Lonicera Karabayır

Eskişehir&#;in merkez Odunpazarı ilçesi Orhangazi mahallesinde Toraman İnşaat tarafından hayata geçirilecek olan Lonicera Karabayır projesi 3 katlı bloklardan meydana geliyor.

Lonicera Karabayır&#;da kat planları ve sosyal alanlar

Proje, 1+1, 2+1 ve 3+1 kat planlarında dairelerden oluşuyor.

Sosyal donatı alanları ve proje özellikleri şöyle:

• Açık yüzme havuzu ve güneşlenme terası
• Daireler özel bahçeler
• Çocuklar için oyun alanları
• Sosyal tesis
• Spa

Lonicera Karabayır&#;da ödemeler ve satış fiyatları

Bankalardan konut kredisi kullanımına uygun durumda olan projede brüt 55 metrekarelik 1+1 dairelerde satış fiyatları 3 nisan tarihi itibarı ile TL seviyelerinde bulunuyor.

Fiyatların belirtildiği tarih itibarıyla geçerli olduğunu, ilerleyen zamanlarda fiyat artışlarının olabileceğini göz önünde bulundurmanızı ve ilgili inşaat firmasından yeniden fiyat almanızı tavsiye ederiz.

ÖZET Bu eserde İç Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Sakarya Bölümü’nde yer alan Odunpazarı ve Tepebaşı ilçelerinin (Eskişehir) idari sınırları dâhilindeki sahanın Beşeri ve Ekonomik Coğrafya özellikleri araştırılmıştır. Toplam km² yüzölçümüne sahip bu alandaki nüfus ve yerleşme sayısı XIX ve XX. yüzyıllarda Osmanlı’nın kontrol ve himayesinden çıkan Kırım, Kafkasya ve Balkanlar’dan yapılan göçlerle artmıştır. Bu artış da gerek kırsal ve gerekse kentsel alanda ekonomik açıdan hızla kalkınmayı sağlamıştır. Coğrafi konumu nedeniyle ’de İstanbul demiryolunun geçmesi ve ardından da Cer Atölyesi’nin kurulmasıyla Eskişehir kenti, ticaret ve sanayi açısından hareketlenmeye başlamıştır. Cumhuriyet devrinde uçak bakım, şeker, tuğla-kiremit, basma, çimento, bisküvi gibi sanayi yatırımları ile daha da gelişerek ülkenin en gelişmiş kentlerinden biri haline gelmiştir. Ancak bu hızlı gelişme; gecekondulaşma, çarpık kentleşme yeşil alanların tahribi ve trafik tıkanıklığı gibi birtakım olumsuzlukları da beraberinde getirmiştir. Kentteki hızlı büyüme ve gelişmeye karşın kırsal kesimde ise tarımda makineleşme, miras yoluyla toprakların bölünmesi, işsizlik, daha iyi yaşam isteği, eğitim ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının karşılanamaması gibi nedenlerle daha çok şehre yapılan göçlerle nüfus sürekli azalmaktadır. 6 Aralık tarihinde yürürlüğe giren Büyükşehir Yasası’nın getirdiği ekstra yaptırımlar nedeniyle ’den itibaren sürekli kan kaybeden kırsal nüfusun yakın gelecekte daha da gerilemesi beklenmektedir. Her şeye rağmen bugün ülkenin önemli bir ticaret, eğitim, sanayi ve tarımsal üretim alanlarından biri olan sahanın gelecekte daha da gelişmeye aday bir yer olduğunu söylemek mümkündür. Ancak beşeri ve ekonomik coğrafya açısından tespit edilen birtakım sorunlara karşı alınacak tedbirler, hem inceleme alanının daha da gelişmesine, hem de ülke kaynaklarının yerinde kullanılmasına katkı sağlayacaktır. İşte bu çalışmada da sahanın mevcut durumunun coğrafi metodolojiye uygun bir şekilde tespiti amaçlanmıştır. Çalışma, beşeri faaliyetlerin fiziki coğrafya şartlarından bağımsız olamayacağı düşüncesinden hareketle, doğal çevre özellikleri üzerine inşa edilmiştir. Buna göre üç bölümden oluşan çalışmanın I. Bölüm’ünde Doğal Çevre Özellikleri, II. Bölüm’ünde Beşeri Coğrafya Özellikleri, III. Bölüm’ünde ise Ekonomik Coğrafya Özellikleri irdelenmiştir. Son olarak da karşılaşılan sorunlar ve alınması gereken önlemlere Sonuç ve Öneriler kısmında değinilerek araştırma tamamlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Beşeri Coğrafya, Ekonomik Coğrafya, Eskişehir, Odunpazarı, Tepebaşı ABSTRACT Anthropogeography and economic geography features of the area which is in the governmental borders of Odunpazarı and Tepebaşı counties (Eskişehir) that are located in Upper Sakarya Section of Central Anatolian Region are researched in this piece. Both population and the number of the settlement of this area which has km² acreage increased with migrations from Crimea, Caucasia and the Balkans that didn't accept the protection of the Ottoman Empire in XIX and XX. Centuries. This increase provided a rapid economic development in both rural and urban areas. The city center of Eskişehir started to liven up in trade and industry because Istanbul railway line passed from this city in due to its geographical position and Cer Atölyesi (traction workshop) was founded. It became one of the most developed city of the country by developing more and more with industrial investments such as aircraft maintenance, sugar, brick-tile, cloth, cement, biscuit. Yet, this rapid development brought with it some problems such as squattering, irregular urbanization, deforestation, traffic jam. Unlike the rapid growth and development in the city center, the rural area decreased by the immigrations to the especially city center and migrations because of the reasons such as agricultural mechanization, sharing the lands by inheritance, unemployment, desire for a better life, inadequacy of medical and educational services, not being met of social and cultural needs. Rural population which has decreased since due to the extra sanctions of Büyükşehir (Metropolitan) Law gone in effect in 6th December is expected to decrease more and more in the near future. Nonetheless, it is possible to say that this area which is one of the important fields of trade, education, industry and agricultural production in the country today, is a candidate place to develop more and more in the future. Yet, precautions that will be taken against some problems determined in terms of anthropogeography and economic geography, contribute both to the development of the investigation area and to the correct usage of the country resources. In this piece, the detection of this area’s present condition according to geographical methodology is aimed. This work is built over the features of natural environment considering the fact that human activities cannot be independent from the conditions of physical geography. According to that, in this work which has three parts, " The Features of Natural Environment" in the first part, "The Features of Anthropogeography" in the second part, and "The Features of Economic Geography" in the third part is examined. Finally, this work is completed by mentioning encountered problems and precautions that should be taken in the "Result and Suggestions" part. Key Words: Human Geography, Economic Geography, Eskişehir, Odunpazarı, Tepebaşı

by Oyush

MUĞLA İL ÇEVRE DURUM RAPORU 0

seafoodplus.infoĞRAFİ KAPSAM AGiriş Muğla İli, Ege Bölgesi’nin Güneybatı ucunda, Ege ve Akdeniz Bölgelerinin iç içe geçtiği dağlık bir bölgede yer almaktadır. Kendi adıyla anılan ovanın kuzey yönünde, Asar (Hisar) Dağı eteklerinde kurulup, sonradan ovaya doğru dağılmakta olan, kendine has mimarisi, beyaz badanalı duvarları, kırmızı kiremitli damları, özgün bacaları ve daracık sokakları ile temiz şirin bir turizm cennetidir. İlimiz, Ülkemizin güney-batı köşesinde, Toros kıvrım sistemiyle Batı Anadolu kıvrım sisteminin iç içe girdiği dağlık ve engebeliğin Menteşe yöresinde yer almaktadır. Bu dağları örten kıyıya inen ormanları ve geçmiş uygarlıkların yapıtlarıyla bezenmiş doyumsuz güzellikleri vardır. Kıyılarının uzunluğu seafoodplus.info Şehir Merkezi Karadağ, Kızıldağ, Masa Dağı, Hamursuz Dağı ile çevrelenmiş olup, Hisar Dağından ovaya doğru yayılır. İlimiz uluslararası iki havaalanına sahip olup, İl Merkezinden Dalaman Havalimanına uzaklık 90 km, Milas-Bodrum Havalimanına uzaklık 75 seafoodplus.info Bölgenin antik çağdaki adı KARYA’dır. Bu adın M.Ö. yıllarında yöreye gelen kavmin başında bulunan ve Argos Hükümdarı Kral Föreneus&#;ün oğlu KAR’ dan ortaya çıktığı sanılmaktadır. Bölgenin bilinen en eski sakinleri, varlıkları M.Ö yıllarına ait kalıntılardan anlaşılan Lelegler ve Karlardır. Karya Bölgesini, güneyde “İndus”(Dalaman) çayı ayırır. Kuzeyde “Lidya” bölgesi ile sınırını ise Büyük Menderes nehri oluşturur. Muğla Karya’daki en eski şehirlerden biridir. Kıyıda yer almadığı için, deniz ticaretinin getirdiği canlılığı yaşayamamış, bu nedenle de yöredeki pek çok antik şehirdeki gibi fiziksel özellik göstermemiştir. Bulunan bazı tarihi kalıntılarda adı MOGOLA olarak belirtilmekte, bazı kişi ve kaynaklara göre de Mobella olduğu ileri sürülmektedir. . M.Ö. yüzyılda Anadolu’nun II. Ramses tarafından istilasından sonra Karya Bölgesi, bir süre Mısır egemenliliğinde kaldı. Anadolu kavimlerinin Truva Savaşında yenilmesinden sonra M.Ö. ’de Dor’lar yörenin güney kıyılarına yerleştiler. M.Ö. ’da Pers’lerin Lidya Kralı Kresüs’ü esir almaları ile yöre Pers topraklarına katılmış ve Karya kendi soyundan gelen krallar tarafından yönetilen bir satraplık (Şehir Devleti) olarak varlığını sürdürmüştür. M.Ö. &#;de Anadolu&#;ya gelen Büyük İskender, kıyıyı izleyerek önce Halikarnassos’u daha sonra da Muğla&#;yı aldı. İskender’in yöreden çekilmesi ile bir süre karışık ve karanlık bir dönem yaşayan Muğla; M.Ö. &#;de Roma’nın yardımı ile Bergama Krallığının egemenliğine girmişse de Bergama Kralı seafoodplus.infos M.Ö. ’de ölürken bütün Bergama topraklarını, bu arada, Muğla Yöresini de Roma’ya bıraktı. Muğla Yöresi bu tarihten sonra bir Roma Eyaleti haline geldi. Bu dönemde birçok general ve Tiran arasında el değiştiren bu topraklar M.S yılında Roma’nın ikiye ayrılmasıyla Doğu Roma’ya (Bizans) geçmiştir. M.S yılına kadar süren Bizans Hegomanyası Abbasi Halifesi Harun Reşit’in bölgeye gelmesiyle noktalanmış ve yöredeki ilk İslam etkileri görülmeye başlamıştır. 1

M.S’den sonra Menteşe Bey önderliğinde Türkler Muğla ve yöresine yerleştiler yılından sonra Yıldırım BEYAZIT Muğla ve yöresini Osmanlı topraklarına kattı. yılında Ankara Savaşı’nı kazanan Timur, Anadolu Beyliklerine eski topraklarını geri verince Muğla kısa bir süre Menteşe Beyliği’nin egemenliği altına seafoodplus.info yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından kesin olarak Osmanlı topraklarına kattı. Önceleri Kütahya Merkezli Anadolu Eyaletine bağlanan Muğla yılında Aydın Eyaletine bağlandı.O zamanlar,Muğla adı sadece kent ve kaza için kullanılıyor, yöreye de Menteşe Sancağı deniliyordu. Cumhuriyetin ilanından sonra İl olan Menteşe Sancağı “Muğla”adını aldı. Muğla Evleri İlde nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasına oranla düşüktüseafoodplus.info yıllarda turizmin gelişmesiyle yaz aylarında nüfusta büyük oranlarda artış görüseafoodplus.infoım önemli gelir kaynakları arasındadıseafoodplus.infoın başlıca geçim kaynağı turizm,tarımsal üretim,orman ürünleri, yer altı kaynakları işletmeciliği,geleneksel el sanatları ve balık üretimidir. Bodrum: Bodrum, Antik Halikarnassos kenti, kalesi, Mouseleum’u, Sualtı Arkeoloji Müzesi, amfi tiyatrosu, alışveriş merkezleri, Gümbet, Bardakçı, Akyarlar, Bitez, Ortakent gibi plajları ve eşsiz koyları ile canlı bir turizm merkezidir. Bodrum 2

M.S yy’da Rodos Şövalyeleri tarafından St. Peter adına inşa edilen Bodrum Kalesi Limana hakim konumdadır. Yaklaşık m2’lik alana sahip olan kalede, Fransız kulesi, İngiliz kulesi, İtalyan kulesi, Alman kulesi ve Yılanlı kule olmak üzere 5 kule mevcuttur. Kalede bulunan Bodrum Müzesi içinde yer alan Su Altı Arkeoloji Müzesi’nde, yörede sünger avcıları tarafından ve çeşitli su altı kazılarında ortaya çıkarılmış olan eserler ve amforalar sergilenmektedir. Anfitiyatro, Göktepe’nin güney yamacında olup, 3 bölümden oluşmuştur. Anadolu’nun en eski tiyatrolarındandır. Dalaman: Bodrum – Milas Havalimanı ile birlikte, Muğla’nın iki uluslar arası hava limanından birine sahip, yeşilliklerle örtülü bir ilçesidir. İlçeye adını veren Dalaman Çayı, yüksek debisi nedeni ile rafting sporunun yapıldığı önemli bir turizm merkeziydi. Bugün, Dalaman Çayı üzerinde yapılan baraj nedeniyle bu spor, Dalaman Çayının yukarı kesimlerinde yapılmaktadır. Ayrıca çeşitli kükürtlü su kaynaklarına da sahiptir. Dalaman Datça: İlçe tarihi MÖ ’li yıllara dayanır. Yarımada önce Karlar, sonra ise sırasıyla Mısırlar, Hititler, İskitler, Asurlular, Dorlar, Persler, Sparta ve Atinalılar, Büyük İskender, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Osmanlılar egemen olmuşlardır. Datça üç tarafı denizlerle çevirili eşsiz doğal güzellikleri, tertemiz denizi, bakir koyları ile Akdeniz ile Ege’nin buluştuğu, cennetten bir köşedir. Mavi yolculuğun uğrak noktalarından biridir. Datça’ya 28 km. uzaklıktaki Tekir Burnunda bulunan Knidos Antik Kenti, M.Ö 7. yy’da adalardan gelen Dorlar tarafından kurulmuştur. Kalıntılar arasında kişilik küçük tiyatro, kişilik büyük tiyatro, Odeon, Apollon ve Venüs’e ait çeşitli mabetler bulunmaktadır. Şehrin 6 km’den uzun bir alanında yer alan Nekropol dünyanın en geniş mezar alanlarından biri olarak tanınmaktadır. 3

