Kutup Ayıları Ve Penguenler Nerede Yaşar
kaynağı değiştir]
Penguen sözcüğü Türkçeye Fransızca üzerinden geçmiştir.[4] Fransızca sözcüğün kökeni İngilizceye dayandırılmaktadır.[5] İlk kez yüzyılda, ya İngilizce ya da Hollandaca kaynaklarda, penguenlerle alakasız bir dalıcımartıgil olan Pinguinus impennis'i tanımlamak için kullanılmıştır.[6]Oxford English Dictionary gibi kaynaklar nihai kökenini Galce "kafa" anlamındaki pen ile "beyaz" anklamındaki gwyn kelimelerinin birleştirilmesine bağlamaktadır.[7] Bir diğer teori sözcüğün Latince yağ anlamına gelen pingius kelimesinden türetildiğidir.[8]Penguenin Türkçe eş anlamlısının karabat (veya karabat kuşu) sözcüğü olduğu hakkında kaynaklar da bulunmaktadır.[9][10]
Anatomi ve özellikleri[değiştir kaynağı değiştir]
Rakun ve ayı familyalarının 30 milyon yıl önce ayrıldıkları sanılmaktadır. Yaklaşık olarak 13 milyon yıl önce Andean ayısı (Tremarctos ornatus)[31] 6 farklı ayı türü ise 6 milyon yıl önce ortaya çıkmıştır. DNA araştırmasına göre kutup ayısı yaklaşık bin yıl önce boz ayıdan türedi. Kutup ayı ve boz ayının çiftleşmeleri sonucunda ortaya doğurgan melezler çıkmaktadır. Fosillere göre öğütücü dişleri 10 ila 20 bin yıl önce boz ayılardan farklılaştı.
yılında Alaska Fairbanks Üniversitesi'nden Sheilds ve Talbot tarafından yayınlanan bir makaleye göre, çeşitli boz ayı popülasyonlarındaki DNA karşılaştırmaları, Alaska'nın ABC adasının boz ayılarının, kutup ayıları ile diğer tüm boz ayı popülasyonlarından daha yakın geçmişli bir ortak ataya sahip olduklarını göstermiştir.
Koruma durumu[değiştir Kutuplar buzlarla kaplı çöllerdir. Genel kanının aksine kutuplarda kar yağışı oldukça nadirdir. Deniz yüzeyinin buzlarla kaplı olması buharlaşmanın, bulut oluşumunun ve yağış miktarının çok az olmasına neden olur. Buharlaşmanın az olduğu bölgelere çöl denir. Bu nedenle kutuplar çöl kategorisindedir.
Dünyanın dönüş ekseni °'lik bir eğime sahiptir. Bu eğim yüzünden güneş ışınları kutuplara hiçbir zaman dik veya büyük açı ile düşmez. Ayrıca kutuplarda 6 ay gündüz ve 6 ay gece yaşanmasının nedeni de °'lik eğimdir. Bu durum yüzeyin yeterli miktarda ısınmamasına ve iklimin soğuk olmasına neden olur.
Güney kutbu, kuzey kutbundan daha soğuktur. Kuzey kutbunda yıllık sıcaklıklar 0°C ile °C arasında değişirken, güney kutbunun sıcaklığı °C ile °C arasındadır. Sıcaklıkların oldukça düşük olması buralarda yaşayan canlıların özel donanımlara sahip olmalarına veya ortama uyum sağlayacak davranışlar geliştirmelerine neden olmuştur. Bu sayede balina, kutup ayısı, penguen ve fok gibi canlılar bu şartlarda yaşayabilirler.
Kutup bölgelerine yakın sularda yaşayabilen su canlıları derilerinin hemen altına bulunan ve tüm vücudu bir yorgan gibi saran yağları sayesinde soğuktan korunurlar. Bildiğimiz katı yağdan çok daha yoğun olan balık yağı, ısıyı oldukça az iletir ve 30 cm'lik bir kalınlığa ulaşabilir. Yağ tabakası sayesinde balina, fok ve mors gibi deniz canlıları çok soğuk hava şartlarında yaşayabilirler.
Sadece kuzey kutbunda yaşayan kutup ayılarında da balinalarda olduğu gibi bir yağ tabakası bulunur. Fakat kutuplarda yüzeyin sıcaklığı su sıcaklığından düşüktür. Bu nedenle kutup ayıları sadece yağ tabakası ile hayatta kalamaz. Bu tür canlılar kürkleri sayesinde soğuktan korunur. Kutup ayılarının kürkleri iki çeşit tüyden oluşur. Bazı tüyler uzun, şeffaf ve yağ ile kaplıyken bazı tüyler kısadır. Kısa tüyler çok yoğundur ve soğuğun deriye ulaşmasını engeller. Uzun yağlı tüyler ise kutup ayılarının suda bile kuru kalmasını sağlar. Kutup ayılarının derileri siyah'tır. Bu sayede deriye ulaşan az miktardaki güneş ışınları soğurulur.
