, «Anika × » Anika
() Anika
? !))) .
, ( )
, «Anika × » Anika
() 50 Anika.
? !))) .
«Anika x » ! ! «» !
e-mail «Anika.
«Anika x » ! ! «» !
e-mail «Anika.
Posted 05 February - AM
selamun aleykum ve rahmetullahi ve bereketu
seafoodplus.info: Muhammed bin Abdurrahman el-Humeyyis, isimli bir Vehhabi, RK diye bir kitap yazm. Adn da, (Hanefi ulemasna gre RK) koymu. Vehhabilerden nakil yaparak, Hanefi ulemasnn yaptklarna irk diyor. Hanefi ulemas diye, ah Muhammed smail Dehlevi adnda birinin bozuk fikirleri anlatlyor. Hanefi ulemasndan denilen bu zat kimdir?
seafoodplus.infoilik nedir
seafoodplus.info: Selefiyecilik nedir? Selefiye mezhebi diye bir mezhep var m?
seafoodplus.info: Tevhidin asl nedir?
seafoodplus.info: Amel imandan para mdr, yani bir farz yapmayan veya bir haram ileyen kfir olur mu?
seafoodplus.info: man nedir, azalp oalr m?
seafoodplus.info: Hristiyanlar da Vehhabiler gibi tanr gkte diyorlar. Bu inan ncillerde var mdr?allah goktedirmi?
seafoodplus.info: Mteabih yet ve hadisleri tevil etmek gerekir mi?
9.bni Teymiyeci yetleri deitiriyor Denize den, ylana sarlr. bni Teymiyeci de yalana sarlyor. Bir yeti yle deitirmi: (Allah semadan btn dnya ilerini idare eder.) [Secde 5] ?
bni Teymiyeci gkteki Allah diyerek u yeti de yazm: (Gktekinin sizi yere geirmesinden, ta yamuruna tutmasndan emin mi oldunuz?) [Mlk 16,17]?
Sual: Kur’anda Allah’n iki eli tabiri gemektedir. Bu, Allah’n bizim gibi iki elinin olduunu gstermez mi?bu ne demek?
Sual: Kur’an- kerimde mecazi ifade ok deniyor, mecaz ne demektir?
Sual: efaatin hak olduunu kabul etmeyen bir tek Ehl-i snnet limi var mdr?
14 Sual: kiyamete Byk zatlarn haricinde baka efaat edenler de olacak?
Sual: Peygamber hrmetine veya Peygamber hakk iin diye dua etmek caiz midir?
Sual: Haclarn Hacer-i esvede el srmeleri, ondan bir yarar beklemeleri, efaat ummalar putun efaati ile ayn deil mi? irk deil mi bunlar? Niye o ta Kbe’den skmezler ki?
17Sual: Selefi bir gen, “(Kabrimi bayram yeri yapmayn) hadisi, Resulullahn kabrini ziyaret etmenin caiz olmadn gsterir” dedi. Doru mudur?
Sual: Kabir ziyareti nasl olur, kadn da ziyaret edebilir mi?
Sual: Trbelerden ifa beklemek, irk midir?
Tasavvuf nedir?
Evliyaya evliya denmez mi?
Sual: . Evliyaya dil uzatmak caiz midir?
Sual: Mutlaka bir tarikata balanmak gerekir mi? Din kitaplarndan, din renilemez mi?
Sual: Selefiyim diyen bir arkada, (Ledn ilmi, btn ilmi, keramet, evliya diye bir ey yok) diyor. Bu Kur’an- kerime ve hadis-i eriflere aykr deil mi?
Sual: 72 frkann hepsi de ayn yere yani Cennete gitmiyor mu? Hepsi birlese daha iyi olmaz m?
insallah azerice cevablarsaniz benimcin fark etmez bana sizin cevabiniz lazim qamet?
Cavab:
Va aleykumus salam va rahmatullahi va barakatuhu!
1. Bir ey arxayn ol ki, bu bhtan ola bilmz, gr kitab halnda ap edibs, demli, aradrb yazb. Tccb etm, insann mlind irk ola bilr, istr alim olsun, istr qeyri-alim. Amma bu adamn kimliyin baxaram, inAllah.
2. Vhhabilik ortaya atlm bir termindir, txminn il vvl yaam bir adamn ad il balayrlar. sln o adamn ad Mhmmd olub, sadc bunu yayanlar atasnn ad il yayblar ki, Mhmmdilik deslr el bilrlr ki, peymbrdn (s.a.v.) danlr. ox da maraqldr ki, bu adam din he n gtirmyib, sadc yegan ar sil dinl getmk olub, xrafata uymamaq olub. Ona gr d xrafatla gednlr bunu qbul etmyrk, bu adam bard yalan v bhtanlar yayblar ki, camaat bunun dvtin inanmasnlar. Bu adamn kitabalrn he z fikirlri yoxdur, sadc zndn vvlki alimlrin fikirlrini bir araya toplayb.
