Kuran Da Surelerin Sıralanışı

Ankara’dan okuyucumuz: “Kur’ân-ı Kerim’de sûrelerin sıralanışı neye göre belirlenmiştir? Neden iniş sırasına göre diziliş olmamıştır? Açıklar mısınız?”

Noktasından virgülüne, tertibinden dizilişine Kur’ân-ı Kerim ile ilgili olarak soracağımız her sorunun muhatabı doğrudan vahiy sahibidir. Neden şöyledir, neden böyledir, niçin şu âyet şu âyetten önce gelmiştir&#; vs. tarzında sorulacak her soru, karşısında, doğrudan, vahiy sahibi olan Cenab-ı Feyyâz-ı Mutlak’ın yüksek irâdesini bulur.

Yüce Kitabımız Kur’ân-ı Kerim ilk âyetinden son âyetine kadar hiç şüphe yok ki, vahiy mahsulüdür. Hiçbir yönü, hiçbir niteliği, hiçbir tertibi, hiçbir düzeni yoktur ki—hâşâ—vahiy harici bir parmak karıştırılmakla ortaya konmuş olsun. Kur’ân-ı Kerim âyetleri, Peygamber Efendimiz’in (asm) Peygamberlik süresi olan yirmi üç yıl zarfında ihtiyaç vaki oldukça nazil olmuş; nazil oldukça da bizzat Hazret-i Cebrail (as) tarafından inen âyetin hangi sûrenin hangi âyeti bulunduğu söylenmiştir. Meselâ ilk inen beş ayetin, Kur’ân’ın Sûresinin girişine yerleştirilmesi tamamen vahiy eseridir. On dokuz âyetten müteşekkil olan Alak Sûresinin ( Sûre) diğer âyetleri de, daha sonra yine Mekke döneminde nazil olmuştur. Bir gün bir sûrenin bir âyeti, bir başka gün bir başka surenin bir başka âyeti ihtiyaç ortaya çıktıkça nazil oluyordu. Peygamber Efendimiz (asm) her âyeti vahiyden aldığı işaret ile zihnen kendi yerine koyuyor ve böylece hafızasına alıyordu. Sahabeler de her âyeti ve sûreyi, nazil oldukça, yerli yerinde ezberliyorlardı.

Cebrail Aleyhisselam her Ramazan ayında iniyor, o ana kadar Cenab-ı Hak’tan indirdiği Kur’ân âayetlerini, Peygamber Efendimiz’le (asm) mukabele ediyorlar, yani karşılıklı okuyorlardı. Böylece o ana kadar inen âyetler Peygamber Efendimiz’in (asm) nezih dimağında pekiştirilmiş oluyordu. Bu mukabele Peygamber Efendimiz’in (asm) son senesinde ikişer defa yapıldı. Peygamber Efendimiz (asm) bundan, o sene içinde görevinin sona ereceğini sezmişti. Kur’ân âyetlerinin nüzulü tamamlandığında, tamam birer Kur’ân, âyet ve sûreleriyle yerli yerince, gerek Peygamber Efendimiz’in (asm), gerekse O’nun sadık sahabelerinin (ra) pâk zihinlerine yerleşmiş bulunuyordu. Ayrıca ceylan derilerine ve sair sayfalara da aynı sıra ve tertip üzere yazılmıştı.

Nitekim inen son âyet de, Mâide Sûresinin (5. sûre) üçüncü âyetidir. Bu âyette Cenab-ı Hak: “Bu gün size dininizi kemale erdirdim. Üzerinize olan nimetimi tamamladım. Din olarak sizin için İslâmiyet’i seçtim” buyurur. O sene içinde Peygamber Efendimiz (asm) dâr-ı bekaya irtihal buyurduğunda, Kur’ân-ı Kerim bütün âyetleriyle birlikte, bu günkü sırasıyla, birçok sahabenin ezberinde mevcut idi.

A’ dan Z’ ye mucize olan, her biçimiyle vahye dayanan ve vahye dayalı estetiğini bin dört yüz küsur yıldan beri muhafaza eden, kıyamete kadar da muhafaza edeceği vaad edilen tek İlâhî ve Semavî Kitap Kur’ân-ı Hakim’dir. Kur’ân-ı Kerim’in sayfalarında Allah’ın isimlerinin belirli bir tenasüp ve uygunluk içinde geçtiğini belirten Üstad Bedîüzzaman Hazretleri, bu tespitini Kur’ân’ın tertibinin, surelerinin ve âyetlerinin sıralanışının da vahye dayalı olduğu hususuna delil olarak sunar ve Kur’ân-ı Kerim’deki tevafuklara işaret eder. Meselâ Allah lafzının karşı karşıya gelen sayfalarda veya yaprağın iki yüzündeki sayfalarda adet itibariyle genellikle birbiriyle uygun düştüğünü, bunun ise Kur’ân’ın sayfa düzeninin vahye dayalı olduğuna bir delil teşkil ettiğini bildirir.1

