Kredi Geri Çağırma Nedir

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) üyeleriyle Beştepe'de istişare toplantısında bir araya geldi. Burada yaptığı konuşmada bankalara seslenen Erdoğan, sektörde kredi geri çekmeler yaşanmaması ve birlik, beraberlik içinde hareket edilmesi gerektiği çağrısı yaptı. 

Konuşmasına darbe girişiminin değerlendirmesiyle başlayan Erdoğan şöyle konuştu:

" Aralık yargı ve polis darbe girişimini, benim şahsi meselem olarak görüp 15 Temmuz silahlı darbe girişimiyle hala gerçekleri kavrayamayanlar, bu örgütün iflah olmaz parçalarıdır. Ülkesine ve milletine acımayana bizim acıma hakkımız yoktur.

Bu millet büyük bir millet, güçlü bir millet. Bu millet ürkek, korkak, kaçak bir millet değil, kaçaklar belli. Onlar şu anda kaçtılar, biz de kovalıyoruz. Bunu da bir intikam hırsıyla yapmadığımızı da söyleyeyim, bunu da hukuk içinde, adalet çerçevesinde yapıyoruz, yapacağız." şeklinde konuştu.

'İş dünyasından da temizlememiz

&#;STANBUL - Bankac&#;l&#;k sektörünün de kreditörlerinin kredileri geri ça&#;&#;rmas&#;yla kar&#;&#; kar&#;&#;ya oldu&#;unu, mevduat sahiplerinin de mevduatlar&#;n&#; geri ça&#;&#;rabilece&#;ini belirten Türkiye Bankalar Birli&#;i (TBB) Ba&#;kan&#; ve &#;&#; Bankas&#; Genel Müdürü Ersin Özince, "Bankalar&#;n kredi geri ça&#;&#;rmamas&#; ve faiz art&#;rmamas&#; esas itibariyle zor" dedi.

Özince, Türk-Amerikan &#;&#;adamlar&#; Derne&#;i (TABA/AmCham) ile Genç Yönetici ve &#;&#;adamlar&#; Derne&#;i (GY&#;AD) taraf&#;ndan Tekfen Tower'da düzenlenen "Global Kriz, Türkiye'nin Finansal Piyasalar&#; ve Reel Sektör" konulu konferansta yapt&#;&#;&#; konu&#;mada, son derece karma&#;&#;k bir konu olan global krize kar&#;&#; grup olarak ciddi önlemler ald&#;klar&#;n&#; ve "kendi kap&#;lar&#;n&#;n önünü temiz tutarak" i&#;lerini düzgün yapmaya gayret ettiklerini belirtti.

Bu süreçte tasarrufun büyük önem ta&#;&#;d&#;&#;&#;n&#; vurgulayan Özince, "Tasarruf etmekle Türkiye'nin ekonomisi düzelmeyecek' mant&#;&#;&#;na &#;iddetle kar&#;&#;y&#;m" diye konu&#;tu.

"&#;mdat, imdat' diye ba&#;&#;rmamak laz&#;m"

Özince, krizin sinyallerinin uzun zamand&#;r görüldü&#;ünü belirterek, "Biz aç&#;k deniz insan&#;y&#;z, hele Türkiye gibi denizler de dalgal&#; deniz ortam&#; Bunu kabul edip çok fazla enseyi de karartmamak laz&#;m, 'imdat, imdat' diye de ba&#;&#;rmamak laz&#;m" dedi.

Yat&#;r&#;mc&#;lar&#;n ve uluslararas&#; finans kurulu&#;lar&#;n&#;n kendi ülkelerine ve dü&#;ük riskli ülkelere yöneldi&#;i bu dönemde bankalar&#;n uluslararas&#; piyasalardan borçlanma imkanlar&#;n&#;n s&#;n&#;rland&#;&#;&#;na i&#;aret eden Özince, y&#;l&#;nda birim mevduat&#;n 37 birimi krediye dönerken, bu oran&#;n sonunda 87 birime ç&#;kt&#;&#;&#;n&#;, kredilerdeki bu büyümede bankalar&#;n d&#;&#;ar&#;dan ald&#;&#;&#; kredilerin önemli rol oynad&#;&#;&#;n&#;, &#;imdi bunlar&#;n yenilenmesinde s&#;k&#;nt&#;lar ya&#;and&#;&#;&#;n&#; anlatt&#;.