3. Slfilik mzhb deyil, bu peymbrin (s.a.v.) yoludur, sadc bu yolda olan zn saleh slflr nisbt edir, yni haq yolda olanalrn yolu, qsd ediln is peymbr (s.a.v.) v onun shablridir.
4. TkAllahlq.
5. ml imann bir parasdr, lakin biri mli trk ets, slfilr onu kafir grmyiblr, nki slfilr yalnz bir mli trk ednd ittifaq ediblr ki, kafir olur, o da hadtdir. Amma qeyri-mllri, sas namazda ixtilaf ediblr, digr mllrd is ixtilaf yoxdur, kafir grmrlr.
6. man dill deyib, qlbl tsdiqlyib, mll gstrmkdir. Bli, iman artb azalar.
7. Allahn gyd olmasn Allah z deyir, “(Ey insanlar!) Gyd olann (Allahn) yer hrkt glib alxaland zaman sizi onun dibin batrmayacana minsinizmi?! Yaxud gyd olann sizin stnz da yadran bir yel gndrmycyin arxaynsnzm?! Onda Mnim (sizi zabla) qorxutmamn nec olduunu mtlq bilcksiniz” (Mulk, ). Htta, abu Hnifnin (r.) z “Fiqhul kbr”d buna kk edni kafir grr. Sn al dini yrn. nki dini savadszlq htta suallardan grnr.
8. slind xeyr.
9. Sn aynin dyiib-dyimmsini bilmk n rbcsini oxu. ksin kim bu ayni oxuyub des ki, Allah gyd deyil, o dyimi olar.
Yuxardak kimi.
Xeyr, el baa dmyin. nki Allan mislind he kim v he n yoxdur. Tsvvr et ki, mxluqlarda he iki eyni l varm? O qald ki, Xalqd ola.
Quranda mcaz yoxdur, sln. Mcazn mnas hqiqt uyun olmayan demkdir. Artq bu sz z gstrir ki, Quranda hqiqt uyun olmayan bir ey yoxdur, hr ey hqiqtdir.
Bilmirm.
Bli.
Bel demk olar ki, peymbri (s.a.v.) sevdiyimiz gr v ya ona tabe olduumuza gr.
Bli, bu dadan fat istmk irkdir. rit yalnz bu daa toxunma buyurub, amm afyda ummaq irkdir. nki bu yalnz Allahn linddir.
Burda qsd olunan daimi ziyartdir, amma sfrdn glnd v ya Hcd olarkn ziyart etmk qadaan deyil.
Qbir siyarti sasn kiilr ndr, qadnlar n yox. dbi is mumn salam verib qsd etdiyin qbrin yanna keirsn. Orda yatana, zn v btn mslmanlara dua edrk axirti yada salrsan.
lbtt, fan Allahdan istmk lazmdr. Sadc sbb hkim v s. ola bilr, trblri is sbb deyil, ksin irk yoldur.
Tsvvfd hazrda sufilik qsd olunur, sasn d bidt firqlridir.
Sbut olunsa demk olar, bunu vvl sbut etmk lazmdr, sonra da slfilrdn bel deyn olmayb.
gr hqiqi vliyadrsa, olmaz. Htta saxta vliyaya da dil uzatmaq dbdn deyil.
Xeyr, mtlq deyil, sas almaq lazmdr ki, dzgn qidd v fhmd olasnz, bunlarla siz haqq tapacaqsnz.
Batin elminin olmamasn dz deyir, digrlrind is ola bilr ki, msln, hazrk saxta vliyalarn kramtlrini qsd edir, hanslar ki, peymbrlrin mczlrini tb keiblr.
Tbii ki, birlslr yax oalr, amma n zrind birlmk – ixtilaf bundadr. Amma hdisd bildirilir ki, peymbrin (s.a.v.) v shablrin yolunda birlmk lazmdr.
Allah daha yax bilir!
As salamu aleykum va rahmatullahi va barakatuhu!
