Kongreler Inkılap Tarihi

Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler>Konu Anlatımlı Dersler >Tarih Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar > TC İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar

GENELGELER VE KONGRELER KISACA ÖZET (İNKILAP TARİHİ KONU ANLATIM)

HAVZA GENELGESİ, MADDELERİ, ÖNEMİ

28 MAYIS

Mustafa Kemal'in işgalin protesto edilmesi konusunda tüm yurttaki sivil ve askeri yöneticilere yolladığı Havza Genelgesi halk arasında büyük heyecan oluşturdu.

M. Kemal Havza’ya gelince askeri ve sivil mülki amirlere gönderdiği bildirilerle, işgallerin protesto yapılmasını,mitingler düzenlenmesini , ülkemizin içinde bulunduğu durumun millete anlatılmasını , İstanbul hükümetine protesto telgraflarının çekilmesini istemiştir.

Havza Genelgesi Maddeleri

» İşgallere karşı protesto mitingleri yapılacak.

» İtilaf Devletleri ve İstanbul Hükümetine işgalleri kınayan telgraflar çekilecek.

» Mitingler sırasında azınlıklara kötü davranılmayacak.

» Milli cemiyetlerin etkinliği sağlanacaktı.

Önemi;

» Milli direniş bilinci ilk defa uyandırıldı. Ulusal bilinç ilk kez ulusal direnişe döndü.

» İç ve dış düşmana karşı birlikte hareket etme yönünde halk uyandırıldı.

» M. Kemal İstanbul’a geri çağrıldı. Ancak emri dinlemeyerek Amasya’ya hareket etti.

UYARI: Havza Genelgesi’yle Kurtuluş Savaşı şahsi olmaktan çıkıp, ulusal bir kimlik kazanmıştır.

AMASYA GENELGESİ, AMASYA GENELGESİ’NİN ÖNEMİ, ALINAN KARARLAR, GELİŞMELER

Mustafa Kemal, Samsun'a çıktıktan sonra oradan Havza'ya geçti.

Havza'da Anadolu halkını; işgallere karşı ;Uyarmak, Bilinçli hale getirmek, Tepki göstermesi ve harekete geçmesini sağlamak için bir genelge yayımladı.

Bu amaçla işgallerin mektup, telgraf ve mitinglerle protesto edilmesini istedi. Havza'da komutanlara ve valilere genelge göndererek bir an önce milli bir teşkilat kurmak gerektiğini ve bunun için yapılması gereken çalışmaları bildirdi.

Mustafa Kemal, Amasya'da yakın silah arkadaşları Rauf (Orbay) Bey, Refet (Bele) Bey ve Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ile toplantı yaptı. Erzurum'da bulunan Kazım (Karabekir) Paşa ile de haberleşerek Amasya Genelgesi'ni yayımladı.

Amaya Genelgesi Kararları :

1.     Vatanın bütünlüğü. milletin bağımsızlığı (istiklali) tehlikededir.             

2.     İstanbul Hükümeti üzerine düşen görevi yerine getirememektedir. Bu durum, milletimizi yok olmuş gibi göstermektedir. .

3.     Vatanın bütünlüğünü, milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.

4.     Milletin durumunu ve hak isteyen sesini bütün dünyaya duyurmak için her türlü etki ve denetimden uzak bir kurulun varlığı gereklidir.

5.     Anadolu'nun her bakımdan en güvenli yeri  olan Sivas’ta milli bir kongre toplanacaktır.

6.     Kongre için bütün illerden halkın güvenini kazanmış üç delege Sivas'a gönderilecektir.

7.     Her ihtimale karşı, bu durumun milli bir sır olarak saklanması ve delegelerin gerekli görülen yerlerde değişik isimlerle seyahat yapmaları gereklidir.

Amasya Genelgesi, Türk Kurtuluş Mücadelesi'nin gerekçe, amaç ve yöntemini belirtmiştir. Mücadelenin nedeni, amacı ve nasıl yapılacağının yolu gösterilmiştir.

YANİ:

İhtilal Beyannamesidir. İlk kez Ulusal Egemenlikten söz edilmektedir. Ulusun bağımsızlığını yine ulusun dayanma gücü ve kararlılığı kurtaracaktır. Kurtuluş Savaşının amacını, gerekçesini ve yöntemlerini açıklamıştır. Sivas’ta ulusal bir Kongre toplanması kararlaştırılmıştır.

Amasya Genelgesi’nin Önemi

1. Bu genelge ulusal egemenliğe dayalı yeni Türk devletinin kurulması yolunda atılan ilk adımdır. Türk Ulusuna bu çağrının yapılmasının gerekçesini ve uygulanacak plânı açıklamaktadır.

2. Amasya tamimi, hem ihtilalın neden ve programını, hem de ihtilalın başladığını gösteren bir belge niteliğindedir.

Bu genelgede:

=> İlk defa yönetim şeklini değiştirme fikri vardır.

=> İlk defa milli egemenlik anlayışı vardır.

=> Kurtuluş savaşının yöntemi belirtilmiştir.

=> Amasya Genelgesi Kurtuluş Savaşı'nın ilk siyasi belgesidir.

=> İlk defa kurtuluş savaşının mücadele safhası başlamıştır.
=> İlk defa kurtuluş savaşının gerekçesi , yöntemi ve amacı belirtilmiştir.
=> İlk defa millet egemenliğine dayanan yönetimden bahsedilmiştir.
=> İlk defa milli bir kurulun oluşturulmasından bahsedilmiştir.
=> İlk defa İstanbul hükümetinin görevini yerine getiremediğinden bahsedilmiştir.
=> İlk defa Erzurum ve Sivas Kongrelerinin toplanmasına karar verilmiştir.
 

 Amasya Genelgesi'nden Sonra Gelişen Olaylar:

Amasya Genelgesi'nin yayımlanmasından sonra İstanbul Hükümeti Mustafa Kemal Paşanın çalışmalarını durdurmaya çalıştı. Bunda başarılı olamayınca (bilgi seafoodplus.info) Mustafa Kemal'in resmi görevine son verdi. O da aynı gün resmi görevinden ve askerlikten istifa etti.

Mustafa Kemal, ordu müfettişi veya komutan olmadığı bu dönemde Türk milletinden büyük destek gördü.

Kazım (Karabekir) Paşanın bu dönemde Mustafa Kemal Paşanın emrinde olduğunu belirtmesi Milli Mücadelenin önemli dönüm noktalarından biri oldu.

ERZURUM KONGRESİ, ERZURUM KONGRESİ’NİN ÖNEMİ, MADDELERİ, ALINAN KARARLAR

23 Temmuz- 7 Ağustos

Mondros Ateşkes Anlaşması'nın maddesine göre Doğu Anadolu'daki altı vilayette bir karışıklık çıktığı takdirde, İtilaf Devletleri bu yerleri işgal edebilecekti.

Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin girişimleriyle bölgedeki Ermeni tehlikesine karşı toplanmıştır.

Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu. Cemiyet Ermeni tehlikesine karşı alınacak tedbirleri görüşmek üzere Erzurum'da bir kongre toplamaya karar verdi. Erzurum Kongresi'ne katılan Mustafa Kemal. kongreye başkan seçildi .

