Balgam solunum yollarını korumak için üretilir. İçeriğinde su, tuz, protein, beyaz kan hücreleri, alt solunum yollarından gelen atık hücreler ve antikorlar vardır. Balgam yani mukus yapışkan özelliğe sahiptir. Solunum yoluna giren toz, allerjenler, bakteri, sigara dumanı ve virüsler balgam tarafından tutulur ve akciğerlere temiz havanın girmesi sağlanır. Balgam normalde de akciğerlerimizde üretilir ancak akciğerlerimiz hastalandığında üretim artar. Fazla balgam öksürük yoluyla atılmaya çalışılır. Ağızda üretilen tükürük, geniz akıntısı ve kusma yoluyla mideden atılan sümüksü sıvı balgam olarak kabul edilmez.
Balgam rengine göre farklı hastalıkları işaret edebilir:
Balgam üretimi normal akciğerde sürekli devam eder. Balgamın amacı solunum yoluna giren havayı filtrelemek ve temizlemektir. Toz, egzos dumanı, sigara gibi hava kirleticiler, allerjenler, bakteri ve virüsler akciğerde mukus üretimini artırırlar. Aşırı balgam hiçbir zaman normal kabul edilmez. Genel olarak balgam üretimini artıran hastalıklar şunlardır:
Aşırı balgam üretimine neden olan çevresel faktörler ise şunlardır:
Artan balgam üretimi genellikle artan öksürükle birlikte seyreder. Kişide beraberinde şu belirtiler görülebilir:
Normal balgam renksiz yani saydamdır. Akciğerlerde hastalık yapan duruma göre balgamın rengi ve kıvamı değişebilir. KIvamına göre balgam:
Öksürük vücudun savunma mekanizmalarından biridir. Öksürük ve hapşırma yoluyla vücut aşırı mukus, balgam ve yabancı maddeleri dışarıya atar. Balgamlı öksürük olduğunda hırıltılı bir ses duyulur ve boğaza balgam gelir. Hasta boğazına gelen balgamı ya tükürükle beraber yutar yada tükürür. Çocuklar genellikle balgamı yutarlar, bunu beceremezlerse kusarlar.
Vücutta normalde üretilen balgamı solunum yolları boğaza doğru süpürür ve farketmeden yutarız. Balgam üretimi çeşitli nedenlerden dolayı aşırı miktarda olduğunda öksürük mekanizması devreye girer. Öksürük boğaz, sinüsler ve bronşları rahatsız eden bir şey olduğunda ortaya çıkan savunma sisteminin bir tepkisidir. Aşırı balgam oluşumu sekresyonların temizlenmesi amacıyla öksürüğü tetikler. Öksürük sırasında akciğerler güçlü bir şekilde kasılır ve gürültülü bir şekilde öksürük meydana gelir.
Yetişkinlerde balgam atılımını kolaylaştırmak için evde yapılabilecek bazı uygulamalar vardır. Bunlar:
Özellikle sonbahar ve kış aylarında artan solunum yolu enfeksiyonları nedeniyle çocuklarda balgamlı öksürüğe sık rastlanır. Çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonları kolaylıkla alt solunum yolu enfeksiyonuna dönüşebilir. Bu durumda çocuklarda hırıltılı solunum ve balgamlı öksürük ortaya çıkar. Çocuklarda öksürük ve solunum sıkıntısı gibi durumlar genellikle geceleri artış gösterir. Bebekler ve küçük çocuklar balgam çıkarmayı beceremeyebilirler. Ya öksürdükten sonra yutarlar veya şiddetli öksürüğün etkisi ile kusarlar. Kusma çocukta geçici bir rahatlama sağlayabilir. Çocuklarda öksürük genellikle geçicidir. Ancak uzun süren balgamlı öksürük ve eşlik eden ateş, solunum sıkıntısı gibi belirtiler varsa doktora gitmek gerekir.
Çocuklar bir yıl içinde pek çok defa öksürük sorunu yaşayabilirler. Çocuğun genel durumu iyi ve eşlik eden ciddi bir belirti yoksa evde alınabilecek basit tedbirlerle çocuk rahatlatılabilir. Oda havasını nemlendirerek veya buhar solutarak çocuğunuzun balgamını rahat atmasını sağlayabilirsiniz. Ilık olarak tüketilen su ve bitki çayları balgamın yumuşamasını ve rahat atılmasını sağlayabilir. Sütün balgamı koyulaştırdığı bilinmektedir. Bu nedenle hastalık dönemlerinde mümkünse süt tüketimini azaltabilirsiniz. Özellikle gece öksürüğü çocuğun uykusunu böldüğü ve dinlenememesine neden olduğu için yatmadan önce öksürüğe iyi gelen bir ürün kullanabilirsiniz.
