Kyk Yurtlarına Zam Mı Geldi

Fundanur Öztürk, BBC Türkçe

Fundanur Öztürk

BBC Türkçe

Türkiye’de pek çok üniversite öğrencisi genç, eğitimini sürdürebilmek için çalışmak zorunda. Enflasyon nedeniyle aldıkları bursların ihtiyaçlarını karşılamaya yetmediğini söyleyen öğrenciler, KYK yurt ücretlerine yapılan zam sonrasında hem çalışıp hem okumaktan başka çarelerinin kalmadığını söylüyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, Kredi ve Yurtlar Kurumu'na (KYK) öğrenim kredilerinin geri ödemelerinin enflasyon ve faiz farkı olmaksızın, anapara miktarında olacağını duyurdu.

Erdoğan, bu uygulamadan halen kredi geri ödemesi yapan tüm öğrencilerin yararlanacağını açıkladı.

Öğrenim kredisi alan 3 milyon bin gencin bulunduğunu söyleyen Erdoğan'a göre bu uygulamayla "26 milyar liralık yük kaldırılacak". 

Öte yandan, KYK yurt ücretlerine yapılan zammın akıbeti ise belirsizliğini koruyor.

1 Temmuz’da asgari ücrete yapılan zammın açıklanmasının ardından, Türkiye’nin farklı kentlerinden öğrenciler sosyal medya hesaplarından KYK yurtlarına yapılan zammı paylaşmaya başladı.

Erzurum'da Atatürk Üniversitesi Biyoloji Bölümü son sınıf öğrencisi Özge Türk, 1 Temmuz sabahı ödediği TL yurt ücretinin akşam saatlerinde TL olarak güncellendiğini ve apar topar yurttan ayrılarak memleketine dönmek zorunda kaldığını söylüyor.

Bingöl Üniversitesi’nde Arap Dili ve Edebiyatı okuyan Semanur Sönmez ise iki yıldır kaldığı KYK yurdu ücretinin yüzde 80 zam ile liraya yükseldiğinin, SMS ile kendisine bilgilendirildiğini belirtiyor.

BBC Türkçe’ye konuşan üniversite öğrencileri, KYK yurtlarına yapılan zammı karşılayamayacaklarını söylüyor ve okumaya devam etmek için çalışmaları gerektiğini vurguluyor.

Özge Türk, yurt ücretinin bir anda yüzde 80 artmasıyla birlikte yurtta panik havasının hakim olduğunu söyleyerek, “Hepimiz şok olmuştuk” diyor.

Bu zammı ödeyemeyeceği için yaz okulu derslerini bırakmak zorunda kalan Türk, otobüsle evine dönerken kendisine burs aramaya başladığını söylüyor:

 “Zamdan sonra yurt kapısının önünde ağlayanlar, bavulunu toplayıp gitmeye çalışanlar, memleketine dönmek için otobüs bileti parası arayanlar… Büyük bir hengâme yaşandı.”

Zamsız haliyle TL’lik yurt ücreti de dahil olmak üzere ayda TL ile geçindiğini söyleyen genç kadın, sadece okul-yurt arasında geçen bir hayat yaşadığını anlatıyor.

İki yıl önce üniversiteye ilk başladığında yurt ücreti dahil TL ile geçindiğini, bu yıl bu fiyatın TL olduğunu, yurt zammından sonra ise bir işte çalışmadan okumasının mümkün olmadığını söylüyor.

Öğrenciler yurt yönetimlerinden bu zammın sebebiyle ilgili olarak, "bakanlığın kararı" gibi yanıtlar aldıklarını belirtiyor.

BBC Türkçe’nin Gençlik ve Spor Bakanlığı’ndan edindiği bilgiye göre, KYK kredilerine dair uygulamanın detaylarını ve KYK yurt fiyatlarına yapılacak "yıllık güncellemeyi" de kapsayan resmi bir açıklama yapılması planlanıyor.