Kongre sonunda şu kararlar alındı:

1. Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür parçalanamaz (Birbirinden ayrılamaz).

2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı, millet hep birlikte direniş ve savunmaya geçecektir.

3. Doğu illerinin ve bütün vatanın bağımsızlığı, Osmanlı Hükümet tarafından sağlanamazsa, geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet milli bir kongre tarafından seçilecek, kongre toplanmışsa seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.

4. Milli kuvvetleri (Kuva-yi Milliyeyi) etkili, milli iradeyi hakim kılmak esastır.

5. Hrıstiyan unsurlara (azınlıklara) siyasi hakimiyetimizi ve sosyal dengemizi bozucu haklar ve ayrıcalıklar verilemez. Ancak bu vatandaşların can, mal ve ırzları her türlü saldırıdan korunacaktır.

6. Manda ve himaye kabul olunamaz.

7. Milli Meclis derhal toplanmalı, hükümetin çalışmaları meclis denetimi altına girmelidir.

Erzurum Kongresi'nin Önemi:

-Erzurum Kongresi Doğu Anadolu'nun Ermenilere verilmesini engellemek amacıyla Doğu Anadolu'dan gelen delegelerle toplanmıştı. Amacı, toplanış şekli (bilgi seafoodplus.info) ve yapısı bölgesel bir kongre idi. Ancak Mustafa Kemal'in kongreye katılımı ve kongre üyelerini yönlendirmesiyle bütün yurdu ilgilendiren milli kararlar alındı.

-Kongre, Mustafa Kemal başkanlığında dokuz kişilik Temsil Heyetini seçerek çalışmalarını tamamladı.

-Kongrede alınan kararlar İstanbul'da bulunan İngiliz ve Fransızları rahatsız etti. Onlar bu kongreyi bir ihtilal başlangıcı olarak kabul ettiler. Mustafa Kemal Paşanın diğer çalışmalarının engellenmesi için İstanbul Hükümetine baskı yapmaya başladılar.

-İstanbul Hükümetinin Mustafa Kemal ve Rauf Beyin tutuklanması emrini Kazım Karabekir Paşa, uygulamayarak Mustafa Kemal Paşayı desteklemiştir.

YANİ:

Bitlis, Erzurum, Sivas ve Trabzon delegelerinin katılmasıyla toplanmış Bölgesel; aldığı kararlar bakımından Ulusal nitelikli bir kongredir. Mustafa Kemal Başkan seçilmiştir. “Yurt parçaları bir bütündür, parçalanamaz. Osmanlı devleti dağılırsa, Ulus birlikte direnecek ve yurdu savunacaktır. İstanbul Hükümeti bağımsızlığı sağlayamaz ise ulusal kongrenin seçeceği geçici bir hükümet kurulacaktır.” İlk kez Vatan bütünlüğü, Ulusal Egemenliğin sağlanması gerektiği ve İLK KEZ yeni bir devletin kurulması düşüncesi belirtilmiştir. İlk kez manda ve himaye kabul olunmaz düşüncesiyle, İlk kez yabancılara İmtiyaz verilemeyeceği düşünceleri belirtilmiştir.

İlk defa hükümet kurulmasından bahsedilmiş ve ilk defa 9 kişilik Temsil Heyeti seçilmiştir.

İlk defa manda ve himaye reddedilmiştir.

NOT: Erzurum kongresi bölgesel olarak toplanmış fakat aldığı kararlar tüm yurdu ilgilendirdiği için milli bir kongredir.

SİVAS KONGRESİ, SİVAS KONGRESİ’NİN ÖNEMİ, MADDELERİ, ALINAN KARARLAR

Eylül SİVAS KONGRESİ:

Sivas Kongresi doğrudan doğruya Mustafa Kemal'in çağrısı üzerine toplanmış bir milli kongredir. Kongre'nin 38 üyesinden 31 'ini Batı ve Orta Anadolu illerinden gelen üyeler, 7'sini ise Doğu Anadolu illerini temsil eden Erzurum Kongresince seçilen Heyet-i Temsiliye oluşturmuştur. Böylece Batı ve Orta Anadolu illerinden seçilen delegelerle Doğu illerini temsil eden Heyet-i Temsiliye, Sivas Kongresi'ne memleket çapında bir genişlik ve bütünlük kazandırmıştır.

Ülke genelindeki milli cemiyetler “ Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adıyla birleştirildi.

Sivas Kongresi, Anadolu'nun her yöresinden gelen delegelerin katılımıyla başladı.

Kongrede en çok tartışılan konu vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığının nasıl sağlanacağı oldu.

Sivas Kongresi'ni Engelleme Teşebbüsleri, Girişimleri:

1. Ankara ve diğer bazı şehirlerimizden Valilik baskısı ile delege seçilemedi. Bazı vilayetlerden seçilen delegeler de aynı baskı nedeniyle yola çıkmaktan alıkonuldu, dolayısıyla Kongre'ye iştirak edemedi.

2. Sivas Kongresi'nin toplanmaması için Sivas'ta bulunan Fransızlar da baskı yaptı. Vali Reşit Paşa ile görüşerek böyle bir kongre gerçekleştiği takdirde Sivas'ın işgal edileceğini ve Kongre'nin dağıtılacağını bildirdi.

İstanbul Hükümeti, Sivas Kongresi sırasında bütün gücüyle Mustafa Kemal'i tevkife yönelmişti. Anadolu'nun hemen her valisine telgraflar çekilerek Mustafa Kemal'in ne pahasına olursa olsun tutuklanarak İstanbul'a gönderilmesi isteniyordu.

Sivas Kongresi'nin bir özelliği de delegelerin vatanın kurtuluşu ve milletin mutluluğundan başka hiçbir kişisel maksat izlemeyeceklerine, mevcut siyasi partilerden hiçbirinin amaçlarına hizmet etmeyeceklerine dair Kongrede yemin etmeleri olmuştur. Bu suretle milli mücadelenin hiçbir siyasi parti adına yapılmadığı, tamamen milleti ve memleketi kurtarma amacına yönelik bir hareket olduğu açıkça belirtilmiş oluyordu.

Kongrenin Amaçları:

-Doğu Anadolu, Batı Anadolu ve Trakya'yı, yani bütün ülkenin milli bütünlüğünü sağlamak,

-Bölgesel olan Erzurum Kongresi'nde alınan kararları, milli bir kongrede kabul edilmesini sağlayarak millete mal etmek.

Sivas Kongresi'nde Alınan Kararlar:

a. Mondros Mütarekesi günü olan 30 Ekim tarihine kadar işgal edilmeyen topraklar bölünmez bir bütündür,

b. Ülkeyi ve padişahlığı korumak için, Kuvayı Milliye'yi amil, milli iradeyi hakim kılmak esastır.

c. Her türlü işgale, özellikle Rumluk ve Ermenilik teşkil etme maksadına yol açan hareketlere karşı birlikte savunulacaktır.

d. Azınlıklara vatandaşlık hakkı tanınacağından siyasi ve sosyal düzenimizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.

e. Osmanlı Hükümeti baskı karşısında ülkenin bütünlüğünü koruyamaz, bağımsızlığını sağlayamazsa geçici bir hükümet kurulacaktır.

