Çelikli örgüler yap olarak esneme özellii az olan kaln ve ser tutuma sahip örgülerdir. Genellikle d giyim olarak kullandmz triko, etek, ceket yapmnda kullanlmaktadr. Çelikli örgüler iki ekilde üretilir.
Tek Çelik Örgü :Bu örgüler bir ilmek sras dolu ine örgü yapar ve ikinci ilmek srasnda sadece önde veya arkada örgü yaparak örgü raporunu tamamlar. Bu örgülere tek çelikli örgü denilmektedir. Tek çelikli örgülerin ön ve arka yüzeyleri birbirinden farkl görünümdedir. Bir yüzeyi düzgün may görüntüsüne sahipken dier yüzeyi çizgili görünüme sahiptir.
Çift Çelik Örgü : Bu örgüler bir ilmek sras dolu ine örgü yapar ve ikinci ilmek srasnda önde üçüncü ilmek srasnda da arkada örgü yaparak örgü raporunu tamamlar. Bu örgülere çift çelikli örgü denilmektedir. Yap olarak sert ve esnek olmayan bir yapya sahiptir. Daha çok etek, ceket, mont tarz giysilerde tercih edilen bir örgüdür. Örgü her iki yüzeyinde de ayn görünümdedir.
Çelikli örgü desen program makine özelliklerine göre tercih edilen yöntemler ile düz örme makinesine yüklenir. Disket kullanarak yükleme yine ayn ekilde diskete yüklenen desen program makinenin disket okuyucusuna taklarak okutulur, istenilen desen disket içinden bulunarak makineye yüklenir.
Çelikli örgülerde kuman en ve boyunu hazrlarken numune üzerinden hesaplama yaplr. Numune üzerinden birebir çallacak ise enindeki ine saysn ayarlamak için belirli bir ölçüdeki ilmek çubuu says ölçülerek, istenilen ene göre orantlanarak hesaplanr. Ayn ekilde ilmek sra saysn hesaplamak için belirli uzunluktaki ilmekler saylr ve istenilen boy ölçüsüne orantlanr. May says belirlendikten sonra rapor sayacna balanr. Ancak rapor tekrar saysn verirken bir raporda örülen may says bulunur. Daha sonra tüm ilmek sra saysna bölünerek rapor sayac deeri bulunur.
Plaka üzerindeki örgü alan hazrlanrken programdaki balangç ve biti inelerinin aras olarak anlalr. Bu alan yeni tip makinelerde direk örgüye balanr ve örgü ana merdaneye kadar tarak ile çekilir. Daha eski tip makinelerde ise örgü alanna fire parça dediimiz baka bir parça inelere tutturulur. Bu parçalarn boyu örülecek numuneyi ana merdanenin çekim alanna kadar tayacak uzunlukta olmas gerekir. Aadaki resimde mekiklerin arasnda bulunan bölüm örgü alandr.
Makineye yüklenen çelikli örgünün desen programna baklarak çalacak olan mekikler tespit edilir. Çalacak mekikler örgü alannn yaknna konumlandrlr. Makine üzerinden ayarlar yaplarak mekik uçlarnn birbirine demeyecek ekilde durmas salanr. Daha sonra i emrine göre kullanlacak iplikler makine üzerine taklr. Mekiklere düzgün bir ekilde beslemesi yaplr. Mekiklerin kontrolü yaplr. Mekik ineye uzaksa ya da ineye temas edecek kadar yaknsa uygun seviyeye getirilir. Mekik raylarnda hareket eden mekiklerin uçlarnn iki plaka arasnn tam ortasnda duracak ekilde olmasna dikkat edilmelidir. Aksi takdirde üretim hatalarnn olumasna neden olur. Aadaki resimde mekiklerin makine üzerindeki duru pozisyonlar görülmektedir.
Merdane çekim ayar örgünün oluumunda önem tekil eder. Çelikli örgülerde kuma biraz daha tok olduundan dolay merdane çekiminde basklarn etkisi tek plaka örgülere göre daha fazla olur. Çelik örgüleri ütüde düzeltmek daha fazla ura gerektirir. Bu yüzden merdane ayarnn makinede numune parça örülürken iyi kontrol edilmesi gerekir. Aadaki resimde dolu ine örgünün merdane çekiminin bozuk yaplm durumu görülmektedir. Zira Örgü kenarlarndaki kvrlmalar ve sarkmalar meydana gelmitir.