Bingöl Üniversitesi’nde Arap Dili ve Edebiyatı okuyan Semanur Sönmez, yurt ücretinin yüzde 80 zam ile liraya yükseldiğini söyleyen bir SMS mesajı aldığını söylüyor.

Aylık sadece lira KYK bursuyla geçindiğini söyleyen Sönmez, zamlanmış yurt ücretinden sonra geriye yalnızca lirası kalacağını, bu nedenle gündüzleri çalışabilmek için ikinci öğretime geçiş yapmayı planlıyor:

“Ayda lirayla yemek mi yiyeceğim yoksa yol masraflarımı mı karşılayacağım? En azından ikinci öğretime geçtiğimde, akşam derslerim başlayana kadar gündüzleri çalışıp para kazanma imkanım olur. Durumu benim gibi olan birçok arkadaşım, okulu bırakmayı düşünüyor.”

Ailesinin işçi maaşıyla geçindiğini söyleyen Sönmez, ailesine yapılan asgari ücret zammıyla yurtlara yapılan zammın örtüşmediğini anlatıyor:

 “Abim üniversiteye gidiyor, kardeşim ise henüz ortaokulda. Anne ve babamın işçi maaşlarına yapılan yüzde 30’luk asgari ücret zammı, bize yapılan yüzde 80’lik zammı karşılamıyor. Her gün ailecek ne yapabiliriz diye tartışıyoruz.”

Artan uçak ve otobüs bileti fiyatları sebebiyle ailesini sadece okul bittiğinde görebildiğini söyleyen Sönmez, okul bitene kadar Bingöl’de kalıyor ve ara dönemlerde ailesini ziyaret edemiyor:

“Otobüs 22 saat sürüyor ve bilet fiyatı TL. O yüzden ara dönemlerde ailemi görmeye gelemiyorum, sadece yazın okul bitiyor, o zaman gelebiliyorum. Okul bitene kadar Bingöl’de duruyorum.”

Çalışmazsa eğitim hayatını sürdüremeyeceğini söyleyen 20 yaşındaki Sönmez, aklındaki şu sorularla yaşıyor:

 “O kadar temel ihtiyaçlardan uzak bir ülkede yaşıyoruz ki, eğitim, barınma, ulaşım… Bunları kıt kanaat geçinerek halletmeye çalışıyoruz.

 “O yüzden çok sıkışmış hissediyorum. Acaba okuyabilecek miyim, eğitimimi tamamlayabilecek miyim? Tamamladıktan sonra iş bulabilecek miyim?”

Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi’nde 2. Sınıf öğrencisi Fırat Öztaş, bir ofisin temizlik ve diğer işlerini yaparak, bir sonraki eğitim dönemi için para biriktirdiğini anlatıyor.

Öztaş, çalışarak okuyan öğrencilerin 8 saate 70 TL gibi düşük ücretlere garsonluk, bulaşıkçılık, temizlik görevliliği, kargo yük taşımacılığı gibi ağır işlerde çalışmak zorunda kaldığını, başka çareleri olmadığını söylüyor:

“Okumayı çok istiyorum. Eğer okumak istiyorsam çalışmak zorundayım. Aksi halde sadece TL bursla geçiniyorum. Ailemin durumu çok iyi değil ama ellerinden geldikçe lira gönderiyorlar.”

6 kişi bir odada kaldığı ve her vakit sıcak su bulamadığı yurduna TL verdiğini, yurtta "insanca" yaşamanın gerektirdiği asgari koşulların sağlanmadığını belirtiyor:

“Ben 4. katta kalıyorum, sabah imamdan önce kalkıp sıcak su bulabildiğimizde seviniyoruz. Biz artık insanca bir yaşam talep etmeyi geçtik. Kaliteli ve güzel bir yaşamı değil ekonomik olanı, ay sonunu getirmeyi düşünmek zorundayız.

"Yurttaki yemekler yüzünden midem delindi, yurtta fenalaştım. Yurt yönetimi ve ambulans beni hastaneye götürmedi. Kan kusarken arkadaşlarımdan borç alarak hastaneye gittim, apar topar ameliyata alındım.

