Kundak Zararlı Mı

Ülkemizde, eskiden tüm bebekler doğumdan sonra aylarca geleneksel yöntemlerle kundaklanırdı. Bu geleneksel kundaklama yönteminin, kalça çıkığı riskini arttırdığının tespit edilmesi üzerine kundaklama yasaklandı. Günümüzde, uygun zamanda ve doğru şekilde kundaklamanın gaz, kolik sancıları ve bebek uyku alışkanlıkları için faydalı olduğu görüldü ve bebeklerin kundaklanması öneriliyor, hatta özel kundak bezleri ve örtüleri pazarlanıyor.

Annelerin Kundakla İlgili En Sık Soruları;

• Kundak yapalım mı? Yapmayalım mı?
• Kundaklamanın yararları ve zararları nelerdir?
• Kundak yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar neler?
• Kundaklama ne zaman yapılmalı? Ne zaman bırakılmalı?
• Doğru kundaklama nasıl yapılır?

Kundak Yapalım mı? Yapmayalım mı?

Ülkemizde eskiden uygulanan, bacakların düz, sıkı sıkı sarıldığı geleneksel kundaklama yöntemi kalça çıkığı riskini arttırdığı için kesinlikle yapılmamalı. Ancak yarım kundak denen, kalça ve bacakları çok sıkmayıp, doğal pozisyonunda kalmasına izin veren, gövdenin üst kısmını daha sıkı saran kundakların bebek gelişminde yararlı olduğu görüldü ve gelişmiş pek çok ülkede doktor dernekleri tarafından öneriyor.

Her bebeğin kundaklanması da zorunlu değildir. Bazı bebekler kundaklanmakdan hoşlanmaz ve huzuruz olurlar. Bebeğinizi iyi gözlemleyin ve bebeğinizin tercihlerine saygılı olun.

Kundaklamanın Yararları ve Zararları Nelerdir?

Kundaklamanın yararları;

1. Anne karnı hissi uyandırır. Bebeğinizi doğumdan itibaren yarım kundak yöntemi ile kundaklayabilirsiniz, üst gövdenin sıkı sarılması bebekte anne karnı hissi uyandırır, bebek kendini güvende ve huzurlu hisseder.
2. Kaliteli ve daha uzun uyumayı sağlar. Yapılan çalışmalarda, kundaklanan bebeklerin daha çabuk uykuya geçtikleri, daha uzun ve rahat uyudukları görülmüştür. Kundakla kolların sarılması bebeklerde sık görülen moro refleksi denen sıçrama tarzındaki hareketleri azalttığı için sık uyanmayı da engellemekte ve uyku kalitesini artırmaktadır. Kundaklama rahat uyuyan bebekler için çok gerekli olmasa da özellikle gazlı, huzursuz, gelecekte uyku problemlerine aday bebeklerde çok işe yaramaktadır.
3. Ani Bebek Ölümü Sendromu (SIDS) riskini azaltır. Kesin olarak kanıtlanmamış olmakla birlikte bebeklerde kundaklama işlemi sırt üstünden yüz üstüne dönmeyi zorlaşırdığı için Ani Bebek Ölümü Sendromu (SIDS) riskini azalttığını gösteren yayınlar mevcut.
4. Bebeklerin huzurlu ve sakin olmasını sağseafoodplus.infoer kundaklama sırasında her ne kadar itiraz etseler, karşı koysalar da kundaklandıktan hemen sonra sakinleşirler.
5. Kundaklama sayesinde bebek daha uzun süre uyuyunca anne de dinlenebilir. Bu durum yorgunluk ve stresi azaltıp, süt üretiminin artırmasına yardımcı olabilir. Yani kundaklamanın anne sütüyle beslenmeyi kolaylaştırdığı söylenebilir.

Kundaklamanın zararları;

Uygun zamanda ve doğru şekilde uygulanan yarım kundaklamanın bir zararı yoktur.