Çelikli örgüler bilindii gibi iki örgü çeidi kullanlarak elde edilmektedir. Dolu ine örgü ve tek plaka örgü tekniinin birleimi ile çelikli örgü oluur. Çelikli örgüler özellik itibari ile ar gramajl örgülerdir. Bu örgüden elde edilen giysiler ar olabilmektedir. Bunun için genellikle ince makinelerde örülen çelikli örgüler tercih edilmektedir. Bundan dolay da ince numaral makinelerde çok fazla katl iplik kullanlmaz. Makine kalnlna ve iplik numarasna göre uygun kat iplik beslenerek örgü may ayar yaplr. Çelikli örgülerde iki tane farkl ayar kullanlmaktadr. Birincisi dolu ine ayar, ikincisi ise tek plaka ayardr. Bu iki ayar mümkün olduunca düzgün ayarlanmaldr. Fakat iki farkl örgü bir araya geldiinden ilmek sralar arasndaki örgü gerilim farklar örgü yüzeyine yansmaktadr. Aadaki resimde çift çelikli örgünün ön ve arkas görülmektedir. Aradaki ayar farklar görülmektedir.
Çardak ayar tüm örgülerde olduu gibi çelikli örgülerde de çok önemlidir. Çardak ayarlarnn düzdün yaplmas örgü yüzeyinde maylarn düzgün görünmesini salayacaktr. Örgüde çalacak iplikler mekiklere balandktan sonra tüm çalan çardaklarn bask, fren ve gergi ayarlarnn eit bir ekilde ayarlanmas gerekmektedir.
Elektronik düz örme makinelerinde ayarlar elektronik ayarlar ve mekanik ayarlar olmak üzere iki çeittir. Elektronik ayarlarda kendi içinde ikiye ayrlrlar. Program üzerinden yaplan ayarlar ve makine üzerinden yaplan ayarlar. Program üzerine yazlan ayarlar makine tarafndan okunduunda bu deerleri eskisi deitirir. Örnek olarak jakar plakasnn pozisyonu, ayar motorlarnn sabit deerleri gibi. Bu ayarlar örmede en iyi sonucu alabilmek için fabrikasyon olarak kalibre edilmi ayarlardr. Fakat makineler kullanldkça ypranmadan dolay bu ayarlar deiebilmektedir. Program üzerindeki ayarlar ise mekiklerin duru pozisyonu, makinenin hz, örgü srasnda örgüde kullanlan ayarlar, makinenin örgüye balama hz, merdane çekim hz (kuvveti) gibi ayarlar örgü program içersinde yazarak ayarlamalar yaparz. Makine de bu ayarlar kullanarak örgüyü yapar. Mekanik ayarlarda ise mekiklerin plakaya yaknl veya uzakl merdane basklar ayar ve iplik gerginlik ayarlardr. Bütün bu ayarlar en uygun ekilde yaptmzda sorunsuz bir imalat gerçekletiririz. Aadaki resimde örgüde kullanlacak ayarlar görülmektedir.
Çelikli örgünün program yazlp hazrlandktan sonra makine üzerinde veya program bilgisayar üzerinde test edilir. Herhangi bir hata veya sorun varsa bunlarn örgüye balamadan önce düzeltilmesi salanr.
Yüklenen programn test edilmesinden sonra ilk numune örülür. Ancak ilk numune örülürken çok dikkatli ve hassas olmamz gerekir. Bu ilk üretim parças olduundan örme ilemi sras takip edilmelidir. Her komutun sembollere doru ilemi yaptrp yaptrmad kontrol edilmelidir. Örme ilemi tamamlandktan sonra parça makinenin altndan alnr ve programda herhangi bir deiiklik yapld ise bu makine üzerinde ayn program üzerine kayt yaplr.
Makineden çkarlan test parças, numune ile karlatrlarak tuesinin kontrolü yaplr. Uygun olan tue parças üzerinden tam boy bir ürün örülür. Bu parçalar kalpla veya ölçü föyü ile kontrol edilir. Kontrol sonrasnda standart bir beden üzerinden varsa düzeltmeler veya kritikler parçalar üzerinde belirtilir.
