Korunmak Için 3 Aylık Iğne

Üreme çağında ve cinsel yönden aktif olan her kadının en büyük korkularından birisi de istemeden gebe kalmaktır. Böyle bir durumda ya bebeği doğurmak zorunda kalacak ya da kürtaj olacaktır. Her iki olasılık da plansız gebe kalan kadın için ciddi psikolojik travma yaratır. Öte yandan pekçok kadın gebelikten korunma yöntemleri hakkında yeterince bilgiye sahip değildir. Pekçok kadın hangi yöntemi seçeceğine karar veremez. Etraftan duyduğu yalan yanlış bilgiler nedeni ile kendisine uygun olan yöntemleri dahi kullanamaz. Hap almayı sevmediği ya da unutkan olduğu için doğum kontrol hapı kullanmayan yüzbinlerce kadın vardır. Spirali eşi ilişki esnasında rahatsız olur diye istemeyen kadınların sayısı zannedilenden çok daha fazladır. Değişik nedenler ile kendine uygun ve kolay doğum kontrol yöntemi bulamayanlar için etkli ve bir o kadar da kolay olan bir yöntem uzun etkili iğnelerdir. Bunlardan en çok kullanılanı da 3 aylık iğne olarak bilinen depo-provera&#;dır.

Depo-provera nasıl bir yöntemdir ?
Depo-provera medroksiprogesteron asetat içeren bir preparattır. İçerdiği madde sadece progesteron içeren doğum kontrol hapları olan minipill&#;ler ile aynıdır. Overlerde yumurta hücresi gelişimi ve yumurtlamayı engeller. Ortada yumurta olmayınca gebelik de olmaz. Koruyuculuğu %99 civarındadır. 13 haftada bir kas içine yapılan enjeksiyon şeklinde uygulanır. Endometrium yapısını ve tüplerin hareket kabiliyetini de değiştirdiğinden yumrtlama meydana gelip döllenme olsa bile bu gebelik ürünü rahime yerleşemez. Uzun etkili bir yöntem olduğundan kişi gebe kalma stresi yaşamaz. Hergün hap almayı hatırlama sorunu olmadığından pekçok kadın bu yöntemi denemek istemektedir. Enjeksiyona son verildiğinde en geç 18 ay içinde gebelik elde edilebilir. Uygulanması özel bir teknik ya da beceri gerektirmez. Cerrahi bir müdahale ile takılmaz.

Yan etkileri nelerdir ?
Depo-provera özellikle kullanımın ilk yılında ciddi derecede kanama bozukluğu yapabilir. Bu bozukluklar arasında en sık ara kanamalar ve lekelenmeler görülür. Uzun süreli adet görmeme ortaya çıkabilir. Tek bir enjeksiyondan sonra 12 ay adet görmeyen vakalar mevcuttur, ya da tam tersi şekilde 3 ay süreyle sürekli kanaması olan hastalar da vardır. Sürekli kanama durumunda kanamayı kesmek için dışarıdan hormon verilmesi hatta bazen kürtaj yapilması gerekli olabilir. Bazı vakalarda arda arda birden fazla kez kürtaj gerekli olabilmektedir. 35 yaşın altında olan kadınlarda depo-provera kullanımına bağlı hafif kemik erimesi saptanabilir. Yine uzun süre kullanımda meme kanseri görülme sıklığında hafif bir artış bildiren yayınlar olmasına rağmen bu konu hala daha tam olarak açıklığa kavuşturulamamıştır. Diğer yan etkiler arasında başağrısı, hafif kilo artışı, anksiyete, mide ağrısı ve karın krampları, başdönmesi ile cinsel istek kaybı sayılabilir. Tüplerin hareketini yavaşlattığı için gebelik olduğunda bunun dış gebelik olma olasılığı yüksektir.
Yapılan çalışmalarda ilk kez depo-provera kullanan kadınların %50&#;sinin yan etkiler nedeni ile kullanımı bıraktığı ve başka bir yöntemi tercih ettiği, buna gerekçe olarak da en çok yakındıkları yan etkinin kanama bozukluğu olduğu saptanmıştır.

Kontraendikasyonları
Gebe olduğundan şüphe duyulan kadınlar aksi ispatlanana kadar depo-provera kullanmamalıdırlar. Yine özgeçmişinde meme kanseri bulunanlar, inme geçirenler, damar hastalığı olanlar, karaciğer hastalığı bulunanların kullanması önerilmez. Tanı konmamış anormal vajinal kanaması olan kadınlarda da bu kanamanın sebebi açıklığa kavuşturulana kadar enjeksiyonlar ertelenmelidir. Kullanımda yakın takip gerekiren durumlar ise:

• Daha önce çekilen meme filmide patoloji varlığı
• Fibrokistik meme hastalığı
• Meme başından kanlı akıntı
• Böbrek hastalığı
• Hipertansiyon
• Migren
• Astım
• Epilepsi (sara hastalığı)
• Diabet
• Ailede diabet öyküsü
• Depresyon ya da depresyon öyküsü

Ne zaman yapılmalı
Eğer depo-provera&#;nın sizin için uygun bir yöntem olduğunu düşünüyorsanız ve jinekoloğunuz da bu yöntemi size öneriyor ise bundan sonraki aşama adet döneminin hangi zamanında yapılması gerektiğini öğrenmektir. İlk kez yapılacak olan depo-provera adet kanamasının ilk 5 günü içinde yapılmalıdır. Eğer doğum sonrası uygulamaya başlanacaksa ve anne emzirmeyi düşünmüyorsa doğumdan sonraki ilk 5 gün içinde yapılabilir. Emziren annelerde ise doğum takiben 6 hafta sonra ilk enjeksiyon yapılabilir. Daha sonraki tekrarlar etkili bir koruma sağlamak için her 13 haftada bir yapılmalıdır.

