Konkordato Nasıl Okunur

Mahkemeler iflas ertelemelerdeki kötü tecrübelerinden dolayı, kolay kolay konkordato kararı vermiyor, ince eleyip sık dokuyorlar. Konkordato sürecini de artık mahkemece atanan konkordato komiseri denetliyor

Konkordato eskiden beri vardı. Ama rağbet görmüyordu. İflas erteleme gelince, birçok şirket yararlandı, iflas erteleme ile nefes alıp, mali durumunu düzeltti, işçileri işsiz kalmadı, borçlarını ödeyebildi.

Fakat borçlarına sadakat niteliği olmayan bazı şirketler iflas ertelemeyi kötüye kullandılar, borçlarını ödemek yerine alacaklılarını daha da mağdur ettiler. İflas erteleme mağdurları öyle bir arttı ki sonunda beklenen oldu, iflas erteleme kaldırıldı. Yerine, yeniden düzenlenmiş haliyle konkordatodaki şirketlere bir nebze nefes aldıracak şekilde getirildi.

Üstelik konkordato, sadece iflasa tabi olan tacirlere değil, esnaf, işçi, öğretmen, memur herkese yararlanabilecekleri bir mekanizma olarak düzenlendi.

Konkordato için ilk koşul ya borçların vadesinde ödenememiş ya da ödenemeyecek olması. Daha sonra da en esaslı koşul, mahkemeyi ikna edecek bir konkordato (ön) projesini sunabilmek.

Geçici ve kesin mühlet alındı mı, borçlulara ve rehinli alacaklar hariç faize karşı bir zırha bürünülüyor. Mahkemeler iflas ertelemelerdeki kötü tecrübelerinden dolayı, öyle kolay kolay da konkordato kararı vermiyorlar, ince eleyip sık dokuyorlar. Konkordato sürecini de artık mahkemece atanan konkordato komiseri denetliyor. Gerekiyorsa, mahkeme konkordato komiserine şirketi yönetme yetkisi dahi veriyor.

Listeler yayınlandı

Geçenlerde Bölge Adliye Mahkemelerinde konkordato komiseri listeleri yayınlandı. Ticaretin kalbi olan İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’nin yetkili olduğu sınırlarda tam konkordato komiseri kayıtlı. Konkordato komiseri olabilmek için en temel koşul, konkordato komiserliği eğitimlerini başarıyla tamamlamak ve en az 5 yıllık mesleki tecrübeye sahip olmak.

Fakat her yargı bölgesindeki ilk üç asliye ticaret mahkemesinin yetkili olduğu konkordato davalarının pandemi döneminde neredeyse hiç açılmadığı ortaya çıktı.

Pandeminin sonuçlarından birisi de, konkordato davalarının neredeyse bitme noktasına gelmiş olması. Koronavirüs sağlımızı nasıl tehdit ediyorsa, konkordato davalarının bitmesine de o kadar faydalı olmuştur.

E-faturalara itiraz süresi

Ticari işletmeler, hukukun en önemli konularından birisidir. Türk Ticaret Kanunu’nun 21’inci maddesinin ikinci fıkrasına göre, bir faturayı alan kişi,  faturayı aldığı tarihten itibaren sekiz gün içerisinde faturanın içeriğiyle ilgili bir itirazda bulunmamışsa, faturanın içeriğini kabul etmiş sayılır. Yani faturayı alan kişinin faturaya itiraz için sekiz günlük süresi vardır. Mesela fiyata itiraz edebilir, miktara itiraz edebilir, açık-kapalı faturaya bu sebeple itiraz edebilirsiniz.

Fiziken kağıt olarak düzenlenen faturalar yine fiziken elden teslim edildiğinden, faturanın alındığı tarihi tespit etmek kolaydır.

Peki, e-fatura ne zaman teslim edilmiş, ne zaman karşı tarafça alınmış sayılacaktır?

Kayıt altında

Konu çok önemlidir, zira faturaya itiraz süresi, fiziki veya elektronik fatura ayrımı olmaksızın alındığı tarihten itibaren başlayacaktır.

Güvenilir elektronik imza ile kayıtlı e-posta adresine gönderilen yazıların, maillerin karşı tarafın e-postasına ne zaman düştüğü, ne zaman okunduğu KEP tarafından kayıt altına alınıyor ve KEP delili olarak çıktısı alınıp saklanıyor.

