Konsinye Mal Nedir
21 Kasım Sirkü
Konsinyenin anlamı bir malın mülkiyet devrinin yapılmadan alıcı adayına veya kesin satışının bilahare yapılmak üzere komisyonculara veya aracılara verilmesi veya gönderilmesidir.
Malı gönderen tüccar veya işletmeye konsinyatör, malı satmak koşuluyla teslim alan tüccar veya işletmeye de konsinyi denilmektedir.
Uygulamada bu satış şekli 3 değişik biçimde karşımıza çıkmaktadır.
1- Komisyonculara konsinye mal gönderilmesi;
Komisyoncu vasıtasıyla yapılan bu işlemlerin hukuki mahiyeti Borçlar Kanununda düzenlenmiştir. Ayrıca KDV Kanunun 10 uncu maddesinde de bu yönde hükümler mevcuttur. Bu tür satışların öncelikle Borçlar Kanunundaki hükümlere uygun şekilde düzenlenecek bir konsinye satış sözleşmesi ile yapılması gerekmektedir, Aksi halde konsinye satıştan değil kesin satıştan bahsetmek gerekir.
Konsinye satış sözleşmesi gereği komisyoncuya ya da konsinyi ye ye mal sevk edilmesi halinde gönderilecek mala sevk irsaliyesi düzenlenmesi VUK göre yasal bir zorunluluktur. Burada irsaliye düzenlenirken dikkat edilmesi gereken hususlar;
- Konsinye satışı kesin satıştan ayırmak için sevk irsaliyesinin uygun bir yerine okunaklı vaziyette, konsinye satış sözleşmesinin tarihi ve varsa numarası ile irsaliyenin konsinye satışta ait olduğuna dair şerh düşülmesi,
- Bu şekilde tanzim edilmiş olan irsaliye ye ait faturanın da İrsaliye tarihinden itibaren 10 gün içinde değil, Malın komisyoncu tarafından kesin satışına ait bildirinin konsinyatöre (Kendine) yapıldığı tarihten itibaren 10 gün içinde komisyoncu adına değil kesin alıcı adına düzenlenmesi,
- Ayrıca kesin alıcı adına fatura düzenlenirken de konsinye irsaliyesinin tarih ve sayısı ile komisyoncu tarafından yapılan kesin satış tarihin faturanın uygun bir yerine okunaklı vaziyette şerh verilmesi,
İleride doğabilecek karışıklıklardan ve yasal zorunluluklardan kurtulmak için yeterli olacaktır.
Öte yandan komisyoncun da emanet olarak aldığı malı satması karşılığında malın sahibinden alacağı komisyon için de konsinyatöre komisyon faturası düzenlemesi gerektiği unutulmamalıdır.
2- Konsinyasyon suretiyle satılmak üzere malın konsinyi ye gönderilmesi;
Bu sistemde konsinye mal gönderme işlemi satış sözleşmesine dayanmamaktadır. Bu bakımdan konsinye maldan satılmayanlar konsinyatörün stoklarında görünür. Bu sistemde Satışa aracılık eden kişi (konsinyi) konsiyatörden satışa aracılık ettiği için komisyon talep etmemekte satışını yaptığı mala kendi karını koyarak satmaktadır.
Konsinyasyon suretiyle gönderilen konsinye malın kesin alıcısının satın alması ile mal sahibinin konsinyi ye ye mal satışı aynı anda gerçekleşmektedir. Yani bu gibi durumlarda konsinye satış işlemi, satılacak malın konsinyi ye ye gönderilmesi ve konsinyi tarafından malın fiili satışının yapılması iki aşamada gerçekleşmektedir. Böyle durumlarda;
- Mal konsinyi ye ye gönderilirken sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve irsaliyesinin uygun bir yerine malın konsinye satılmak üzere gönderildiği şerhi düşülmesi,
- Konsinye gönderilen malın konsinyi tarafından kesin alıcıya fiili olarak satılması halinde, Konsinyi nin alıcı adına fatura kesmesi yasal bir zorunluluk olduğundan bu faturaya satışı yapılan malın konsinye mal olduğu şerhini düşmesi gerektiğini unutulmamalıdır. Ayrıca malın kesin satışının ve kendi satış faturasının tarih ve numarasını konsinyatöre (mal sahibine) anında bildirilmesi gerekmektedir.