Depo-proveranın sadece başka yöntem kullanamayan kişilerce kullanılması, gebelikten korunmada ilk tercih olarak düşünülmemesi önerilmektedir.

Doğum kontrol iğneleri; östrojen ve progesteron içeren doğum kontrol yöntemleridir. İğnelerin içerdiği bu iki hormon; doğum kontrol haplarında olduğu gibi yumurtalıklarda yani overlarda yumurta hücresi üretimi ve salınımı engellenmektedir. Bu sayede gebelikten korunma sağlanır.

Doğum kontrol iğnelerinin bir diğer etkisi ise rahim ağzı salgısında değişime yol açmasıdır. Bu sayede de spermlerin geçişi bozulur.

Doğum kontrol iğneleri gebelikten korunmak için yaygın olarak uygulanan ve oldukça başarılı olan bir yöntemdir. Ciddi yan etkilerin görülme riski oldukça azdır.

Doğum kontrol iğneleri kimler için uygun değildir?

• Gebe olma riski olan kadınlar,
• Meme kanseri geçirmiş kadınlar,
• Felç geçiren kadınlar için uygun değildir.

Doğum kontrol iğnelerin etkinliği yüksek midir?

Aylık olarak enjeksiyon şeklinde uygulanan doğum kontrol iğnelerinin etkinliği, doğru ve uzman kişiler tarafından uygulanması durumunda oldukça yüksektir.

Bu yöntemin kullanılması durumunda, etkinlik süresi kapsamında gebe kalma riski yalnızca %1’dir.

Aylık doğum kontrol iğneleri ne zaman kullanılır?

• Henüz ilk defa aylık iğne kullanacak olan kadınlarda adetin başlangıç tarihinden itibaren ilk beş günde tedaviye başlanır. Şayet kürtaj ya da gebelik sonlandırma durumları söz konusu ise gene ilk beş gün içinde uygulanmalıdır.
• Doğumdan sonra emzirme dönemindeki anneler ise ilk enjeksiyon için 6 ay beklemelidir. Şayet emzirme söz konusu değilse, doğumdan sonraki 4. Haftadan itibaren uygulanabilir.
• Yapılacak olan iğneler; omuz, uyluk ya da kalça bölgesine uygulanabilir.

Aylık doğum kontrol iğnelerinin yan etkisi var mıdır?

En yaygın karşılaşılan yan etkisi adet düzensizliğidir. Aylık iğne kullanımına başlayan kadınların ortalama olarak %ı ilk 6 ay içinde adet düzensizlikleri yaşayabilmektedir. Bu durumda sık aralıklarla adet olma ya da fazla miktarda kanama olması söz konusu olabilir. Fakat bir yıllık kullanım sonucunda adet düzeni ve kanama oranı eski haline dönecektir.

Diğer yan etkiler ise:

• Kilo artışı,
• Memelerde hassasiyet,
• Sivilce,
• Bazı kadınlarda kilo kaybı.

Aylık doğum kontrol iğnelerinin etkisi ne kadar sürer?

Aylık doğum kontrol iğneleri, hamilelikten ortalama olarak 1 ay süreyle korumaktadır. 3 aylık doğum kontrol iğneleri ise 3 ay süresince korumaktadır. Aylık iğnelerde bir sonraki enjeksiyonun Günde yapılması uygundur. Fakat çeşitli durumlarda bu süre arası gün arasında tutulabilir. Şayet diğer iğne için daha uzun süre beklemek gerekiyorsa iğneden önce mutlaka gebe olunmadığından emin olunmalıdır.

Bu sebeple de aylık iğne yöntemi ile korunan kişilerin mutlaka iğne yaptırdıkları tarihi not alması önerilmektedir.

Aylık iğneyi bıraktıktan ne kadar sonra hamile kalınabilir?

Enjeksiyonla beraber vücuda enjekte edilen hormonlar 90 içerisinde vücuttan tamamen atılmaktadır. Bu sebeple de iğneyi bıraktıktan 2 ay sonra gebe kalınabilir. Aylık iğneleri bırakan kadınların %82’si bir yıl içinde gebe kalmıştır.

Aylık ve üç aylık korunma iğnelerine başlamadan önce size uygunluğu konusunda doktorunuza mutlaka danışınız.

Doğum kontrol iğnelerinin aylık ve üç aylık olarak iki grupta incelemek mümkündür. İki iğne de etkinlikleri açısından farklıdır.