Bereket versin ki, e-defter mükelleflerinin kestikleri faturalar da anında birbirlerinin sitemine düşüyor ve GİB tarafından bir işlem kodu veriliyor. Böylece bir e-faturanın ne zaman düzenlendiği ve karşı tarafa ne zaman teslim edildiği GİB tarafından da kayıt altına alınıyor. Ve artık e- fatura karşı tarafın da sistemine düştükten sonra TTK md 21/2’deki sekiz günlük itiraz süresi başlıyor.

Süreye dikkat

Ama burada çok önemli bir hatırlatma yapayım, elektronik fatura sisteminize düştükten sonra, faturayı “almış” sayılırsınız. Ola ki, sekiz günlük itiraz süresinin başlaması için fiziki kağıt faturanın gelmesini beklerseniz, itiraz süresini kaçırabilir, faturayı kabul etmiş sayılabilirsiniz.

Bu konudaki son sözüm, elektronik fatura almışsanız, itiraz için fiziki fatura beklemeyiniz.

Bununla birlikte Ticaret Kanunumuzun süratli bir değişim içindeki elektronik çağa ayak uydurup, elektronik faturaya itirazla ilgili açık düzenlemeleri bir an evvel kabul edilmesidir. Aksi takdirde, her şeye rağmen uyuşmazlıkların çıkacağı çok belli.

Yeni hukuk kitapları

Bugün tanıtacağımız kitap, Dr. Bilga Aytuğar’ın, “Anonim Şirketlerde Oy Hakkında İmtiyaz” adlı eseri. Memleketimizde şirketlerin ezici çoğunluğu aile şirketleri. Kurucu hissedarlar paylarının çoğunluğunu satmak ama tecrübe ve bilgi birikimleriyle şirketlerini yönetmeye devam etmek istiyorlar.

Ya da, kurucu ortaklar öldükten sonra şirketlerinin yönetiminin üçüncü kişilerin eline geçmesini istemiyorlar. Böyle durumlarda en doğru çözümlerden birisi de, paylara oy hakkında imtiyaz tanımak. Öyle ki duruma göre % 15 hisse ile, genel kurulda oyların çoğunluğuna sahip olunabilir.

Dr. Aytuğar’ın bu eseri, “şirketimi devredeyim ama yönetimi bende kalsın”, “benden sonra şirketimin yönetimi üçüncü kişilerin eline geçmesin”, diyenlerin başvuracağı bir kaynak. Tavsiye ederim.

Konkordato k&#;saca borç yap&#;land&#;rmas&#; anlam&#;na gelir. Peki konkordato süreci nas&#;l ilerler? Konkordato belgeleri nelerdir? E&#;er borçlar&#;n&#;z varsa veya bu bilgilerin ileride bir gün i&#;inize yarayaca&#;&#;ndan &#;üpheniz yoksa yaz&#;m&#;z&#;n devam&#;na göz atmay&#; unutmay&#;n.

Konkordato Nedir?

Konkordato kelimesini günlük hayatta herkes pek kullanm&#;yor. Peki konkordato nedir? Konkordato, bireylerin veya &#;irketlerin üzerine olan ödenmesi gereken ancak zaman&#; geldi&#;inde ödenmeyecek durumda olan borçlar&#;n vade programlar&#;yla yani bir nevi taksitlendirilerek ödenmesi sistemidir. Özellikle i&#; hayat&#;nda kullan&#;lmas&#; öncelikli olan bu kelimenin k&#;saca anlam&#;ndan bahsettik. Ancak bilinmelidir ki konkordato sadece yüksek borçlar&#; olan ki&#;ilerin kullanmas&#; gerekti&#;i anlam&#;na gelmez. K&#;sa vadeli borçlar&#;n&#;z&#; ya da dü&#;ük miktarda olan ama ödeme riskinin oldu&#;u borçlar için de konkordato ilan edilir.

&#;flas Durumundan Önce mi Yoksa Sonra m&#; Konkordato Ba&#;vurusu Yap&#;lmal&#;?