 “Okulu bırakıp direkt iş hayatına mı girsek, garsonluk mu yapsak diye düşünüyoruz. Benim birçok arkadaşım yurt bulamadığı için ya okulunu dondurdu ya da tamamen bırakarak memleketine döndü.”

Tekirdağ’da 1+1 ya da 2+1 ev fiyatlarının bin liradan başladığını belirten Öztaş, bazı öğrenci evlerinde 6 kişinin aynı evde yaşadığını anlatıyor.

Haberde isminin değiştirilmesini isteyen Burcu, İstanbul’daki yurt ücretinin zam ile TL olduğunu söylüyor.

Zamdan önce İstanbul’da ayda 3 bin liraya geçinebildiğini ve bunun çoğunu da burslardan karşıladığını söyleyen Burcu, şimdi çalışmak zorunda olduğunu anlatıyor:

“Ya artık kalmayan sosyal hayatımızdan daha fazla ödün vereceğiz ya da daha fazla part-time çalışacağız. Zaten artık hiç sinemaya gitmiyoruz. Ne zaman konsere gittiğimi hatırlamıyorum. Yediğimiz yemeği yarıya indirir bir haldeyiz.

 “Yemeği daha çok okulda yemeyi tercih ediyorum. Genelde sabahı kahve ve simitle geçirip, öğlene kadar dayanıyorum. Bazen karnım acıktığımda erken yatıyorum. Böylece günde 2 öğün yiyorum."

Son sınıftaki Burcu, üniversite hayatının ilk senesinde iki haftada bir ailesini görmeye gidebildiğini çünkü uçak-otobüs masraflarını karşılayabildiğini söylüyor. Ancak şimdi, 8 aydır ailesini görmüyor:

 “Sadece bu zamlar da değil, bizi bekleyen bir geleceksizlik söz konusu. Yurt dışına gitse ne olacak orası da büyük bir muallak Genel olarak bilinmezlik ve onun verdiği bir gerginlik var. İnsanlar çözüm yolu göremiyor.”

Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) Örgün Eğitim İstatistikleri verilerine göre, döneminde Kredi Yurtlar Genel Müdürlüğü'ne bağlı yurt bulunuyor.

15 Temmuz 'daki darbe girişimi sonrası binlerce özel yurt kapatıldı, aynı yıl devlet yurtlarının sayısı ’den ’e yükseltildi.

Ancak ’dan bu yana devlet yurtlarının sayısı, toplam öğrenci sayısını karşılayacak kadar artmadı.

Nitekim Türkiye'de yılı itibarıyla uzaktan öğretim ve açık öğretim dahil. 8 milyon bin üniversite öğrencisi bulunuyor.

Örgün eğitimde ise 3 milyon bin üniversite öğrencisi bulunuyor.

Buna karşın, /21 dönemi itibarıyla özel ve devlet yurtlarında 1 milyon bin 79 kişilik kapasite mevcut. 

/20 döneminde bin olan devlet yurdu kapasitesinde yılında yaklaşık 7 bin kişilik bir azalma görüldü. yılı itibarıyla devlet yurdu kapasitesi bine geriledi. 

Öğrenciler KYK yurt ücretlerinin özel yurtlarla veyahut ev kiralarıyla (ve dahilinde faturalarıyla) karşılaştırılınca "devede kulak" kaldığını ancak bu fiyatların, genellikle asgari ücret düzeyinde maaşları olan ailelerin çocukları için “çok yüksek” olduğunu söylüyor.

Emekçi Hareket Partisi gençlik örgütü, “Bu politikalar sürdüğü müddetçe asgari ücrete yapılan %30 oranındaki zamla, yurt ücretlerine yapılan %80 zam arasındaki fark var olmaya devam edecek” diyor.

Öğrenciler, her şehrin öğrenci nüfusu oranında yurt inşaatına başlanmasını, boş konutlar belirlenerek barınma ihtiyacı için kullanılmasını ve tüm öğrencilerin barınma hakkının ücretsiz bir şekilde devlet tarafından karşılanmasını talep ediyor.