Datça Afrodit Tapınağı Fethiye: Antik çağda Anadolu’nun en önemli uygarlıklarından biri olan Lykia’nın Karya ile oluşturduğu sınırda yer alır. Fethiye; adaları, Ölüdeniz, Göcek, Küçükkargı – Günlük, Katrancı, Kıdrak gibi doğa güzellikleri, Xanthos, Letoon, St. Nicholas Adası, Kayaköy, Tlos, Pınara, Cadianda, Sidyma v.b. tarihi ören yerleriyle çok önemli turistik merkezlerdendir. Fethiye Kaya Köyü Göcek Koyları Yat Turizmi için vazgeçilmez yerlerdendir. Ayrıca Marinaları modern bir şekilde donatılmış olup, her türlü ihtiyacı karşılayacak niteliktedir. Saklıkent Kanyonu ilgi çekici olup, Babadağ Yamaç paraşütü sporu için elverişli bir merkezdir. Kavaklıdere:Muğla’nın kuzeyinde yer alan küçük ilçe çok eskilere dayanan geleneksel bakır işlemeciliği ile tanınır. Kavaklıdere Menteşe beldesine bulunan Yer Küpe mağarası ve çeşitli mesire yerleri bulunan ilçede geleneksel Yağlı Güreşleri Festivali yapılmaktadır. 4

Köyceğiz: Roma döneminde orman yangını ve erozyona uğraması nedeniyle tabiat şartlarının değişmesiyle nüfus oldukça azalmıştır. Bizans devrinde bataklıklar kurutulmuş olan yöre yılında Türklerin eline geçmiştir. Köyceğiz Gölü kenarında yer alna ilçe Sultaniye Kaplıcaları ve çamur banyoları, Günlük Ağaçları, Yayla Turizmine olanak sağlayan jeep safari turları yapılan Ağla Yaylası ile ünlüdür. İlçeye yaklaşık 10 km. uzaklıkta bulunan bir de şelale vardır. Sandras Dağı ve Çiçek Baba Tepesi, kayak merkezi çalışmaları yapılan ve bölgeye alternatif turizm olanağı sağlayacak bir merkez olma yolundadır. Köyceğiz Gölü Marmaris: Tarihi M.Ö yıllarına dayanan Marmaris 7. yy’da Lydia, 6. yy’da Pers hakimiyetine girer. MÖ ’de seafoodplus.infoer’in saldırısına uğrar. Daha sonra Seleukoslar, Bergama Krallığı, Romalılar, Bizanslılar hakim olur. yy’da Menteşe oğullarının egemenliğine geçen yöre yılında Osmanlı topraklarına katılır. Ülkemizin önde gelen Turizm merkezlerinden biri olan Marmaris, denizi, kumu, meşhur çam balı, Physkos, Loryma, Amos, Hydas gibi ören yerleriyle dikkat çeker. Marmaris Körfezi’nin doğal bir liman oluşu yat turizmine olanak sağlamaktadır. Bozburun beldesinde gulet bakım ve onarımı yapılmaktadır. Gümücek Piknik yeri, Yalancıboğaz, Cennet adası, Fosforlu Mağara, Turunç, Kumlubük, Çiftlik, Şelale ve Bayır da Marmaris’in görülmeye değer diğer yerlerindendir. 5

Milas: Sodra dağının eteklerinde kurulan Milas&#;ın kuruluşu M.Ö.birinci bin’ e kadar uzanmaktadır. Antik Mylassa kenti üzerinde kurulan Milas’ın sınırları içinde 27 antik kentin kalıntıları vardır. Bunlardan İassos Labranda, Euromos ve Herakleia, ziyaret edilebilecek olanlarıdır. Milas&#; a 5 km. uzaklıkta Menteşe Beyliği’nin merkezliğini de yapmış olan Beçin Kalesi ve ören yerleri de ziyaret edilebilir. Milas&#;ta yüzyıldan kalma geleneksel Türk mimarisinin özelliklerini yansıtan, koruma altına alınmış ahşap taş yapılı evler dikkat çekmektedir. Ayrıca köylerinde, özellikle Çomakdağ evleri ve bacaları, özgün mimarisiyle görülmeye değerdir. İlçe Merkezinde, Bodrum’daki Mausoleum’dan esinlenerek yapılmış olan Gümüşkesen mezar anıtı Milas’ın sembolü seafoodplus.info-İzmir Karayolu üzerindeki M.O. 5.yüzyılda kurulan Euromos’ da hala ayakta olan Zeus Tapınağı, tiyatro ve agorasıyla ziyaret edilebilir. Antik Labranda ve İassos kentlerinin kalıntıları da görülmeye değerdir. Milas Euromos Milas ve çevresinde dokunan Milas Halıları da dünyaca ünlüdür. Ortaca: Yörenin tarihi M.Ö yıllarına dayanmaktadır. yılında Menteşe Beyliğinin eline geçen yöre tarihinde Osmanlı yönetimine bağlanmıştır. İ.Ö yılında kurulan Pisilis Antik kentinin kurulduğu Sarıgerme Ortaca İlçesi sınırlarında yer almaktadır. Ortaca İlçesine bağlı olan Dalyan adını 5 mil uzunluğundaki kanaldan alır. Kanalın denize ulaştığı boğazdan başlayarak doğuya doğru devam eden Caretta – caretta kaplumbağaların yumurtladıkları İztuzu sahili, delta ile deniz arasında yer alır. Kaunos antik kenti, Göl ile deniz arasında kanalın kenarında kurulmuştur ve tarihi M.Ö yıllarına kadar dayanır. Kentte akropol, agora, askeri ve ticari 2 liman, tiyatro, tapınak, hamam gibi kalıntılar görülebilir. 6

Ula: Şehrin M.Ö seafoodplus.info’da kurulduğu tahmin edilmektedir. Kendine özgü mimarisi ile geleneksel kültürümüzü yansıtan Ula evleri günümüze uyarlanmış tipleriyle Akyaka Beldesinde de bulunmaktadırlar. Sedir Adası’nda Hellenistik – Roma döneminden kalma Cedrai ören yeri bulunmaktadır. Gökova Körfezini besleye azmak içinde nesli tükenmekte olan koruma altına alınmış deniz canlıları bulunmaktadır. Ula Kanyonu Kanyonun İçindeki Şelale Yatağan: Tarih öncesi devirlerde adı Karya diye anılan Yatağan, daha sonraları ise Menteşe olarak anılmıştır.M.Ö IV. Yy’da Suriye Hükümdarlarından Selehukos bu yörede hakimiyet kurmuştur. M.Ö. III. Yy’da bölge Roma İmparatorluğunun, ’den sonra Menteşe beyliğinin hakimiyetine girmiştir. İlçeye ilk yerleşenler Ahilerdir. Kömür ocakları, termik santral ve kültür zenginlikleri ile bilinen bir ilçedir. Yatağan Lagina 7

Yatağan’ın km. batısında bulunan Strotonikeia antik kenti, M.Ö 3. yüzyılın başında kurulmuştur. Kentte akropol, tiyatro ve küçük bir tapınağın kalıntıları vardır. Ayrıca Turgut Yolu üzerindeki ve Strotonikeia’ya kutsal yolla bağlanan Lagina antik kentinin kalıntıları da bulunmaktadır. Muğla, 1/ ölçekli Denizli Paftası, Ege Denizi’nin doğusunda ve Akdeniz’in kuzey kısmında meridyenleri ile paralelleri arasında kalan sahayı içine almaktadır. Paftanın kuzeyindeki İzmir Paftası ile olan sınır çizgisi, batıda Kuşadası Körfezi’nde Küçük Menderes mansabından, doğuda Acı Göl’ün yaklaşık olarak kuzeydoğu ucuna kadar gider. Buradan itibaren doğudaki Konya Paftası ile olan sınır çizgisi de, Tefenni Ovası’nın doğu kısmından ve Beydağları’nın batı yamaçlarından geçerek Fenike Körfezi’nde Akdeniz’e erişir. Paftada, kristalin Menderes masifinin güney kısmı ile Toros sisteminin batı ucu olan Teke Dağları yer almaktadır. Bu dağlarda seafoodplus.info () tarafından, bazı karakteristik formasyonların bulunması dolayısıyla (büyük ofiyolit kitleleri, radyolaritler, flişlerle sonuçlanan kalın kalker serileri), silsilelerin devamlılığını göstermek istediği, Dinarik-Toros kavsinin (Arc dinaro-taurique) doğu kolu ile batı kolu birbirlerine bağlanmaktadır. Bu bölge çok ilginç ve karışın tanjansiyel tektoniğe bir misal teşkil etmektedir.düzensiz bir surette birbiri üzerine gelmiş ekaylar ve naplar sonradan faylar ve fleksürlerle kesilmiş ve böylece çözülmesi müşkül bir yapı meydana gelmiştir. Türkiye’nin ekonomisinde çok önemli bir rol oynayan krom cevherleri, paftada çok geniş sahaları kaplayan peridotitler içinde bulunmaktadır. Aİl ve İlçe Sınırları İl ve İlçe sınırları gösteren harita Muğla İli’nin ilçeleri alfebetik sırayla şöyledir: seafoodplus.info seafoodplus.infon seafoodplus.infoça seafoodplus.infoe seafoodplus.infoıdere 8

6.Köyceğiz seafoodplus.infois seafoodplus.info seafoodplus.info Ula Yatağan Aİlin Coğrafi Durumu Muğla İli, Batı Anadolu’nun güney ucunda 36˚ 17ı ve 37˚ 33 ı kuzey enlemleri ile 27˚ 13ı ve 29˚ 46ı doğu boylamları arasında yer almaktadır. İlin en doğusunda Fethiye Doğanlar Köyü, Karatepe Mevkii yer alırken , en batısında Bodrum Gümüşlük, İnceburun Mevkii bulunmaktadır. İlin en güneyindeki en uç noktası, Fethiye Kumluova’dır (Eşen Çayı). Kuzeyindeki en uç noktada ise Oltalı Gedik bulunmaktadır. Yüzölçümü ise km2’olan Muğla İli kuzeyden Aydın, kuzeydoğudan Denizli, Burdur, doğuda Antalya, güney ve batıda Akdeniz ve Ege Denizi ile çevrilidir. yılı Adrese dayalı nüfus kayıt istemi verilerine göre ilin genel nüfusu kişidir. Aİlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu Muğla İli, Batı Anadolu’nun güney ucunda 36˚ 17ı ve 37˚ 33 ı kuzey enlemleri ile 27˚ 13ı ve 29˚ 46ı doğu boylamları arasında yer almaktadır. Yüzölçümü ise km2’olan Muğla İli kuzeyden Aydın,, kuzeydoğudan Denizli,Burdur, doğuda Antalya, güney ve batıda Akdeniz ve Ege Denizi ile çevrilidir. Muğla İli’nde tüm yeryüzü şekillerine rastlanır. Sarp ve dağlık kesimler il alanının %77’sini kapsamaktadır. Dağlık alanların %12,3’lük bölümünü platolar, %10,7’lik bölümünü de ovalar oluşturur. İlin %77’sini oluşturan dağlar; genellikle kıyıya paralel ve düzenli sıralar oluşturur. Denize yakın kesimlerde tek tek yükseltilere de rastlanır. Yörede Doğu Menteşe Dağları ( m.), Batı Menteşe Dağları ( m.), İlbir Dağı ( m.), Yaran Dağı (87 m.), Gölgeli Dağlar ( m.), Balaban Dağı ( m.), Boncuk Dağları ( m.), Akdağlar ( m.), Babadağ ( m.) yükseltilidir. İl alanının %12,3’ünü oluşturan platolar doğu ve batı Menteşe Dağları’nın eteklerinde sıralanır. Genellikle Menteşe Platoları adıyla anılır. Boncuk ve Akdağlar’ın Eşen Havzası’na uzanan eteklerinde önemli platolar vardır. Bunlar Ski Yaylaları adıyla anılır. Batı Anadolu ve Güney Anadolu yeryüzü şekillerinin iç içe geçtiği bir bölge olduğundan yer yer kalkerli yapının yaygınlığı nedeniyle il alanında önemli vadiler oluşturmuştur. İlin en önemli vadisi olan Dalaman Vadisi; Boncuk Dağları’nın kuzey yamaçlarından başlar, Bezkese’den sonra hızla genişleyerek Sarısu yöresinde Akdeniz’e açılır. Vadinin bir bölümünde ilin en önemli ovası olan Dalaman Ovası seafoodplus.info ova Boncuk Dağlarının kuzey yamaçlarından başlar, Atakent (Bezkese)’den sonra genişleyerek Sarısu yöresinde Akdeniz’e açılır. 9

