Kur Farkı Faturası Tevkifatlı Kesilir Mi

KDVK’nun 9’ncu maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı vergi güvenliğini sağlamak amacıyla KDV vergi tevkifatı uygulamasını yapabilmektedir. KDV tevkifatı (KDV stopajı veya KDV kesintisi olarak da adlandırılmaktadır) uygulamasına ilişkin kapsamlı açıklama ve düzenlemeler, KDV Uygulama Genel Tebliği’nin[1]   bölümünde yer almaktadır. Öte yandan Bu tebliğden önce, tevkifat uygulamalarının kapsamlı olarak düzenlendiği seri nolu KDV Tebliğde “KDV tevkifatı uygulaması, teslim veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan verginin, teslim veya hizmeti yapanlar tarafından değil bu işlemlere muhatap olanlar tarafından kısmen veya tamamen vergi sorumlusu sıfatıyla beyan edilip ödenmesi” şeklinde tanımlanmıştır.[2] Vergi tevkifatı uygulaması ile bir teslim veya hizmet sonucunda hesaplanan KDV tutarının tamamı veya bir kısmının alıcı tarafından satıcıya ödenmeyerek, (genel bütçeli kuruluşlar hariç) 2 numaralı KDV beyannamesi ile beyan edilip doğrudan vergi dairesine ödenmesi öngörülmektedir. KDV tevkifatının temel gerekçesini vergi güvenliği oluşturmaktadır. KDV tevkifatı uygulamasının temel mantığı, vergiye tabi işlem üzerinden hesaplanan verginin bir kısmının, mal satın alan veya hizmeti yaptıran tarafından, satıcıya veya hizmeti yapana değil, doğrudan kendi vergi dairesine ödenmesidir.

Vergi güvenliğine dönük tevkifat uygulaması ilk kez yılında hurda metal teslimleri ile tekstil ve konfeksiyon sektörlerindeki fason imalatla ilgili olarak getirilmiş, yılında sınır ticareti kapsamında akaryakıt satışlarına tevkifat uygulaması başlamıştır.  KDVK’nun uygulamaya girmiş olduğu yılından yılına kadar sınırlı bir şekilde yürütülen tevkifat uygulaması, yılında çıkarılan 89 numaralı KDV Genel Tebliği ile kamusal karakterli kurumlara yapılan hizmetler dahil edilerek genişletilmiştir. Daha sonradan çıkarılan Tebliğlerle de vergi sorumluluğu ile ilgili olarak çok geniş kapsamlı düzenlemeler yapılmıştır. yılında yayınlanan numaralı KDV Genel Tebliği ile önceki tebliğlerde yapılan düzenlemeler kaldırılmış ve konu bu tebliğ kapsamında kapsamlı olarak düzenlenmiştir. yılında yayınlanan 1 numaralı KDV Uygulama Genel Tebliği&#;nin bölümünde konu düzenlenmiştir.

Sorumlu sıfatıyla KDV tevkifatı uygulamasında, tevkifat ödemesini gerektirir hizmet hangi tarihte yapılmışsa, KDV hesaplamasının o tarihteki kura göre yapılması gerekmektedir.[3] Kur farkları satıcı veya alıcının lehine oluşması koşullarına göre, tevkifat uygulaması farklılık göstermektedir. Konu izleyen alt bölümlerde açıklanmıştır.

a.      Satıcı lehine oluşan kur farklarında KDV tevkifatı uygulaması

Döviz kurlarının yukarı yönlü hareket etmesi halinde, satıcı lehinde kur farkları oluşmaktadır. Satıcı lehine kur farkı matrahı yükselten bir durumdur. Bu durumda satıcı söz konusu kur farkları için kur farkı faturası düzenleyecektir. Kur farkı faturasında yer alan KDV tutarı ise orijinal hizmet faturasında öngörülen esaslara göre KDV tevkifatına konu edilecektir.

Konuyla ilgili olarak 1 seri numaralı KDV Uygulama Genel Tebliği’nin bölümünde aşağıdaki açıklamalar bulunmaktadır.[4]

“ Matrahta Değişiklik

Fiyat farkı, kur farkı ve benzeri nedenlerle tevkifata tabi işlemin bedelinde sonradan bir artış ortaya çıkması halinde, bu artış ile ilgili olarak fatura düzenlenerek KDV hesaplanır ve hesaplanan KDV üzerinden (tevkifat alt sınırı dikkate alınmaksızın) tevkifat uygulanır. Bu şekilde işlem yapılabilmesi için fiyat farkı, kur farkı ve benzerinin ait olduğu asıl işleme ait KDV dahil bedelin tevkifat alt sınırını geçmiş ve tevkifata tabi tutulmuş olması gerekmektedir.