Епископа Константина Преславского (г. Шумен, Болгария) Редколлегия: Айхан Булут кандидат педагогичиских наук, Турция Бахар Демир доктор филологических наук, профессор РАЕ, Турция Давид Гоцеридзе доктор филологических наук, профессор, Тбилиси Дареджан Твалтваде доктор филологических наук, профессор, Тбилиси Елена Гордиева- Чиалашвили доктор филологических наук, Турция Жирина Ван Лееувен доктор филологических наук, профессор, Китай Лариса Адонина доктор филологических наук, Украина Олександр Комаренко доктор филологических наук, профессор, Украина Ольга Фисенко доктор филологических наук, Россия Светлана Аюпова доктор филологических наук, профессор, Турция Тариель Сихарулидзе доктор филологических наук, профессор, Турция, Редакторы: Шелале РАМАЗАНОВА, к.ф.н., профессор РАЕ, заведующая кафедрой русского языка и литературы Агрыйского университета им. Ибрагима Чечена, Агры/ Турция Севиндж Рамазанов, к.ф.н. Юсуф СОЙЛЕМЕЗ, к.п.н., препадователь кафедры Турецкого языка и литературы Агрыйского университета им. Ибрагима Чечена, Агры/ Турция Я41 Язык и личность в поликультурном пространстве: сборник статей [Текст]; под ред. И.Н. Авдеевой. Москва: Перо, – с. ISBN Сборник статей посвящён рассмотрению широкого круга социально-гуманитарных вопросов, актуальных для современной науки. Предназначен для лингвистов, литературоведов, историков, культурологов, психологов, педагогов и широкого круга читателей, интересующихся проблемами языка, литературы, психологии, культуры. ББК 80я43 ISBN © Авторы статей © Перо, Содержание «КАПИТАНСКАЯ ДОЧКА» (YÜZBAŞININ KIZI) ESERİNDEKİ «БОГ» KELİMESİYLE YAPILMIŞ RUSÇA DEYİMLERİN TÜRKÇEDE EŞDEĞERLİLİĞİ 5 THE TURKISH EQUIVALENCE OF RUSSIAN IDIOMS CONSTITUED WITH THE RUSSIAN WORD «БОГ» IN «КАПИТАНСКАЯ ДОЧКА» (CAPTAIN’S DAUGHTER) Aytül Bayar Ersin Çetinkaya MEDYANIN ETKİ GÜCÜ: RUSYA’NIN TÜRKİYE BÜYÜKELÇİSİ ANDREY KARLOV SUİKASTİNİN RUS BASININA YANSIMASI 10 INFLUENCE POWER OF MEDIA: REFLECTION TO RUSSIAN MEDIA, ASSASSINATION TO RUSSIAN FEDERATION’S AMBASSADOR IN TURKEY ANDREY KARLOV Ali Murat MIRÇIK Emre KIRLI ÇAĞDAŞ RUSÇADAKİ İŞLEVSEL KONUŞMA STİLLERİNE GENEL BİR BAKIŞ 21 GENERAL OVERVIEW TO THE MODERN RUSSIAN FUNCTIONAL SPEECH STYLES Gülbeyaz SAFA KİNCİ KİPLİK KATEGORİSİ VE KİPLİĞİN İFADESELLİĞİ ÜZERİNE 25 ON THE MODAL CATEGORY AND THE EXPRESSİON OF MODALİTY Keziban Topbaşoğlu ABDÜLHAMİD EL-KÂTİB HAYATI- EDEBÎ KİŞİLİĞİ ve YAZARLARA HİTABEN YAZMIŞ OLDUĞU RİSÂLENİN SENTEZLİ ÇEVRİSİ 31 Abdulham d El-Kat b, H s L fe, L terary Personal ty and The Synthes sed translat on of The Pamphlet About the Authors Mustafa ÇINAR TÜRKÇE VE RUSÇADA GEÇMİŞ ZAMAN KULLANIMINA MUKAYESELİ BİR YAKLAŞIM 47 A COMPARATIVE APPROACH TO THE USAGE OF PAST TENSE IN TURKISH AND RUSSIAN LANGUAGES Özlem ÜNSAL Çiğdem DADAK N.M. KARAMZİN’İN RUS GAZETECİLİĞİNE ETKİSİ 54 THE EFFECT OF N.M. KARAMZIN ON RUSSIAN JOURNALISM SUMMARY P nar Dilekçi ÖĞRETMEN ADAYLARINA YÖNELİK EDİMBİLİMSEL BİR ÇALIŞMA: FENOMENOLOJİK BİR ARAŞTIRMA 63 A Pragmatical Study Towards Teacher Candidates: A Phenomenological Research Hülya AŞKIN BALCI Erdal DEMİR RUSÇA VE TÜRKÇE DİL BİLGİSİNDEKİ EDAT KAVRAMINA GENEL BİR BAKIŞ 79 GENERAL OVERVIEW TO THE CONCEPT OF PREPOSITION IN RUSSIAN AND TURKISH LANGUAGE Çiğdem DADAK Emre KIRLI seafoodplus.infoY’UN “YOKSUL İNSANLAR (БЕДНЫЕ ЛЮДИ)” ÖYKÜSÜNÜN ÇAĞDAŞ ANLAMBİLİM YÖNTEMLERİYLE İNCELENMESİ 82 The Examination of seafoodplus.infoi’s Story “Poor People (Бедные Люди)” in terms of Semantical Methods Ersin ÇETİNKAYA Aytül BAYAR Языковое и когнитивное сознания в лингвокультурологии 88 Linguistic and cognitive consciousness in linguistics Эрсин Четинкая Джан Караель Лингводидактические основы структурирования терминологической лексики (на примере терминов спецальности «Наземно-транспортные технологические средства») 92 В.