Doa, insanoluna ifa datan birçok bitki sunar. Onlardan bir tanesi melisa otudur. Kalp, beyin, sindirim ve sinir sistemi için faydal olan bitki, pek çok hastaln tedavisinde kullanlr. Latince ad ile Melissa officinalis, yüzyllardan beri anksiyete, uyku bozukluu, hazmszlk ve yaralarn tedavisinde kullanlan, nanegillerfamilyasna ait bir bitkidir.
Kurutulmu melisa otundan çay yaparak içebilirsiniz. Ayrca bu çay, biraz pamuk yardmyla yüzünüzü temizlemek için de kullanabilirsiniz. imdi size melisa otunun mucizevi yararlarn ve uygulama biçimlerini anlatalm.
Halk arasnda oul otu, kovan otu veya limon nanesi olarak da adlandrlan melisa otu, limonumsu kokusu ve srgan otuna benzer yapraklaryla, temmuz ve austos aylarnda çiçeklenen bir bitkidir.
ifal yönüyle tannan ve sklkla kullanlan melisa otu, en çok stresten arnmak, östrojen hormonunu artrmak ve göz tansiyonunu dengelemek için kullanlr.
Melisa otunun içeriinde bulunan Citral, Citronal ve Gabriol bileenleri, insan sakinletirip rahatlatt için stres giderirler. Bu nedenle geceleri yatmadan önce bir bardak melisa otu çay içmenin, dinlendirici ve uyumaya yardmc olduu söylenir.
Taze yapraklar, limon aromal kokusu ve tad nedeniyle çorbalara, balk yemeklerine ve salatalara lezzet katmak için kullanlr. Güzel kokulu, ince yaprakl, yumuak tüylü ve beyaz çiçekli bir bitki olan melisa, görünüm olarak da insann içini ferahlatr. Çay olarak tüketimi yaygn olmakla birlikte kapsül, krem ve ya olarak hazrlanan ürünleri vardr.
Boyu 30–80 santimetreye kadar uzayabilenmelisa otu, dallar ve beyaz çiçekleri olan çok yllk bir bitkidir. Bünyesinde tanen, reçine ve uçucu ya barndrd için birçok hastaln tedavisine yardmc olarak kullanlr.
Yaz aylarnda yetien melisa genellikle bahçeleri sever. Akdeniz ikliminde yetien bir bitki olduunu söylemek doru olur. Güney Avrupa’da yaygn biçimde görülen bu ot, Türkiye’de Akdeniz ikliminin hâkim olduu Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde bol miktarda yetiir. Güneydou gibi ar scak bölgelerde ise ancak öle öncesi güneini alan yerlerde yetiebilir.
Melisa bitkisini, dilerseniz evinizde saksda yetitirebilirsiniz. Fakat bitkininher gün en az 4 saat güne almas gerekir. Saksdaki topranza dörtte bir orannda ponza ta da eklerseniz, oldukça yüksek verim alabilirsiniz.
Ticari olarak yetitirilen melisa otu için en iyi gübre ise balk gübresidir. Yaz aylarnda bol ya alan bölgelerde ve özellikle bahçelerde kolayca yetiir. Bu ifal ot, sürgün kökü ve melisa otu tohumu sayesinde kendini her zaman yeniler. Soua kar dayankl olan melisann, düzenli olarak sulanmas önemlidir.
Melisa otu uzun yllardan beri hastalklarn tedavisinde kullanlmak üzere yetitirilen ve ilaç endüstrisinde kullanlan bir bitkidir. Ülkemizde daha çok oul otu adyla bilinen melisa otu faydalar içinde psikolojik gerginliklere olan yarar, ilk srada yer alr. Strese ve uyku sorununa kar kullanm oldukça yaygndr.
Melisa otunun faydalar:
Çok ifal bir bitki olan melisa otunun faydalar brahim Saraçolu tarafndan da önemle vurgulanr. Profesör Saraçolu, bu bitkiyi stres ve stres kaynakl uykusuzluklarn giderilmesinde, östrojen seviyesinin yükseltilmesinde ve idrar yollar iltihabnn tedavisinde yardmc olarak önerir.
