PembeNar Özel - Serpil Dokurel
Prof. Dr. Arzu Tiftikçi
Gastroenteroloji Uzmanı
Kolonoskopi diyeti bağırsak kanseri tanısı ile doktora başvuran hastalara uygulanan bir diyet programıdır.
Bağırsak kanseri erkeklerde üçüncü, kadınlarda ikinci en sık tanı koyulan kanser türüdür. Sıklığı ve bu kansere bağlı ölüm oranı yavaş ama stabil bir düşüş göstermektedir. Bu düşüşün sağlanmasında en önemli etkenin kolonoskopi taramaları olduğu kabul edilmektedir. Önünde ışık kaynağı ve kamera olan ince ve uzun bir hortumla (kolonoskopla) video görüntüsü alınarak yapılan bu işlem sırasında bağırsağın temiz olması gereklidir.
Başarılı bir kolonoskopi için, kalın bağırsağın yeterli hazırlığı mukozal yüzeyin daha rahat görüntülenmesini sağlayacaktır. Böylece ileride kanserleşme potansiyeli taşıyabilecek küçük polipler (etbeni gibi kabarık oluşumlar) kolonoskopi sırasında temizlenerek bu risk ortadan kaldırılacaktır. Temizlenen polibin tipine göre “takip kolonoskopisi” nin süresi de belirlenecektir. Kolonoskopi işlemi makat bölgesinden başlar, tüm kalın bağırsak ile kalın bağırsak ve ince bağırsağın birleşme yeri incelenir.
Hastaya bağlı yetersiz kolon temizliği faktörleri:
Kabızlık yakınması veya kabızlık yapabilecek ilaç kullanımı (bazı antidepresanlar veya opiod türevi ağrı kesiciler gibi) öyküsü olan hastalarda bağırsak hazırlığı daha zordur. Çalışmalar göstermiştir ki; bir önceki kolonoskopi hazırlığında etkin temizlik sağlanamamış kişilerde standart bağırsak hazırlığı yeterli olmayabilir. Aşırı kilolu, diyabet hastası, sirozlu, demans veya parkinson hastalığı olan kişilerde bağırsak temizliği daha güç sağlanabilmektedir. Ek olarak yeterli temizlik için kişinin sağlığını önemsemesi ve ilgili olması gerekmektedir.
Yeterli bağırsak hazırlığının önemi:
1- Bağırsak yeterince temizlenmemişse;
İşleme bağlı komplikasyon riski artabilir ve/veya işlemin süresi uzayabilir. Tam kolonoskopi yapılamayabilir yani kalın bağırsağın ince bağırsakla birleşme yerine kadar ulaşılamayabilir.
Bir sonraki “takip kolonoskopisi”nin daha çabuk yapılması gerekebilir.
Hedeflenen tüm polipler temizlenemez.
Kolonoskopi hazırlığının en az bir hafta önce verilmesi, hastanın diyet faktörlerine dikkat etmesini sağlayarak başarıyı arttırır, ayrıca bir gün önce telefonla görüşme yapılıp konunun hatırlatılması daha iyi temizlik sağlar.
2- İlaç kullanımı: Hastanın kullanmakta olduğu çoğu ilaca hazırlık aşamasında da devam edilir ama diyabet ilaçları veya antikoagulanlara (kan sulandırıcılar) işlem öncesi bir süre ara vermek gerekebilir.
Kolonoskopi hazırlık diyeti:
Bağırsak hazırlığı sırasında yeterli sıvı alımı çok önemlidir. Hem daha iyi bir temizlik sağlanır, hem de hazırlığa bağlı gelişebilecek yan etkilerden korunulur. Verilecek diyet kullanılacak bağırsak hazırlığı solusyonuna ve merkezin alışkanlığına bağlı farklılık gösterecektir.
Kolonoskopi saati:
Kolonoskopi öğleden önce yapılacaksa bir gece önce ilaca başlamak, öğleden sonra yapılacaksa işlem sabahı kolonoskopi hazırlık ilacını kullanmak önerilmektedir. İşlemde kullanılacak sedasyon (hastayı uyutma) yöntemine göre oral alımın kesilmesi gerekmektedir. Anestezi kılavuzlarına göre herhangi bir sedasyondan en az iki saat önce berrak sıvı alımı, en az altı saat önce de partiküllü gıda alımı kesilmelidir. Genel öneri bağırsak hazırlığı solusyonunun bölünmüş dozlarda alınması planlanan solusyonun yarısının işlemden bir gece önce arası alınması diğer yarısının ise saat önce alınması şekilindedir. Öğleden önce yapılacak kolonoskopilerde bu durum biraz zorluk yaratmaktadır.
