Lastik Basıncı Nasıl Hesaplanır
ALÇAK HAVA BASINCI
БОНУС ДЛЯ АКТИВНЫХ ПОЛЬЗОВАТЕЛЕЙ
Размещайте объявления *
Для того, чтобы получить БОНУС «Anika × 100» просто размещайте свои товары и услуги на Anika
100 объявлений и более
Пользователи достигнувшие порога в 100 и более размещённых на сайте товаров или услуг (объявлений) получат абсолютно бесплатно фирменный сувенир от Anika
ПОЗДРАВЛЯЕМ !
Вы достигли поставленной задачи? Отлично!))) Сообщите нам о своем желании получить фирменный БОНУС.
ПОЛУЧИТЕ БОНУС
После предварительной связи и уточнения адреса, мы отправим фирменный подарок почтой на указанный Вами адрес (только на территории Республики Беларусь)
+ 50 рублей на счёт в кошельке !
Размещайте объявления *
Для того, чтобы получить БОНУС «Anika × 500» просто размещайте свои товары и услуги на Anika
500 объявлений и более
Пользователям достигнувшим порога в 500 и более размещённых на сайте товаров или услуг (объявлений) мы зачислим 50 рублей на счёт в кошельке на Anika.
ПОЗДРАВЛЯЕМ !
Вы достигли поставленной задачи? Отлично!))) Сообщите нам о своем желании получить фирменный БОНУС.
ПОЛУЧИТЕ БОНУС
ВАЖНО !
Бонус «Anika x 100» предоставляется абсолютно бесплатно ! От Вас всего лишь требуется получить его в почтовом отделении ! Все расходы по отправке и получению «Бонуса» мы берём на себя !
Если на Ваш e-mail или в личные сообщения на «Anika.
ВАЖНО !
Бонус «Anika x 100» предоставляется абсолютно бесплатно ! От Вас всего лишь требуется получить его в почтовом отделении ! Все расходы по отправке и получению «Бонуса» мы берём на себя !
Если на Ваш e-mail или в личные сообщения на «Anika.
TR DİZEL JENERATÖR BAKIM VE KULLANIM EL KILAVUZU
Description:
Copyright
Available Formats
Share this document
Share or Embed Document
Did you find this document useful?
Description:
Copyright:
Available Formats
Description:
Copyright:
Available Formats
EN DIESEL GENERATOR MAINTENANCE AND OPERATION MANUAL
FR MANUEL DE MAINTENANCE ET D’UTILISATION DES GROUPES ELECTROGENES A MOTEUR DIESEL
RU ДИЗЕЛЬНЫЙ ГЕНЕРАТОР РУКОВОДСТВО ПО ЭКСПЛУАТАЦИИ И ТЕХОБСЛУЖИВАНИЮ
AR دليل صيانة و استخدام مولدات امسا
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 1 29.3.2017 11:53:47
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 2 29.3.2017 11:53:47
TÜRKÇE TR
DİZEL JENERATÖR
BAKIM VE KULLANIM EL KILAVUZU
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 89 29.3.2017 11:54:29
2
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 2 29.3.2017 11:53:47
TR
SAYIN EMSA JENERATÖR KULLANICISI;
Öncelikle, Emsa Jeneratör’ü seçtiğiniz için teşekkür ederiz.
Uzun yılların verdiği deneyim sayesinde Emsa Jeneratör verimli, güvenilir ve kaliteli jeneratörler üretmektedir.
Genel emniyet tedbirlerini almadan jeneratörünüzü asla çalıştırmayınız, bakım ve onarımını yapmayınız.
Bakım ve Kullanım El Kılavuzu, Emsa Jeneratör sistemini doğru olarak calıştırmanız ve korumanız icin sizlere yardımcı
olmak amacıyla hazırlanmış ve geliştirilmiştir.
Bu kılavuz jeneratörü kullanacak operatörü tarafından mutlaka dikkatle okunmalıdır.
Emsa Jeneratör önceden haber vermeden “DİZEL JENERATÖR BAKIM ve KULLANIM EL KILAVUZU” nda yapacağı
değişiklikler hakkını saklı tutar.
13 HAZİRAN 2014 TARİH VE 29029 SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYINLANAN SANAYİ MALLARININ SATIŞ
SONRASI HİZMETLERİ HAKKINDAKİ YÖNETMELİĞE GÖRE;
JENERATÖRLERİN TESPİT VE İLAN EDİLEN KULLANIM ÖMRÜ 10 YILDIR.
Tavsiye edilen yağlama yağı, soğutma suyu ve yakıt kullanılmalıdır.
Orijinal motor – jeneratör parçaları kullanılmalıdır.
Emsa Jeneratör Yetkili servisleri ile çalışılmalıdır.
Tavsiye edilen emniyet ve montajla ilgili tedbirler alınmalıdır.
Jeneratörlerimiz; VDE 0530, BSE 4999 BS5000, IEC 34, TS ISO 8528, TS EN 12601 standartlarına uygun
olarak üretilmektedir. ISO 9001:2008, ISO 14001:2004, OHSAS 18001:2007 yönetim sistemleri sertifikaları,
Kiwa&MEYER’den akrediteli temin edilmiştir.
Jeneratörlerimiz TS ISO 8528-5, TS EN 12601 belgelidir. Jeneratörlerimiz, CE Deklarasyonludur.
ECM
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 3 29.3.2017 11:53:48
İÇİNDEKİLER
TR
1 GİRİŞ
GİRİŞ 8
JENERATÖRÜN KALDIRILMASI VE/VEYA İNDİRİLMESİ
JENERATÖR YERİNİN SEÇİMİ
25
25
SES VE TİTREŞİM İZOLASYONUNUN TESİSİ 26
GRUP ETİKETİ 8
BETON KAİDE 26
2 EMNİYET VE SAĞLIK
GENEL 10
YANMA HAVASI GİRİŞİ
SOĞUTMA VE HAVALANDIRMA
26
26
BASINÇLI HAVA VE SU BUHARI 10 KABİNSİZ JENERATÖR ODA YERLEŞİM ÖLÇÜLERİ 28
SIZINTI ÖNLEMLERİ 10 EGZOZ 31
YANGIN SÖNDÜRÜCÜLER 10 YAKIT SİSTEMİ 31
KORUYUCU MALZEME KULLANIMI 10 GÜNLÜK YAKIT TANKI: 31
YERLEŞİM, TAŞIMA VE ÇEKME 10 ANA YAKIT TANKI: 31
PATLAMA VE YANGIN 11 YAKIT HATTI: 31
MEKANİK 11 JENERATÖRDE KULLANILAN YAĞ VE ANTİFRİZ 34
KİMYASAL 12 VİSKOZİTE-SICAKLIK DİYAGRAMI: 34
GÜRÜLTÜ 12 AKÜLER 34
ELEKTRİKSEL 12 BAKIMLI TİP AKÜLER: 34
ELEKTRİK ÇARPMALARINA KARŞI İLKYARDIM 13 AKÜYE İLK ASİTLİ SUYUN DOLDURULMASI 34
YANGINDAN KORUNMA 14 AKÜ BAKIMI 34
EGZOZ GAZLARI 14 AKÜNÜN TEST EDİLMESİ 35
HAREKETLİ PARÇALAR 14 HYDROMETRE TESTİ 35
TEHLİKELİ VOLTAJ 14 BAKIMSIZ TİP AKÜLER: 35
SU 14 ELEKTRİK BAĞLANTILARI: 35
SOĞUTMA SUYU VE YAKIT 14 KABLAJ 35
3 GENEL TANIM
JENERATÖR TARİFİ VE TANIMI 17
KORUMA:
YÜKLEME:
35
35
GÜÇ FAKTÖRÜ: 36
DİZEL MOTOR 17
TOPRAKLAMA/TOPRAKLAMA ŞARTLARI: 36
MOTOR ELEKTRİK SİSTEMİ 17
PARALEL ÇALIŞTIRMA: 37
SOĞUTMA SİSTEMİ 17
İZOLASYON TESTİ: 37
ALTERNATÖR 17
SES ABSORBERLERİ 37
YAKIT TANKI VE ŞASE 17
EGZOZ SUSTURUCULARI: 37
TİTREŞİM İZOLATÖRLERİ 17
DİĞER SES SUSTURUCULARI: 37
SUSTURUCU VE EGZOZ SİSTEMİ 17
RÖMORKLU JENERATÖRLERİN ÇEKİLMESİ 38
KONTROL SİSTEMİ 17
ÇEKME İÇİN HAZIRLIK: 38
4 KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE ÇEKME: 38
DEPOLAMA PARK ETME: 38
GENEL 22 DEPOLAMA 38
KABİNLİ JENERATÖR 23 MOTORUN DEPOLANMASI: 38
JENERATÖRÜN TAŞINMASI 24 ALTERNATÖRÜN DEPOLANMASI: 38
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 4 29.3.2017 11:53:48
İÇİNDEKİLER
TR
AKÜNÜN DEPOLANMASI: 38 DİZEL MOTOR AYAR VE SIKMA DEĞERLERİ 66
MOTOR BLOK SUYU ISITICISI 38 MODEL KODLARI VE GENEL BİLGİLER 66
JENERATÖR YAĞ VE SU KAPASİTELERİ 67
5 DİZEL MOTOR BAKIMI
YAKIT SİSTEMİNDEKİ HAVANIN ALINMASI 40
KULLANILMASI GEREKEN KABLO KESİTLERİ 72
JENERATÖR EBATLARI 73
ŞARJ DİNAMOSU VE FAN KAYIŞLARI KONTROLÜ/AYARLANMASI/
BAKIM TALİMATI 76
DEĞİŞTİRİLMESİ 40
ELEKTRİK ŞEMALARI 77
AKÜ DEĞİŞTİRİLMESİ 41
SOĞUTMA SİSTEMİ SIVISI DEĞİŞTİRİLMESİ 41
MOTOR HAVA FİLTRE ELEMANI TEMİZLENMESİ/DEĞİŞTİRİLMESİ
9 KALİTE STANDARTLARI
KALİTE STANDARTLARI 82
42
HAVA FİLTRE GÖSTERGESİ
MOTOR YAĞI VE FİLTRE DEĞİŞTİRİLMESİ
44
44
10 SORUMLULUKLARI
GARANTİ ŞARTLARI VE MÜŞTERİ
TİP 3 ÇEVİR-TAK YAKIT FİLTRESİ 46 GARANTİ ŞARTLARI / MÜŞTERİNİN SORUMLULUKLARI 85
MÜŞTERİ HİZMETLERİ 86
6 JENERATÖRLERİN ÇALIŞTIRILMASI
JENERATÖRÜ ÇALIŞTIRMADAN ÖNCE YAPILMASI GEREKEN
YETKİLİ SERVİSLER 86
GARANTİ BELGESİ 87
KONTROL VE İŞLEMLER 48
JENERATÖR KONTROL SİSTEMLERİ 48
OTOMATİK KUMANDALI JENERATÖRÜN ÇALIŞTIRILMASI 48
OTOMATİK TRANSFER CİHAZLARI 48
SMART 500 OTOMATİK TRANSFER CİHAZI 48
CİHAZ AYARLARI 48
TRANS-AMF OTOMATİK TRANSFER CİHAZI 49
CİHAZ AYARLARI 49
CİHAZ BAKIMI: 51
MANUEL KUMANDALI JENERATÖRÜN ÇALIŞTIRILMASI 51
CİHAZ BAKIMI 52
ÇALIŞTIRMADA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 52
KUVVET PANOSUNUN (GTP) YERİ VE YERLEŞTİRİLMESİ 53
ATS SİSTEMLERİ (GTP) GENEL TANITIM 54
Kontaktörlü sistemler; 56
Enversör şalterli sistemler; 57
Motorlu şalterli (ACB) sistemler; 58
7 ARIZA NEDENLERİ VE GİDERİLMESİ
ALTERNATÖR ARIZALARI VE GİDERİLMESİ 62
DİZEL MOTOR ARIZALARI VE GİDERİLMESİ 63
8 DİĞER TEKNİK BİLGİLER
DİZEL MOTOR TEKNİK BİLGİLERİ 66
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 5 29.3.2017 11:53:48
TR
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 6 29.3.2017 11:53:49
TR
GİRİŞ 1
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 7 29.3.2017 11:53:49
GİRİŞ
TR
GİRİŞ
Bazı müdahale ve bakımların özel eğitim almış, ehliyetli teknisyenlerce GRUP ETİKETİ
yapılması gerekebilir, operatörler yalnızca belirli bir seviyeye kadar
olan görevleri yürütebilirler.
Bakım ve Kullanım El Kılavuzu, kullanıcının jeneratörü kolayca
kullanması ve bakımını yapmasına yardımcı olması amacıyla
R
EMSA Elektromotor Alternatör San.ve Tic. A.Ş.
Meclis Mah. Teraziler Cad. No: 37 Sancaktepe / ISTANBUL
hazırlanmıştır. Onarım kitabı değildir. Bu kitapta verilen tavsiye ve Tel: +90 216 420 00 03 Fax: +90 216 364 45 00
e-mail: [email protected]
kurallara uyulması halinde jeneratör uzun süre maksimum performans
ve verimde çalışacaktır. GEN-SET TYPE GEN-SET SERIAL NO
Bu kılavuzda, jeneratörün yerleşimi, çalıştırılması ve bakımı hakkında ENGINE TYPE ENGINE SERIAL NO
genel bilgiler vermektedir. Ayrıca almış olduğunuz jeneratörle ilgili ALTERNATOR TYPE ALTERNATOR SERIAL NO
genel bilgiler, tablolar ve şemalarda verilmiştir.
PRIME POWER kVA STAND BY POWER kVA
Emsa Jeneratör; soğutma suyu, antifrizi, yakıtı, yağlama yağı ve şarjlı
VOLTAGE V 400 CURRENT A
akünün sağlanması durumunda, götürüldüğü yerde hemen devreye
girecek şekilde dizayn edilmiştir. PERFORMANCE CLASS G3 DATE
PHASE 3 R.P.M. 1500 WEIGHT KG
Kirli ve tozlu ortamda jeneratörün düzenli çalışmasını sağlamak
amacıyla daha sık bakım yapılması tavsiye edilmektedir. COS 0,8 HZ 50
MADE IN TURKEY
Bu kılavuzdaki resim ve çizimlerde gösterilen parca ve ya detaylar
elinizdeki jenerator grubundan farklılık gösterebilir. Bu resimler sadece
bilgilendirme amaçlıdır. Web: http://www.emsa-jenerator.com.tr
Daima bakım, ayarlar ve onarımlar, yetkili servisler ve eğitimli kişiler Şekil-1 EMSA Jeneratör Etiketi
tarafından orijinal parçalar ile yapılmalıdır. Her jeneratör; kumanda
panosu veya kabini üzerine yapıştırılmış etiket üzerinde gösterilen bir
model ve seri numarasına sahiptir (Şekil-1). Ayrıca bu etiket üzerinde Bu etiket bilgileri yedek parça siparişi, garantinin işlemesi veya
jeneratörün imalat tarihi, gerilimi, akımı, kVA cinsinden gücü, frekansı, servis sağlanması için gereklidir.
güç faktörü ve ağırlığı verilmiştir.
İMALATÇI FİRMA
EMSA ELEKTROMOTOR ALTERNATÖR SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Meclis Mahallesi Teraziler Caddesi No: 37 Sancaktepe / İstanbul - TÜRKİYE
Telefon: + 90 216 420 00 03
Faks: + 90 216 364 45 00
E-mail: [email protected]
Web: www.emsa.gen.tr
www.emsa.gen.tr
8 GİRİŞ
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 8 29.3.2017 11:53:50
TR
EMNİYET VE SAĞLIK 2
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 9 29.3.2017 11:53:50
EMNİYET VE SAĞLIK
TR
GENEL açmadan önce yüksek buhar basıncının azalması için kapağı yavaş
yavaş gevşetiniz.
Jeneratör, güvenli çalışacak şekilde dizayn edilmiş ve üretilmiştir.
Bununla birlikte güvenlik sorumluluğu kullanıcıya aittir. Eğer belirtilen SIZINTI ÖNLEMLERİ
güvenlik önlemleri uygulanmış ise kaza ihtimali çok azdır. Herhangi
Jeneratörün bakım veya onarım süreçlerinde,
bir teknik operasyon veya işlem yapmadan önce gerekli emniyeti
içindeki sıvıların akmamasına özen gösterilmelidir.
sağlamak operasyon veya işlemi yapan kullanıcıya aittir. Jeneratör
İçinde sıvı bulunan kısımları açmadan önce sızıntı
yalnızca yetkili ve eğitimli kişiler tarafından çalıştırılmalıdır.
riskine karşı gereken kaplar ve temizlik maddeleri
UYARILAR hazırlanmalıdır.
