Kısmi Emeklilik Ile Normal Emeklilik Arasındaki Fark

EYT' yasasından primi yetmeyip yararlanamayanlar için başka seçenekler de bulunuyor. Önümüzdeki günlerde emeklilik yaşının özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre esnetilmesi, esnafın emekliliği için gerekli prim gün sayısının düşürülmesi gibi yeni adımlar devreye girmiş olacak. İş Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre EYT kapsamında olup da primi yetmeyenler kısmi emeklilik hakkından yararlanabilir. Kısmi emeklilikte 15 yıl ve günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabilecek.

KÖK MAAŞLAR DA ARTACAK

Bunun için yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaşını buluyor. Aylık tutarı sigorta başlangıcının 'den önce ve sonra olmasına göre değişiyor. Kısmi emeklilik hakkı kazananlar için de kök aylıkları ne olursa olsun alacakları aylık lira olacak. Temmuz ayında yeni zamla birlikte kök maaşlar da artacak.

EYT'yi az farkla kaçıranların erken emeklilik konusunda merak ettiği bazı soruların yanıtları şöyle:

1- Kısmi emekli (yaşlı) aylığına hak kazanma şartları nelerdir?

Kısmi emeklilik, belli bir yaşa geldiği halde primini tamamlayamayan sigortalılara yaştan emeklilik hakkı tanınıyor. Yaş haddi işe başlama tarihi, çalışılan statüye göre değişiyor. Buna göre, 8 Eylül 'dan önce sigortalı olanlar 15 yıl, günü dolduğunda arası değişen yaşı doldurduğunda emekli olabilir. Bu tarihten sonra çalışmaya başlayanların günü tamamlaması gerekiyor

İlk defa çalışmaya Eylül Nisan arasında başlayan SSK'lılar 25 yıl sigortalılık prim günü doldurduğunda kadın 58 erkek de 60 yaşında emekli aylığı alabilir. Mayıs 'den sonra sigortalı olanların primini 1 Ocak 'ya kadar güne tamamlaması koşuluyla 63 yaşında emekli aylığına hak kazanabiliyor.

doğumlu bir kadın çalışan Nisan 'de ilk defa sigorta primi ödemiş ve Ocak 'da prim dününü doldurmuştur. Kısmi olarak ne zaman emekli olabilir?

9 Eylül tarihinden önce işe başlangıç sigortası olan kadınlar; 15 yıl, prim günü ve 50 yaşını tamamlamak suretiyle emekli olabilir. gün prim ödeme sayısını 24 Mayıs Mayıs tarihleri arasında doldurduğu için 15 yıllık sigorta süresi ve yaş şartını 25 Mayıs tarihinden sonra yerine getireceği için kısmi olarak 58 yaşında emekliliğe hak kazanır.

Sigortalıların kısmi yaşlılık aylağına hak kazanacağı kademeli yaş haddi,( kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş, 15 yıl çalışma süresi prim gün sayısı) hangisi en son sağlandıysa bunun sağlandığı tarihe göre emeklilik hesabı yapılıyor.

3- Kimler prim günüyle emekli olabilir, aylıklar normal emeklilerden çok mu düşük?

İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre 8 Eylül 'den önce işe başlayan kadınlarla 8 Eylül 'dan önce işe başlayan erkekler 15 yıl sigorta süresi, günü tamamlayarak emekli olabilir. Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre 23 Mayıs 'de 15 yılkı sigortalılık süresini dolduran kadınlar 50, erkekler de 55 yaşını doldurduysa gün malullük, yaşlılık, ölüm sigortaları primi ödemiş olanlar istediklerinde emekli olabilir.

Normal şartlarda emekli olup elde edilecek aylıktan yüzde daha düşük oluyor. En düşük emekli aylıkları lira yükseldiği için bağlanan aylık düşük de olsa bu tutarda bir gelir söz konusu olacak.

4- Hangi sigortalılar daha kolay şartlar ile yaşlılık aylığına hak kazanır?

Çalışmaya başladığı tarihten önce malul olanlar, engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlar, çalışma gücü kaybı olanlar, maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışanlar, erken yaşlandığı tespit edilenler, özel olarak korunmakta ve bu sigortalıların daha kolay şartlarda emekli olabilmelerine imkan tanınıyor.

5- Emekliyim tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başladım. İşten ayrıldığımda emekli aylığım tekrar nasıl bağlanır?

Yeni aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılacak artışlar uygulanarak yeni aylık başlangıç tarihi itibarıyla bulunan tutarı ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşur.