Sabah kolonoskopisi için hastanın de uyanıp e kadar solusyonunu içmesi gerekmektedir. Hasta ihtiyacına göre hareket edilerek sabah erken kolonoskopilerine işlemden bir gece önce tam doz bir defada da verilebilir. Öğleden sonra kolonoskopilerinde ise bölünmüş doz hazırlığı daha rahat uygulanabilir; hazırlığın yarısı bir gece önce diğer yarısı ise işlem sabahı içilebilir. Hatta geç öğleden sonra işlemlerde tam doz işlem sabahı verilebilir, tam doz hazırlığı işlem günü alan hastalarda temizliğin daha etkin olduğu yönünde çalışmalar vardır.
Kolonoskopi diyetinde neler yenmelidir?
Son hafta: Kolonoskopi işlemine karar verdikten sonra mümkünse son bir hafta sert partiküllü gıdalar tüketilmemelidir (susam, nar çekirdeği, fındık, badem, incir, çekirdekli üzüm, her türlü kabuklu gıda v.b) böylece kolonoskopi işlemi sırasında lümende gayta kaldı ise yıkanıp, aspire edilebilir, aletin sert partikül nedeniyle tıkanması önlenir.
Son gün: Kolonoskopi işleminden bir gün önce genelde hafif bir kahvaltıya izin verilir. Kahvaltıdan sonra hiçbir şekilde partiküllü katı bir gıda yenmemelidir, sadece berrak sıvı gıdalar içilmelidir. Bunlar su, çay , ıhlamur, yeşil çay, tanesiz komposto, et suyu, tavuk suyu, üzüm, elma ve vişne suyu olabilir. Hazırlanan et suyu, tavuk suyu tuz, karabiber, limon veya az salça ile tatlandırılabilir ama içine hiçbir şekilde un, şehriye, yoğurt vb gıda eklenmemelidir ve içinde et parçası bırakılmamalıdır. Vişne suyu veya çay koyu renk olmasına rağmen berraktır içilebilir. Kahve veya kayısı suyu, şeftali suyu partiküllüdür, sulandırıldıkça bulanır, bu nedenle içilmemelidir. Gaz yaptığı için kola, gazoz, portakal suyu, greyfurt suyu, süt ve ayran içilmemeli, yoğurt yenmemelidir. Bu diyete ek olarak merkezin deneyimine göre kullanılacak ilaç ve uygulama şekli belirlenecektir.
Kolonoskopi hazırlık ürünleri:
İdeal kolonoskopi hazırlık ilacı; yeterli temizliği sağlayabilen, iyi tolere edilebilen ve ucuz olan üründür. Piyasadaki tüm ürünlerin uygun diyetle ve etkin kullanılırsa yeterli temizliği sağlaması beklenmektedir. Bunun yanında hasta bazında temizlik yanıtı üründen ürüne çeşitlilik gösterecektir. Kişi bazında hazırlık ürünü seçilirken ürüne bağlı komplikasyon riski, hastanın ürünün hacmi ile ilgili tercihi, hastanın daha önceki ilaç kullanım ve temizlik başarısı deneyimi, ürünün ücreti belirleyici olacaktır.
Polietilen Glikol, makrogol, magnezyum sitrat & sodyum pikosulfat, sodyum fosfat, sennozid A+B kalsiyum kolonoskopi hazırlığı için önerilebilecek solusyonlardan bazılarıdır. Merkez; deneyimine ve hastanın özelliklerine göre uygun preparatı reçete edecektir.
Kolonoskopi işlemine aç gidilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Prof. Dr. Arzu Tiftikçi
Gastroenteroloji Uzmanı
Yemek borusu, mide, on iki parmak barğırsağı ve kalın bağırsağın kamera ile incelendiği işlemlere gastroskopi ve kolonoskopi (GİS endoskopisi) ismi verilmektedir. Bu organları değerlendirme konusunda altın standart yöntem endoskopidir.
Endoskopik işlemler; hastanın ayrı bir isteği yoksa ben ve ekibimce, anestezi ekibinin desteğiyle hasta tamamen uyurken yapılmakta ve hasta asla bir şey hissetmemekte, işlem anını hatırlamamaktdır. Böylece hasta açısından gayet konforlu bir şekilde işlem yapılmaktadır. Üst ve alt GİS endoskopisi ile erken dönem kanser tanısı koymak, ileride kansere dönüşebilecek hastalıkları saptamak ve tedavi etmek mümkün olabilmektedir. Böylece henüz kanser oluşmadan kanser öncüsü olan hastalıkları saptamak ve tedavi edebilmek açısından GİS endoskopileri çok değerlidir. GİS endoskopileri sonrası aynı gün içinde hastalar taburcu edilebilir ve işlemden birkaç saat sonra gıda alımına başlayabilirler.
Katıldığım TV Programları
Mide kanseri tedavisinin başarısında en önemli nokta erken tanıdır ve erken tanıda sadece gastroskopi ile konulur. Kalın bağırsak kanserlerinin büyük kısmı kalın bağırsakta oluşan polip adı verilen parmaksı çıkıntılardan oluşur. Bu polipler kolonoskopi ile saptanırsa henüz kanserleşmeden kolonoskopi ile aynı anda çıkartılabilir. Böylece kanser oluşmadan önlenebilir. Eğer kanser oluşmuşsa da erken tanı başarılı bir tedavinin en önemli parçasıdır. Bu nedenle gastroskopi ve kolonoskopi mide ve kalın bağırsak değerlendirmesinde tüm dünyada altın standart yöntemlerdir.