Atıkların yanlış imhası çevreyi tehdit edebilir. Tüm atık kimyasal sıvılar
• Tüm güvenlik önlemleri ve uyarılarını okuyup anlayınız.
çevre yönetmeliğine göre imha edilmelidir. Sıvılar atılırken daima
• Jeneratöre bakım yapmadan veya jeneratörü sızdırmaz kaplar kullanılmalıdır. Atık kimyasal sıvılar yere, giderlere
çalıştırmadan önce kitaptaki tüm uyarıları dikkatlice ve su kaynaklarına dökülmemelidir.
okuyunuz ve anlayınız.
• Bu kitaptaki prosedür, talimat ve güvenlik önlemlerine uyulmaması YANGIN SÖNDÜRÜCÜLER
halinde kaza ve yaralanmaların olması muhtemeldir. Tam dolu BC ve ABC tipi yangın söndürücülerinin
• Bilinen emniyetsiz bir durumda jeneratörü asla çalıştırmayınız. jeneratör yanında hazır bulundurulması gereklidir.
• Eğer jeneratörde emniyetsiz bir durum var ise, tehlike uyarısı levhasını Operatöre yangın söndürücülerin nasıl kullanılacağı
koyunuz, acil durdurma butonuna basınız ve akünün negatif (-) anlatılmalıdır. Yangın söndürücü yetkili kurum ve
kutbunun bağlantısını keserek bu olumsuz durum düzeltilene kadar yetkin kişilerce düzenli olarak kontrol edilmelidir.
jeneratörün çalışmasını engelleyiniz. KORUYUCU MALZEME KULLANIMI
• Jeneratör grubuna yetkili olmayan kişilerce müdahale edilmemelidir. • Jeneratöre müdahale etmeden önce uygun koruyucu malzemeler
Bunun için uyarı levhaları kullanılabilir. kullanılmalıdır.
• Jeneratöre bakım, onarım veya temizlik yapmadan önce acil durdurma • Jeneratör çalışırken oluşan gürültüden,
butonuna basınız ve akünün negatif (-) kutbunun bağlantısını kesiniz. işitme sorunları yaşamamak için kulaklık
• Jeneratör, standartlarına uygun şekilde yetkili servislerce kurulmalı ve kullanılmalıdır.
çalıştırılmalıdır. Bakım ve onarım süreçleri yetkili servisler tarafından • Jeneratör çalışırken dönen parçalara
yapılmalıdır. takılabilecek giysiler kullanılmamalıdır.
• Acil Durum Durdurma Tuşunun yerini öğrenin. Acil • Temizlik için kullanılan tüm solüsyonlar
kapatma tuşları sadece ve sadece acil durumlarda kullanma talimatına uygun olarak koruyucu
kullanılmalıdır. eldiven ile beraber kullanılmalıdır.
• Normal kapatma durumlarında acil kapatma cihaz ve tuşlarını • Olası göz yaralanmalarına karşın koruyucu gözlük kullanınız.
kullanmayınız.
YERLEŞİM, TAŞIMA VE ÇEKME
BASINÇLI HAVA VE SU BUHARI El kitabının 4. Bölümü jeneratörün yerleştirilmesi, kaldırma ve
• Temizlik amacıyla maksimum (30 psi) su basıncı uygulanabilir. depolama konularını kapsamaktadır. Jeneratörü taşımadan,
Soğutma sistemini temizlerken daima koruyucu gözlük takınız. kaldırmadan, yerleştirmeden veya römorklu jeneratörü çekmeden
• Temizlik amacıyla maksimum (30 psi) hava basıncı uygulanabilir, önce bu bölümü okuyunuz. Aşağıdaki emniyet tedbirlerini uyunuz.
hava deliği kapalı olmalı ve çapak korumasıyla birlikte kişisel
koruyucu donanım kullanılmalıdır. UYARILAR
• Basınçlı hava ve su dışarıya pislik ve sıcak su • Elektriksel bağlantıları, ilgili standartlara uygun şekilde
çıkmasına, dolayısıyla yaralanmalara neden yapınız. Topraklamaya dikkat ediniz.
olabilir. • Jeneratörler için yapılan yakıt depolama sistemlerinin; ilgili kodlara,
• Basınçlı hava kullanacağınızda koruyucu donanım, standartlara ve diğer gereklere uygun şekilde kurulduğundan emin
ayakkabı ve gözlük kullanınız. Koruyucu gözlük ya olunuz.
da yüz siperi kullanınız. • Motor egzoz gazları personel için tehlikelidir. Kapalı mahallerde
• Soğutma suyu soğuyana kadar radyatör dolum bulunan bütün jeneratörlerin egzoz gazları ilgili standartlara
kapağını açmayınız. Radyatör kapağını tamamen uygun sızdırmaz siyah borular ile dışarıya atılmalıdır. Sıcak egzoz
susturucusu ve egzoz boruları yanabilecek maddelerin teması ve
www.emsa.gen.tr
10 EMNİYET VE SAĞLIK
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 10 29.3.2017 11:53:51
EMNİYET VE SAĞLIK
TR
personelin dokunmasına karşı korunmalıdır. Egzoz gazının tehlikesiz • Akü şarjını kontrol ederken kesinlikle uçlar arasına metal bir nesne
olarak dışarı atılmasını sağlayınız. koymayınız. Voltmetre ya da hidrometre kullanınız.
• Jeneratörü, alternatör ve motor kaldırma halkalarını • Akü bağlantısını yapmadan veya akü bağlantısını sökmeden önce
kullanarak kaldırmayınız. Jeneratörü kaldırmak için şasede akü şarj cihazının beslemesini kesiniz.
bulunan kaldırma noktalarını kullanınız. Kabinli jeneratörlerde • Aküler temiz tutulmalıdır. Jenerator grubunu kullanırken tavsiye
kabinin üst kısmında bulunan kaldırma noktalarını veya edilen kablo, bağlantı ve batarya kapaklarını kullanınız.
şasede bulunan kaldırma noktalarını kullanınız.
• Yakıtın etrafında alev, kıvılcım, sigara içmek gibi yanmaya sebebiyet
• Kaldırma araçları ve destek yapılarının sağlam ve jeneratörü verebilecek olaylara izin vermeyiniz.
taşıyabilecek kapasitede olduğundan emin olunuz. Jeneratör
• Yakıt sisteminde yakıt sızıntısı varsa jeneratörü çalıştırmayınız.
kaldırıldığı zaman, tüm personel jeneratör etrafından uzak
tutulmalıdır. • Herhangi bir yangın anında personelin kolay çıkışı
için acil çıkış kapısı olmalıdır.
• Römorklu jeneratörü çekerken tüm trafik kurallarına standartlara ve
diğer düzenlemelere dikkat ediniz. Bunların içinde yönetmeliklerde • Jeneratörünüz çalışırken yakıt ikmali yapmayınız.
açıkça belirtilen gerekli donanımlar ve hız sınırları da vardır. • İlk çalıştırma desteği için aerosoller kullanmayın.
• Personelin mobil jeneratör üzerinde seyahat etmesine izin vermeyiniz. Aksi takdirde patlama ve yaralanmalar yaşanabilir.
Personelin, çekme demiri üzerinde veya mobil jeneratör ile çekici • Dönmüş bataryaları şarj etmeyin, aksi takdirde patlama yaşanabilir.
araç arasında durmasına izin vermeyiniz. • Odayı, zemini ve jeneratör setini temiz tutun. Yakıt, yağ, batarya
• Özel olarak dizayn edilmedikçe jeneratörü tehlikeli olarak elektroliti veya soğutma sıvısı dökülmelerinin oluşması durumunda
sınıflandırılan bir çevrede kurmayınız ve çalıştırmayınız. bunlar hemen temizlenmelidir.
PATLAMA VE YANGIN MEKANİK
Jeneratörün bir parçası olan yakıt ve duman tutuşabilir Jeneratör, hareketli parçalardan korunmak için muhafazalarıyla birlikte
ve patlayabilir. Bu maddelerin depolanmasında dizayn edilmiştir. Buna rağmen jeneratör mahallinde çalışırken diğer
uygun önlemlerin alınması, yangın ve patlama riskini mekanik tehlikelerden personeli ve cihazları korumak için önlem
azaltır. BC ve ABC sınıfı yangın söndürücüler el altında alınmalıdır.
bulundurulmalıdır. Personel bunların nasıl kullanıldığı
konusunda eğitilmelidir. UYARILAR
Yağ ve bazı soğutma karışımları yanıcıdır. Sıcak yüzeylere • Dizel motoru daima iyi havalandırılmış bir mekanda
ve elektrik enerjisinin olduğu bölümlere dökülen yanıcı kullanın. Dizel motor kapalı bir alandaysa, egzoz
sıvılar yangına yol açabilir. Yangın sonucunda mal ve tesisatını dışarı taşıyınız. Dizel motor egzoz gazında
can hasarı yaşanabilir. sağlığa zararlı yanma ürünleri bulunur.
• Jeneratörünüz, hareketli parçalardan korunmak icin muhafazalar ile
UYARILAR
tasarlanmıştır. Jenerator setinin çevresinde çalışılırken personel ve
• Jeneratörünüzün bulunduğu alanda yanıcı maddeler birikmemelidir. ekipmanı diğer mekanik tehlikelerden korumak için yine de dikkat
Yakıt ve yağlar sızdırmaz kaplarda ve yetkili olmayan kişilerden edilmelidir.
uzakta muhafaza edilmeldir. • Muhafazalar sökülmüşken jeneratör setini
• Dizel motorun, hava emiş sistemine yanıcı gazların girebileceği bir çalıştırmayınız. Jeneratör çalışırken herhangi bir
ortamda kullanılabileceği riski dikkate alınmalıdır. Bu gazlar motorun nedenle muhafazaların altına veya çevresine
yüksek devire kalkınmasına sebep olabilir. Yaralanmalar ve motor erişmeyi denemeyiniz.
hasarları yaşanabilir. • Ellerinizi, uzun saçları, bol kıyafetleri ve takılarınızı
• Jeneratör odasını uygun şekilde havalandırınız. kasnaklardan, kayışlardan ve diğer hareketli-dönen
• Yanıcı malzemeler koruyucu kaplarda tutulmalıdır. Yanıcı parçalardan uzak tutunuz.
malzemelerin saklandığı alanlarda sigara içmeyiniz. • Bazı hareketli parçalar, jeneratör çalışırken açıkca görülemeyebilir.
• Tüm elektrik kabloları düzgün ve sıkı bağlanmış olmalıdır. Gevşek ve • Sıcak yağ, sıcak yakıt, sıcak soğutma sıvısı, sıcak egzoz tesisatı,
yıpranmış kablolar varsa, motoru çalıştırmadan önce yetkili servis sıcak yüzeyler, keskin kenarlar ve köşelere yaralanma riski sebebi
ile bakım için görüşünüz. ile temas etmekten kaçının.
• Ark ve kıvılcımlar yangına yol açabilir. Güvenli bağlantılar, doğru
kablolar ve bakımı düzenli yapılan batarya kabloları kullanıldığında
arklanma yaşanmaz.
www.emsa.gen.tr
EMNİYET VE SAĞLIK 11
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 11 29.3.2017 11:53:52
EMNİYET VE SAĞLIK
TR
KİMYASAL UYARI
Jeneratörde kullanılan yağlar, yakıtlar, soğutma suları ve akü
elektrolitleri endüstriyel tiptir. Uygun olarak kullanılmazlarsa personele JENERATÖR MAHALLİNDE ÇALIŞIRKEN
zarar verebilirler. KULAKLIK TAKINIZ.
UYARILAR
• Yakıtı, yağı, soğutma suyunu ve akü
elektrolitini deri ile temas ettirmeyiniz ve
ellemeyiniz. Eğer kazayla özellikle akü ELEKTRİKSEL
elektrolitinin göz ile teması halinde tıbbi Elektrikli cihazların etkili ve emniyetli çalışması, bu cihazların doğru bir
tedavi için derhal yardım isteyiniz. Deri ile şekilde yerleştirilmesi, kullanılması ve bakımının yapılması ile sağlanır.
temas halinde temas bölgesini sabunlu su
ile yıkayınız. UYARILAR
• Yakıt veya yağ bulaşmış elbise giymeyiniz. Aküyü hazırlarken aside • Jeneratörün yüke bağlantısı, bu konuda eğitimli ve kalifiye olan yetkili
dayanıklı bir önlük, yüz maskesi ve koruyucu gözlük takınız. Deriye bir servis tarafından, ilgili elektrik kodlarına ve standartlarına uygun
veya elbiseye akü elektrolitinin dökülmesi durumunda dökülen bir şekilde yapılmalıdır.
yeri bol miktarda basınçlı su ile hemen temizleyiniz. Sabunlu su • Jeneratörü çalıştırmadan önce (buna mobil jeneratörler de dahil)
ile yıkayınız. jeneratörün topraklanmasının yapıldığından emin olunuz.
• Sıcak yağ yaralanmalara sebebiyet verebilir. Ciltle temas etmemelidir. • Jeneratöre yük bağlantısı yapmadan veya jeneratörden yük
Sıcak parçalar da cilde temas ettirilmemelidir. bağlantısını sökmeden önce jeneratörün çalışmasını durdurunuz ve
• Dizel motor sıcakken, soğutma suyu da sıcaktır. Aynı zamanda akü negatif (-) terminalinin bağlantısını kesiniz.
soğutma suyu basınç altındadır. Radyatör ve hortumlarında sıcak • Islak veya sulu bir zeminde duruyor iken yük bağlantısını yapmaya
soğutma suyu bulunur. Sıcak soğutma suyu ve buharla temas, veya yük bağlantısını kesmeye kalkışmayınız.
yanıklara neden olabilir.
• Jeneratör üzerindeki iletkenlere, bağlantı
• Soğutma sistemini boşaltmadan önce kablolarına ve elektrikli parçalara vücudunuzun
soğutma sistemini parçalarının soğumasını herhangi bir kısmı ile veya izole edilmemiş
bekleyiniz. herhangi bir nesne ile temas etmeyiniz.
• Elektrolit bir asittir. Elektrolit yaralanmalara • Yük bağlantısı yapıldıktan sonra veya yük bağlantısı söküldükten
neden olabilir. Elektrolit ciltle ve gözlerle sonra alternatör terminal kapağını yerine takınız. Kapak emniyetli
temas etmemelidir. Bataryaların bakımı bir şekilde yerine takılmadıkça jeneratörü çalıştırmayınız.
sırasında koruyucu gözlük takın.
• Jeneratörü gücüne ve elektrik karakteristiklerine uygun yüklere ve
• Bataryalara dokunduktan sonra ellerinizi elektrik sistemlerine bağlayınız.
yıkayınız.
• Tüm elektrikli ekipmanları temiz ve kuru tutunuz. İzolasyonun
GÜRÜLTÜ aşındığı, çatladığı ve kırıldığı yerlerdeki elektrik tertibatını yenileyiniz.
Ses izolasyon kabinli jeneratörlerin ses seviyeleri 93-95 LWA üzerindedir. Aşınmış, paslanmış ve rengi gitmiş olan terminalleri yenileyiniz.
Çalıştırma ve bakım esnasında gürültü önleyici iş güvenliği kurallarına Terminalleri temiz tutunuz ve bağlantıları sıkı yapınız.
uygun kulaklık kullanılmalıdır. Tehlikelidir. Gürültü seviyesi etiketi • Tüm bağlantıları ve boştaki kabloları izole ediniz.
yanda tanımlanmıştır.) • Elektrik yangınlarında BC veya ABC sınıfı yangın söndürücüler
Açık tip (ses izolasyon kabinsiz) jeneratörlerin ses kullanınız.
seviyeleri 110-120 LWA arasında olup 2000/14/
EC direktifine uygundur. Çalıştırma ve bakım
esnasında gürültü önleyici iş güvenliği kurallarına
uygun kulaklık kullanılmalıdır. Tehlikelidir.