Konkordato ilan etmek için iflas etmi&#; olman&#;z gerekmez. Borçlar&#;n ödenmeyecek konumda oldu&#;unun netle&#;mesi yeterlidir. E&#;er alacakl&#;lara almas&#; gereken ödemelerin kar&#;&#;lanmas&#;nda güçlük çekiliyorsa ve &#;irketin iflas etmesi öngörülüyor ise konkordato ilan edilir. Borçlular&#;n bu konuda yapt&#;&#;&#; en büyük yanl&#;&#;lardan biri konkordato ilan etmek için tamamen ödeme yetersizli&#;i konumunda olmay&#; beklemeleridir. E&#;er bir ücretin teslim edilmesi borçlu taraf&#;ndan k&#;t kanaat bir &#;ekilde sa&#;lan&#;yorsa konkordato ilan edilebilir. Borçlunun ya&#;am standard&#; belli bir oran&#;n oldukça alt&#;nda ise tamamen bu ödenekleri hiçbir durumda ödeyemeyece&#;i konuma gelmelerini beklemelerine gerek yoktur. Yani kabul edilmeyece&#;ini dü&#;ünmek oldukça yanl&#;&#; bir dü&#;üncedir. Borçlu e&#;er risk durumunda oldu&#;unu kan&#;tlayabiliyorsa rahatl&#;kla konkordato ilan edebilir.

Konkordato &#;lan Etmek &#;çin Hangi &#;artlar Aran&#;r?

E&#;er borçlar&#;n&#;z&#; zaman&#;nda ödememe riskiniz varsa Asliye Ticaret Mahkemesine giderek ba&#;vuruda bulunabilirsiniz. Yani özellikle bir &#;irkete sahip olman&#;z veya sadece &#;ah&#;s olman&#;z gerekmez ya da iflas etmi&#; veya etmemi&#; olabilirsiniz hangi durumda olursan&#;z olun ba&#;vurma hakk&#;n&#;z vard&#;r. Ancak ba&#;vurunun kabul edilmesi için istenen bir tak&#;m belgeler bulunur. Bu belgeleri tam&#; tam&#;na mahkemeye sunmak zorundas&#;n&#;z. Aksi takdirde mahkeme taraf&#;ndan konkordato ilan etme süreciniz iptal edilebilir.

Konkordato için hangi belgeler istenir? Konkordato &#;artlar&#; nelerdir? &#;cra ve &#;flas Kanunu konkordato yönetmeli&#;i’ne göre mahkemeye öncelikle bir ön proje sunman&#;z gerekir. Bu ön projede ise borcunuzun ne kadar oldu&#;u, ne kadarl&#;k süre zarf&#;nda ve ayda ne kadarl&#;k k&#;sm&#;n&#; ödeyebilece&#;iniz, borcunuzu hangi &#;ekilde ödeyece&#;iniz sorular&#;na detayl&#; bir &#;ekilde yan&#;t verdi&#;iniz bir rapor sunmal&#;s&#;n&#;z. Ön projeyi tamamlad&#;ktan sonra mal varl&#;&#;&#;n&#; gösteren belge, imtiyaz durumunu gösteren belge, ön proje ve iflas durumunu kar&#;&#;la&#;t&#;ran bir tablo dosyalar&#; yeterlidir. Fakat, y&#;ll&#;k geliri 8 milyon TL’yi a&#;an &#;irket veya &#;ah&#;slar&#;n, ayr&#; olarak denetim raporu ve dayanaklar&#; belgelerini haz&#;rlamalar&#; gerekir.

Tüm Belgeler Haz&#;r &#;imdi Ne Olacak?

&#;imdi konkordato ba&#;vurunuzun kabul olmamas&#; için hiçbir sebep yok! Ba&#;vuru onay&#;n&#;z&#; ald&#;ktan sonra devlet taraf&#;ndan geçici süre ile borçlar&#;n&#;z&#;n incelenmesi, bu süreçte ne gibi geli&#;meler gösterdi&#;iniz gibi durumlar&#;n kontrolünü sa&#;lamas&#; için bir konkordato komiseri atan&#;r. Komiser yakla&#;&#;k üç ay süreyle sizi takibe al&#;r. Yani bu süreçte borçlar&#;n&#;z&#; ödeyebilece&#;inizi daha do&#;rusu ödemek için çaba gösterildi&#;ini kan&#;tlamak gerekir. Bu geçici süreyi uzatmak istiyorsan&#;z üç aya ek olarak en fazla iki ay daha müddet verilebilir. Bu süreç tamamland&#;ktan sonra mahkeme borçlar&#;n ödenebilecek durumda oldu&#;una kanaat getirirse bir y&#;ll&#;k konkordato mühleti, yani net süre verilir. E&#;er mahkeme taraf&#;ndan verilen bir y&#;ll&#;k süre yeterli gelmediyse konkordato komiserinin size verdi&#;i raporla alt&#; ayl&#;k konkordato uzatma süresine sahip olabilirsiniz.

