Kulak Altı Boyunda Şişlik

Erken evrede başarı oranı yüzde 90&#x;ları buluyor

Tiroit, cilt, gırtlak, dudak ve dil kanserlerinin son yıllardaki görülme oranının artmasın özellikle sigara, alkol kullanımı ve endüstriyel gıdaların daha fazla tüketilmesinin yanı sıra çevre kirliliği en önemli etken olarak gösteriliyor. Baş boyun kanserleriyle ilgili dikkati çekmek gereken en önemli nokta ise erken evrede yakalandığında yüzde 90’ları bulan başarı oranıyla tedavi edilebiliyor olması. İark edildiğinde zaman kaybedilmeden hekime başvurulması gereken 6 önemli baş boyun kanresi belirtileri.

Boyunda şişlik, kulak ağrısı, ses kısıklığı, nefes darlığı, yutma güçlüğü gibi şikayetleri olan kişilerin bir an önce baş boyun kanserleri konusunda deneyimli uzmana başvurması gerekiyor. Tanı için detaylı kulak burun boğaz ve baş boyun muayenesi ile başlıyor. Desteklemek ve evrelendirme için ultrason, tomografi, MR (magnetik rezonans) ve PET görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılıyor. Ancak asıl tanı biyopsi ile konulabiliyor. Geniz kanserleri dışında bu kişilerde en önemli tedavi cerrahi yöntem oluyor. Geniz (nazofarinks) kanserlerinde daha çok radyoterapi kullanılıyor. Erken evrede cerrahi tek başına yeterli iken ileri evrede cerrahi ve sonrasında radyoterapiden da yararlanılıyor. Baş boyun kanserlerinde geç dönemde tedavi süreci hem kişi, hem de baş boyun cerrahı için oldukça meşakkatli geçiyor. Şüphelenilmesi gereken belirtiler ise şöyle;

Boyunda şişlik

Hepsi kanseri işaret etmese de ağrısız ve büyüme eğilimi olan şişliklerde baş boyun kanserlerinden şüphelenmek gerekiyor. Başlangıçta gözle görülemeyen ve elle hissedilebilen şişlikler hastalığın evresine ve türüne göre aylar içinde hızla büyüyebiliyor. Bu nedenle, boyun bölgesinde iki haftadan uzun sürede geçmeyen şişliklerin mümkün olan en kısa zamanda bir uzman tarafından değerlendirilmesi önem taşıyor.

Ses kısıklığı ve ses değişimi

Gribal enfeksiyon, ses tellerinin aşırı zorlanması, geçmeyen öksürükler ses kısıklığı sebepleri arasında yer alabiliyor. Ancak, iki haftadan uzun süren ses kısıklığı ve ses değişimleri gırtlak kanseri açısından da önemli bir belirti olduğu için dikkate alınması gerekiyor. Özellikle risk grubundaki kişilerin bu konuda dikkatli olması gerekiyor. Belli bir karakteri olmayan bu ses değişimleri kanser oluşumundan sonra düzebiliyor. Bu nedenle de kişiler açısından yanıltıcı olabiliyor.

Dudakta ve ağızda geçmeyen yara

Dil ve dudak kanserlerinde dudaklarda normalin dışında iyileşmeyen yara şikayetleri görülebiliyor. Yara ve şişliklerde enfeksiyon oluşmadığı takdirde ağrısız seyredebiliyor. Ancak yara ya da şişlik boyundaki bir kitleye eşlik ediyorsa kanser riskini artırdığı için en kısa zamanda baş boyun muayenesi öneriliyor.

Yutma güçlüğü

Boğaz ve yemek borusu kanserleri katı gıdaların ve bazen sıvıların yutulmasını zorlaştırıyor. Gıdaların boğaz ve yemek borusunda batma hissi uyandırması, mide bulantısı ve gıdaların ağızdan tekrar çıkma durumunda mutlaka hekime başvurmak gerekiyor. Yutma güçlüğü yaşayan kişilerde bu duruma kulak ağrısı, ağız kokusu ve boyunda şişlik de eşlik edebiliyor.

Kulak ağrıları

10 günden uzun süren kulak ağrıları şikayetiyle birlikte, yutkunma güçlüğü, ses kısıklığı ya da boyunda bir şişlik görülüyorsa kulak ve etrafında oluşan ağrılar boğazda büyüyen tümöre ya da enfeksiyona bağlı olabiliyor. Enfeksiyondan ayıran en önemli özelliği ise ateşle birlikte artarak devam eden ağrılar oluyor. Ayırıcı tanının yapılabilmesi ve baş boyun kanserleri açısından erken tanının sağlanabilmesi için uzman görüşüne ihtiyaç duyuluyor.