Üstad Saîd Nursî Hazretleri Kur’ân’ın sayfalandırma sisteminin, yine Kur’ân’ın kendi içindeki ölçülere dayandığını beyan eder. Kur’ân’da her sayfa sonunda âyetler bitiyor. Kur’ân’ın bir sayfa ölçüsü, müdâyene (borçlanma) âyeti diye bilinen Bakara Sûresinin âyetidir. Ki bu âyet tam bir sayfadır ve Kur’ân’ın her bir sayfası için bu âyet birer ölçü olarak alınmıştır. Kur’ân’ın satırlarının ölçüsü ise, yine Kur’ân’dan İhlâs Sûresi veya Kevser Sûresidir. Ki bu sûreler de birer satırdan ibarettir.

Dipnot:

1- Mektûbât, s.

Benzer konuda makaleler:

Soru: Kur'ân'daki surelerin sıralanışı nasıl yapılmıştır. Bildiğim kadarıyla Hz. Peygamber'e ilk indirilen ayetleri içeren Alak Suresi, 96'ncı sure olarak yer alırken ondan sonra indirilen Fatiha ve Bakara sureleri ilk başta bulunmaktadır. (Alp Kuzuimamlar)

Cevap: Kur'ân, Hz. Osman zamanında derlenirken surelerin önce uzunluklan, iniş tarihleri ve birbirleriyle münasebetleri göz önünde tutularak sıralanmıştır. Bundan dolayı Bakara Suresi, Medine döneminde inmiş olmasına karşın Kur'ân'ın en uzun suresi olduğu için sıralamada Fatiha'nın ardından 2'nci sure olmuştur. Esasen bu sıralama, büyük ölçüde Hz. Peygamber'in işaretlerine de dayanır.

Fatiha, Alak Suresi'ne yakın zamanda, Mekke döneminin başlarında inmiştir. Hatta Fatiha'nın, ilk inen Kur'ân parçası olduğu görüşü de vardır. Fatiha'nın, tam sure halinde inen ilk sure olduğu, çoğunluk görüşüdür. İlk önce Alak, sonra Kalem, sonra Müzzemmil, sonra Müddessir surelerinin baş tarafları, ardından da Fatiha Suresi bütün halinde inmiştir.

Allah'ın birliğine inanan herkesle evlenilir
Soru: Farklı mezhepten insanlarla evlenmek caiz mi?

Cevap: Allah'ın birliğine, Peygamberin hak olduğuna inanan, Kur'ân'ı ilahi kitap kabul eden ve emirlerini uygulamada kusuru olsa da bunların Tanrı buyruğu olduğuna inanan herkesle, mezhebi ne olursa olsun evlenilir. Ama yaratıklara tapanlar, Kur'ân'ın emirlerinin geçersiz sayanlar, Kur'ân'a göre müşrik sayılır. Müşrikler hakkında Kur'ân'ın buyruğu şudur: "Allah'a ortak koşan kadınlarla, onlar inanıncaya kadar, evlenmeyin. (Allah'a ortak koşan hür kadın), hoşunuza gitse dahi, inanan bir cariye, ortak koşan (hür) kadından iyidir. Ortak koşan erkekler de inanıncaya kadar, onları (kadınlarınızla) evlendirmeyin. (Allah'a ortak koşan hür erkek) hoşunuza gitse dahi, inanan bir köle, ortak koşan (hür) erkekten iyidir. (Zira) onlar ateşe çağırıyorlar. Allah ise izniyle cennete ve mağfirete çağırıyor. İnsanlara ayetlerini açıklıyor ki öğüt alsınlar" (Bakara: ).

Şükür namazını her zaman kılabilirsiniz
Soru: Şükür namazı, beş vakit namazların arkasından kılınır mı? (Nihan Çardaklı)

Cevap: Şükür namazı, nafile namazlardandır. Her zaman kılınabilir. Kaza namazı olan, şükür namazı kılamaz diye bir hüküm yoktur. Hükümler sadece Allah'ın kitabından ve Hz. Peygamber'in sözlerinden alınır. Bu iki kaynakta böyle bir ifade yok. İnsanların düşünceleri de sadece kendilerini bağlar.