Dalaman Çayı,başlıca akarsuyumuz olup;Atakent (Bezkese)’de dar vadiden çıkarak taşıdığı alivyonlarla Dalaman Ovasına seafoodplus.infoış ovada hızlıdıseafoodplus.infon Çayı, Sarısu yöresinde sığ bir bataklık ile denize ulaşıseafoodplus.info toplama havzası yaklaşık seafoodplus.info Muğla Burdur sınırında birbirine yaklaşan Bonvuk Dağları ve Akdağlar arasında oluşan çöküntü havzası Eşen Vadisi’ni oluşturur. Kınık’tan sonra vadi tabanı birden genişler ve Akdeniz’e açılır. Genişleyen kesimde taşınan alüvyonla kaplı saha Eşen Ovası (Kumluova) oluşmuştur. Oyuklu Dağı’nın güney batı etekleri ile Menteşe Dağları’nın kuzey doğu eteklerinden çok sayıda kollar halinde başlayan Dipsiz Çayı Vadisi çöküntü alanı yakında genişleyerek birleşir. Dipsiz Çayı Vadisi’nin genişleyen tabanında yer alan Yatağan Ovası, Dipsiz Çayı alüvyonları ile kaplıdır. Çok sayıda büyüklü küçüklü düzlüklerin birleşmesinden oluşan Sarıçay Vadisi’nin en önemli düzlükleri Hamzabey ve Yaşyer Ovalarıdır. Yörede başlıca akarsular şunlardır: Dalaman Çayı, Bezkese’de dar vadiden çıkarak taşıdığı alüvyonlarla Dalaman Ovası’na girer. Akış ovada hızlıdır. Ancak denize yakın Kızılkurt yakınlarında akış yavaşlamaya başlar. Dalaman Çayı, Sarısu yöresinde sığ bir bataklıkla denize ulaşır. Dalaman Çayı’nın su toplama havzası km2 dolayındadır. Eşen Çayı, Muğla İli’nin Batı Akdeniz havzasında kalan ikinci büyük akarsuyu olup, km dolayındadır. Eşen Çayı, Akdağlar kuzey batı yamaçlarından doğarak Ören’e ulaşır. Ören’den sonra çok geniş bir vadide güneye doğru akmaya başlayan Eşen Çayı, Eşen Ovası’nda Muğla-Antalya sınırında Akdeniz’e dökülür. Muğla İli’nin Batı Akdeniz havzasına giren bölümünde yer alan ve Köyceğiz Gölü’ne dökülen Kargıcık Çayı küçük bir akarsudur. Köyceğiz Gölü’ne dökülen ikinci akarsu olan Namnam Çayı, Ula İlçesi’nin km. kadar doğusundan doğar, önce kuzeydoğudan güneybatıya, sonra güneybatıdan güneydoğuya doru akarak Günlük Düveç yöresinde göle dökülür. Büyük Menderes Havzası’nda yer alan Dipsiz Çayı, Doğu Menteşe Dağları’nın güneybatı yamaçlarından doğar. Yatağan Ovası’nın ortasında birleşerek Yatağan Ovası’nı sulamaktadır. Milas yöresinde küçük bir akarsu olan Sarıçay, Milas Ovası’nı sulayarak Güllük Körfezine dökülür. Başlıca göller; Köyceğiz Gölü, Hacat Gölü, Bafa Gölü, Denizcik Gölü, Akarcadere Sulama Gölü olarak göze çarpar. Köyceğiz Gölü: Dar bir boğazla Akdeniz’e bağlanan göl, m. derinliğindedir. Tektonik çukurluğun sularla dolmasıyla oluşan göl, denizle olan bağlantısından dolayı suyu tuzludur. Hacat Gölü: Sarıçay’ın denize açılan noktasında akarsu alüvyonlarının taşınmasıyla oluşmuş olup, sığ bir göldür. Bafa Gölü: Milas’ın kuzeybatı ucunda yer alan göl, Büyük Menderes’in getirdiği birikintilerin Lotmos Körfezi’nin batı kesimlerini doldurmasıyla oluşmuştur. Denizcik Gölü: Beçin Platosu üzerinde küçük bir krater gölüdür. Akarca Sulama Göleti: Ula İlçesi’nin batısında yer alan göl, havzasında m3 su birikir. AJeolojik Yapı ve Stratigrafi 10

Muğla il alanında, hemen hemen bütün jeolojik zamanlarda ortaya çıkmış oluşumlara rastlanır. İldeki prekambriyen (ilk zaman) serileri, Yatağan ve Milas İlçelerinin kuzeyindeki dağlık kesimden başlayıp,daha kuzeye doğru geniş alanlarla yayılan gnays, mikaşist, ince taneli şist ve kuwarsit gibi oluşumlardır. Bu yapı daha sonra kuzeybatdan-güneydoğuya doğru uzanmaktadır. İlk zaman serilerini, güneyden I. zaman yaşlı greler, mermerler ve şistler örtmektedir. Yatağan–Muğla oluğunun güneyinde rastlanan çeşitli mermer ile kristalli kalkerler, killi şistler, greler, konglomeralar, silisli şistler ve yer yer de fillatlar bütünüyle I. Zaman Serileridir. Muğla’nın doğusundaki dağlık kesimin temelini oluşturan gre, konglomera ve bitki fosilli kalkerler ile Göktepe’deki permiyen tabakaları altında yer alan koyu renkli mikaşistler ise ilk zaman oluşumlarıdır. Muğla-Köyceğiz yolu üzerinde ortaya çıkan gri,kahverengi,bazen soluk pembe renkli şistler ve greler çok dalgalı bir yeryüzü şekli oluşturur. Karabörtlen’in kuzeyinde geniş alanlarda yüzeye çıkan şist ve gre alüvyonlar altında kalır. Marmaris yöresinde ise açığa çıkar. Gökova’nın güneybatısında Çetibeli Köyü çevresindeki dalgalı alanda bu şist ve grelerle kristalleşmiş kalkerler yaygındır. AMetamorfizma ve Mağmatizma METAMORFİZMA:Yukarı Menderes masifindeki gnaysların çoğunun tektonize olmuş bir magmatik gnays olmadığı, belki de bir migmatit kompleksi teşkil ettiği ve bu kompleksinde gnays sınırlarından itibren, dışa doğru, metamorfizme derecesi gittikçe azalan mikaşistlerler çevrilmiştir. Şistlerim şistozitesi, gnayslarla olan kontaktlarına ve ganys içerisindeki yapraklanmaya paraleldir. Şistler çok miktarda metamorfik boksit (zımpara-diyasporit) kapsayan bir mermer formasyonu ile çevrilmiştir. Şistler arasındaki grafitli şistler içinde genellikle kloritoit bulunmaktadır. Gnays sınırlarına yakın yerlerde ve buna paralel olarak, porfiroblastik granatlı mikaşist zonu teşekkül etmiştir. Gnays sınırı ile porfiroblastik metamorfizma zonu arasında gayet sıkı münasebetler bulunduğundan hepsinin başkalaşımının aynı zamanda meydana geldiğine hükmedilebilir. Aynı münasebetler gnays sınırı ile konsantrik olan zımpara mermerlerin metamorfizması için de vakidir. Şu halde porfiroblastik metamorfizma ile korindon-diyasporit metamorfizmasının da aynı zamanda vuku bulduğu kabul edilebilir. Bu metamorfik serilerin içinde metamorfizmanın yaşını tayine yarayacak işaretler çok azdır. Boksitlerin başkalaşarak zımparaya dönüşü, masifin diğer kayaçlarının metamorfizmasına bağlı olduğuna göre, masifteki metamorfizma olayı herhalde boksitlerin çökeltilmesinden sonra oluşmuştur. Göktepede’ki fosilli kalkerler (Koray, Fusuilinidae, Krinoid), Karbonifere (Viseen) veya Permiene atfedilmiştir. Zımparalı mermerler, Göktepe kalkerleri ile aynı fasiyestedirler ve fazla olarak bunların içinde de aynı fosiller bulunmuştur. Böylece zımparalı mermerlerin de Permo-Karbonifer yaşta olmaları muhtemeldir. Menderes masifinin stratigrafik olarak en üst seviyelerinde bulunan mermerlerde son zamanlarda Lias’a ait alglerin bulunması metamorfizmanın ne zaman vuku bulduğunu bir deceye kadar aydınlatmıştır. Milas, Muğla ve Bodrum aralarında, metamorfizmaya uğramamış ve muhtemelen Alt Kretaseye, fakat mutlak surette Üst Kretaseye ait kalkerler hafif bir diskordansla masifin üst mermerleri ve şistleri üzerinde bulunmaktadır. Tabanda da mermer ve şist çakıllarını kapsayan konglomeralar vardır. MAGMATİZMA: Menderes masifinin kayaçları sık sık, potaslı feldspatlı gnayslara, granitik gnayslara geçerler. Gözlü gnayslar, potaslı feldspatlar yanında ince taneli kuvarsla şistli bir doku gösterirler. Gnayslarla, granitleşmiş gnayslar ve ganyslaşmış esdimentler arasında ilkel sınırlar takip 11

olunamaz. Bunun için orto materyalin derinlerde bulunduğu ve enjeksiyonlarla aslında metamorfize olmuş sedimenter karakterli granitoit kayaçların sub-mağmatik sıcaklıkta, yaklaşık olarak granit bileşiminde, alkalice zenginleştirilmiş, migmatit-gnayslara dönüşmüş olması muhtemeldir. Büyük masifler halinde granitoit kayaçlar Beşparmkadağları, Tekeler Dağı, Turgut Dağı ve Oyukbaba Dağı’nda bulunmaktadır. Peridotitler: Paftada Datça Yarımadası’ndan itibaren Marmaris Bölgesi’nden geçerek kuzeye doğru ve Fethiye kuzeyinden Acı Göl’e kadar çok yaygın ve büyük bir peridotit sahası vardır. Ofiyolit adı altında birleştirilen bazik ve ultrabazik kayaçlara ait magmanın yüzeyde akışı veya intruzyonu ile hasıl olan ilkel durumları orojenik basınçlarla bozulmuş ve değişmiştir. Bu kayaçlar bilhassa ortopiroksnli kocaman perdiotit masiflerdir ve yer yer kromit kütlelerini kapsayan dunitlere geçerler. Peridotit masiflerinin kenarında tali olarak iri plajıyoklaz ve olivinli gabrolar bulunabilir. Peridotitlerin ilkel kontaktları tektonik ve serpantinizasyon dolayısıyla görülmez. Volkanik Kayaçlar: Andeizn ve ojit fnokristalli ofitik diyabazların büyük kısmı denizaltında püskürülmüş volkanik kayaçlardır; hemen daima sineretik, şeritli tüflerle ve pillovlarla birlikte bulunurlar. Üst Kretase detritikleri içeisinde spilitik breşlerin bulunması, diyabaz dayklarının Paleozoik üzerindeki Mesozoiki ve pridotları kesmiş olmaları, diyabazların Permien yaşında olması ihtimalini kuvvetlendirir. Gerçekten bu kayaçların Paleozoik yaşta olsukları, Karadağ’da, Çenger civarlarında, Çaldağ ekayları içinde v.b. yerlerde daima fosilli Permien kalkerlerine bağlı olarak bulunmalarıyla kuvvet kazanır. Harita sahası içinde genç volkanik kayaçlar iki grupta ayrılabilirler. Bunlaradn biri tamamen dağların yapısına girmiş olan andezit grubudur. Bunların büyük kütlesi Bodrum Yarımadası’nın batısında bulunur, andezitik ve bazaltik kayaçlar Denizli’nin güneydoğusunda, Acıpayam Ovası kuzeyinde ve Karamanlı’dan Korkuteli’ne giden yolun üstündeki dislokasyon zonlarında da vardır. İkinci grup bunlardan daha yeni dasitik tüflerdir, dağların yapısına girmemişlerdir ve herhalde bu yapıdan daha gençtirler. Bu lav ve tüfler, hiç şüphesiz Ege Denizi’nin çökmesiyle ilgili yeni erüpsiyon sikline aittirler. ATektonik ve Paleocoğrafya Muğla yöresi,seafoodplus.info ve seafoodplus.infoa yoğun tektonik hareketlerle alçalma ve yükselmelere uğradığından, yer yer ilk zaman ve I. Zaman oluşumları açığa çıkmıştır. Yörenin çok engebeli oluşunda da bu gelişmenin payı büyüktür. Alp kıvrımlaşması sırasında, Toroslar ve Batı Anadolu Dağları oluşurken, il alanında yoğun tektonik hareketler yaşanmış, çok sayıda çöküntü alanı ortaya çıkmıştır. Böylece, bölgede çok sayıda neojen gölü oluşmuştur. Sonradan bu göllerin bir bölümü kurumuş ya da denize boşalmıştır. Bu nedenle, il topraklarındaki çöküntü alanları ile vadilerin bazı bölümlerinde seafoodplus.info yaşlı göl tortullarına rastlanmaktadır. Neojen göllerinin denize boşalmasıyla ortaya çıkan alanlar, kıyıya yakın kesimlerde daha yoğun olmak üzere, seafoodplus.info alüvyonları ile dolmuştur. III. ve IV. zamanlarda sık sık aktif hale gelen Muğla yöresi,faylar üzerindedir. Fethiye’nin doğusu, Ula-Köyceğiz-Marmaris arası, Milas’ın doğusu ve Yatağan’ın doğu ve batısı depremlerin çok olduğu tektonik çukurlar ve kırıklar dizisi üzerinde kalır. 12

Muğla-Bodrum çizgisinin doğusunda ve güneyinde kalan bölgenin büyük bölümü şiddetli sarsıntılar görülen seafoodplus.info deprem kuşağı içine girmektedir. İlde sarsıntıların zararsız geçtiği tehlikesiz bölgeler, Milas ve Merkez İlçe’nin batısında ve kuzeyinde kalan kesimlerdir. JEOLOJİK HARİTA 13

seafoodplus.infoĞAL KAYNAKLAR BEnerji Kaynakları BGüneş Türkiye Belediyeler Birliği ve İsveç Yerel Yönetimler Birliği arasında oluşturulan ve yılında başlayan TUSENET projesi kapsamında Antalya Büyükşehir, Tarsus ve İsveç’in Malmö Belediyeleri ile ortaklaşa çevre konusunda çalışmalar yürümüştür.. TUSENET projesi kapsamında şehir enerji planın oluşturulması ve yenilenebilir enerji kaynakları konusunda ortak çalışmalar yürütülmektedir. Proje kapsamında yabancı ortağımız İsveç’e ziyaretlerde bulunup, yenilenebilir enerji uygulamaları yerinde incelenmiştir. Belediyemiz tarafından gerçekleştirilebilecek uygulamalar belirlenmiş ve çalışmalar yapılmıştır. Belediyemiz özellikle yenilenebilir enerji kaynakları ve çevrenin korunması, iklim değişikliği, küresel ısınma konularında başta öğrenciler olmak üzere halkı bilinçlendirme çalışmalarında bulunmaktadır Güneş, tüm enerjilerin kaynağıdır. O yüzden, tüm enerjisini üretebilme becerisine sahip olan evlere “güneş evi” demek yavaş yavaş yerleşik bir kavram olmakta. AB ve Türkiye Sivil Toplum Diyalogunun geliştirilmesi projesi kapsamında Tarsus, Antalya, Muğla ve İsveç’in Malmö Belediyelerinin ortak hazırlamış oldukları FUSE projesi ile ,96 Euro hibe alınmıştır. Bu kapsamda Muğla Güneş Evi, Diyarbakır Güneş Evinden sonra, “enerji mimarlığı” ilkelerine göre inşa edilmiş. Tüm enerjisini kendi imkanları ile üretebilen ikinci yapı olacaktır ülkemizde. Bu proje de, ilki gibi; Y. Mimar Çelik Erengezgin tarafından tasarlanmıştır. Burada, özellikle çocuklara ve gençlere yönelik enerji ve ekoloji eğitimleri düzenleyeceğiz. Bunun en güzel örneği Diyarbakır’da gerçekleşmiş ve iki yıl içinde ’i aşkın çocuğa eğitim verilmiştir.. Ayrıca ev hanımlarına yönelik enerji kullanımı ve tasarruf yöntemleri hakkında kurslar verilmiştir. Benzer bir eğitim Muğla’da da bir bilinç paylaşımı yaratacaktır. Bu konularda genel anlamda öncülük yapan Muğla Üniversitesi ile de paylaşımlarda bulunulmuştur. Güneşten sağlanan enerji ile evimizdeki buzdolabı 9 adet iç aydınlatma, 5 adet priz, 2 adet dış aydınlatma, tv, havalandırma aspratörü, gibi tüm aletlere çalışacaktır. Toplam W amorf PV sistemi W monokristal Pv sistemi olmak üzere W enerji üretilmektedir. Muğla Belediyesi çatılardaki güneş kolektörlerinin yarattığı görüntü kirliliğini ortadan kaldırmak için meclis kararı alınmıştır. Bu karara göre Güneş enerjisinden faydalanmak üzere kurulacak tesisatlarda depoların çatı örtüsü içinde yapılması veya binanın uygun bir yerinde konumlanması, yeni yapılacak kolektörlerin çatıya paralel veya bütünleşik olarak yapılması ve yapılacak binaların tesisat projeleri ile birlikte binanın güneş enerjisi ile ilgili projelerinin ve tesisatının alt yapısının yapılması zorunlu hale getirilmiştir. Muğla Belediyesi öncülüğünde Muğla Ticaret ve Sanayi Odası ve Muğla İl Özel İdare kurumlarıyla işbirliği içerisinde Güneş tarlasını dönümlük arazi üzerinde çalışmalar yapılmış. Bunun için fizibilite çalışmalarımız tamamlanmış, projeler hazırlanmıştır. Muğla Belediyesi tarafından mezbaha tesislerinin elektrik ihtiyacını güneşten karşılamak için hazırlanan "Sonsuz Enerji Kaynağımız Güneş" projesine Güney Ege Kalkınma Ajansı&#;ndan (GEKA) hibe desteği geldi. bin lira olan projenin bin liralık kısmını GEKA karşılayacak. İhalesi yapılan kWp gücündeki proje ülke genelinde bugüne kadar zemine kurulan en büyük fotovoltaik güneş enerjili üretim sistemi olacak. Yılda Yaklaşık MWs elektrik üretecek olan sistem Mezbaha Tesisinin yıllık elektrik ihtiyacının %80 ini karşılayacak. Bu proje sayesinde Muğla Kentini ‘’Güneşe Dost Kent’’ yapma ve Türkiye genelinde güneş enerjisinden elektrik üretiminde kamusal 14