А. Горковенко LOGISTIC APPROACH TO THE CHOICE OF GROUP COMPANIES EVK STORAGE STRATEGY Fisenko V. I. THE PLACE OF PRODUCTION LOGISTICS IN THE SUPPLY CHAIN V.S. Moisya "RE-SORTING" IN THE WAREHOUSE OF A WHOLESALE TRADING ENTERPRISE PROBLEM SOLUTION Matsyuk D .A. ЭВФЕМИЗМЫ ПОЛИТКОРРЕКТНОСТИ И.Д. Иванов. ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ СРЕДСТВА МАНИПУЛЯЦИИ СОЗНАНИЕМ ПОТРЕБИТЕЛЯ В РЕКЛАМЕ И.А. Найденов. CONSIDERATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN LOGISTICS AND MARKETING IN ORDER TO OPTIMIZE THE MANAGEMENT OF MATERIAL FLOWS K.T. Abraeva AUTOMATIZATION OF TECHNOLOGICAL PROCESS OPERATIONS IN A WAREHOUSE N. V. Soldukhovsky КОГНИТИВНОЕ НАПРАВЛЕНИЕ В СОВРЕМЕННОЙ НАУКЕ О ЯЗЫКЕ: МАТЕРИАЛЫ К ОРГАНИЗАЦИИ УЧЕБНОЙ РАБОТЫ В КЛАССАХ ФИЛОЛОГИЧЕСКОГО ПРОФИЛЯ Л.В. Адонина. Р.Ф. Адонин, О.С. Фисенко Tufan Demir’e göre edat: “Tek başlarına anlamları olmayan, ancak bir cümleye dahil olduklarında ya da bir sözcüğe eklendiklerinde sözcükler arasında çeşitli anlam ilişkileri kuran ve böylece kendi anlamları oluşan sözcüklerdir”. [3,]. Bir başka dilbilim kitabında ise edat: “ Sözcükler arasında ilgi kurmaya yarayan, cümle içerisinde kullanıldığı sözcük veya sözcük öbekleriyle birlikte anlam kazanan ilgeçlerdir”. [8,]. Yukarıda belirtmiş olduğumuz tanımlardan yola çıkarak, şunu söyleyebiliriz ki Türkçe ve Rusça dil bilgisinde yer alan edat tanımlarına baktığımızda, tanımların hem Rusçada hem de Türkçede birbirlerine benzer olduklarını görebilmekteyiz. Edatlar her iki dilde de benzer maddelerle ele alınmıştır. Tek başlarına anlam taşımazlar ve çekime girmezler. Edatlar hem dilin bütünü içerisinde, hem de dilbilgisi birimi olarak cümle içinde sözcüklerle öbekleşerek anlam kazanırlar. Kaynakça 1. Babaytseva, V. V., Analiz Slova i Pridlojeniya, Ekzamen, Moskova, 2. Demir, Bahar, Aiupova, Svetlana, Çağdaş Rus Dili- Morfoloji II. Bölüm, Fenomen Yayınları, Erzurum, 3. Demir, Tufan, Türkçe Dilbilgisi, Kurmay Kitap Yayın Dağıtım, Ankara, 4. Ergin, Muharrem, Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Türk Dili ve Edebiyat Bölümleri İçin Türk Dil Bilgisi, Bayrak, İstanbul 5. Karaağaç, Günay, Türkçenin Dil Bilgisi, (seafoodplus.infoı), Akçağ, Ankara 6. Korkmaz, Zeynep, Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, (seafoodplus.infoı), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 7. Ojegov, S.İ., Slovar Russkogo Yaz ka, Russkiy yazık, Moskova 8. Ramazanova, Shalala., Ramazanov Sevindj, Rusça Alıştırmalar Kitabı: İsmin Yalın Hali, Fenomen Yayıncılık, Erzurum 9. Sebzecioğlu, Turgay, Dilbilim Kavramlar yla Türkçe Dilbilgisi, Kesit Yayınları, Ankara Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, (Baskı), Ankara Üstünova, Kerime, Türkiye Türkçesi Ad İşletimi (Biçim Bilgisi), Sentez Yayıncılık, Ankara, Vinogradov, V.V., Russkiy Yaz k- Grammaticheskoe Uchenie o Slove, Gosudarstvennoe uchebnoe pedagogicheskoe izdatelstva prosvesheniya RSFSR, Moskova seafoodplus.infoY’UN “YOKSUL İNSANLAR (БЕДНЫЕ ЛЮДИ)” ÖYKÜSÜNÜN ÇAĞDAŞ ANLAMBİLİM YÖNTEMLERİYLE İNCELENMESİ The Examination of seafoodplus.infoi’s Story “Poor People (Бедные Люди)” in terms of Semantical Methods 82 Ersin ÇETİNKAYA* Aytül BAYAR** Özet seafoodplus.infoy hem Rus hem de dünya edebiyatında saygın yazarlardan birisidir. Edebiyatçı, düşünür, eleştirmen kimliklerinin yanı sıra bir pedagog kimliğini de bürünerek köylü çocukları için eğitim faaliyetleriyle de uğraşmış, onlar için alfabe kitapları, fabl, masal ve öyküler yazmıştır. seafoodplus.infoy’un bu amaç doğrultusunda kaleme almış olduğu “Yoksul İnsanlar (Бедные Люди)” öyküsünü çağdaş anlambilimin imkanlarıyla incelemek çalışmamızın ana çizgisini oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: seafoodplus.infoy, Yoksul İnsanlar, Edebiyat, Anlambilim, Sözcükbilim, Anlambirimcik, Sözcüksel/Sözlüksel Alan. Abstract seafoodplus.infoi is one of the most respected