Jeneratörün çalıştığı ortamda A ağırlıklı ses basınç değeri 70 dB(A)’
nın üzerindedir. Değeri; jeneratör kabini üzerine tespit edilen EN ISO
4857:2009 standartlında belirtildiği gibi çift rakımlı olarak etiket
üzerinde belirtilmiştir.
www.emsa.gen.tr
12 EMNİYET VE SAĞLIK
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 12 29.3.2017 11:53:53
EMNİYET VE SAĞLIK
TR
ELEKTRİK ÇARPMALARINA KARŞI İLKYARDIM 2. Göğüs kafesinin birleşme yerinden 2 parmak
yukarıya avuç içini yerleştiriniz.
UYARILAR 3. Diğer elinizi de parmaklarınızı kitleyerek
• Elektriğe maruz kalmış kişiye, elektrik kaynağını kapatmadan önce yerleştiriniz.
çıplak elle dokunmayınız. 4. Kollarınızı dik tutarak, dakikada 15 defa 4-5
• İlkyardım; bu eğitimi almış sertifikalı personel tarafından yapılmalıdır. cm aşağı doğru bastırınız.
• Kazazedeyi elektrik akımından kurtarınız. 5. Tıbbi yardım gelene kadar 2 nefes verme ve 15 kalp masajı
işlemini tekrar ediniz.
• Eğer bunlar da mümkün değil ise, kuru yalıtkan madde üzerinde
durunuz ve tercihen kuru tahta gibi yalıtkan bir madde kullanarak, 6. Eğer kazazedenin durumunda düzelme
elektriğe maruz kalan kişiyi iletkenden uzaklaştırınız. görülürse, nabzını kontrol ederek nefes
vermeye devam ediniz. Her 10 nefes verme
• Eğer kazazede nefes alıyor ise, kazazedeyi aşağıda tanımlandığı gibi
işleminden sonra nabzını kontrol ediniz.
iyileşme pozisyonuna getiriniz.
7. Nefes alıp vermeye başladığı anda
• Eğer elektriğe maruz kalan kişi bilincini kaybetmiş ise, ayıltmak için
kazazedeyi, iyileşme pozisyonuna getiriniz.
aşağıdaki işlemleri uygulayınız.
SOLUNUM YOLUNU AÇMAK İYİLEŞME POZİSYONU
1. Kazazedeyi yan yatırınız.
1. Kazazedenin başını geriye doğru eğiniz ve
çenesini yukarı kaldırınız. 2. Solunum yolunun açık olmasını sağlamak için çenesini ileriye
doğru bakacak şekilde başını eğik tutunuz.
2. Kazazedenin ağzına veya boğazına kaçmış
olabilecek takma diş, sakız gibi nesneleri 3. Kazazedenin öne veya arkaya doğru yuvarlanmamasını sağlayınız.
çıkarınız. 4. Nefes alıp vermesini ve nabzını düzenli bir şekilde kontrol ediniz.
SOLUNUM Eğer ikisinden biri durursa yukarıdaki işlemleri tekrarlayınız.
Kazazedenin nefes alıp almadığını, görerek UYARI
dinleyerek ve hissederek kontrol ediniz.
Kazazedenin bilinci tekrar yerine gelene kadar, su gibi sıvılar
KAN DOLAŞIMI vermeyiniz.
Kazazedenin boynundan nabzını kontrol ediniz.
EĞER NEFES ALAMIYOR FAKAT NABIZ VAR İSE
1. Kazazedenin burnunu sıkıca kapatınız.
2. Derin nefes alarak dudaklarınızı kazazedenin dudakları ile
birleştiriniz.
3. Göğüs kafesinin yükseldiğini gözleyerek
ağızdan yavaşça üfleyiniz.Sonra üflemeyi
bırakarak göğüs kafesinin tamamen
inmesine izin veriniz. Kazazedeye dakikada
ortalama 10 defa nefes veriniz.
4. Eğer yardım çağırmak için kazazede yalnız bırakılacaksa, 10
defa nefes vererek kısa zamanda geri dönünüz ve nefes verme
işlemine devam ediniz.
5. Her 10 nefes verme işleminden sonra nabzı kontrol ediniz.
6. Nefes alıp vermeye başladığı anda kazazedeyi iyileşme
pozisyonuna getiriniz.
NEFES ALAMIYOR VE NABIZ YOK İSE
1. Tıbbi yardım isteyin veya en yakın sağlık
kuruluşunu arayınız. Kazazedeye iki defa
nefes verin ve şekildeki gibi kalp masajına
başlayın.
www.emsa.gen.tr
EMNİYET VE SAĞLIK 13
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 13 29.3.2017 11:53:53
EMNİYET VE SAĞLIK
TR
YANGINDAN KORUNMA jeneratörün kaza ile çalışması personel yaralanmalarına veya
ölümlerine sebeb olur.
Yangından korunma sistemlerinin seçimi ve montajı için aşağıdaki
maddelerin göz önüne alınması gerekir. • Elektriksel kilitleri çözmeyiniz.
• Jeneratör odası depo amaçlı olarak kullanılmamalıdır. • Elektriksel bağlantılar ehliyetli gerekli eğitimi almış teknisyen
tarafından yapılmalıdır. Özellikle kablo bağlantılarının uygun
• Jeneratör odasında BC ve ABC sınıfı yangın söndürücüler bulunmalıdır.
yapıldığını kontrol ediniz.
• Motor çalışırken yakıt tankına yakıt doldurmayınız.
• Enerji bulunan cihaz üzerinde bakım ve/veya onarım yapmayınız.
• Yakıt tankı veya jeneratör grubu yakınında sigara içilmesi, kıvılcım
oluşması, ark cihazı veya diğer ateşleme kaynaklarının bulunmasına SU
veya çalışmasına izin vermeyiniz. • Özellikle jeneratörün panosu ve alternatörü gibi elektrik akımının
• Yakıt hatlarında sızıntı olmaması için yeterli emniyet tedbiri alınmış bulunduğu yerlere temas edecek su veya nem elektrik arkına
olmalıdır. Motor yakıt bağlantıları esnek hatlarla (yakıt hortumu) ile sebebiyet verecektir. Bu da jeneratörün hasar görmesine ve
yapılmalıdır. Bakır boru kullanmayınız. personelin ölüm ile sonuçlanabilecek yaralanmasına sebebiyet
verecektir.
EGZOZ GAZLARI • Jeneratörün bulunduğu ortamda aşırı nem veya su varsa jeneratörü
• İki veya daha fazla motorun egzoz sistemini bir arada ortak çalıştırmayınız.
bağlamayınız.
• Yetkili servise haber veriniz. Ancak yetkili sevis gerekli önlemi aldıktan
• Motorun egzozunu tuğla kiremit veya beton blok baca veya benzer su ve nemi ortamdan uzaklaştırdıktan sonra jeneratörü çalıştırabilir.
yapıların içersinden ortama bırakmayınız.
• Egzoz manifoltunun muhafaza içine alınması gerekir. SOĞUTMA SUYU VE YAKIT
• Egzoz gazlarını mahal ısıtmasında kullanmayınız. • Radyatörde su bulunmadığı zamanlarda blok suyu ısıtıcısını
çalıştırmayınız.
• Personel teması açık olan veya tutuşabilen malzemenin yakınından
geçen egzoz borularını ısıya karşı izole ediniz. • Soğutma suyu basınç altında sudan daha yüksek sıcaklarda kaynar.
Motor çalışırken radyatörün kapağını açmayınız.
• Egzoz sistemini tavandan askıya alınız. Özellikle turbo şarjlı
motorlarda egzoz manifoltu üzerinde zorla yükleme ve burulma • Dizel motor soğuduktan sonra radyatör kapağını kontrollü bir şekilde
olmamalıdır. açınız.
• Yakıt tankı ile dizel motor arasında bakır boru kullanmayınız.
HAREKETLİ PARÇALAR • Yakıt borusu olarak siyah çelik boru kullanınız.
• Dönen fan, kayış üzerindeki muhafazalar, kelepçeler ve desteklerin
• Esnek bağlantı için yakıt hortumunu tercih ediniz.
bağlantıları iyi sıkılmış olmalıdır.
• Takıları, giysinizi ve ellerinizi hareketli parçalardan koruyunuz. Uzak
tutunuz.
TEHLİKELİ VOLTAJ
• Elektrik üretim, iletim ve dağıtım sistemleri uygun olmayan kablo
ve/veya tesisatı kullanılması yangın veya elektro şoka sebeb olabilir.
• Jeneratör bakımında çalışan personel koruma için kuru tahta platform
veya lastik izoleli paspasın üzerinde durmalı, elbise ve ayakkabıları
kuru olmalıdır.
• Jeneratör odasının zeminine kabloları serili bırakmayınız.
• Elektrik kabloları, yakıt ve su boruları için ayrı kanal veya boru
kullanınız.
• AC ve DC kablolarını için ayrı kanal veya boru kullanınız.
• Cihaz topraklamasının uygun yapıldığında emin olunuz.
• Otomatik kumandalı jeneratörlerde bakım yapılacağı zaman
jeneratörün istem dışı çalışmaması için akü ve akü şarj bağlantılarını
devre dışı bırakınız. Akü kablolarını sökmeden önce akü şarj cihazının
AC beslemesini kesiniz. Jeneratör üzerinde çalışma yaparken
www.emsa.gen.tr
14 EMNİYET VE SAĞLIK
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 14 29.3.2017 11:53:53
TR
GENEL TANIM 3
15
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 15 29.3.2017 11:53:53
TR
16
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 16 29.3.2017 11:53:54
GENEL TANIM
TR
JENERATÖR TARİFİ VE TANIMI TİTREŞİM İZOLATÖRLERİ
Emsa Jeneratör, yüksek kalitede ve güven sağlamak amacıyla bir bütün Motorun titreşimini azaltarak jeneratörün yerleştirildiği zemine titreşimi
olarak dizayn edilmiştir. Şekil-2 ve Şekil-2a tipik bir jeneratörün iletmesini önlemek için titreşim izolatörleri kullanılmıştır. Bu izolatörler
ana parçalarını göstermektedir. Fakat her jeneratör, ana parçalarının motor ve alternatör ayağı ile şase arasına yerleştirilmiştir. Jeneratörle
konfigürasyonu ve büyüklüğüne göre bazı farklılıklar gösterir. Bu beraber şase ile zemin arasına özel izolatörler verilmektedir. Montaj
bölüm jeneratör grubunun parçalarını kısaca tanımlamaktadır. alanına yeleşimi sırasında montajının yapılması gereklidir.
Daha geniş bilgi bu kitabın daha ileri bölümlerinde verilmiştir. Her
jeneratörde o jeneratöre ait bir etiket (Şekil-1) bulunmaktadır. Bu SUSTURUCU VE EGZOZ SİSTEMİ
etiket, jeneratörü ve jeneratörün çalışma karakteristiklerini tanımlayan Kabinli jeneratörlerde egzoz susturucusu; ekzoz çıkışı üzerine
bilgileri içermektedir. Bu bilgiler model numarası, seri numarası, boru donanımı ile birlikte monte edilmektedir. Kabinli ve kabinsiz
alternatör gerilimi ve frekansı, kVA olarak çıkış gücü, ağırlığı ve üretim jeneratörlerin bazı modellerinde ayrı olarak verilmektedir. Jeneratörün
yılı gibi bilgilerdir. Model ve seri numarası yalnızca o jeneratörü devreye alma çalışması öncesinde gaz sızıntısına mahal vermeyecek
tanımlamaktadır ve garantinin işlemesi, servis ve yedek parça istendiği şekilde montaj edilmiş olmalıdır.
durumlarda gerek duyulur. Susturucu ve egzoz sistemi motordan yayılan gürültüyü azaltır ve
emniyetli çıkış için egzoz gazını yönlendirir.
DİZEL MOTOR
Jeneratöre hareket veren dizel motor özellikle jeneratörler için KONTROL SİSTEMİ
üretildiğinden ve güvenilir oluşundan dolayı seçilmiştir. Motor 4 Manuel veya otomatik kontrol sistemi ve panosu jeneratörü muhtemel
zamanlı endüstriyel ağır hizmet tipidir ve güvenilir bir enerji sağlamak arızalardan korumak, jeneratörün çıkışını ve çalışmasını kontrol etmek
için tüm aksesuarlar üzerinde verilmiştir. amacıyla jeneratör üzerine yerleştirilmiştir. Bu sistemler hakkında
Değişebilir kuru tip hava filtresi, mekanik veya elektronik motor hız kılavuzda 6. bölümde daha detaylı bilgi verilmiştir.
kontrol governörü bu aksesuarlardan bazılarıdır.
MOTOR ELEKTRİK SİSTEMİ
Motor elektrik sistemi, negatif topraklı 24 veya 12 V D.C.’dir. Bu
sistem elektrikli marş motoru, akü ve akü şarj alternatöründen
oluşmaktadır. 12 V elektrik sistemi için bir, 24 V elektrik sistemi için
iki adet bakımsız veya az bakımlı tip akü verilmektedir. Eğer istenirse
diğer tip aküler de verilebilir. Aküler kılavuzun 4. bölümünde daha
geniş olarak açıklanmıştır.
SOĞUTMA SİSTEMİ
Motor soğutma sistemi, hava soğutmalı veya su soğutmalıdır. Hava
soğutmalı bir sistem, motoru soğutmak için motorun içine soğuk hava
veren yüksek bir fan içermektedir.
Su soğutmalı sistem radyatör, fan, devir-daim pompası ve termostattan
meydana gelmektedir.
Alternatörde alternatör sargılarını soğutmak için dahili bir fan
mevcuttur.
ALTERNATÖR
Jeneratörün çıkış gerilimi ve gücü IP 21-23 koruma standardında
(tanecik ve damlamaya karşı korumalı) kafes korumalı, kendinden
ikazlı, kendinden regülasyonlu, fırçasız alternatör tarafından üretilir.
Alternatör üzerine çelik saçtan yapılmış terminal kutusu monte
edilmiştir.
YAKIT TANKI VE ŞASE
Motor ve alternatör çelik bir şase üzerine monte edilmiştir. Şase
içinde yakıt tankı mevcuttur. Büyük güçlü jeneratörlerde ve ya müşteri
isteğine bağlı olarak ayrı yakıt tankı verilebilir.
www.emsa.gen.tr
GENEL TANIM 17
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 17 29.3.2017 11:53:54
GENEL TANIM
TR
11
10
2
3
7
8
4 5
Şekil-2 TİPİK JENERATÖR GRUBU
1. HAVA FİLTRESİ 5. YAĞ FİLTRESİ 9. DRENAJ VANASI
2. MARŞ MOTORU 6. FORKLİFT KALDIRMA NOKTASI 10. RADYATÖR DOLUM KAPAĞI
3. YAKIT FİLTRESİ 7. TİTREŞİM SÖNÜMLEYİCİ TAKOZ 11. KOMPANSATÖR
4. AKÜ GRUBU 8. RADYATÖR GRUBU
www.emsa.gen.tr
18 GENEL TANIM
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 18 29.3.2017 11:53:56
GENEL TANIM
TR
21
20
12
13
14 15
19
17
18
16
Şekil-2a TİPİK JENERATÖR GRUBU
12. YAĞ DOLUM KAPAĞI 16. YAKIT EMİŞ DÖNÜŞÜ VE ELEKTRONİK 19. ACİL DURUM DURDURMA BUTONU
13. SİSMİK İZOLASYON TAKOZU YAKIT SEVİYE ÜNİTESİ 20. JENERATÖR KUMANDA PANOSU
14. TURBOŞARJ ÜNİTESİ 17. YAKIT DOLUM 21. ŞARJ DİNAMOSU
15. YAĞ KONTROL ÇUBUĞU 18. VİNÇ KALDIRMA NOKTASI
www.emsa.gen.tr
GENEL TANIM 19
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 19 29.3.2017 11:53:58
TR
20
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 20 29.3.2017 11:53:59
TR
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA 4
21
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 21 29.3.2017 11:53:59
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
GENEL
Jeneratörün boyutlarının bilinmesinden sonra jeneratörün yerleştirilmesi için plan hazırlanabilir. Bu bölüm jeneratörün etkin ve emniyetli
yerleştirilmesi için gerekli ve önemli faktörleri içermektedir.
Jeneratör için bir montaj alanının seçimi sırasında aşağıdaki faktörler dikkate alınarak seçim yapılmalı ve gerekli uygulamalar yapılmalıdır.
¹ ¹
¹ ¹
¹ ¹
Şekil-3
• Yeterli Temiz Hava Emiş,
• Yeterli Sıcak Hava Atış,
• Uygun Egzoz Gazı Atışı
• Teraziye Alınmış Beton Kaidenin Yapılması ya da Terazide Olan Beton Alanın Belirlenmesi,
• Olumsuz Hava Koşullarından Korunma, (Güneş, Tipi Şeklinde Yağmur ve Kar Yağışı, v.b.)