Konkordato ile &#;lgili Do&#;ru Bilinen Yanl&#;&#;lar

Ülkemizde baz&#; konkordato ilan eden firmalar, alacakl&#;lar&#; takip talebinde bulundu&#;unda sürecin kendi lehine i&#;leyece&#;ini, böylece borçlunun amac&#;na ula&#;mas&#;n&#;n daha etkili oldu&#;unu san&#;yor. Ancak bu durum oldukça yanl&#;&#;. Çünkü anayasan&#;n konkordato sonuçlar&#; maddesince üçüncü ki&#;iler, yani alacakl&#; veya borçlu taraf&#;ndan yap&#;lm&#;&#; olan talepler reddedilmektedir. Ayr&#;ca bu talepte bulunan ki&#;ilerden mahkeme taraf&#;ndan pe&#;in ücret al&#;nmaktad&#;r. Sonuç olarak gereksiz yere hem harç yat&#;rm&#;&#; hem de talebiniz reddedilmi&#; olacakt&#;r. Halk&#;m&#;z taraf&#;ndan bir yanl&#;&#; yap&#;lan davran&#;&#; da konkordato ilan etmenin utand&#;r&#;c&#; bir durum oldu&#;unu dü&#;ünmeleridir. Konkordato her ne kadar ülkemize biraz geç gelmi&#; olsa da asl&#;nda giri&#;imcilerin, büyük &#;irket sahiplerinin hatta &#;ah&#;slar&#;n desteklendi&#;i yani cezaland&#;r&#;lma sürecinin oldukça yüksek oranlarda ortadan kald&#;r&#;ld&#;&#;&#; bir yap&#;land&#;rmad&#;r.

Oyuna Gelmeyin!

Konkordato ilan edilmesi ülkemizin literatürüne giri&#; yapt&#;ktan yani anayasada yer almas&#; ve halk&#;n bu konuda yava&#; yava&#; bilgi sahibi olmas&#;ndan sonra birtak&#;m sahtekarl&#;klar da görülmeye ba&#;land&#;. Kendilerini konkordato uzman&#; veya konkordato avukat&#; olarak tan&#;tan baz&#; &#;ah&#;slar borçlular&#;n zaten zar zor ödedi&#;i borçlar&#;n yan&#; s&#;ra hizmet bedeli, belge bedeli gibi bir sürü sebepten para istemekteler bu durumdan kurtulmak isteyen borçlu ise sonsuz güveni suistimal edilerek daha da çok borçland&#;r&#;lmakta hatta tabiri caizse doland&#;r&#;lmaktad&#;r. Unutmay&#;n, konkordato ilan etmek için devlet dairesi olan Asliye Mahkemesine ba&#;vuruda bulunman&#;z ve devletin size atam&#;&#; oldu&#;u komiser ve avukatlarla çal&#;&#;man&#;z gerekmektedir.

Süreci Nas&#;l Takip Edebiliriz?

Konkordato ilan&#;n&#;z gerçekle&#;tikten sonra sürecinizin nas&#;l ilerledi&#;ini, hangi durumda oldu&#;unuzu incelemek için devletin web sitelerinden veya &#;nternet üzerinde konuyla alakal&#; olarak konkordato takip ba&#;l&#;kl&#; sitelerden inceleme yapabilirsiniz. Konkordato sorgulama butonundan ad&#;n&#;z&#; veya &#;irket ad&#;n&#; yazarak bulabilirsiniz. Hatta bu sayfalardan konkordato listesine hangi firmalar girmi&#;, hangi firmalar konkordato ilan etmi&#; ö&#;renebilirsiniz.

ANASAYFAYA DÖNMEK &#;Ç&#;N TIKLAYINIZ

Prof. Dr. Ali Cem Budak

Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Bu sözler son günlerde basında ve sosyal medyada tesadüf edilen konkordato şakalarından bazıları.  Ne zaman böyle bir şaka fırtınası esse, bir algı operasyonundan şüphelenmek gerekir.  Seksenli yılların – o zaman hala kullanılan terimle – misafir işçilerden kurtulmak isteyen Almanya’sındaki Türk şakaları gibi: “Her nasılsa bir doktor ve bir Türk yan yana iki ev satın almışlar. Türk, doktora demiş ki: Benim evim daha kıymetli. Benim yanımda doktor oturuyor, senin yanında Türk oturuyor.”