6- Yaşlılık toptan ödemesinin koşulları nelerdir?

Sosyal güvenlik sistemine ödenen primler emekli olmaya, aylık bağlanmasına yeterli değilse yaşlılık toptan ödemesi ile primler iade alınabiliyor.

Bu ödemeden yararlanabilmek için kadınların 58, erkeklerin de 60 yaşını doldurması gerekiyor.

Örneğin 7 bin prim günüyle 60 yaşında emekli olacak bir erkek çalışanın sadece 2 bin prim günü varsa bunu geri alabilir.

HAZAL ATEŞ

İsteğe bağlı sigorta nedir? Kimler bu sigortadan yararlanabilir? İsteğe bağlı sigorta ödeyerek emekli olma imkânı var mıdır? Hangi sigorta kollarından emekli olunabilir? Ne zaman bu sigortalılık son bulur? İsteğe bağlı sigorta tutarı ne kadardır. 
 
          İsteğe bağlı sigorta sayılı kanunda; “kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tabi olmalarını sağlayan sigortadır.” Şeklinde tanımlanmıştır.  
Kimler bu sigortadan yararlanabilir. ?
Türkiye’de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından aşağıdaki şartlar aranır: 
sayılı Kanuna tâbi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak durumunda olanlar, 
-4/a kapsamında sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak durumunda olanlar, 
-Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olanlar, 
yaşını doldurmuş olanlar, 
-İsteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle Kuruma başvuruda bulunmuş olanlar isteğe bağlı sigortalı olabilirler.  
 
Yine belirtelim ki isteğe bağlı sigortalı olabilmek için T.C. vatandaşı olma şartı yoktur. Yasal olarak Türkiye’ de ikamet etme şartı vardır. Ölüm sigortasından gelir/aylık alanlar isteğe bağlı sigortalı olabilir. Yine kendi sigortalılığı nedeniyle gelir (aylık değil) bağlanmış olanlar isteğe bağlı sigortalı olabilirler. 
 
Bu kapsamda yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşları isteğe bağlı sigortalı olma imkanından mahrum bulunurken kanun uyarınca “Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki iş yerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinden isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunanlardan Türkiye’de ikamet şartı aranmaz.”  
 
Emekli olunabilecek sigorta kolları şunlardır: 
 
                - İsteğe bağlı BAĞKUR (4/b sistemi) 
                - İsteğe bağlı Ek 5 Tarım sigortası (SSK) 
                - Ev hanımları için isteğe bağlı BAĞKUR (4/b sistemi) 
                - İsteğe bağlı emekli sandığı ödemesi (4/c sistemi) 
 
İsteğe bağlı sigorta ödeyen bir kişi aşağıdaki şartları karşıladığında emekli olabilir:  
-İlk sigorta giriş tarihi tarihi ve öncesi olan kişiler 10 yıllık sigorta süresi ve gün prim ödeyerek, 
-İlk sigorta giriş tarihi ile tarihi arasında olan kişiler yaş haddinden emeklilik için 25 yıllık sigortalılık süresi, 60 yaş ve gün prim ödemesi yaparak, 
-İlk sigorta giriş tarihleri tarihi ve sonrası olan kişiler yaş haddinden emeklilik için 63 yaş ve gün prim ödemesi yaparak, 
-Normal emeklilik için Ek 5 tarım pim ödemesi gerçekleştiren kişiler gün prim ödemesi yaparak, 
-İsteğe bağlı BAĞ-KUR (4B) kişiler normal emeklilik için gün prim ödemesi yaparak, 
-Ev hanımları gün prim ödemesi yaparak, 
 
İsteğe bağlı sigorta tutarı ne kadardır. 
İsteğe bağlı sigorta primi, prime esas kazanç alt sınırı ile üst sınırı arasında sigortalı tarafından belirlenen prime esas kazancın %32’sidir. Bunun %20 si MYÖ, %12’ si genel sağlık sigortası primidir. 
Ay içindeki çalışması 30 günün altında olanlar ile kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlardan ay içindeki çalışmasını 30 güne tamamlamak için isteğe bağlı sigortalı olanlar aynı zamanda işsizlik sigortası kapsamında olup, prim oranları toplam %35’ dir. 
 
İsteğe bağlı sigortalılık ne zaman sona erer? 
?    İsteğe bağlı sigortalılığını sona erdirme talebinde bulunanların, primi ödenmiş son günü takip eden günden, 
?    Aylık talebinde bulunanların, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden, 
Ölen sigortalının ölüm tarihinden, itibaren sona erer.