• Olumsuz Çevre Koşullarından Korunma, (Aşırı toz, Rutubet, Nem, v.b.)
• Servis Hizmeti Sağlanabilmesi İçin Jeneratör Çevresinde Asgari 1 er mt. Genişliğinde Boşluk Bırakılması,
• Jeneratörün Olası Montaj Alanından Çıkartılma İhtimaline Karşı Giriş Kapısı Genişliğinin Tasarlanması.
UYARI
Montaj alanında, zemin kaplaması, yağ akıntısı gibi durumlarda, kayma ve düşmeye bağlı iş kazalarına mahal vermeyecek
türde seçilmelidir.
www.emsa.gen.tr
22 KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 22 29.3.2017 11:54:01
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
KABİNLİ JENERATÖR
Jeneratör, bir kabin içine konduğunda taşıma ve yerleştirme büyük ölçüde kolaylaşacak ve asgari montaj giderileri oluşacaktır. Kabin, jeneratörü
yetkisiz kişilerin kullanmasına ve dış etkenlere karşı korur.
Jeneratörün kabinli seçilmesi, gürültü konusunda ve olumsuz çevresel faktörlerin bertarafı konusunda avantaj sağlayacaktır.
Kabinli jeneratör seti, düz bir zemine yerleştirilmelidir. Kabinli jeneratörlerin, betondan yapılmış ve terazide olan bir zemine üstüne rahatlıkla
kurulumu yapılabilir.
Kabinli jeneratör setleri açık alana kurulmalıdır. Kabinli jeneratör setinin oda içine kurulması durumunda yeterli temiz hava ile soğutma
sağlanmalıdır. Üretilen sıcak hava ve egzoz gazı açık alana kanal-tesisat yardımı ile atılmalıdır. Sıcak hava atış kanal sistemi ve egzoz tesisatı
sistemi, jeneratör seti performansını etkilemeyecek şartlarda tasarlanmalı ve uygulanmalıdır.
Şekil-4
www.emsa.gen.tr
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA 23
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 23 29.3.2017 11:54:02
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
JENERATÖRÜN TAŞINMASI
Jeneratör şasesi, özellikle jeneratörün taşınmasını kolaylaştırmak için dizayn edilmiştir. Jeneratörün yanlış kaldırılması parçalarda ciddi hasarlara
yol açabilir.
FORKLİFT BIÇAĞI KANALLARI
Şekil-5
Jeneratör, şase üstünde özel olarak dizayn edilmiş forklift kaldırma noktaları kullanılarak kaldırılabilir (Şekil-5). Transpalet ile taşıma yapılırken,
şaseye zarar gelmemesi için şase altına emniyet maksatlı ağaç kalas çakılması uygun olacaktır.
www.emsa.gen.tr
24 KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 24 29.3.2017 11:54:03
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
JENERATÖRÜN KALDIRILMASI VE/VEYA İNDİRİLMESİ
Kabinli jenerator grubunu kaldırıp kurmak icin ikili ya da dörtlü olarak dizayn edilmiş kaldırma noktası ya da şasedeki kaldırma noktaları
kullanılabilir (Şekil-6).
Şekil-6 Jeneratörün vinç ile kaldırılması
Şaseden kaldırma yaparken setin hasar almasını önlemek için bir dağıtıcı kaldırma çubuğu gereklidir (Şekil-6). Bu çubuk, dikey kaldırma için
ağırlık merkezinin üstüne konmalıdır.
UYARILAR JENERATÖR YERİNİN SEÇİMİ
Jeneratörün konacağı yerin seçimi yapılırken aşağıdaki faktörler göz
• Jeneratörü motor veya alternatör kaldırma halkalarını kullanarak önüne alınmalıdır:
kaldırmayınız.
• Yeterli havalandırma olmalıdır.
• Jeneratörün ağırlığına uygun kaldırma teçhizatı kullanınız.
• Yağmur, kar, sel suyu, direkt gün ışığı, dondurucu soğuk ve aşırı
• Jeneratör taşıma amacıyla kaldırıldığında, personeli jeneratörden sıcaklık gibi unsurlara karşı korumalı olmalıdır.
uzak tutunuz.
• Aşındıran veya iletkenlik sağlayan toz, iplik, duman, yağ dumanı,
• Kabinli veya kabinsiz jeneratörü vinç yardımı ile kaldırılırken şase buhar ve motor egzoz dumanı gibi havadan taşınan zararlı maddelere
veya kabin üzerindeki kaldırma mapası deliklerini kullanınız. karşı korumalı olmalıdır.
• Jeneratör setini kaldırmak için kullanılacak olan çelik halat veya • Jeneratör oda zemini düzgün ve jeneratörün toplam ağırlığını
zincirin jeneratör setine temas ettiği kısımlara zarar gelmemesi için kaldırabilecek yapıda olmalıdır.
gerekli önlemleri alınız.
• Ağaç veya direk gibi devrilebilecek nesnelerin çarpmasına karşı
• Yerden kaldırılan jenerator setinin savrulmasını onlemek icin kılavuz korumalı olmalıdır.
halatları kullanılmalıdır.
• Jeneratörün soğutulması, servis ve bakım yapılabilmesi için jeneratör
• Jenerator setini, ağırlığını destekleyebilecek kapasitedeki düz, dengeli etrafında en az 1’ er metre ve jeneratör üzerinde en az 2 metre
bir yuzey uzerine indirin. boşluk olmalıdır.
• Kaldırmadan önce çatlamış kaynaklar veya gevşek somunlar ve • Jeneratörü odaya taşıyabilmek için jeneratörün geçebileceği uygun
civatalar için bağlantı noktaları kontrol edilmelidir. bir yol olmalıdır.
• Şiddetli rüzgarlı hava şartlarında jeneratörün kaldırma ve indirme • Yetkisiz kişilerin jeneratör mahalline girişleri sınırlandırmalıdır.
operasyonunu yapmayınız.
• Eğer jeneratörü binanın dışına koymak gerekiyor ise, jeneratör bir
kabin veya bir oda içerisine konmalıdır. Ayrıca jeneratörün geçici
www.emsa.gen.tr
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA 25
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 25 29.3.2017 11:54:05
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
olarak binanın içinde veya dışında çalıştırılmasında kabin kullanılması Zemin
faydalıdır. Tipik bir jeneratör grubunun bodrum yerleşim planı Şekil-9’ Jeneratör direkt olarak beton zemine yerleştirilmiş olabilir. Ancak kalıcı
da verilmiştir. montajlamada, jeneratör şasesinin basacağı bölgede yükseltilmiş
• Dahili topraklama durumunu kontrol ediniz. beton yapılması serviste kolaylık sağlayacaktır.
• Topraklama levhasını veya çubuğunu jeneratöre en yakın yere Düzgün olmayan ve zayıf olan beton kaide istenmeyen vibrasyona
gömünüz. sebebiyet verebilir.
SES VE TİTREŞİM İZOLASYONUNUN TESİSİ Giriş - Çıkış Ses Kesme Bariyerleri ve Panjurlar
Jeneratör Temeli ve Taban Giriş-çıkış ses kesme bariyerleri duvara tekniğine uygun şekilde
monte edilmelidir. Bariyer önüne monte edilen panjurlar hava girişinde
Özel kaide betonu önerilmektedir. Ancak; jeneratörün tüm ağırlığını
düşük direnç sağlamalıdır. Bunun için minimum % 50 hava geçiş
(yağ, antifiriz, ve yakıt dahil) taşıyacak düzgün beton zemin de
alanı sağlanmalıdır. Ses bariyerleri ile 1 m. mesafede ses seviyesi 85
yeterlidir. Bu tip çalışma (sismik tanımlama dahil) kaide betonunun
dBA olmalıdır. Daha fazla gürültüyü düşürmek için ses bariyerlerinin
dizaynı, inşaat mühendisi sorumluluğunda olmalıdır.
kalınlığını arttırtmak gerekecektir. Panjurların iç kısmına kuş ve küçük
BETON KAİDE canlıların girmesini önlemek için tel kafes kullanılmalıdır.
Jeneratör setinin beton kaide üstüne oturtulması, tercih edilen bir YANMA HAVASI GİRİŞİ
uygulamadır. Beton kaide, Jeneratör setinin ağırlığına dayanacak
Motor yanma havası mümkün olduğunca temiz ve soğuk olmalıdır.
şekilde tasarlanmış olmalıdır. Yükseklik 200-300 mm olmalıdır.
Yanma havası jeneratörün bulunduğu ortamdan motora monte edilen
Jeneratörün çevresinde 250mm. den daha geniş alan bırakılması
hava filtresi vasıtasıyla çekilir. Fakat bazen toz, pislik ve sıcaklık gibi
gereklidir. Daha fazla ayrıntı için bir uzmana danışınız.
koşullardan dolayı jeneratör etrafındaki hava uygun olmayabilir. Bu
Jeneratör montaj zemininin, statik ağırlığında ve artı olarak motorun durumlarda bir hava giriş kanalı bağlanabilir. Bu kanal motor üzerindeki
çalışmasından kaynaklanan her türlü dinamik kuvvete dayanmalıdır. hava filtresine temiz havayı dış ortamdan veya başka bir odadan sağlar.
Seçilen zemin alanında zaman zaman su birikintisi olma olasılığı varsa,
Beton kaide yüksekliği riskin boyutuna göre yükseltilmelidir. SOĞUTMA VE HAVALANDIRMA
Motor ve alternatör ısı yayarak ortam sıcaklığının artmasına sebep
olur. Sıcaklığın artması ise jeneratörün çalışmasını olumsuz yönde
etkiler. Bu nedenle motor ve alternatörün soğuk tutulması için
yeterli havalandırmanın sağlanması gerekir. Hava akışının Şekil-7 de
Beton Mukavemeti: 200 kg/cm2
görüldüğü gibi olması gerekir. Hava alternatör tarafından jeneratör
odasına girmeli, motor üzerinden ve radyatör içerisinden geçerek
0
m
m çadır bezinden körük tipinde esnek bir branda yardımıyla odadan
15
80
m
m çıkmalıdır. Eğer sıcak havanın odanın dışına atılması için bir branda
45
76 mm
kullanılmaz ise fan, sıcak havayı jeneratör odasına yayarak soğutmanın
280 mm
150 mm etkinliğini azaltır.
3050 mm
Kaide Betonunun Temel Fonksiyonları
• Jeneratörün toplam ağırlığını taşımak
• Jeneratör grubunun meydana getirdiği vibrasyonu yapıdan izole etmek
Vibrasyon
Zemine aktarılan vibrasyonu minimum seviyeye indirmek için jenerator
setiniz lastik sönümleyiciler ile donatılmıştır.
Bu sönümleyiciler, motor/alternatör ayağı ile şase arasında bir grup,
şase ile zemin arasında olarak ise bir diğer grup şeklindedirler. Şekil-7 Hava kanalları ile radyatörden atılan havanın
Ayrıca, jeneratör setinin hava kanalı, egzoz tesisatı, yakıt tesisatı gibi yönlendirilmesi
bağlantı noktalarında esnek alanlar oluşturulmalıdır. Böylelikle ilk Radyatör sıcak hava atış kanalı veya bacasında keskin köşe
çalışma, çalışma ve stop etme süreçlerinde vibrasyona bağlı zararlar yapılmasından kaçınılmalıdır (Şekil-8). Dışarı atılan havayı döndürmek
önlenmiş olacaktır. için yönlendirici şekilde düzenleme yapılmalıdır (Şekil-7).
www.emsa.gen.tr
26 KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 26 29.3.2017 11:54:06
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
Odaya hava girişinin ve odadan hava çıkışının kolay olması için hava
giriş ve çıkış pencerelerinin yeterince büyük olması gerekir. Kaba
bir hesapla hava giriş ve çıkış pencereleri radyatör alanının en az
1.5 katı büyüklüğünde olmalıdır. Jeneratörün hava şartlarından
etkilenmemesi için giriş ve çıkış pencerelerinin panjurları olmalıdır.
Bu panjurlar sabit olabilir ancak soğuk iklimler için hareketli olması
tercih edilmelidir. Jeneratör çalıştırılmadığında panjurlar kapatılabilir.
Böylece ilk çalıştırma ve yüke vermeyi kolaylaştıran sıcak hava odada
kalır. Otomatik kontrol sistemli bir jeneratör odasında eğer panjurlar
hareketli ise bunlar otomatik olarak hareket ettirilebilir. Bu sayede
motorun çalışmaya başlamasıyla birlikte panjurların hemen açılması
Şekil-8 Zayıf havalandırma tertibatı
ve motorun durmasıyla da panjurların kapanması sağlanabilir.
Şekil-9 Tipik Jeneratör grubu bodrum yerleşim planı
www.emsa.gen.tr
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA 27
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 27 29.3.2017 11:54:07
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
KABİNSİZ JENERATÖR ODA YERLEŞİM ÖLÇÜLERİ
H
D
K
E
C
F
Şekil-10 Tipik Jeneratör grubu hem zemin oda yerleşim planı
SICAK HAVA ÇIKIŞ ALAN SUSTURUCU ÇIKIŞ KAPI ÖLÇÜLERİ
ODA ÖLÇÜLERİ (mm)
MODEL ÖLÇÜLERİ (mm) ÇAPI (mm) (mm)
EN (B) BOY (A) YÜKSEKLİK (C) (D) (E) (F) (G) (H) (K)
E KB XX 0010 2900 3100 2500 1000 1000 350 50 2000 2400
E KB XX 0017 2900 3100 2500 1000 1000 350 50 2000 2400
E KB XX 0022 2900 3100 2500 1000 1000 350 50 2000 2400
E RC XX 0013 2900 3100 2500 1000 1000 350 50 2000 2400
E RC XX 0017 2900 3100 2500 1000 1000 350 50 2000 2400
E YD XX 0022 2900 3100 2500 1000 1000 350 50 2000 2400
E YD XX 0030 2900 3100 2500 1000 1000 350 50 2000 2400
E PR XX 0010 2900 3100 2500 1000 1000 350 50 2000 2400
E PR XX 0015 2900 3100 2500 1000 1000 350 50 2000 2400
www.emsa.gen.tr
28 KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 28 29.3.2017 11:54:07
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
SICAK HAVA ÇIKIŞ ALAN SUSTURUCU ÇIKIŞ KAPI ÖLÇÜLERİ
ODA ÖLÇÜLERİ (mm)
MODEL ÖLÇÜLERİ (mm) ÇAPI (mm) (mm)
EN (B) BOY (A) YÜKSEKLİK (C) (D) (E) (F) (G) (H) (K)
E PR XX 0023 2900 3100 2500 1000 1000 350 50 2000 2400
E KB XX 0030 2900 3100 2500 1000 1000 350 50 2000 2400
E DZ XX 0040 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E DZ XX 0060 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E DZ XX 0072 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E DZ XX 0082 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E DZ XX 0110 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2000
E RC XX 0035 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E RC XX 0050 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E RC XX 0070 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E RC XX 0082 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E PR XX 0033 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E PR XX 0050 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E PR XX 0066 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E PR XX 0072 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E PR XX 0088 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E PR XX 0112 3000 4000 2500 1200 1200 300 70 2000 2400
E DZ XX 0150 3200 4500 2500 1200 1200 350 70 2000 2400
E DZ XX 0175 3200 4500 2500 1200 1200 350 70 2000 2400
E DZ XX 0220 3200 4500 2500 1200 1200 350 70 2000 2400
E RC XX 0110 3200 4500 2500 1200 1200 350 70 2000 2400
E RC XX 0125 3200 4500 2500 1200 1200 350 70 2000 2400
E RC XX 0150 3200 4500 2500 1200 1200 350 70 2000 2400
E RC XX 0175 3200 4500 2500 1200 1200 350 70 2000 2400
E PR XX 0150 3200 4500 2500 1200 1200 350 70 2000 2400
E PR XX 0165 3200 4500 2500 1200 1200 350 70 2000 2400
E PR XX 0200 3200 4500 2500 1200 1200 350 70 2000 2400
E PR XX 0220 3200 4500 2500 1200 1200 350 70 2000 2400
E BD XX 0275 3500 4500 3000 1500 1500 400 100 2000 2400
E BD XX 0330 3500 4500 3000 1500 1500 400 100 2000 2400
E BD XX 0360 3500 4500 3000 1500 1500 400 100 2000 2400
E SD XX 0220 3500 4500 3000 1500 1500 400 100 2000 2400
E SD XX 0285 3500 4500 3000 1500 1500 400 100 2000 2400
E SD XX 0330 3500 4500 3000 1500 1500 400 100 2000 2400
E PR XX 0250 3500 4500 3000 1500 1500 400 100 2000 2400
E PR XX 0275 3500 4500 3000 1500 1500 400 100 2000 2400
www.emsa.gen.tr
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA 29
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 29 29.3.2017 11:54:08
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
SICAK HAVA ÇIKIŞ ALAN SUSTURUCU ÇIKIŞ KAPI ÖLÇÜLERİ
ODA ÖLÇÜLERİ (mm)
MODEL ÖLÇÜLERİ (mm) ÇAPI (mm) (mm)
EN (B) BOY (A) YÜKSEKLİK (C) (D) (E) (F) (G) (H) (K)
E PR XX 0300 3500 4500 3000 1500 1500 400 100 2000 2400
E PR XX 0330 3500 4500 3000 1500 1500 400 100 2000 2400
E DT XX 0360 4000 4500 3000 1500 1650 350 120 2500 2500
E DT XX 0400 4000 4500 3000 1500 1650 350 120 2500 2500
E DT XX 0430 4000 4500 3000 1500 1650 350 120 2500 2500
E DT XX 0460 4000 4500 3000 1500 1650 350 120 2500 2500
E DT XX 0525 4000 4500 3000 1500 1650 350 120 2500 2500
E DT XX 0550 4000 4500 3000 1500 1650 350 120 2500 2800
E DT XX 0575 4000 4500 3000 1650 1650 350 120 2500 2800
E DT XX 0615 4000 4500 3000 1650 1650 350 120 2500 2800
E DT XX 0640 4000 4500 3000 1650 1650 350 120 2500 2800
E DT XX 0675 4000 4500 3000 1650 1650 350 120 2500 2800
E DT XX 0700 4000 4500 3000 1650 1650 350 120 2500 2800
E DT XX 0825 4500 4500 3000 1800 1800 350 120 3000 3000
E SD XX 0385 4000 4500 3000 1650 1650 350 120 2500 2800
E SD XX 0460 4000 4500 3000 1650 1650 350 120 2500 2800
E SD XX 0515 4000 4500 3000 1650 1650 350 120 2500 2800
E SD XX 0570 4000 4500 3000 1650 1650 350 120 2500 2800
E SD XX 0640 4000 4500 3000 1650 1650 350 120 2500 2800
E SD XX 0715 4000 4500 3000 1650 1650 350 120 2500 2800
E SD XX 0825 4500 4500 3500 1800 1800 350 120 3000 3000
E SD XX 0950 4500 4500 3500 1800 1800 350 120 3000 3000
E SD XX 1050 4500 4500 3500 1800 1800 350 120 3000 3000
E PR XX 0400/
4000 4500 3500 1450 1450 350 120 2500 3000
E PR XX 0550
E PR XX 0630/
4000 4500 3500 1500 1500 350 200 2500 3000
E PR XX 0700
E PR XX 0825 1900 6400 3500 1750 1750 300 200 3000 3000
E PR XX 0900 1900 6400 3500 1750 1750 300 200 3000 3000
E PR XX 1002 2250 7200 3500 2000 2000 400 200 3000 3000
E PR XX 1125 2250 7200 3250 2000 2000 400 200 3000 3000
E PR XX 1125 2160 5060 2110 2000 2000 400 200 3000 3000
UYARI
Kılavuzda bulunan tüm ürünlerin model, teknik özellik (kapasite, ağırlık, ebat...vs) ve görselleri proje bazlı değişiklik gösterebilmektedir.