1. Bacakların sıkı ve dümdüz bir şekilde sarıldığı geneneksel kundaklama yöntemi kalça eklemi çıkığı riskini artırır.
2. Bebeğin sıcaktan bunalma riski artabilir. Kundaklama uygun şekilde ve uygun malzeme ile yapılmalı.
3. Kendi başına karın üstü dönebilen bebeklerde, Ani Bebek Ölümü Sendromu (SIDS) riski artabilir. Bu yüzden, bebeklerin kendi başına dönmeye başladıkları aydan sonra kundaklama yapılmamalı.

Kundak Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Neler?

1. Kesinlikle kalça ve bacakları gevşek bırakan, sadece kolları saran yarım kundaklama yapın.
2. Kundak yaptığınız bebeğinizi mutlaka sırtüstü uyutun. Ani bebek ölümü sendromu riski, kundak yapıldığında yüzüstü yatırılan bebeklerde artmaktadır.
3. Bebeğin kollarını saran bölümü gevşek bırakmayın, hem kundaklama amacına uygun olmaz hem de gevşeyen kundak bezi bebeğinizin yüzünü kapatabilir ve bu durum bebeğin rahat nefes almasını engelleyebilir.
4. Aşırı sıkı kundaklama yapmayın, bebeğin vücut ısının arttırabilir.
5. Kundak yapacağınız bezin ya da bebek battaniyenin, mümkün olduğunca bebeği terletmeyen doğal malzemelerden yapılmış olmasına özen gösterin. Kundaklama için kalın, tüğlü battaniyeleri kullanmayın. Yarım kundaklama için üretilmiş hazır ürünler kullanılabilir.

Kundaklamaya Ne Zaman Başlanmalı? Ne Zaman Bırakılmalı?

Bebeğinizi doğumdan itibaren yarım kundak yöntemi ile kundaklamaya başlayabilirsiniz.

Sadece uyku zamanlarında kundak yapın. Kundak bebeğin hareketlerini kısıtladığından dolayı, kundaklama işini sadece uyku zamanları yapmak bebek için daha faydalı olur.

Bebeklerde kundağı bırakmanın en uygun zamanı, bebeğiniz dönmeye başladığı, yani bebek aylık olduğu zamandır. Bebeğinizin buna hazır olup olmadığını anlayabilmeniz için önce bir kolunu açıkta bırakın. Eğer bebeğiniz bu şekilde sık uyanmıyor ve rahat bir şekilde uyumaya devam ediyorsa, kundağı tümden kaldırmanız, kundaksız yaşama sıkıntısız bir geçişi sağlar.

Doğru Kundaklama Nasıl Yapılır?

Bebeğinizi kundak yapmak için hazır kundakların kullanabileceğiniz gibi, pamuklu bir battaniye de kundaklama işi için uygundur.

Bebekleri kundaklamanın birçok yöntem var. Bunlardan en sık kullanan 2 yöntem:

1. Yöntem

1. Bebeği kundaklamak için önce battaniyenin ya da kundak bezinin üst ucunu üçgen şeklinde içe doğru katlayın.
2. Bebeğinizin boynu, kundak bezinin ucuna gelecek ve başı açıkta kalacak şekilde bebeğinizi kundağın üzerine yerleştirin.
3. Bir kolu gövdesine yapışık şekilde bezle sarılı tutarak kundak bezinin bir ucunu gövdesine sarıp sırt altına sıkıştırın.
4. Kundak bezinin alttaki ucunu da bebeğinizin bacak arasından geçirip bu kıvrımın altına sıkıştırın.
5. Son olarak bebeğin diğer kolunu açıkta kalan uç kısımla sarıp, gövdesine çaprazlayarak yine sırt altına sıkıştırın.

2. Yöntem

1. Üst tarafını yaklaşık 20 cm olarak kıvırın; bebeği üzerine omuzları üst kısma gelecek şekilde yatırın.
2. Bebeğin ellerinden birini katladığınız yerin altına koyun.
3. Bezin ucunu bebeğin vücudunu sararak ayakları altına sıkıştırın.
4. Diğer elini de katladığınız yerin altın koyun.
5. Öteki ucu da bebeğin vücudunu sararak sırtının arkasına sıkıştırın.
6. Açıkta kalan fazla kısımları bebeğin ayaklarının altına yerleştirin. Bebekler sıkı olarak kundaklanmayı sevseler de, kundağın çok sıkı olmadığından emin olun.