..”

Bu açıklamadan görüldüğü üzere, düzenlenen kur farkı faturasında yer alan KDV tutarından da önceki mal bedeli (veya hizmet bedeline) uygulanan esaslarda KDV tevkifatı yapılması gerekecektir. Bu görüş esasen kendi içerisinde tutarlıdır.

b.     Müşteri lehine oluşan kur farklarında KDV tevkifatı uygulaması

Döviz kurlarının aşağı yönlü hareket etmesi halinde alıcı lehine (satıcı aleyhine) kur farkları oluşmaktadır. Bu durumda alıcının kur farkı faturası düzenleyerek satıcıyı borçlandırması gerekmektedir. Kur farkı için geçerli olan KDV oranı, başta yapılan mal teslimi veya hizmet ifası için geçerli olan KDV oranıdır (1 seri nolu KDV Uygulama GT, bölümü). Konuyla ilgili olarak 1 numaralı KDV Uygulama Genel Tebliğinin bölümünde aşağıdaki açıklamalar yer almaktadır.

“…

Alıcı lehine, ödemenin yapıldığı tarihte kur farkı oluşması halinde ise kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Böylece, matrahta oluşan azalma tutarı, tevkifata tabi tutulmayan KDV tutarı ile birlikte, satıcı tarafından alıcıya iade edilir. Ayrıca, söz konusu KDV tutarı alıcı tarafından 1 seafoodplus.info KDV beyannamesi ile beyan edilir.”

1 numaralı KDV Uygulama Genel Tebliği’nde yapılan açıklamalardan, aleyhte kur farklarında düzeltme amaçlı KDV hesaplanması ve bu hesaplamanın KDV tevkifatına konu edilmemesi gerektiği anlaşılmaktadır. Ancak düzeltme yapılırken, satıcıya fiilen borçlanılan KDV tutarı değil, fatura üzerinde hesaplanan KDV’nin tamamı esas alınacaktır.

Örneğin işgücü temin hizmetleri KDV tevkifatı kapsamında bir hizmet olup tevkifat oranı 9/10’dur.[5] Bu hizmet için geçerli KDV oranı %18’dir. TL karşılığı dövizli bir işlem yapıldığında, işlem dolayısıyla 18 TL tutarında KDV hesaplanacaktır. Hesaplanan bu KDV’nin (9/10 * 18 TL=) 16,20 TL kısmı vergi kesintisine konu edecek ve sorumlu sıfatıyla 2 numaralı KDV beyannamesi ile vergi dairesine yatıracaktır. Öte yandan, satıcı hesaplanan KDV’nin 1/10’luk kısmını tahsil edebilecektir. Diğer taraftan alıcı lehine kur farkı doğması halinde, 1 numaralı KDV Uygulama Genel Tebliği açıklaması uyarınca, alıcı düzenlediği kur farkı faturasında yazılı tutarın %18 oranında KDV hesaplayacak ve bu tutarı satıcıya fatura edecektir. Tebliğde yer alan görüşün, uygulanmasının özellikle yüksek tevkifat oranlarının benimsendiği sektörlerde satıcılar aleyhine sonuç yaratacağı görülmektedir. Uygulama sonucunda, satıcıların devreden KDV yükü ağırlaşmış olacaktır.

Oysa bu Tebliğ ve bu Tebliğ ile kaldırılan numaralı KDV Genel Tebliği düzenlemesinden önce farklı esaslar benimsenmişti. Örneğin benzer bir konuda verilen bir muktezada satıcı lehine oluşan kur farklarından vergi kesintisi yapılması gerektiği ancak alıcı lehine oluşan kur farklarında ise vergi kesintisi yapılmayacağı ifade edilmiştir.[6] Özelgede belirtilen görüşe katılıyoruz.