Özince, bankalar&#;n kredileri geri ça&#;&#;rmamas&#; beklentilerine ili&#;kin de&#;erlendirmesinde, &#;unlar&#; kaydetti:

"Türkiye'de büyümeyi, hatta küçülmemeyi sa&#;layabilmek için kredilerimizi orta ve uzun vadelerde yenilemek durumunday&#;z. Netice itibariyle bankac&#;l&#;k sektörü de kreditörlerinin kredileri geri ça&#;&#;rmas&#;yla kar&#;&#; kar&#;&#;ya. Mevduat sahipleri de mevduatlar&#;n&#; geri ça&#;&#;rabiliyor. Bankac&#;l&#;k sektöründe ortalama mevduat vadesi süresi 2 aydan geriye do&#;ru gidiyor. Biz Türk ulusu olarak 3 ayl&#;k mevduat yat&#;rmamaktay&#;z."

Bankalar&#;n kredi vermeme kararlar&#;nda mevzuatlardaki baz&#; a&#;&#;r uygulamalar&#;n da etkili oldu&#;unu ve bankac&#;l&#;&#;&#;n üzerinde ciddi regülasyon riskleri bulundu&#;unu dile getiren Özince, bankalar&#;n risk alma e&#;ilimini art&#;rmak için Bankac&#;l&#;k Kanunu'ndaki a&#;&#;r ceza ve yapt&#;r&#;mlar&#;n, AB'deki kurallara uygun olarak bir günde bile kald&#;r&#;labilece&#;ini ifade etti.

Özel sektörün d&#;&#; borçlar&#;

Özince, özel sektörün d&#;&#; borçlar&#; konusunda ise &#;unlar&#; söyledi:

"D&#;&#; borçlar konusunda toptanc&#; bir yakla&#;&#;mla bakmak do&#;ru olmaz. Reel sektör temsilcileri ile Ankara'da bizim de kat&#;ld&#;&#;&#;m&#;z toplant&#;da konu&#;urken Hazine Bakan&#;m&#;z, bütün d&#;&#; borçlar&#;n d&#;&#; borç kütü&#;üne kay&#;tl&#; oldu&#;unu ve bunlar&#;n detay&#;na bak&#;larak analiz edilece&#;ini söyledi. Daha sonra reel sektörün pozisyon aç&#;&#;&#;n&#;, yani alacaklar&#;yla taahhütlerinin birbirini kar&#;&#;lama durumunun eksi 27 milyar dolar seviyesinde oldu&#;unu söyledi. Bu rakamlar e&#;er do&#;ruysa, Türkiye gibi konvansiyonel ekonomisi olan bir ülke aç&#;s&#;ndan sürdürülebilir borçlard&#;r. Burada herkesin kendi hesab&#;n&#; kendisinin yapaca&#;&#; bir durum var diye dü&#;ünmekten öteye gidemiyorum."

Yat&#;r&#;mc&#;lar&#;n Türkiye'deki mevduat ve yat&#;r&#;mlar&#;n&#;n azald&#;&#;&#;n&#;n görüldü&#;ünü, yabanc&#; yat&#;r&#;mc&#;lar&#;n bir k&#;sm&#;n&#;n ç&#;kmak için f&#;rsat kollad&#;&#;&#;n&#;, bunun da s&#;&#; bir piyasada önemli bir olgu oldu&#;unu söyleyen Özince, bu durumun çözümünün güven vermek veya risk primini art&#;rmaktan geçti&#;ini, bunun da "k&#;rk kat&#;r m&#;, k&#;rk sat&#;r m&#;" gibi bir &#;ey oldu&#;unu ifade etti.

Özince, ekonomide k&#;r&#;lganl&#;k yarat&#;lmadan likiditenin biraz rahatlat&#;lmas&#; için reeskont imkanlar&#;n&#;n dü&#;ünülebilece&#;ini, Merkez Bankas&#;'n&#;n döviz piyasas&#;ndaki depo i&#;lemlerinin likidite aç&#;s&#;ndan faydal&#; olsa da yeterli olmad&#;&#;&#;n&#; ve daha kapsaml&#; likidite önlemleri al&#;nmas&#; gerekti&#;ini söyledi.

