Kolonya Antibakteriyel Midir

Dezenfektan nedir, içeriğinde neler bulunur?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Birçok çeşit dezenfektan madde bulunuyor. Virüslere karşı etkili olanlar alkol bazı ürünlerdir. Bunlar yüksek derecede alkol barındırıyorlar ve koruyuculuk özellikleri de çok yüksek. Tabii çok farklı çeşitte olanları var. Alkol oranı yüksek olunca cilt kuruluğu, egzama gibi yan etkileri olabiliyor. Bunun için özellikle el dezenfektanlarına yumuşatıcı gibi, nemlendirici gibi maddeler eklenebiliyor. Toplum sağlığı için öncelikli olarak önerilen alkol bazlı olan el dezenfektanları ve duyarlı ciltler için de bunun nemlendiricili olanları tercih edilebilir.

seafoodplus.info Meral Sönmezoğlu: Dezenfektan, canlı ya da cansız yüzeylerdeki hastalık yapan mikroorganizmaları uzaklaştıran ya da öldüren kimyasal maddelerdir. El dezenfeksiyonu için genellikle kimyasal dezenfektanlar kullanılır.

El dezenfektanları nelerde işe yarıyor? Dezenfekte etme mekanizması nasıl çalışır?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Özelliklerine göre çok farklı dezenfektanlar var fakat alkol bazlı olanlar hem bakterilere hem virüslere karşı son derece etkindir. Direkt olarak bakteri ve virüsün hücre zarını parçalayarak mikroorganizmanın ölmesini sağlarlar. Cansız ve canlı yüzeylerde olmak üzere kullanılabilecek farklı dezenfektanlar vardır. Bunlar için de kullanım prospektüsüne bakılmalıdır çünkü etkileri birbirinden farklıdır.

seafoodplus.info Meral Sönmezoğlu: Görünür ya da görünmez kirlenme olduğunda el dezenfektanı hastalık oluşturan mikroorganizmaların kendi vücudumuza ya da başka kişilere, yüzeylere hastalık bulaştırmasını engellemek amacıyla kullanılır. En sık ve en güvenli kullanılan alkol bazlı el dezenfektanlarıdır.

'Hiçbir ürün el yıkama ve sabunun yerini tutamaz'

El dezenfektanları, kolonyalar kaç derece üstü alkol içerirse virüse karşı etki sağlar? Satılan bütün dezenfektanları kullanabilir miyiz? Dezenfektan satına alırken hangi kriterleri gözetmeliyiz?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Prospektüsler muhakkak okunmalıdır. “Bakteri ve virüslere karşı etkindir” yazısı var ise kullanmakta hiçbir sakınca yoktur. El dezenfektanlarının üstünde çok duruluyor ancak hiçbir zaman bir el dezenfektanı el yıkamanın ve sabunun yerini tutamaz. Asıl olan, bu konunun üzerinde durmaktır. Mikroorganizmalar, özellikle solunum virüsleri zarı lipit yani yağ molekülleri içeren zarfları var. Dolayısıyla yağ çözücülerinin yani sabunların tamamı bu virüsü yok edebiliyor, öldürme gücü yüksek. Kolonyanın içerisindeki alkol oranı düşüktür. Dolayısıyla belli bir temizlik sağlayabilir ancak virüs ve bakterilerin yüzde ’ünü öldürücü etkisi yoktur. Bu nedenle el dezenfektanları ve sabun olmadığında mutlaka belli bir koruyuculuk sağladığı için kullanılabilir ancak bir sabunun ya da el dezenfektanlarının yerini tutması mümkün değildir. El dezenfektanlarının alkol oranı yüzde ’in üzerinde olmalıdır.