- Bu bildirimi alan konsiyatör de konsinyi adına kesin satış faturası düzenleyecek ve satış faturasına konsinye irsaliseninin tarih ve numarası ile konsinyi nin kesin satış faturasının tarih ve numarasını da şerh düşmesi
İleride doğabilecek karışıklıklardan ve yasal zorunluluklardan kurtulmak için yeterli olacaktır.
3- Mal gönderilmeden konsinye fatura tanzim edilmesi
Bu sistem satıcıdan mal alma talebinde bulunan ve satın alacağı malın özellikleri ve fiyatı konusunda bilgi sahibi olmak isteyen alıcıların başvurduğu bir usuldür. Burada Alıcılar almak istedikleri mallara ait konsinye satış faturası istemektedirler.
Burada mal gönderilmesi söz konusu olmadığından düzenlenecek konsinye faturanın VUK hükümlerini içeren bir fatura olma zorunluluğu bulunmamaktadır. Dolayısıyla bir A-4 kağıdına firma unvanı ile talep edilen mala ve fiyatına ait bilgi ve özelliklerin yazılarak alıcı adayına ulaştırılması şeklinde bir uygulama söz konusu olacağından bu gibi durumlarda bir tereddüde mahal yoktur. Zira burada bir mal hareketi söz konusu değildir sadece bilgi transferi söz konusudur.
4- Konsinye mal için yılsonunda yapılacak işlem
Konsinye mallar, mal alan işletmelerde emanet olarak bulunan mallardır. Malın asıl sahibi satıcıdır. Konsinye malın iki tarafı var. Biri malın sahibi, diğeri malı emanet olarak işletmesinde bulunduran işletmedir.
Bir satış yöntemi olarak konsinyasyon usulünü uygulayan mal sahibi işletmeler (Konsinyatör), envanter işlemini defter kayıtlarına göre yapacaklar ve konsinye olarak gönderdikleri mallarını diğer ticari mallar gibi, maliyet bedeli ile değerleyeceklerdir.
İşletmelerinde konsinye mal bulunan işletmeler (Konsinyi) ise, malın sahibi olmadıklarından herhangi bir envanter ve değerleme işlemi yapmayacaklar. Emanet malları nazım hesaplarında izleyeceklerdir.
5- Konsinye işlemlerin muhasebe kaydı
seafoodplus.infoıcının Yapacağı Kayıtlar
1. Malların (konsinyatöre) sevkine ilişkin muhasebe kaydı;
________________ / _______________
DİĞER STOKLAR XX
Konsinye Olarak Gönderilen Mallar
TİCARİ MALLAR HS. XX
Stoktaki Mallar
________________ / _______________
- Malların satışına ilişkin muhasebe kaydı;
________________ / _______________
ALICILAR HESABI XX
YURTİÇİ SATIŞLAR HESABI XX
HESAPLANAN KDV HESABI XX
________________ / _______________
3. Satışı yapılan malların maliyet hesabına devrine ilişkin muhasebe kaydı:
______________ / _______________
SATILAN TİC. seafoodplus.infoTİ XX
MAMULLLER HESABI XX
Konsinye Olarak Gönderilen Mallar
________________ / _______________
Satıştan sonra satıcı tarafından düzenlenen faturada, konsinye gönderilen mallara düzenlenmiş sevk irsaliyesinin tarihi, numarası ile mallın konsinye firmasınca satıldığı tarihin belirtilmesi gerekir.