EMSA Jeneratör tüm bilgileri daha önceden haber vermeden değişiklik yapma hakkını saklı tutar.
www.emsa.gen.tr
30 KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 30 29.3.2017 11:54:08
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
EGZOZ vermektedir. Yakıtın içindeki su ise yakıt donanımındaki bazı parçaların
paslanmasına ve ya korozyona uğramasına sebebiyet vermektedir.
Motor egzoz sisteminin amacı, egzoz dumanını tehlike veya rahatsızlığa
sebebiyet vermemesi için odanın dışına sevk etmek ve gürültüyü KULLANILAN YAKITIN ÖZELLİKLERİ
azaltmaktır. Motorun gürültü seviyesini azaltmak için uygun bir egzoz Viskozite: 1,3 – 5,8 sentistroke 40 °C da her bir san. için 1,3 – 5,8 mm
susturucusu egzoz borusuna takılmalıdır.
Setan Sayısı: 0 °C’ nin üzerinde min 40; 0 °C’ nin altında min. 45
UYARILAR Kükürt Miktarı: Hacimsel olarak % 0,5’ i aşmamalı
• Motor egzoz gazının solunması tehlikelidir. Kapalı mahallerde Su ve Tortu: Hacimsel olarak % 0,05’ i aşmamalı
bulunan bütün jeneratörlerin gazları, standartlara uygun şekilde Yoğunluk: 0,816 – 0876 g/cc 15 °C
sızdırmaz borularla odanın dışına atılmalıdır. Asit Miktarı: Her 100 ml’ de 0,1 MgKOH aşmamalı
• Sıcak egzoz susturucusu ve egzoz borusunu yanıcı maddelerden Kayganlık: 3100 gr veya daha yüksek
uzak tutunuz ve personelin emniyeti için muhafaza altına alınmasını Yakıt olarak ASTM No2 dizel yakıtı kullanılması tavsiye edilir.
sağlayınız.
• Egzoz sistemi dizayn edilirken, geri basıncın, motor imalatçısının izin UYARILAR
verdiği geri basınç değerini aşmamasına dikkat edilmelidir. Aşırı geri • Jeneratörlerin yakıt depolama sistemleri standartlara uygun olmalıdır.
basınç motorun hasar görmesine neden olur. Geri basıncı azaltmak
için egzoz boruları mümkün olduğunca kısa ve düz olmalıdır. • Yakıtın etrafında alev, kıvılcım yada sigara içmek gibi yanmaya
sebebiyet verebilecek olaylara izin vermeyiniz. Uyarıcı levhalar
• Gerekli olan her dirsek, boru iç çapının en az 1.5 katı yarıçapında bir kullanınız.
kavise sahip olmalıdır. Her 6 metre’de veya 3 dirsekte boru çapı 1
inch daha büyük boru kullanılması, egzoz geri basıncını düşürmek GÜNLÜK YAKIT TANKI:
için uygun olacaktır. Günlük yakıt tankı jeneratörün ihtiyacı olan günlük yakıtı kullanıma
• Motor titreşiminin egzoz boru sistemine ve binaya iletilmesini hazır tutar. Bu nedenle günlük yakıt tankı jeneratör odasında
önlemek ve ısınmadan dolayı genleşme için egzoz manifoldu ve egzoz bulunmalıdır. Jeneratörün çelik şasesi günlük yakıt tankını depo edecek
boru sistemi arasına esnek bir bağlantı kullanılmalıdır. şekilde depo-şase olarak imal edilmiştir (900 kVA üstü güçler ya
• Egzoz borularının ağırlığı motor manifolduna ve turbo şarj çıkışına da özel uygulamalar haricinde).
ağırlık olmaması için çevre yapılardan (özellikle tavandan) Not: Daha büyük güçler için veya özel uygulamalar için lütfen yetkili
desteklenmelidir. Egzoz sisteminin ağırlığı binaya verilmelidir. Bu iş satış temsilcilerimizle görüşünüz.
için gerdirme elemanı kullanılabilir. ANA YAKIT TANKI:
• Jeneratör odası içine yerleştirilmiş olan egzoz sisteminin Jeneratörün daha uzun bir süre çalıştırılması için günlük yakıt
parçaları gürültü seviyesini ve yayılan ısıyı azaltmak için izole tankına ek olarak ana yakıt tankı bağlanabilir. Ana yakıt tankı,
edilmelidir. Susturucu ve egzoz boruları yanıcı maddelerden uzağa dolum ve bakımının kolay yapılabilmesi için oda dışında uygun bir
yerleştirilmelidir. yere konmalıdır. Fakat soğuk ortamlarda viskozitenin artmasıyla
• Açık olan egzoz çıkışına yağmur girişini önlemek için değişik yakıt akışı sınırlanacağı için ana yakıt tankı aşırı soğuk ortamlara
uygulamalarda klape tipi karşıt ağırlıklı yağmur kapakları bırakılmamalıdır. Buharlaşma, genleşme veya tanka yakıt dolumu
kullanılabilir. esnasında oluşan hava basıncını azaltmak için yakıt tankının üzerine
• Her jeneratörün kendine ait bir egzoz sistemi olmalıdır. Bir tek egzoz bir hava firar çıkışı (havalandırma) konmalıdır. Bu hava firar çıkışı
borusu kullanarak jeneratörlerin egzoz çıkışları birleştirilemez. yakıt tüketimi esnasında tank içerisinde vakum oluşmasını da önler.
Yakıt tankının altı bir eğime sahip olmalıdır. Böylece su ve tortunun
• Egzoz malzemesi metal borudan olmalıdır.
bir noktada toplanması sağlanarak yakıt sistemine zarar vermesi
YAKIT SİSTEMİ önlenir. Su ve çökeltiyi boşaltmak için yakıt tankının en alt noktasına
Dizel motora yakıt beslemesi aşağıdaki şekillerde sağlanmış olabilir. bir boşaltma vanası konulmuştur.
1. Direkt olarak şasesinde bulunan yakıt tankından YAKIT HATTI:
2. Şase dışında bulunan pirizmatik veya silindirik harici yakıt Çevre koşullarına dayanıklı siyah çelik borular veya esnek hortumlar
tankından gibi yakıta uyumlu maddeler, yakıt borulamasında kullanılabilir. Motor
Dizel motor için en önemli hususlardan birisi temiz ve içinde su titreşiminin sebep olduğu sızıntı ve zararlardan kaçınmak için motor ile
ve yabancı madde ihtiva etmeyen yakıtın kullanılmasıdır. Yakıtın yakıt tankı arasına esnek yakıt hortumları bağlanmalıdır. Yakıt besleme
içersindeki pislik, yakıt enjeksiyon sisteminde hasarlara sebebiyet hattı, yakıtı, yakıt tankının dibinden en az 10-50 mm yukarısından ve
yakıt geri dönüş hattından uzak bir noktadan alınmalıdır.
www.emsa.gen.tr
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA 31
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 31 29.3.2017 11:54:08
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
UYARILAR
• Yakıt sistemi için siyah çelik boru ya da esnek bağlantı elemanları kullanınız.
• Yakıt tanklarını tamamen doldurmayınız. Yüksek ortam sıcaklıklarında yakıtın genleşebilmesi için yakıt tank kapasitesinin %10’ u kadar bir
boşluk bırakınız.
• Motor durduğunda yakıt borularından motora doğru yer çekiminden dolayı tabii akış olmamalıdır.
• Uygun bir motor çalışması için yakıt sıcaklığı kritik bir faktördür. 71°C’nin üstündeki yakıt sıcaklığı, genleşme nedeni ile beher hacme düşen
ısı muhtevasını düşürdüğünden motor çıkış gücü azalır.
• Ana yakıt tankından günlük yakıt tankına bağlantı borusu, günlük tank besleme borusundan büyük veya eşit olmalıdır.
• Yakıt sistemi hattında su ayırıcı ön filtre kullanılması enjektörleri ve yakıt pompasını koruyacaktır.
• Ana yakıt tankı, günlük yakıt tankından yukarıda veya aşağıda olabilir.
20 3 4
13 8
5
18 1
9
17 19 16 14 15 12 11 10 7 6
Şekil-11 Ana yakıt tankından günlük yakıt tankına tipik genel yakıt borulama montajı
1. Dolum kabini 11. Elektrikli yakıt kesme vanası
2. Ana yakıt tankına dolum hattı 12. Yakıt-sıvı toplama tankı
3. Havalık 13. Günlük yakıt tankı (şase içerisinde)
4. Ana yakıt tankı seviye göstergesi 14. Yakıt seviye kontrol sviçleri
5. Ana yakıt tankı 15. Manuel dolum
6. Boşaltma vanası 16. Yakıt seviye göstergesi
7. Yakıt-sıvı toplama tankı 17. Boşaltma vanası
8. Çıkış vanası 18. Yakıt sızıntı alarmı (opsiyonel)
9. Günlük yakıt tankına giden besleme hattı 19. Motor yakıt filtresi
10. Elektrikli yakıt transfer pompası 20. Motor yakıt pompası
www.emsa.gen.tr
32 KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 32 29.3.2017 11:54:09
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
YAKIT BORUSU TAVSİYELERİ
Jeneratör Gücü Maksimum Yakıt Maksimum Dikey Maksimum Boru Tavsiye Edilen Boru
Stand-By (kVA) Borusu Uzunluğu (m) Yükseklik (m) Fittings Elemanı Sayısı Çapı (inch)
0-800 6 0,9 6 1“
800-1500 6 0,9 6 1 1/2”
1500-2200 6 0,9 6 2”
Tablo-1 Tavsiye edilen yakıt tesisatı boru çapları tablosu
Standby jeneratör gruplarına göre monte edilecek yakıt tankları uygulamalarında her daim yakıt pompası girişine pozitif statik yakıt basıncı
uygulanması gerekir.
Yakıt tankı yüksekliğinin krank mili merkezinden 2 m. üzerinde olması
durumunda check valfler kullanılması gerekir. Maksimum yakıt
seyivesi krank mili merkezinin üzerinde 2 m.’yi aşamaz ve minimum ÇEK VALF
ANA
yakıt seviyesi yakıt enjeksiyon pompasının en az 15 cm. üzerinde YAKIT
0-1500 mm
olmalıdır. Eğer yakıt seviyesi 2 m.’ yi aşar ise motorda hasar meydana DEPOSU
gelebilir. Yakıt seviyesi 15 cm.’den aşağıda ise yakıt pompası girişinde
uygun yakıt basıncı sağlanamayacaktır. Başka bir deyişle, tank yakıt
seviyesi enjektörlerden yukarıda olmamalı ve yakıt pompasından 180
cm.’den fazla aşağıda olmamalıdır. (Şekil-12a)
Şekil-12b Yakıt geri dönüşün yaklaşık 1500 mm yukarısına konan
yakıt tankı ve çek valf bağlantısı
0-1800 mm
ANA
ÇEK VALF YAKIT
DEPOSU
0-7800 mm
VALF
FİLTRE
Şekil-12a Yakıt tankı motorun aşağısına yerleştirilmiş
tipik yakıt şeması
Eğer yakıt tankı enjektörlerden yaklaşık 1.5 m. yüksekliğe çıkartılırsa GÜNLÜK
YAKIT
ilave olarak 2 adet check valf (Şekil-12b) de olduğu gibi motoru hidrolik DEPOSU
kilitlemeden korumak için konur.
Bu valflerin koruma kapasitesi 0’ dan 1.5 m. yüksekliğe kadardır. Eğer
yakıt tankı 1.5 m.’den yukarıda olacaksa flot tankı konması gerekir.
Uzağa ve yüksekte monte edilmiş tank (Şekil-12c) de gösterilmiştir.
Şekil-12c Yükseltilmiş yakıt tankı ile kullanılan flot tankı
www.emsa.gen.tr
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA 33
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 33 29.3.2017 11:54:10
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
Motor seviyesinin altında uzağa konmuş olan yakıt tankı (Şekil-12d) AKÜLER
de gösterilmiştir.
BAKIMLI TİP AKÜLER:
UYARILAR
• Akülerin etrafında alev, kıvılcım, sigara içmek gibi yanmaya sebebiyet
verebilecek olaylara izin vermeyiniz.
• Aküyü hazırlarken aside dayanıklı bir önlük, yüz maskesi ve koruyucu
gözlük takınız. Deriye veya elbiseye akü elektrolitinin dökülmesi
GÜNLÜK POMPA durumunda derhal dökülen yeri hemen bol miktarda basınçlı su ile
YAKIT temizleyiniz.
DEPOSU
• Akü üzerinde iletken aletleri kullanmadan önce elinizdeki ve
bileğinizdeki zincir, yüzük gibi eşyalarınızı çıkarınız.
FİLTRE
• Akü bağlantısını yaparken en son negatif terminal bağlanmalı, akü
bağlantısını sökerken ise önce negatif terminal aküden sökülmelidir.
ÇEK VALF
ANA • Aküye su koyma işlemi ve akü bakımı açık havada yapılmalıdır.
