İyonik Bağlı Bileşiklerin Adlandırılması-Formüllerinin Yazılması
(Konunun Ayrıntılı Anlatımı ve Örnekler Üzerinde Ayrıntılı Açıklamalar Haberimizin Sonundaki Videomuzdadır.)
Bu haberimizde İyonik Bağlı Bileşiklerin Adlandırılması, Formüllerinin Yazılması konularından bahsedeceğiz.
İyonik bileşiklerin adlandırılmasına geçmeden önce yaygın olarak kullanılan anyon ve katyonların adları ve yükleri bilinmelidir.
İyonik Bileşiklerin Formüllerinin Yazılması
1- Öncelikle katyon (+) yüklü iyon, sonra anyon (-) yüklü iyon yazılır.
2- Bileşikte toplam yük değeri sıfır (0) olmalıdır. Bunu sağlamak için iyonların değerlikleri çaprazlanarak elementlerin sağ alt köşelerine yazılır.
UYARI 1: İyonların yükleri eşit ise sadeleştirme yapılır.
UYARI 2: İyonların yükleri değerleri birbirinin katı ise en küçük katsayı olacak şekilde formülleri yazılır.
İyonların kök olması durumunda kök parantez içine alınır. İyon değeri parantezin sağ alt köşesine yazılır.
Metal-Ametal Bileşiklerin Adlandırılması
Metalin Adı + Ametal İyonunun Adı = Bileşiğin Adı
Metal-Kök Bileşiklerinin Adlandırılması
Metalin Adı + Kökün Adı = Bileşiğin Adı
Kök-Kök Bileşiklerinin Adlandırılması
Katyon Kökünün Adı + Anyon Kökünün Adı = Bileşik Adı
Kök-Ametal Bileşiklerinin Adlandırılması
Katyon Kökünün Adı + Ametal İyonunun Adı = Bileşik Adı
Değişken Değerlikli Metal Bileşiklerinin Adlandırılması
Bazı metaller farklı bileşiklerde farklı (+) değerliğe sahip olabilir.
(Konunun ayrıntılı anlatımını ve örnekler üzerinde açıklayıcı anlatımları aşağıdaki videomuzda bulabilirsiniz.)
YouTube kanalımızdaki özel içeriklerimizi takip edin.
Abone Olun
İyonik ve kovalent bileşikleri adlandırırken sistematik adlandırma kullanılır. Sistematik adlandırma sayesinde adlandırılması yapılan bileşiğin sadece adına bakılarak kimyasal yapısı hakkında bilgi sahibi olunur ve karmaşıklık en aza iner. İyonik ve kovalent bileşikler farklı yöntemlerle isimlendirilir.
İyonik bileşikleri oluşturan atomlarda meydana gelen elektron alış-verişinden dolayı elektron veren atoma katyon, elektron alan atoma anyon denir. Katyonlar elektron verdikleri için + yüklü, anyonlar ise elektron aldıkları için – yüklü olurlar. İyonik bileşikler adlandırılırken önce bileşikteki katyonun adı sonra da anyonun adı söylenir. Katyonların okunuşu elementin okunuşuyla aynıdır; ancak anyonlar okunurken elementin adının sonuna “-ür” eki eklenir. Böylece sofra tuzu olarak kullanılan NaCl bileşiği “sodyum klorür” şeklinde okunur. Buna bir istisna olarak oksijen oksit olarak isimlendirilir. Aşağıdaki görselde sıkça kullanılan katyon ve anyonları görebilirsiniz.