Diğer taraftan, aynı Genel Tebliğinde tevkifata tabi mallara ilişkin iade işlemlerinde düzeltmede farklı bir esas benimsenmiştir. Buna göre, işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı üzerinden gerçekleştirilecektir.[7] Oysa aleyhe oluşan kur farkı düzeltmesinde, düzeltme kur farkının tamamı üzerinden yapılmaktadır. Bu durum çelişki yaratmaktadır. Bizim düşüncemize göre, mal iadesi için geçerli anlayışın satıcı aleyhine kur farkları için de geçerli olması gerekir. Kaldı ki konuyla ilgili gerekmesi ya da alıcının istemesi halinde, tevkifat için yapılan tutarla ilgili olarak da VUK md çerçevesinde vergi dairesinin düzeltme yapması gerektiği düşüncesindeyiz.

Diğer taraftan satıcı aleyhine kur farkının oluştuğu durumlarda, başta yapılan işlemin tam tersinin yapılması görüşü ileri sürülebilir. Ancak bu görüşün kabul edilmesi halinde, tevkifatın da ters işlem olarak yapılması gerekecektir. Örneğin kamu kurumunun düzenlediği kur farkı faturası dolayısıyla müteahhidin tevkifat yapması gibi bir sonuç ortaya çıkacaktır. Bu husus tevkifat uygulamasının mantığına aykırı bir durum oluşturmaktadır. Zira tevkifat uygulamasında, ekonomik olarak daha güvenilir olduğu düşünülen büyük kuruluşlara ya da kamu kurumlarına verginin ödenmesi bakımından özel bir sorumluluk yüklenmiştir. Bu nedenle, tersine kur farkı uygulamasında bu tür bir görüşün kabul edilmesi mümkün değildir.

Öte yandan KDV mükellefi olmayan kamu kurumları ve bankaların da KDV sorumlusu olması mümkündür.  Bu durumda, alıcı lehine oluşan kur farkları ile ilgili olarak KDV hesaplanıp hesaplanmayacağı, hesaplanacaksa bu KDV’nin nasıl gösterileceği konuları açık değildir. Bu konudaki görüşümüz, KDV mükellefi olmayan bir kişinin fatura düzenleyebilecek nitelikte olsa bile bu faturada KDV gösteremeyeceği şeklindedir.

BMVDB tarafından verilen bir özelgede satıcı lehine kur farkı olması halinde düzenlenecek kur farkı faturasında gösterilen KDV tutarı üzerinden vergi kesintisi yapılması, aleyhe kur farkı olması halinde ise bunun tevkifat uygulanmayan KDV kısmı için düzeltilmesi gerektiği görüşü ifade edilmiştir.[8]

Maliye Bakanlığı bir özelgesinde KDV tevkifatına konu ödemelerin yılsonu değerlenmesi sırasında ortaya çıkan kur farklarından dolayı KDV tevkifatı yapılması gerektiği görüşündedir.[9] Özelgede ileri sürülen görüşe katılmak mümkün değildir.

Dr. Celal Çelik, Yeminli Mali Müşavir, Ecovis Değer

© Copyright. Her hakkı saklıdır. Yazılar ancak kaynak gösterilerek kullanılabilir. seafoodplus.info        seafoodplus.info

DİPNOTLAR:

[1]  1 numaralı KDV Uygulama Genel Tebliği tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

[2] seri numaralı KDV Genel Tebliği, bölümü.

[3] Maç, KDV Klavuzu, s. /

[4] Benzer bir açıklama nolu KDV Genel Tebliği’nin bölümünde ve gün ve tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 58 numaralı KDV Genel Tebliği’nin A/2-b bölümünde de yer almaktadır. Ancak 58 nolu KDV Genel Tebliği’nin ilgili düzenlemesi, nolu KDV Genel Tebliği’nin 7/7 bölüm düzenlemesi ile kaldırılmıştır.

[5] 1 seri nolu KDV Uygulama Genel Tebliği’nin bölümü.

[6] Adana VDB Özelgesi, T, Sayı. BGİB/, (Mali Çözüm, Sayı Mayıs-Haziran , s)

“Kur farkının, tevkifat kapsamına girip girmediği hususu bu farkların tevkifat kapsamına giren işlemleri yapanlar ve yaptıranlar lehine oluşup oluşmadığına bakılarak belirlenecektir. Kur farkı, tevkifat kapsamına giren işlemleri yaptıranlar (alıcılar) veya kendilerine mal teslim edilenler lehine oluşuyorsa, bu firmalar tarafından düzenlenecek faturalarda gösterilen katma değer vergisi tevkifat uygulamasına tabi olmayacaktır. Kur farkı, tevkifat kapsamına giren işlemi yapan veya malı teslim edenler (satıcılar) lehine oluşması halinde bunlar tarafından düzenlenecek faturalarda hesaplanan katma değer vergisi tevkifata tabi tutulacaktır.”

