Ky Taş K Ipc Ne Demek

2 Ağustos tarihli ve sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” kapsamında sayılı Karayolu Taşıma Kanun’unun cezalara ilişkin 26’ncı maddesinde değişiklik yapılmıştır.

Bu göre;

• Karayolu Taşıma Kanun’unun 5 inci maddesine göre yetki belgesi almadan taşıma işinde faaliyette bulunanlara ikibin Türk Lirası ceza kesileceği hükmü;  “5 inci maddesine göre yetki belgesi almadan veya yetki belgesi aldığı halde yetki belgesi kapsamına uygun olmayan faaliyetlerde bulunanlara bin Türk Lirası, yetki belgesi olduğu halde taşıtını yetki belgesine kaydettirmeden kullananlara beş yüz Türk Lirası idari para cezası verilir ve aynı kabahat için 48 saat geçmeden ikinci bir ceza verilmez”. şeklinde değiştirilmiştir.

• Tehlikeli yük taşıyan taşıtların ve taşımacıların taşımalarına ilişkin yetkili makamlardan izin alması gerektiğine dair 5 inci maddesinin beşinci fıkrasına aykırı davranan taşımacılara beş yüz Türk Lirası idari para cezası verilmesi hükmüne ek olarak “aynı kabahat için 48 saat geçmeden ikinci bir ceza verilmez.” hükmü maddeye eklenmiştir.

• Karayolu Taşıma Kanun’unun 5 inci maddesinin altıncı fıkrasına göre taşıma hizmetini yapmaktan kaçınan taşımacılara verilecek ceza dörtyüz Tük Lirasından “beş yüz Türk Lirası idari para cezasına” yükseltilmiştir.

• Karayolu Taşıma Kanun’unun 5 inci maddesinin yedinci fıkrasına aykırı davranarak bir taşımacının diğer bir taşımacının taşıma faaliyetini engellemesi hâlinde verilecek ceza ikibin Türk Lirası’ndan “bin beş yüz Türk Lirası idari para cezasına”  düşürülmüştür.

• Karayolu Taşıma Kanun’unun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında geçen aykırı davranan taşımacılara verilen ceza üçyüz Türk Lirası idari para cezası “beş yüz Türk Lirası”, üçüncü ve dördüncü fıkralarına aykırı davranan taşımacılara verilen beşyüz Türk Lirası idari para cezası ise “üç yüz Türk Lirası” şeklinde değiştirilmiştir.

• Karayolu Taşıma Kanun’unun 10 uncu maddesine aykırı davranan acente ve taşıma işleri komisyoncularına verilen ikibin Türk Lirası idari para cezası “bin beş yüz Türk Lirası” şeklinde değiştirilmiş ve fıkraya “aynı kabahat için 48 saat geçmeden ikinci bir ceza verilmez.” hükmü eklenmiştir.

• Karayolu Taşıma Kanun’unun 11 inci maddesine aykırı davranan firmalara verilecek idari para cezaları ile ilgili “ücret ve zaman tarifesi düzenlemeyenlere veya ücret ve zaman tarifelerine uymayanlara veya değişik ücret ve zaman tarifeleri uygulayanlara beş yüz Türk Lirası, ücret ve zaman tarifelerini görülebilecek şekilde iş yeri, terminal ve bilet satış yerlerinde bulundurmayanlara iki yüz Türk Lirası idari para cezası verilir” hükmü aynı şekilde kalırken ilgili maddeye “aynı kabahat için 48 saat geçmeden ikinci bir ceza verilmez.” hükmü eklenmiştir.

• Karayolu Taşıma Kanun’unun 13 üncü maddesine aykırı olarak yabancı plakalı taşıtların Türkiye sınırları dâhilindeki iki nokta arasında taşıma yapması hâlinde, taşıt sahibine veya şoförüne verilen ikibin Türk Lirası idari para cezası “üç bin Türk Lirası idari para cezasına” yükseltilmiş ve ilgili fıkraya “aynı kabahat için 48 saat geçmeden ikinci bir ceza verilmez.” hükmü eklenmiştir.