+1 Yüklü | +2 Yüklü | +3 Yüklü | +4 Yüklü |
---|---|---|---|
Hidrojen, H+ | Berilyum, Be+2 | Alüminyum, Al+3 | Kurşun(IV), Pb+4 |
Lityum, Li+ | Magnezyum, Mg+2 | Krom(III), Cr+3 | Kalay(IV), Sn+4 |
Sodyum, Na+ | Kalsiyum, Ca+2 | Arsenik(III), As+3 | |
Potasyum, K+ | Çinko, Zn+2 | Antimon(III), Sb+3 | |
Bakır(I), Cu+ | Bakır(II), Cu+2 | Bizmut(III), Bi+3 | |
Gümüş, Ag+ | Demir(II), Fe+2 | Demir(III), Fe+3 | |
Cıva(I), Hg+ | Cıva(II), Hg+2 | ||
Amonyum, NH4+ | Kadmiyum, Cd+2 | ||
Nikel, Ni+2 |
-1 Yüklü | -2 Yüklü | -3 Yüklü |
---|---|---|
Florür, F-1 | Sülfür, S-2 | Nitrür, N-3 |
Klorür, Cl-1 | Oksit, O-2 | Fosfür, P-3 |
Bromür, Br-1 | Peroksit, O2-2 | |
İyodür, I-1 |
İki veya daha fazla atomdan oluşan iyonlara çok atomlu iyonlar denir. Çok atomlu iyonlarla oluşan iyonik bileşiklerin isimlendirmesi yine önce katyon, sonra anyon adı söylenerek yapılır. Örneğin KClO3 bileşiği K+ (potasyum) ve ClO3– (klorat) iyonlarından oluşmaktadır. Bu bileşiğin adlandırılması potasyum klorat şeklindedir. Aşağıdaki görselde sıkça kullanılan çok atomlu iyonları görebilirsiniz.
Çok Atomlu İyon Adı | Formülü |
---|---|
Amonyum | NH4+ |
Asetat | C2H3O2– |
Karbonat | CO3-2 |
Siyanür | CN– |
Kromat | CrO4-2 |
Dikromat | Cr2O7-2 |
Fosfat | PO4-3 |
Hidrojen Fosfat | HPO4-2 |
Dihidrojen Fosfat | H2PO4– |
Sülfit | SO3-2 |
Sülfat | SO4-2 |
İyonik bir bileşiğin adını ve bileşikteki iyonların yüklerini bildiğimizde bileşiğin kimyasal formülünü yazabiliriz. Formül yazılırken şu kurallara dikkat edilir;
METAL ADI + AMETAL ADI + ÜR ile adlandırılan bileşiklerin örnekleri:
METAL ADI + KÖKÜN ADI şeklinde adlandırılan bileşiklerin örnekleri:
Ca+2 + CO3-2 → CaCO3
Kalsiyum iyonu ve Karbonat iyonu bir araya gelerek Kalsiyum karbonat oluşturur.
Eğer iki kök yan yana gelip bir bileşik oluşturuyorsa bunu da şu şekilde adlandırırız. İki kökün oluşturduğu bileşikler adlandırılırken önce pozitif (+) yüklü kökün adı sonra negatif (-) yüklü kökün adı okunur.
NH4+ + SO4-2 → (NH4)2SO4
Amonyum kökü ile Sülfat kökü bir araya gelerek Amonyum sülfat oluşturur.
Metal birden fazla iyon yüküne sahip olabiliyorsa (demir II ve demir III gibi) metalin adının yanına o metalin bileşikteki yükünün sayısal değeri parantez içerisinde Romen rakamıyla belirtilir.
Kovalent bağlı bileşikler de iyonik bağlı bileşiklere benzer bir şekilde adlandırılır. Kovalent bağlı bileşiklerde elektronegatifliği az olan element, katyon gibi; elektronegatifliği çok olan element ise anyon gibi davranır ve bu şekilde isimlendirmelere dahil olurlar. Ancak ametaller atomlarını birden fazla değer alabildiği için birbirleriyle farklı oranlarda bileşik yapabilirler. Örneğin NO, NO2, N2O4 gibi kovalent bileşikler oluşabilir. Bu şekilde oluşan her bir kovalent bileşiğin adlandırması farklıdır ve sadeleştirme yapılmaz. Bu yüzden kovalent bileşikleri isimlendirirken latince sayılar ön ek olarak kullanılır.