Kundaklama şekilleri için; uluslararası doğumsal kalça displazisi enstitüsünün anneler ve bebek bakıcıları için hazırladığı videolarını aşağıdaki linkten ulaşabilir ve izleyebilirsiniz.

SAĞLIKLI VE MUTLU GÜNLER.

UZ. DR. DÜNDAR YAYKIRAN

ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI

seafoodplus.info

seafoodplus.info Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

seafoodplus.info Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

seafoodplus.info Dr. Dündar YAYKIRAN

Eski bir gelenek olan kundaklama tekrar popülerite kazandı. Bir dönem tüm bebekler doğumdan sonra aylarca kundaklanırken, sonradan kalça çıkığına eğilim yaratması nedeni ile tıp otoriteleri tarafından yasaklandı. Oysa günümüzde, özellikle de batı ülkelerinde uygun şekilde kundaklamanın bebek uyku alışkanlıkları için faydalı olduğu vurgulanıyor ve bebeklerin kundaklanması öneriliyor, hatta özel kundak bezleri ve örtüleri pazarlanıyor. Yeni doğum yapan annelerin de tabi ki aklı karışıyor. Peki gerçekten kundaklamanın yararları ve zararları nelerdir?

Dr. Özlem Ekiz Yörükalp: “Kalça çıkığının sık görülmesinin ana nedeni; bebeğin genellikle tüm gövdesinin sıkı bir şekilde sarılıp, kollar ve bacaklarının düz konumda sabitlenmesidir. Bacakların sıkı ve dümdüz bir şekilde sarılması da kalça ekleminde çıkığa eğilimi artırır.

Nasıl Sarmalı?

Ancak bu durum, eklemlerinde gevşeklik olan ve kalça çıkığına gelişimsel eğilimi olan bebeklerde görülür. Oysa kalça ekleminde gelişim geriliği olan bebeğinizi doğumdan sonra, bacaklarını mümkün olduğunca ayrık pozisyonda tutarsanız kalça çıkığı riskini de önlemiş olursunuz. Yani bebeğinizi, ilk aylarında sadece iki kat bez ile bezlemeniz bile olası bir kalça çıkığını engellemenize yardımcı olacaktır. Bu nedenle tüm gövdeyi saran, sıkı kundak artık hiç önerilmiyor.” diyor ve sözlerine şöyle devam ediyor: Günümüzde yarım kundak denen, kalça ve bacakları çok sıkmayıp, doğal pozisyonunda kalmasına izin veren, gövdenin üst kısmını daha sıkı saran kundaklar önerilmektedir. Yapılan çalışmalarda, kundaklanan bebeklerin daha çabuk uykuya geçtikleri, daha uzun ve rahat uyudukları görülmüştür. Kundakla kolların sarılması bebeklerde sık görülen moro refleksi denen sıçrama tarzındaki hareketleri azalttığı için sık uyanmayı da engellemekte ve uyku kalitesini artırmaktadır. Kundaklama rahat uyuyan bebekler için çok gerekli olmasa da özellikle gazlı, huzursuz, gelecekte uyku problemlerine aday bebeklerde çok işe yaramaktadır.

Anne Karnı Hissi Yaratır

Bebeğinizi doğumdan itibaren kundaklayabilirsiniz. Böylece bebeğiniz anne karnındaki, daha kapalı ve sarmalayan ortama kendini daha yakın hisseder ve huzurlu uyur, ancak kalçasını sıkıştırmamaya dikkat etmelisiniz.

