Kuran Kelime Ezberleme
kaynağı değiştir]
İslam geleneğine göre, daha sonraları Kur'an'ı oluşturmak üzere derlenen vahiyler, Muhammed'e 610 yılında, Ramazan ayının Kadir Gecesi'nde, Mekke yakınlarındaki Nur Dağı'nda bulunan Hira Mağarası'nda, inzivada iken inmeye başlamıştır. Vahiylerin 13 yılı Mekke, 10 yılı da Medine döneminde olmak üzere 23 yıl sürer.[24][25] Buna göre Mekke'de gelen vahiyler "Mekkî", Medine'de gelen vahiyler ise "Medenî" olarak isimlendirilir. İnanca göre Muhammed'e inen ilk vahiy, Kur'an'ın 96. suresi olan Alak Suresi'nin ilk beş ayetidir.
Yaratan Rabbinin adıyla oku! O, insanı alaktan (asılıp tutunan zigottan) yaratmıştır. Oku! Kalemle (yazmayı) öğreten, insana bilmediğini bildiren Rabbin sonsuz kerem sahibidir. (Alak Suresi: 1–5)
Alman yazar en:Theodor Nöldeke, Kur'an'daki sureleri sınıflandırırken Mekkî surelerden Medenî surelere geçişte, kitabın üslubunun kısa ve şiirsel anlatımlardan daha uzun ifadeler içeren "nesir" diline evrilmesini esas almıştır.[26]
Mekke dönemi (610–622)[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Tevhid
Müslümanlar, Kur'an yanında İncil, Tevrat ve Zebur'u da Allah tarafından insanlara, Onları tevhide çağıran gönderilen kutsal kitaplar olarak inanırlar.[112][113][114] Bunun yanında, diğer üç kitabın sonradan tahrif edildiğine, son kutsal kitap olan Kur'an'ın ise Kıyamet'e kadar Allah tarafından korunacağına da inanırlar.[7][115] Kur'an'ın İslam'da ilk insan, aynı zamanda ilk peygamber olduğuna inanılan Adem'den itibaren gönderilen ilahi metinlerin tamamlayıcısı olduğuna inanılır.[1]
İslami tasavvufta olduğu kadar cihatçı anlayışta da -pagan kültüre karşı bir saldırı aracı olarak- sıkça tekrarlanan bir Kur'an önermesi olarak tevhid tarihsel olarak politeizm zemininde gelişir. Mevcut tarihsel verilerin sonuç çıkarmamıza izin verdiği ölçüde, Mısır kralı Akhenaton’un tek tanrıcı güneş ibadeti (Aten dini), katı ve açık monoteizmin (MÖ. 14. yüzyılın ortası) ilk tarihsel ifadesi olarak kabul edilebilir.[116] İsrail toplumunda ise Yahve bütün tanrıların en büyüğü olarak öne çıktı.[117]
İslami terminolojide şirk olarak nitelenen pagan kültürüne karşı Kur'an'ın tutumu ise şöyle özetleniyor: İslam öncesi Araplar ağaçlar, kuyular ve dağlara ilişkin kıssa ve mitolojiler kurgulamış, Safa, Merve, Ebû Kubeys, Arafat, Mina ve Müzdelifede bulunan kaya ve dağlara ilişkin kültler oluşturmuşlardır. Kur’an, bir kısım tapınmaları kaldırmasına rağmen kökleşmiş Arap mukaddesatıyla çatışmamış, aksine büyük oranda bu ritüelleri devam ettirmiştir.[118][119] Bu durum bazı İslami yorumcular tarafından tedricilik olarak değerlendirilir.