Sayı | Latince Adı | Sayı | Latince Adı |
---|---|---|---|
1 | mono | 6 | heksa |
2 | di | 7 | hepta |
3 | tri | 8 | okta |
4 | tetra | 9 | nona |
5 | penta | 10 | deka |
Bileşiklerin adlandırılmasında aşağıdaki gibi bir formül uygulanmaktadır.
Birinci ametalin sayısı + birinci ametalin adı + ikinci ametalin sayısı + ikinci ametalin adı
Birinci ametalin sayısı bir ise mono ön eki okunmaz.
Kural dışı adlandırmada bileşikler genellikle yaygın isimleriyle isimlendirilmektedirler. Aşağıdaki tabloda bazı bileşiklerin yaygın isimleri verilmiştir.
Benzer belgeler
ELEMENT VE BİLEŞİKLER ELEMENT : Aynı cins atomlardan meydana gelmiş saf maddelere denir. ÖZELLİKLERİ: seafoodplus.infoılarında aynı cins atom bulundururlar. Demir elementi Demir atomları Demir elementinin yapısında
DetaylıBĐLEŞĐK FORMÜLLERĐNĐN KONU ANLATIMI FĐGEN HASRET BĐLEŞĐK FORMÜLLERĐNĐN 1) METAL ĐLE AMETALDEN OLUŞAN BĐLEŞĐKLERĐN METALĐN ADI + AMETALĐN ADI + ÜR EKĐ ***Ametal oksijen ise oksit; azot ise nitrür; kükürt
DetaylıBileşikler : Günümüzde bilinen element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani
DetaylıÇÖZELTİLERDE DENGE (AsitBaz) SUYUN OTOİYONİZASYONU Saf suyun elektrik akımını iletmediği bilinir, ancak çok hassas ölçü aletleriyle yapılan deneyler sonucunda suyun çok zayıf da olsa iletken olduğu tespit
DetaylıBileşiklerin Adlandırılması Bileşiklerin formülleriyle gösterilmesi dışında, kendilerine atanan isimleri de vardır. Bu isimler, belirgin bir sistematiğe göre kurulmasaydı, milyonlarca bileşik için milyonlarca
DetaylıKİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sulu Çözeltilerin Doğası Elektrolitler Metallerde elektronların hareketiyle elektrik yükü taşınır. Saf su Suda çözünmüş Oksijen gazı Çözeltideki moleküllerin
DetaylıASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR 1. ASİTLER Sulu çözeltilerine Hidrojen İyonu veren maddelere asit denir. Ör 1 HCl : Hidroklorik asit HCl H + + Cl - Ör 2 H 2 SO 4 : Sülfürik asit H 2 SO 4 2H + + SO Ör 3 Nitrik
Detaylı1.Ünite Asitler, Bazlar ve Tuzlar Maddelerin Asitlik ve Bazik Özellikleri Test-1 1. I. Tatlarının ekşi olması II. Tahriş edici olması III. Ele kayganlık hissi vermesi Yukarıdaki özelliklerden hangileri
DetaylıASİT VE BAZ TEPKİMELERİ METAL AKTİF METAL YARISOY METAL SOY METAL AMFOTER METAL 1A (Li, Na, K) Cu (Bakır) Au (Altın) Zn Cr 2A (Mg, Ca) Hg (Civa) Pt (Platin) Al Pb Ag (Gümüş) Sn 1- ASİT + AKTİF METAL TUZ
DetaylıBİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ Bileşikler : Günümüzde bilinen element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur). Bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere
DetaylıElement ve Bileşikler Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere element denir. Bir elementi oluşturan bütün atomların