Kundağın, kollarını saran bölümünü gevşek bırakmanız hem amaca uygun olmaz hem de gevşeyen kundak bezi ile bebeğinizin yüzü kapanabilir ve rahat nefes alması engellenerek ani bebek ölümü riskini artırır. Kundakladığınız bebeğinizi mutlaka sırt üstü uyutmalısınız. Kundaklanan ve yüzüstü yatan bebeklerde, ani bebek ölümü sendromu riski çok artmaktadır. Bu nedenle kundaklamayı, bebeğiniz dönmeye başlamadan, yani aylıktan önce bırakmanızda fayda var. Bebeğinizin hazır olup olmadığını anlamak için önce bir kolunu açıkta bırakmalı, ardından eğer bebeğiniz bu şekilde sık uyanmıyor ve rahat bir şekilde uyumaya devam ediyorsa, kundağı tümden kaldırmanız daha sıkıntısız bir geçiş sağlayacaktır.

Bütün bebekler; gerinme, banyo, beslenme ve masaj için bir zamana ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden hareketlerini engelleyeceğinden dolayı kundaklamayı, sadece uyku zamanları ile kısıtlamanız yararlı olacaktır.

Sıkı kundağın tek zararlı etkisi kalça çıkığına eğilimi artırması değildir. Ayrıca yapılan çalışmalarda bebeğin vücut ısısının çok artabileceği, çok sıkı kundak ile solunum hareketi de kısıtlanarak daha sık alt ve üst solunum yolu enfeksiyonu görülebileceği kanıtlanmıştır. Tüm bu olasılıkları, kundağın gevşekliğini ayarlayarak ve sık ısı kontrolü yaparak önleyebilirsiniz. Kundak yapacağınız örtünün, mümkün olduğunca terletmeyen, doğal malzemeden yapılmış olmasına özen göstermelisiniz.

Kundak Nasıl Yapılmalı?

• Hazır kundakları kullanabileceğiniz gibi, pamuklu bir battaniyeyi de bu iş için kullanabilirsiniz.
• Önce battaniyenin üst ucunu üçgen şeklinde içe katlayın.
• Bebeğinizin boynu, battaniyenin ucuna gelecek ve baş açıkta kalacak şekilde bebeğinizi üstüne yerleştirin.
• Bir kolu gövdesine yapışık şekilde battaniye ile sararak, battaniyenin ucunu gövdesini sarıp sırt altına sıkıştırın.
• Alttaki ucu, bebeğinizin bacak arasından geçirip bu kıvrıntının altına sıkıştırın.
• En son olarak da diğer kolunu açıkta kalan uç ile sarıp, gövdesini çaprazlayıp yine sırt altına sıkıştırın.

Çocuklarda doğuştan ya da doğumdan sonra ortaya çıkabilen kalça çıkığı ile ilgili açıklamalarda bulunan Medicana Bahçelievler Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Okan Özkunt, bebeklerde kundak yapmanın, dar giysiler giydirmenin ve anne kucağı gibi ürünleri kullanmanın kalça çıkığına neden olabileceğini açıkladı. Doç. Dr. Özkunt, çocuklarda kalça çıkığının nasıl anlaşıldığı, kimlerde sık görüldüğü ve tedavisi hakkında açıklamalarda bulundu.

Doğuştan kalça çıkığı

Kalça çıkığının ne olduğu hakkında bilgi veren Doç. Dr. Özkunt, “Doğuştan kalça çıkığı, doğumsal olabildiği gibi bebeklik veya çocukluk döneminde de gelişebilen ve kalçanın anatomik bozukluklarını içeren bir spektrumun genel adıdır. Bu açıdan doğumsal kalça çıkığı terimine göre bu karmaşık sorunu daha net ve doğru bir biçimde ifade ettiğinden gelişimsel kalça displazisiterimi giderek yaygınlaşmış ve doğuştan kalça çıkığının yerini almıştır. Bu durum, doğum öncesi, doğumda veya doğum sonrası dönemlerde gelişebilir” dedi.

Doğuştan kalça çıkığı kimlerde daha sık görülür?