(Bu madde ile 'İstanbul Hükümeti'nin millet menfaatlerine aykırı herhangi bir karar veya davranışı üzerine milletin kayıtsız kalmayacağı, gerektiğinde milli iradeye dayanan bir hükümetin derhal kurulacağı açıkça belirtiliyordu.)

f. Meclis-i Mebusan'ın toplantıya çağırılması lâzımdır, Böylece millet ve vatanın kaderi üzerinde alınacak kararların meclisin denetimine sunulması şarttır.

g. Devletin bağımsızlığına dokunulmamak kaydıyla dış ülkelerin ekonomik, siyasal destek ve teknik yardımları kabul edilecektir.

h. Milli vicdandan doğan bütün vatani ve cemiyetler birleştirilerek "Rumeli ve Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında toplanmıştır. Cemiyet parçalanmamak için her türlü particilik görüşlerinin dışında kalacaktır,

Erzurum Kongresi Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgelerindeki milli cemiyetleri "Şarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adıyla bir merkezde toplanmıştı. Sivas Kongresi bu teşkilata bütün Anadolu ve Rumeli cemiyetlerini de içine almak üzere memleket çapında bütünlük kazandırdı.

ı. Kongre tarafından seçilen 13 kişilik Heyet-i Temsiliye genel teşkilâtı idare edecektir.

Sivas Kongresi'nin Önemi

a. Sivas Kongresi kararları, Erzurum Kongresi kararlarının bir tekrarı gibi görünmekle beraber, burada azınlıklara vatandaşlık hakkı tanınmıştır.

b. İşgalcilere karşı silâhlı mücadele fikri benimsenmiştir,

c. Temsil Heyeti'nin üye sayısı 9'dan 13'e çıkarılmıştır.

d. Bu kongre kararları da, Erzurum Kongresi kararları gibi ihtilâlcı bir nitelik taşımaktadır.

e. Mustafa Kemal'in tutuklanması için İstanbul Hükümeti'nin gayreti üzerine Heyet-i Temsiliye tarafından İstanbul ile Anadolu arasında her türlü siyasi ilişki ve haberleşme kesilmiştir,

f. Kongre Batı Anadolu Umum Kuvayı Milliye Komutanlığı'na Ankara'da bulunan Kolordu Komutanı Ali Fuat (Cebesoy) Paşa'yı atamıştır.

Bu yabancı işgallerine karşı Türk Milleti'nin direneceğinin bir işaretidir.

g. Sivas Kongresi'nde Cumhuriyet rejimine doğru bir adım atıldığını artık yabancı temsilciler de anlamışlardır.

YANİ: Mustafa Kemal’in başkan olup olmaması ve manda gündeme gelmiştir. Ulusal dernekler bir çatı altında birleştirilmiştir. Mustafa Kemal başkan seçilmiştir. Toplanma ve alınan kararlar bakımından ulusal bir kongredir. Milli egemenliği önemli bir adımdır. Mandadan vazgeçildi.

TBMM seçimleri yapılıncaya kadar Temsil Heyeti kuruldu.  Padişaha meclis-i mebusan-ı toplaması için baskıda bulunuldu.  Vali Ali Galip kongreyi engellemediği için 4 Ekim da İstanbul hükümetinden Damat Ferit istifa etti. Bu gelişme üzerine “İstanbul Anadolu’ya egemen değil bağlı olmak zorundadır” görüşü yayıldı.

UNUTMAYIN: Sivas Kongresi, Erzurum Kongresi kararlarını genişleterek bütün memleketi kapsayan bir nitelik kazandırması bakımından inkılâp tarihimizde büyük öneme sahip bir kongredir.

AMASYA GÖRÜŞMESİ, AMASYA GÖRÜŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ, ÖNEMİ, TEMSİL HEYETİ

Ekim AMASYA GÖRÜŞMESİ:

Damat Ferit Paşanın istifasının ardından yerine Ali Rıza Paşa Hükümet kuruldu. Ali Rıza Paşa Bahriye Nazırı (Denizcilik Bakanı) Salih Paşayı Amasya'ya göndererek Temsil Heyeti ile irtibata geçti. Amasya Görüşmesi'ne Osmanlı Hükümetini temsilen Bahriye Nazırı Salih Paşa ile Temsil Heyeti adına Temsil Heyeti Başkanı Mustafa Kemal Paşa katıldı.

Görüşmelerde temel esas olarak Sivas Kongresi kararları üzerinde duruldu.

Görüşmelerde tarafların üzerinde anlaştığı konular şunlardır:

1. Türk vilayetleri düşmana terk edilmeyecektir.

2. Hiçbir şekilde manda ve himaye kabul edilmeyecektir.

3. Türk vatanının bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacaktır.

4. Müslüman olmayan azınlıklara siyasi egemenlik ve sosyal dengemizi bozacak nitelikte haklar verilmeyecektir.

5. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin hukuki varlığını İstanbul Hükümet tanıyacaktır.

6. Milli Meclis, Anadolu'da İstanbul Hükümetinin uygun göreceği güvenilir bir yerde toplanacaktır.

7. İtilaf Devletleri ile yapılacak barış görüşmelerine Temsil Heyeti'nin uygun gördüğü kimseler gönderilecektir.

NOT: Amasya Görüşmesi'nin yapılması Temsil Heyeti'nin İstanbul Hükümetince tanındığını gösterir.

Amasya Görüşmeleri'nin Önemi:

-İstanbul Hükümet temsilcisi Erzurum ve Sivas Kongrelerinde kabul edilen kararları benimsemiştir.

-Ancak Salih Paşa Amasya Görüşmeleri'nde alınan kararları İstanbul Hükümetine kabul ettirememiştir.

-Amasya Görüşmeleri sonucunda uygulamaya koyulan tek madde “Milli Meclisin açılması” kararı olmuştur.

-İstanbul Hükümet; Salih Paşayı Temsil Heyeti'yle görüşmek üzere Amasya'ya göndermekle Temsil Heyeti'nin ve Milli Mücadele'nin varlığını hukuken (bilgi seafoodplus.info) tanımıştır. Temsil Heyeti'nin siyasi etkinliği ve saygınlığı artmıştır.

YANİ: İstanbul hükümeti ile Ankara hükümeti arasında. Bahriye Nazırı Salih Paşa ile Mustafa Kemal, Rauf ve Bekir Sami katıldı. İstanbul Hükümeti, Ankara hükümetini tanıyor. Temsil heyetinin nüfusu ve güvenilirliği artıyor. Anadolu hareketine katılım hızlanmıştır.

Temsil Heyeti'nin Ankara'ya Gelişi (27 Aralık )

İstanbul'da Mebusan Meclisi'nin açılması kesinleşince Temsil Heyeti meclisin çalışmalarını daha yakından takip etmek amacıyla Ankara'ya geldi.