Detaylı1. Amonyağın, NH 3, baz özelliği gösterdiğini açıklayan denklem aşağıdakilerden hangisidir? A) NH 3(gaz) NH 3(sıvı) B) N 2(gaz) + 3H 2(gaz) 2NH 3(gaz) C) 2NH 3(gaz) +5/2O 2(gaz) 2NO (gaz) + 3H 2 O (gaz)
DetaylıAtomlar ve Moleküller Madde, uzayda yer işgal eden ve kütlesi olan herşeydir. Element, kimyasal tepkimelerle başka bileşiklere parçalanamayan maddedir. -Doğada 92 tane element bulunmaktadır. Bileşik, belli
DetaylıBÖLÜM4 W Periyodik cetvel, elementlerin atom numaraları esas alınarak düzenlenmiştir. Bu düzenlemede, kimyasal özellikleri benzer olan (değerlik elektron sayıları aynı) elementler aynı düşey sütunda yer
DetaylıTEPKİME TÜRLERİ Yanma Tepkimeleri Yanma, bir maddenin ısı ve ışık çıkararak çok hızlı olarak oksijenle tepkimeye girmesidir. Kağıdın, kömürün, odunun, mumun, doğal gazın yanması gibi Her yanma bir oksitlenmedir;
DetaylıÇözünürlük kuralları Bütün amonyum, bileşikleri suda çok çözünürler. Alkali metal (Grup IA) bileşikleri suda çok çözünürler. Klorür (Cl ), bromür (Br ) ve iyodür (I ) bileşikleri suda çok çözünürler, ancak
DetaylıPERİODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR 1. Bir elementin periyodik cetveldeki yeri aşağıdakilerden hangisi ile belirlenir? A) Atom ağırlığı B) Değerliği C) Atom numarası D) Kimyasal özellikleri E) Fiziksel
DetaylıSulu Çözeltiler ve Kimyasal Denge Sulu Çözeltiler Çözelti: iki veya daha fazla maddenin meydana getirdiği homojen karışımdır. çözücü, Kütlece fazla olan (veya çözme işlemini yapan) bileşene çözücü denir.
DetaylıKİMYASAL TÜRLER Kimyasal türler maddelerin özelliklerini taşıyan en küçük yapı taşlarıdır. Bu türler atomlar, iyonlar, moleküller veya radikaller olabilir. Kimyasal türler Atom Molekül İyon Radikal ATOM
DetaylıBölüm 4 TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra Magnezyum, kalsiyum, stronsiyum, baryum ve radyumdan
Detaylıph ve poh Kavramları - Asit Baz İndikatörleri BÖLÜM 08 Test 04 1. Aşağıdaki maddelerin standart koşullarda ph değerleri ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? 4. mavi turnusol kağıdı kırmızı
DetaylıBu notlara Youtube dan Kimya Elbistan kanalında ilgili videolarının açıklamalar kısmında ki linkten ücretsiz bir şekilde ulaşabilirsiniz. A. Asit ve Baz Tanımları Arrhenius Asit - Baz Tanımı Arrhenius
DetaylıASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI Prof. Dr. Mustafa DEMİR seafoodplus.info 0ASİT VE BAZ KAVRAMLARI Asit ve baz, değişik zamanlarda değişik şekillerde tanımlanmıştır. Bugün bu tanımların hepsi de kullanılmaktadır.
DetaylıKİMYASAL DENKLEMLER İÇİNDEKİLER BASİT DENKLEM DENKLEŞTİRME DENKLEM KATSAYILARININ YORUMU ve ANLAMI REAKSİYON TİPLERİ REDOKS REAKSİYONLARI YÜKSELTGENME (ELEKTRON VERME) İNDİRGENME (ELEKTRON ALMA) REDOKS
DetaylıAsitler ve Bazlar Asitlerin Genel Özellikleri Suda çözündüklerinde suya hidrojen (H + ) iyonu verir. Tatları ekşidir. Bunu asidik özellikteki limon, domates ve sirke gibi maddelerin tadına bakarak söyleyebiliriz.