Bisolnatur doğal içerikli bir öksürük şurubudur. Bisolnatur bir ilaç değildir. Hem çocuklarda hemde yetişkinlerde kuru ve balgamlı öksürüğü rahatlatır. Sonbahar mevsimi ile birlikte grip ve solunum sistemi hastalıklarında artış yaşanır. Bu enfeksiyonlara öksürük sıklıkla eşlik eder. Arka arkaya öksürmek hem yetişkinleri hemde çocukları yorar. Bisolnatur koruyucu, renklendirici ve katkı maddesi içermez. Hoş bir tada sahip olan bisolnatur 1 yaş üzerindeki çocuklarda ve yetişkinlerde rahatlıkla kullanılabilir. Hamileler ve emziren annelerin kullanmadan önce hekime danışmaları gerekir.
Bisolnatur boğazdan geçen balgamı nemlendirip yumuşatarak kolaylıkla atılmasını sağlar.
Bisolnaturu kullanmadan önce kullanma kılavuzunu dikkatle okuyunuz. Şişeyi kullanmadan önce iyice çalkalayın. Ölçü olarak kutunun içinden çıkan kaşığı kullanın. Bir doz bir ölçü kaşığıdır (1 ölçü kaşığı=1 tatlı kaşığı) . Bisolnatur günlük dozları şu şekildedir:
Hamileler ve emzirenler hekime danışarak ürünü kullanabilirler. Sizin veya çocuğunuzun öksürüğü bir haftadan uzun sürüyorsa, kanlı balgamlı öksürük varsa, ateş eşlik ediyorsa hekime başvurunuz.
Yayınlama Tarihi:
Son güncellenme Tarihi:
Solunum yolları ile ilgili bir hastalığınız olduğunda öksürük gelişebilir. Bu da beraberinde balgamı getirebilir. Balgam boğazınızda ya da ciğerlerinizde olabilir. Solunum yollarınızda biriken ve tiksinti uyandıran balgamın neden olduğunu merak edebilirsiniz. Bu yazıda “balgam neden olur?” ve “balgama ne iyi gelir?” gibi soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
Balgam, özellikle ciğerlerinizden öksürdüğünüzde gelen, içeriğinde çoğunlukla su, tuz ve antikorlar olan jölemsi bir sıvıdır. Burundan gelen mukus (sümük olarak bilinir) ile karşılaştırıldığında balgam, daha kalın ve yapışkan bir görünüme sahiptir. Her nefes alışınızda aslında toz, alerjen, kalıntı ve virüsleri vücudunuza çekmiş olursunuz. Hava yollarınızdaki balgamın amacı, bu maddelerin her birini hapsetmektir. Sonra bu mukus, alt solunum yolları olan soluk borusu, bronşlar ve akciğerlerden atılır. Aslında bu yapışkan madde, mikropları ciğerlerinizden uzak tutmaya çalışır.
Boğazda oluşan mukus ile balgam, birbirlerinin yerine kullanılsa da aynı şey değildir. Sıvı daha inceyse, burun ve sinüslerden geliyorsa bu mukustur. Boğazınızdaki sıvı, daha kalın ve daha yapışkansa bu balgamdır.
Vücudun belirli bir miktarda ihtiyaç duyduğu bu yapışkan sıvının aşırı üretilmesinin bazı nedenleri vardır. Bunlardan en yaygın neden; soğuk algınlığı gibi solunum yolu enfeksiyonlarına karşı bağışıklık sisteminin verdiği tepkidir. Bağışıklığınız, soğuk algınlığı ile savaşırken daha fazla mukus üretir. Bazen de alerjik bir reaksiyon veya solunum yollarındaki bir tahriş sebebiyle balgam oluşur. Bunların da yaygın olarak nedenleri sigara içmek ve alerjenleri solumaktır. Astım hastaları, öksürmekten daha çok balgam çıkarırlar. Bu ciddi bir duruma işaret edebilir. Balgam, ciğerlerde bulunan küçük tüycükler sayesinde maddeleri ciğerlerden uzaklaştırmak için hareket eder. Yapışkan madde, yukarı doğru çıkar ve boğaz balgamına dönüşür. Buna mukosiliyer temizleme denir.