Ayrıca Ankara'nın;

-Haberleşme, kara ve demir yolu ulaşımı imkanlarının elverişli olması,

-Batı Cephesi'ne yakın ve güvenli olması,

-Anadolu'nun merkezi konumunda bulunması, Temsil Heyeti'nin gelmesinde çok etkili oldu.

Ankara, Temsil Heyeti'nin gelmesiyle Milli Mücadele'nin merkezi oldu. üç yıl sonra da (13 Ekim ) Ankara, yeni Türk devletinin hükümet merkezi olacaktır.

Milli Mücadele Dönemi Genelgeler ve Kongreler Özet yazımızın içeriği 7&#;den 77&#;ye her Türk evladının bilmesi gereken konular. Lakin 8. ve sınıf inkılap tarihi müfredatında olduğundan LGS, TYT, AYT ve KPSS gibi sınavlarda soru potansiyeline sahip. Genel ve Kongrelere başlamadan konuyu biraz geriden alalım.

Konunun en sonunda Genelgeler Kongreler ders anlatım videosu var. 15 dakikalık. Bir bak derim.

Mustafa Kemal&#;in Samsun&#;a Çıkışı

Samsun ve çevresinde Türkler ve Rumlar arasında gerginlik çıkınca İtilaf devletleri Mondros Ateşkes Antlaşması&#;nın 7. Maddesini uygulayacaklarını bildirirler. Bunun üzerine İstanbul Hükümeti seafoodplus.info’i seafoodplus.info Müfettişi olarak tüm mülki ve askeri makamlara emretme yetkisi ile Samsun’a gönderildi.

seafoodplus.info’in görevi milli cemiyetleri dağıtmak, olayları bastırmak ve Türklerin silahlarını toplamaktı. Oysa onun amacı ise halkı bilinçlendirip örgütlemek olacaktır.

Samsun Raporu

seafoodplus.info hazırladığı raporda bölgedeki olaylardan Pontusçu Rumlarım sorumlu olduğunu, İzmir’in işgali haksız olduğunu, Türk milletinin işgallere karşı harekete geçmesi gerektiğini belirtti.

Bu raporla Mustafa Kemal ilk defa görevi ile ters düştü. Samsun İngiliz işgali altında olduğu için Havza ilçesine geçti.

Milli Mücadele Dönemi Genelgeler ve Kongreleri sırasıyla hatırlamak için kodlama lazım ise aşağıdaki videoya bakabilirsin.

Havza Genelgesi

28 Mayıs &#;da yayınladığı Havza Genelgesi&#;nde İzmir’in işgali haksız olduğu, işgallerin protesto edilmesi gerektiği, İstanbul Hükümetine ve İtilaf devletlerine protesto telgrafları çekilmesi gerektiği, bunlar yapılırken azınlıklara zarar verilmemesi gerektiğini belirtti.

Genelgenin Önemi

Milli mücadelenin ilk genelgesidir. Halkın işgallerden haberi olması ile milli bilinç uyanmıştır.

Bu genelgeden sonra M. Kemal İstanbul Hükümeti tarafından geri çağrılmıştır.

Amasya Genelgesi

Amasya Genelgesinin Maddeleri ve Yorumu

Amasya Genelgesi&#;nin Önemi

• Kurtuluş savaşının amacı, gerekçesi ve yöntemi ilk kez belirtilmiştir.
• Milli Egemenlikten ilk kez üstü kapalı bahsedilmiştir.
• Erzurum ve Sivas Kongrelerinin toplanmasına karar verilmiştir.
• İhtilal bildirisidir.
• Amasya Genelgesi&#;nden sonra seafoodplus.info askerlik görevinden istifa etmiştir.

Erzurum Kongresi

Sivas Kongresi ( Eylül )

Kongre Öncesinde Yaşanan Sorunlar

• Ali Galip Olayı: Elazığ Valisi Ali Galip’in kongreyi engelleme girişimi
• Başkanlık Sorunu: seafoodplus.info Başkan seçilmiştir.
• Manda ve Himaye sorunu: Kesin olarak reddedilmiştir.

Sivas Kongresi Kararları

• Erzurum Kongresinin kararları aynen kabul edildi.
• Manda ve himaye kesin olarak reddedildi.
• Bütün yararlı cemiyetler Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleşseafoodplus.infouş savaşı tek bir merkezden yönetilecektir.
• Temsil Heyetinin üye sayısı arttırıldı ve bütün ülkeyi temsil eder hale getirildi.
• Temsil Heyeti Ali Fuat Paşa’yı Batı Cephesi Komutanı olarak atamıştır. Bu madde ile Temsil Heyeti bir hükümet gibi hareket etmiş ve ilk kez yürütme yetkisini kullanmıştır.
• İrade-i Milliye adıyla bir gazete çıkartılmıştır. Amaç halkı doğru bilgilendirmektir.

Temsil Heyeti&#;nin İlk Siyasi Başarısı

Sivas Kongresi sonrası Temsil Heyeti İstanbul Hükümeti ile her türlü iletişimi kesince Damat Ferit Hükümeti istifa etmek zorunda kaldı. Bu olay Temsil Heyeti&#;nin ilk siyasi başarısıdır.

Milli Mücadele Dönemi Genelgeler ve Kongreler Özet konumuzun sonuna geldik.

ÖZET PDF: Milli Mücadele Dönemi Genelgeler ve Kongreler Özet pdf

Sıkça Sorulan Sorular

Milli Mücadele Hazırlık Dönemi, Mustafa Kemal&#;in Samsun&#;a Çıkışı (19 Mayıs ) ile başlar; Türkiye Büyük Millet Meclisi&#;nin Açılışı (23 Nisan ) ile biter.

Bu yazımızda Milli Mücadele&#;nin hazırlık dönemi inceledik. Milli Mücadele&#;nin hazırlık dönemi olarak adlandırılan süreç, Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a gidişinden TBMM’nin açılmasına kadar olan zamanı kapsamaktadır. Milli Mücadele&#;nin hazırlık dönemi içerisinde birtakım zorluklar yaşanmasına rağmen bunların üstesinden gelinebilmiştir. Bu dönemin önemli isimleri arasında ise Mustafa Kemal Atatürk bulunmaktadır. Türklerin azmi ve cesareti sayesinde savaşlar kazanılmıştır.

Milli Mücadele Hazırlık Dönemi;

• Mustafa Kemal&#;in Samsun&#;a Çıkışı (19 Mayıs )
• Havza Genelgesi (28 Mayıs )
• Amasya Genelgesi (22 Haziran )
• Erzurum Kongresi (23 Temmuz &#; 7 Ağustos )
• Sivas Kongresi (4 Eylül &#; 11 Eylül )
• Amasya Görüşmeleri (22 Ekim )
• Temsil Heyeti&#;nin Ankara&#;ya Gelişi (27 Aralık )
• Türkiye Büyük Millet Meclisi&#;nin Açılışı (23 Nisan )

Milli Mücadele Hazırlık Dönemi Başlangıcı

TBMM’nin açılışı ve Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkışı arasında geçen sürece Milli Mücadele&#;nin “Hazırlık Dönemi” denir. Bu döneme “Kongreler Dönemi” de denmektedir.