writers in both Russian and world literature. Together with his identities as man of letters, thinker and critic he was also involved in pedagogy by dealing with educational activities for peasant children and he wrote alphabet books, fables, fairy tales and stories for them. The examination of the “Poor People (Бедные Люди)”, which Tolstoi wrote fort his purpose, in terms of semantics underpins our study. Keywords: seafoodplus.infoy, the Poor People, Literature, Semantics, Lexicology, Seme, Lexical Field. seafoodplus.infoy’un yılında kaleme aldığı “Yoksul İnsanlar(Бедные Люди)” öyküsü balıkçı bir adamın ve karısı Janna’nın başından geçen bir olayı anlatır. Janna ve ailesi yoksul bir hayat sürer. Çocuklarıyla birlikte kıt kanaat geçinir, zar zor karınlarını doyururlar. Bir gün çok kötü bir havada balığa çıkan kocasının gelmesini bekleyen Janna hasta olan komşusunu ziyaret etmek ister. Komşusuna gider ve hasta olan komşusunu ölmüş olarak bulur. Ölen annelerinin yanında derin bir uyku çeken çocukları gören Janna dayanamaz ve çocukları alarak kendi evine götürür. Kocasının tepkisinden korkan Janna kocası gelince ne cevap vereceğini düşünürken o an kocası içeri girer. Bir süre konuştuktan sonra Janna komşuları Simon’un öldüğünü kocasına söyler. Bunun üzerine kocası bir süre düşündükten sonra Janna’ya gidip ölen komşularının çocuklarını almalarını söyler. Fakat Janna hareket etmez. Bunun üzerine kocası Janna’ya neden hareket etmediğini sorar. Janna ise perdeyi açarak yatakta uyuyan komşusunun çocuklarını gösterir ve öykü böylece son bulur. seafoodplus.infoy edebiyatçı, düşünür, eleştirmen kimliklerinin yanı sıra aynı zamanda pedagog kimliği de taşımaktadır. yılında Yasnaya Polyana’da * Arş.Gör., Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü, [email protected], Ağrı/TÜRKİYE. ** Arş.Gör., Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü, [email protected], Ağrı/TÜRKİYE. 83 köylü çocukları için okul açmasıyla eğitim faaliyetlerine başlayan L.N. Tolstoy aralıklarla da olsa pedagoji çalışmalarını hayatının büyük bir bölümünde sürdürür. Yasnaya Polyana’da açtığı okulda yılında Batı Avrupa yolculuğu esnasında gözlemlediği pedagojik faaliyetleri sürdürür. Çocukların okuma yazma öğrenebilmesi için yılında bir “Alfabe” kitabı hazırlar ve yılında bu kitabın düzenlenmiş yeni baskılarını “Yeni Alfabe” adıyla yayınlar. Tolstoy “Alfabe” dışında çocuklar için fabl, masal ve öykü kitapları da yazar. Bu kitaplarda Tolstoy çocuklara iyiyi, doğruyu, insan sevgisini aşılamaya çalışır. Tolstoy’a göre insan ancak içerisindeki sevgi ve ahlak anlayışıyla iyi bir birey olabilir. Bu yüzden Avrupa’da edindiği pedagojik bilgileri de kendi düşünce sisteminin etrafında şekillendirerek uygulamaya çalışır ve eserlerini de bu yönde hazırlar. seafoodplus.infoy “Yoksul İnsanlar(Бедные Люди)” öyküsünde her ne kadar yoksul olunursa olunsun insana yardım etmenin, muhtaç olan bir kişiye evinin kapılarını açmanın her zaman doğru ve erdemli bir davranış olacağının altını çizer. Eser çocuklara yönelik olsa da günümüz insanında yaşanılan koşulların getirisiyle oluşan materyalizm anlayışına bir gönderme niteliğindedir. Çalışmamızın amacı yukarıda bahsettiğimiz içerik özelliklerinden ziyade seafoodplus.infoy’un “Yoksul İnsanlar(Бедные Люди)” öyküsünü çağdaş anlambilim yöntemleriyle incelemektir. İncelememiz öyküden alınan örneklerle desteklenecektir. Öykü incelenirken çizeceğimiz yol ortam ve karakter tasvirlerinde kullanılan kelimelerin incelenmesi olacaktır. Öykünün başlığının “Yoksul İnsanlar(Бедные Люди)” olarak seçilmesi başlığın içerikle uyum içerisinde olmasını sağlamakta ve okuyucuya hangi ortamı aktaracağını tahmin ettirmektedir. Bu açıdan bakıldığında başlığın “Yoksul İnsanlar(Бедные Люди)” olması doğru bir kullanımdır. Öykü balıkçı karısı olan Janna’nın kulübesinde