Vücudunuzun ihtiyaç duyduğundan daha fazla kalori aldığınızda, vücudunuz bu kalorileri trigliseritlere dönüştürür ve yağ hücrelerinde depolar. Araştırmalar, vücut ağırlığınızın en az yüzde 5’ini kaybetmenin kan trigliserit düzeylerini düşürmede kalıcı bir etkisi olduğunu göstermiştir.
2. Şekeri sınırlayın
Diyetinizdeki ekstra şeker, diğer kalp hastalığı risk faktörleriyle birlikte kan trigliserit seviyelerinde artışa neden olabilecek trigliseritlere dönüştürülebilir. Diyetinize gazlı içecek, meyve suyu ve tatlılardan eklenen şekeri en aza indirmek kan trigliserit seviyelerini azaltabilir.
3. Daha düşük karbonhidrat diyeti uygulayın
Eklenen şeker gibi, diyetinizdeki karbonhidratlardan alınan ekstra kaloriler trigliseritlere dönüştürülür ve yağ hücrelerinde depolanır. yılında yapılan bir araştırma, düşük yağlı ve düşük karbonhidratlı diyetleri karşılaştırdı. 6 ay sonra araştırmacılar, düşük karbonhidrat diyeti uygulayanların, düşük yağlı diyet uygulayanlara göre trigliserit düzeylerinde daha fazla düşüş olduğunu buldular.
4. Daha fazla lif tüketin
Diyet lifi meyvelerde, sebzelerde ve tam tahıllarda doğal olarak bulunur. Ayrıca kuruyemişler, tohumlar, tahıllar ve baklagiller de dahil olmak üzere diğer birçok bitkisel kaynakta da bulunur. Diyetinize daha fazla lif eklemek, ince bağırsağınızdaki yağ ve şeker emilimini yavaşlatarak kanınızdaki trigliserit miktarını azaltmaya yardımcı olabilir. Ergenlerde yapılan bir çalışma, yağ oranı yüksek bir kahvaltının yanında yüksek lifli bir tahıl tüketmenin, yemekten sonra trigliserit seviyelerindeki artışı yüzde 50 oranında azalttığını buldu .
5. Düzenli egzersiz yapın
Aerobik egzersiz, kanınızdaki HDL (iyi) kolesterol miktarını artırabilir ve bu da trigliserit düzeylerini düşürebilir. Yürüyüş, koşu, bisiklet ve yüzme gibi aktiviteleri içerebilen haftada 5 gün en az 30 dakika aerobik egzersiz yapılmasını trigliserit seviyenizin düşmesine yardımcı olacaktır.
6. Trans yağlardan kaçının
Trans yağlar, ticari olarak kızartılmış gıdalarda ve kısmen hidrojene yağlarla yapılan fırınlanmış ürünlerde yaygın olarak bulunur. Enflamatuar özellikleri nedeniyle trans yağlar, artan LDL (kötü) kolesterol seviyeleri ve kalp hastalığı dahil olmak üzere birçok sağlık sorununa neden gösterilir.
Ağır işlenmiş ve kızartılmış gıdaların tüketimini sınırlamak, trans yağ alımınızı azaltmanıza yardımcı olabilir.
7. Haftada iki kez yağlı balık yiyin
Yağlı balıklar, kalp sağlığı üzerindeki yararları ve kan trigliseritlerini düşürme yeteneği ile bilinir. Bu çoğunlukla, temel olarak kabul edilen bir tür çoklu doymamış yağ asidi olan omega-3 yağ asitlerinin içeriğinden kaynaklanmaktadır. Kalp hastalığı ve felç riskini azaltmak için haftada iki porsiyon yağlı balık yemeyi şiddetle önermekteyim.
8. Doymamış yağ alımınızı artırın
Araştırmalar, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağların, özellikle diyetinizdeki karbonhidratların yerini alırken kan trigliserit düzeylerini azaltabileceğini gösteriyor. Tekli doymamış yağlar zeytinyağı, fındık ve avokado gibi gıdalarda bulunur. Çoklu doymamış yağlar, bitkisel yağlar ve yağlı balıkların yanı sıra ceviz, keten tohumu ve chia gibi kabuklu yemişler ve tohumlarda bulunur. Doymamış yağların trigliserit düşürücü faydalarını en üst düzeye çıkarmak için zeytinyağı gibi kalp için sağlıklı bir yağ seçin ve bunu diyetinizdeki trans yağlar veya yüksek oranda işlenmiş bitkisel yağlar gibi diğer yağ türlerinin yerini almak için kullanın.
9. Sistemli bir yemek düzeni oluşturun
Yemek yedikten sonra pankreasınızdaki hücreler kan dolaşımına insülin salmak için bir sinyal gönderir. İnsülin daha sonra şekerin enerji için kullanılmak üzere hücrelerinize taşınmasından sorumludur.
Kanınızda çok fazla insülin varsa, vücudunuz buna dirençli hale gelebilir ve insülinin etkili bir şekilde kullanılmasını zorlaştırabilir. Bu, kanda hem şeker hem de trigliserit birikmesine yol açabilir.
Günde kaç öğün yemek yediğinizden bağımsız olarak, düzenli yemek yemek, insülin duyarlılığını pozitif yönde etkiler ve kan trigliserit düzeylerini düşürebilir. Yemek sıklığının kan trigliserit seviyelerini nasıl etkilediğine dair çalışmalar karışık olsa da, araştırmalar düzenli bir yemek düzenine bağlı kalmanın birçok kalp hastalığı risk faktörünü azaltabileceğini ve insülin direncini önleyebileceğini öne sürüyor.
Alkol alımını sınırlayın
Alkollü içecekler genellikle şeker, karbonhidrat ve kalorilerde yüksektir. Bu kaloriler kullanılmadan kalırsa, trigliseritlere dönüştürülebilir ve yağ hücrelerinde depolanabilir. Bazı araştırmalar, alkol alımınızı sınırlamanın kan trigliserit düzeylerini düşürmeye yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
Diyetinize soya proteini ekleyin
Soya, sayısız sağlık yararına sahip bir tür bitki bileşiği olan izoflavonlar açısından zengindir. LDL (kötü) kolesterolü düşürmedeki rolüyle yaygın olarak bilinmesine rağmen, soya proteininin kan trigliserit düzeylerini düşürdüğü gösterilmiştir. Soya proteini, soya fasulyesi (edamame), tofu, tempeh ve soya sütü gibi gıdalarda bulunabilir. Hayvansal protein yerine soya proteini yemek, kan trigliseritlerini azaltmaya yardımcı olabilir.
Daha fazla agaç yemişleri yiyin
Ağaç yemişleri, hepsi kan trigliseritlerini düşürmek için birlikte çalışan konsantre bir lif, omega-3 yağ asitleri ve doymamış yağlar sağlar.
Ağaç yemişleri şunları içerir: Badem, cevizler, ceviz, kaju fıstığı, antep fıstığı, Brezilya fındığı, macadamia fıstığı. Ancak, kuruyemişlerin yüksek kalorili olduğunu unutmayın. Tek bir porsiyon badem veya yaklaşık 23 badem kalori içerir, bu nedenle ölçülü olmak önemlidir.
Doktorunuza doğal takviyeleri sorun
Birkaç doğal takviye, kan trigliseritlerini düşürme potansiyeline sahip olabilir. Diğer ilaçlarla etkileşime girebileceklerinden herhangi bir takviyeye başlamadan önce daima doktorunuzla konuşun. Benim önerilerime gelince: Balık yağı, çemen otu, sarımsak özü, guggul, kurkumin.