Kredilerde 'geri ça&#;&#;rma' ve 'faiz art&#;&#;&#;' sinyali

Ersin Özince, "Türkiye'nin 6 sene kadar süren h&#;zl&#; büyüme döneminden, biraz yava&#;lad&#;&#;&#; bir döneme geçece&#;i anla&#;&#;l&#;yor. Burada yumu&#;ak bir ini&#; yap&#;lmas&#; uygun olur. Ekonomi yönetiminin bu yumu&#;ak ini&#;i sa&#;layabilmesi laz&#;m" görü&#;ünü aktard&#;.

Hükümetin kriz döneminde alaca&#;&#; önlemlerin mutlaka kamuoyunun tüm taraflar&#;n&#; ikna etmesi gerekti&#;ini kaydeden Özince, güvenin en çok burada gerekli oldu&#;unu vurgulad&#;.

Özince, "Bankalar&#;n kredi geri ça&#;&#;rmamas&#; ve faiz art&#;rmamas&#; kategorik olarak, esas itibariyle zor. Tabii ki bunlar&#;n yap&#;lmamas&#; laz&#;m. Hele hele etik olmayan davran&#;&#;lar&#;n yap&#;lmamas&#; laz&#;m. Bir bankan&#;n etik olmayan davran&#;&#;&#;n&#;n hiçbir tolerans gösterilmeden BDDK'ya bildirilmesi laz&#;m" diye konu&#;tu.

Kat&#;l&#;mc&#;lar&#;n sorular&#;n&#; da yan&#;tlayan Özince, Türkiye'deki yabanc&#; sermayeli bankalar&#;n burada kurulu anonim &#;irketler oldu&#;unu ve sermaye yeterlilikleri aç&#;s&#;ndan s&#;k&#;nt&#;lar&#; bulunmad&#;&#;&#;n&#; ifade etti.

Özince, yabanc&#; bankalar&#;n ço&#;unun sermaye ve fonlama imkanlar&#; aç&#;s&#;ndan Türk bankalar&#;ndan kötü durumda bulunmad&#;&#;&#;n&#;, buradaki s&#;k&#;nt&#;n&#;n yönetsel istikrardan kaynakland&#;&#;&#;n&#; anlatt&#;.

Standard&Poors'un (S&P) Türkiye'nin ve baz&#; bankalar&#;n görünümlerinde yapt&#;&#;&#; de&#;i&#;ikli&#;e ili&#;kin bir soru üzerine de Özince, bu kadar büyük bir global krizin gelece&#;ini i&#;aret edemeyen de&#;erleme sektörünün tamam&#;yla gözden geçirilmesi ihtiyac&#;n&#;n ortaya ç&#;kt&#;&#;&#;n&#; söyledi.

Mevduatta devlet garantisi

Ersin Özince, mevduat garantisi konusunda, mevduatta büyük bir kaç&#;&#; ya&#;anmad&#;&#;&#;na ve &#;u andaki mevduat garantisinin limitinin, mevcut hesaplar&#;n yüzde 94'ünü kapsad&#;&#;&#;na i&#;aret ederek, &#;öyle konu&#;tu:

"Bugün verilmi&#; devlet garantilerinden ötürü dünyada öyle bir distorsiyon (bozulma) ortaya ç&#;kt&#; ki herkes paras&#;n&#; devletlere koymaya çal&#;&#;&#;yor. Bunun derhal geri al&#;nmas&#; laz&#;m. Bu garanti hadisesinin fonksiyonel bir etkisinin olmas&#; mümkün de&#;il. Ben reel sektörün borcuna garanti verilmesinin de Bunlar olsa olsa insan ölmeden defin haz&#;rl&#;&#;&#; yapmak gibi, bana biraz gerçekçi gelmiyor.

Devletlerin kendi &#;irketlerine garanti vereceklerine, uluslararas&#; ticareti yeniden makul fiyatlarla ba&#;latacak garantileri vermeleri laz&#;m. Hükümet IMF ile çok arzu edilen anla&#;may&#; yaparsa, 8,8 milyar dolarl&#;k bir destek var. Bunun 1 y&#;l vadeli oldu&#;unu yeni ö&#;rendim. Bunlarla dünya ticareti dönmez, bunlarla güven yerine gelmez. Mühim olan, fiyat&#;n f&#;rsat fiyat&#; olmamas&#; laz&#;m ki siz ürününüzü ç&#;kar&#;p ihraç edebilin."