Boğazınızda her sabah balgam olduğunu hissedebilirsiniz. Gece boyunca daha az hareket etmeniz ve uyku pozisyonu almanız halinde balgam, boğazınızda ve ciğerlerinizde birikebilir. Sabah, hareket etmeye başladığınızda o da dağılır ve hareket etmeye başlar. Gece boyunca biriken balgamı, vücut öksürerek dışarı atmak ister. Aşırı alkol alımı da balgama neden olabilir. Ciğerler, günde yaklaşık mililitre mukus üretir ama bu fark edilmez. Bunun fark edildiği zamanlar genellikle hastalık dönemleridir.
Balgam yeşil ya da sarı renkliyse bu, enfeksiyon olduğunun işaretidir. Bu renk, enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücrelerinin ürettiği enzimden kaynaklanır. Kalın balgam, bir haftadan uzun süre devam ederse bu, viral enfeksiyonun bakteriyel bir enfeksiyona döndüğünün göstergesidir. Sinüs enfeksiyonları, zatürre ve bronşit gibi durumlarda bu rengi alır.
Balgam şeffaf, açık renkteyse bu, basit soğuk algınlığı ya da alerjik rinit gibi alerjilerin neden olduğu bir balgamdır. Çünkü alerjiler, mukus zarlarını histamin üretmesi için tetikler ve bu da hücrelerin daha fazla mukus üretmesine neden olur. Anti-histamin ilaçlar almak bu balgam üretimini durdurabilir.
Uzun süreli balgam oluşma durumu bazı hastalıklar nedeniyle görülür. Bunlar; kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), kistik fibroz ve astım gibi hastalıklardır.
Balgam kahverengi bir görünüme sahipse bu, bakteriyel zatürre, KOAH, kistik fibroz gibi hastalıkların apse yapmasından kaynaklanır.
Balgam beyaz renkli ise bu, viral bir enfeksiyon tarafından tetiklenir, bakteriyel bir enfeksiyona dönüşürse sarı ve yeşil renk alabilir. Kalp yetmezliği, kronik reflü, KOAH gibi sebepler bu balgama neden olabilir.
Siyah renkli balgam ise kömür, is gibi şeylerin solunmasıyla oluşur. Sigara nedeniyle de karşılaşılır. Bazen kistik fibroz hastaları ve kömür işçilerinde görülür.
Balgam kırmızı veya pembe renkteyse bu tıbbi olarak değerlendirilmelidir. Verem (tüberküloz), kalp yetmezliği, zatürre, pulmoner emboli (akciğerdeki kan pıhtıları) ve akciğer kanseri gibi hastalıkların habercisi olabilir.
Kahverengi, pembe/kırmızı ve siyah renkli balgam görülürse vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir. Üstelik kilo kaybı, yorgunluk ve öksürük eşlik ediyorsa acilen doktora danışılmalıdır. Balgamınız kalınsa ve düzelmiyorsa, ateşiniz 38 derecenin üzerindeyse yine doktora gidilmelidir.
“Balgam nasıl geçer?” diye düşünüyorsanız, balgama iyi gelen birkaç basit öneriyi uygulayabilirsiniz. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Balgamı atmanız için burnunuzdan destek alabilirsiniz. Ağzınızı kapatıp burnunuzdan nefes alın. Dil ve boğaz kaslarınız ile fazla balgamı tutabilirsiniz. Havayı ve tükürüğü ileri doğru iterken dilinizde bir U şekli oluşturun ve balgamı lavaboya tükürün.
Balgamı bu teknikle atmanız doğrudur. Ancak balgamı atmak için hızlandırıcı birtakım uygulamalar yapabilirsiniz. Balgamı daha kolay atmak için öncesinde balgam söktürücü içip balgamı yumuşatabilirsiniz. Yine aynı şekilde bal ilave ettiğiniz bir bitki çayı içmek de balgamı yumuşatarak daha kolay atmanızı sağlayabilir. Sıcak bir duş almanız da balgam atmanızı hızlandırabilir. Zencefil, zerdeçal, karabiber, limon ve balı karıştırarak hazırlayacağınız bir karışım yine balgam atmanızı kolaylaştırabilir. Bu tür bir macun karışımı aynı zamanda iyileştirici bir etki de sağlayabilir. Tahriş olan boğazınızda rahatlama yaratabilir.