alanda olmak üzere yaygınlaştırılmasına katkıda bulunacak ve ayrıca yılda ton karbondioksit atmosfere salınımını önlemiş ve yılda adet yetişkin ağacın kurtarılmasına da katkı sağlayacaktır. Tablo –B Güneşlenme Süreleri AYLAR Günlük Ortalama Güneşlenme Günlük Ortalama Güneşlenme Şiddeti Süresi (saat,dakika) (cal/cm^seafoodplus.info) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Aktinograf ölçümleri yapılmamaktadır. Temmuz Aktinograf ölçümleri yapılmamaktadır. Ağustos Aktinograf ölçümleri yapılmamaktadır. Eylül Aktinograf ölçümleri yapılmamaktadır. Ekim Aktinograf ölçümleri yapılmamaktadır. Kasım Aktinograf ölçümleri yapılmamaktadır. Aralık Aktinograf ölçümleri yapılmamaktadır. Yıllık - TABLO B Aylık En Yüksek Güneşlenme Şiddetleri (cal/cm^seafoodplus.info) ise; AYLAR En Yüksek Güneşlenme Şiddeti (cal/cm^seafoodplus.info) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Yıllık BSu Gücü Muğla ili sınırları içerisinde su gücü ile elektrik enerjisi üretmek üzere gerçekleştirilecek tüm HES projeleriyle birlikte Mayıs itibariyle ,06 MW Kurulu Güç ve ile yılda ,10 GWh enerji üretilebilecek potansiyel bulunmaktadır. İşletmede olan HES projelerinden Fethiye HES, Eşen II HES, Bağcı HES, Bereket I,II,III,IV,V HES, Gökyar HES, Çaldere HES projelerinden toplam ,29 MW Kurulu Güç ile yılda ,35 GWh enerji üretilebilmektedir. TABLO BSulama Tesislerinin Gücü MUĞLA İLİ DSİ HES PROJELERİ Yıllık Ortalama Kurulu Güç (MW) Enerji (GWh) A. Master Planı Hazır Projeler 0 0 B. Ön İnceleme Raporu Hazır Projeler 0 0 C. Planlama Raporu Hazır Projeler 0 0 D. İnşa Halinde Olan Projeler ,50 ,00 1 Aşağı Dalaman Projesi-Akköprü Barajı ve HES ,50 ,00 İl Toplamındaki Payı 20,92% 15,63% 15

E. İşletmede Olan Projeler 0 0 TOPLAM ,50 ,00 MUĞLA İLİ ÖZEL SEKTÖR HES PROJELERİ Yıllık Ortalama Kurulu Güç (MW) Enerji (GWh) A. Ön raporu Verilen Projeler 42,91 ,60 1 Akyürek HES 1,50 7,50 2 Aziz HES 1,00 3,50 3 Erçin HES 2,09 8,36 4 Bayırköy HES 3,90 19,00 5 Güldürtaş HES 2,00 5,00 6 Gökçay HES 2,00 12,60 7 Güvez HES 0,35 1,06 8 Kargı HES 1,95 13,48 9 Seher HES 3,00 9,50 10 Sude HES 1,40 11,80 11 Kemer HES 3,50 15,00 12 Kılcan HES 0,89 4,30 13 Kozaklı HES 4,83 24,00 14 Nevbahar HES 10,00 50,00 15 Sarıçay HES 3,00 15,00 16 Yemişendere HES 1,50 7,50 İl Toplamındaki Payı 7,77% 9,49% MUĞLA İLİ ÖZEL SEKTÖR HES PROJELERİ Yıllık Ortalama Kurulu Güç (MW) Enerji (GWh) B. Fizibilite Raporu Verilen Projeler ,10 ,64 1 Akçay I Barajı HES 15,00 57,62 2 Akçay II Barajı ve HES 10,00 38,94 3 Çayanköy HES 1,20 7,34 4 Eşen I Barajı ve HES* 60,00 ,23 5 Göcek HES 1,49 9,13 6 Güvez HES 3,27 1,13 7 Çukurincir HES 1,11 6,83 8 Aşağı Eşen I,II,III,IV HES 29,80 ,90 9 Buldurat HES 5,64 26,86 10 Çökek HES 9,52 20,63 11 Gürleyik HES 2,83 10,21 12 Maltepe HES 1,43 4,30 13 Sandras I HES 2,00 12,19 14 Sandras II HES 1,98 12,10 15 Tirkemiş HES 4,83 17,23 İl Toplamındaki Payı 27,19% 25,23% C. Su Kullanım Anlaşması Yapılan Projeler 34,77 ,60 16

1 Yuvarlakçay HES* 3,15 19,54 2 Bereket VI HES 8,12 44,50 3 Çaygözü HES 0,60 3,93 4 Kavakçalı HES 11,02 49,20 5 Keserali HES 1,51 8,88 6 Namnam HES 3,72 12,84 7 Sekiyaka II HES 6,65 26,71 İl Toplamındaki Payı 6,30% 7,55% D. İnşa Halinde Olan Projeler ,49 ,91 1 EşenI barajı ve HES 60,00 ,23 2 Demirciler HES 9,30 32,00 3 Eceana I HES 2,63 6,60 4 Eceana II HES 1,56 0,11 5 Narlı Barajı ve HES* 80,00 ,20 İl Toplamındaki Payı 27,87% 26,35% E. İşletmede Olan Projeler ,29 ,35 1 Fethiye HES* ** 16,50 89,66 2 Eşen II HES* 42,00 ,90 3 Bağcı HES 0,34 2,93 4 Bereket I,II,III,IV,V HES*** 37,50 ,50 5 Gökyar HES 10,95 43,36 6 Çaldere HES 8,00 35,00 İl Toplamındaki Payı 20,92% 24,39% TOPLAM ,56 ,10 İL TOPLAMI ,06 ,10 * DSİ Projesi içinde yer almıştı. ** YİD modeli ile işletilmektedir. *** Güç değişikliği ek mukavelesi yapılmış. BKömür İl sanayisinde önemli yer tutan bir diğer yer altı kaynağı ise linyittir. Yatağan ve Milas ilçelerinde önemli linyit potansiyelleri bulunmakta olup, ildeki Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin kömür ihtiyaçları buralardan karşılanmİl sanayisinde önemli yer tutan bir diğer yer altı kaynağı ise linyittir. Yatağan ve Milas ilçelerinde önemli linyit potansiyelleri bulunmakta olup, ildeki Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin kömür ihtiyaçları buralardan karşılanmaktadır. 17

Tablo-B.4 Kömür Kaynakları AÇIK OCAK SAHA ADI İŞLETME HAZIR YER ALTI TOPLAM (GÖRÜNÜR KÖMÜR İŞLETMESİ REZERV) Yatağan (Eskihisar) - Yatağan (Tınaz) - Tınaz (Bağyaka) - - Yatağan (Bayır) - - Yatağan (Turgut) - - Yatağan (Taşkesiği) - - Milas (Sekköy) - Milas (İkizköy) - Milas (Alatepe) - Milas (Karacahisar) - - Milas (Hüsamlar) - - Milas (Çakıralan) - - - - TOPLAM BDoğalgaz İlimiz sınırları içerisinde doğalgaz rezervi bulunmamaktadır. BRüzgar Güneş enerjisinin karaları, denizleri ve atmosferi her yerde aynı ısıtamaması nedeniyle oluşan sıcaklık ve basınç farkları rüzgarı yaratmaktadır. Rüzgar yüzyıllarca teknelerin yelkenlerini şişirmek, tarımsal ürünleri öğütmek ve su pompalamak gibi amaçlarla kullanılmıştır. Ancak bugün insanoğlu rüzgar enerjisinden elektrik üretmektedir. İnsanlık,yel değirmenlerinden, modern rüzgar santrallerine uzanan teknolojik bir süreç yaşamıştır. Yıllar önce kullanılan yel değirmenlerinde, rüzgar estikçe dönen pek çok kanat bulunmaktaydı, bugünün rüzgar türbinlerinde ise yalnızca iki veya üç kanat bulunmaktadır. anatlar, yel değirmenlerinde görüldüğünden çok daha uzun 25 seafoodplus.info kadar olabilmektedir.Rüzgar türbinleri, bir rotor, bir güç şaftı ve rüzgarın kinetik enerjisini elektrik enerjisine çevirecek bir jeneratör kullanırlar. Rüzgar rotordan geçerken, aerodinamik bir kaldırma gücü oluşturur ve rotoru döndürür. Bu dönel hareket jeneratörü hareket ettirir ve elektrik üretir. Türbinlerde ayrıca, dönme oranını ayarlayacak ve kanatların hareketini durduracak bir rotor kontrolü bulunur. Rüzgar şiddeti yükseklikle arttığı için rüzgar türbinleri kule tepelerine yerleşseafoodplus.infoar, buhar türbinlerine çok benzer olarak, elektriği üreten jeneratörü çalıştırır. Kanatların daha uzun olması ve rüzgar şiddetinin artması türbinin elektrik üretimini artırır. Rüzgar türbinleri çevredeki engellerin rüzgarı kesemeyeceği yükseklikte bir kule üzerine yerleştirilirler. Zira rüzgar hızı hem yükseklikle artmakta, hem de daha az değişken olmaktadıseafoodplus.info çok elektrik üretmek için türbinlerin rüzgar hızının sabit olduğu alanlarda kurulması uygundur ve bu nedenle de dünyada pek çok yer elverişli değildir. Rüzgar şiddeti 7 sınıfa ayrılmaktadır. Bunlardan 7. sınıftaki rüzgarla son derece kuvvetli, 2. sınıftakiler ise bir esinti şeklindedir. Elektrik üreten türbinler için ise 4. sınıftaki rüzgarların (ki bu yıllık ortalama rüzgar şiddetinin km/saat olduğu) uygun olduğu kabul edilmektedir.Rüzgar enerjisi üretiminde küresel ölçekte bakacak olursak, megavattan daha fazla bir kapasiteye sahip Amerika, dünyada lider durumundadır. Ancak Batı Avrupa’da bu farkı çok hızlı bir şekilde kapatmaktadır. Amerika her yıl 3 milyon kw/saat elektrik üretmektedir ki bu yaklaşık 1 milyon kişinin senelik ihtiyacına cevap vermektedir. Bu miktarın %90’ından daha fazlası üç büyük rüzgar çiftliğinde üretilmektedir. Rüzgar enerjisi kirlilik yaratmayan ve çevreye çok az zarar veren yenilenebilir bir enerji kaynağıdır. Yeryüzünde %95 gibi bir alanda rüzgar enerjisi elde edilebilir ve bu alanlarda ayni zamanda ziraat, 18

ormancılık gibi faaliyetler de sürdürüseafoodplus.info kullanım için iyi bir alternatif enerji kaynağı olmakla beraber, türbinlerin sesli çalışmaları, yakın çevrelerinde yaşayan insanlar için rahatsız edicidir. Bu nedenle yerleşim merkezlerinden ve hassas vahşi yaşam alanlarından uzakta kurulmaları gerekmektedir. Bölgesel olarak değişmekle birlikte, genelde düşük verimlidir (%30). Havanın özgül kütlesi az olduğundan, rüzgardan sağlanacak enerji rüzgar hızına bağlıdır. Rüzgarın hızı yükseklikle, gücü ise hızının küpü ile orantılı biçimde artar. Sağlayacağı enerji, gücüne ve esme saat sayısına (frekansına) bağlıdır. Özgül rüzgar gücü, hava debisine dik birim yüzeye düşen güçtür. Topoğrafık koşullara göre yerden 50 m yükseklikte özgül güç, hız m/s den küçük iken 50 W/m2 den az olabileceği gibi, hız m/s den büyük iken W/m2 den çok olabilir.Türbin kurulacak yerde en az bir yıllık rüzgar ölçümünün m/s doğrulukta yapılması seafoodplus.infoma rüzgar hızı, yıldan yıla değişebilir. Mevsimsel değişimler yüzünden, rüzgar enerjisi potansiyelinden elde edilecek enerji, yıllık ortalama hız değerinden hesaplanan enerjiden daha fazla olmaktadır. Bu yüzden belli bir bölgede rüzgar türbinleri ile üretilebilecek elektrik miktarının hesabında, yıllık ortalama rüzgar hızından çok “vveibull dağılımı”ile hesap edilmiş rüzgar hızı frekans dağılımı kullanılmaktadır. TABLO B Rüzgarların Esiş Hızları ve esiş yönü AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM Aylık Ort.Rüz.Hız (m/sec) Maksimum NNW SSE N S NNE N W NE N ESE N N ESE Rüzgar ve yönü (m/sec) BBiyomas (Biyogaz,Odun,Tezek) Konuyla ilgili bilgi temin edilememiştir. BPetrol İlimiz sınırları içerisinde petrol rezervi bulunmamaktadır. BJeotermal Sahalar İlimiz şifalı su kaynakları bakımından zengin sayılabilecek bir bölgede yer almaktadır. Muğla il sınırları içerisinde; Asrın Çeşmesi, Sepetçiler İçmesi, Kayırlı Maden Suyu Bozüyük Ilıcası, Kalenya İçmesi, Gebeler Ilıcası yer almaktadır. Köyceğiz ilçesindeki sıcak su kaynakları: 19