seafoodplus.info Meral Sönmezoğlu: Alkol bazlı el dezenfektanları çok kısa sürede buharlaştığı için genellikle 2 ila 5 saniye içerisinde mikroorganizmaların çoğunu öldürür. Hastanelerde kullandığımız alkol bazlı dezenfektanlar içeriğindeki alkol oranı ayarlanmış ve son kullanma tarihleri yazılmış dezenfektanlardır. Evlerde kullanılan kolonya dediğimiz maddeler 70 derece ve üstü alkol içeren 70 ila 90 derece arasında dezenfektan özelliği olan kimyasallardır. Ağzı açık kalmış kolonyaların alkol içeriği hızla buharlaşacağı için mikrop öldürme özelliği azalabilir. O nedenle büyük volümdeki dezenfektan ve ev kolonyalarının ağzının sıkı kapatılması koşuluyla 60 ila 90 derece arasında dezenfektan özelliği olan kimyasallardır.

Bazı dezenfektanlar daha sert ve kesin bir kokuya sahipken bazıları parfüm de içerebiliyor. Hangisine güvenmeliyiz?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Hiç fark etmez. Yumuşatıcı, kokulu, kokusuz, nemlendiricili gibi etkileri olanların hepsi tercih edilebilir. Ne derece etkili olduğu bilindikten sonra, alkol oranı bilindikten sonra diğerleri kişilerin tercihine kalmıştır.

seafoodplus.info Meral Sönmezoğlu: Hiçbir dezenfektanı ellerimizi dezenfekte ederken koklamamamız gerekir çünkü içeriği nedeniyle solunum yolları için zararlı olabilir. Bu nedenle parfümlü olmasının hiçbir faydası yoktur. Tercih nedeni değildir.

El dezenfektanı nasıl uygulanırsa etkili olur? Yöntemi nedir?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Elleri su ve sabunla yıkayamadığımız şüpheli her temastan sonra dezenfektanlarını kullanmak gerekiyor. Genellikle elin içerisine bir yaklaşık cm çapında, fındık tanesi büyüklüğü kadar bir miktar sıkılır. Özellikle parmak araları ve el bileği unutulmayacak şekilde 20 saniye kadar elleri ovalamak yeterli olacaktır.

seafoodplus.info Meral Sönmezoğlu: Etkili olması için avucu doldurması ve elin avuç içi ve dışında parmak aralarında bilekleri içine alacak şekilde ovalanarak yayılması gerekir. Çok kısa sürede buharlaşabilme özelliği ve 2 saniye içerisinde de bakterileri ve virüsleri öldürme özelliği olduğu için hızla el üzerinde yayılması gerekir.

El dezenfektanlarındaki alkol mü yoksa el yıkamak mı? Hangisi daha koruyucu?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Su ve sabunun yerini hiçbir şey tutmaz. Her zaman mümkünse el yıkamak tercih edilmelidir. El yıkamanın mümkün olmadığı durumlarda el dezenfektanlarına başvurulmalıdır. AVM, toplu taşıma gibi alanlarda bulunduktan sonra ellerin yıkanabileceği bir lavaboya varana kadar el dezenfektanları kullanılabilir. Ancak el dezenfektanına güvenerek el yıkamaktan kaçınmak asla önerilmez. Muhakkak ilk fırsatta eller yıkanmalıdır.

Dezenfektanlar koronavirüsü tamamen öldürüyor

Dezenfektanlar virüsü tamamen ortadan kaldırıyor mu?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Eğer etiketinde “Bakteri ve virüslere karşı etkilidir” yazıyor ise tamamen ortadan kaldırır. Farklı oranlarda alkol içeren farklı dezenfektanlar vardır ancak virüsler için etkilidir uyarısı olan dezenfektanlar güvenilirdir.

seafoodplus.info Meral Sönmezoğlu: Dezenfektanların çoğu zarflı virüslere karşı etkilidir. Bunlar HIV, Hepatit B, influenza ya da koronavirüs gibi insanlarda hastalık yapan virüslerin, sporsuz bakterilerin çoğunda etkilidir.

