Kirpi Kanının Faydaları
Zaten Destekçiyim
Birçoğumuzun bildiği gibi kanımız kırmızı renktedir. Sadece bizde değil, tüm omurgalı hayvanlarda kan, kırmızı renktedir. Alyuvarlarımızın, yani kırmızı kan hücrelerimizin "kırmızı" ismini almasının bir nedeni vardır: "hem(e)" molekülleri. Bu molekülleri, yapıları gereği kırmızı renktedir. Dolayısıyla oksijen taşımayan bir kan molekülü kırmızı renkte gözükecektir.
Ancak kimi zaman damarlarımızın, özellikle de temiz olmayan, oksijen taşımayan damarlarımızdaki kanın mavi, mor, hatta yeşil gözükmesi insanların kanın orijinal renginin kırmızı değil, mavi olduğunu düşünmeye itmiştir. Bu, tamamen hatalıdır. Kirli kan bile hiçbir zaman mavi renkte değildir; sadece deri üzerinden bu şekilde gözükür. Kanın rengi parlak kırmızı (temiz kan) ile kopkoyu kırmızı (kirli kan) arasında değişir.
Normalde oksijen taşıyıcı olan hemoglobin moleküllerine "oksihemoglobin" denir ve kırmızı kan hücrelerinin %96'sını oluşturan bu moleküller kırmızı renktedir. Ancak hemoglobin, aynı zamanda %10 oranında karbondioksit de taşıyabilir ve bunu yaptığında deri üzerinden maviymiş gibi gözüken "karboksihemoglobin" molekülü oluşur.
Kan, bazı hastalıklar nedeniyle de mavi renkteymiş gibi gözükebilir ve buna siyanoz adı verilir. Örneğin hemoglobin kalıcı bir şekilde oksidize olduğunda (Fe-2 yerine Fe-3 iyonuna dönüştüğünde), kahverengi olan "methemoglobin" denen bir moleküle dönüşür ve artık oksijen taşıyamaz. Deri üzerinden ise mavimsi bir renkte gözükür. Bu, kırmızı kan hücrelerinin %'lük bir kısmını oluşturur. Kimi zamansa hemoglobin kısmen oksijen bağlar ve bu duruma "sülfemoglobinemi" denir. Çok nadir olan bu hastalıkta da damarlar mavi renkte gözükür.
Omurgalı hayvanların aksine, bazı omurgasız hayvanlardaysa (özellikle karides ya da yengeçlerde) kan gerçekten de mavi renktedir. Kabuklular, örümcekler, mürekkepbalıkları, ahtapotlar ve bazı yumuşakçaların vücutlarındaki pigmentlerin farklı olmasından ötürü kanları da farklı renktedir. Bu canlılarda hemoglobin yerine hemosiyanin bulunur. Bu molekül içerisinde demir değil, bakır bulunur. Bakırın varlığı, ışığın farklı dalga boylarının emilmesine ve geri yansıtılmasına neden olur. Bu hayvanların kanları oksijenlenmişken mavi renktedir, oksijenin yokluğunda ise renksizdir. Bakır, demire kıyasla oksijene biraz daha farklı şekilde bağlanır: tek bir bakır değil, 2 bakır atomu tek bir oksijen molekülüne bağlanbilir.
Bazı solucanlar ve sülüklerde ise kan yeşildir. Bunun sebebi, klorokruonin isimli bir diğer kimyasaldır. İşin ilginç tarafı, bu proteinlerin yapısı hemoglobine çok benzerdir. Hatta kimyasal yapıları neredeyse tıpatıp aynıdır, sadece 1 adet vinil grubu yerine aldehit grubu bulunur. Bu fark çok ufak olsa bile, renk değişimi çok barizdir. Bu hayvanların oksjensiz kanları, klorokruonin nedeniyle açık yeşildir, oksijenlendiğinde ise daha koyu bir yeşile döner. Kimyasal yapının benzerliği, bu hayvanlarda kanın yoğun bir solüsyon olarak hazırlanmasında ortaya çıkar: yeterince yoğun olduğunda, kanları kırmızı gözükür. Üstelik bu canlıların bazılarında klorokruonin ile hemoglobin bir arada bulunur. Bu nedenle onların kanları biraz daha kırmızıya yakındır. Ayrıca bu kimyasalın içerisinde, adından öyleymiş gibi anlaşılsa da, klor bulunmaz.