Çoğu merkezde endoskopi ünitesinde anestezi ekibi mevcuttur. Bu sayede gerek gastroskopi, gerekse kolonoskopi işlemleri siz uykudayken ve işlemi hatırlamanız önlenerek yapılabilir. Böylece oldukça konforlu olacaktır. Siz işlemde acı, ağrı ya da rahatsızlık hissetmezsiniz. Gastroskopi işlemi için saatlik açlık yeterliyken, kolonoskopi işlemi için işlemden 1 gün önce özel ilaçlarla bağırsak temizliği gereklidir.
Üst GİS endoskopisi adını verdiğimiz yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağınızın incelendiği işlem öncesi saatlik açlık yeterlidir. Ayrıca özel bir hazırlık gerekmez. Kan sulandırıcı ilaç kullanmaktaysanız ve doktorunuz izin verirse bu ilaçların gün önceden kesilmesi önerilmektedir.
Kolonoskopi adını verdiğimiz ve kalın bağırsağın incelendiği yöntem öncesi kalın bağırsağın temizlenmesi için 2 günlük bir diyet programına uymak gerekmektedir. Böylece kalın bağırsak temizliği sağlanarak, işlemin yapılması için uygun koşullar oluşturulmuş olur.
Yılı Genel Cerrahi Uzmanı Ödülü Sahibi Çetin ALTUNALdan Mide Botoksu, Hemoroid ve Kıl Dönmesi başta olmak üzere tiroid hastalıkları, meme kanseri, safra kesesi hastalıkları, fıtık tedavileri ve bimodal mide botoksu tedavileri için randevu ve detaylı bilgi almak için buraya tıklayın.
Direkt iletişime geçmek için;
Tel : +90 () 87 97
Mail : [emailprotected]
Kolonoskopi işlemi için kalın bağırsak temizliği şarttır ve bu nedenle 2 günlük aşağıda tarif edilen diyete uyulması, bağırsakların temizlenmesine ve işlemin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesine olanak sağlar. Unutmayın ki, kirli bir bağırsağa kolonoskopi yapmak mümkün değildir ve yapılabilen kısımlarda da kamera görüntüsü netliğini kaybedeceğinden bazı hastalıklar gözden kaçabilir. Belirtilen diyete uyularak bağırsak temizliği uygun şekilde yapılırsa işlemin sorunsuz şekilde yapılmasına olanak sağlanmış olur.
Yeterli bir kalın bağırsak değerlendirmesi için kalın bağırsakta hiç dışkı kalmamış olması gerekmektedir. Bu nedenle bağırsak temizliğine uyulması büyük önem arz etmektedir.
1 bardak çay veya meyve suyu , dilim kepeksiz ekmek, 1 kibrit kutusu büyüklüğünde peynir
1 bardak komposto suyu veya vişne suyu
1 kase şehriye çorbasının suyu (tanesiz), dilim kepeksiz ekmek, 1 bardak Vişne suyu veya tanesiz komposto
1 bardak komposto suyu veya vişne suyu
1 kase şehriye çorbasının suyu (tanesiz), dilim kepeksiz ekmek
saat içinde Fleet Fosfo Soda 45 ml (meyve suyuna karıştırılarak içilecek) beraberinde en az 1,5 lt su içilecek
Gün boyunca katı herhangi bir şey alınmamalı, aralarda tanesiz (berrak) meyve suları, çay, bitki çayları ve su alınabilir.
1 kase şehriye çorbası suyu (tanesiz)
1 bardak tanesiz komposto suyu
1 kase şehriye çorbası suyu (tanesiz)
1 bardak meyve suyu ya da komposto suyu (tanesiz)
1 kase şehriye çorbası suyu (tanesiz)
Golytely Solüsyon’ dan 10 dakikada 1 su bardağı içilecek (tamamı bitene kadar)
Bu saatten itibaren su dahil hiçbir şey alınmayacak
Belirtilen saatte aç ve su içmeden refakatçinizle birlikte genel cerrahi polikliniğimize başvurun.
İşlemden 1 hafta önce kan sulandırıcıların kesilmesi önerilmektedir, bu konuda doktorunuza danışınız.
Kolonoskopi hazırlığı boyunca meyve ve sebze tüketilmemelidir.
Kolonoskopi hazırlığında şeker hastalarının meyve suyu ve komposto yerine şekersiz sıvılar tüketmesi önerilir.
Tansiyon, böbrek, kalp, şeker hastaları ve yaşlı hastaların kolonoskopi hazırlığı sırasında sıvı kaybı ve elektrolit bozukluğu açısından dikkatli olması gerekmektedir.
Tüketilecek meyve suları ve kompostoların berrak ve tanesiz olması gerekmektedir.