'Bulaşık deterjanları da koronavirüsü öldürüyor'

El dezenfektanlarını nasıl kullanmalıyız? Eşyalarda, giysilerde, cep telefonları ya da vücudumuzun başka yerlerinde de etki sağlıyor mu?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Tabii ki sağlayabilir. Cansız yüzeyler için üretilen dezenfektanlar daha kurutucu özelliktedir, daha serttir. Şüpheli kullanım sonrası eşyalar için kullanılabilir. Şu unutulmamalıdır: Evlerde kullanılan bulaşık deterjanları bilinen en iyi lipit çözüdür. Bunun yanında kullanılan çamaşır suyu gibi temizlik maddeleri de bu virüslere karşı yüzde etkilidir. Çamaşır suyu bilinen en iyi temizlik maddesidir, özellikle ev temizliği için.

'Ekonomik boy dezenfektanlar daha az etkili değil'

5 litre ve üstü dezenfektanların daha az miktarda satılanlara göre etkinliğinin az olduğu belirtiliyor. Bu bilgi ne kadar doğru?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Doğru değil. Sonuç olarak sağlık kurumları da bu ürünleri yüklü miktarlarda alırlar ve kullanım alanlarına küçük paketler halinde dağıtırlar. Ekonomik boyların daha etkisiz olma gibi bir durumları yoktur.

Elleri sık sık dezenfektanlarla temizlemenin vücuda zararı var mı? Eldeki yararları bakterileri öldürerek bağışıklığımızı tehlikeye sokar mıyız ya da vücudumuzda toksik etki yaratır mı?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Hayır, yok ancak dezenfektanları sadece şüpheli temaslardan sonra kullanmalıyız. Çok kuru bir cilt yapısı var ise nemlendirici kullanarak bunu giderebiliriz. Ardından el yıkama imkanı olduğunda yine eller yıkandıktan sonra nemlendirici etkili kremler kullanmak yeterli olacaktır.

Kendi kendimize evde dezenfektan hazırlayabilir miyiz? Bu ne derece sağlıklı?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Evde doğal ürünlerle hazırlanan ürünler çok güvenilir olmuyorç Belirli kontroller yapılamayacağından etkinliği kanıtlanmamış ürünler kullanmak virüsleri yok etmek açısından güvenilir olmaz. Gerekli kontrollerden geçmiş ve etkinliği ispatlanmış ürünlerin kullanılması koruyuculuk açısından daha güvenilirdir.

seafoodplus.info Meral Sönmezoğlu: Evde dezenfektan yapmak etkili değildir çünkü dezenfektanların içeriği, koruyuculuğu, kapalı ve son kullanma tarihi gibi birtakım özellikleri dezenfektan etkisi için önemlidir.

'Gerektiğinde cerrahi maskeler kullanmak yeterli'

Koronavirüse karşı hangi maskeler etkilidir? N95, N75 diyenler var. FFP3, FFP1 gibi daha önce aşina olmadığımız bazı kodlar konuşuluyor. Neyi tercih edelim?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Farklı maskeler bulunuyor. Standart cerrahi maskelerin yanında bir de bu numaralarla anılan maskeler bulunuyor. Sağlıklı bir kişinin maske kullanmak yerine el hijyenine ve temas önlemlerine dikkat etmesi daha önemlidir. Cerrahi maskelerin ise hasta olan kişiler tarafından takılması öneriliyor. Sadece hapşırıyor ve burnu akıyor olsa da özellikle kalabalık ortamlara giren kişilerin muhakkak surette maske takması gerekiyor. Bu da bildiğimiz basit cerrahi maskelerin olması yeterlidir. Buradaki amaç hapşırık, öksürük durumlarında çevreye dağılan damlacıkların yayılımını önlemek ve tek başına bir maske buna yeter. Genellikle özellikli olarak numaralandırılan maskelerin tamamı aynı kategori içerisindedir. Bunlar sadece hasta kişilerle yakın temasta bulunacak sağlık çalışanlarına önerilir.