oturup eski bir yelkeni onarmasıyla başlar: “В рыбачей хижине сидит у огня Жанна, жена рыбака, и чинит старый парус.” “Bir bal kç n n kar s olan Janna, kulübede, ateşin yan nda oturmuş eski bir yelkeni onar yordu.”1 Öyküde kullanılan “kulübe ve eski yelken (хижинa, старый парус)” kelimeleri okuyucuya balıkçının ailesinin durumunun kötü olduğunu gösterir. Kelimeler öykünün ortamını okuyucuya tahmin ettirmeye ve göstermeye devam eder. “Старые деревянные часы пробили десять, потом одиннадцать” “Eski ahşap saat h r lt yla onu, sonra on biri vurdu…” 2 1 seafoodplus.info, Çev:seafoodplus.infoıhasanoğlu, Fabller, Masallar ve Öyküler, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, , İstanbul, s 2 seafoodplus.info, Çev:seafoodplus.infoıhasanoğlu, Fabller, Masallar ve Öyküler, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, , İstanbul, s 84 Evde bulunan eşyalarla da ailenin genel durumu hakkında bilgi aktarımına devam edilir. Daha önce de belirttiğimiz gibi Janna ve ailesi zor koşullarda yaşamaktadır. Fakat Janna küçük şeylerle mutlu olmayı bilir ve ailesi ile birlikte huzurlu yaşar. Çocukların giyecek bir ayakkabısının olmamasına rağmen yine de sağlıklı oldukları için şükreder. “А у детей все нет обуви, и летом и зимой бегают босиком. Но Жанна не жалуется. Слава Богу, дети здоровы.” “Çocuklar n ayakkab s yoktu, yaz k ş yal nayak dolaş yorlard . Fakat Janna şikâyetçi değildi. Çok şükür, çocuklar n sağl ğ iyi.”3 Öyküden alıntıladığımız cümlede Janna’nın kanaatkâr olması özelliğinin yanı sıra aynı zamanda onun dinine bağlı birisi olduğunu da görürüz. Kocasının hala eve dönmeyişinden korkan Janna kocasını Tanrıya emanet eder. “Где он сейчас? Сохрани его, господи!” “Şimdi nerdedir? Onu koru tanr m! diyordu.”4 Öyküde ağırlıklı olarak kullanılan, en çok göze çarpan şey ortamın karakterlerin ruh halleriyle uyum sağlaması ve doğanın kullanılan kelimelerle çokça kişiselleştirilmesi ve eğretilenmesidir(istiare) 5. Bu durumu sözcüksel alan yöntemi ile açıklayabiliriz. “Aynı izlek ya da aynı kavram etrafında öbeklenebilen sözcükler bütününün oluşturduğu yapısal düzene sözlüksel alan denir. Başka bir deyişle, aynı kavramı sunmak ya da geliştirmek, gerçekliğin aynı alanını betimlemek, aynı düşünceyi ifade etmek için kullanılan sözcüklerin tümünün oluşturduğu yapısal düzene verilen addır”6. Aşağıda vereceğimiz örneklerle de Janna’nın içinde bulunduğu korku hali doğanın hırçınlığının getirisi olarak görülebilir. Öyküde Janna’nın kocası sabahtan kayığıyla denize açılır ve zamanın bir hayli ilerlemesine rağmen geri dönmez. Janna’nın buradaki ruh haliyle paralel olarak kullanılan kelimeler öykünün içeriğiyle uyum sağlar. “Муж еще с утра вышел на своей лодке в море и еще не вернулся. Жанна слышит, как гудят волны и свистит ветер. Ей страшно.” “Kocas sabahtan kay ğ yla denize aç lm ş ve henüz geri dönmemişti. Janna dalgalar n nas l uğuldad ğ n ve rüzgâr n nas l sl k çald ğ n duyuyordu. Korkuyordu.”7 Öyküden yapmış olduğumuz alıntıda rüzgârın canlı bir varlıkmış gibi ıslık çaldığının dile getirilmesi ile eğretileme (istiare) sanatı yapılmıştır. Yine cümlede 3 seafoodplus.info, Çev:seafoodplus.infoıhasanoğlu, Fabller, Masallar ve Öyküler, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, , İstanbul, s 4 seafoodplus.info, Çev:seafoodplus.infoıhasanoğlu, Fabller, Masallar ve Öyküler, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, , İstanbul, s 5 Bir gerçek anlamı ona benzerliği olan başka bir anlamla anlatma, benzerlik ilişkisinden yararlanarak bir sözcüğün, bir adın anlamını eğreti olarak aktarma sanatı. 