YAKIT
DEPOSU • Aküler jeneratöre mümkün olduğunca yakın konmalıdır. Eğer aküler
jeneratörden uzak noktalara konulursa voltaj düşmesine neden olur.
Bu da akülerin motor marşlama kapasitelerini düşürür.
Şekil-12d 1500 mm’ den aşağıya yerleştirilmiş yakıt tankı
AKÜYE İLK ASİTLİ SUYUN DOLDURULMASI
JENERATÖRDE KULLANILAN YAĞ VE ANTİFRİZ • Akü kapaklarının üzerindeki koruyucu örtüyü çıkarınız.
Dizel motorların yağlama sistemi motorun en önemli kısımlarından • Hava atış kapaklarını sökünüz.
biridir. Doğru yapılan motor bakımı (yağ değişim periyotları, filtre
değişim periyotları ve kullanılan yağın tipinde gereken dikkatin • 20 °C’de özgül ağırlığı 1.280 olan temiz akümülatör suyu ile
gösterilmesi) motorun ömrünü uzatır ve motorun kullanma maliyetini plakalann üst noktasının 15 mm yukarısına kadar aküyü doldurunuz.
azaltır. Akü ve asit ısısı 10 °C’nin üzerinde olmalıdır.
Kullanılması tavsiye edilen yağ; 15W/40 Turbo Dizel • 15 dakika kadar aküyü bekletiniz. Sonra akü gözlerinde (ceplerinde)
kızışma başlayacak ve elektrolitin yüzeyine gaz kabarcıkları
Antifriz; Süper 4 mevsim yükselecektir. Hava atış kapaklarını yerine takınız.
VİSKOZİTE-SICAKLIK DİYAGRAMI: • En az 15 dakika bekledikten sonra bir hydrometre ile aküyü kontrol
Kullanılan yağın bulunduğunuz bölgedeki sıcaklıklarla uyumlu olup ediniz.
olmadığını aşağıdaki çizelgeden kontrol edebilirsiniz. • Minimum şarj süresi 6 saattir. Şarj akımı ve elektrolit seviyesini
Jeneratörünüzün radyatörüne fabrika çıkışında antifriz konulmamıştır. 1’er saat arayla kontrol ediniz. 1 saat süreyle değişme görülmez
Radyatörünüze su konurken bölge şartları oranında (ortalama %50) ise şarj olmuştur.
antifriz konulmalıdır. Motorunuzda yaz ve kış antifrizli su kullanmanız • Şarjdan 2 saat sonra elektrolit seviyesini kontrol ediniz ve gerekiyorsa
motorunuzun ömrü ve su kanalları açısından büyük önem taşımaktadır. plakaların 10 mm üzerinde olacak şekilde saf su ilave ediniz.
AKÜ BAKIMI
0W • Akünün üzerini ve terminallerini temiz tutunuz.
5W20 • Akü terminallerini ve bağlantıları dikkatli bir şekilde vazelinle
10W30
15W40
kaplayınız.
20W50 • Terminalleri iyi bir şekilde sıkınız.
20
30 • Elektrolit seviyesini düzenli olarak kontrol ediniz. Elektrolit seviyesi
40 her zaman plakaların 10 mm üzerinde olmalıdır.
-30 -20 -10 0 10 20 30 40 50OC • Şarj alternatörü kayışında aşınma olup olmadığını ve kayışın
-22 -4 14 32 50 68 86 104 122OF gerginliğini düzenli olarak kontrol ediniz.
• Akünün şarjsız kalmamasına dikkat ediniz.
www.emsa.gen.tr
34 KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 34 29.3.2017 11:54:10
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
AKÜNÜN TEST EDİLMESİ ya yüksek değerlerde boyutlandırılmalı ya da nötr iletkeninin kesiti
• Aküyü test etmeden önce gözle kontrol yapılmalıdır. en az faz iletkeni kesitinde olmalıdır.
• Zaman içinde akü kutup başları ve bağlantı noktalarında oksitlenme • Kablo seçimi sırasında dikkat edilmesi gereken diğer bir husus da
olur. Oksitlenme, akü kutup başlarını aşındırır ve şarjı engeller. yükle jeneratör arasındaki mesafe ile birlikte demerajlı yüklerin
Bağlantıyı söküp kaynar su ile oksidi temizleyiniz. Daha sonra (elektrik motoru gibi) olup olmadığıdır.
bağlantıyı yeniden yaparak vazelin veya gres yağı ile kaplayınız. Alçak gerilim şebekelerinde, eğer mesafe çok uzun ise demeraj
• Gevşek bağlantıya izin vermeyiniz. anında gerilim düşümü çok artacağından dolayı yük tarafında voltaj
istenmeyen seviyelere kadar düşebilir. Bunu önlemek için aşağıda
HYDROMETRE TESTİ verilen formül yardımıyla daha uygun kesitli yük kablosu seçilebilir.
• Akü içerisindeki sülfirik asidin özgül ağırlığı ve şarj durumu bir
hydrometre kullanılarak ölçülebilir. ∆u = √3 x L x I x (R Cosϕ + X Sinϕ)
• Akü su seviyesi azalmış ise damıtılmış su ilave etmeyiniz. Yalnızca
saf su kullanınız. ∆u = Mutlak gerilim düşümü (Volt)
• Hydrometrenin fıçı kısmını dik tutarak yeterli miktarda elektroliti L = Hattın uzunluğu (m)
yukarı doğru çekiniz. Tüp içerisinde serbest yüzme olmalıdır. Okuma I = Hat akımı (A)
göz hizasında yapılmalıdır. R = Kablonun rezistansı (ohm/m)
Değerlendirme aşağıdaki gibidir; X = Kablonun reaktansı (ohm/m)
1.270 1,280 özgül ağırlıklı tam şarjlı
1.220 1,230 özgül ağırlıklı yarı şarjlı Lastik şırınga Alçak gerilim şebekelerinde mesafe kısa ise;
1.150 1,220 özgül ağırlıklı deşarj Cam tüp
1,300
olmuş.
Akım biliniyor ise,
BAKIMSIZ TİP AKÜLER:
Akülerin şarjsız kalmamasına ve Hidrometre
şamandırası
1,100
A = 1,73.L.I.Cosϕ
k.∆u formülü ile
elektriksel bağlantılarının doğru
yapıldığına emin olunuz. Bunun Lastik meme Güç biliniyor ise,
dışında bu aküler herhangi bir bakım
gerektirmez. A = k.∆u.U
L.P
formülü ile uygun kesitli yük kablosu seçilebilir.
ELEKTRİK BAĞLANTILARI:
A = Hattın kesiti (mm2 )
Elektrik bağlantıları ve bakımı tamamen kalifiye ve tecrübeli yetkili
servisler tarafından yapılmalıdır. L = Hattın uzunluğu (m)
I = Hat akımı (A)
UYARI
∆u = % gerilim düşümü (Kuvvet hattı için %3 değerini aşmamalıdır.)
Elektrik bağlantılarını ilgili elektrik kodlarına ve stardartlarına uygun k = İletkenlik (Bakır için k=56).
yapınız.
P = Güç (W)
KABLAJ U = Şebeke fazlar arası gerilimi (V)
• Jeneratörün üzerindeki titreşimden dolayı elektriksel bağlantılar
esnek kablolar ile yapılmalıdır.
KORUMA:
• Kablolar, kablo kanallarına yerleştirilmeli ve jeneratör çıkış gerilimine
ve akımına uygun kesit ve tipte olmalıdır. Dağıtım sistemi ile jeneratöre bağlanan kablolar aşırı yük veya kısa
devre durumunda bağlantıyı otomatik olarak kesecek bir devre kesici
• Kablo kesitine karar verirken, ortam sıcaklığı, yerleşim metodu, diğer
şalter ile korunmalıdır.
kablolara yakınlığı gibi durumlar için toleranslar verilmelidir. Bununla
beraber kablolar TSE veya VDE standartlarına uygun seçilmelidir. YÜKLEME:
• Tüm bağlantıların doğruluğu dikkatli bir şekilde kontrol edilmelidir. Elektrik dağıtım panosu planlanırken jeneratöre dengeli yük verilmesini
• Tesisin planlama safhasında harmoniklerin üretilmesi ve miktarın sağlamak oldukça önemlidir. Eğer bir fazdaki yük diğer fazlardaki
önceden tahmin edilmesi mümkün olmadığından Nötr iletkenleri yüklerden çok ise, bu durum alternatör sargılarının aşırı ısınmasına,
fazlar arası çıkış voltajının dengesiz olmasına ve sisteme bağlı olan
www.emsa.gen.tr
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA 35
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 35 29.3.2017 11:54:10
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
hassas trifaze (3 fazlı) cihazların hasar görmesine sebep olur. Hiç TN tipi şebekeler günümüzde en yaygın olarak kullanılan şebeke
bir faz akımı jeneratörün nominal akımını aşmamalıdır. Bu yükleme türüdür. Bu tür şebekelerde şebekenin yıldız noktası topraklanır.
şartlarının yerine getirilmesini sağlamak için mevcut dağıtım sistemi Cihazların gövdeleri ve metal kısımlar koruma iletkeni PE ye bağlanır.
tekrar düzenlenebilir. PE de yıldız noktasındaki topraklı kısımla bağlantılıdır.
GÜÇ FAKTÖRÜ: Faz-toprak teması halinde, PE veya PEN koruma hatları ve bağlı
cihazların toprağa karşı gerilimleri yükselir. Bu gerilimlerin değeri RB
Yükün güç faktörünün 0.8 ile 1.0 arasında olması durumunda jeneratör,
direncinin 2 ohm dan küçük tutulması ile istenilen değere yani izin
belirtilmiş olan gücü verir ve uygun bir şekilde çalışır. Eğer yükün
verilen temas geriliminin altında bir değeri sağlayabilir.
güç faktörü 0.8’in altında ise jeneratör aşırı olarak yüklenir. Bu güç
faktörünün düzeltilmesi için kondansatörler gibi güç faktörü düzeltme Topraklama tesisinin projelendirmesinde;
elemanları kullanılabilir. Ancak bu gibi durumlarda jeneratör yüke • Topraklama tesisinin yeri belirlenir.
verildiğinde, güç faktörü düzeltme elemanları devre dışı bırakılmalıdır. • Toprak özgül direncinin belirlenmesi için ölçme işlemleri yapılır.
Jeneratör gücü tespit edilirken aktif ve reaktif güçlerin her ikisi de
• Yapılacak topraklamada kullanılacak elektrot tipi belirlenir.
hesaplanarak kesin güç belirlenmelidir.
• Tesisin kısa devre akımı ve sisteme bağlanacak koruma elemanlarının
TOPRAKLAMA/TOPRAKLAMA ŞARTLARI: açma süresi tespit edilir.
Elektrikli cihazların izolasyonunda meydana gelebilecek arızalar, • Yayılma direnci hesaplanır.
zedelenmeler cihazların ana akım devresi dışında enerji sistemi ile
• Topraklama iletkeni kesit hesabı yapılır.
ilgili olmayan metal kısımlarının gerilim altında kalmasına neden olur.
Kimi zaman gerilim seviyesinin aşırı değerlere ulaşmasıyla cihazın • Yapılan seçimin ve hesap değerlerin doğruluğu denetlenir.
delinme gerilimine maruz kalması nedeni ile izolasyon delinerek, bu • Adım ve temas gerilimleri hesaplanarak düşünülen sistemin
yalıtkan kısımların de gerilim altında kalmasına neden olur. Gerek uygunluğu araştırılır.
insan hayatını, gerekse cihazları korumak amacıyla topraklama İşletmeye alınmadan önce bütün iletkenler ve bağlantı noktaları el
yapılmalıdır (Şekil-14). ve gözle muayene edilir.
İyi bir topraklamadan beklenenler: Topraklama direnci Rt < 4 ohm olmalıdır. Bu değer sağlanamıyor ise
• Kesintisiz ve sürekli olması yukarıda yazılı işlemler tekrar yapılarak toprak direnci değeri uygun
• Arıza akımlarını taşıyabilecek kapasitede olması hale getirilmelidir.
• Gerilim düşümünü sınırlı seviyede tutacak yeterlilikte düşük Jeneratör sisteminde topraklama yapılırken; dikkat edilmesi gereken
empedanslı olması en önemli konu ise, şebeke topraklaması ile jeneratör için yapılan
topraklama alanlarının birbirinden en az 20 m mesafe de yapılmasıdır.
• Toprak yayılma direncinin düşük değerde olması
Bu mesafe topraklama sistemlerinin birbirinden etkilenmesini
• Toprak özgül direncinin küçük olması olarak sınırlanabilir. engellemek içindir.
Elektrik şirketlerinin şebeke çeşitleri olarak farklı topraklama En sık kullanılan çubuk topraklayıcı ile yapılan topraklama
biçimleri bulunmaktadır. Bu nedenle dünyanın farklı yerlerindeki sistemlerinde ise kullanılan çubuk topraklayıcıların boyları ile
elektrik şirketleri iletim ve dağıtım güç sistemlerini de TT, TN ve IT aralarında ki mesafeler önemlidir. Birden fazla çubuk topraklayıcı ile
sistemlerinden kendilerine uygun olanı seçerler. yapılan topraklama sistemlerde çubukların çakılma mesafe aralıkları
en az iki çubuk mesafesi kadar olmalıdır. 1,5 m boyunda çubuk
topraklayıcı kullanılan bir topraklama da diğer çubuk ilk çakılan
çubuktan en az 3 m mesafe ileriye çakılmalıdır.
Jeneratörün gövdesi özellikle topraklanmalıdır. Titreşimden dolayı
meydana gelebilecek kopmaları önlemek için toprak bağlantısı esnek
olmalıdır. Topraklama kabloları standartları karşılamalı ve en azından
tam yük akımını taşıyabilecek kapasitede olmalıdır.
Şekil-13 TN Tipi Şebeke
www.emsa.gen.tr
36 KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 36 29.3.2017 11:54:11
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
TOPRAKLAMA TESİSATI
Şebeke
Jeneratör
> 20 m
Şebeke Toprağı
Topraklama İletkeni Jeneratör Toprağı
Şekil-14
PARALEL ÇALIŞTIRMA: SES ABSORBERLERİ
Standart bir jeneratörü diğer jeneratörler ile veya şebeke ile paralel Günümüzde jeneratörlerin gürültüsünü kontrol altına almak, gittikçe
çalıştırmak için ekstra teçhizatlar bağlanmalıdır. Bu gibi özel önem taşımaktadır. Jeneratörün ses seviyesini kontrol altına almak
uygulamalar için lütfen yetkili satış temsilcilerimizle görüşünüz. için değişik ekipmanlar mevcuttur.
İZOLASYON TESTİ: Bu gibi özel uygulamalar için lütfen yetkili satış temsilcilerimizle
Jeneratörünüzün uzun süre çalıştırılmadan beklemesi durumunda görüşünüz.
izolasyon testi yapılmalıdır. Jeneratörün uzun süre çalıştırılmadan UYARI
beklemesi durumunda çalıştırmadan önce sargıların izolasyon
direncini test ediniz. Bu esnada Otomatik Voltaj Regülatörünün (AVR) • Jeneratör mahallinde çalışırken kulaklık takınız.
bağlantısıyla tüm kontrol amaçlı bağlantılar sökülmelidir. Döner EGZOZ SUSTURUCULARI:
diyotlar da kısa devre edilmeli veya bağlantısı sökülmelidir. 500
Egzoz susturucusu motordan yayılan ses seviyesini düşürür.
V’luk bir Megger veya benzer bir ölçü aleti kullanılabilir. Meggeri çıkış
terminali ile toprak (şase) arasına bağlayınız. Izolasyon direnci toprağa KABİNLER:
göre 1 MΩ’dan fazla olmalıdır. Izolasyon direncinin 1 MΩ’dan az olması Ses izolasyon kabinleri, jeneratörün gürültü seviyesini düşürürler.
durumunda alternatör sargıları kurutulmalıdır.
DİĞER SES SUSTURUCULARI:
İzolasyon testi sadece yetkin firma ve yetkili teknisyenler tarafından
yapılmalıdır. Bina içerisindeki jeneratörler için ses panjurları, fan susturucuları,
ses emici duvarlar gibi diğer ekipmanlar da kullanılabilir. Bunlar da
jeneratörün gürültü seviyesini düşürürler.
www.emsa.gen.tr
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA 37
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 37 29.3.2017 11:54:12
KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
TR
RÖMORKLU JENERATÖRLERİN ÇEKİLMESİ MOTORUN DEPOLANMASI:
ÇEKME İÇİN HAZIRLIK: Motor için motoru temizleme ve koruyucu sıvıları içeren bir motor
koruma prosedürü uygulanabilir. Yetkili servis ile görüşünüz.