Maskeler koronavirüsten korumuyor çünkü

Maskeleri kimler ve ne zaman kullanmalı? Sadece hasta olanların mı yoksa hasta olmayıp korunmak isteyenlerin mi kullanması daha doğru?

seafoodplus.info Sibel Gündeş: Sağlıklı kişileri maskeler korumamaktadır. Maskelerin özellikle ağız yanlarının ve burun kenarlarının açık kalmasından dolayı koruyuculuğu etkin değildir. Sağlıklı bir kişinin maske kullanmak yerine el hijyenine ve temas önlemlerine dikkat etmesi daha önemlidir. Cerrahi maskelerin ise hasta olan kişiler tarafından takılması önerilmektedir. Sadece hapşırıyor ve burnu akıyor olsa da özellikle kalabalık ortamlara giren kişilerin muhakkak surette maske takması gerekiyor. Bu da bildiğimiz basit cerrahi maskelerin olması yeterlidir.

seafoodplus.info Meral Sönmezoğlu: Koronavirüs korunmasında genel olarak maske kullanmanın bir yararı olduğu gösterilmemiştir. Yüz maskeleri hasta olan kişilerin başkalarıyla temas edecekleri zaman takması önerilen koruyucu malzemelerdir. Hastanelerde yoğun hastalarla karşılaşacak sağlık çalışanlarının da yüz maskesi takması önerilmektedir. COVID ile enfekte hastalığı olması muhtemel olan hastalarla yakın temas edecek, onlardan örnek alacak ya da trakeostomi gibi işlem yapacak kadar yakın temas edecek sağlık personelinin çok küçük partikülleri de engelleyen N95 maskeleri takması önerilir. Onun dışında sağlıklı kişilerin sadece açık alanlarda ya da toplu alanlara girerken maske takmaları önerilmiyor. (Milliyet)

Corona virüsü salgını nedeniyle el temizliğine sık sık vurgu yapan uzmanlar, temizliğin doğru bir şekilde ve doğru malzemelerle yapılması gerektiğinin de altını çiziyor. Peki kolonyalı mendil işe yarar mı? Antibakteriyel sabun kullanmak şart mı? Jeller virüsün bulaşıcı etkisini azaltır mı? El temizliği sırasında sıcak su kullanmak gerekiyor mu? İşte uzmanlardan önemli uyarılar

Eser AKGÜL

Yayınlanma: - 26 Mart Güncellenme:

Corona virüsünden korunmanın en etkili yöntemlerden biri el temizliğine dikkat etmek. Bu konuda birçok uzmanın önerdiği ortak yöntem, sabun ve su ile el yıkamak.

Su ve sabunla yapılan temizliğin çok önemli olduğunu ancak bu koşullarda cilt sağlığına ve bütünlüğüne de dikkat etmek gerektiğini vurgulayan Dermatoloji Uzmanı Dr. Figen Akın, virüsün ciltte oluşan çatlaklardan daha çabuk girdiğine dikkat çekti.

“NEMLENDİRİCİ KULLANILMALI”

“El yıkama virüsten korunmak için en etkili yöntem. Parmak araları, bilek bölgeleri dahil, el içleri sabunla mutlaka çok iyi bir şekilde 20 saniye boyunca yıkanmalı. Her el yıkama sonrası da mutlaka üzerindeki derinin kuruluğunu önlemek amacıyla nemlendirici kullanılmalı. Çünkü çok fazla el yıkama bir süre sonra deride tahriş ve buna bağlı dermatitlere neden oluyor.” şeklinde konuşan Akın, bütünlüğü bozulan derinin her türlü virüs ve bakteriler için giriş yolu oluşturabildiğine dikkat çekti. Temizlik konusunda tırnaklara da önem verilmesini ve kısa kesilmesini öneren Akın, antibakteriyel sabun, kolonyalı mendil ve jellerle ilgili şu bilgileri verdi:

*Antibakteriyel sabunlar sadece bakterilere etkili olduğu için kullanımı deri florasını baskılar. Ortamın mikrobiatasını bozduğu için olumsuz etkileri bile gözlenebilir. Normal temizlik için kullanılan sabunların tercih edilmesi daha doğrudur.