• Karayolu Taşıma Kanun’unun “yetki belgesi alma zorunluluğu ve taşıma hizmetine” ilişkin 5 inci maddesine göre “mesleki yeterlilik belgesine sahip olmadan taşıt kullanan şoförlere iki yüz, işletmecisine ise beş yüz Türk Lirası idari para cezası verilir” hükmü aynı kalırken ilgili fıkraya “aynı kabahat için 48 saat geçmeden ikinci bir ceza verilmez.” hükmü eklenmiştir.

• Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında verilen idari para cezaları tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenmesi Kanuna eklenen bir başka hüküm olmuştur.

İlgili “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ilişikte yer almaktadır.

Üyelerimizin bilgilerine rica ederiz.

Katma Değer Vergisi, Gelir Vergisi, Motorlu Taşıt Vergisi, Kurum Ge&#;ici Vergisi ve diğer vergi / har&#; &#;demelerinizi Şubelerimizden hızlı ve kolay bir şekilde ger&#;ekleştirebilirsiniz.

T&#;m &#;r&#;nler

GİRİŞ

sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun maddesinde öngörülen idari para cezalarının uygulanması konusunda uygulamada özellikle ceza tutanağı düzenlemeye yetkili kolluk memurlarının yaptığı işlemlerde Kanun’da yer almayan ve tamamen keyfi uygulamalara dayalı olarak taşıma işleri sektöründe faaliyet gösteren firmalara haksız idari para cezaları tahakkuk ettirilmektedir.

Gerçekten de, taşıma işlerinde faaliyet gösteren firmaların sayılı Kanun’un 5. maddesi ile Karayolları Taşıma Yönetmeliği’nin 5/1. maddesi uyarınca almak zorunda oldukları (K) türü yetki belgeleri ile aynı Kanun’un 5/3. maddesi gereğince almak zorunda oldukları yetki belgesinden ayrı olarak taşımalarda kullanılacak taşıtların niteliğini ve sayısını gösteren “taşıt belgesi”ni araçlarında fiziki olarak bulundurmaları gerektiği yönünde ne Kanun’da ne de Yönetmelik’te açık bir hüküm bulunmadığı halde, kolluk görevlilerince yapılan denetimlerde söz konusu belgelerin araçta fiziken bulundurulmadığı gerekçesiyle sayılı Kanun’un 25/1-a maddesi uyarınca ceza tutanağı düzenlendiği görülmektedir. Bu yazıda, bu konudaki sorunlar irdelenmiştir.

A. YETKİ BELGESİNE VE EKLERİNE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR VE BUNA İLİŞKİN MEVZUAT

Yetki belgesine ilişkin idari para cezalarının anlaşılabilmesi için öncelikle idari para cezalarının verilmesine esas olan “yetki belgesi”, “taşıt belgesi” ve “taşıt kartı” kavramlarının ne anlama geldiğine ilişkin kısa açıklamaların yapılması gerekmektedir.

Yetki belgesine ilişkin düzenlemeler sayılı Karayolları Taşıma Kanunu ile Karayolları Taşıma Yönetmeliği’nde yer almaktadır.

1) Yetki Belgesi
sayılı Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasında “Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunludur.” hükmüne yer verilmek suretiyle, fıkrada belirtilen taşıma işleriyle uğraşanların Bakanlıktan yetki belgesi alması gerektiği ifade edilmiştir (Yönetmelik, m. 5/1).

Yönetmelik’in yetki belgesi türlerinin düzenlendiği 6/8. maddesinde ise (K) türü yetki belgesi düzenlenmiştir. Anılan hükümde K1, K2 ve K3 olmak üzere üç tür (K) yetki belgesinin bulunduğu belirtilmiştir. Buna göre; K1 yetki belgesinin ticari amaçla eşya taşımacılığı yapacaklara, K2 yetki belgesinin hususi taşımacılık yapacaklara ve K3 yetki belgesinin ise ticari amaçla taşınma eşyası taşımacılığı yapacaklara verileceği ifade edilmiştir.

Ne Kanun’da ne de Yönetmelik’te yetki belgelerinin taşıtlarda bulundurulması gerektiğine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.

2) Taşıt Belgesi
sayılı Kanun’un 5/3. maddesinde, taşımacılara, yetki belgesinden ayrı olarak taşımalarda kullanılacak taşıtların niteliğini ve sayısını gösteren bir “taşıt belgesi” verileceği hükmü yer almaktadır.