Kutuplarda yaşayan bir diğer canlı türü de penguenlerdir. Penguenler sadece güney yarım kürede bulunur. İmparator penguenleri gibi penguen türleri çok soğuk hava şartlarına dayanamaz. Yaşama alanları aşırı soğuk olduğunda bu penguenler bir araya gelerek bir ısınma çemberi oluştururlar. Böylece birbirlerini ısıtarak hayatta kalırlar. Penguenlerin oluşturdukları ısınma çemberi hareketlidir. Yani çemberin dışındaki penguenler zamanla içlere doğru ilerlerken, iç kısımdaki penguenler dış kısma ilerler. Bu sayede çemberdeki bütün penguenler ısınır.
nest...
Kutuplar buzlarla kaplı çöllerdir. Genel kanının aksine kutuplarda kar yağışı oldukça nadirdir. Deniz yüzeyinin buzlarla kaplı olması buharlaşmanın, bulut oluşumunun ve yağış miktarının çok az olmasına neden olur. Buharlaşmanın az olduğu bölgelere çöl denir. Bu nedenle kutuplar çöl kategorisindedir.
Dünyanın dönüş ekseni °'lik bir eğime sahiptir. Bu eğim yüzünden güneş ışınları kutuplara hiçbir zaman dik veya büyük açı ile düşmez. Ayrıca kutuplarda 6 ay gündüz ve 6 ay gece yaşanmasının nedeni de °'lik eğimdir. Bu durum yüzeyin yeterli miktarda ısınmamasına ve iklimin soğuk olmasına neden olur.
Güney kutbu, kuzey kutbundan daha soğuktur. Kuzey kutbunda yıllık sıcaklıklar 0°C ile °C arasında değişirken, güney kutbunun sıcaklığı °C ile °C arasındadır. Sıcaklıkların oldukça düşük olması buralarda yaşayan canlıların özel donanımlara sahip olmalarına veya ortama uyum sağlayacak davranışlar geliştirmelerine neden olmuştur. Bu sayede balina, kutup ayısı, penguen ve fok gibi canlılar bu şartlarda yaşayabilirler.
Kutup bölgelerine yakın sularda yaşayabilen su canlıları derilerinin hemen altına bulunan ve tüm vücudu bir yorgan gibi saran yağları sayesinde soğuktan korunurlar. Bildiğimiz katı yağdan çok daha yoğun olan balık yağı, ısıyı oldukça az iletir ve 30 cm'lik bir kalınlığa ulaşabilir. Yağ tabakası sayesinde balina, fok ve mors gibi deniz canlıları çok soğuk hava şartlarında yaşayabilirler.
Sadece kuzey kutbunda yaşayan kutup ayılarında da balinalarda olduğu gibi bir yağ tabakası bulunur. Fakat kutuplarda yüzeyin sıcaklığı su sıcaklığından düşüktür. Bu nedenle kutup ayıları sadece yağ tabakası ile hayatta kalamaz. Bu tür canlılar kürkleri sayesinde soğuktan korunur. Kutup ayılarının kürkleri iki çeşit tüyden oluşur. Bazı tüyler uzun, şeffaf ve yağ ile kaplıyken bazı tüyler kısadır. Kısa tüyler çok yoğundur ve soğuğun deriye ulaşmasını engeller. Uzun yağlı tüyler ise kutup ayılarının suda bile kuru kalmasını sağlar. Kutup ayılarının derileri siyah'tır. Bu sayede deriye ulaşan az miktardaki güneş ışınları soğurulur.
Kutuplarda yaşayan bir diğer canlı türü de penguenlerdir. Penguenler sadece güney yarım kürede bulunur. İmparator penguenleri gibi penguen türleri çok soğuk hava şartlarına dayanamaz. Yaşama alanları aşırı soğuk olduğunda bu penguenler bir araya gelerek bir ısınma çemberi oluştururlar. Böylece birbirlerini ısıtarak hayatta kalırlar. Penguenlerin oluşturdukları ısınma çemberi hareketlidir. Yani çemberin dışındaki penguenler zamanla içlere doğru ilerlerken, iç kısımdaki penguenler dış kısma ilerler. Bu sayede çemberdeki bütün penguenler ısınır.