*Alkollü mendillerin içerdiği alkol yüzde 60'ın altında ise virüslere karşı hiçbir etkisi olmamaktadır. Alkolün antiviral etkisi yüzde oranlarında ortaya çıkmaktadır. Yüzde 50'nin altında alkolün mikroorganizmalar üzerindeki etkisi belirgin olarak düşmektedir. Bu nedenle kullandığımız kolonya ve alkollü ürünlerde içeriğindeki alkolün yüzde arasında olmasına özen gösterilmelidir.

*El yıkama sonrası süreceğimiz jeller bariyer etkisi yapar ama jellerin nemlendirici etkisi olmadığı için ellerde ciddi kuruluğa neden olabilmektedir. Bunun dışında corona virüsü gibi dirençli virüslerde öldürücü bir etkisi yoktur.

SICAK SU İLE YIKAMAK GEREKİYOR MU?

Peki ellerimizi temizlerken suyun sıcak olması gerekiyor mu? Hangi sabun daha iyi; katı mı sıvı mı? Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Öner Dikensoy, corona virüsünden korunmak için el yıkamanın her zaman yaptığımız gibi ya da hızlıca yapılan sosyal el hijyeni ya da rutin el yıkama gibi bir işlem değil daha uzun ve detaylı bir uygulama olması gerektiğine dikkat çekti.

“El yıkarken suyun çok sıcak olmasına gerek yok, ılık su olabilir. Normal, herhangi bir parfüm ve renklendirici içermeyen, güvenilir markalardan alınan sıvı veya katı sabunlar el dezenfeksiyonu için rahatlıkla kullanılabilir.” şeklinde konuşan Dikensoy, antibakteriyel sabunların şart olmadığını söyledi. Dikensoy da 20 saniye kuralını vurgulayarak tüm elin yıkanmış olması gerektiğinin altını çizdi.

Dikensoy, kolonyalı mendiller konusunda ise şu uyarıları yaptı: Elin her tarafını kolonyalı mendille aynı ölçüde temizlemek çok zor. O nedenle kolonyalı mendilleri el temizliğinde önermiyoruz. Ancak sabunla temizliğin yerini tutmasa da zorda kaldığımız durumlarda, güvenilir markaları ve alkol oranı yüksek olanları tercih etmek gerekiyor. Zira güvenilir olmayan ürünlerde de zararlı bakteriler olabilir.

JEL KULLANIRKEN DİKKAT!

Peki jeller el temizliğinde etkili mi? Dikensoy, jel ile yapılan temizlikten sonra bile ellerin yüze değdirilmemesi gerektiğine dikkat çekiyor. “Jelleri küçük kutular içerisinde, ceplerde, çantanın içerisinde taşınabilen formlarda hemen hemen her yerde bulmak mümkün. Ancak bunların da gerçekten içerikleri önemli. Dolayısıyla antiseptik özelliği olan, güvenilir jelleri alıp kullanmak gerekiyor. En iyisi el yıkamak ama el yıkayamadığımız durumlarda, örneğin metroya gittiniz elinizi sağa sola değdirdiniz. Ellerinizi yüzünüze, gözünüze sürmeden; elinizi trenden indikten sonra jelle temizleyebilirsiniz. Ama yine de elinizi yüzünüze sürmeyin.

JELLER NASIL KULLANILMALI?

Jellerle el temizliği yaparken de aynı şekilde, aynı el yıkadığımız gibi yaklaşık 3 ml avucumuzun içerisine alıp, yine ellerin iç ve dış yüzünde, parmak aralarında, parmak uçlarında hiçbir yeri boş bırakmadan temizlik yapmak şarttır.” açıklamasını yapan Dikensoy, antibakteriyel sabunların daha çok hastanelerde kullanıldığına vurgu yaptı ve şunları söyledi:

El dezenfektanında dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de; en az yüzde 60 veya üzerinde alkol içeren ürünleri kullanmak.
Antibakteriyel sabunlar daha çok ameliyathanelerde, hastanelerde özel işlemlerden önce kullandığımız sabunlar olup; halk arasında, günlük yaşantıda kullanılması gerekmeyen sabunlardır.