Şimdi fazlaca komplo teorilerine kapılmadan denebilir ki içinde bulunduğumuz yılın üçüncü çeyreğinde döviz kurlarındaki yükselmenin kontrolden çıkması şeklinde patlayan ve Türkiye’nin güvenlik konularında yaşadığı dış politika sorunlarıyla eş zamanlı olarak parlayıp yatışmaya başlayan ekonomik kriz, birçok sektörde işletmelerin malî yapılarının sarsılmasına ve iflas riskinin son yıllarda görülmemiş şekilde yükselmesine yol açmıştır.

Ödeme güçlüğü içindeki şirketlerin rehabilitasyonuna yönelik, fakat yıllar içinde yozlaşarak amacı dışına çıkmış bulunan iflasın ertelenmesi kurumunu yeni bir anlayışla ele alan, kötüye kullanmaları azaltabilecek nitelikteki tarihli kanun değişikliğinin uygulanmasının menfur 15 Temmuz hadisesi sonrasında – bu hükümlerin içeriğiyle ilgili olmayan sebeplerle – askıya alınmış olması da bu riski bir kat artırıyordu.

İşte tam bu günlerde konkordato hukukunu borçlular için daha kolay başvurulabilecek bir çare haline getirerek reforma tabi tutan sayılı Kanun, deyim yerindeyse, piyasaların imdadına Hızır gibi yetişmiştir. Çünkü konkordato özel hukuka ilişkin başka fonksiyonları yanında, millî ekonomi bakımından güç durumdaki işletmeleri ayakta tutarak zincirleme iflasları önlemeye ve istihdamı korumaya hizmet eden bir müessesedir.

Ve konkordato yeni bir icat değildir. Konkordato en geniş ve genel anlamıyla mahkemenin tanıdığı bir icra takibi yasağı dönemini ve bu dönem içinde alacaklıların ağırlıklı bir çoğunlukla kabul edebilecekleri bir ödeme planının mahkeme tarafından tasdiki üzerine borçluya tenzilat veya daha uzun vade kolaylığı sağlamalarını öngören kanunî düzenlemeleri ifade eder.   Hukukun bu alanına karşılaştırmalı hukuk bakımından aşina olan her hukukçunun söyleyebileceği gibi, ilk modern örneğini tarihli Fransız Ticaret Kanunu’nda bulan ve Türk Hukukunda yılında yürürlüğe giren Kanunname-i Ticaret’ten beri mevcut olan konkordato, her millî hukuk düzeninde yer alır. Nasıl satım veya kira sözleşmesini düzenlemeyen bir borçlar hukuku düşünülemezse, konkordatoyu şu veya bu isim altında tanzim etmeyen bir küllî icra hukuku da düşünülemez.

Türkiye’de konkordatonun son haftalarda olumsuz yorumlarla gündemin üst sıralarına oturtulmasının sebepleri, haklı sebepler değildir. Basın ve sosyal medya üzerinden dolaşıma sokulan sayılar da doğru değildir: Adalet Bakanlığı verilerine göre 26 Ekim tarihi itibarıyla yeni konkordato hükümlerine göre yapılan konkordato taleplerinin sayısı veya daha fazla değil- sadece ’ür.  Bu taleplerden tanesi reddedilmiştir. En güncel verilerle Türkiye’deki aktif ticaret şirketi sayısını da verelim:

Yeni konkordato hukukumuzun, kısmen uygulamanın çok yeni olması ve eski iflas erteleme alışkanlıklarının devamından kaynaklanan eksiklikleri yok değildir. Bu eksikliklerin insan unsuru ile ilgili ve ancak uzun vadede çözülebilecek olanlar dışındaki yönleri, kanuna yapılacak birkaç küçük değişiklik ile giderilebilecek niteliktedir.

Başarıyla içinden çıkacağımıza inandığımız şu sıkıntılı dönemde konkordato şakaları yapmak kolay; şu soruya cevap vermek zordur: “Ya yeni konkordato hükümleri yürürlüğe girmemiş olsaydı?”