Kipler Konulu Çalışma Kağıdı

Footer menu

").addClass("theiaStickySidebar").append(seafoodplus.infoen()),seafoodplus.info(seafoodplus.infoSidebar)}seafoodplus.infoBottom=parseInt(seafoodplus.info("margin-bottom")),seafoodplus.infogTop=parseInt(seafoodplus.info("padding-top")),seafoodplus.infogBottom=parseInt(seafoodplus.info("padding-bottom"));var n=seafoodplus.info().top,s=seafoodplus.infoeight();function d(){seafoodplus.infocrollTop=0,seafoodplus.info({"min-height":"1px"}),seafoodplus.info({position:"static",width:"",transform:"none"})}seafoodplus.info("padding-top",1),seafoodplus.info("padding-bottom",1),n-=seafoodplus.info().top,s=seafoodplus.infoeight()-s-n,0==n?(seafoodplus.info("padding-top",0),seafoodplus.infoSidebarPaddingTop=0):seafoodplus.infoSidebarPaddingTop=1,0==s?(seafoodplus.info("padding-bottom",0),seafoodplus.infoSidebarPaddingBottom=0):seafoodplus.infoSidebarPaddingBottom=1,seafoodplus.infousScrollTop=null,seafoodplus.infocrollTop=0,d(),seafoodplus.infoll=function(e){if(seafoodplus.info(":visible"))if(i("body").width()

Çekimli Fiil Nedir?

Çekimli fiil, belirli bir zaman ya da dileği kişiyle birlikte gösteren fiillere denir. Çekimli fiil, kişi ve kip ekleri yardımıyla çekimlenir. İkinci tekil kişi emir kipi çekimi hariç bütün fiiller çekim eki alır. Fiil çekim ekleri, fiil kök veya gövdelerine eklenerek, fiillerin zamanını, yapılış şeklini ve şahsını (eylemi yapan kişiyi) belirtirler.

Fiil çekimini fiillerde kip, fiillerde zaman, fiillerde olumsuzluk ve fiillerde soru olmak üzere dört ana başlıkta inceleyebiliriz:

1. Fiillerde Kip

Eylemin gösterdiği kılış, durum veya oluşun zamana bağlı olarak nasıl gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini gösteren söyleyiş kalıplarına kip adı ve­rilir.

Türkçede kipler, haber ve dilek kipleri olmak üzere ikiye ayrılır:

Bildirme (Haber) Kipi Ekleri

Belirli bir zaman anlamı taşıyan kiplerdir. Haber kipleri, fiilin geçmişte yapıldığını, her zaman yapıldığını, yapılmakta olduğunu veya gelecekte yapılacağını haber verir.
Dilimizde 4 temel zaman vardır, bunlar:

1) Geçmiş zaman
a) Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman
b) Öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman
2) Şimdiki zaman
3) Gelecek zaman
4) Geniş zaman (Tüm zamanları kapsar.)

Geçmiş Zaman Eki (-di, -miş)

Eylemin geçmişte yapıldığını bildiren zamandır. Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman ve öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman olmak üzere ikiye ayrılır.

a) Bilinen (Görülen / Belirli) Geçmiş Zaman Eki (-di / -dı / -du / -dü / -tı / -ti / -tu / -tü)

Görülen, tanık olunan, bilinen veya yapıldığından emin olunan geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

b) Öğrenilen (Duyulan / Belirsiz) Geçmiş Zaman Eki (-mış / -miş / -muş / -müş)

Görülmeyen, başkasından duyulan veya bittikten sonra fark edilen geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

Şimdiki Zaman Eki (-yor)

Halen yapılmakta olan, henüz tamamlanmamış bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

Gelecek Zaman Eki (-ecek / -acak)

Gelecek zaman içerisinde bir eylemin bildirilmesinde kullanılır.

Geniş Zaman Eki (-r / -(a)r / -(e)r / -(ı)r / -(i)r / -(u)r / -(ü)r)

Eylemin geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanların tümüne ait olduğunun, yani her zaman tekrarlandığının bildirilmesinde ve genel yargıları anlatmakta kullanılır.

Dilek Kipi Ekleri

Bir dileği, bir isteği, tasarlanan bir hareketi anlatan kiplerdir. Dilek kiplerinde zaman anlamı yoktur.
Dilek kipleri dörde ayrılır, bunlar:

1) Gereklilik kipi
2) Şart kipi
3) İstek kipi
4) Emir kipi

Gereklilik Kipi (-meli / -malı)

Eylemin yapılmasının gerekli veya zorunlu olduğunu ifade eder.

 >Gereklilik kipi bazen cümleye ihtimal anlamı katabilir.

 Koşul (Şart) Kipi (-se / -sa)

Fiil kök veya gövdesine gelerek söz konusu olan işin dileğe ve şarta bağlı olduğunun bildirilmesini sağlar.

 İstek Kipi (-e, -a)

Cümleye istek, dilek, temenni anlamı katar. Cümle içerisinde genelde &#;-elim, -eyim&#; şeklinde kişi eklerini almış haliyle karşımıza çıkar.

Emir Kipi ( &#; )

Eylemin yapılması gerektiğini emir şeklinde bildirir. Emir kipinin eki yoktur, kişi ekleriyle çekimlenir. Birinci tekil ve birinci çoğul şahsın emir çekimi yoktur.

2. Fiillerde Kişi

Fiilde bildirilen iş, oluş ya da durumun kim tarafından yapıldığını belirten eklerdir. Kişi ekleri, cümlede işi yapanı yani özneyi bildirir. Kişi ekleri, fiillerde kip eklerinden sonra gelir.

3. Fiillerde Olumsuzluk

İşin, oluşun veya hareketin yapıldığını veya yapılabileceğini bildiren fiillere olumlu fiil, işin oluşun veya hareketin yapılmadığını veya yapılamayacağını bildiren fiillere olumsuz fiil denir.

 >Fiillerin olumsuz biçimleri, kip ve kişi ekinden önce &#;-me, ma&#; eki getirilerek yapılır.

 >Geniş zamanın olumsuzunda diğer kiplerden farklı bir durum vardır. Diğer kiplere olumsuzluk eki (-ma, -me) getirildiğinde zaman eki düşmezken, geniş zamanda zaman eki düşer ve 1. tekil ve 1. çoğul kişi haricindeki kişilerde olumsuzluk eki &#;-maz, -mez&#; şeklinde kullanılır.

 > Şimdiki zaman kipinin olumsuzu yapılırken, &#;-yor&#; ekinin etkisiyle, &#;-me, -ma&#;olumsuzluk eki daralarak &#;-mı, -mi, -mu, -mü&#; olur.

4. Fiillerde Soru

Fiiller, kendinden sonra eklenen &#;mı, mi, mu, mü&#; soru ekleriyle soru anlamı kazanır. &#;mi&#; soru eki, kendinden önce gelen sözcüklerden ayrı, kendinden sonra gelen eklerle ise bitişik yazılır.