L Sesi Nasıl Verilir

OKUMA YAZMAYI NASIL Öğretilir?
 

“ Nedir Bu Ses Temelli Cümle Yöntemi? ”

Ülkemizde yılında pilot olarak uygulanıp yılında tüm ülkede uygulanan ve hala 1.sınıf öğrencilere okuma-yazma öğretmek için kullandığımız yöntemdir.

Hatırlarsanız bizler fişler ve hece tabloları ile okuma yazmayı öğrenmiştik ve neredeyse yıl sonuna kadar tüm harfleri anca bitirip tam anlamıyla okur-yazar hale gelebiliyorduk. Hece tablolarını ezberlememiz gerekiyordu.

Öncelikle hayatımızın doğal akışında yer alan kısa cümleleri örneğin; Ali ata bak.

Bu kısa cümleleri öncelikle sözcüklerine parçalayıp (Ali-ata-bak), daha sonra hecelerine ayırıp (A-li) ( a-ta) (bak) heceleri öğretip son aşama olarak harfleri sezdirmek için harflerine ayrılıyordu.

A-l-i a-t-a b-a-k

Bu şekilde çocuklara harfler öğretiliyordu. Öğrenilen bu harflerle de yeni heceler, yeni sözcükler ve yeni cümleler oluşturuluyordu. Görüldüğü gibi okuma yazma öğretimi bu yöntemle uzun zaman alıyordu.

Şuan kullanılan Ses Temelli Cümle Yönteminde ise okuma yazma öğretimini ay gibi kısa bir sürede halledebiliyoruz. Nasıl mı?

Ses Temelli Cümle Yöntemi şöyle:
 

• Çocuklara müfredatta kullanım sıklığına göre öncelik sırasına dizilmiş harf gruplarında bulunan sesleri (harfleri) birer birer hissettirerek öğretmekle başlıyoruz.( Elakin-omutüy-örıdsb-zçgşcp-hvğfj ) İlk harf grubumuz olan ELAKİN seslerinde e ve l seslerini öğrettikten sonra bunları birleştirerek anlamlı heceler oluşturuyoruz. (el, le, elle).
   
• Öğrendiğimiz her yeni sesle anlamlı heceler ve sözcükler oluşturmaya devam ediyoruz. (la, al,Ela, Lale)
   
• Daha sonra öğrettiğimiz ses sayısını artırdıkça hece ve sözcük hazinemizi genişletip cümleler oluşturuyoruz. (Ela ile Lale el ele)
   

Bu yöntemde öğrenci sesleri birleştirme mantığını kavradıktan sonra -bu kavrayış genel anlamda ilk harf grubunda tamamlanıyor- her yeni öğrendiği sesi bir önceki öğrendikleriyle birleştirerek hızlıca okumayı sökmüş oluyor. Birleştirme mantığını kavrayamayan çocuklar olmuyor değil bunlar biraz zorlanabiliyor ama. Bu sistem de çoğu öğrenci bir önceki sisteme göre daha hızlı ve heceleri ezberlemeye gerek kalmadan pratik bir şekilde öğreniyor.

Basitçe bir karşılaştırma yaptığımızda,

Eski yöntemde : Cümleden sözcüğe sözcükten hecelere ve hecelerden harflere şeklinde bütünden parçaya doğru öğrenme sağlarken,
(CÜMLE-SÖZCÜK-HECE-HARF)

Ses temelli cümle yönteminde : Seslerden hecelere,hecelerden sözcüklere, sözcüklerden cümlelere şeklinde parçadan bütüne doğru öğrenim gerçekleşiyor.
(SES(harf)-HECE-SÖZCÜK-CÜMLE)

Müfettişliği süresince birinci sınıfları denetlemiş. üniversitede öğrencilere ve aday öğretmenlere ilkokuma-yazma öğretimi dersi vermiş, okuma-yazma öğretimi formatörü birisi olarak bu konuda yeterli donanıma sahip olduğumu düşünüyorum. Programda tespit ettiğim hatalar şunlardır:

1. Okuma-yazma öğretirken hece oluşturmaya geçtiklerinde iki sesten oluşan kapalı hecelerin başına ses ekleyerek üç sesli heceler oluşturmaları son derece yanlış.

Örnek;

“el” hecesinin başına “m” sesi getirip “mel” hecesini oluşturdular.

Oysa “me” hecesinin sonuna “l” sesi getirilerek "mel" yapılır.

Ekteki fotoğraflara bakarsanız bunun tesadüfen yapılmış bir hata olmadığını hece oluşturmada benzer bir teknik kullanıldığını ve bir çok yanlış yapıldığını görürsünüz.

1. Öğretmenlerimizin “mel, mil, mol, mem, mim, mom, man, men, mon, mim” gibi anlamsız onlarca heceyi üstüste öğretmeye çalışmaları yanlıştır. Bir hece oluşturulduktan sonra onun anlamlı hale getirilmesi gerekir. Örneğin yukarıdaki “mel” hecesi oluşturulunca üzerine onlarca hece verilmemelidir. Önce “mel” hecesinden bir kelime yapılıp anlamlı hale getirilmelidir. "E-mel" gibi.

1. Öğrenme sürecinde, ses-hece-kelime-cümle şeklinde ilerlemeye dikkat edilmemektedir. Tüm heceler verildikten sonra kelimeye geçilmektedir. Olması gereken süreç söyledir.

“m” sesi öğretildikten sonra em hecesi verilir bu heceden bir kelime yapılır Örneğin “Em-re”, sonra bundan bir cümle yapılır. “Emre iki kek al" gibi. Böylece çocuk öğrendiğini pekiştirerek ilerler.

1. Tv programında heceleri pekiştirmek için bir oyun kurgulanmıştır. Oldukça güzel bir düşüncedir yalnız kullanılan heceler anlamsızdır (Ekte fotoğrafı var). Oyunda anlamsız heceler kullanmak yerine anlamlı kelimeler oluşturulup onların kullanılması daha doğrudur.

Sonuç olarak bu yanlış teknikle, değil özel eğitim gerektiren öğrenciler, normal öğrencilerin bile okuma-yazma öğrenmesi zordur. Bunca emek verilen EBA Tv yayınlarında işin teknik boyutuna biraz daha dikkat edilmesi, bir müfettişin ya da uzmanın görüşüne başvurulması faydalı olacaktır. En azından ders kitabından kaynaklanan hataların ve yanlış tekniklerin önüne geçilecektir.

Sonuçta hepimiz aynı gemideyiz ve ülkemize hizmet etmeye çalışıyoruz.