6 Z.Kıran/A.E.Kıran, Dilbilime Giriş, Seçkin Yayınları, , Ankara, s 7 seafoodplus.info, Çev:seafoodplus.infoıhasanoğlu, Fabller, Masallar ve Öyküler, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, , İstanbul, s 85 Janna’nın içinde bulunduğu ruh hali bulunduğu ortamla uyumlu bir şekilde verilmiştir. “В домике было сыро и холодно. Жанна подняла фонарь, чтобы посмотреть, где больная. Прямо против двери на кровати лежит соседка. Она лежит на спине так тихо и неподвижно как лежат только мертвые. Жанна поднесла фонарь еще ближе. Голова соседки закинута назад. Ее бледная мертвая рука свесилась с кровати.” “Evin içi rutubetli ve soğuktu. Janna hastan n nerede olduğuna bakmak için feneri yukar kald rd . Komşu kad n, kap n n tam karş s ndaki karyolada yat yordu. Ama ölü gibi sessiz ve hareketsiz s rtüstü yat yordu. Janna feneri daha yak ndan tuttu. Komşu kad n n baş geriye kayk lm şt . Solgun eli karyoladan sarkm şt .” 8 Örnekte görüldüğü gibi ölen komşusunun evine giden Janna ölüm deyince aklımıza gelen kasvetli düşüncelerle paralellik gösteren bir ev ortamıyla karşı karşıya gelir. Evin soğuk ve rutubetli olması ölen kadının solgun eli ile paralellik göstererek ortama uyum sağlar. Janna ölen komşusunun çocuklarını eve getirdiği için kocasının tepkisinden korkar. Kocasının öyküde uzun boylu birisi olarak tasvir edilmesi yine Janna’nın korkusuyla uyum sağlar. Öyküde Janna’nın kocasının yukarda bahsedilen özelliklerinin tam tersi verilseydi kanımızca öyküdeki uyumu bozar nitelikte olacaktı. “Вдруг дверь распахнулась, в комнату ворвалась струя свежего воздуха, и высокий смуглый рыбак входит в комнату.” “Birden kap ard na kadar aç ld , odaya serin hava doldu ve uzun boylu, esmer tenli bal kç içeri girdi.”9 Tüm bu örneklerden anlaşılacağı gibi öykünün geneline baktığımızda göze çarpan “korku, endişe, umut”tur. Janna’nın kocasının gelmemesiyle oluşan şey korku ve endişedir. Öykü içinde geçen “буря(f rt na), темно(karanl k), холодно(soğuk), сыро(rutubet), бледная мертвая рука(solgun ölü el)” kelime ve kelime grupları öykü genelinde hâkim olan havayı göstermektedir. Her şeye rağmen Janna’nın yine de Tanrıya dua etmesi onun içindeki umudun göstergesidir. Gösterilen bu kelimelerle sözcüksel alandan öykünün motifine de gidilebilir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi öykü genelinde oluşan hava “korku ve endişe”dir. Bu durumu ruhdilbilim(dilbilimle ruhbilimin arakesit noktasında oluşmuş bulunan ruhdilbilim söz edimlerini göz önünde tutarak bireydeki dilsel üretim ve algılama süreçlerini, bildirilerle bunları oluşturan ve yorumlayan kişiler arasındaki ilişkileri ele alır) metoduna göre açıklamaya çalışırsak metin içinde 8 seafoodplus.info, Çev:seafoodplus.infoıhasanoğlu, Fabller, Masallar ve Öyküler, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, , İstanbul, s 9 seafoodplus.info, Çev:seafoodplus.infoıhasanoğlu, Fabller, Masallar ve Öyküler, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, , İstanbul, s 10 .Vardar, Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, Multilingual Yayınları, İstanbul, s 86 geçen “ölüm” kelimesinin çağrıştırdığı yan anlamları incelemekte fayda olduğunu düşünmekteyiz. Смерть: Страх(korku), горе(ac ), гроб(mezar), ужас(dehşet), страшно(korkunç), черная(kara), кладбище(mezarl k), скелет(iskelet), труп(ceset/ölü), покойник(merhum), конец жизни(hayat n sonu) “Ölüm” kelimesi aynı zamanda yukarıda geçen ve ölümle birlikte zihinlerde oluşan kelimelerin “bütün anlamlılık” özelliğini oluşturmaktadır. Eseri yapısal anlambilim ve yapısal çözümleme tekniğine göre incelersek metin içindeki kelimelerin incelenmesinde en uygun yöntem anlambirimcik çözümlemesi olacaktır. Anlambirimcik, ayırt edici nitelik anlamına gelir ve sesbilimsel çözümleme ilkelerinden yola çıkılarak yapılan değerlendirme, içeriğin tözüyle ilgili bir çözümlemedir Sözcüklerin anlamlarını oluşturan ayırıcı özellikleri saptamak, bunlar arasındaki ilişkileri belirlemek için “anlambirimcik çözümlemesi13” adı verilen yöntem kullanılır. Metin içindeki dil kelime boyutunda incelendiğinde dilin iki boyutu