[7] seri nolu KDV Genel Tebliği’nin bölümü.

[8] BMVDB Özelgesi, T, Sayı. BGİB/2-Muk (seafoodplus.info, Erişim),

“Buna göre yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde;

1. a) Hesaplanan katma değer vergisi için tevkifat uygulanarak satışı yapılan ürünlerle ilgili olarak kur farkından dolayı matrahta sonradan meydana gelen lehte kur farkı ile ilgili satıcı tarafından düzenlenecek faturada gösterilen tutar üzerinden hesaplanacak katma değer vergisi için, alıcı tarafından % 90 oranında katma değer vergisi tevkifatı yapılacaktır.
2. b) Aleyhte kur farkı nedeniyle matrahta azalma olması halinde ise mal iadeleri bölümünde belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.
3. c) Satış iadeleri oluştuğunda alıcı tarafından düzenlenecek faturada iade konusu yapılan mal bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin (ilk teslimin yapıldığı tarihte geçerli olan KDV oranı) tevkifata tabi tutulmayan % 10’luk kısmı üzerinden düzeltme işlemi yapılacaktır…”

[9] GGM Özelgesi, T, Sayı. BGEL/ (Mehmet Maç, “Yurt Dışından Alınan Hizmet Bedellerine İlişkin Kur Farkları”, s)

“Mükellef dilekçesinde, royalty bedellerinin yılsonu değerlemesi sonunda ortaya çıkan kur farklarının, bir teslim ve hizmet karşılığı ortaya çıkmaması nedeniyle katma değer vergisinin konusuna girmediği öne sürülmektedir.

Sözü edilen kur farklarının, karşı tarafa ödenmediği sürece, katma değer vergisinin konusuna girmediği açıktır. Ancak dilekçedeki konu ile ilgili özelgenizin incelenmesinden, royalty bedellerinin yılsonu değerlemesi sonunda ortaya çıkan kur farklarının, yurt dışındaki şirket hesabına alacak kaydedildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda ilgide kayıtlı özelgenizde de belirtildiği üzere, yılsonu kur farkları royalty hizmetine ilişkin bedelin bir unsuru haline geleceğinden, katma değer vergisine tabi tutulması ve hesaplanacak verginin sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi gerekmektedir.”

Alüminyum Profil satışı yapmaktayız. Düzenleyeceğimiz fiyat farkı faturalarını tevkifatlı mı düzenlemeliyiz?

Fiyat farkına KDV tevkifatı hesaplanır.

KDV Genel Uygulama Tebliği

&#;

Düzeltme İşlemleri

Tevkifat kapsamına alınan işlemlerde ortaya çıkan mal iadeleri ve matrah değişiklikleri ile ilgili olarak aşağıdaki şekilde işlem yapılması gerekmektedir.

Mal İadeleri

Mal iadelerinde düzeltme, işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı üzerinden gerçekleştirilir

Örnek: Pamuk toptancısı (A), 14/4/ tarihinde tekstil firması (B)&#;ye TL karşılığında pamuk teslim etmiş, hesaplanan ( x 0,08 =) TL KDV’nin ( x 0,10 =) TL’lik kısmı (A)’ya ödenmiş ve onun tarafından beyan edilmiş, ( x 0,90 =) TL’lik kısmı ise (B) tarafından tevkifata tabi tutulmuş ve Nisan/ dönemi beyannamesi ile sorumlu
sıfatıyla beyan edilmiştir.

İşleme ilişkin fatura (B) tarafından 21/4/ tarihinde yasal kayıtlara alınmıştır. (B), (A)’ya ödediği TL ile sorumlu sıfatıyla beyan ettiği TL’yi Nisan/ dönemine ait 1 seafoodplus.info KDV Beyannamesinde indirim konusu yapmıştır.

Söz konusu pamuğun (1/5)’i 10/6/ tarihinde (A)’ya iade edilmiştir.

Bu durumda (B), (A)’dan TL geri alacak, mal iadesinin gerçekleştiği dönemde, 80 TL’yi 1 seafoodplus.info KDV Beyannamesi ile beyan edecektir.

(A) ise, aynı dönemde 80 TL’yi l seafoodplus.info KDV Beyannamesinde indirim konusu yapacaktır.