İnceleme alanında Köyceğiz Gölü’nün güneybatısında bir bölgede, Dalyan Kanalı’nın batısında 3 farklı bölgede sıcak su kaynak çıkışları bulunmaktadır. Sıcak su kaynakları bölgede özellikle turistik açıdan büyük önem arz etmektedirler. Sultaniye Kaynakları: Sultaniye Kaynakları, Köyceğiz Gölünün güneybatısında, Sultaniye’nin güneydoğusunda, Ülemez Tepe’nin Köyceğiz Gölü tarafındaki eteklerinden 3 farklı gözeden boşalmaktadır. Bu gözelerden Kubbeli Hamam ve Sultaniye (Küçük) Hamam adı ile anılan iki göze kaptaja alınarak bir havuzda toplanmış ve üzerlerine bina yapılarak termal tedavi amaçlı hamamlar olarak kullanıma açılmıştır. Üçüncü göze ise bir çatlaktan boşalarak Köyceğiz Gölünün yanındaki havuza akmaktadır. Bu göze aynı zamanda mide ve bağırsak hastalıkları için şifa olan bir içmece olarak da kullanılmaktadır. İçmece kaynağı Köyceğiz Gölü su seviyesinden 50 cm, diğer iki kaynak göl su seviyesinden 5 – 10 cm yüksektedir (Şentürk ve Tamgaç, ). Güner ()’e göre her üç gözenin kurak dönem içindeki fiziksel ve kimyasal özellikleri hemen hemen aynıdır. Söz konusu üç gözenin sıcaklıkları 38 °C arasında, elektriksel iletkenlik değerleri μS/cm’den fazla, pH değerleri – arasındadır. Ancak yağışlı dönemde yapılan ölçümlerde, kaynakların yağmur suyu ve seviyesi yükselen Köyceğiz Gölünün suyu ile etkileşiminden dolayı farklılıklar görülmüştür. Delibey (Velibey) Girmesi: Bu kaynağın adı bazı yayınlarda Delibey, bazı yayınlarda da Velibey Girmesi olarak geçmektedir. Kaynak, Köyceğiz Gölünü Akdeniz’e bağlayan Dalyan Kanalının batısında, göl ile kanalın birleştiği bölgeden yaklaşık 1 km güneyde, sağ sahilde yan yana iki gözeden çıkmaktadır. Kaynaklara düzenli bir kaptaj yapılmamakla birlikte, kaynağı şifa amaçlı kullanan halk kendi olanaklarıyla kaynaklara birer küçük kaptaj havuzu yapmıştır. Kaynağın iki gözesinden çıkan su, küçük bir dere oluşturarak sağ sahildeki bataklıktan Dalyan Kanalına boşalır. Şubat ve Ağustos tarihlerinde ölçülen sıcaklık değerleri 34 ve 37 0C, debi değerleri ise l/s ve 55 l/s olarak ölçülmüştür (Güner, ). Rızaçavuş Girmesi: Dalyan Kanalının doğusunda, Horozlar Mahallesinin yaklaşık m kuzeyinde, Balıklı tepenin kuzeyinden çıkmaktadır. Göçgediği Formasyonundan bir hat boyunca üç gözeden boşalmaktadır. Bunlardan birincisi havuz yapılarak kapte edilmiştir (Şekil 76). İkincisi çamur banyosu olarak kullanılmaktadır (Şekil 77). Bu iki gözeden 50 m batıda bulunan üçüncüsü ise kullanılmamaktadır (Şekil 78). Güner ()’e göre Rızaçavuş Kaynağının sularının fiziksel özellikleri, yaz döneminde Sultaniye Kaynaklarıyla aynıdır, ancak yağışlı dönemde Sultaniye Kaynakları gibi göl suyunun yükselmesinden etkilenmez. Sıcaklık değerleri – 38 0C arasında değişmektedir. Rızaçavuş havuzu ve özellikle çamur banyosu, yerli ve yabancı turistlerin yoğun olarak uğradıkları bir yer olması açısından oldukça önemlidir. Gelgirme Kaynağı: Rızaçavuş Kaynağının m güneyinde, Balıklı Tepenin kuzeyinden, kanal suyunun sokulum yaptığı bir noktadan çıkmaktadır. Göçgediği Formasyonundan kadar gözeden çıkan sular bir dere oluşturarak Dalyan Kanalına boşalırlar (Şekil 79). Kaynağa karayoluyla ulaşım yoktur. Ancak tekneyle Dalyan Kanalı’ndan ulaşım sağlanır. BFlora ve Fauna BOrmanlar Türlerine Göre Normal Koru Miktarı: 20

Pinus brutia (Kızılçam) ,9 ha. Pinus nigra (Karaçam) ,0 ha. Pinus pinea (Fıstık Çamı) ,0 ha. Pinus halepensis (Halep Çamı) ,5 ha. Pinus maritima (Sahil Çamı) ,0 ha. Cedrus libani (Sedir) ,5 ha. Juniperus (Ardıç) ,5 ha. Cupresus sempervirens (Servi) 60,0 ha. İBRELİ TOPLAM ,4 ha. Rabinia pseuduacacia (Akasya) ,5 ha. Platanus orentalis-occidentalis (Çınar) 0,0 ha. Castanie sativo (Kestane) 0,0 ha. Alnus glutinosa (Kızılağaç) 10,9 ha. Quercus (Meşe) 2,5 ha. Eucalyptus (Okaliptus) ,4 ha. Luquidanber orientalis (Sığla) ,8 ha. Diğer Yapraklılar ,5 ha. YAPRAKLI TOPLAMI ,6 ha. İbreliler Arası Karışık ,5 ha. Yapraklılar Arası Karışık ,5 ha. İbreli Yapraklı ,1 ha. KARIŞIK TOPLAMI ,1 ha. KORU TOPLAMI ,1 ha. Türlerine Göre Bozuk Koru Miktarı: Pinus brutia (Kızılçam) ,1 ha. Pinus nigra (Karaçam) ,0 ha. Pinus pinea (Fıstık Çamı) ,5 ha. Pinus halepensis (Halep Çamı) ,0 ha. Pinus maritima (Sahil Çamı) 0,0 ha. Cedrus libani (Sedir) ,0 ha. Juniperus (Ardıç) ,5 ha. Cupresus sempervirens (Servi) 0,0 ha. BOZUK İBRELİ TOPLAMI ,1 ha. Rabinia pseuduacacia (Akasya) ,0 ha. Platanus orentalis-occidentalis (Çınar) ,0 ha. Castanie sativo (Kestane) 0,0 ha. Alnus glutinosa (Kızılağaç) 0,0 ha. Quercus (Meşe) ,5 ha. Eucalyptus (Okaliptus) ,0 ha. Lıquidanber orientalis (Sığla) ,0 ha. Diğer Yapraklılar ,5 ha. BOZUK YAPRAKLI TOPLAMI ,0 ha. İbreliler Arası Karışık ,5 ha. Yapraklı Arası Karışık ,0 ha. 21

İbreli Yapraklı Karışık ,5 ha. BOZUK KARIŞIK TOPLAMI ,0 ha. BOZUK KORU TOPLAMI ,1 ha. NORMAL BALTALIK TOPLAMI ,0 ha. BOZUK BALTALIK TOPLAMI ,9 ha. AÇIKLIK ALAN ,1 ha. GENEL TOPLAM ,0 ha. Verimliliklerine Göre: Verimli Koru Ormanı ,1 ha. Verimsiz Koru Ormanı ,1 ha. Verimli Baltalık Ormanı ,5 ha. Verimsiz Baltalık Ormanı ,9 ha. TOPLAM ,6 ha. Orman Varlığının Faydaları Ormanların yapacak, yakacak ve tali ürünlerle sağladığı değerlerdir. Ormanın ilk bakıştaki faydası, ürünlerin çeşitli iş ve sanayi kollarında hammadde olarak kullanılması veya tüketimi şeklinde göze çarpmaktadır. İnşaatta, kimya ve diğer sanayi kuruluşlarında, madencilik, ulaştırma, bayındırlık gibi ekonomik faaliyetlerde odun hammaddesinin kullanış yerleri gün geçtikçe artmaktadır. Odun hammaddesinin bu derece önem kazanmasının sebebi, sahip olduğu teknolojik vasıflarından ve devamlı üreyebilen; iyi bakıldığı taktirde tükenmez bir kaynağı olmasından ileri gelmektedir. Teknolojinin gelişmesi ve elektrik enerjisi, petrol, maden kömürüü gibi çeşitli enerji maddelerinin bulunmuş olmasına rağmen odun, yakacak maddesi olarak önemini sürdürmektedir. Dünya odun üretiminin hemen hemen % 50&#;si yakacak olarak kullanılmakta ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde bu oran % 80&#;e varmaktadır. Ormandan elde edilen tali ürünler, parfümeri, boya, ilaç, dericilik, tecrit malzemesi gibi endüstri kuruluşlarının ham maddesini meydana getirmektedir. Türkiye&#;de üretilen orman tali ürünlerinin başlıcaları; reçine, sığla yağı, palamut, mazı, defne yaprağı, çam fıstığı, sumak, kestane, ıhlamur çiçeği, mahlep, meyan kökü ve keçiboynuzu seafoodplus.info Kollektif Faydaları Ormanın bu yöndeki hizmetleri, maddi faydaları ile ölçülemeyecek kadar fazladır. Bulundukları muhit iklimini, kara iklim tipinden ılıman iklim tipine yöneltirler. Bu sayede don, kuraklık, aşırı sıcaklık, fırtına gibi zararları önlemek ve azaltmak suretiyle faydalı olurlar. Ormanın etkisi altında kalan sahaların nisbi rutubeti fazla olduğu gibi, akarsu ve kaynakların verimi, düzenli ve devamlıdır. Ormanların tarımı, hayvancılığı, bayındırlık tesislerini koruması; karada ve deniz kıyılarında kumulların teşekkülüne engel olması; bataklıkları kurutmak, havaya saf oksijen vermek, gürültüyü ve hava kirliliğini önlemek suretiyle insan sağlığına yardım etmesi; çeşitli av hayvanlarını barındırıp beslemekle yurdun tabii varlığını ve güzelliğini zenginleştirmesi gibi hususlar kollektif hizmetlerinin başlıcalarını teşkil eder. Bölgemiz Ormanlarının ,6 hektarı devlet, hektarı ise özel orman alanıdır. Özel Orman Alanları Milas, Köyceğiz, Dalaman ve Ula ilçeleri sınırları içerisindedir. Özel Orman alanları Akdeniz iklim kuşağında yer almaktadır, Bundan dolayı Türkiye’nin Rize’den sonra en çok yağış alan ikinci ilidir. Yağışların fazla olmasından ve sellerin oluşturduğu toprak erozyonu açısından ormanlarımızın önemi büyüktür. İlimiz Turizm merkezlerinin odak noktası sayıldığından denizle’ de iç içe olmasından dolayı yaz Turizmi kamping, doğa sporları, av hayvanları koruma alanları ve diğer yönleriyle de önem arz etmektedir. Ekonomik açıdan ise ilimiz Dalaman ilçesinde bulunan MOPAK Kâğıt fabrikasının büyük ölçüde hammaddesini temin etmektedir. 22

Ayrıca maden ocaklarının ihtiyacı olan maden direklerini ve ağaç işleri endüstrisinin ihtiyacı olan keresteyi’de karşılamaktadıseafoodplus.infoğla Orman Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Köyceğiz Orman İşletme Müdürlüğü’nün Köyceğiz Merkez, Beyobası ve Sultaniye İşletme Şeflikleri bulunmaktadır. Orman varlığı ve Orman arazilerinin büyüklüğü açısından zengin bir bölgedir. Bölge genelindeki ormanlık alanlar genel yüzölçümünün %43’ü dolayındadır. Köyceğiz sınırlarında bulunan ormanlardaki ağaç türleri: Kızılçam (Pinus Brutia), Karaçam (Pinus Nigra), Sığla (Liqudambar Orientalis), Meşe (Quercus Cessiliflora), Çınar (Platanus Sp.), Kızılağaç (AlnusGl.), Ardıç (Juniperus Sp.), Yabani Zeytin (Olea Oleasr.), Okaliptüs (Eucoliptüs) Ormanların işletme biçimlerine göre dağılımı: koru ,00 ha., baltalık ,50 ha., ve açıklık ,50 ha. BÇayır ve Mera Çayır ve Mera kullanımlı alanlar oluşumlarını su etkisi altında sürdüren interzonal topraklardır. Topoğrafyaları düz veya çukur olduğundan tabansuyu yüksektir. Hatta bazı mevsimlerde su yüzeye kadar yükselebilir. Tabansuyu seviyesinin düştüğü durumlarda bile alt katmanlar sürekli olarak ıslaktır. Tabansuyu seviyesinin altında kalan katmanlar tümüyle gleyleşmiş olup içlerinde bitki köklerinin çürümesinden oluşan siyah lekeler görülür. Doğal bitki örtüsüçayır ve mera otları ile saz, kamış veya suyu seven diğer bazı bitkilerden oluşmaktadır. Bu alanlarda basit drenaj önlemleri alındığı taktirde yem bitkileri ve suya dayanıklı bazı ağaç türleri yetişseafoodplus.info sınırları içerisindeki çayır ve mera’alar toplam 34, ha’lık alanı kaplar. Bunların en büyük bölümü Merkez İlçe, Fethiye, Yatağan ve Milas İlçeleri’nin sınırları içerisinde bulunmaktadır. Çayır ve meraların kullanım amaçları ve yararları; Çayır ve meralarımız köy hayvancığımızın temel yan kaynağını teşkil etmektedir. Ayrıca erozyon kontrolü, toprak ve su muhafazası,toprak verimliliğinin artırılması,doğanın korunması ve doğal dengenin kurulması gibi pek çok bakımdan faydalıdıseafoodplus.infoş ve klasik anlamda;çayırlar biçilerek,meralar ise otlatılarak değerlendirilen doğal ve yeşil alanları ifade etmektedir. BSulak Alanlar HARİTA Bafa Gölü Bafa Gölü A Sınıfı Sulak Alandır. Göl tarihinde Tabiat Parkı ilan edilerek koruma altına alınmıştır. 37o29’ Kuzey 27o28’ doğu koordinatlarında yer almaktadır. Eskiden Ege Denizi’nin bir körfezi olan Larmos Körfezi’nin, Menderes Nehri’nin taşıdığı alüvyonlarla kaplanması ve yaklaşık km 2’lik körfezin dolması sonucunda bugünkü Bafa Gölü meydana gelmiştir. İdari olarak Muğla ve Aydın il sınırları 23