seafoodplus.infouk eden (konsinyatörün) komisyon bedelinin muhasebe kaydı;
________________ / _______________
PAZAR. SATIŞ DAĞ.GİD. HS. XX
İNDİRİLECEK KDV HS. XX
SATICILAR HESABI XX
________________ / _______________
- Komisyon bedelinin banka aracılığı ile (konsinyatöre) ödenmesine ilişkin muhasebe kaydı;
________________ / _______________
BANKALAR HESABI XX
ALICILAR HESABI XX
________________ / _______________
B. Konsinyatörün Yapacağı Kayıtlar
1. Mallar (konsinye olarak) teslim alındığında yapılacak muhasebe kaydı;
________________ / _______________
EMANET ALINAN STOKLAR XX
Konsinye Olarak Alınan Mallar
EMANET STOK VERENLER XX
Konsinye Mal Verenler
________________ / _______________
2. Satış sonrası Nazım Hesapların satılan mallarla ilgili kısmının kapatılmasına ilişkin muhasebe kaydı;
________________ / _______________
EMANET STOK VERENLER XX
Konsinye Mal Verenler
EMANET ALINAN STOKLAR XX
Konsinye Olarak Alınan Mallar
________________ / _______________
seafoodplus.infoış sonrası komisyon gelirinin muhasebe kaydı;
________________ / _______________
ALICILAR HESABI XX
YURTİÇİ SATIŞLAR HESABI XX
HESAPLANAN KDV HESABI XX
________________ / _______________
seafoodplus.infoon bedelinin banka yolu ile tahsiline ilişkin muhasebe kaydı
________________ / _______________
BANKALAR HESABI XX
ALICILAR HESABI XX
________________ / _______________
5- Yurt Dışındaki Fuarlara, Komisyonculara Veya Şubelere, Bunlar Tarafından Satılmak Üzere Konsinye Anlaşma Çerçevesinde Mal Gönderilmesi
Yurt dışındaki komisyonculara ve şubelere, bunlar tarafından satılmak üzere konsinye anlaşma çerçevesinde mal gönderilmesi halinde ihracat istisnasının bu tarihte uygulanması söz konusu değildir. Malın bu komisyoncu veya şubelerce alıcıya satıldığı tarihte istisna uygulanır ve beyan edilir.
Konsinye olarak gönderilen malların bir yıl içinde kesin satışının yapılması gerekmektedir.
Kesin satışı yapılamayan mallar geri getirilmek zorundadır. Kesin satışı yapılan malların ise satış faturası düzenlenirken konsinye satış faturası, ilk çıkıştaki (Konsinye çıkışa ait) GÇB ile bağ kurulması kesin satış faturasına gerekli şerhin verilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Ayrıca unutulmaması gereken bir konuda konsinye satışları izlemek için vergi dairesine konsinye satışları izleme tablosunun verilmesi gerektiğidir. Bu tabloda, Konsinye satışı yapılan mala ait konsinye satış faturasının tarihi, nosu, malın cinsi, miktarı, Konsinye satışa ait GÇB nin tarih ve nosu malın adedi, kesin satış faturasının tarihi nosu, malın cinsi, miktarı satış bedeli ile halen satılamayan mallara ait miktar, cins gibi bilgilerin bu tabloda görülmesi ve kolaylıkla izlenmesi gerekmektedir.
Yurt dışındaki fuar ve sergilere katılanlar içinde bu uygulama aynen geçerlidir. Yani yurt dışında satış yapılmadığı sürece istisna uygulanmaz. Fuarlara gönderilen mallar için istisna ancak fuar ve sergilere gönderilen malların GÇB’ sinin mal ihracı yapanlar adına düzenlenmiş olması halinde uygulanabilir. GÇB’ nin Fuar organizasyon firmaları adına düzenlenmesi halinde ihracat istisnası uygulanması söz konusu değildir.
- Malların (konsinyatöre) sevkine ilişkin muhasebe kaydı;
________________ / _______________
DİĞER STOKLAR XX
Konsinye Olarak Gönderilen Mallar
TİCARİ MALLAR HS. XX
Stoktaki Mallar
________________ / _______________
- Malların satışına ilişkin muhasebe kaydı;
________________ / _______________
ALICILAR HESABI XX
YURDIŞI SATIŞLAR HESABI XX
_______________ / _______________
3. Satışı yapılan malların maliyet hesabına devrine ilişkin muhasebe kaydı:
_____________________________
SATILAN TİC. MAL. MALİYETİ XX
MAMULLLER HESABI XX
Konsinye Olarak Gönderilen Mallar
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;
Hatırlatma:
Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşımakta olup içeriktenkaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazı tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.
Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.
Malların mülkiyeti işletmeye ait olmakla beraber satılmak üzere başka bir işletmeye gönderilmiş mallar “Konsinye Mallar” olarak tanımlanır. Konsinye işleminde, işlemin yapıldığı an itibariyle herhangi bir satış söz konusu değildir. Malları gönderen firma, gönderdiği malın bedelini satış sonrası fatura edecektir.
DİA Üzerinden İzlenecek Adımlar
Konsinye işlemlerinde iki durum söz konusudur.
- Konsinye mal çıkış (gönderecek olan işletme),
- Konsinye mal giriş (kabul eden ve satan işletme),
Konsinye Mal Çıkışını incelediğimizde, İrsaliye listesinden [F4 Ekle] -> Satış -> Konsinye Çıkış seçilir.