Taze veya kurutulmu melisa yapraklarndan hazrlayacaz çay yudum yudum içebilirsiniz. Bitki uzmanlarnn tavsiyeleri dorultusunda baka bitkilerle kartrarak da kullanabilirsiniz. Melisa çayn kür halinde uygulamaya balamadan önce doktorunuza danmanzda yarar vardr. Çünkü ilaç kullanyorsanz onlarla etkileim yapabilir.
Çayn, taze yapraklar yerine melisa otu kurusu ile hazrlanmasnn, daha etkili olduu söylenir. Belli miktardaki kurutulmu ve kylm melisa otu kaynam suya atlarak bir süre demlenmeye braklr. Süre dolunca süzülerek içilir. Demlenme süresinin uzun tutulmas, çayn tadn aclatraca için süreci amamak gerekir.
Souk suyla demleme yöntemiyle de melisa çay hazrlanabilir. Souk suyla çay hazrlama daha uzun sürede gerçekleir ama melisa otu özü hiç bozulmadan bu suya geçer. Yukarda melisa otu için saydmz faydalar, bitkinin çay için de geçerlidir.
Bunlara ek olarak mevsim geçilerinde görülen ruhsal bunalmlar için faydal oluu söylenir. Zihni açma ve kalp saln koruma özellii vardr. Antiseptik olduu için yaralarn temizlenmesinde kullanlabilir. tah artrc yönü nedeniyle dikkatli tüketilmesi tavsiye edilir. Ayrca, ba dönmesi ve baygnlk durumlarna iyi geldii hakknda görüler de vardr.
Melisa otu zararlar olan bir bitki deildir. yiletirici özellikleri nedeniyle ilaç ve kozmetik sanayisinde kullanlan bu bitki, farkl otlarla kartrlp tüketildiinde zehirlenmelere yol açabilir. Bu yüzden uzman önerisi olmad sürece, baka bitkilerle beraber kullanmamak gerekir.
Melisa otu sedatif ilaçlar ve tiroid ilaçlaryla birlikte kullanlrsa etkileime girebilir. Uykusuzluk ve anksiyete nedeniyle antidepresan ilaç kullanyorsanz melisa çay tüketmeniz önerilmez.
Hamile ve emziren kadnlarn kullanmalar ise doktor tavsiyesi ile mümkün olabilir. Dikkat eksiklii için ilaç kullananlarn da melisa çay içmeden önce doktora danmalar gerekir.
Taze toplanm melisa otunu, evinizde kurutup saklamak istiyorsanz dikkatli olmanz gereken birkaç ayrnt vardr. Ayklanp temizlenmi bitki yapraklar havadar ve karanlk bir ortamda tek tabaka halinde yaylarak kurutulur. Nem ve k almamas gerekir. Kuruduktan sonra ayn artlarda saklanr.
Bir yldan fazla süreyle saklanmas ve kullanlmas sakncal olabilir. ifa kayna melisa otu çay ile yapacanz kürlerden önce doktorunuza danmay ihmal etmeyiniz.
Melisa çayı genellikle rahatlamak ve sakinleştirici etkisi için tüketilen bir çay olarak bilinir. Hafif ekşimsi bir tada sahip olan melisa bitkisi, limon otu ile karıştırılmamalıdır. Limon otu, çalı şeklinde, yaprakları uzun ve sert bir yapıya sahiptir. Gerçek melisa ise otsu bir bitkidir ve yaprakları ince dokuludur.
Melisa, Lamiaceae ailesinden gelen çok yıllık bir bitkidir. Bitki biliminde Melissa officinalis L. olarak bilinen melisa bitkisinin Aurea, Citronella, Lemonella, Lime, Quedlinburger ve Variegated gibi çeşitleri vardır. Limon kokulu bu bitkinin kökeni Orta Avrupa, Akdeniz ve İran’dır. Ancak dünyanın her yerinde yetiştirilir.
Yaprakları, çay olarak tüketilmesinin yanı sıra bazı mutfaklarda yiyecekleri tatlandırmak için de kullanılmaktadır. Limon balsamı olarak bilinen melisa özü, Yunanca ‘balsamon’ kelimesinden gelir. Tatlı kokulu yağ anlamına gelen limon balsamı Yunan Mutfağı’nın yıllardır vazgeçilmezi olmuştur.