Bu işlemler nedeniyle defter kayıtlarında KDV’nin sadece tevkifata tabi tutulmayan 80 TL’lik kısmı için düzeltme işlemi yapılacak, tevkifata tabi tutularak sorumlu sıfatıyla beyan edilmiş ve indirim konusu yapılmış olan tutar için düzeltme işlemi yapılmayacaktır.

Tevkifat uygulaması kapsamında bulunan hizmetlerde düzeltme, ifa edilen hizmetin iadesi söz konusu olmayacağından, faturanın hizmetin ifasından önce düzenlendiği durumlarda hizmetten
tamamen vazgeçilmesi ya da hizmetin sözleşme şartlarına uygun olarak gerçekleştirilmemesi nedeniyle işlemin matrahında bir değişiklik meydana gelmesi halinde yapılabilecektir.

Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri dışında KDV mükellefi  olmayan alıcıların tevkifat uyguladığı işlemlerde düzeltme aşağıdaki şekilde gerçekleştirilir.

Alıcı tarafından, işlem bedeli ve tevkif edilmeyen KDV kısmını ayrıca göstermek suretiyle iade amaçlı bir belge (fatura, dekont vb.) düzenlenir. Söz konusu belgede gösterilen tutarlar alıcı ve
satıcı tarafından ilgili iade işlemini gösterecek şekilde mevzuata uygun olarak kayıtlara alınır. Düzeltmenin bu şekilde yapıldığının tevsik edilmesine istinaden, işleme ilişkin tevkif edilen KDV,
bu vergiyi vergi dairesine beyan ederek ödeyen alıcıya iade edilir.

Diğer taraftan, satıcının tevkifat uygulamasından kaynaklanan iade talebi sonuçlandırıldıktan sonra KDV iadesini ortaya çıkaran işleme ilişkin olarak yukarıda belirtilen şekilde düzeltme
yapılmasının gerekmesi durumunda aşağıdaki şekilde hareket edilir:

-Düzeltme yapılması gereğinin ortaya çıktığı vergilendirme döneminde, yukarıda belirtildiği şekilde düzeltmeyi yapan mükellefin ilgili beyannamede de düzeltme yaptıktan sonra vergi
dairesine yazılı olarak müracaat edip, daha önce iadesini aldığı tutarı iade etmesi halinde bu tutar, gecikme faizi ve vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın mükelleften geri alınır.

-Mükellefin, bu şekilde düzeltme işlemini yapmaması halinde, tevkifat nedeniyle iade edilen KDV, değişikliğin vuku bulduğu dönemden düzeltmenin yapıldığı döneme kadar gecikme faizi
uygulanarak vergi ziyaı cezası ile birlikte mükelleften aranır.

Matrahta Değişiklik

Fiyat farkı, kur farkı ve benzeri nedenlerle tevkifata tabi işlemin bedelinde sonradan bir artış ortaya çıkması halinde, bu artış ile ilgili olarak fatura düzenlenerek KDV hesaplanır ve hesaplanan
KDV üzerinden (tevkifat alt sınırı dikkate alınmaksızın) tevkifat uygulanır. Bu şekilde işlem yapılabilmesi için fiyat farkı, kur farkı ve benzerinin ait olduğu asıl işleme ait KDV dahil bedelin
tevkifat alt sınırını geçmiş ve tevkifata tabi tutulmuş olması gerekmektedir.

Alıcı lehine, ödemenin yapıldığı tarihte kur farkı oluşması halinde ise kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Böylece, matrahta oluşan azalma tutarı, tevkifata tabi tutulmayan KDV tutarı ile birlikte, satıcı tarafından alıcıya iade edilir. Ayrıca, söz konusu KDV tutarı alıcı tarafından 1 seafoodplus.info KDV beyannamesi ile beyan edilir.

Malların kısmen iade edilmesi, hizmetin bir kısmının tamamlanmaması, malların ve hizmetin sözleşmede belirtilen evsafa uymaması ve benzeri nedenlerle tevkifata tabi işlem
bedelinde sonradan bir azalma meydana gelmişse, azalma miktarı ile ilgili olarak mal iadelerine ilişkin açıklamaların yer aldığı Tebliğin (I/C) bölümü çerçevesinde işlem yapılır.