Vücudumuzdaki ana tükürük bezleri, tıp dilinde majör tükürük bezleri olarak da adlandırılan kulak önü (parotis), çene altı (submandibuler) ve dilaltı (sublingual) tükürük bezleridir. Tükürük bezi tümörlerinde tanıda önce hastanın şikâyetleri dinlenir. Tipik olarak iyi huylu tükürük bezi tümörü, en sık yerleştiği kulak önü tükürük bezinde yavaş yavaş büyür. Genellikle hastanın kulak memesi altında ya da önünde hareket edebilen bir topak olarak hissedilir ve ağrı yapmaz. Bazen hastalar söz konusu kitleyi fark eder etmez başvurur, bazen de birkaç yıl boyunca iyice büyümesine izin verip kozmetik bir sorun yaratınca hekime gelirler. Kötü huylu tümörler ise daha hızlı büyürler, bunlar sert, ellediğimizde hareket yeteneği az ya da hiç hareket etmeyen kitleler olarak karşımıza çıkabilirler. Bu nedenle kulak memesi çevresinde giderek büyüyen bir kitle fark edildiğinde bir Kulak Burun Boğaz uzmanına başvurulması önerilir.

Kaynak: seafoodplus.info

Ne olabilir?  
Boyunda şişlik son derece yaygın bir durumdur.  Boyunda karşınıza çıkan şişlik enfeksiyona bağlı olarak büyümüş bir lenf bezesine, doğumsal kaynaklı kistik bir kitleye ve bu kitlenin aniden büyümesine, baş boyun bölgesinde yerleşmiş kötü huylu tümörlerin buradaki lenf bezelerine yayılmasına, lenf bezlerini tutan iyi veya kötü huylu hastalıklara bağlı olarak olabilir.
Kanser olma ihtimalleri bulunmakla beraber özellikle çocuklar ve genç yetişkinlerde boyun kitlelerinin büyük çoğunluğu kanser değildir.
Bir boyun şişliğinin en olası nedeni lenf düğümü olarak bilinen lenf bezlerinin enfeksiyonu yani iltihaplanmasıdır. Normalde boyun bölgesinde çok sayıda lenf bezi olmasına rağmen bunlar ele gelmezler. Ancak lenf düğümlerinin kendilerinin veya baş boyun bölgesindeki diğer bölgelerdeki enfeksiyonların (Soğuk algınlığı, tonsillit, göğüs enfeksiyonları, kulak enfeksiyonları, diş enfeksiyonları ve apse, cilt enfeksiyonları, su çiçeği, uçuk, HİV vb.) sonucunda boyunda ağrılı, hızlı büyüme gösteren şişlik yaparlar. 
Bunun dışında tükürük bezi hastalıklarında, boyundaki ana damarların hastalıklarında, baş boyun bölgesinin iyi huylu ve huylu tümörlerinde, gelişimsel bozukluklarda, tiroit bezi hastalıklarında da boyunda şişlik oluşabilir.

Endişelenmeli miyim?
Çocukluk yaş grubunda boyun kitlelerinde ön planda enfeksiyona bağlı lenf bezi büyümeleri akla gelir. İleri yaşta görülen ve hızlı büyüme gösteren boyun kitlelerin de ise mutlaka kötü huylu tümörler akılda tutulmalıdır.
Boyundaki şişlikte endişelenecek bir şey olmadığından emin olmak için tek yol doktoru ziyaret edip her şeyi kontrol altına almaktır. Çok yaygın bir kural olarak, yumuşak ise, daha az endişe verici bir nedeni olması muhtemeldir. Aynı zamanda kendi başına kaybolursa yine daha az ciddi bir şey olması muhtemeldir. Kırmızı ya da ağrılı ise, bir enfeksiyon olabilir ve antibiyotik gerekebilir. Boyun şişliklerinin en endişe verici türleri çok sert, katı ve yavaş yavaş büyüme eğilimindedirler. Genelde boyundaki şişlikler için doktorunuza görmeniz gerekir, ama aşağıdaki belirtilerden herhangi biri varsa o zaman en kısa zamanda doktorunuza başvurunuz:

• Hiç denemeden kilo vermek
• Üç haftadan uzun bir süre için sesinizde bir değişiklik (ses kısıklığı gibi)
  Nefes nefese hissetmek veya nefes almada güçlük çekme.
  Kan öksürmek
  Sürekli bir yorgunluk hissi.
  Açıklanamayan çürükler
• Gece terlemeleri
• Yutma güçlüğü

Şişkinlik nereden gelmiş olabilir?
Şişlikler boynunuzun dış yüzeyinden yani cildiniz ya da cilt altında bir alandan ortaya çıkabilir. En sık:

• Cildiniz ve altındaki doku, yağ ve kas katmanları.
• Tiroid beziniz: Bu bezi boynunuzun alt kısmının ortasındadır ve metabolizmayı kontrol etmek için yardımcı olur.
• Tükürük bezleriniz: Bu bezler yemek yerken tükürük salgılar ya da yiyeceği düşünür. Boynunun her iki tarafında üç ana tükürük bezi vardır. Parotis beziniz kulaklarının önünde, submandibular beziniz çenenizin altında ve sublingual bezleriniz de dilinizin altında bulunur.
• Boynundaki kan damarları
• Lenf bezleri: Bu vücudunuzdaki enfeksiyon veya iltihap mücadele sürecinde şişkinlik. Eğer boyun birçok da dahil olmak üzere vücudunuzun çeşitli yerlerinde yerleşirler.

Doktor ne yapacak?
İlk olarak doktor şişlik hakkında biraz daha fazla bilgi isteyecektir. Size şu gibi sorular sorulacaktır:

• Ne zamandır orada?
• Yavaş yavaş mı yoksa aniden mi çıktı?
• Acıyor mu?
• Herhangi bir şekilde rahatsız oldun mu?
• Son zamanlarda yurtdışına gittiniz mi?
• Hiç deri döküntün oldu mu?
• Başka bir belirti var mı? (Özellikle yorgun hissetmek, kolay morarma, gece terleme, kilo kaybetme.)
• Sigara içer misin?

Sonrasında boyun şişliği için muayene yapılacaktır. 

Herhangi bir teste ihtiyacım olacak mı?
Doktorunuz daha sonra muayenede ne bulduklarına ve şişliğin nerede olduğuna bağlı olarak bazı testler önerebilir. Kan testleri yararlı olabilir (tiroit fonksiyonlarını kontrol etmek için, lenfoma veya lösemi gibi kan ile ilgili kanserleri dışlamak için) Ultrason yapılması şişliğin doğasını anlamada genellikle yararlı bir testtir. Diğer tetkik türleri de kullanılabilir.

Boyun şişlikleri nasıl tedavi edilir?
Nedenine bağlı olarak tedavi değişkenlik göstermektedir. Reaktif lenf düğümleri, ilk etapta kendilerine neden olan durum düzeldiklerinden herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymazlar. Genelde şişliğe neden olan durum tedavi edilir. Örneğin, yetersiz çalışan bir tiroid bezi, yerine tiroid hormonu olan tiroksin ile tedavi edilir. Tükürük kanallarındaki taşlar çıkarılabilir, tıkanıklık giderilir ve şişlikten kurtulur. Apse gibi enfeksiyonlar antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Bazı şişlikler onları çıkarmak için bir operasyona ihtiyaç duyabilir. Örneğin deri tümörleri veya büyük lipomlar. (Herhangi bir rahatsızlığa neden olmayan küçük lipomların mutlaka alınması gerekmez.) Kemoterapi genellikle lenfoma ve lösemiler gibi kanla ilişkili kanserleri tedavi etmek için kullanılır.
 

Uzun süren ses kısıklığı, boyun bölgesinde şişlik, ağız içinde yaralar ve nefes alma güçlüğü gibi belirtilerle ortaya çıkan baş boyun kanserleri, bazı enfeksiyon hastalıklarıyla karıştırılabiliyor. Belirtiler hastayı çok rahatsız etmediği ve farklı hastalıklarla karışabildiği için tanı koymakta geç kalınabiliyor. Özellikle sigara ve alkol kullanan kişilerin rutin kontrollerini ihmal etmemesi erken tanı açısından önem taşıyor. Memorial Hizmet Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Op. Dr. Yalçın Varnalı, baş boyun kanserleri hakkında bilgi verdi.