Melisa bitkisinin terapötik etkisi esas olarak salgı tüylerindeki uçucu yağdan kaynaklanır. Melisa çayı etkileri düşünüldüğünde sadece bedeni rahatlatmasından bahsedilmez. Yıllardır geleneksel tıpta melisa bitkisinin sindirim sistemi rahatsızlıklarında belirtileri giderici ve yaraları iyileştirme gibi etkilerine de inanılır. Antioksidan etki gösteren melisa çayının içeriğinde rozmarinik asit, kafeik asit ve flavonoidler gibi pek çok bileşen bulunur.
MELİSA BİTKİSİ NASIL TÜKETİLMELİ?
Melissa officinalis ağızdan, tablet veya bitki çayı şeklinde veya topikal uygulama (kremler ve yağlar) ile vücuda alınabilmektedir. Yapraklar taze, henüz kurutulmamış olarak da kullanılabilir.
Melisa otunun yaygın kullanıldığı alanlar ise şöyledir;
-Tek başına ya da papatya, sarı kantaron gibi şifalı bitkilerle birlikte çayı yapılabilir.
-Taze yaprakları özellikle yazın soğuk içeceklere katılabilir.
-Yaprakları çorbalara, balık yemeklerine, pilavlara ve meyve salatası ile salatalara eklenebilir.
-Banyo suyuna katılarak rahatlatıcı etkisinden faydalanılabilir.
-Yaprakları ezilip macun haline getirilerek böcek ısırıklarına karşı tedavi edici olarak kullanılabilir.
-Aromatik tedavide kullanılabilir. Melisa yağının kokusu ruhsal ve zihinsel açıdan rahatlama sağlarken ortamın hoş kokmasını da sağlar. Yoga ve meditasyon gibi aktiviteler sırasında konsantrasyonu yükseltir.
-Fesleğen, badem, bergamot, zencefil, lavanta, papatya, gül ve biberiye yağları ile hoş kokulu karışımlar oluşturulup oda parfümü olarak da kullanılabilir.
-Gıda sektöründe, alkollü ve alkolsüz içecekler, şekerleme, fırınlanmış ürünler, jelatin, puding ve dondurulmuş süt tatlılarını tatlandırmak için yağı ve özü kullanılır.
-Kozmetik sektöründe kullanımı yaygındır. Ayrıca yağı vücut losyonu ve kremlere katılarak kullanılabilir.
MELİSA ÇAYI NASIL DEMLENİR?
Kaynayan sıcak suyu ağzı kapatılabilir bir kupa ya da demliğe koyun. Ardından kurutulmuş veya taze olarak aldığınız melisa otunu hemen ilave ederek kapağını kapatın. Melisa çayını yaklaşık 5 ile 10 dakika kadar demlenmeye bırakın. 10 dakika kadar sonra çayınızı süzüp içebilirsiniz. Çayınızı hemen içmek istemiyorsanız yine de süzüp dinlendirin. Melisa çayının iyice demlenmesi için suyu, siyah çay yapar gibi kaynama noktasında kaynatın, aksi takdirde çayınız iyi demlenmez. Yeterince kaynamamış suda melisa yapraklarının aroması çıkmaz.
MELİSA ÇAYI NE ZAMAN İÇİLMELİ?
Öğleden önce ya da öğleden sonra aç karnına içilmesi gerekir. Çünkü melisa çayının etkisini tam olarak gösterebilmesi için zaman ve açlık önemlidir. Ancak rahatlatıcı etkisi nedeniyle gün içiresinde çalışanların içmesinin bazı sakıncaları olabilir. Uyku sorunu olanların ise akşamları yatmadan 1 saat önce melisa çayını aç karnına içmesi gerekir. Sarı kantaron ile birlikte demlenerek içildiğinde stres ve uykusuzluk sorununa iyi geldiği bilinmektedir.
Melisa çayı içmeden önce şu önerileri dikkate almak gerekir;
-Melisa çayını sağlık sorunu olanların ve hamilelerin tüketirken uzman görüşü alması gerekir. Özellikle kronik hastalığı olanlar ile ilaç kullananların melisa çayı içmeden önce uzman hekime danışması önemlidir. Her bünyede farklı etkileri olacaktır.