Çekici aracın ve römorklu jeneratörün üzerindeki tüm bağlantı
elemanları gevşek somun, eğilmiş metal, çatlak, aşınma gibi durumlar ALTERNATÖRÜN DEPOLANMASI:
için kontrol edilmelidir. Alternatör depolanırken sargılarda nem oluşur. Bu nemi azaltmak için
Tüm lastiklerin durumlarını kontrol ediniz. Tüm flaş lambaları ve farların jeneratörü kuru yerde saklayınız. Sargıları kuru tutmak için mümkünse
çalıştığını kontrol ediniz. havayı ısıtınız. Uzun süre kullanılmamış olan alternatör kullanılmadan
önce izolasyon testinden geçirilmelidir. Yetkili servis ile görüşünüz.
AKÜNÜN DEPOLANMASI:
Akü depolanırken 8 haftada bir kontrol edilmeli, gerekirse tamamen
şarj edilmelidir. Otomatik devreye giren jeneratörlerde akü şarj
redresörü vardır. Manuel jeneratörlerde opsiyoneldir.
MOTOR BLOK SUYU ISITICISI
Motorun çabuk start alması ve yükü üzerine alabilmesi için blok (ceket)
suyu ısıtıcısı kullanılır. Isıtıcı, jeneratör çalışmıyorken motorun blok
suyunu ısıtır. Bu sebeple ısıtıcı her mevsim devrede olmalıdır.
Otomatik devreye giren jeneratörlerde blok suyu ısıtıcısı vardır. Manuel
jeneratörlerde opsiyoneldir.
ÇEKME: SICAK SU ÇIKIŞI
Römorklu jeneratörü çekerken römorkun ağırlığının manevra ve durma
mesafesini etkileyeceğini unutmayınız.
UYARILAR
• Römorklu jeneratörü çekerken tüm trafik kurallarına, standartlarına
ve diğer düzenlemelere uyulmalıdır. Bunların içinde yönetmeliklerde
açıkça belirtilen gerekli donanımlar ve hız sınırları da vardır.
• Personelin mobil jeneratör üzerinde seyahat etmesine izin vermeyiniz.
• Personelin çekme demiri üzerinde veya mobil jeneratör ile çekici
araç arasında durmasına izin vermeyiniz.
• Eğimli ve yumuşak araziden ve çukur, taş gibi engellerden kaçınınız.
• Geriye doğru manevra yaparken mobil jeneratörün arkasındaki ve
altındaki zeminin temiz olduğundan emin olunuz.
PARK ETME:
SOĞUK SU GİRİŞİ
Römorklu jeneratörü ağırlığını kaldırabilecek kuru bir zemine park
ediniz. Eğer eğimli bir yere park edilecekse, aşağı doğru kaymasını
önlemek için yokuşa çarpraz olarak park ediniz ve takoz kullanınız. EBATLAR
15°’yi aşan bir zemine park etmeyiniz.
Yükseklik (H) Derinlik (D) Ağırlık
DEPOLAMA
Motor ve alternatörün uzun süreli depolanmasının zararlı etkileri 215 mm 135 mm 795 gr
olabilir. Bu etkiler jeneratörü uygun bir şekilde hazırlayarak ve
depolayarak minimuma indirilebilir. 1 ay süreyi aşan durumlarda
gerekli desteği alabilmek için yetkili servislerden destek alınmalıdır.
www.emsa.gen.tr
38 KALDIRMA, YERLEŞİM, MONTAJ VE DEPOLAMA
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 38 29.3.2017 11:54:13
TR
DİZEL MOTOR BAKIMI 5
39
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 39 29.3.2017 11:54:13
DİZEL MOTOR BAKIMI
TR
İyi bir bakım programı jeneratörün ömrünü uzatır. Jeneratöre hangi Kayışlar çok gevşekse titreşim, kayış ve kasnaklarda gereksiz aşınmaya
zamanlarda hangi bakımların yapılması gerektiği Periyodik Bakım yol açabilir. Gevşemiş kayışlar, aşırı ısınmaya neden olacak şekilde
Çizelgesi’ nde verilmiştir. Periyodik Bakım Çizelgesi her jeneratör ile kayabilir.
birlikte bu kılavuz ile beraber verilmektedir. Bakım ve onarım yalnızca Kayış gerginliğini doğru bir şekilde kontrol edebilmek için uygun bir
yetkili servisler tarafından yapılmalıdır. Genel olarak jeneratör her gösterge kullanılmalıdır.
zaman temiz tutulmalıdır. Su, yakıt ve yağ gibi maddelerin jeneratörün
üzerinde ve içinde toplanmasına izin vermeyiniz. Jeneratör zeminini
her zaman temiz tutunuz.
YAKIT SİSTEMİNDEKİ HAVANIN ALINMASI Burroughs Göstergesi
1 numara ile işaretli besleme pompası çıkışında bulunan somunu
gevşetiniz. 2 numaralı el otomatiğini, yakıt 1 numaralı somuna
ulaşıncaya dek basıp bırakmaya devam ediniz. Yakıt somuna
ulaştığında 1 numaralı somunu sıkarak işlemi tamamlayınız.
Bazı modellerde (var ise) yakıt filtresi üzerinde bulunan civata
gevşetilerek de aynı işlem yapılabilir. Kullanılan motora göre
değişkenlik göstermektedir.
Şekil-16a
Göstergeyi, en uzun serbest uzunluğun ortasına takın ve gerginliği
kontrol edin. Doğru gerginlik 535 N (120 lb) değerindedir. Kayışın
gerginliği 250 N (56 lb) değerinin altındaysa, kayışı 535 N (120 lb)
değerine ayarlayın.
İkiz kayış takılmışsa her iki kayışı kontrol edip gerginliklerini ayarlayın.
Ayar
1. Şarj dinamosu pivot civatasını gevşetin.
2. Bağlantı civatasını gevşetin. Kayış gerginliğini arttırmak veya
azaltmak için alternatörü hareket ettirin. Şarj dinamosu pivot civatasını
ve bağlantı civatasını 22 Nm (16 lb ft)(1) değerine sıkın.
Pivot Civatası
Şekil-15
ŞARJ DİNAMOSU VE FAN KAYIŞLARI KONTROLÜ/
AYARLANMASI/DEĞİŞTİRİLMESİ
Kontrol
Motor performansını azami düzeye çıkarmak için kayışları aşınma ve
çatlama açısından inceleyin. Aşınmış veya hasarlı kayışları değiştirin.
Birden fazla tahrik kayışı gereken uygulamalarda, kayışları eşli setler
halinde değiştirin. Eşli bir sette sadece tek kayışın değiştirilmesi, eski
kayış gerildiğinden dolayı yeni kayışın daha fazla yük taşımasına sebep
olacaktır. Ek yük yeni kayışın kopmasına neden olabilir.
Şekil-16b
www.emsa.gen.tr
40 DİZEL MOTOR BAKIMI
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 40 29.3.2017 11:54:14
DİZEL MOTOR BAKIMI
TR
Kapak yerindeyken akü kablolarının veya akülerin sökülmesi, kişisel
yaralanmayı doğuran akü patlamalarına neden olabilir.
Bağlantı Civatası SOĞUTMA SİSTEMİ SIVISI DEĞİŞTİRİLMESİ
UYARI
Tehlikeli sıcak soğutucu sıvı boşalabileceğinden soğutucu sıvıyı motor
hala sıcakken ve sistem basınç altındayken tahliye etmeyin.
Not: Aşağıdaki bilgi, soğutucu sıvının değiştirilmesine yönelik
genel bir prosedürdür. Detaylı bilgi ve prosedür için yetkili servise
başvurulmalıdır.
Şekil-16c
AKÜ DEĞİŞTİRİLMESİ
• Motoru OFF (kapalı) konumuna getirin. Bütün elektrik yüklerini
kaldırın.
• Tüm akü şarj cihazlarını kapatın. Tüm akü şarj cihazlarının bağlantısını
kesin.
• NEGATİF “-” kablo, NEGATİF “-” akü terminalini marş motorundaki
NEGATİF “-” terminaline bağlar. Kabloyu NEGATİF “-” akü
terminalinden ayırın.
• POZİTİF “+” kablo POZİTİF “+” akü terminalini marş motorundaki Tahliye Tapası
POZİTİF “+” terminale bağlar. Kabloyu POZİTİF “+” akü terminalinden
ayırın. Şekil-17a
Not: Aküyü mutlaka geri dönüştürün. Aküyü asla atmayın. Kullanılmış • Uygulamanın düz bir zeminde olduğundan emin olun.
aküleri uygun bir geri dönüşüm tesisinde imha edin.
• Soğutma sisteminin doldurma kapağını çıkarın.
• Kullanılmış aküyü çıkarın.
• Motoru tahliye etmek için tahliye tapasını silindir bloğunun yan
• Yeni aküyü takın. tarafından çıkarın. Tahliye deliğinin kısıtlanmadığından emin olun.
Not: Kabloları ayırmadan önce sistemin OFF (kapalı) konumda • Radyatörü tahliye etmek için radyatör tahliye musluğunu açın veya
olduğundan emin olun. radyatörün tabanındaki tahliye tapasını çıkarın. Radyatörde radyatör
• Marş motorundan gelen kabloyu POZİTİF “+” akü terminaline tahliye musluğu veya tahliye tapası yoksa radyatörün tabanındaki
bağlayın. hortumu ayırın.
• NEGATİF “-” kabloyu NEGATİF “-” akü terminaline bağlayın. • Soğutucu sıvı sistemini temiz suyla yıkayın.
UYARILAR • Tahliye tapalarını takın ve radyatör tahliye musluğunu kapatın. Daha
önce radyatör hortumu çıkarılmışsa radyatör hortumunu takın.
Aküler patlayıcı gazlar çıkarabilir. Kıvılcım yanıcı gazları ateşleyebilir. • Sistemi onaylı bir antifriz karışımı ile doldurun. Doldurma kapağını
Bu da yaralanma veya ölüme yol açabilir. takın.
Kapalı ortamlarda bulunan akülerin uygun şekilde havalndırıldığından • Motoru çalıştırın ve soğutucu sıvı kaçakları olup olmadığını kontrol edin.
emin olun. Akülerin yakınında kısa devre/kıvılcım meydana gelmemesi
için aşağıdaki prosedürleri takip edin. Aküler bağlıyken sigara içmeyin. UYARI
Akü kabloları veya aküler, akü kapağı yerindeyken sökülmemelidir. Hava kilitlenmelerini önlemek için soğutma sistemini dakika başına 5 L
Herhangi bir bakım işlemi başlamadan önce akü kapağı sökülmelidir. (1,3 US gal)’den hızlı doldurmayın. Sistem hava kilitlerinin soğutulması
motora hasar verebilir.
www.emsa.gen.tr
DİZEL MOTOR BAKIMI 41
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 41 29.3.2017 11:54:14
DİZEL MOTOR BAKIMI
TR
Soğutucu Sıvı Geri Alma Deposu Olmayan Motorlar Hava Filtresi Elemanlarının Bakımı
Soğutucu sıvı seviyesini motor çalışmıyorken ve soğukken kontrol edin. Not: Aşağıdaki prosedür, tipik bir hava filtre sistemi içindir.
Hava filtresi elemanı tıkanırsa, hava basıncı filtre elemanının
UYARI
malzemesini patlatabilir. Filtre edilmemiş hava, motor iç parçalarının
Basınçlı Sistem: Sıcak soğutma sıvısı ciddi yanıklara neden olabilir. çok hızlı aşınmasına neden olur. Doğru hava filtre elemanı için yetkili
Soğutma sistemi doldurma kapağını açmak için motoru durdurun ve servisten bilgi alınız.
soğutma sistemi parçaları soğuyana kadar bekleyin. Basıncı düşürmek • Ön hava temizleyicisini (şayet varsa) ve toz çanağı günlük olarak
için soğutma sistemi basınç kapağını yavaşça gevşetin. toz ve kirleri tutmak için kullanılır. Tozu ve kiri gerektiği biçimde
• Basıncı almak için soğutma sistemi doldurma kapağını yavaşça temizleyin.
çıkartın. • Çalışma şartları (toz, kir ve çapak), hava filtresi elemanlarına daha
• Soğutucu sıvı seviyesini, uygulamanız için doğru maksimum işarette sık bakım yapılmasını gerektirebilir.
tutun. Motorda gözetleme camı varsa soğutucu sıvı seviyesini • Hava filtresi elemanı yılda en az bir kez değiştirilmelidir. Bu değiştirme
gözetleme camında doğru seviyede tutun. işlemi, temizleme sayısına bakılmaksızın yapılmalıdır.
Kirlenen hava filtresi elemanını, temiz hava filtresi elemanı ile
Soğutma Sistemi değiştirin. Yerine takmadan önce, hava filtresi elemanlarının filtre
Doldurma Kapağı malzemelerinde yırtık ve/veya delik olup olmadığı iyice kontrol
edilmelidir. Hava filtresi elemanının conta veya keçesinde hasar olup
olmadığını inceleyin. Değiştirmek için uygun hava filtresi elemanlarını
temin edin.
Çift Elemanlı Hava Filtreleri
Çift elemanlı hava filtresinde bir dış hava filtresi elemanı ve bir de iç
hava filtresi elemanı bulunur. Dış hava filtresi elemanı, eleman düzgün
şekilde temizlenip, incelenmişse, en fazla altı kere kullanılabilir. Dış
hava filtresi elemanı yılda en az bir kez değiştirilmelidir. Bu değiştirme
işlemi, temizleme sayısına bakılmaksızın yapılmalıdır.
İç filtre elemanına bakım yapılamaz veya yıkanamaz.
Şekil-17b İç hava filtre elemanını değiştirilme talimatları için yetkili servisten
• Soğutma sistemi doldurma kapağını temizleyin ve contayı inceleyin. bilgi alınız. Motor, tozlu veya kirli ortamlarda çalıştığında, hava filtresi
Conta hasarlıysa eski doldurma kapağını atıp yeni bir doldurma kapağı elemanlarının daha sık değiştirilmesi gerekebilir.
takın. Conta hasarlı değilse doldurma kapağına basınç testi yapmak
için uygun bir basınçlandırma pompası kullanın. Doğru basınç,
doldurma kapağının ön kısmına damgalanmıştır. Doldurma kapağı
doğru basınç değerini koruyamıyorsa yeni bir doldurma kapağı takın.
• Soğutma sistemini kaçaklar açısından inceleyin.
MOTOR HAVA FİLTRE ELEMANI TEMİZLENMESİ/
DEĞİŞTİRİLMESİ
UYARILAR
• Hava filtreleri takılı olmadan motoru kesinlikle çalıştırmayın. Hasarlı
hava filtreleri ile motoru kesinlikle çalıştırmayın. Hasarlı kağıt, Şekil-18a
conta veya keçesi bulunan elemanları kullanmayın. Motora toz 1 Kapak
girmesi, motor parçalarına ciddi hasar verebilir. Hava filtreleri, emme
manifolduna toz ve yabancı maddelerin girmesini önler. 2 Dış hava filtresi elemanı
• Hava filtrelerini motor çalışır durumdayken temizlemeyin, bu motorun 3 İç hava filtresi elemanı
içine toz girmesini sağlar. 4 Hava girişi
• Kapağı çıkartın. Dış hava filtresi elemanını sökün.
www.emsa.gen.tr
42 DİZEL MOTOR BAKIMI
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 42 29.3.2017 11:54:14
DİZEL MOTOR BAKIMI
TR
• İç hava filtresi elemanı, dış hava filtresi elemanının her üçüncü
temizlenişinden sonra sökülmeli ve atılmalıdır.
• İçeri toz girmemesi için hava giriş tarafını bant ile kapatın.
• Hava filtresi kapağının içini ve gövdesini temiz, kuru bir bezle
temizleyin.
• Bant ile kapattığınız hava giriş tarafını açın. İç hava filtresi elemanını
takın. Yeni veya temizlenmiş dış filtre elemanını takın.
• Hava filtresi kapağını düzgün bir şekilde takın.
• Hava filtresi göstergesini sıfırlayın.