Bu noktada garip bir örnek olarak yeşil kanlı skink kertenkeleleri verilebilir. Yeni Gine'de bulunan bu kertenkelelerde, diğer omurgalılardaki gibi hemoglobin bulunmasına rağmen kan net bir şekilde yeşildir. Ancak bunun rengi, molekülün kendisinden ziyade hemoglobinin döngüsünden kaynaklanmaktadır. İnsanlarda ve diğer tüm omurgalılarda kan karaciğerde parçalanır. Karaciğere gelen hemoglobin önce biliverdin isimli bir kimyasala dönüştürülür, sonrasında bilirubin diye bir diğer kimyasala Kertenkelelerde ise biliverdin bilirubine dönüşemez. Bu nedenle biliverdin kanda birikerek yeşil bir renge neden olur.
Neden Desteğe İhtiyacımız Var?
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak Daha fazla göster
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Destek Ol
Son olarak, mor bir kan rengi de canlılarda görülebilir. Çok sınırlı sayıda bazı denizel solucanda (özellikle penis solucanlarında) tespit edilmiştir. Bu renk de, yine, bir diğer oksijen taşıyıcı kimyasal olan hemoeritrin moleküllerinden kaynaklanır. Bu molekülde de demir bulunur; ancak yapısal olarak daha farklıdır. Bu canlılarda kan oksijensizken renksizdir, oksijenlendiğinde pembemsi ve parlak mora döner. Diğer moleküller gibi, bu da hemoglobine kıyasla daha düşük verimliliğe sahiptir. Hatta bazı türlerde hemoglobinin %25'i kadar oksijen taşıyabilir.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna GitBu İçerik Size Ne Hissettirdi?
Kaynaklar ve İleri Okuma
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
seafoodplus.info
Bilimi Anlatmamıza Yardım Edin!
Her ay milyonlarca bilimsever, Evrim Ağacı olarak karmaşık bilimsel konuları basitçe anlatmamızdan ve ülkemizde bilim anlatıcılığını geliştirmeye yönelik yaptığımız kapsamlı çalışmalarımızdan faydalanıyor. Bütçenize zarar vermeden, aylık veya tek seferlik sadece 20₺ gibi miktarlarda bize destek olarak bu çabalarımızı destekleyebilir, Türkiye'de bilim okuryazarlığını güçlendirmemize katkı sağlayabilirsiniz.
Destek Ol
Neden Destek İstiyoruz?
Kirpi eti yenir mi, faydaları var mı? Kirpi eti yemek günah mı?
Sırtı dikenlerle kaplı bir hayvan olan kirpi, memeli hayvan türünde yer almaktadır. Boyları yaklaşık olarak 13 - 30 cm, ağırlıklarıysa - gram arası değişkenlik göstermektedir. Kirpilerin vücutlarında ortalama olarak adet diken vardır. Genelde rakımı düşük olan bölgelerde yaşadıkları gözlemlenmiştir. Bazı türleri aşırı sıcak ya da aşırı soğuk havalarda uzun uykuya yatabilir. Toplumumuzda bu hayvanların etinin yenip yenemeyeceği merak konusudur. İşte Kirpi eti yenir mi? Kirpi eti nerede satılır gibi merak edilen soruların yanıtları
KİRPİ ETİ YENİR Mİ?
Kirpi etinin egzama, cüzzam, verem, sedef gibi çeşitli rahatsızlıklara iyi geldiği yönünde rivayetleri esasında çok eskiye dayanmaktadır. Fakat söz konusu bu rivayetler, hurafe olarak görülür ve bilimsel bir kanıt niteliği bulunmamaktadır. Kirpi eti tüketerek hastalıklara şifa bulmak isteyenler, bu eti sıklıkla yahni yapımında kullanır. Ete ek olarak soğan, sarımsak ve pirinç gibi çeşitli malzemeler de eklerler. Kirpi etinin yağ oranı bir hayli fazladır. Bu nedenle kalp sağlığı ve kolesterol üzerinde olumsuz bir tesiri bulunur. Ek olarak kirpi etinin tadının damak tadına göre çok ekşi olduğu da ifade edilmektedir.