-Büyüme çağındaki çocukların gelişim sürecini etkileme ihtimali olan melisa çayını 16 yaş altındaki çocuklara verirken dikkatli olmak gerekmektedir. Yine uzman hekim görüşü olmadan melisa çayı çocuklara içirilmemelidir.
-Bazı ilaçlarla etkileşime girme ihtimali olan melisa çayı, ilaçların etkisini azaltabilmektedir. Bu nedenle düzenli ilaç alınıyorsa uzman hekim görüşü almadan melisa çayı içilmemelidir.
MELİSA ÇAYINI KİMLER İÇEBİLİR?
-Psikosomatik kökenli sindirim bozuklukları olanlar
-Mide ve bağırsaklarda spazmlar ve ağrıları olanlar
-Şişkinlik sorunu yaşayanlar
-Anksiyete ve sinirlilik sorunu yaşayanlar
-Stresten kaynaklanan çarpıntı şikayetleri olanlar
-Bulantı, kusma, taşıt tutması ya da deniz tutması gibi şikayetleri olanlar.
KİMLER İÇMEMELİ?
Glokom, tiroid hastalığı olanlar ile limon balsamının bir veya daha fazla bileşenine aşırı duyarlılığı olanların içmemesi gerekir. Hamilelikte, emzirme döneminde ve bitkiye karşı aşırı duyarlılığı olanlara önerilmez.
MELİSA ÇAYININ FAYDALARI NELERDİR?
-Hazımsızlık, şişkinliği ve sindirim sistemi ile ilgili sıkıntıları giderir.
-Melisa otu suyu ya da yağı cildin yenilenmesine yardımcı olur.
-Melisa otunu kaynatılıp elde edilen suyla saçlar yıkandığında kepeklenme ve dökülmenin sorunlarını giderir.
-Saçların mat görünümünü giderip parlak ve sağlıklı görünüm sağlar.
-Menstürasyon dönemlerindeki (adet dönemi) sancıların ve krampların -giderilmesini sağlar.
-Cilt kırışıklıklarını azaltır ve cildi canlandırır, yaraların hızla iyileşmesine yardımcı olur.
-Akne sorunlarını giderir.
-Kan şekerinin düşürülmesini sağlar.
-İdrar söktürücü özelliği bulunmaktadır.
-Kan dolaşımının düzenlenmesini sağlar.
-Karaciğer ve safra kesesi sorunlarını giderir.
-Migren ataklarında doğal bir kür olarak kullanılabilir.
-Kronik uykusuzluk şikayetini giderir.
-Stres, kaygı, duygu durum bozukluklarını azaltır.
-Depresyona karşı etkilidir.
-Beyin fonksiyonlarını artırarak hafızayı güçlendirir
-Uçuk için doğal ilaçtır.
-Sindirimi kolaylaştırır.
MELİSA ÇAYI ZAYIFLATIR MI?
Doğal antioksidan olan melisa çayı ödem atmaya yardımcı olduğundan diyet döneminde toksinlerin atılmasına fayda sağlayıp kişiyi rahatlatacağı için zayıflamaya da yardımcıdır.
MELİSA ÇAYININ YAN ETKİLERİ?
Ölçülü tüketildiğinde yan etkilerin görülme olasılığı çok düşüktür. Melisa çayı aşırı tüketildiğinde şu yan etkilere neden olabilir:
-Ağrılı idrara çıkma
-Baş ağrısı
-Mide bulantısı ve kusma
-Karın ağrısı
-Baş dönmesi
-Vücut sıcaklığının artması
-Cilt tahrişi
-Alerjik reaksiyon
-Hırıltılı solunum
Bazı ilaçlar ile beraber tüketilmesi durumunda melisa çayı zararları görülebilir. Tiroit, uyku, glokom, sakinleştirici ve serotonini etkileyen diğer ilaçları kullanıyorsanız melisa çayı içmeden önce doktorunuza başvurun. Hamilelikte ve 12 yaşın altındaki çocukların tüketiminde mutlaka doktorunuza danışınız. Graves Hastalığı olanların melisa çayı tüketmesi önerilmez.