Aşağıdaki örnekteki gibi irsaliye girişleri yapılıp aynı zamanda [F12] altında bulunan sipariş fişleri aktar seçeneği ile de siparişlere istinaden Konsinye çıkışı yapılabilmektedir.
Yukarıda 10 adet çıkışını yaptığımız Konsinye malın gönderme işlemi sonrası aşağıdaki Stok Listesinden durumuna baktığımızda Fiili ve Gerçek stoğu olan ürünümüzden adet fiili stoktan düştüğü görülmektedir. Bunun sebebi işlemin henüz faturalandırılmadığı ve Ctrl + Enter komutu ile hareketlerini incelediğimizde İrsaliye ile Konsinye Çıkışının yapıldığı görülmektedir. Bu durumda çıkış işlemini gerçekleştirdiğimiz cari henüz etkilenmemekte, konsinye işlemlerinde borçlanma faturaya göre yapılmaktadır.
Konsinye Çıkış İrsaliyesi ile gönderilen malların bir kısmı ya da tamamı belli bir süre sonra satıldıktan sonra, mal gönderen firma şubesine fatura düzenlemektedir.
Not: Konsinye alım/satış yapılan işletmeler arasında evrak yoğunluğu olduğundan dolayı her satışta bilgi vermek yerine belli zamanlarda yapılan satışlar toplanır ve en son faturalandırılabilmektedir.
Fatura listesinden [F4Ekle] -> Satış -> Perakende veya Toptan Satış seçilerek, çıkışı gerçekleştirdiğimiz Cari seçilir ve [F12 Konsinye Listesinden Aktar] seçeneğini seçmemiz durumunda ekrana gelecek 1. Uyarı Konsinye Ürün Fatura seçeneğinin işaretlenip işaretlenmemesidir.
Bu alana aynı zamanda detay sekmesinden de ulaşılabilmektedir. Buranın işaretli olması fiili miktarda tekrardan değişiklik sağlamayacağı için konsinye faturalarında mutlaka işaretli olmalıdır.
Daha sonra açılacak olan Konsinye Listesinden çıkışı yapılacak ürün seçilir.
Ekrana gelecek 2. Uyarıda &#;Evet&#; dememiz durumunda irsaliyedeki miktarları aktaracak &#;Hayır&#; dememiz durumunda miktarı 0 olarak karşımıza getirecektir.
Uyarıya hayır diyerek 10 adet çıkışını gerçekleştirdiğimiz üründen 7 adedini faturalandırdığımızda ve stoklarımızı tekrar kontrol ettiğimizde Fiili Stoğumuzda 85 Gerçek Stoğumuzda ise kalacaktır. 15 Adet daha faturalandırılmayı bekleyen ürün bulunacaktır. Bu takipleri aynı zamanda Konsinye Listesi ekranlarımızdan da gerçekleştirebilmekteyiz. Burada Stok ve Cari Hesap Bazında ürünlerin çıkışı ve bunlara ait faturalanan miktarları karşımıza gelir.
Birden fazla adrese gönderim yapılması ve adresler bazında takip edilmesi durumunda ise Sistem Parametreleri ekranından yapılacak <scf> parametresine göre konsinye listesi cari adrese göre ise Evet seçeneği ile..
Aşağıda görmüş olduğunuz gibi liste, adres bazında karşımıza gelecektir. Adres takiplerinde faturalarda mutlaka sevk adresi seçilmesi gerekmektedir.
İade işlemlerinde ise İrsaliye Listesinden [F4 Ekle] -> Satış -> Konsinye Çıkış İade seçilerek İade edilecek ürün, cari&#; ve diğer bilgiler tamamlanır.
Örneğin, yukarıdaki ürünümüzden 5 adet iade yapıldığını varsaydığımızda ve stok listemizi tekrardan incelediğimizde Fiili Stoğumuzda 90 Gerçek Stoğumuzda ise kalacaktır. Konsinye İade fatura işlemi de aynı iade fatura işlemi gibi tamamlanacaktır.
Stok Listesi ve ilgili ürün seçili iken [F12 Diğer] -> Malzeme Durumu ekranından da aşağıdaki gibi ürüne ait yapılan konsinye hareketlerini takip edilebilmektedir.
Son olarak; Konsinyelerde ki 2. Durum için ise İrsaliye listesinden [F4 Ekle] -> Alım -> Konsinye Mal Alım veya Konsinye Mal İade ile devam eden işlemler 1. durumda ki gibi tamamlanacaktır..