Depo Provera®: Bu iğneler yalnızca progesteron hormonu (DMPA: Depo-Medroksiprogesteron asetat) barındırmaktadır. Kişiye 3 ayda bir uygulanmaktadır. Uygulama yöntemi enjeksiyondur. Kas içine enjekte edilir.

Mesigyna®: Bu iğneler östrojen ve progesteron hormonlarını içermektedir. Her ay, kas içerisine enjekte edilir.

İğnelerin ilk yapıldığı zaman adetin 5 günü içinde uygulanmaktadır. Daha sonra ise belirlenen aralıklarda uygulanan aylık iğneler; bırakıldıktan 2 ay sonra gebeliğe müsaade etmektedir. 3 aylık iğnelerde ise, iğneyi bıraktıktan sonra gebe kalma süresi 18 ayı bulabilir.

Etki mekanizmaları:

• Yumurtlamayı engelleyerek gebelikten korur.
• Servikal mukusun kalınlaşmasını sağlar.
• Endometriumu embriyonun yerleşmesine uygunsuz hale getirir.
• Tubal motiliteyi azaltır.

Aylık iğnelerin yan etkileri nelerdir?

• Adet düzensizliğine yol açabilir.
• Adet görememeye yol açabilir.
• Baş ağrısı
• Kilo alma
• Memelerde hassasiyet
• Depresyon
• Libidoda azalma

3 aylık iğnelerin yan etkileri nelerdir?

• Osteopeniye yol açabilir. Bu sebeple de adolesanlarda kullanımı tavsiye edilmez.
• Karaciğer fonksiyon bozukluğuna yol açabilir.
• Glukoz toleransında bozulmaya sebep olabilir.

Aylık iğnelerin en yaygın yan etkisi ise adetlerde düzensizliğe yol açmasıdır. Adetlerde düzensizlik; adet aralarında seyrelme olması, kanamanın yoğun yaşanması ya da sık adet görme olarak görülebilir. Özellikle de 3 aylık iğne yaptıranlarda, adet görmeme süresi 6 ay çeşitli durumlarda ise 1 seneyi bulabilir.

Doğum kontrol iğneleri doğumdan ne kadar sonra kullanılabilir?

3 aylık doğum kontrol iğneleri tercih edilecek ise, doğumdan 6 hafta sonra uygulanabilir. Ancak anne emzirmeyecek ise doğumdan sonraki 3. Haftada uygulanabilir. Aylık iğneler ise emzirme mevcut ise doğumdan 6 hafta sonra, emzirme yoksa doğumdan 4 hafta sonra uygulanabilir.

3 aylık korunma iğnesini bırakmama rağmen adet göremiyorum. Neden?

3 aylık iğneler kullanılırken ya da bıraktıksan sonra adet görmemeye yol açabilir. İğneler bırakıldıktan 18 ay sonra hormonların tamamen vücuttan atılması söz konusu olabilir.

3 aylık iğnelerin kullanımı ile ilgili önemli bilgiler:

• Bu iğnelerde yaş sınırlaması yoktur. 35 yaş üzerindeki kadınlarda da kullanılabilir.
• Doğum yaptıktan sonra emziren kadınlarda kullanılması için 6 hafta beklenmesi gerekmektedir.
• Düşük ya da kürtaj gibi işlemlerden sonra kullanılabilir.
• Sigara kullanımı iğnelerin etkinliğinin azalmasına yol açmaz.
• Tansiyon yüksekliği aşırı olmadığı sürece ve kontrol altında olduğu sürece kullanılabilir.
• Geçmişte damar tıkanıklığı (DVT) öyküsü olanlar kullanabilir, damar tıkanıklığı halen mevcutsa kullanılmamalıdır.

Kullanılabileceği diğer durumlar ise:

• Kolesterol yüksekliği,
• Kalp kapak hastalığı olanlar,
• Migren hastası olanlar,
• Epilepsi sorunu olanlar,
• Endometriyozis sorununda,
• Yumurtalık kistinde,
• Rahim ağzında hastalığı olanlar,
• Memede iyi huylu kisti olanlar,
• Miyom ya da polip gibi sorunları olanlar,
• Pelvik enfeksiyonu olanlar,
• Diyabet,
• Guatr,
• Safra kesesi gibi sorunlarda da kullanılabilir.

3 aylık iğnelerin gebelikten koruma dışında faydaları ise:

• Endometrium kanseri riskinde azalma sağlar,
• Endometriozise bağlı ağrıların azalmasında yardımcı olur,
• Epileptik nönet sıklığının azalmasını sağlar,
• Orak hücreli anemide kriz riskinin azalmasını sağlar,
• Menopoz kaynaklı ateş basması gibi sorunların giderilmesini sağlar,
• Ektopik gebelik (dış gebelik) insidansı azalır,
• Endometrial hiperplaziyi önler,
• Kansızlık sorunun hafiflemesini sağlar,
• Adet sancıları azalır,
• Emzirenlerde süt miktarını arttırır,
• Miyom görülmesini azaltır.