Keza, Yönetmelik’in 4/1-lll maddesinde de taşıt belgesinin, yetki belgesi sahibinin kullanacağı taşıtların niteliğini ve sayısını liste halinde gösteren, yetki belgesinden ayrı ve yetki belgesinin eki olarak düzenlenen belgeyi ifade ettiği belirtilmiştir. Yine, Yönetmelik’in 16/4. maddesinde de yetki belgesi sahiplerinin faaliyetlerinde kullanacağı taşıtların, yetki belgesi eki taşıt belgesine kaydedilmesi gerektiği kurala bağlanmıştır.

Taşıtlar, sadece bir yetki belgesi eki taşıt belgesine kaydedilir (Yönetmelik, m. 26/1).

3) Taşıt Kartı
sayılı Kanun’un 5/3. maddesinde, taşımacılara yetki belgesinden ayrı olarak taşımacının taşıt belgesinde kayıtlı her taşıt için düzenlenen ve taşıtta bulunması gereken bir “taşıt kartı” verileceği ifade edilmiştir.

Keza, Yönetmelik’in 4/1-mmm maddesinde de taşıt kartı, bir taşıtın yalnız bir yetki belgesinde kayıtlı olduğunu ve bu yetki belgesi altında çalıştırılabileceğini gösteren belge olarak tanımlanmıştır.

Yönetmelik’in 16/4. maddesinde de taşıt belgesi ile birlikte taşıt belgesine kaydedilen taşıtların her biri için taşıt kartı düzenlenerek verilir.

Görüldüğü üzere, “taşıt belgesi” taşımacının kullandığı tüm taşıtların kaydedildiği genel listeyi ifade ederken, “taşıt kartı” her bir taşıt için özel olarak düzenlenen belgeyi ifade etmektedir.

Yönetmelik’in 29/1. maddesinde “Yetki belgesi sahipleri, aslını veya E-Devlet üzerinden oluşturdukları taşıt kartlarını taşıtlarında bulundurmak zorundadırlar.” biçimindeki hüküm uyarınca, taşıt kartlarının taşıtlarda bulundurulması zorunludur.

B. İDARİ PARA CEZALARI

1) Yetkisi Almadan veya Yetki Belgesi Aldığı Halde Yetki Belgesi Kapsamına Uygun Olmayan Faaliyette Bulunanlar İçin Öngörülen İdari Para Cezası
sayılı Kanun’un 26/1-a maddesinde göre yetki belgesi almadan veya yetki belgesi aldığı halde yetki belgesi kapsamına uygun olmayan faaliyetlerde bulunanlara bin Türk Lirası ( TL) idari para cezası verileceği öngörülmektedir.

Ancak, maddede öngörülen bu idari para cezası sayılı Kanun’un 17/7. maddesi gereğince her yıl için belirlenen yeniden değerleme oranlarına göre artırılmaktadır.  Uygulamada bu cezaların yeni miktarı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ( yılı öncesinde ise Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü) tarafından her yılın son ayında çıkarılan genelgelerle tespit edilmektedir. Söz konusu genelgeler uyarınca yetki belgesi almadan veya yetki belgesi aldığı halde yetki belgesi kapsamına uygun olmayan faaliyetlerde bulunanlara yılı için TL idari para cezası uygulanacaktır.

2) Yetki Belgesi Olduğu Halde Taşıtını Yetki Belgesine Kaydettirmeyenler İçin Öngörülen İdari Para Cezası
Bu eylem için sayılı Kanun’un 26/1-a maddesinde öngörülen ceza TL’dir. Ancak, maddede öngörülen bu idari para cezası yukarıda belirtildiği üzere yıllara göre değişmektedir. Örneğin, yılı için bu ceza miktarı TL’dir.