Özince, "krediler aç&#;s&#;ndan y&#;l&#;n&#;n kay&#;p y&#;l m&#; olaca&#;&#;" yönündeki soru üzerine de sektörün önümüzdeki dönemdeki geli&#;melerle birlikte en kolay olarak Türk Liras&#; ve ihtiyaç, oto gibi k&#;sa vadeli kredileri açabilece&#;ini söyledi.

Hakikaten çok acayip şeyler oluyor ülkede&#; Bankadan ihtiyaç kredisi istiyorsun faiziyle ödeyeceğim diye, önüne koyuyorlar bir taahhütname&#;

“Amacına aykırılık teşkil eden işlemleri yapmayacağını” kabul ettiğin bir kağıdı imzalamanı istiyorlar. İhtiyacını onlar belirliyorlar!

★★★

“Para senin ama gidip de döviz ve altın alım işlemleri, vadeli mevduat, repo, hisse senedi gibi finansal getiri sağlamaya dönük yatırımlar, vadesi gelmemiş diğer kredi risklerinin kapatılması, yurtdışına transfer yapılması ve kripto varlıklara aktaramazsın” yazıyor.

Sana ne? İstersem o parayla mangal yakarım! Bak o serbest&#; Yazmıyor. Kullanma kılavuzu çıkarsalar da hiç dert etmesek!

★★★

Bankanın da pek umurunda değil ne yaptığın&#; Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu baskı yapıyor, bu sebeple müşterilerine imzalatıyorlar.

İyi şimdilik sözleşmenin altına, “Okudum, anladım gelecek seçimde mührü ampule basacağım” yazmamışlar. Resmen paranı bile nasıl harcayacağını söylemeye başladılar.

★★★

Hukuken geçerli değil ama bankaların krediyi geri çağırma hakkı söz konusu&#; Baskı gelirse onu kullanırlar. Bunlar insanları korkutmak için yapılan küçük çırpınışlar.

Delmenin binbir yolu var. Ekmeğe el bastırıp yemin ettirseler daha etkili olurlar.

★★★

Öyle de önü arkası düşünülmemiş bir karar ki&#; Niye insanların aklına yasakları sokuyorsun ki? Peki, bu işten kim zararlı çıkar?

Kayıt dışı nedir? Nasıl teşvik edilir? Şahıs gitti kredisi ile dolar aldı. Belli olmasın diye finansal sistemden parayı çekti bankaya yatırmadı yastık altına sakladı. Daha mı iyi?

★★★

İnsanları mecbur bırakan böyle zorlamaların sonu hep daha kötü oldu. Millet sokaktan karaborsadan döviz alsın, üçüncü şahıslar aracılığıyla kriptoya para yollasın, borsadan uzak dursun hiç bulaşmasın&#;

İşin enteresan tarafı taahhütnamede “aldığınız krediyle başka kredi borcunuzu kapatamazsınız” da diyor. Devlet yıllardır bunu yapıyor! Vatandaşa gelince mi sorun oluyor?

Diyanet Başkanı'nın dramı

Bakın bu bir dramdır. Diyanet İşleri Başkanı 11 yıllık Mercedes'e biniyor. Geçenlerde bozuldu, yolda kaldı. O da koruma arabasına geçti, yola öyle devam etti. O anlattı, benim gözlerim yaşlandı&#;

Alsınlar başkanıma yepyeni bir Egea&#; Adam değilim kimse gıkını çıkartırsa&#; Kliması var terletmez, kaloriferi var üşütmez. Neden illa Mercedes?

★★★

Katolik âleminin ruhani lideri Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus Türkiye'ye geldi. Adam İstanbul'da makam otomobili olarak Renault Symbol istedi.

Nitekim kendisi Vatikan'da Fiat Albea marka otomobil kullanıyordu. Herhalde kimse Vatikan'ın parasının olmadığını söyleyemez.

★★★

Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı tarafından 35 milyon dolara mal olan Orta Asya'nın en büyük camisi Merkez İmam Serahsi Camii Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te açıldı.

Yanı sıra, Haiti'de Boukman Buhara Camii, Rusya'da Moskova Merkez Camii, Kırım Seyit Settar Camii, Belarus'ta Minsk Camii, Filipinler'de Fatih Camii, Osmanlı Camii, Tacloban Camii, Kazkistan'da Hoca Ahmet Yasevi Camii, İngiltere'de Cambridge Camii&#;

Bosna Hersek, Arnavutluk, Makedonya, Cibuti&#; Yurtdışında toplam cami milyonlarca dolara yapıldı. Başkanıma yeni bir Clio alınamadı!