DetaylıMADDENİN SINIFLANDIRILMASI MADDE Saf madde Karışımlar Element Bileşik Homojen Karışımlar Heterojen Karışımlar ELEMENT Tek cins atomlardan oluşmuş saf maddeye element denir. ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ Elementler
DetaylıATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, , SAKARYA Atomlar Arası Bağlar 1 İyonik Bağ 2 Kovalent
DetaylıİLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile
DetaylıÜNİTE 3 ELEMENTLER ve ÖZELLİKLERİ Sayfa Sayfa - 2- Sayfa - 3 - Sayfa - 4 - Sayfa - 5 - Sayfa - 6 - Sayfa - Sayfa - 8 - NaCl (Sodyum Klorür) Yemek Tuzu Ġyonik Bağlı bileşik molekülleri bir örgü
DetaylıMOL KAVRAMI I Maddelerin taneciklerden oluştuğunu biliyoruz. Bu taneciklere atom, molekül ya da iyon denir. Atom : Kimyasal yöntemlerle daha basit taneciklere ayrılmayan ve elementlerin yapıtaşı olan taneciklere
Detaylı. KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ BÖLÜM Günümüzde kullandığımız element terimine ait bilgiler eski çağlara kadar uzanmaktadır. Empedokles e göre canlılar toprak, su, hava ve ateşten oluşuyordu. sözcüğü ilk olarak
Detaylı4. GRUP KATYONLARI (TOPRAK ALKALİLERİ GRUBU) Ba +2, Ca +2, Sr +2 Bu grup katyonlarının bir grup altında toplanmalarına neden olan ortak özellikleri, amonyak (NH 4 OH) amonyum klorür (NH 4 Cl) tamponu ile
DetaylıKİMYA VE ELEKTRİK Yükseltgenme Basamaklarının Hesaplanması: seafoodplus.info:Atomik veya moleküler yapıdaki bütün elementlerin yükseltgenme basamakları sıfırdır seafoodplus.info:Moleküller veya iyonik bütün bileşiklerdeki
DetaylıT.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi LİSANS YERLEŞTİRME SINAVI-2 KİMYA TESTİ 25 HAZİRAN CUMARTESİ Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının
DetaylıPERİYODİK SİSTEM VE ELEKTRON DİZİLİMLERİ#6 Periyodik sistemde yatay sıralara Düşey sütunlara.. adı verilir. seafoodplus.infotta element, 2 ve 3. seafoodplus.infot, 4 ve seafoodplus.infot 6 ve 7. periyotlarda
DetaylıÇÖZELTILERDE DENGE Asitler ve Bazlar Zayıf Asit ve Bazlar Değişik asitler için verilen ph değerlerinin farklılık gösterdiğini görürüz. Bir önceki konuda ph değerinin [H₃O + ] ile ilgili olduğunu gördük.
DetaylıKöklü Bileşikler Adlandırma Kuralları
Bir bileşikte kök varsa kök paranteze alınır. Tekli iyon gibi adı yerine konur.
Sabit değerlikli metal varsa hiçbir ek almaz
Değişken değerlikli metal varsa parantez içinde yükü belirtilir.
1- METAL KÖK BİLEŞİKLERİ Adlandılması Örnekleri
Metal Adı okunur ve kök adı eklenir.
Metalimiz değişken değerlikli ise parantez içinde roma rakamıyla ve işaretsiz olarak yük sayısı yazılır
CaSO4…… Ca+2 (SO4 )-2 ……
Kalsiyum Sülfat
NaNO3 ……Na+1(NO3) -1 ……….
Sodyum Nitrat
AlPO4………Al+3 (PO4) -3 ……….
Alüminyum Fosfat
Al2(CrO4)3…Al+3 (CrO4)-2 ……….
Alüminyum Kromat
Mg(ClO3)2…Mg+2 (ClO3)-1 ……….
Magnezyum Klorat
CaCrO4 ……Ca+2 (CrO4) -2 ……….
Kalsiyum Kromat
CaCr2O7……Ca+2(Cr2O7) -2 ……….
Kalsiyum Dikromat
CaCO3..…… Ca+2(CO3 ) -2 ……….