içerisinde yer almaktadır. Göl alanı, ortalama su seviyesinde (seafoodplus.infoa) hektar olup, göl su seviyesi ve alanı mevsimlere ve yıllara göre değişiklik göstermektedir. rasat periyodunda; en yüksek seviye yılında metre olarak, en düşük seviye ise tarihinde metre olarak tespit edilmiştir. Bu seviye kuzeydeki Serçin Gölü tamamen kurumuştur. Gölün beslenmesi, göl alanına düşen yağışlar, mevsimlik akarsular, kıyılardan çıkan pınarlar, dip kaynaklar ve Menderes Nehri ile olan bağlantı kanalıyla olmaktadır. Kuzeyde ortalama derinliği 2 metre civarında olan gölün, orta kesimleri 21 metreye ulaşmaktadır. Göl üzerinde antik kalıntıların bulunduğu 4 ada vardır. Ekolojik yönden bol gıdalı özellik arz eden gölün, güneybatı kesimlerinde saz toplulukları, kuzeybatı uzunda sazlarla birlikte ılgın, söğüt ve kındıra toplulukları bulunmaktadır. Menderes Nehri ile göl arasında taşkın önleme seddesi yapılmadan önce tonun üzerinde olan balık üretimi, su seviyesinin düşmesi, sazlıkların kurması ve ekolojik dengenin bozulması sonucu önemli ölçüde azalmıştır. Göl de sazan, yayın, sarıbalık, kızılkanat ve kefal bulunmaktadır. Kuş varlığı yönünden son derece zengin olan gölde, pek çok kuş türünün yanı sıra, nesli tehlikede olan türlerden cüce karabatak ve deniz kartalı kuluçkaya yatmakta ve kış mevsiminde de yüz binlerce ördek ve su kuşu tarafından beslenme ve barınma yeri olarak kullanılmaktadır. Köyceğiz Gölü: B Sınıfı sulak alandır. ha’lık yüz ölçüme sahiptir. Göl; kanal, bataklık, sazlık, kumul ve subasar sığla ormanı gibi değişik ekosistemlerden oluşmuştur. Hafif tuzlu bir göldür. Başta Namnam Deresi olmak üzere çok sayıda dere, kaynak ve drenaj kanallarının taşıdığı sularla beslenir. Dalyanın en önemli özelliği nesli tehlike altındaki adı deniz kaplumbağalarının yumurtlama alanı olan kumsaldır. Yine tehlike altında olan yumuşak kabuklu Nil kaplumbağası, kumsalın göl tarafında yumurtlar. Alan, aralarında karabatak, küçük karabatak, Macar Ördeği ve Sakar Meke’nin de bulunduğu büyük sayıda kışlayan su kuşuna ev sahipliği yapmaktadır. Alan, ’de ilan edilen ve yılında sınırları genişletilen Köyceğiz Gölü Özel Çevre Koruma Gölgesi içerisinde yer almaktadır. Göl ve delta geniş tarım toprakları ve tepelerle çevrilidir. Pamuk, susam, mısır, turunçgiller ve buğday bölgede yetiştirilen başlıca tarım ürünleridir. Daha yükse noktalarda zeytinlikler bulunmaktadır. Seracılık gün geçtikçe artmaktadır. Balıkçılık, sulak alandaki en önemli geçim kaynağıdır. Köyceğiz Gölü’nü denize bağlayan 12 km uzunluğunda ve m. derinliğindeki kanal üzerinde çok sayıda dalyan bulunur. Bölgede pek çok balık türü yaşamaktadır. Diğer sulak alanlarımız; ADI MEVKİSİ Namnam Çayı Köyceğiz İlçesi Alagöl Köyceğiz İlçesi Sülüngür Gölü Ortaca İlçesi Dalaman Çayı Dalaman İlçesi Koca Göl Dalaman İlçesi Baldırnaz Gölü Dalaman İlçesi Kargın Gölü Dalaman İlçesi Kükürtlü Göl Dalaman İlçesi Akköprü Barajı Dalaman İlçesi Bereket Barajı Dalaman İlçesi Bodrum Karaova Barajı Bodrum İlçesi Milas Geyik Barajı Milas İlçesi Sarıçay Milas İlçesi Hacat Gölü Milas İlçesi Denizcik Gölü Milas İlçesi Bayır Kazan Göleti Yatağan İlçesi Dipsiz Çay Yatağan İlçesi Kargıcık Çayı Fethiye İlçesi Eşen Çayı Fethiye İlçesi Akgöl (Karaot) Fethiyeİlçesi Aksazlar Fethiye İlçesi Akarca Dere Göleti Ula İlçesi 24

BFLORA Bir ülke ya da bölgedeki türlerin listesine Flora denir. Flora terimi daha çok Eğreltiler ve Tohumlu Bitkiler gibi iletim demetli bitkiler (Vasküler Bitkiler) için kullanılmaktadır. Diğer bitki grupları için Liken Florası, Karayosun Florası gibi özel ifadeler kullanılır. Bir yerin florası o yerde uzun yıllar yapılan arazi çalışmaları sonucu toplanan bitki materyallerinin değerlendirilmesi ile ortaya çıkarılabilir. İletim Demetli Bitkiler (Vasküler Bitkiler), doğada çok değişik taksonomik özelliklere sahip olan birçok familya ve bu familyalara ait cins ve türler bulunmaktadır. Dünyadaki Yaşam Kuşakları (Biyomlar), bitkilerinin oluşturduğu vejetasyon tiplerine veya formasyonlarına göre adlandırılır. Tropikal Yağmur Ormanları, Savan, Çöl, Ilıman Bölgenin Yaprak Döken Ormanları, Tayga (İğne Yapraklı Ormanlar), Tundra gibi. Bunun nedeni dünyanın her yerinde yeryüzünün aspektine (görünüşüne) bitkilerin egemen olmasıdır. Köyceğiz Bölgesinde; Orman vejetasyonu, Maki ve Frigana vejetasyonu, Kumul vejetasyonu, Bataklık (Makrofitik) ve Segetal vejetasyon olmak üzere 5 farklı vejetasyon tipi tespit edilmiştir. Dalaman ilçesi ilçe sınırları dahilinde flora tipik Akdeniz florası olup, genelde Akdeniz maki florası ve alçak rakımlarda Kızılçam, yukarılara çıkıldıkça Karaçam ve Sedir asli türlerdir. Kızılçam türü metre rakımlarda kapalılık teşkil edecek şekilde yada münferit olarakta bulunmaktadır. Yüksek rakımlarda metre arsında Karaçam ve sedir türleri toplu ve münferit olarak yayılmaktadır. Ayrıca metre rakımda endemik bir tür olan Sığla ağacı toplu olarak taban arazilerde yayılış göstermektedir. Ayrıca Akdeniz maki elemanı olarak Meşe,defne,zeytin,harnup,boy ağacı,karaservi, sandal ağaçları da dağınık olarak maki formasyonunda yer almaktadır Endemik Bitkiler: Bupleurum anatolicum Microsciadum minutum Aristolochia poluninii Alkanna macrosiphon Campanula hagielia Ampanula podocarpa Arenaria pamphylica subsp Arenaria turcica var. Trigonella lycica Ouercus eucheri Hypericum avicularifolium Hypericum depilatum subs. Hypericum bourgoer var. Gladiolus anatolius Ornithogalum algigenum BFauna Fauna omurgasız ve omurgalı faunası olmak üzere iki bölümde oluşmaktadır. Dalaman İlçe sınırlarımızda ormanlık arazilerde fauna olarak en başta populasyonu en yoğun olarak yaban domuzu görülmektedir. Ayrıca bunun yanında tavşan,güvercin,keklik,seafoodplus.info türlere rastlanmaktadır. Omurgasızlar Biyolojik çeşitliliğin önemli göstergelerinden olan omurgasız hayvanlar, bunun yanı sıra ekolojik dengenin de korunması için oldukça önemli rol oynamaktadır. Biyolojik mücadelede kullanılan çeşitli böcek türleri doğal ortamlarında doğal biyolojik mücadelelerini devam ettirmektedirler. Omurgalılar -Amfibi ve Sürüngenler Köyceğiz merkez ve çevresinde yapılan arazi çalışmaları sonucunda tespit edilen türler; 25

Mertensiella luschani, Bufo bufo, Bufo viridis, Rana ridibunda, Mauremys rivulata, Testudo graeca, Lacerta danfordi, Lacerta trilineata, Ophisops elegans, Cyrtopodion kotschyi, Ablepharus kitaibellii, Mabuya aurata, Blanus strauchi, Laudakia stellio, Ophisaurus apodus, Blanus strauchi, Typhlops vermicularis, Eirenis modestus, Natrix natrix, Natrix tessellata, Coluber jugularis, Coluber collaris, Telescopus fallax, Malpolon monspessulana, Vipera xanthina. Köyceğiz ve civarında 15 lokalitede yapılan çalışmalar sonucunda ve literatür bilgisi değerlendirildiğinde Amphibia (İki Yaşamlılar) sınıfına dahil iki ordo(takım)’dan 5 tür [bir Urodela (Semender, Kuyruklu Kurbağa) türü, 4 Anura (Kurbağa) türü], Reptilia (Sürüngenler) sınıfına dahil iki ordo [Testudinata (Kaplumbağalar) ve Squamata (pullular)]’dan toplam 29 türün yaşadığı tespit edilmiştir [Testudinata’dan 1 kara kaplumbağası, 2 tatlısu kaplumbağası ve 2 deniz kaplumbağası türü olmak üzere 5 tür, Squamata ordosu Lacertilia (Kertenkeleler) subordo(alttakım)’sundan 11 tür ve Squamata ordosu Ophidia (Yılanlar) subordosundan 13 tür]. Köyceğiz Bölgesinde toplanan amfibi ve sürüngen örnekleri Türkiye geneli ile karşılaştırıldığında, amfibi tür çeşitliliği bakımında çok zengin olmamakla birlikte mevcudiyeti tehlike altında olan bir urodel türünü (Mertensiella luschani) içermesi bakımından büyük bir önem arz etmektedir. Ayrıca araştırma sahası kaplumbağa türü çeşitliliği bakımından oldukça zengindir. Kertenkele ve Yılan tür çeşitliliği bakımından da araştırma sahasının büyüklüğü dikkate alındığında oldukça zengin bir potansiyele sahip olduğu söylenebilir. Kuşlar Türkiye coğrafi konumu, geniş toprakları, topoğrafik yapısı ve farklı iklim bölgeleri sebebiyle, ornitolojik açıdan özel bir önem taşımaktadır. Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının kesişme noktasında bulunan Türkiye, Batı Palearktik bölgeyi kuşların güneydeki kışlama alanlarına bağlayan tabii bir köprü meydana getirmektedir. Türkiye, Palearktik bölgedeki büyük kuş göç yolları üzerindedir ayrıca coğrafik yapısı ve iklim çeşitliliği, pek çok kuş türü için uygun yaşamı ortamı sağlamaktadır (Beaman , Erdoğan , Kiziroğlu , Roselaar ). Gerek Boğazlar ve Çoruh Vadisi’nden yapılan göçler gerekse belirli sulak alanlardaki kuş yoğunluğu, Türkiye’nin ornitolojik önemini vurgulamaktadır. ’dan ’a kadar çeşitli araştırmacılar tarafından yapılan çalışmalarla, Köyceğiz-Dalyan bölgesinde kuş türü belirlenmiştir. Turaç (Francolinus francolinus) bölgede son olarak ’da gözlenmiştir ve bölgenin tamamında yok olduğu kesindir. Büyük batağan (Podiceps cristatus), Küçük batağan (Tachybaptus ruficollis), Küçük karabatak (Phalacrocorax pygmeus) ve Sakarmeke (Fulica atra) gibi bazı su kuşları kışı bu bölgede geçirmektedir (Kılıç ve Kasparek ). Sıkı ()’nın yaptığı çalışmada ise, Nisan tarihleri arasında yapılan gözlemlerde 60 kuş türü belirlenmiştir. Memeliler Türkiye Memeli faunasına (Classis: Mammalia) ait türler Mammalia sınıfının içindeki 8 ordoya dahildir. Bu ordolar; Insectivora (Böcekçil memeliler) Chiroptera (Yarasalar) Lagomorpha (Tavşanlar) Rodentia (Kemiriciler) Carnivora (Yırtıcılar) Pinnipedia (Deniz memelileri) Artiodactyla (Çift Toynaklılar) Cetacea (Balina ve Yunuslar) Genel olarak bakıldığında Türkiye’de dan fazla memeli hayvan türünün yayılış gösterdiği bilinmektedir Buna göre sayılar yaklaşık olmakla birlikte yukarıda bahsedilen ordolardan Türkiye’de Insectivora’dan 18, Chiroptera’dan 34, Lagomorpha’dan 2, Rodentia’dan 66, Carnivora’dan 20, Pinnipedia’dan 1, Artiodactyla’dan 9 ve Cetacea’den 10, toplamda ise kadar tür yayılış göstermektedir. 26

Buradaki ordolardan Pinnipedia ve Cetacea türleri Köyceğiz bölgesinde bulunmamaktadır. Pinnipedia ordosu Fokları, Cetacea ise deniz memelileri olan balina ve yunusları içine almaktadır. Bölgede sulak alanlar, tarım alanları ve dağlık alanları içeren çok farklı ekosistemler bulunmaktadır ve bu ekosistemlerin barındırdığı türler de farklı olup memeli faunası için ayrı ayrı önem taşımaktadır.