★★★

Nefesi kuvvetli bir hoca bulsa da şu Mercedes'i bir okutup üfletse&#; Hem kazadan beladan korur hem yolda kalmaz bu sayede&#;

Yine de gönlüm razı olmadı, korumaların arabasına binmesine&#; Bir konum atsa bana, gider alırdım kendisini, götürürdüm gideceği yere&#; Yalnız arabaya kılıçla sokmuyorum, prensip meselesi&#;

Para basan kim o zaman?

Çok zorlu, fakirleşerek gireceğimiz bir yıl bizi bekliyor. Döviz kurlarında bir derece düşüş sağlanmış gibi görünse de kur-faiz kıskacı içinde olduğumuz için reel ekonomi ciddi ve kalıcı hasar aldı.

İşin enteresan tarafı bugünlere sanki başkalarının yönetiminde gelmişiz gibi şikâyet etmeleri&#; Bayılıyorum bu orta oyununa&#; Öyle inandırıcılar ki, bazen kendimden bile şüphe ediyorum! “Enflasyonu acaba ben mi fırlattım?” diye kendime soruyorum.

★★★

Şimdi yeniden Kredi Garanti Fonu ile para basıp, pompalamaya hazırlanıyorlar. Belli ki bu sefer motoru yakmayı kafaya koymuşlar. Çabuk geçer ilk aylar sonrasında bir tatsızlık başlar.

Destek müptelası olan “piyasaları rahatlatmak” için yeniden teşvik açıklamak iyi de, demek sen bile inanmıyorsun ülkenin büyüdüğüne&#; Acaba bir yerlerde hatayı yine ben mi yaptım? Gidip bir aynaya bakayım&#;

Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın geçen hafta bankalara yönelik "Sakın ha kredilerini geri çağırmasınlar. Kendilerinden özellikle istiyorum. Bu iş alemini en fazla etkileyen konudur" açıklamasına rağmen özellikle kamu bankalarının kredileri geri çağırma sinyalleri artıyor. İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Tanıl Küçük, "Bazı kamu bankalarının kredileri geri çağırdığı yolunda üyelerimizden gelen yazılar var" dedi.

Sanayicinin kredi musluklarının kesilmesinden endişe duyduğunu vurgulayan Küçük, farkındalığı ve riskleri ortaya koymak amacıyla yakın bir zamanda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı, Merkez Bankası Başkanı ve Bankalar Birliği ile bir araya gelerek "Reel sektöre krediler kesilirse bu tam bir ekonomik krize dönüşür" uyarısında bulunacaklarını açıkladı. Denizcilik sektörü de tüm bankaların kredileri çağırmaya başladığını açıkladı.

Hükümetten krize karşı ilk somut adımlar

Likiditeyi iyi yöneten krizi atlatır

Herkes sorumlu davranmalı

İSO'nun ilk kez düzenlediği ve 30 işadamının katıldığı 3 gün süren Van, Bitlis ve Muş ziyareti sona erdi. Bölgenin geri kalmışlığının giderilmesi ve sorunların dinlenmesi amacıyla düzenlenen ziyarete 30 işadamı katıldı. Ziyareti değerlendiren ve gündeme dair soruları yanıtlayan Küçük, reel sektörün sorumluluklarının bilincinde olduğunu belirtti. Küçük "Tüm olumsuzluklara rağmen, büyümesini ve ihracatını devam ettiriyor. Adeta cambazlık yapıyor. Aceleci olmak istemiyoruz ama duyduklarımızı da ifade etmeliyiz. Bazı kamu bankalarının kredileri geri çağırdığı yolunda üyelerimizden gelen yazılar var. Bunların ifade edilmesi, diğer bankaları da kredileri geri çağırmaya itecekse, bu bir olumsuzluk yaratır. Ama bir olay varsa da, bunun önlenmesi adına konuşuruz" dedi.