Birinci Dünya Savaşı sonrası imzalanmış olan Mondros Ateşkes Antlaşması İtilaf Devletleri’nin (Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan gibi) Osmanlı Devleti’nin yaşam şartlarını en aza indirmeye çalıştıklarının bir göstergesi gibiydi. Mondros Ateşkes Antlaşması, İtilaf Devletleri’nin önceden yapmış olduğu gizli antlaşmalarla Osmanlı Devleti’nin topraklarını paylaştıkları plana hukuki zemin hazırlama amacındaydı. Antlaşmanın 7. Maddesi sayesinde ülkenin belirli bölgelerini işgal etmişlerdir. Ayrıca İtilaf Devletleri için önemli olan yerlere denetim subayları konumlandırılmıştır.

Bu antlaşma sonucu yapılan faaliyetler tüm Osmanlı’da büyük bir kaynaşmaya sebep olmuştu. Osmanlı topraklarında bulunan Alman ve Avusturya askerlerinin sevki, düşman kuvvetlerinin gelmesi, silah ve askeri malzemelerin gelişi, orduların yerlerini değiştirmesi önemli bölgeleri (İstanbul gibi) bir hareketliliğe gitmesine neden olmuştu. Savaşlar sonucu kötüleşen asayiş daha da bozulmuştu. Hiçbir yerde düzen kalmamış, Osmanlı topraklarında oluşan eşkıyalık yayılmaya başlamıştı. Soygunlar, adam öldürmeler ve her tarafa baskınlar iyice artmıştı. Rum çeteleri; Karadeniz ve Trakya’yı kendi çetelerinin yeri haline getirmişti. Bütün bu olayları durdurmak için birilerinin bir şeyler yapması gerekiyordu. Bunu yapacak kişilerin öncüsü olarak Mustafa Kemal Paşa Samsun’a çıkmaya karar verdi. Böylece Milli Mücadele&#;nin hazırlık dönemi başlamış oldu.

Mustafa Kemal&#;in Samsun&#;a Çıkışı (19 Mayıs )

Milli Mücadele&#;nin hazırlık dönemi Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı ile başlamaktadır. Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandıktan sonra Atatürk, Yıldırım Orduları Komutanlığı görevine geçirildi. Görevi boyunca kendi bölgesindeki yerde İngilizler için yapılan tek yanlı uygulamalara karşı koydu. Bu olaylardan sonucu yapılan baskılar sonucu tarih 13 Kasım ’i gösterirken Mustafa Kemal, İstanbul’a gitmeye karar verdi. Osmanlı genel kurmayındaki arkadaşlarının ve padişahın desteği ile kendisine 9. ordu müfettişliği görevini aldırmıştır. Mustafa Kemal, İstanbul’un işgal edildiği için vatanı kurtarmanın çözümünü Anadolu’da bulabileceğine inanıyordu.

Tarih 30 Nisan ’u gösterirken Mustafa Kemal’in 9. ordu müfettişliğine getirilmesinin dört sebebi vardı. Bu dört madde şu şekildedir:

• Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na katılmasına sebep olan ittihatçı asker kadrosunu eleştirmesi ve bu kadroyla anlaşamaması
• Geçmişte padişah ile iyi bir ilişkinin kurulmuş olması
• O zamanlarda her yerde ismi duyulan bir komutan olması yanı sıra İstanbul’daki çevresine ve padişaha güven verici bir etki bırakması
• Doğu Karadeniz’de Pontus Rumlara yönelik sivil direnişçilerle birlik olan askerler karşısında İstanbul Hükümeti, Mustafa Kemal Atatürk’ün onları bu fikirden vazgeçireceğine inanıyordu.

Havza Genelgesi (28 Mayıs )

Samsun&#;dan ayrılan Mustafa Kemal, Kavak ilçesine uğradı ve 25 Mayıs &#;da Havza&#;ya geldi. Yunanlılar İzmir’i işgal altına aldıktan sonra Osmanlı hükümeti bu konu hakkında bir şey yapmaya kalkışmamıştı. Babı-Ali ise çare bulamamıştır. Mustafa Kemal Atatürk İstanbul’da verdiği kararlar gibi Havza’dan kararlar alıp mitingler düzenlettirmeye çalışmıştır. Tarih 30 Mayıs ’u gösterirken Havza’da ilk protesto mitingi düzenlendi. Yapılan mitingden sonra gelen saldırılara karşılık olarak silahla karşılık verileceğine karar verildi. Miting yapıldıktan sonra vatana yapılan her türlü silahlı saldırıya yönelik silahla karşılık verileceğine dair karar verildi. yılı 3 Haziran’da mülki emirlere ayrıca askeri kumandana bir telgraf çekilecek, Paris’te yapılacak olan barış konferansına katılacak olan heyetle alakalı Milli vicdanın gerekliliklerine tamamen uygun olaraktan kararların alınması gerektiğini bildirmiştir. Ayrıca Müdafaa-i Hukuk ile Redd-i İlhak Cemiyetlerinin Türk milletlerinin bütün haklarının savunulması yolunda emek harcamasının zorunlu olduğu belirtilmiştir. Mustafa Kemal Atatürk milli menfaatlerini korkmadan ve hiç çekinmedin savunacağını Havza Genelgesi içinde belirttiği kararlarla göstermiştir.

Havza Genelgesi&#;nin Maddeleri

• İtilaf Devletlerinin temsilcilerine ayrıca İstanbul Hükümeti’ne telgraf çekilerek işgallerin protestosu yapılmalıdır.
• İşgallere karşılık olarak mitingler yapılmalıdır.
• Mitingler düzgünce yapılmalı ve mitinglerin düzeni korunurken Hristiyan halka yönelik kötü tavırlarda bulunulmamalıdır.
• Mustafa Kemal Atatürk, halkın yapılan işgallere yönelik harekete geçmesini ve ulusal bilincin uyanmasında tüm halkın istekli olmasını sağlamaya çalışmaktadır.
• İtilaf devletlerinin yaptığı propagandaları destekleyecek eylemlerden uzaklaşılmasını istemiştir.
• Millî Mücadele sırasında yayımlanmış olan birinci genelgedir.
• Yurdun çok fazla yerinde ayrıca İstanbul’da mitingler yapılmıştır.

Amasya Genelgesi (22 Haziran )

Haziran &#;da Harbiye Nezareti tarafından Osmanlı’nın merkezi olan İstanbul&#;a davet edilen Mustafa Kemal Paşa; ordu müfettişliği görevinin tehlikede olduğunu görerek, İstanbul Hükümeti’nin dikkatini dağıtma taktiğiyle Havza&#;dan daha da güvenli olarak görmekte olduğu Amasya&#;ya gitti. Mustafa Kemal Atatürk, yılı 12 Haziran’da gitmiş olduğu Amasya’da daha rahat bir çalışma yeri oluşturabilmiştir. Ayrıca Mustafa Kemal Paşa’nın istekleri ve destekleri üzerine Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti resmen kurulmuştur. 3 gün boyunca süren görüşmelerle beraber Amasya Genelgesi hazırlanmıştır.