Milli Parklar,Tabiat Parkları,Tabiat Anıtı ve Tabiatı Koruma Alanları Saklıkent Milli Parkı : 28

İli :Muğla İlçesi :Fethiye Alanı hektar Milli parkın ana kaynak değerini ve özelliğini Eşen Çayı’nın bir kolu olan Karaçay Deresi üzerindeki metre yüksekliğindeki oldukça dik vadi ve yamaçlara sahip Saklıkent Kanyonu oluşturmaktadır. Milli park alanında orman formasyonu Kızılçam (Pinus brutia), Karaçam (Pinus nigre), Sedir’den (Cedrus libani) meydana gelmektedir. Bunlar sahadaki jeomorfolojik basamakların bulunduğu yüksekliğe göre sırayla maki, Kızılçam, Karaçam ve Sedir şeklinde sıralanmaktadır. Saklıkent kanyonu 18 km. uzunluğunda metre derinliğinde vahşi ve dik yapısıyla görülmeye değer bir yerdir. Kanyonun girişindeki suyun debisi m3/sn’dir. Milli park Muğla İli Fethiye İlçesi ile Antalya İli Kaş İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Muğla İl sınırları içerisinde hektarlık saha mevcuttur. Ulaşım; Saklıkent’e güneyden Kaş-Kalkan-Yeşilova yol ayrımından Palamut Köyü yolu ile, kuzeyden ise Fethiye-Kemer yolu ile ulaşılmaktadır. Marmaris Milli Parkı: İli :Muğla İlçesi :Marmaris Alanı hektar Marmaris Milli Parkı yılında hektar sahada ilan edilmiştir. Milli parkın master planı hazırlanmış olup onay aşamasındadır. Sahanın jeolojik yapısı peridodit ile kireç taşları ile alüvyon ve yamaç molozlarından oluşmuştur. Milli parkın orman formasyonu maki topluluğu ve Kızılçam (Pinus brutia) ağaçları oluşturulmaktadır. Bununla birlikte endemik bir tür olan Sığla Ağacı (Luquidambar orientalis) sahasının taban suyu yüksek düz arazilerde ve dere yataklarında yayılış gösterir. Vadi içerisinde ise Kızılçam, Meşe, Çınar ve Kızılağaç farklı, karışık ve etkileyici peyzaj değerleri sunar. Milli Park Yaban Hayatı bakımından da oldukça zengindir. Milli Park sahasında antik Physkos Şehri (Marmaris), Amos (Hisarönü) Şehri yer almaktadır. Antik çağda bu bölge Karia Bölgesi olarak tanınmaktadır. Marmaris Milli Parkı bakir kıyıları, bitki ve hayvan topluluğu açısından zenginliği ile başta cennet adası ve diğer adalar görülmeye değerdir. Ulaşım, Milli park Muğla iline 60 km. uzaklıkta olup E ve E devlet karayolu ile ulaşılmaktadır. Ayrıca deniz yoluyla da ulaşım imkanına sahiptir. Tabiat Parkları Ölüdeniz-Kıdrak Tabiat Parkı: İli :Muğla İlçesi :Fethiye Alanı hektar. Fethiye’ye 12 km. uzaklıkta Babadağ’ın eteklerinde önceleri orman içi dinlenme yeri olarak tesis edilmişken yılında Tabiat Parkı olarak ilan edilmiştir.Kıdırak’ta, Ölüdeniz’de geniş kumsallara ve temiz bir denize sahiptir. 29

Ağaç türlerinden; Mersin, Menengiç, Kızılçam, Fıstık Çamı ve Kıbrıs Akasyası vardır. Kumburnu ve Ölüdeniz lagünü görülmeye değerdir. Her türlü deniz sporları yanında metre yüksekliğindeki Babadağ zirvesinde yamaç paraşütçülüğü (Paragliding) imkanı bulunmaktadır. Ölüdeniz bu heycn verici spor için dünyanın en uygun parkurudur. Bu atlayış için Babadağ zirvesine Jeep’le tırmanırken Kızılçam, Sedir ve Ardıç ağaçlarının belirli yüksekliklerde size eşlik ettiklerini göreceksiniz. Yat girişinin yasak olduğu Ölüdeniz lagünü Kaptan Cousteau tarafından incelenmiş ve buranın tek hücreli mikroorgnizmalardan deniz kaplumbağalarına kadar birçok canlıyı barındıran doğal bir akvaryum olduğu belirtilmiştir. Sahanın batısında Aya Nikola (Gemiler) Adası da mutlaka görülmesi gereken Noel Baba (Saint Nicholas) bu adada yaşamış ve ölmüştür. Ulaşım; Fethiye’den minibüslerle her zaman ulaşılır. Tabiat Anıtı ANIT AĞACIN TÜRÜ YERİ 1.Çınar Yağcılar Hanı girişi-Muğla 2.Çınar Şemsiana Çeşmesi yanı-Muğla 3.Çınar Şemsiana Çeşmesi yanı-Muğla 4.Çınar Şemsiana Çeşmesi yanı-Muğla 5.Çınar Saburhane Camiiyanı-Muğla 6.Çınar Saburhane Meydanı-Muğla 7.Çınar Arasta içi-Muğla 8.Çınar Yeşilyurt-Muğla seafoodplus.info Çiftlik Köyü-Bodrum Çınar Peksimet Köyü-Bodrum Çınar Yalıkavak Çeşme yanı-Bodrum Çınar Kavak Meydanı-Reşadiye-Datça Palmiye Ağacı Datya Mahallesi-Datça Ardıç Datya Mahallesi-Datça Okaliptüs Datya Mahallesi-Datça Harnup (Keçi Boynuzu) Datya Mahallesi-Datça Sakız Ağacı Datya Mahallesi-Datça Dut Ağacı Datya Mahallesi-Datça Dut Ağacı Datya Mahallesi-Datça Çınar Paspatır Mevkii-Fethiye Çınar Yaka Köyü-Fethiye Çınar Yaka Köyü-Fethiye Çınar Hisarönü Köyü-Fethiye Çınar Kaya Köy-Fethiye Çınar Keçiler Köyü-Fethiye Çınar Seki-Yenice Mahallesi-Fethiye Çınar Temel Köyü-Fethiye Palamut Keçiler Köyü-Fethiye Çınar Kaya Köyü-Fethiye Ardıç Kaya Köyü-Fethiye Menengüç Hisarönü Köyü-Fethiye Pinar Ovacık-Fethiye Menengüç Ovacık-Fethiye Pinar Ovacık-Fethiye Çınar Ovacık-Fethiye 30

Çınar Ovacık-Fethiye Palamut Ölüdeniz-Fethiye Palamut Ölüdeniz-Fethiye Çınar Ölüdeniz-Fethiye Çınar Fethiye-Antalya karayolu Çınar Kabaağaç-Ağla-Fethiye Çınar Kabaağaç-Fethiye Karaağaç Kumluova Köyü-Fethiye Çınar Saklıkent Köyü-Fethiye Andız Döğer Köyü-Fethiye Andız Döğer Köyü-Fethiye Andız Döğer Köyü-Fethiye Çınar Arsa Köyü-Fethiye Karaçam Arsa Köyü-Fethiye Çınar Bağlı Ağaç Köyü-Fethiye Çınar Bağlı Ağaç Köyü-Fethiye Çınar Bağlı Ağaç Köyü-Fethiye Pinar Arsa Köyü-Fethiye Pinar Arsa Köyü-Fethiye Çınar Yaka Köyü-Fethiye Çınar Yaka Köyü-Fethiye Çınar Yaka Köyü-Fethiye Çınar (12 Adet) Yaka Köyü-Fethiye Çınar (60 Adet) Yaka Köyü-Fethiye Çınar Temel Köyü-Fethiye Çınar Kınık Köyü-Fethiye Çınar Bekçiler Köyü-Fethiye Kara Kavak Çaltılar Köyü-Fethiye Çınar Günlükbaşı-Fethiye Pinar Karadere Köyü-Fethiye Çınar Ağla Köyü-Köyceğiz Meşe Ağacı Selimiye Köyü-Marmaris Çınar Bayır Köyü-Marmaris Çınar Bayır Köyü-Marmaris Çınar Bayır Köyü-Marmaris Meşe Bozalan Köyü-Milas Meşe Bozalan Köyü-Milas Çınar Bozalan Köyü-Milas Palmiye Güllük-Milas Palmiye Güllük-Milas Palmiye Güllük-Milas Palmiye Güllük-Milas Palmiye Güllük-Milas Palmiye Güllük-Milas Okaliptüs Akçapınar-Ula Sığla Ağaç Topluluğu Okçular Köyü-Ortaca Sığla Ağaç Topluluğu Yerbeleni-Ortaca Tabiatı Koruma Alanları 31

Sırtlandağ Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı: İli :Muğla İlçesi :Milas Alanı hektar Ülkemizde az rastlanan bir tür olan Halep Çamı (Pinus helepensis) Türkiye’deki iki tabii yayılış alanlarından birini teşkil eden nadir bir ekosistemi oluşturmaktadır. Bölge zengin bir yaban hayatı potansiyeline sahip olup tehlikeye maruzdur. Tabiatı koruma alanı içerisinde Halep Çamı başta olmak üzere Kızılçam (Pinus brutia), Sakız Ağacı (Piztacia lamtiscus), Pırnal Meşesi (Quescus ilex), Yabani Zeytin (Olea oleaster), Akçameşe (Philyea media), Defne (Laurus nobilis), Laden (Cistus sp.), Dağ Çileği (Arbutus endrachnea), Ardıç (Juniperus nana) ağaçları ve yaban hayvanlardan tilki, çakal, yaban domuzu, tavşan, kirpi, keklik, benekli su tavuğu, karatavuk bulunmaktadır. Ulaşım; Tabiat koruma alanı Milas’a 13 km., Bodrum’a 25 km., Muğla’ya 81 km uzaklıktadır. BToprak Muğla ilinde büyük toprak grublarına göre toprak dağılımı: KIRMIZI AKDENİZ TOPRAKLARI Büyük Menderes ve Batı Akdeniz havzalarına giren il alanında dağların yüksek kesimleriyle havza tabanları arasında geniş yer seafoodplus.info topraklar,bir yandan kırmızı kahverengi Akdeniz topraklarıyla,bir yandan da havza tabanlarına doğru alüvyal ve kalüvyal topraklarla geçişli olarak yayılır. Dalgalı ve eğimli alanlardan oluşmuştur. Toprak genellikle sığ ya da çok sığdır. Çoğunlukla tam bir tabakalaşma yoktur. Kırmızı Akdeniz Topraklarının büyük bölümü ormanlık ve fundalıktıseafoodplus.info tabanlarına yakın kesimlerde bazı alanlar ise ya mer’a ve bağ-bahçe kullanımı altında ya da kuru ve sulu tarıma ayrılmıştır. KAHVERENGİ ORMAN TOPRAKLARI İlin dağlık kesimleri yer yer kestane rengi topraklarla ve kahverengi orman toprakları ile kaplıdır. Ana madde kireçli marn ve kalkerlidir. Bunlar yarı olgun topraklardır. Yayılım alanlarında eğim yüksektir. Bu toprakların doğal bitki örtüsü orman, ağaç ve ağaççıklardan oluşmaktadır. ALLÜVİYAL ve KOLLİVİYAL TOPRAKLAR Alanca çok büyük önem taşımakla birlikte il tarımı açısından önemi büyük olan toprak grubu allüviyal topraklardır. Vadi tabanları,ovalar ve iç kesimlerdeki çöküntü düzlükleri allüviyal topraklarla kaplıdıseafoodplus.infoların taşıdığı maddelerin yığılmasıyla oluşan bu genç topraklarda taşınma yoğunluğuna göre çeşitli tabakalar ortaya çıkmıştıseafoodplus.info toprakların özellikleri ırmak yataklarından uzaklaştıkça değişmeye başseafoodplus.info topraklarda hemen hemen tüm tarım ürünleri yetiştirilebilir. 32

İlde allüviyal toprakları çevreleyen az eğimli alanlar, kolliviyal topraklarla kaplıdıseafoodplus.info yüzey sularının yakın yerlerden taşıdığı maddelerin,eğim azaldığı için kesimlerde birikmesiyle oluşmuşseafoodplus.info toprak grubunda allüviyal toprak grubunda olduğu gibi hemen hemen tüm tarım ürünleri yetiştirilir. Allüviyal ve kolliviyal topraklarla kaplı yörelere komşu kesimlerde, yer yer kestane rengi topraklar oluşmuştur. Marn, yumuşak kalker ve konglomeralar üzerinde oluşan bu olgun topraklarda tabaklanma düzeyi yüksektir. RENDZİNA TOPRAKLAR Kıyı kuşağında rastlanan bir toprak grubudur. Bunlar ovaların yüksek eğimli kesimlere yakın yerlerdeki seafoodplus.info yaşlı, çok kireçli marnlar ve yumuşak kalkerler üzerinde oluşmuş yarı olgun topraklardır. Rendzina toprakların yayılım alanında eğim yüksek değildir,dalgalı bir yapı vardır. Bu toprakların doğal bitki örtüsü makilerle otsu bitkiler oluşturmaktadır. İlde yetişen tüm maki türlerine bu topraklar üzerinde rastlanabilir. Muğla ilinde bu ana toprak grubları dışında, öbür toprak grublarına da rastlanır. Bunların başlıcaları; tuzlu-alkali topraklar, yüksek dağ-çayır toprakları, kalkersiz kahverengi topraklar, kalkersiz kahverengi orman toprakları ve kırmızı–kahverengi Akdeniz topraklarıdır. Köyceğiz Gölü ve çevresindeki tektonik bölge, peridotit anakayalarla dağlık bölgeye bağlanmaktadır. Bu anakayalar üzerindeki kırmızımsı ve sarımtrak kırmızı renkli topraklar bitki besin maddeleri yönünden fakir, magnezyumca zengindir. Genelde sığ ve çakıllı, ancak kimi yerlerde derin olan kırmızı topraklar kireçtaşı ana kayaların çatlaklarında yaygın olarak bulunur. Kireçtaşı anakayaların üstünde genelde terra rossa, terra fusca ve kahverengi orman toprakları vardır. Gerek peridotit ve gerek kireçtaşı anakayalar üzerinde kızılçam (P. Brutia) ve/veya maki toplulukları egemen bitki örtüsünü oluşturur. Dağların eteklerinden başlayıp alüvyal ovalara kadar uzanan alanlarda, oldukça taşlı ve çakıllı kolüvyal topraklar bulunur. Bu topraklar üzerinde, yer yer m yüksekliğe varan kesimlerde tarımsal üretim yapılmaktadır. Alandaki diğer bir temel toprak grubu ise, Köyceğiz Gölü ve akarsuların çevresinde bulunan ovalardaki alüvyal topraklardır. Bu alüvyal ovalar ile 1.,2. ve 3. arazi kullanım kabiliyet sınıfına giren diğer topraklar yaygın biçimde tarımsal üretime tahsis edilmiştir Alüvyal subasar ovanın küçük bir bölümü de yüksek taban suyu düzeyini tolere edebilen endemik sığla (Liquidambar orientalis) ağacı meşcereleri ile halofit ve hidrofil bitkilerin bulunduğu bataklık görünümünde alanlarla kaplıdır. Bağlar ve zeytinlikler 4. sınıf topraklar üzerindedir. BSu Kaynakları Bİçmesuyu Kaynakları ve Barajları Dalaman çayının bülüşlü mevkii eski köprü yanında bulunan içme suyu kuyularından Dalaman ilçesine içme suyu sağlanmaktadır. 33