Finans sektörü kendini ispat etsin

Bankacılık sektörünün geçmişe göre sağlam olmasının yeterli olmadığını ifade eden Küçük, "Eğer reel sektör finansman sıkıntısına girerse, siz istediğiniz kadar hazırlıklı olun, bu ekonomik krize dönüşür" uyarısında bulundu. Finans sektörüne ve kamu bankalarına örnek olma anlamında daha büyük görevler düştüğünü dile getiren Küçük, şunları söyledi: "Hala bu devirde kamu bankaları yanlış yapıyorsa bunun bedelini ne finans sektörü ne de reel sektör ödemeli. Reel sektör kendini geçmiş krizde ispat etti. Şimdi de finans sektörü kendini göstersin."

Küçük, "Türkiye 'li yılların Türkiye'si değil. Daha dayanıklıyız ama eksikliklerimiz var. Proaktif olmamız lazım. Söylemden eyleme geçmemiz lazım" diye konuştu. Küçük, Türkiye'de 2 yıldır reel sektörde ciddi sıkıntının olduğunu belirterek, küresel krizin reel sektöre sıçraması halinde, hem ekonominin hem de Türkiye'nin bu krizin altında kalacağını vurguladı. Reel sektörün üretimini devam ettirecek tedbirlerin mutlaka alınması gerektiğine dikkat çeken İSO Başkanı, burada asıl görevin ise hükümete düştüğünü söyledi.

Unakıtan bankaları uyarmıştı

Maliye Bakanı Kemal Unakıtan geçen hafta bankalara yönelik sert bir uyarıda bulunarak, "Bankalar gayet dikkatli bir şekilde işlerine devam ediyor. Yalnız bu arada bazıları olur da bir paniğe kapılır, 'Eyvah, ben ileride bulursam, bulmazsam' diye Sözleşmenin altına karınca duası gibi birşey yazıyorlar. 'İstediği an geri alır' diye. Sakın ha kredilerini geri çağırmasın. Kendilerinden özellikle istiyorum. Bu iş alemini en fazla etkileyen konudur" açıklamasında bulunmuştu. Hürriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ertuğrul Özkök de, Unakıtan'ın bankaları uyarısı üzerine, en büyük sorunun kamu bankaları kaynaklı olduğunu yazmıştı. Büyük bir kamu bankasının aylardır kredi açmadığını belirten Özkök, bankanın bu konuda, "Maalesef kredi limitimiz dolu, BDDK'nın uyarısı var" şeklinde yanıt verdiğini kaydederek, "Peki kamu bankası bu limite nasıl dayanmış? Hükümete yakın bir işadamına açtığı kredi yüzünden kasası boşalmış! BDDK hatırlayacaksınız, bu ülkeye 50 milyar dolara mal olan hortum rezaletine tepki olarak kuruldu. 7 yıl oldu. Bugün geldiğimiz nokta nedir? BDDK, kamu bankasının dengesini bozacak krediye sesini çıkaramıyor" demişti.

Gemicilikte de kredi sorunu var

Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) Meclis Başkanı Kenan Torlak da, bankaların kredileri vadesinden önce çağırmaya başladığını açıkladı. Onaylanmış kredilerin ertelendiğini ya da kredilerin vadesinden önce kapatılmasının istendiğini vurgulayan Torlak, "Yeni kredi taleplerimize zaten karşılık alamıyoruz. Bankalarımız mevduat açısından iyi durumda olmasına rağmen bunu yapıyor. Bu durum aklınıza gelecek her banka tarafından uygulanıyor. Tek tek isim vermeye gerek yok. Sektöre öncü bankalar da buna dahil. Bu durum sektörü çok derinden etkiler. Sektör de bu yeni duruma göre yeni planlar yapılıyor. Tuzla'da işten çıkarmalar başladı bile" dedi.

Van lokomotif olabilir

İSO Başkanı Tanıl Küçük, Van'ın gelişmişlik düzeyinin bölgede lokomotif şehir olabileceğini gösterdiğini söyledi. Gezinin sadece işbirliği değil, sorunların iletilmesi anlamında da değerlendirilmesi gerektiğini kaydeden Küçük, "Van'ın sınır ticaretine açılmasında İSO'nun ciddi bir katısı olabilir. Bölgedeki en önemli hayat suyu sınır ticareti. 'de 80 milyon olan hayvan sayısı 46 milyona düşmüş. Tarım ve hayvancılık için yeni bir politikaya ihtiyaç var. Bölgede tarıma dayalı sanayi geliştirilebilir. Van'da da birkaç sanayici deri sektöründe iş anlaşması yaptı. Bu da bir başlangıç" dedi.