Bu görüşmeler Rauf (Orbay), Ali Fuat (Cebesoy), Sivas’ta bulunan 3. Ordu komutanı Refet (Bele) ve ayrıca Samsun’un valisi Hamit beylerin de katılımı bulunmuştur. 22 Haziran tarihinde yayımlanan genelge, Konya’da bulunan Yıldırım Kıtaları Müfettişi Cemal Paşa ve Erzurum’da bulunan Kolordu Komutanı Kazım Karabekir taraflarından onaylandıktan sonra yayımlanmıştır. Bu olaylardan sonra genelge maddeleri kişisel değil, halklı da ilgilendiren bir mesele olmuştur. Yani halk bu kararları benimseyebilmiştir. Amasya Genelgesi&#;nin yayımlanmasının amacı şu şekildedir. Anadolu’da başlamış olan Müdafaa-i Hukuk hareketinin tek bir çatı altında birleştirebilmektir. Bu durumun gerçekleşebilmesi için ise ulusal bir kongrenin düzenlenebilmesini sağlamaktır.

Amasya Genelgesi&#;nin Maddeleri

• Vatan toprakları kaybedilmekte bütünlük bozulmaktadır, milletin bağımsızlığı ise tehlike altındadır.
• İstanbul Hükümeti, üstlenmesi gereken görevleri üstlenmemektedir ve bu durumda milletimizin durumu bitmiş şekilde görünmektedir.
• Milletin devamlılığını milletin azmi ve kararlılığı sağlayacaktır.
• Milli bir kurulun oluşturulması şarttır. Çünkü milletin davranışlarını ayrıca durumunu göz önünde bulundurmak ve hakların korumak gerekmektedir.
• En güvenli yer olarak düşünülen Anadolu’da bulunan Sivas’ta milli bir kongre düzenlenmesi acildir.
• Sivas’a gitmek ve milli kongreye girmek amacıyla her yerden halkın güvendiği üç kişinin yola çıkması gerekmektedir.
• Müdafaa-i Hukuk ve Redd-i ilhak Cemiyetleri Sivas’ta gerçekleşecek olan kongreye girecek olan delegeleri belediye ile beraber seçeceklerdir.
• Bu genelgenin kesin bir şekilde sır olarak saklanması gerekmektedir. Ayrıca delegelerin kimliklerini saklayarak gelmeleri gerektiği durumlarda Sivas’a gelmeleri önemlidir.
• Doğuda bulunan illerle alakalı tartışmak için Erzurum’da bir kongre yapılacaktır. Yapılacak güne kadar diğer illerden gelen delegeler Sivas’a gidebilirse Erzurum’da yapılacak kongreye katılan delegeler, Sivas kongresine de katılmak üzere yola çıkacaklardır.
• Askerler ve sivil teşkilatların dağılması söz konusu bile değildir. Bunları yöneten kişilerin değişimi ve silah teslimleri imkânsızdır.

Amasya Genelgesi&#;nin Önemi

Amasya genelgesinin maddeleri değerlendirilecek olunursa şöyle başlanılabilir. Mili Mücadele’nin neden gerekli olduğu belirtilmiştir. Milletin bütünlüğü ayrıca bağımsızlığı da İstanbul Hükümeti’nin yapmaması gerektiği halde korunmamaktadır. Vatanın tehlikede olduğu söylenerek millet için bağımsızlığın önemi için Türklere çağrı yapılmıştır. İstanbul Hükümeti’nin görevini yapmadığı ve de ona karşı güvensizlik duyulması gerektiği ilk kez bu sayede belirtilmiştir. İstanbul Hükümeti’nin Türkleri temsil etmesi gerektiği gibi etmediği vurgulanırken toprakların tehlikede olduğu bu zor durumda bir direnişin başlatılması gerektiği bu genelge sayesinde gösterilmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk, İstanbul Hükümeti’ne karşı gelerek zaten Samsun’a gitmişti bu yüzden de geri İstanbul’a çağırılmıştır. Kurtuluş Savaşı’nın amacı ve yöntemini ise milletimizin yine milletin azim ve kararıyla kurtulacağını söyleyerek belirtmiştir. Bu söylemi bu mücadelenin demokrasi ile gerçekleşebileceğini belirtmektedir. Ulusal egemenliğin ön planda tutulması ise ulusal azim ve kararı söylemi ile olmuştur. Bu söylem ile aslında ileride Cumhuriyet’in kurulacağı belirtilmektedir. Alınan kararlar kişisel değil de milli kararlar olarak hedeflenmiştir. Milli Mücadele yanlısı bir yöntemin belirlenmesi seçilecek delegelerin halkın güvendiği kişiler olmasından anlaşılmaktadır. Silahlı bir mücadele yapılmak istenmesini ise silahların teslim edilmemek üzere kullanılması ve askerlerin dağılamaması ifadelerinden anlaşılmaktadır. Ayrıca Mustafa Kemal Atatürk’ün Anadolu’ya gitmesindeki amacın resmi görev değil de direniş harekatlarını örgütlemek olduğu görülmüştür.

Erzurum Kongresi (23 Temmuz &#; 7 Ağustos )

Mustafa Kemal Atatürk’ün bu zor günlerde mücadeleye devam etme kararı aldığı zamanlarda ona destek gösteren önemli kişilerden biri de Erzurum bulunan Kolordu Komutanı Kazım Karabekir ile sağlanmıştır. Bu desteğini “Emrinizdeyim Paşam!” diyerek belirtmiştir. Milli Mücadele&#;nin hazırlık dönemi ile alakalı çok önemli olaylardan birisidir bu da. Bunların yanı sıra istifa etmiş olan Mustafa Kemal Atatürk, sivil olaraktan direnişin liderliğini yapmaya devam etmektedir.

Vilayeti Şarkiye Müdafaa-i Hukuku Milliye Cemiyeti merkezi İstanbul’da bulunmaktaydı. Bu cemiyetin Erzurum şubesi, ilk öncelikle Erzurum Kongresi&#;ni daha sonrasında ise doğu illerini kapsayan kongreyi düzenlemiştir. Doğu illerini kapsayan Erzurum’un kongresi tarih 23 Temmuz ’u gösterirken gerçekleşti ve 7 Ağustos’ta bitti. Onayladıkları beyanname ile cemiyetin adı artık Şarki Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’dir.

Ermeniler, Doğu Anadolu’da direniş faaliyetlerini göstermeye devam ediyordu. Bu direnişe karşılık Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (bölgesel bir cemiyet) kuruldu. Bu cemiyet ile beraber Erzurum kongresini düzenlemeye başlama çalışmaları başlamış oldu. Tarih 23 Temmuz ’u gösterirken Erzurum kongresi ilk toplantısını gerçekleştirmiş oldu. Kongredeki çoğunluk başkanın Mustafa Kemal Atatürk olmasını istediğini belirtti. Doğu Anadolu Müdafa-i Hu­kuk Cemiyeti ve Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti, Rum ve Ermenilere karşı Doğu Anadolu ve Karadeniz’de bir direniş göstermeliydi. Erzurum kongresi ile bu direnişi sağlamak amaçlanmış, Millî Mücadele’ye hazırlık belirtilmiştir.