Doğuştan kalça çıkığı kimlerde daha sık görüldüğü konusuna değinen Doç. Dr. Özkunt,“Doğuştan kalça çıkığı görülme sıklığı cinsler, yaş grupları, ırklar ve aynı memleketin farklı coğrafi bölgeleri arasında bile farklı oranlarda gözlenebilir. Tam çıkık ile sonuçlanan doğuştan kalça çıkığı, bin canlı doğumda oranında görülür. Bu durum; kız çocuklarında, ailede kalça çıkığı öyküsü olanlarda, ikiz eşlerinde, makat doğumlarda, anne karnındaki sıvı azlığında (Oligohidramnios), eşlik eden ayak ve diğer kemik deformiteleri (şekil bozukluğu ) olan bebeklerde daha sık görülmektedir” şeklinde konuştu.

“Kalça çıkığı küçük bebeklerde ailenin dışarıdan görmeyle anlayabileceği bir durum değildir”

Bebeklerde kalça çıkığının nasıl anlaşılabileceğini açıklayan Doç. Dr. Özkunt, sözlerine şöyle devam etti:

“Açıkçası küçük bebeklerde bu ailenin dışardan görünüşle anlayabileceği bir durum değildir. O yüzden rutin olarak tercihen bebek aylıkken bir ortopedi uzmanı muayenesi ve kalça ultrasonu yaptırılması önerilmektedir. 6 aylıktan büyük bebeklerde ise artık kalça kemiğinin başı kemikleştiğinden ultrason yerine röntgen çektirmeniz gerekebilir. Doktorunuz kalça muayenesi ve ultrason sonucunda size en doğru bilgiyi verecektir. Küçük bebeklerde muayenede eğer kalça çıkıksa yerine konabilir veya çıkartılabilir. Pili asimetrisi denilen bebeğin bacağındaki katlantılar arasında fark olması uyarıcı bir belirti olabilir fakat hiçbir zaman kesin kalça çıkığı var anlamına gelmez. 6 aylıktan büyük bebeklerde; kalçalarda hareket kısıtlılığı, bacaklarda uzunluk farkı, yürürken aksama gibi belirtiler ön plandadır”.

Kalça çıkığının tedavisi

Doç. Dr. Okan Özkunt, kalça çıkığı tedavisi konusunda sözlerine şöyle devam etti: “Eğer muayene ve ultrason sonucunda bebeğinizin kalçasında çıkık saptanırsa özel bir bandaj ile (Pavlik bandajı) kalça eklemi yerine konmaya çalışılır. 3 hafta sonra doktorunuz size kontrole çağırır ve tekrar ultrason ile kalçanın yerinde olup olmadığını kontrol eder. Eğer kalça halen yuvada değilse ameliyat ile yani açık olarak kalçanın yerine konması ve ay kadar alçı ile takip edilmesi gerekebilir. Daha büyük çocuklarda kalça yuvası gerekli kontakt sağlanamadığından yeteri kadar gelişemez yani ameliyatla kalçayı yerine koymak yetmeyebilir. Yuvanın hacmi arttırılması için kemik ameliyatları (asetabulerosteotomiler) gerekecektir. Eğer ki, ilk muayenede kalça yerinde ama gelişim geriliği varsa doktorunuz bebeğiniz kalçalarını ayrık tutmaya yarayan bir aparat (abduksiyonortezi ) kullanmanızı isteyebilir”.

“Kundak yapmayın”

Bebeklerin kundak yapılmaması, bebeğe dar giysiler giydirilmemesi ve anne kucağı gibi ürünlerin kullanılmaması konusunda uyarılarda bulunan Doç. Dr. Özkunt, doktor kontrolünün de bu konuda büyük öneme sahip olduğunu vurguladı.

Doç. Dr. Özkunt, sözlerini şöyle sonlandırdı: “Kalça çıkığı doğuştan değil sonrada gelişen bir durumdur. Siz ebeveyn olarak kalça çıkığını önlemek için birşeyler yapabilirsiniz. Kundak yapmayın, dar giysiler giydirmeyin, bebeğinizin kalça kısmını sıkı sıkıya saran, bacakları sürekli kapalı pozisyonda tutan askı, taşıyıcı veya anne kucağı gibi şeyler kullanmayın. muhakkak doktor kontrolünü aksatmayın”.