Şeriat ve fıkıhta[değiştir kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: İslam mitolojisi ve Cin Suresi
Temel örüntüleri birbirine yakın olan hikâyeler toplumsal hareketlerle göç eder, olaylar zamana ve işlendiği bölgeye göre değişir, kahramanlar, karakterler ve anlatımlar yeni özellikler kazanır, yeni anlayışlara uymayan karakter özellikleri silinir. Olağan hikâyeler zamanla olağanüstü nitelikler kazanır. İnsanlar tarihte yaşayan kişilerin gerçek hikâyelerine ilgi duymamakta, kahramanlar gerçek kişiliğinden uzaklaştırılarak, insanüstü bir konuma getirilmektedir. Halkın belleği olayları kategoriler, şahısları arketipler hâlinde saklar, gerçek şahısları veya gerçek olayları saklamakta zorlanır. Bu nedenle herhangi bir olay ve tarihsel bir kişilik sözlü olarak aktarıldığı her dönemde arkaik zihniyetin oluşturduğu kahramana dönüştürülür.[176]
Yazılı kaynaklar yanında bir kısmı sadece Arap söylence kültüründe yer alan[177] çok sayıda konu ve kahraman Kur'an diliyle kısaca işlenir, küçük atıflarda bulunulur. Yusuf ile Züleyha, İsa, Musa, İskender/Zülkarneyn hikâyeleri ise daha ayrıntılı uzun hikâyelerdir. Yaratılış ve tufan hikâyeleri, İbrahim kültü ve Kurban, İbrani peygamber hikâyeleri, İsrailoğullarının Mısırdan çıkışı gibi Yahudi inanç ve tarihiyle ilgili anlatımlar Kur'an'da geniş yer kaplar. Ayrıca fil hikâyesi, deve hikâyesi, zenginliğiyle efsane olan Karun, ölüme çare bulan Lokman, Yecüc mecüc'e karşı kıyamete kadar kalacak bir set inşa eden isimsiz kahraman, çift boynuzlu kişi ("Zülkarneyn" iki boynuzu olan anlamına gelmektedir), 300 yıl uyuyup uyanan 7 kişi, insanlara ek olarak ifritler, cinler ve doğaya hükmeden kral-peygamber Süleyman hikâyesi, Akdeniz'de gemiden atılan ve balık tarafından yutularak günler sonra Ninova'da Dicle kenarına fırlatılan ve bu mucizeye şahitlik eden 100 bin kişinin hidayete kavuştuğu ve kurtulduğu Yunus hikâyesi, Musa'nın denizi yarması vb. doğaüstü örüntülere değişik Kur'an bölümlerinde sıkça rastlanır. Ancak Müslümanlar, Kur’ân'ın "Allah" tarafından aslen bir ümmi olduğuna inandıkları Muhammed'e gönderildiğine inanır, O'nun diğer kaynaklardan alıntılar yapılarak yazılma olasılığını reddederler.[178]
Halk efsanelerine göre Lokman ölümsüzlük iksirini bulan kişidir. Lokman suresinde ise O, oğluna olan öğütleri ile yer alır. Lokman’ın kimliği ile ilgili tefsir kitaplarında birbirlerinden farklı kimlik ve soy bilgilerine yer verilir. İslami düşünür Muhammed Esed'e göre Lokman tıpkı Hızır gibi kurgusal bir kişiliktir ve prototip bir derlemedir.[179] Lokman'ın oğluna verdiği öğütler ile Süryani edebiyatından, Ninova'da başvezir olan Ahikar'ın oğlu'(yeğen)na olan öğütleri arasında paralellikler olduğu üzerinde durulmaktadır.[180]
Paganizm dönemi tanrı ve tanrıçaları kendi aralarında evlenirler, çocuk yaparlar ancak bu tanrıçaların bakirelikleri devam ederdi. İsa'dan öncesine ait onlarca bakire tanrıca ve bunlardan doğan tanrıların hikâyeleri apokrifçocukluk incilleri ile Meryem üzerinden Hristiyanlığa aktarıldı.[181] Bakire Meryem'in hikâyesi Meryem Suresi'nde kendisine yer bulmuştur.