KİRPİ ETİ YEMEK GÜNAH MI?
Kirpi eti yemenin günah olup olmadığı şu şekilde yanıtlanabilmektedir. Hanefilere göre caiz değildir. Büyük İslam İlmihalinde şöyle geçmektedir:
'Yaratılışı bakımından iğrenç olan birtakım hayvanların etleri de haramdır, yenmez: Fare, yaban faresi, akrep, yılan, kene, kurbağa, kara ve deniz kaplumbağası, arı, kara sinek, sivrisinek, köstebek, kirpi, bit, pire gibi böcekler.
Görülüyor ki, bu haram olan hayvanlardan bir kısmı yırtıcı bir yaratılışa sahibdir, yaratılışında zararlıdır ve bayağılık vardır. Bir kısmı ise iğrençtir ve nefret edilir haldedir. İnsan ise temizdir, mükerrem bir yaratıktır. Bunun için insanlar, bu gibi bayağı ve zararlı hayvanların etlerinden korunmuşlardır. Besinlerin insanlar üzerinde iyi ve kötü tesir bıraktığı inkar edilemez. İnsanlar kendisi için yararlı olanı ararsa, İslam dininin müsaade ettiği şeylerden yararlanmalı, yasakladığı şeylerden de kaçınmalıdır. Bundan başka selamet yolu yoktur.' (Ömer Nasuhi Bilmen)
Şafiilere göre kirpi eti caizdir.
KİRPİ ETİ NEREDE SATILIR?
Kirpi etinin satışı yasaktır. İnternetten ya da kasaptan yasal bir biçimde satın almak mümkün değildir. Etin en iyi bulunma yöntemi ise avlanılmasıdır. Ancak söz konusu olan bu durum, ülkemizdeki kirpi sayısının ciddi bir miktarda düşmesine yol açmaktadır.
Diğer Yaşam Haberleri için tıklayın
Kirpi Eti Yenir Mi?
Sırtı dikenlerle kaplı bir hayvan olan kirpi, memeli hayvan türündedir. Boyları cm, ağırlığı ise gram arası değişmektedir. Kirpilerin vücudunda ortalama adet diken bulunur. Genelde rakımı düşük olan yerlerde yaşarlar. Bazı türleri aşırı sıcak veya aşırı soğuk havalarda uzun uykuya yatabilir.
Kirpi Eti Yenir Mi?
Kirpi etinin egzama, cüzzam, verem, sedef gibi hastalıklara iyi geldiği rivayetleri aslında çok eskiye dayanır. Ancak bu rivayetler, hurafedir ve bilimsel bir kanıt niteliği taşımamaktadır. Kirpi eti tüketerek hastalıklara şifa bulmak isteyenler, bu eti genellikle yahni yapımında kullanır. Ete ek olarak soğan, sarımsak ve pirinç gibi farklı malzemeler de ilave edilir. Kirpi etindeki yağ oranı oldukça fazladır. Bu yüzden kalp sağlığı ve kolesterol üzerinde olumsuz etkileri vardır. Ayrıca kirpi etinin tadının damak tadına göre çok ekşi olduğu da söylenmektedir.
Kirpi Eti Nerede Satılır?
Kirpi etinin satışı yasaktır. İnternetten veya kasaptan yasal bir şekilde satın almak mümkün değildir. Etin en iyi bulunma yöntemi ise avlanılmasıdır. Fakat bu durum, ülkemizdeki kirpi sayısının ciddi oranda düşmesine yol açmaktadır.
Daha önce de söylediğimiz gibi kirpi etinin bazı hastalıklara iyi geldiği düşüncesiyle tüketilmesi son derece yanlıştır. Kirpinin avlanması ve bilinçsizce tüketilme hem ekolojik dengenin bozulmasına, hem de insan sağlığı açısından ciddi tehlikelere yol açabilir. Bu yüzden kirpi etinin tüketilmesi, önerilmemektedir.
Şunlara da göz atın;
- Köpek balığı yenir mi?
- Tavşan eti nasıl yenir?
- Havyar nasıl yenir?
- Bıldırcın yumurtası nasıl yenir?
- Ejder meyvesi nasıl yenir?