Kişi zamiri genel olarak kullanılacak olan isimlerin yerini tutan kelimelerdir. Kişi zamirlerinin pek çok sayıda çeşitleri yer almaktadır.
Kişi Zamiri Nedir?
Genellikle kişi adlarının yerine kullanılmakta olan ben, sen, biz, siz, o ve onlar gibi sözcükler olmaktadır. Bu bağlamda şahıs zamirlerinin genellikle belirtme sıfatlarından işaret sıfatları ile hiç bir şekilde karıştırılmamaları gereklidir. İşaret sıfatlarından sonrasında bir isim gelir ve de böylece sıfat tamlaması oluşturur. Bu nedenle şahıs zamirleri tek başına anlamlı olmaktadır. Şahıs zamirleri bazı durumlarda vurgu amacı ile karşıladıkları isim ile birlikte kullanılmaktadır. Bu durumda da yüklem, şahıs bakımından isime değil, zamire uyum sağlamaktadır.
Kişi Zamiri İle ilgili Örnekler Nelerdir?
Zamirler her zaman ismin yerini tutarlar. Birçok zamir çeşidi dilimizde vardır. Bunlardan bir tanesi de şahıs zamiri diğer adı ile kişi zamiridir. Kişi zamirleri, insanın yerini tutmakta olan zamirler şeklinde nitelendirilir. Kişi zamirleri ben, sen, o şeklinde tekil ve biz, siz, onlar şeklinde çoğul zamirlerdir. Bunlar aşağıdaki gibi açıklanmaktadır.
1. Tekil Şahıs= Ben,
2. Tekil Şahıs= Sen,
3. Tekil Şahıs= O,
1. Çoğul Şahıs= Biz,
2. Çoğul Şahıs= Siz,
3. Çoğul Şahıs= Onlar
Ayrıca şahıs (kişi) zamirlerine aşağıda yer alan cümlelerde örnek verilebilir. Bunlar;
Bunu sen istemiştin.
Bu oyunu siz kazanırsınız.
Bunun sorumlusu sadece onlardır.
Hissediyorum beni okşayan gözlerinde yer alan geceyi.
Sana dar gelmeyecek olan makberi kimler kazsın?
Mavi denizlerin ötesinde yine de gelip bulacağım seni.
Bizim buralarda bir laf vardır, her yıldız kaydığı zaman biri ölür denir.
Sizler bu ülkenin her zaman geleceğisiniz.
Ben senin en fazla bana yansımanı sevmiştim.
Biz hemen her gece uğultularını dinledik rüzgarların.
Güneş, yalnızca onun gözlerinde doğmaktaydı.
Onun yüreğinde her zaman sevgi çiçekleri açmaktaydı.
O, bu davaya her zaman yüreğini koyardı.
Zor durumda kaldığında sana hep onlar yardım ediyordu.
Sadece insan isimlerinin yerini tutan zamirlerdir. Sözü söyleyenle diğerlerini ayırmada kullanılır. Üç tekil, üç de çoğul olmak üzere altı şahıs zamiri vardır. Bunlara kişi zamiri de denir.
Bu zamirler;
1. tekil kişi ben
2. tekil kişi sen
3. tekil kişi o
1. çoğul kişi biz
2. çoğul kişi siz
3. çoğul kişi onlar
Örnek
Ben, bir türlü benden kurtulamadım.
Sen, bu konuda niçin beni anlamak istemiyorsun?
Yeşillikler içerisinde bulacağım seni bir gün.
O, en sevdiğim arkadaşımdı.
Biz, hiçbir zaman başkalarını anlamakta zorluk çekmemeliyiz.
Biz, her gece uğultularını dinlerdik rüzgârın.
Bu konuda doğru olanı sadece siz yapıyorsunuz.
Onlar, bizi anlamamakta ısrar ediyorlardı.
Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?
Kişi (Şahıs) Zamirleri ile İlgili Uyarılar
1. Türkçede "ben, sen" zamirleri adın yönelme ekini (-e hâl ekini) aldıklarında ses değişimi geçirir.
Örnek
Ben-e (bana)
Sen-e (sana)
2. Zamirler, isim çekim eklerini alabilir. Şahıs zamirleri karşımıza çekim eki almış şekliyle çıkabilir.
Örnek
Ben-den benden
Sen-den seni
O-(n)a ondan
Biz-den bizim
Siz-de sizde
Onlar-ı onları
3. Şahıs (kişi) zamirleri isim tamlaması kurabilir. Bu durumda şahıs (kişi) zamiri sadece tamlayan olabilir.
Örnek
Benim derdim dağlardan aşkındır.
Senin sözlerin benim için senettir.
Onun düşünceleri her zaman yolumuzu aydınlatacaktır.
Bizim dağlarımız her baharın çiçeklerle süslenir.