3) Taşıt Kartlarını Bulundurmayanlar İçin Öngörülen İdari Para Cezası
sayılı Kanun’un idari para cezalarını düzenleyen maddesinde, taşıt kartlarının taşıtlarda bulundurulmamasına ilişkin bir idari para cezası öngörülmemiştir. Bununla birlikte, yukarıda belirtildiği üzere, Yönetmelik’in 29/1. maddesinde taşıt kartlarının taşıtlarda bulundurulmasının zorunlu olduğu ifade edilmiş, aynı fıkranın ikinci cümlesinde de bu fıkraya aykırı hareket edenlere Kanun’un 26/1-e maddesinde öngörülen miktarda idari para cezasının uygulanacağı ifade edilmiştir.

Görüldüğü üzere, bu eylem için Kanun’da herhangi bir idari para cezası öngörülmemiş iken Yönetmelik’te bunun için Kanun’un 26/1-e maddesinde öngörülen miktarda para cezasının uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir.

Öncelikle belirtmek gerekir ki, Anayasa’nın maddesinde öngörülen suç ve cezaların kanuniliği ilkesi uyarınca, idari yaptırımın miktarının ancak kanunla belirlenmesi mümkündür. Bir başka ifadeyle idari yaptırımın türünün, miktarını ve süresinin kanunla belirlenmesinden sonra suçun unsurlarının kanunun belirlediği çerçeve içinde idari düzenlemelere bırakılması mümkündür. Nitekim, sayılı Kabahatler Kanunu’nun 4. maddesinde de;

“(1) Hangi fiillerin kabahat oluşturduğu, kanunda açıkça tanımlanabileceği gibi; kanunun kapsam ve koşulları bakımından belirlediği çerçeve hükmün içeriği, idarenin genel ve düzenleyici işlemleriyle de doldurulabilir.

(2) Kabahat karşılığı olan yaptırımların türü, süresi ve miktarı, ancak kanunla belirlenebilir.”

Denilmek suretiyle, bu hususa vurgu yapılmıştır.

Dolayısıyla, Kanun’da suç olarak düzenlenmeyen ve yaptırıma bağlanmayan bir hususun Yönetmelik’le yaptırım altına alınması hem Anayasa’nın maddesine hem de sayılı Kabahatler Kanunu’nun 4. maddesine açıkça aykırı bir durumdur.

Kaldı ki, Yönetmelik’in 29/1. maddesinde Kanun’un 26/1-e maddesine yapılan atıf nedeniyle de taşıt kartını aracında bulundurmayanlara idari para cezasının uygulanması da fiilen mümkün değildir. Zira, Yönetmelik’in 29/1. maddesinde taşıt kartlarının taşıtlarda bulundurulmasının zorunluluğuna uymayanlara Kanun’un 26/1-e maddesinde öngörülen miktarda idari para cezasının uygulanacağı ifade edilmiştir. Kanun’un 26/1. maddesinin (e) bendi aynen şöyledir:

“e) 7 nci maddesinin birinci fıkrasına aykırı davranan yolcu taşımacılarına bin Türk Lirası, ikinci fıkrasına aykırı davranan taşımacılara beş yüz Türk Lirası, altıncı fıkrasına aykırı davranan taşımacılara üç yüz Türk Lirası idari para cezası verilir.”

Görüldüğü üzere, Yönetmelik’in atıfta bulunduğu Kanun’un 26/1-e maddesinde üç farklı idari para cezasının düzenlendiği görülmektedir. Bu durumda, taşıt kartını bulundurmayanlara (e) bendinde öngörülen üç farklı cezadan hangisinin uygulanacağı hususunda bir belirsizliğin bulunduğu açıktır. Dolayısıyla, Yönetmelik ile Kanun arasında bu hususta bir çelişki bulunduğundan, mevcut yasal durum açısından da taşıt belgesini aracında bulundurmayanlara idari para cezasının verilmesi mümkün değildir. Kanun ve Yönetmelik arasındaki bu çelişki, Kanun’un 26/1. maddesinin, Yönetmelik’ten sonra değiştirilmiş olmasından kaynaklanmaktadır.

Sonuç olarak, taşıt kartını aracında bulundurmamaktan dolayı verilen idari para cezalarının kanuna aykırı olduğu ve Sulh Ceza Hakimliklerine yasal süre içinde itirazda bulunulması halinde iptal edilmeleri gerektiğini düşünmekteyiz.

Av. Z. Fırat Gültekin
LLM, Ekonomi Hukuku