Erzurum Kongresi&#;nin Kararları

• Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür bölünemez.
Bu madde, bölgesel amaçlı toplanılmış olan kongrede herkesi alakadar eden bir karar olmuştur. Bu madde ile bulunan tüm bölmek isteyen kişilere tepki gösterilmiştir. Yabancılardan gelen eylemlere karşılık milletin birlik olaraktan kendisini savunacağı belirtilmiştir. Ayrıca bu madde Misak-ı Millî&#;nin ve Sivas Kongresi’nin alınan kararlarından ilkidir.
• Vatanın geleceği için İstanbul Hükümeti’nin uğraşmadığı bir durum söz konusu olur ise Anadolu’da bir hükümet kurulacaktır. Fakat bu hükümet geçici olacaktır. Kurulacak hükümet, milli kongre tarafından seçilecektir. Bu işi, kongrenin toplantı olmadığı durumda Temsil Heyeti üstlenecektir.
Burada ise ilk olarak bir şeyden bahsedildi. Bu şey, geçici hükümet ve yeni bir devlettir. Buradan yeni bir cumhuriyetin kurulacağına dair mesaj bulunmaktadır.
• Milletin iradesini öne sürmek ve Kuvayı Milliye&#;yi etkin hale getirmek şarttır.
Olması gerektiği gibi bu maddede ilk olaraktan milletin kendi iradesinden belirgin bir şekilde bahsedilmiştir. Azınlıkta bulunan Hristiyanlara sosyal dengeyi bozacak ayrıcalıkların verilmesi yasaklandı.
• Manda ve himaye kabul edilemez
Bu maddede kesin bağımsızlıktan bahsedilmiş ayrıca da mandacılığa karşılık bir tepkide bulunulmuştur.
• Milli meclisin hemen birlik olması ayrıca da hükümetin üstlendiği görevleri meclisin kontrolü altında gerçekleştirmesi düşünülmektedir.
Bu maddede önemli bir olay olan Mebusan Meclisi’nin toplanılması talebinde bulunulmuştur. Davranışları dengesiz olan Damat Ferit Paşa’nın hükümetini kontrol altına almak istenmiştir.
• Ulusal irade sayesinde padişah ayrıca de halife zarar görmeyecektir.
Beraberliğin ve birliği bozulmasını istemeyen Mustafa Kemal Atatürk, böyle bir karar almıştır. Dışardan gelebilecek yardımlar işe yarıyorsa kabul edilebileceği de belirtilmiştir.

Sivas Kongresi (4 Eylül &#; 11 Eylül )

Mustafa Kemal Atatürk, bu kongreyi yani Sivas Kongresi&#;nin planlarını yapmaya başlamak üzere Erzurum’dan 29 Ağustos tarihinde ayrılmıştır. Halkın da karşılaması ile tarih 2 Eylül ’u gösterirken Sivas’a gitmeyi başardı. Amasya Genelgesi’nde böyle bir kongrenin yapılacağı belirtilmişti. Sivas kongresinde asıl amaç, ülkedeki direnişin hep beraber birlik olaraktan yapılabileceğini göstermektir. Amasya Genelgesi’nde belirtilen maddeleri uygulamaya geçirmektir. İstanbul Hükümeti, kongreyi yasadışı ilan edip üstüne üstlük katılanların tutuklu olacağını belirtmişti. Çünkü İtilaf Devletleri baskı kurmaktaydı. Bu kongreyi dağıtmak amacıyla ise Elazığ’ın Valisi Ali Galip seçilmiştir. Ayrıca kongrenin toplanması sonucunda İtilaf Devletleri’nin belirttiği üzere şehri Fransızların basacağı duyurulmuştur. Kongreye bu karşıt sebeplerden ötürü az kişi katılsa da yine de bir kongre toplanmıştır. 38 gibi az sayılı bir delege katılımı olsa da Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğiyle kararlar alınmıştır.

Sivas Kongresi&#;nin Kararları

Maddeler tüm delegelerce kabul edilmiş ve Erzurum Kongresi’nde alınan bir madde bulunmaktadır. Irk ve dine yapılan ayrımcılıklara ters düşülmüştür. Ayrıca bölgesel bir direnişin örgütlenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ndeki söz sahibi olma hakkı Temsil Heyeti’ne geçirilmiştir. Bağımsızlığın kesin olarak belirtildiği bir madde bulunmaktadır.

Amasya Görüşmeleri (22 Ekim )

Ali Rıza Paşa, Sivas Kongresi yapıldıktan sonra Damat Ferit Paşa yerine geçmiş ve Milli Mücadele’yle paralel bir şekilde bir yol izlemiştir. Erzurum ve Sivas Kongrelerindeki maddelerde söylenildiği gibi teşkilatlara iyi davranılması şartı ile Mustafa Kemal, Ali Rıza Paşa’ya yardımda bulunmuştur. Bunun üzerine Temsil Heyeti ile Ali Rıza Paşa’nın kabinesi görüşmüştür. İstanbul Hükümeti’nin seçmiş olduğu temsilci Salih Paşa ve Temsil Heyeti’nin başkanı olan Mustafa Kemal Atatürk arasında bir görüşme yapıldı. Görüşme sonucu bir protokol oluşturulmuştur ve bu imzalatılmıştır.

Temsil Heyeti&#;nin Ankara&#;ya Gelişi (27 Aralık )

İtilaf Devletleri, yaptıkları Mondros Ateşke Antlaşması ile Anadolu’da birçok toprağı ele geçirebilmişti. Bu işgallerden sonra milli direniş başlamıştı ve bu süreçte geçici bir yönetici kurul gerekmekteydi. Burada iş yapmış olan gruba ise Heyeti Temsiliye veya Temsil Heyeti adı verilmiştir. Ulusal bir meclis yani Türkiye Büyük Millet Meclisi kurulana kadar mücadele sırasınca etkili görevlerde yer almış önemli bir kuruldur.

İstanbul Hükümeti’nin hiçbir tepki göstermemesi üzerine farklı bir hükümete geçilmesi lazımdı. Temsil Heyeti de tarih 27 Aralık’ı gösterdiği zaman kuruldu. Bunların yanı sıra asıl meclisin sonrasında kurulmasında etkili ve ciddi anlamda yardımda bulunmuştur. Temsil Heyeti sayesinde her yerden gelen milletvekilleri bir araya toplanabilmiş ve çözüm arayabilmişlerdir. Milli Mücadele’nin bu şekilde devam etmesi ve düzeninin bozulmamasını TBMM açılasıya kadar sağlamıştır. 23 Nisan yılı ve gününde Heyeti Temsiliye artık TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi) olmuştur.

Müdafaa-i Hukukçular, Mebusan Meclisi’nin buluşması için yapmış oldukları seçimlerin birçoğunda üstün gelmiştir. İstanbul’da meclisin toplanılmasına garanti olarak karar verilince Heyeti Temsiliye, meclisin yürütmüş olduğu planları gözlemleyebilmek için merkez olarak Ankara’nın uygun olduğunu düşündü.