Yaşam değişiklikleriyle önüne geçilebilir

Dünyada yılda ortalama bin yeni baş boyun kanseri vakası görülmektedir. Baş boyun kanserleri tüm kanserlerin yüzde ’unu oluşturmaktadır. 50 yaşın üzerinde daha sıktır ve erkeklerde kadınlara göre yaklaşık 3 kat daha fazla görülmektedir. Baş boyun kanserleri bölge itibarıyla solunum, konuşma, yutma ve işitme gibi çok önemli fonksiyonları etkilediğinden, tedavi edilmediği takdirde ciddi sıkıntılara yol açabilir. Dudaklar, dil, tükürük bezleri, yanaklar, ağız tabanı, diş eti, damak, bademcikler, geniz boşluğu, yutak, gırtlak, boyundaki lenf bezleri, burun boşlukları, sinüsler, kulaklar, boyun ve yüz cildi gibi geniş bir etkilenme bölgesi olan baş boyun kanserlerinin gelişmesi basit bazı yaşam biçimi değişiklikleri ile önlenebilmektedir.

Ağızdaki iyileşmeyen yaraları önemseyin

Baş boyun bölgesinde genellikle ağrısız ve giderek büyüyen şişlikler, ağız içinde, dilde veya dudakta iyileşmeyen yaralar baş boyun kanserlerinin habercisi olabilmektedir. Bununla birlikte aşağıdaki belirtiler varsa mutlaka bir uzmana başvurun.

• Ağızda uyuşukluk hissi ve ağızdan kan gelmesi
• Çiğneme ve yutkunma güçlüğü
• haftadan uzun süren ses kısıklığı veya seste değişiklik
• Nefes alma güçlüğü
• Tedaviye dirençli burun tıkanıklığı, burun kanaması veya kulak ağrıları, işitme azlığı
• Göz çevresinde şişlik veya çift görme

Sigara ve alkolden uzak durun

Baş boyun kanserlerinin gelişmesinde en önemli iki risk faktörü alkol ve sigaradır. Ağız ve boğaz bölgesinde kanserlerin yüzde 75’i tütün ve alkol ilişkilidir. Riski azaltmanın en basit yolu sigara ve alkolden uzak durmaktır. Bunun yanında genetik faktörler, çevresel ve hijyenik faktörler, endüstriyel ürünler ve radyasyon da baş boyun kanserlerine neden olabilmektedir. Rahim ağzı kanserine neden olan HPV ve öpücük ya da tükürük virüsü olarak bilinen EBV gibi virüsler de baş boyun kanserlerine yol açabilmektedir.

E ve C vitamini içeren gıdalar tüketin

Çevre kirliliği, sanayi atıklarının doğal su kaynaklarını ve doğayı tahrip etmesi, atmosferin kirlenmesi gibi etkenlerin yanı sıra yanlış beslenme de baş boyun kanserlerinde artışa neden olabilmektedir. Genel sağlık kurallarına dikkat edilmeli ve özellikle ağız sağlığı göz ardı edilmeyerek düzenli bakımlar yaptırılmalıdır. E vitamininden zengin koyu yeşil yapraklı sebzeler ile turunçgiller, kabak, maydanoz gibi C vitamini deposu gıdaları beslenme düzenine eklemek hastalıktan korunmada önemlidir. Sürekli güneş ışığına maruz kalmak, kronik demir eksikliği anemisi ve nikele maruz kalmak da baş boyun kanserlerine yol açabilmektedir.

Belirtileri ihmal etmeyin

Baş boyun kanserlerinde belirtiler hasta açısından çok rahatsız edici olmayabileceğinden, tanı gecikebilmektedir. Muayene ve kan tahlillerinin ardından radyolojik görüntüleme yöntemleri, endoskopik kontrol ve biyopsi ile tanı rahatlıkla konulabilmektedir. Baş boyun kanserlerinin erken tanısı ile uygulanacak tedavinin başarısı daha artmaktadır. Baş boyun kanserlerinin tedavisi genellikle birçok uzmanlık alanının birlikte çalışmasını gerektirir ve tedavi protokolü her hasta için değişebilmektedir. Baş boyun kanserleri için ilk seçenek cerrahi olmakla birlikte bazı tip kanserler için radyoterapi giderek daha ön plana çıkmaktadır. Başarılı bir tedavi hastalığı kontrol altına almanın yanı sıra yutma, yeme ve konuşma gibi fonksiyonların da korunmasını amaçlamaktadır. Baş boyun kanseri nedeniyle tedavi edilen hastalarda yemek borusu veya akciğer gibi farklı bölgelerde ikincil bir kanser gelişme oranını yüksek olduğu için tedavi sonrası takipler hayati önem taşımaktadır.