Sizin köyünüz geleneklerini devam ettiriyor olabilir.
Onların evleri her zamanki gibi oldukça sadeydi.
4. "O" ve "onlar" zamirleri şahısları dile getiriyorsa şahıs (kişi) zamiri, insan dışındaki bir varlığı, nesneyi dile getiriyorsa işaret zamiri olur.
Örnek
Onu bu millet asla unutmayacak. (şahıs zamiri)
Öğretmenimiz onu alıp cebine koydu. (işaret zamiri)
5. Şahıs zamirleri ile işaret sıfatları çokça karıştırılır. İşaret sıfatlarından sonra mutlaka bir isim gelir ve sıfat tamlaması oluşturur. Şahıs zamirleri ise tek başlarına kullanılır.
Örnek
O, bu yörenin en saygın kişilerindendi. (şahıs zamiri)
O adaya bir gün gidip bir gece kalmayı düşünüyorum. (işaret sıfatı)
6. "Sen" yerine saygı ve nezaket amacıyla "siz" zamiri de kullanılır. Bu durumda özne-yüklem uygunluğuna dikkat edilir.
Örnek
Siz tek başınıza nasıl oraya gidebildiniz?
Not: Kişi (şahıs) zamirlerinin dışında adına dönüşlülük zamiri denilen "kendi" zamiri de bir kişi zamiridir. Dönüşlülük zamirinin asıl görevi pekiştirmedir. Dönüşlülük zamirinin bazı özellikleri aşağıda gösterilmiştir.
A. Kişi zamiriyle kullanıldığında kişi anlamını kuvvetlendirir ve pekiştirir.
Örnek
Bunu ben kendim yaptım.
Bunu sen kendin yazacaksın.
B. İsim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan olarak kullanılabilir.
Örnek
Adamın kendisi
C. İkileme oluşturur.
Örnek
Kendi kendine bir şeyler mırıldanıyor.
Kendi kendimizi asla beğenmemeliyiz.
D. "Kendi" (dönüşlülük) zamirinin şahıslara göre çekimi aşağıdaki gibidir:
I. tekil şahıs: kendi - m
II. tekil şahıs: kendi - n
III. tekil şahıs: kendi - si
I. çoğul şahıs: kendi - miz
II. çoğul şahıs: kendi - niz
III. çoğul şahıs: kendi - leri
Uyarı: Şahıs zamirleri hiçbir şekilde iyelik eki almaz.
Ayrıca bakınız
Sözcük Türleri Konu Anlatımı
İsim (Ad) Konu Anlatımı
Özel İsim
Cins İsim
Tekil İsim
Çoğul İsim
Topluluk İsimleri
Somut İsimler
Soyut İsimler
Eylem İsimleri
Basit İsim
Türemiş İsim
Birleşik İsim
Zamir (Adıl) Konu Anlatımı
Kişi Zamirleri
İşaret Zamirleri
Belgisiz Zamirler
Soru Zamirleri
İyelik Zamirleri
İlgi Zamirleri
Basit Zamirler
Birleşik Zamirler
Öbekleşmiş Zamirler
Ek Halinde Bulunan Zamirler
Sıfat (Ön Ad) Konu Anlatımı
Niteleme Sıfatları
İşaret Sıfatları
Belgisiz Sıfatlar
Soru Sıfatları
Sayı Sıfatları
Pekiştirme Sıfatları
Küçültme Sıfatları
Sıfatlarda Derecelendirme
Adlaşmış Sıfat
Basit Sıfatlar
Türemiş Sıfatlar
Birleşik Sıfatlar
Kaynaşmış Birleşik Sıfatlar
Kurallı Birleşik Sıfatlar
Zarf (Belirteç) Konu Anlatımı
Durum Zarfları
Zaman Zarfları
Yer-Yön Zarfları
Miktar (Azlık-Çokluk) Zarfları
Soru Zarfları
Edat Bağlaç Ünlem Konu Anlatımı
Edat (İlgeç)
Bağlaç
Ünlem
Sözcük Türleri Konu Testleri
İsimler Konu Testleri
İsimler-Adlar Test 1
İsimler-Adlar Test 2
Zamirler Konu Testleri
Zamirler Test 1
Zamirler Test 2
Sıfatlar Konu Testleri
Sıfatlar Test 1
Sıfatlar Test 2
Sıfatlar Test 3
Sıfatlar Test 4
Zarflar Konu Testleri
Zarflar Test 1
Zarflar Test 2
Edatlar-Bağlaçlar-Ünlemler Konu Testleri
Edatlar-Bağlaçlar-Ünlemler Test 1
Edatlar-Bağlaçlar-Ünlemler Test 2
Edatlar-Bağlaçlar-Ünlemler Test 3
Ana Sayfa