Heyeti Temsiliye’nin neden Ankara’yı merkez olarak seçtiği açıklanacak olunursa ulaşım ve haberleşme özellikleri olaraktan gelişmiş olmasından başlanılabilir. Ayrıca batı cephesine yakın olması da işe yarayacaktır. Batı cephesine yakın olmasının yanında Anadolu’daki yeri de ortası olması bakımından gayet iyidir. Bu özellikleri barındıran şehir sayısı azken İtilaf Devletleri’nin burayı işgal etmemiş olması da güvenlik açısından önemlidir. Ortada yer aldığı için de devletin her yerine yakındır.

Mustafa Kemal Atatürk, Ankara’ya gittikten sonra Müdafaa-i Hukukçuların milletvekillerinden birtakım isteklerde bulunmuştur. Bunları bildirmek için onları Ankara’ya çağırmıştır. Bunları açıklamak gerekirse başta kendisinin meclis başkanı seçilmesi gerektiğidir. Ayrıca bu mecliste bir Müdafaa-i Hukuk Grubunun kurulması gerektiğidir. Bu grup meclis içinde yer alan tüm çalışmalara katkıda bulunmalıdır. Önemli bir diğer istek ise Misak-ı Milli kararlarının artık meclis tarafından onaylanmasıdır.

Seçimler sonucu kazanan kişi Müdafaa Hukuk Cemiyeti adayıdır. Erzurum’un millet vekili ise Atatürk olmuştur. Bu seçimler sonucu Anadolu’da gerçekleşen direnişin Mebusan Meclisi tarafından kontrol altında olduğu bütün insanlara ciddi anlamda aktarılacaktı.

Türkiye Büyük Millet Meclisi&#;nin Açılışı (23 Nisan )

Mustafa Kemal Atatürk; İtilaf Devletleri’nin İstanbul’u ele geçirmesi ve Mebusan Meclisi’nin kapanması üzerine bir şeyler yapması gerekiyordu. Bunların üzerine Heyeti Temsiliye olarak bir genelge yayımladı. Her sancaktan beş kişinin seçilerek Ankara’ya gelmesi gerektiğini belirtti. Bu toplanmanın haberini 19 Mart tarihinde duyurdu ve yeni bir meclisin kurulacağı belirtildi. Osmanlı Mebusan Meclisi’nin katılımcılarından Ankara’ya İstanbul’dan kaçarak gelebilen kişilerin TBMM’ye direkt katılabilecekleri belirtildi. Bu olaylardan Ankara’da otoritenin İstanbul’a kıyasla daha güçlü olunması istendiği anlaşılırken milli iradeye ve birliğe verilen önem görülmektedir. Tarih 23 Nisan ’yi gösterirken Ankara’da heyecanlı bir törenle TBMM açılmıştır. TBMM’de toplanılan ilk toplantıda kişi varken bu sayı daha sonrasında ’e çıkmıştır. Mustafa Kemal Atatürk, TBMM’nin açıldığı gün beklenildiği üzere meclisin başkanı seçilmiştir.

Meclisi Mebusan’ın dağılmasının üzerine İstanbul’un da işgal edilmesi Mustafa Kemal Atatürk için yeni bir devlet kurma şansı vermiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin başkanı olaraktan Mustafa Kemal Paşa, milletin kurtarılması için alınan önlemlerin bundan sonra meclis ile birlikte alınacağını belirtmiştir. Bunların üstüne çok zaman kaybetmeden meclis tarafından bir hükümetin kurulması gerektiği fikrini meclise sunmuştur.

Alınabilecek yanlış kararlardan ötürü geçici bir padişah veya hükümet başkanı tarzı bir vekil seçmek uygun durumda değildir. Fakat yine de bir hükümet kurulmalıdır. TBMM’nin yasama ve yürütme yetkisi bulunmaktadır. Meclisin içerisinde seçilecek bir kurul, vekil görevlerini üstlenecekken kurulan hükümetin önemli işlerine de üstlenecektir. Mecliste bulunan başkan bu kurul için de başkan olarak görev alacaktır.

81 2. &#;NİTE: MİLL&#; UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR Amasya Genelgesi (22 Haziran ) Yaşanan Gelişme • Erzurum’da doğu illeri ile ilgili bir kongre toplanacaktır. ➣ 23 Temmuz - 7 Ağustos tarihleri arasında Erzurum Kongresi d&#;zenlendi. • Milletin durumunu g&#;zden ge&#;irmek ve haklarını d&#;nyaya duyurmak i&#;in her t&#;rl&#; etki ve denetimden uzak, mill&#; bir kurulun varlığı gereklidir. ➣ Erzurum Kongresi’nde Temsil Heyeti ku- ruldu. • Anadolu’nun her y&#;nden g&#;venilir yerle- rinden biri olan Sivas’ta mill&#; bir kongre d&#;zenlenecektir. ➣ 4 - 11 Eyl&#;l tarihleri arasında Anado- lu’nun &#;eşitli yerlerinden gelen delegelerin katılımıyla Sivas Kongresi d&#;zenlendi. Amasya Genelgesi’nin bu kararları ile yaşanan gelişmeler g&#;z &#;n&#;nde bulunduruldu- ğunda aşağıdaki &#;ıkarımlardan hangisi yapılabilir? A) Erzurum Kongresi’nde h&#;k&#;met değişikliğine gidilmiştir. B) Osmanlı Devleti’nin hukuken sona erdiği kabul edilmiştir. C) Sivas Kongresi katılımın az olması nedeniyle yerel bir kongredir. D) Amasya Genelgesi’yle, Mill&#; M&#;cadele’nin sonraki aşamaları planlanmıştır. &#;&#;z&#;m: Aşağıdaki tabloda verilen kararların hangi kongreye ait olduğunu işaretleyiniz. 34 Kararlar Erzurum Kongresi Sivas Kongresi 1 Manda ve himaye fikri ilk kez reddedilmiştir. 2 Cemiyetler “Anadolu ve Rumeli M&#;dafaa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirilmiştir. 3 Misakımill&#; kararları alınmıştır. 4 Temsil Heyeti t&#;m yurdu temsil eder h&#;le getirilmiştir. 5 Ulusal egemenlikten a&#;ık&#;a s&#;z edilmiştir. 6 Hristiyan azınlıklara siyasi h&#;kimiyet ve sosyal dengemizi bozacak ay- rıcalıkların verilmesi reddedilmiştir. 7 İrade-i Milliye adı verilen gazete &#;ıkarılmıştır. 8 Meclisi Mebusanın derh&#;l toplanması ve h&#;k&#;met işlerinin meclis de- netiminde y&#;r&#;t&#;lmesini sağlamak ama&#;lanmıştır. UYGUN PRATİK DEFTER T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATAT&#;RK&#;&#;L&#;K 8 Amasya Genelgesi’nde alınan kararların Erzurum Kongresi’nde hayata ge&#;irilmesi Mill&#; M&#;cade- le’nin aşamalarının bu genelge ile planlandığını g&#;stermektedir. Yanıt D’dir.

Made with FlippingBook