Çelikli örgünün deiiklikleri yaplm olan program tekrar makineye yüklenir. kinci test parças tekrar örülerek ürün seri üretim için hazr hâle getirilir. Bazen iki test parçalar istenilen sonucu vermeye bilir. Böyle bir durumda parçalar üzerinde tekrar kritikler (düzeltmeler) yaplarak üçüncü test parças da yaplabilir.
Hatırlarsanız bundan önce örgü derslerine başlamıştık. Örgüye başlama, ilmek alma, düz-ters örgü, örgüde azaltma-arttırma, lastik gibi ana konuları videolarla işlemiştik sitede. Ardından atkı, çorap, püskül yapımını ve ilk örnekli örgü olarak selanik örgüsünü işlemiştik.
Bugün de diğer bir örnekli örgü olan pirinç örgüsünden bahsetmek istiyorum. Derslere yeni başlayacak olanlar alttaki başlıklarda ilgili konuyu videolu bir şekilde bulabilirler. Videoları göremiyorsanız sayfayı yeniden yüklemeyi deneyebilirsiniz.
Örgü #1: Nasıl Başlanır? İlmek Nasıl Alınır? Düz Örgü-Ters Örgü Nasıl Örülür~Video
Örgü #2: Örgü Nasıl Bitirilir-Kesilir? ~Video
Örgü #3: Lastik Örgü Nasıl Örülür? ~Video
Örgü #4: İlmek Azaltma-Kesme Nasıl Yapılır? ~Video
Örgü #5: İlmek Arttırma Nasıl Yapılır? ~Video
Örgü #6: Şişle Çorap Nasıl Örülür? ~Video
Örgü #7: Şiş İle Lif Örerken Püskül Nasıl Yapılır? ~Video
Örgü #8: Tığ, Şişle Atkı-Kaşkol Nasıl Örülür? ~Video
Örgü #9: Değişik Lastik Örgüleri Selanik Örgüsü ~Video
Tabi bunları buraya yazdığım için beni örgü uzmanı falan zannetmeyin. Ben de gün geçtikçe öğrendiklerimi burada paylaşmaya çalışıyorum dilimin döndüğünce. Yanlış birşey söylersem lütfen beni düzeltin. Gelelim pirinç örgüsüne;
Pirinç örgüsü nasıl bir örgüdür?
Pirinç örgüsü çok şık örgü tekniklerinden birtanesi. Düz ve ters örgüler kombine edilerek örülüyor. Her satır ve her sütunda düz örgü ve ters örgüler bulunur.
Neden pirinç örgüsü örmeliyim? Pirinç Örgüsü hangi özelliklere sahiptir? Hangi tür örgülerimde pirinç örgüsünü tercih etmeliyim?
Peki pirinç örgüsü nasıl örülür?
Pirinç örgüye başlarken çift sayıda ilmek alınır. İlk sırada ilk ilmek düz, ikinci ilmekse iplik öne alınıp ters örülürerek ilk sıra tamamlanır. İkinci sırada aynı şekilde fakat bu sefer alt sıradaki düzün üzerine ters, tersin üzerine düz örgü örülür. Alttaki videoyu izleyerek daha rahat anlayabilirsiniz.
Peki pirinç örgüsüyle neler örebilirim?
Pirinç örgüsüyle örebileceğiniz birçok şey var. Herçeşit bebek örgüleri; yelek, süveter, kazak, bere, pantolon, atkı, battaniye, patik örebilirsiniz. Aman artık biraz da kendime birşeyler öreyim derseniz bayanlar için de enfes örgüler var. Fakat bu yazımı romana çevirmemek için beğendiğim pirinç örgüsü örneklerini bir başka yazımda paylaşmak istiyorum. Şeklini merak edenler altta havlu olarak örülmüş pirinç örgüsünü inceleyebilirler.
Bir de çifli pirinç adı verilen bir örgü var. O da 2 düz+2 ters, sonraki sırada ise 2 ters+2 düz şeklinde örülüyor.
Tagged with