Doğal yollarla balgam sökülmesi için esansiyel yağlardan yararlanabilirsiniz. Anti-bakteriyel ve anti-inflamatuvar olabilen bu yağlar, sinüslerde rahatlama sağlayabilir. Uçucu yağı suya damlatarak buhar banyosu yapabilir ya da göğsünüze sürebilirsiniz. Tıkanıklığa yardımcı olabilecek bazı bitkisel yağlar şunlardır:
Ancak bu uçucu yağları kullanmadan önce mutlaka doktora sorun. Su içmenin yanında su ile gargara yapmak da balgam söktürebilir. Yine tuzlu su ile gargara yapmak balgamı gevşetebilir. Balgamı önlemek için bağışıklığınızı güçlü tutarak enfeksiyonlardan korunun.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
İstanbul Aydın Üniversitesi VM Medical Park Florya Hastanesi'nden Kulak Burun Boğaz Uzmanı Opr. Dr. Melih Çiçek, balgam ve renkleri hakkında şu bilgileri verdi:
AÇIK
Berrak mukus normaldir. Su, tuzlar, antikorlar ve diğer bağışıklık sistemi hücrelerinden oluşur. Solunum yollarında üretildikten sonra, çoğu boğazın arkasından iner ve yutulur.
BEYAZ
Beyaz mukus burun tıkanıklığı sinyalleri verir. Burun boşluğu sıkışık olduğunda, dokular şişer ve iltihaplanır, bu da mukusun solunum yolundan geçişini yavaşlatır. Bu olduğunda, mukus daha kalın ve bulutlu veya beyaz hale gelir.
SARI
Sarı mukus, bağışıklık hücrelerinin enfeksiyon bölgesinde veya başka tür bir inflamatuar hasar bölgesinde çalışmaya başladığını gösteriyor.
Beyaz kan hücreleri, mikroplarla savaşmaktan sorumlu olan bağışıklık sisteminin hücreleridir. Enfeksiyonla savaşmaya devam ederken, mukusa sarımsı bir renk verirler.
YEŞİL
Vücutta solunum sisteminin bakterilerle iltihaplanması nedeniyle oluşan balgam yeşil renkte olabilir. Özellikle akciğer apsesi, kronik bronşit, bronşektazi, zatürre gibi akciğer hastalıklarında kişilerde yeşil balgama rastlanır. Astım hastalarında da yeşil balgam görülebilir. Bağışıklık yanıtı sırasında üretilen beyaz kan hücreleri, mikroplar ve diğer hücreler ve proteinler balgama yeşil renk verir.
KIRMIZI
Kırmızı balgam kanın varlığına işaret eder. Balgamda kan görülmesine ilişkin pek çok neden vardır. Solunum yolu enfeksiyonları (öksürük gibi) bazen akciğerlerde veya hava yollarında küçük kan damarlarının tahrişine neden olabilir ve bu da kanamalara sebep verebilir.
Diğer durumlarda mukustaki kan ciddi bir tıbbi durumun varlığına işaret edebilir.
KAHVERENGİ
Kahverengi balgam muhtemel bir kanamayı gösterebilir ve eğer öyleyse, muhtemelen bir süre önce meydana gelen kanamadan kaynaklanıyor olabilir. Parlak kırmızı veya pembe balgam, kanamanın daha yakın bir tarihte olduğu anlamına gelir.
SİYAH
Siyah mukus mantar enfeksiyonunun varlığına işaret edebilir. Siyah balgamı olan biri, özellikle bağışıklık sisteminin zayıflamış olması durumunda derhal doktora başvurmalıdır.
NE ZAMAN BİR DOKTORA GÖRÜNMELİSİNİZ?
Yeşil, sarı veya kalınlaşmış balgam varlığı daima bir enfeksiyonun varlığına işaret etmez. Ayrıca, bir enfeksiyon varsa, balgamın rengi, bir virüs, bir bakteri veya başka bir patojenin buna neden olup olmadığını belirtmez. Basit bir alerji de mukus renginde değişikliğe neden olabilir.
Beyaz, sarı veya yeşil mukusu olan, bu belirtileri birkaç günden fazla gösteren veya ateş, titreme, öksürük ve sinüs ağrısı gibi diğer semptomları olan insanlar, doktorlarını ziyaret etmelidir. Bununla birlikte, doktordan randevu almadan evde birkaç gün beklemek büyük olasılıkla iyidir.
Yeni, koyu kırmızı, kahverengi, siyah veya köpüklü balgam belirtileri gösteren biri randevu almak için hemen doktorlarını aramalıdır. Bu semptomlar, derhal tedaviyi gerektiren daha ciddi bir tıbbi durumun belirtileri olabilir.
Beyaz, sarı veya yeşil balgama sahip olmak, genellikle evde tedavi edilebilir. Dinlenmeye ve bol bol su içmeye çalışın.
Kaynak: Bültenler / Sağlık