Dış Hava Filtresi Elemanlarının Temizlenmesi
UYARI Şekil-18b
Not: Dış hava filtresi elemanlarını temizlerken, kir parçacıklarını kirli
Filtre elemanını temizleme teşebbüsünde bulunacaksanız aşağıdaki
tarafa (dış tarafa) itmek için her zaman temiz taraftan (iç taraftan)
hususları inceleyin:
başlayın.
• Tozu temizlemek için filtre elemanına vurmayın.
Filtre kağıtlarının hasar görmesini önlemek için hava hortumunu,
• Filtre elemanını yıkamayın. hava, elemanın içinde filtre boyunca akacak şekilde ayarlayın. Hava
• Filtre elemanındaki tozu temizlemek için düşük basınçlı sıkıştırılmış akışını doğrudan dış hava filtresi elemanına doğru doğrultmayın. Pislik,
hava kullanın. Hava basıncı 207 kPa (30 psi) değerini aşmamalıdır. pilelerin içinde daha derine itilebilir.
Hava akımını, filtre elemanının içinden filtre kağıtlarının üstüne ve Vakumla Temizleme
altına doğru tutun. Kağıtların hasar görmemesi için çok dikkatli olun.
Kuru ve tozlu ortamlar için, dış hava filtresi elemanlarının vakum
• Hasarlı kağıt, conta veya keçesi bulunan hava filtrelerini kullanmayın. yardımıyla günlük olarak temizlenmesi iyi bir yöntemdir. Vakumlu
Motora giren kir, motor bölmelerine hasar verebilir. temizlemeden önce basınçlı hava ile temizlik yapılması önerilir.
• Dış hava filtresinin en fazla kaç kez temizleneceği hakkında bilgi Vakumlu temizleme karbon ve yağ birikintilerini temizleyemez.
almak için, yetkili servislere müracat edin. Dış hava filtresi elemanı
temizlendiğinde, filtre malzemesinde delinme veya yırtık olup Dış Hava Filtresi Elemanlarının İncelenmesi
olmadığını kontrol edin. Dış hava filtresi elemanı yılda en az bir Temiz, kuru dış hava filtresi elemanını inceleyin. Karanlık odada veya
kez değiştirilmelidir. Bu değiştirme işlemi, temizleme sayısına benzer bir yerde, 60 W gücünde bir mavi ışık kullanın. Mavi ışığı dış
bakılmaksızın yapılmalıdır. hava filtresi elemanının içine yerleştirin. Dış hava filtresi elemanını
döndürün. Dış hava filtresi elemanında yırtılma ve/veya delinme olup
UYARI olmadığını inceleyin. Dış hava filtresi elemanını, filtre malzemesinden
Hava filtre elemanlarını vurarak veya çarparak temizlemeyin. Bu sızan ışığa bakarak inceleyin. Sonucu doğrulamak için gerekiyorsa, dış
keçelere zarar verebilir. Hasarlı kağıt, conta veya keçesi bulunan hava filtresi elemanını, aynı parça numarasına sahip yeni bir dış hava
elemanları kullanmayın. Hasarlı elemanlar kirin içeri girmesine neden filtresi elemanıyla mukayese edin.
olur. Motor hasarına yol açabilir.
Temizlemeden önce dış hava filtresi elemanlarını gözle bakarak
inceleyin. Hava filtresi elemanlarının keçe, conta ve dış kapaklarında
hasar olup olmadığını inceleyin. Hasarlı hava filtresi elemanlarını atın.
Dış hava filtresi elemanlarını temizlemek için iki genel yöntem vardır:
• Basınçlı hava
• Vakumla temizleme
Basınçlı Hava
Basınçlı hava, iki defadan daha fazla temizlenmemiş dış hava filtresi
elemanlarını temizlemek için kullanılabilir. Basınçlı hava karbon ve
yağ birikintilerini temizleyemez. Maksimum 207 kPa (30 psi) basınçlı,
filtre edilmiş, kuru havayı kullanın.
Şekil-18c
www.emsa.gen.tr
DİZEL MOTOR BAKIMI 43
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 43 29.3.2017 11:54:14
DİZEL MOTOR BAKIMI
TR
Filtre malzemesinde yırtık ve/veya delik bulunan bir dış hava filtresi MOTOR YAĞI VE FİLTRE DEĞİŞTİRİLMESİ
elemanını kullanmayın. Kağıt pileleri, contası veya keçesi hasarlı olan
bir dış hava filtresi elemanını kullanmayın. Hasarlı dış hava filtresi UYARI
elemanlarını atın.
Kızgın yağ ve parçalar yaralanmaya neden olabilir. Kızgın yağ ve
Tek Elemanlı Hava Filtreleri parçaların deriyle temasından kaçının.
UYARILAR Yağı motor soğukken tahliye etmeyin. Yağ soğuduğunda, askıdaki atık
partiküller, yağ karterinin tabanına çöker. Soğuk yağ boşaltıldığında
Hava filtreleri takılı olmadan motoru kesinlikle çalıştırmayın. Hasarlı atık parçacıklar dışarı atılmaz. Karteri motor durmuşken tahliye edin.
hava filtreleri ile motoru kesinlikle çalıştırmayın. Hasarlı kağıt, conta Karteri yağ sıcakken tahliye edin. Bu tahliye yöntemi, yağda bulunan
veya keçesi bulunan elemanları kullanmayın. Motora toz girmesi, motor atık parçacıklarının uygun şekilde tahliye edilmesini sağlar.
parçalarına ciddi hasar verebilir. Hava filtreleri, emme manifolduna toz Tavsiye edilen bu prosedüre uyulmaması, atık parçacıklarının yeni
ve yabancı maddelerin girmesini önler. yağ ile birlikte motorun yağlama sisteminde dolaşmasına neden olur.
Hava filtrelerini motor çalışır durumdayken temizlemeyin, bu motorun
Motor Yağının Tahliye Edilmesi
içine toz girmesini sağlar.
Not: Kullanılacak kabın atık yağı toplamaya yetecek kadar büyük
Bu motorla kullanım için çok çeşitli hava filtreleri takılabilir. Hava
olduğundan emin olun.
filtresini değiştirmede doğru prosedür için yetkili servislerden bilgi
alınız.
HAVA FİLTRE GÖSTERGESİ
Kontrol
Bazı motorlarda, farklı tipte servis göstergesi olabilir.
Bazı motorlarda emiş hava basıncı için fark basınç göstergesi bulunur.
Emiş hava basıncı fark göstergesi, hava filtresi elemanına girmeden
önceki basınç ve hava filtresi elemanından çıktıktan sonraki basınç
arasındaki farkı gösterir. Hava filtresi elemanı kirlendikçe, basınç
farkı artar. Motorunuzda farklı tipten bir servis göstergesi varsa, hava
filtresi servis göstergesinin bakımını yaparken orijinal üreticisinin
önerilerini uygulayın.
Servis göstergesi, hava filtresi elemanının üzerine veya uzak bir yere
monte edilmiş olabilir.
Tipik servis göstergesi
Şekil-19a
Motor normal çalışma sıcaklığında çalıştırıldıktan sonra motoru
durdurun. Motor karteri yağının tahliye edilmesi için aşağıda belirtilen
yöntemlerden birini kullanın:
• Motorda bir tahliye valfi (2) varsa yağı tahliye etmek için tahliye valfi
Şekil-18d düğmesini saatin tersi yönde çevirin. Yağ tahliye edildikten sonra
Servis göstergesini gözleyin. Aşağıda belirtilen şartların herhangi biri tahliye valfini kapamak için tahliye valfi düğmesini saat yönünde
oluştuğunda, hava filtresi elemanı temizlenmeli veya hava filtresi çevirin.
elemanı değiştirilmelidir: • Motorda tahliye valfi yoksa yağın tahliye olmasını sağlamak için yağ
• Sarı diyafram kırmızı bölgeye girerse. tahliye tapasını (1) çıkarın.
• Kırmızı piston görünür konumda sabit kalırsa. Yağ tahliye edildikten sonra yağ tahliye tapaları temizlenip takılmalıdır.
Gerekirse tahliye tapasındaki o-ring keçesini yenileyin.
www.emsa.gen.tr
44 DİZEL MOTOR BAKIMI
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 44 29.3.2017 11:54:14
DİZEL MOTOR BAKIMI
TR
Bazı yağ karteri türlerinde, karterin şekli yüzünden yağ karterinin her iki Motor Karterinin Doldurulması
tarafında yağ tahliye tapaları vardır. Bu tür yağ karteri, motor yağının • Yağ doldurma kapağını çıkarın. Karteri uygun miktarda yağla
her iki tapadan tahliye edilmesini gerektirir. doldurun.
Tahliye tapasını 34 Nm (25 lb ft) torka sıkın.
UYARI
Çevir-Tak Yağ Filtresinin Değiştirilmesi
Yardımcı yağ filtresi sistemi veya uzaktan kontrol edilen yağ filtresi
UYARI sistemi varsa, OEM talimatlarını veya filtre üreticisinin tavsiyelerini
Yağ filtreleri belirli spesifikasyonlara göre üretilir. Önerilmeyen bir yağ izleyin. Karterin az yağ veya aşırı yağ ile doldurulması, motorda hasara
filtresi elemanını kullanmak, motor yataklarının, krank milinin ve diğer neden olabilir.
parçaların ciddi hasar görmesine sebep olabilir. Filtre edilmemiş birçok Krank mili yatağının hasar görmesini önlemek için motora yakıt
partikül motor yağlama sistemine girer. Yalnızca önerilen uygun yağ KAPALIYKEN marş verin. Böylece motor çalıştırılmadan önce yağ
filtrelerini kullanınız. filtreleri dolar. Motora 30 saniyeden daha uzun süre marş vermeyin.
• Uygun bir aletle yağ filtresini (5) çıkarın. • Motoru çalıştırın ve 2 dakika “LOW IDLE” (düşük rölanti) konumunda
• Yağ filtresi gövdesinin (3) sızdırmazlık yüzeyini temizleyin. Yağ filtresi çalıştırın. Yağlama sisteminde yağ bulunduğundan ve yağ filtrelerinin
gövdesindeki rakorun (6) sağlam ve hasarsız olduğundan emin olun. dolu olduğundan emin olmak için bu işlemi yapın. Yağ filtresini yağ
sızıntıları açısından inceleyin.
• Yağ filtresindeki o-ring keçesine (4) temiz motor yağı sürün.
• Motoru durdurun ve minimum 10 dakika süreyle yağın kartere geri
UYARI tahliye olmasını bekleyin.
Yağ filtrelerini takmadan önce yağ ile doldurmayın. Yağ filtrelenemeyecek
ve kirlenebilecektir. Bu motorda aşırı ısınmaya ve motor parçalarında
hızlı aşınmaya sebep olabilir.
• Yeni yağ filtresini (5) takın. O-ring, sızdırmazlık yüzeyine (3) temas
edinceye kadar yağ filtresini döndürerek takın. Ardından yağ filtresini
bir tam turun 3/4’ü kadar döndürün. Kabı çıkarın ve atık yağı, yerel
düzenlemelere uygun şekilde bertaraf edin.
Şekil-20a
(Y) “EKLE” işareti. (X) “DOLU” işareti.
• Yağ seviyesini kontrol etmek için yağ seviye göstergesini çıkarın.
Yağ seviyesini, motor yağı seviye çubuğundaki “EKLE” ile “DOLU”
işaretleri arasında tutun.
Şekil-20b
(L) “Düşük” işareti. (H) “Yüksek” işareti.
• Bazı seviye çubukları şekilde olduğu gibi “H” ve “L” olarak
işaretlenmiş olabilir. Yağ seviyesini, motor yağı seviye göstergesinde
“L” ve “H” işaretleri arasında tutun. Karteri “H” işaretini aşacak
Şekil-19b
şekilde doldurmayın.
www.emsa.gen.tr
DİZEL MOTOR BAKIMI 45
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 45 29.3.2017 11:54:14
DİZEL MOTOR BAKIMI
TR
TİP 3 ÇEVİR-TAK YAKIT FİLTRESİ • Sızdırmazlık halkası filtre kafasına temas edinceye kadar çevir-tak
filtreyi elle sıkın. Çevir-tak filtreyi 90 derece döndürün.
• Varsa yakıt besleme valfini ON (açık) konuma çevirip kabı çıkarın.
• Ana yakıt filtresi ve yardımcı yakıt filtresi aynı anda değiştirilmelidir.
• Yakıt sistemine elle yakıt pompalayın.
Şekil-21a
• Filtre grubunun dış gövdesini temizleyin. Tahliyenin (2) üzerine uygun
bir boru takın. Tahliye valfini (1) saatin tersi yönde döndürün. Yakıtın
kabın içine tahliye olmasını sağlayın ve boruyu çıkarın. Yeni çevir-tak
filtredeki yakıt tahliyesinin (2) kapalı olduğundan emin olun.
Şekil-21b
• Çevir-tak filtreyi (5) filtre gövdesinden (3) çıkarmak için uygun bir
alet kullanın.
• Sızdırmazlık halkasını (4) temiz motor yağıyla yağlayın.
• Çevir-tak filtreyi (5) filtre gövdesi (1) içine takın.
www.emsa.gen.tr
46 DİZEL MOTOR BAKIMI
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 46 29.3.2017 11:54:14
TR
JENERATÖRLERİN ÇALIŞTIRILMASI 6
47
01_emsa_dizel_jeneratör_kullanma_kılavuzu_TR.indd 47 29.3.2017 11:54:14
JENERATÖRLERİN ÇALIŞTIRILMASI
TR
JENERATÖRÜ ÇALIŞTIRMADAN ÖNCE YAPILMASI OTOMATİK KUMANDALI JENERATÖRÜN
GEREKEN KONTROL VE İŞLEMLER ÇALIŞTIRILMASI
• Motor ve jeneratörü genel olarak gözle muayene ediniz. Belirlenmiş Kontrol paneli üzerinde otomatik, manuel ve test (jeneratörü yüklü ya
yerinde hava emiş ve atışı ile egzoz gazı atışının kolayca yapabilmesini da yüksüz çalıştırmak için) çalışma modları vardır. Cihaz jeneratörün
sağlayınız. çalışmasını izler ve herhangi bir hata algıladığında uyarı verir.
• Radyatör kapağını açarak su seviyesine bakınız. Eksik ise antifriz-su Otomatik modda çalışma için yapılması gerekenler;
karışımı ilave ediniz. Su seviyesi su doldurma boğazından 30’mm
• Jeneratör ön paneli üzerinde bulunan otomatik transfer cihazını, AUTO
aşağıda olmalıdır.
butonuna basarak Otomatik konumuna getiriniz.
• Bölgenin en soğuk hava şartlarına göre motorun soğutma suyunda
• Şebeke voltajı normal sınırlar dâhilinde iken jeneratör bekleme
antifiriz bulunmalıdır. %50 antifiriz ve %50 su kanşımı yaklaşık her
durumundadır. Şebeke fazlarından biri dahi kesilirse veya şebeke
bölgede uygun korumayı sağlayacaktır.
voltajı aşırı düşer ya da yükselirse jeneratör 14-15 saniye içerisinde
• Hava filtre göstergesini kontrol ediniz. Gerekiyorsa hava filtresini devreye girerek tesisatı beslemeye başlar. Şebeke voltajının gelmesi
değiştiriniz. Radyatörün pencere panjurlarını ve temiz hava emiş veya normal sınırlar içerisine girmesi halinde 1 dakika içerisinde
panjurlarını açık tutunuz. sistem şebekeden beslenmeye başlar. Bu konumda jeneratörün
• Varsa motor ve alternatör üzerinde bulunan anahtar, takım, üstüpü, motoru kendi soğuması için 2 dakika daha çalışır ve durur.
kâğıt v.s. gibi yabancı maddeleri kaldırınız.
OTOMATİK TRANSFER CİHAZLARI
• Günlük yakıt deposundaki yakıt seviyesine bakınız. Yetersiz ise yakıt
ilave ediniz. Yağ çubuğu ile motor yağ seviyesine bakınız. Yetersiz SMART 500 OTOMATİK TRANSFER CİHAZI
ise uygun olan yağı ilave ediniz. Yağ maksimum seviye çizgisine SMART 500, dizel jeneratörler için tasarlanmış otomatik kontrol ve
yakın olmalıdır. transfer cihazıdır. Cihaz, bir şebeke hatası durumunda jeneratörü
• Kırık, çatlak, kopuk, sızıntı, gevşeklik olup olmadığına bakınız. Arıza otomatik olarak çalıştırır, yükü otomatik olarak jeneratöre aktarır.