Kireç Sökücü Baz Mı

Giriş Tarihi: Son Güncelleme:

Üniversite ve liselere girişlerde, okullarda sınavlarda sıklıkla sorulan asit – baz konuları özellikle kimya ve fen bilgisi dallarında öğrencilerin karşısına sıkça çıkmaktadır. Kireç suyu, kireçten elde edilmektedir. Kireç ise kireç taşının farklı sıcaklıklarda pişirilmesi ile elde edilir. Kireçler, tiplerine göre suda ya da havada katılaşma özelliğine sahiptir.

Kirecin tarihi Eski Babil dönemine kadar dayanmaktadır. Kireç, Eski Bavil, Finike, Mısır, Hitit ve Pers İmparatorluklarında hava kireci olarak kullanılmış; bağlayıcı madde görevi görmüştür. Su kireci ise ilk defa Romalılar zamanında keşfedilmiş ve su içinde yapılan inşaatlarda kullanılmaya başlanmıştır.

KİREÇ ASİT Mİ BAZ MI?

Sönmemiş kireç adı ile de tanınan kalsiyum oksit; su ile reaksiyona girerse kalsiyum hidroksite yani sönmüş kirece dönüşür. Kireç, sönmüş kireç haline dönüştüğünde kuvvetli bazlar sınıfına dahil olur.

SÖNMEMİŞ KİREÇ PH DEĞERİ

Çok eski asırlardan beri kullanılan kireç, beyaz renkli ve inorganik esasa sahip bir bağlayıcı türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Kirecin ana maddesi olan kireç taşı, CaCO₃ yani kalsiyum karbonattan oluşur. Özel fırınlarda fırınlanan kireç taşı, kalsiyum okside dönüşür ve bu dönüşümden ticari adı sönmemiş kireç olan kalsiyum oksit ortaya çıkar.

Sönmemiş kireç, kuvvetli bazlar arasında yer alır. Kireç ph değeri kaçtır sorusuna verilebilecek cevap ise kuvvetli baz olan kirecin pH değerinin oldukça yüksek olduğudur. pH cetvelinde 0 – 7 arasında değer alan maddeler asit olarak adlandırılırken 7 – 14 arasındaki maddeler ise bazlar olarak tanımlanır. Bir baz, 14 pH'a yaklaştıkça bazik değeri artar ve daha kuvvetli bir baz haline gelir. Kirecin pH değeri ise 12,3 olarak karşımıza çıkar.

SÖNMÜŞ KİRECİN KULLANIM ALANLARI

Sönmüş kireç, hayatın birçok alanında farklı sektörler içerisinde sıklıkla kullanılır. Sönmüş kirecin kullanıldığı alanlardan bazıları şunlardır:

• Kalsiyum hidroksit; yani sönmüş kireç, asfaltlarda katkı maddesi olarak ullanılır. Sönmüş kireç, asfalt yapışkanının yapısını güçlendirir ve asfalt tabakasının daha az nem tutmasına yardımcı olarak "soyulmasını" önler. Asfalt zeminin yaşlanma sürecini geciktirir ve sertlik özelliklerini artırır. Tekerlek izinin zemin üzerine oturmasının azaltılmasına ve asfalt kaplamanın çatlamasına neden olan ağır tekerlek yüklerine karşı dayanıklılığının artırılmasına da yardımcı olur.
• Sönmüş kireç, kurşun, bakır ve çinko gibi farklı cevherlerin flotasyonunda pirit bastırıcı ve pH ayarlayıcı olarak, demir cevheri konsantrelerinin peletlenmesinde ise bağlayıcı olarak kullanılır.
• Kalsiyum hidroksit, metal endüstrisinde altın elementinin siyanürlenme yöntemi ile kazanımında pH ayarlayıcı yardımcı eleman görevi görür.
• Kağıt sanayinde de sıklıkla kullanılan sönmüş kireç, atık sularının içindeki katıların çöktürülmesinde filtrasyona yardımcı eleman olarak olarak, alkol, kalsiyum lignosulfanatın geri dönüştürülmesinde kullanılır.
• Sönmüş kireç, kimyasal endüstrilerde ise klor gazı ile reaksiyona girerek kalsiyum hipoklorit üretiminde; sitrik asidin rafine edilmesinde, inorganik ya da organik asitler ile reaksiyona girmesi neticesinde farklı kimyasalların üretiminde kullanılır.
• Sönmüş kireç, krom kimyasallarının üretimi sırasında nötrleştirici görevi görür ve propilen, etilen ya da glikolin üretimi ile dekstrinin ve glikoz konsentrasyonunda, adsorbent ve desikkant madde olarak farklı kimyasal proseslerde kullanılmaktadır.
• Atık su sanayinde de kullanılan sönmüş kireç, asit ihtiva eden suların nötrleştirilmesi işleminde, krom, demir gibi metal iyonların çöktürülmesinde ve pancar şekeri üreten fabrikalardaki proses suyunun berraklaştırılmasında kullanılır.
• Evlerde ise evsel atık suların arıtılması işleminde, alüminyum ve demir tuzları ile beraber katı maddelerin çöktürülme işleminde, ayrıca azot ve fosforun giderilmesinde kullanılır.
• Sönmüş kireç, suyun pH değerini yükseltir ve sudaki bakteriler ile bazı virüsleri yok eder.