karşımıza çıkar. Bunlar “töz 14 ve biçim15”dir. Sözünü ettiğimiz yöntemi öyküden alınan örneklerle incelemeye çalışacağız. Eser içinde geçen “жена” kelimesinin sözlük anlamı “женщина по отношению к мужчине, с которым она состоит в официальном браке(к своему мужу)” Sözlük açıklamasında görüldüğü gibi “жена” kelimesinin tek bir anlamı verilmektedir. Yani “ж,е,н,а” kelimesinin anlamı resmi nikâhla kocasına karşı aldığı isimdir ve göstergenin üstlendiği bir görevdir. Gösterilen boyutunda bakarsak eğer “жена” kelimesinin içerik kısmında ayrıca onun “canlı + yetişkin + kadın” olduğunu görmekteyiz. İşte metin içinde analiz yaparken anlambirimcik çözümlemesinin üstlendiği görev bu şekildedir. Öyküden bir örnek daha alırsak “рыбак” kelimesi sözlük anlamı itibariyle “erkek balıkçı” demektir. Kelimenin tam sözcük anlamı ise “специалист по добыче рыбы, а также любитель рыбной ловли, вообще тот, кто ловит рыбу” Görüldüğü gibi “р,ы,б,а,к” kelimesi sözlük anlamı olarak balık tutan kişi anlamındadır. Fakat “рыбак” kelimesinin içerik kısmında onun “canlı + genç ya da yaşlı + erkek(bu durum Rusçanın gramer kuralından kaynaklanmaktadır)” olduğunu görmekteyiz. Bu iki örnekte de görüldüğü gibi bir kelime söylenirken sadece o kelimenin sözlüksel anlamı zihinde canlanmaz ayrıca ona bağlı olan imgeler de zihnimizde belirir. 11 seafoodplus.info#RS96 (slovar assotsiativnıh norm russkogo yazıka- Rus dili çağrışımsal sözlüğü)Erişim Tarihi 12 NIKLAS-SALMINEN, Aino() La Lexicologie, Paris: Arman Colin,s V.D.Günay, Sözcük Bilime Giriş, Multilingual Yayınları, İstanbul, s’dan. 13 Anlambirimcik çözümlemesi, sözcüğün göndergesi ile ilgili bir açıklama ve çözümleme biçimidir. 14 Sessel ya da anlamsal olarak yapılmamış bir yığın, bir gerçeklik. 15 Bir göstergeler dizgesi olan her dile özgü algılama. 16 seafoodplus.info Şvedova, Tolkov y Slovar Russkogo Yaz ka, Moskova , s 17 seafoodplus.info Şvedova, Tolkov y Slovar Russkogo Yaz ka, Moskova , s 87 Çalışmamızda büyük yazar seafoodplus.infoy’un “Yoksul İnsanlar” adlı eserini çağdaş anlambilim yöntemleri açısından öykünün incelenmesine olanak sağlayan yöntemlerle incelemeye çalıştık. Öyküde istiare sanatını, sözcüksel/sözlüksel alanı ve anlambirimcik çözümlemesini göstermeye çalıştık. Bu incelemeyi yaparken eserden örnekler göstererek söylenmek istenen yöntemin daha açık bir şekilde anlaşılmasını sağlamaya çalıştık. Bahsettiğimiz anlambilim yöntemlerinin yanı sıra öykünün içerik kısmına da değindik. Kaynakça 1. Aksan D., Anlambilim, Engin Yayınevi, Ankara Ekim 2. Gültek V., Rusça-Türkçe Sözlük, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 3. Günay V.D., Sözcükbilime Giriş, Multilingual Yayınları, İstanbul 4. seafoodplus.info#RS96 (slovar assotsiativnıh norm russkogo yazıka-Rus dili çağrışımsal sözlüğü)Erişim Tarihi 5. Ojegov S. İ.- Şvedova İ. Y., Tolkov y Slovar Russkogo Yaz ka, Moskova 6. Tolsoy L. N., Çev:seafoodplus.infoıhasanoğlu, Fabller, Masallar ve Öyküler, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul 7. Vardar B., Aç klamal Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Multilingual Yayınları, İstanbul 8. Vardar B., Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, Multilingual Yayınları, İstanbul 9. Принципы семантико-стилистической организации текста :На материале художественной речи. seafoodplus.info semantiko-stilisticheskoi-organizatsii-teksta-na-materiale-khudozhestvennoi- rechi Erişim tarihi: Стилистический анализ произведения Достоевского “Дневник Писателя”.seafoodplus.info d27_seafoodplus.info Erişim tarihi: Языковое и когнитивное сознания в лингвокультурологии Linguistic and cognitive consciousness in linguistics Эрсин Четинкая* * Ассистент кафедры русского языка и литературы Агрыйского государстевенного университета им. Ибрагима Чечена, докторант в Ататюрском университете, г. Агры/ Турция. 88