Örnek: Satıcı (A) Firması, (7/10) oranında tevkifata tabi bir işlem için alıcı (B) Firmasına, /Nisan döneminde bu işle ilgili olarak TL’lik fatura düzenlemiş, faturada gösterilen ( x 0,18 =) TL KDV’nin ( x 0,30=) TL’si (A)’ya ödenmiş, ( x 0,70=) TL’lik kısmı ise (B) tarafından tevkifata tabi tutularak sorumlu sıfatıyla beyan edilmiştir.

Satıcı (A), bu işin bir kısmını tamamlayamadığından bedelde TL’lik bir azalma meydana gelmiştir.

/Mayıs döneminde ortaya çıkan bu değişiklik nedeniyle tarafların karşılıklı düzeltme yapması gerekmektedir.

Buna göre satıcı (A), alıcı (B)’ye TL ile birlikte bu tutara ait ( x 0,18=) TL KDV’nin tevkifata tabi tutulmayan ( x 0,30=) TL’sini (toplam TL) iade edecek, /Nisan döneminde beyan ettiği TL’yi /Mayıs dönemine ait 1 seafoodplus.info KDV Beyannamesinde indirim konusu yapacaktır.

Alıcı (B) ise /Nisan döneminde indirim konusu yaptığı TL’yi, /Mayıs döneminde 1 seafoodplus.info KDV Beyannamesi ile beyan edecektir.

Alıcı (B)’nin bu işlem nedeniyle tevkifata tabi tutarak beyan ettiği verginin, TL’ye isabet eden kısmı olan ( x 0,70=) TL aynı zamanda indirim konusu yapılmış olduğundan, bir düzeltme işlemine konu olmayacaktır.
&#;

Kaynak: KDV GUT, İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Kur Farklarında KDV Matrahının Belirlenmesi

Sayılı Kanun ile; KDV Kanunu   24/c madesine göre kur farkları  KDV ye tabi olmuştur.   Konu 25 Seri Numaralı KDV Genel Tebliğinin seafoodplus.infoi ile açıklanmıştır. 

“Bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi  doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkları KDV matrahına dahildir. Buna göre, matraha dahil olacak kur farklarının hesabında, mal ve hizmet bedeline isabet eden kur farkları dikkate alınır, hesaplanan KDV’ye ilişkin ortaya çıkan kur farkları matraha dahil edilmez.”

Kur Farkı Temel Düzenlemeler 

• Yıl sonlarında ve geçici vergi dönemlerinde, Vergi Usul Kanunu uyarınca yapılan değerlemeler sonucu oluşan kur farkları üzerinden KDV hesaplanmayacak, fatura düzenlenmeyecektir.
• Asıl işlem KDV den istisna ise kur farkıda KDV den istisnadır.
• Kur farkında KDV oranı  malın tabi olduğu orandır.   
• KDV’ye isabet eden kur farkları için fatura düzenlenmeyecektir.
• İhrac kayıtlı işlemlerde, imalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farkları için ihracatçılar tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanmayacak, düzenlenecek olan faturaya asıl fatura tarhi-sayısı yazılarak; “ sayılı KDV Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla yapılan teslimlerde imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin olduğundan KDV hesaplanmamıştır” ifadesi yazılacaktır
• Asıl işlem KDV tevkifatına tabi bir işleme ilişkin ise, kur farkı faturası da tevkifat sınırını aştığı takdirde tevkifata tabi tutulacaktır.
• Alınan avanslara ilişkin olarak düzenlenen faturalar, mal teslimi anında kur farkını da içereceğinden ayrıca kur farkı faturasına gerek bulunmamaktadır.

Faturalı İşlemler 

Fatura düzenleme tarihinden, ödemenin / tahsilatıngerçekleştiği tarihe kadar lehe oluşan kur farkları için satıcıya, aleyhe  oluşan kur farkları için ise satıcı tarafından alıcıya  fatura düzenlenir. 

Dövizli Çek/Senet  Cirosu

Özelgelere göre; Çek ya da senet ciro edilirse bu işlem “nihai” ödeme / tahsilat sayılıyor. Ciro tarihindeki kura göreKur farkı faturası düzenlenir.Çekin ciro tarihinden sonra oluşacak kur farkları nedeniyle faturalaşma olmayacaktır.

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen KDV sayı ve 04/07/ tarihli özelge. 

 “Öte yandan firmanız adına keşide edilen çekin firmanızca ciro edilmesi tahsil hükmünde olduğundan ciro edilen tarih ödeme tarihi olarak dikkate alınacak ve vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi (ciro edilme tarihi)arasında ortaya çıkan kur farkı üzerinden, lehine kur farkı ortaya çıkan mükellef tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanacaktır.”

Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından verilen BGİB sayılı ve 02/11/ tarihli özelge.

“…. Söz konusu çek ve senetlerin ciro edildikten veya kırdırıldıktan (ödeme gerçekleştirildikten) sonra nihai olarak tahsil edildiği tarihe kadar oluşacak kur farklarının KDV matrahı ile bir ilişkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle, döviz cincinden veya dövize endeksli olarak düzenlenen ve vade tarihinden önce ciro edilen veya kırdırılan çek ve senetlerin ciro veya kırdırılma tarihinden sonra oluşan ve işlemin matrahında herhangi bir değişiklik meydana getirmeyen kur farkları için fatura düzenlenmesine ve KDV hesaplanmasına gerek bulunmamaktadır.”

Ancak,  çek ya da senedin vadesinde ödenememesi, şüpheli alacak olması, karşılıksız çıkması, nakit tahsilat yapılamaması durumunda kur farkından kdv hesaplanması hatalı olacaktır.

Borç- Alacak İlişkisi

Dövizli borç döviz olarak ödenmişse; kur farkının hesaplanmasında kayıtlara ilgili borcun kaydedildiği kur ile ödemenin yapıldığı günkü kur arasındaki fark esas alınır. 

Dövizli borca karşılık Türk Lirası cinsinden ödeme yapılmış ise Merkez Bankası tarafından ilan edilen ilgili kur dikkate alınmak suretiyle döviz cinsinden yapılan ödeme tutarının belirlenir. 

25 Nolu KDV Tebliğ Örneği

(A) Ltd. Şti., (B) A.Ş.’ye mal tesliminde bulunmuş, bu teslime ilişkin Dolar üzerinden Dolar KDV hesaplamıştır. Teslim tarihinde döviz kuru 4 TL iken 6 ay sonra yapılan ödeme sırasında döviz kuru 4,40 TL olmuştur.

Buna göre, teslime konu malın bedeli Dolar üzerinden ortaya çıkan kur farkı TL [(4,)x] olup, bu fark üzerinden 72 TL KDV hesaplanacaktır.

1. Ltd. Şti. tarafından, (B) A.Ş.’ye düzenlenecek kur farkı faturasında; matrah TL,   hesaplanan KDV ise 72 TL olacaktır.”

Değerlemeİşlemi Örneğimiz

…dekur farkı için  fatura düzenlenmeyecektir. 

Tahsilat; yukarıdaki fatura tutarı 29 mart da tahsil edilmiş ise

KDV Matrahının Tespiti

KDV nin kendisine ait  kur farkı matraha dahil olmayacağından hesaplama şu şekildedir. 

veya

Kur Farkı Faturası 

Muhasebe İşlemi 

29 / 03 /  

KAMBİYO ZARARLARI                          

ALICILAR                                                                   

Kur farkı hesabının ödeme tarihi itibariyle kapatılması

29 / 03 /  

ALICILAR                                                

                                   KAMBİYO KARLARI                    

                                   HESAPLANAN KDV                        

Vergiyi doğuran olay () ile tahsilat tarihi () arasındaki kur farkı üzeriden iç yüzde ile KDV hesaplanması, fatura edilerek kayda alınması

/

Sonuç Değerlendirme ve önerimiz

Binlerce işlemi olan mükelleflerin kur farklarından kdv hesaplaması için mutlaka program kullanmalarını öneriyoruz. 

Örnek olayımızda Cari hesapların bakiye vermemesi için  muhasebe kayıtlarında kur farkının ters kayıtla kapatılması gerektiğini düşünmekteyiz. Bu durumda, önceki dönemde hesaplanan KDV tutarı kadar fazla gelir yazılmış olacaktır. Bunun nedeni KDV matrahının tespiti ile yabancı para cinsi alacağın değerlenmesi ayrı iki mevzuat konusu olmasından kaynaklanmaktadıseafoodplus.info Madde gereği, dövizli bakiyenin tamamının (kdv dahil)  değerlemeye konu olması zorunludur. Değerleme dönemlerinde, ileride (ödeme tarihinde) iç yüzde ile KDV ayrılacak diye KDV’ye isabet eden kısım kadar eksik kur farkı gider veya geliri yazılamayacağı düşünülmektedir. 

Bilgilerinize,

Saygılarımızla,

RoyalCert Audit İnternational