Kalsiyum Karbonat
FeSO4 …… Fe+2 (SO4 ) -2 ……….
Demir(II)Sülfat
Fe2(SO4)3 … Fe+3 (SO4) -2……….
Demir(III)Sülfat
Değişken değerlikli metal ise parantez içinde yükü belirtilir.
KÖKLÜ Bileşiklerin Adlandırılması KİMYA DENİZİ Youtube TIKLA İzle
2- KÖK AMETAL BİLEŞİKLERİ Adlandılması Örnekleri
KÖK- AMETAL → Kök Adı + Ametalin Adı
NH4Cl …. (NH4)+1 Cl-1…
Amonyum Klorür
(NH4 )2S …. (NH4)+1 S-2…
Amonyum Sülfür
(NH4)3N …. (NH4)+1 N-3…
Amonyum Nitrür
(NH4)3P …. (NH4)+1 P-3…
Amonyum Fosfür
3- KÖK KÖK BİLEŞİKLERİ Adlandılması Örnekleri
1.KÖK 2.KÖK → 1.Kök Adı + 2.Kök Adı
NH4NO3…. (NH4)+1 (NO3) -1…
Amonyum Nitrat
(NH4)3 PO4 … (NH4)+1 (PO4) -3…
Amonyum Fosfat
(NH4)2SO4 ….(NH4)+1 (SO4) -2…
Amonyum Sülfat
NH4ClO3 …. (NH4)+1 (ClO3) -1…
Amonyum klorat
Kök Nedir İsimleri Formülleri Adları Yükleri Yükseltgenme Basamakları
En az 2 atomdan oluşan çok atomlu iyonlara ”Çok Atomlu İyon” anlamında KÖK denir
Kökler bileşik değilidir; bileşik yapısına katılırlar ama bileşik değildirler.
Başka bir iyonla elektron irtibatı ile biraraya gelerek bileşikleri oluşseafoodplus.info çok bilinen bazı kökler yükleri ve adları ile beraber aşağıdaki tabloda verilmiştir
Kökler İsimleri Formülleri Adları Yükleri Yükseltgenme Basamakları Tablosu
-1 YÜKLÜ | |
Kök Formülü Yükseltgenme Basamağı | Kök Adı |
OH– | Hidroksit |
NO3– | Nitrat |
MnO4– | Permanganat |
HCO3– | Bikarbonat |
BrO3– | Bromat |
IO3– | İyodat |
ClO3– | Klorat |
ClO– | Hipoklorit |
ClO2– | Klorit |
ClO4– | Perklorat |
HSO4– | Bisülfat |
NO2– | Nitrit |
CH3COO– | Asetat |
CN– | Siyanür |
.
-2 YÜKLÜ | |
Kök Formülü | Kök Adı |
SO4-2 | Sülfat |
CO3-2 | Karbonat |
MnO4-2 | Manganat |
CrO4-2 | Kromat |
Cr2O7-2 | Dikromat |
S2O3-2 | Tiyosülfat |
SO3-2 | Sülfit |
C2O4-2 | Okzalat |
-3
-3 YÜKLÜ | |
Kök Formülü | Kök Adı |
PO4-3 | Fosfat |
PO3-3 | Fosfit |
AsO4-3 | Arsenat |
[Fe(CN)6]-3 | Ferrisiyanür |
-4
-4 YÜKLÜ | |
[Fe(CN)6]-4 | Ferrosiyanür |
+1 YÜKLÜ | |
NH4+1 | Amonyum |
İyonik Bileşiklerin Adlandırılması Örnekler KİMYA DENİZİ YoutubeTIKLA İzle
İyonik Bileşiklerin Oluşumu ÇaprazlanmasıSuda ÇözünmesiVideolu AnlatımTıkla İzle Kimya Denizi YOUTUBE
Kovalent Bileşiklerin Adlandırılması Konu Anlatımı Videosu TIKLA İzle Kimya DeniziYOUTUBE