Dalaman Akköprü barajı ve hidroelektrik santrali yılında inşaata başlanmış olup %98 kısmı tamamlanmış olup tarihinde açılışı yapılacaktır.  MW Kurulu Güç / GWh Yıllık Üretim  Ha Arazi Sulaması  13 milyon m3 Gövde Hacmi ve ,5 m yüksekliğiyle Türkiye’nin 6. geniş Baraj Gövdesi TABLO B İl Köy Hizmetleri Müdürlüğünden alınan bilgilere göre İlimizde açılan sondaj kuyuları: İlçesi Ünitesi Açıldığı Açan/ Derinlik seafoodplus.info seafoodplus.info Verim Mevcut Yıl Açtıran (m) (m) (m) (Lt/Sn) Durum Kurum Marmaris Bozburun 88 39 4 24,6 4 İçilir Merkez Yeniköy 88 80 14 59 10 İçilir Marmaris Söğüt-Taşlıca gr. 88 51 4 9 10 İçilir Bodrum Akyarlar 88 48 4,5 28 5 İçilir Marmaris Bayır 89 Kuru Kuru Merkez Kıran 89 32 Kuru Kuru Bodrum Kızılağaç-Çiftlik gr. 89 80 20 46 6 İçilir Milas Danişment 89 48 20 25 5 İçilir Yatağan Akgedik 89 80 33 37 10 İçilir Milas Balcılar-Hasanlar gr. 89 71 33 39 5 İçilir Milas Kuzukaya 89 60 24 25 12 İçilir Milas Hacıahmetler 89 32 11 17 5 İçilir Milas İçme 89 40 7 17 10 İçilir Milas Çamköy 89 32 83 5 İçilir Bodrum Konacık 89 Kuru Kuru Merkez Dutçuluk Tes. 89 90 Kuru Kuru Datça Sındı 90 90 Kuru kuru Bodrum Güvercinlik 90 43 Kuru Kuru Bodrum Ortakent 90 Muhtarlık İçilir Datça Emecik 90 17 69 7 İçilmez Datça Yaka 90 80 Kuru Kuru Marmaris Turunç 90 64 Kuru Kuru Ula Kızılağaç 90 1 80 5 İçilir Bodrum Sazköy gr. 90 80 22 63 10 İçilir Milas Kısırlar 90 76 8 68 1,5 İçilir Marmaris Osmaniye 90 70 2 25 6 İçilir Merkez İkizce 91 48 Kuru Bodrum Güvercinlik 91 43 Kuru Bodrum Peksimet 91 Özel İdare 73 2 29 10 İçilir Milas Çandır 91 Özel İdare 44 Milas KHZ Kırcağız seafoodplus.info 91 67 15 42 3 İçilir Ula KHZ Gökova seafoodplus.info 91 50 13 15 15 İçilir Merkez Kıran 91 80 Kuru Bodrum Çömlekçi 91 80 11 36 8 İçilir Bodrum Dağbelen 91 76 Bodrum Türkbükü 91 Bodrum Yaka 91 72 Bodrum Yeniköy 91 34

Dalaman Şerefler 91 Muhtarlık 36 Marmaris Hisarönü 91 80 1 2 10 Marmaris Osmaniye 91 24 11 15 6 İçilir Milas Beçin 91 59 68 8 İçilir Milas Kazıklı-1 91 16 Kuru Milas Kazıklı-2 91 13 Milas Kısrılar gr. Ula Kızılağaç 94 Muhtarlık 76 15 18 13 İçilir ve boru Bodrum Bahçeyaka 94 Muhtarlık ve boru Merkez Yenice 94 80 4 15 15 İçilir Milas Menteş 95 Kuru Bodrum İslamevleri-2 95 Kuru Fethiye Temel-1 95 Kuru Fethiye Çukurincir-İzzettin gr. 95 Kuru 35

Merkez Derinkuyu 95 86 45 47 4 İçilir Merkez Yeniköy 95 72 15 46 7 İçilir Bodrum Dereköy 95 60 6 21 15 İçilir Fethiye Doğanlar 95 92 7 57 5 İçilir,inşa atı devam. Fethiye Temel-2 96 48 6 8 25 İçilir Fethiye Yayla-Atlıdere-Boğalar 95 72 1 28 10 İçilir,inşa at devam. Marmaris Osmaniye 96 Kuru Milas Boğaziçi 96 31 7 9 10 İçilir seafoodplus.info Nebiler 96 Kuru Ula Turgut 95 24 3 11 5 İçilir Ula Ataköy 96 20 9 12 15 İnşaatı devam Ortaca Dereköy 96 50 9 11 25 İçilir Milas Pınarcık 96 44 20 22 6 Merkez Emlakdere 96 Özel idare 60 70 20 İçilir Köprübaşı Kazaklı gr. 96 Özel idare 0 56 6 İçilir Bodrum İslamevleri-1 95 Kuru Bodrum Yahşi 95 72 14 52 3 İçilir seafoodplus.info Kurucaova 96 32 0 12 5 İçilir Milas Dörttepe 96 38 5 8 20 İçilir Milas Kemikler 96 28 Kuru Milas Kızılcakuyu 96 52 18 20 6 İçilir Milas Menteş 95 24 56 4,8 İçilir Milas Ulaş 95 İhale 81 93 4,5 İçilir Marmaris Orhaniye-Keçibükü 96 Özel idare 32 14 18 6 Marmaris Bayır 96 Özel idare Kuru Datça Yazıköy 97 28 10 22 2 Tortu Merkez Akçaova 97 40 46 10 İçilir Bodrum İslamevleri 97 8 39 8 İçilir Datça Karaköy 97 14 21 5 İçilir Ula Yeşilova 97 50 39 40 15 İçilir Yatağan Bozarmut 97 44 11 14 18 İçilir Datça Yaka-1 97 96 Kuru Datça Yaka-2 97 Kuru Ula Armutçuk 97 66 39 40 15 İçilir Merkez Kıran 97 5 40 4 İçilir Milas Akçalı 98 30 10 18 4 İçilir Milas Aslanyakası 98 4 İçilir Milas Bahçeburun-2 98 48 5 21 15 İçilir Milas Karacaağaç 98 92 Kuru Milas Çamköy 98 36 39 15 İçilir Bodrum Yalıkavak-Gökçebel 98 Kuru Projesi yok Merkez Kafaca 99 72 Datça Hızırşah 99 40 25 35 2,5 İçilir Milas Çamova-Bağcılar Mh. 99 92 0,2 Kuru Ortaca Karadonlar 99 88 3 5 20 İçilir, inşaatı devam Ortaca Yeşilyurtlar 99 76 0 6 20 Ula Kıyra-Oyrualanı Mh. 99 28 11 14 15 İçilir, 36

inşaatı devam Yatağan Bahçeyaka 99 76 23 24 15 İçilir Milas Narhisar 99 28 6 17 5 Tortulu Ula Çörüş 99 25 4 13 10 İçilir Merkez Çiftlik 99 8 97 0,3 Program ödeneği var. Merkez İkizce 99 8 85 5 İçilir Yatağan Kavak Özel idare 46 87 6 İçilir Yatağan Çakırlar Özel idare 48 80 4 Bodrum Bahçeyaka Özel idare 35 41 5 İçilir Bodrum Dağbelen Özel idare Tortulu, proje yapılacak Marmaris Yeşilbelde Özel idare 36 1,5 29 3 Ödeneği yok Milas Kalınağıl Özel idare 88 14 80 2,5 Yetersiz Marmaris Hisarönü-Değirmenyanı Özel idare 64 12 35 7 İçilir Milas Kıyıkışlacık-kazıklı gr Özel idare İçilir Milas Çökertme Özel idare Kuru Milas Günlük Özel idare 60 18 46 3 Projesi yok Bodrum Dereköy Özel idare Bodrum Çamlık Kuru Datça Yaka Kuru Milas Hasanlar 72 22 23 18 İçilir Milas seafoodplus.infoeresi 40 6 8 1,5 İçilir Datça Cumalı 32 14 20 8 İçilir Marmaris Çamlıyurt 22 7 9 7 İçilir Milas Günlük 24 Kuru Projesi yok Milas Gürçamlar 62 Projesi yapılacak Milas Kapıkırı 20 İçilir Ortaca Gökbel 60 32 33 15 İçilir Bodrum Mazı 20 7 16 3 Milas Koru 80 Milas Epçe 32 10 19 2 İçilir, projesi yok Merkez Çiftlik 80 32 40 2 Projesi yok Bodrum Dağbelen 13 40 6 Projesi yok Marmaris KHZ İçmeler Tes. 52 11 33 2 Projesi yok Milas İkizköy Milas Kayabükü Kuru Yatağan Gökpınar 52 16 17 6 İçilir,inşa atı devam Ula Yeşilçam 76 Kuru Köyceğiz Sultaniye 36 13 19 3 Projesi 37

yok Milas Karahayıt 36 11,5 22 6 Projesi yok Merkez Kuzluk Özel idare 20 55 4 İçilir Marmaris Taşlıca Özel idare Susuz Datça Emecik Özel idare Susuz Marmaris Söğüt Özel idare Susuz Milas Alatepe Özel idare Susuz Datça Yaka Özel idare Susuz Merkez Kıran-Turnalı 36 1,5 seafoodplus.info Çamlıyurt 5 97 3 Prj. yapılacak Yatağan Doğanköy 27 79 6 Projesi yapılacak Fethiye Boğziçi-Dodurga gr. susuz Milas Eğridere 48 Projesi yapılacak Milas Gürçamlar 62 14 24 6 Projesi yapılacak Milas Kafaca 40 Milas Kayabükü 84 16 63 2 Ortaca Osmaniye 24 Susuz Ula Şirinköy 44 4 18 3 Marmaris Karacasöğüt 92 18 78 2 Dalaman Hava Meydan Kom. 6 48 15 Projesi yapılacak Milas Kızılcayıkık Özel idare 60 12 45 6 İçilir Milas Kısırlar Özel idare 88 12 53 2,5 İçilir Yatağan Elmacık Özel idare 94 0 19,5 3 Projesi yapılacak Fethiye Uzunyurt 48 2 Marmaris Söğüt 36 Susuz Milas Kafaca 40 66 İçilir Bodrum Çölekçi 6 İçilir Milas Çamovalı Milas Çomakdağ-Kızılağaç Susuz Milas Sarıkaya Susuz Fethiye Gölbent 40 15 İçilir Fethiye Dodurga 40 1 İçilir Merkez seafoodplus.infoA.A2P. 36 Susuz Milas Menteşe 8 İçilir TABLO BMuğla İlindeki İşletmede ve İnşaat halinde olan Baraj ve Göletlerin Özelikleri Depolama Yeri Amacı Aşaması Min. Su Max. Göl Göl Norm Tesisinin Kotu (m) Su Alanı Hacmi al Su Adı Kotu (NSS) (NSS) Kotu (m) (ha) (hm³ (m) Bayır Barajı Muğla-Yatağan Sulama İşletmede ,95 ,75 45 7,12 ,5 Mumcular Muğla-Milas Sulama-İçme İşletmede 40 60 19,4 60 Barajı ve Kullanma 38

Suyu Akgedik Muğla-Milas Sulama* İşletmede 70 ,70 29 Barajı Geyik Barajı Muğla-Milas Sulama-İçme İşletmede ,65 41,1 ,5 ve Kullanma Suyu Marmaris Muğla-Marmaris İçme Suyu İşletmede 57,18 28 29,47 50,50 Barajı Temini Kazan Göleti Muğla Sulama İşletmede ,38 36,3 3 ,36 Akköprü Muğla-Köyceğiz Sulama+Enerj İnşaat ,50 ,5 Barajı i+Taşkın halinde Koruma** - NSS = Normal Su Seviyesi - * Milas ve Berçin belediyeleri tarafından içme ve kullanma suyu talep edildiğinden revize planlama raporu hazırlanmaktadır. - ** Dalaman, Ortaca ve Dalyan yerleşim birimlerinin İçme Suyu ihtiyacını karşılamak üzere revize planlama çalışmaları yapılacaktır. - Maksimum değerler (kot, hacim, alan) taşkın durumunda ulaşabilecek azami değerlerdir MUĞLA İLİNDEKİ İÇME VE KULLANMA SUYU PROJELERİ VE TESİSLERİ BODRUM YARIMADASI İÇMESUYU PROJESİ Türkiye’nin en önemli turizm merkezlerinden biri olan Bodrum ilçesi ve Bodrum Yarımadası’nda yerleşik nüfusun yanı sıra, seafoodplus.info nüfusu, turizm nüfusu ve günübirlik ziyaretçilerin oluşturduğu kesimlerin su ihtiyaçları o kadar artmıştır ki mevcut su kaynakları yetersiz kalmış ve Bodrum Yarımadası’na ilave içmesuyu temin edilmesi gerekli görülmüştür. Bodrum Yarımadasının acil içmesuyu ihtiyacının karşılanması gayesi ile geliştirilen Bodrum Yarımadası Acil İçmesuyu Projesi ile 5 milyon m3 Geyik barajından, 4,72 milyon m3’de Çamköy kaynaklarından ve mevcut kaynaklarda dikkate alınarak Bodrum Yarımadasının içme, kullanma ve endüstri suyunun yılına kadar olan ihtiyacın karşılanması planlanmıştır. A- Bodrum İçmesuyu tesisleri ve isale hattı 1.kısım inşaatı işi Bodrum Yarımadası Acil İçmesuyu Projesi İçmesuyu Tesisleri ve İsale Hattı 1. Kısım İnşaatı” işidir. Bodrum Yarımadasındadır. Bodrum Yarımadasının içme ve kullanma suyu ihtiyacını Geyik Barajından ve Çamköy YAS kuyularından temin edilme işidir. Ana isale hattı, Kuzey ve Güney Dağıtım Hattı, Kuzey ve Güney Depo bağlantı hatlarından olmak üzere; tarihi itibariyle m çeşitli çaplarda boru döşenmiş, 12 adet deponun betonarme ve mekanik inşaatı tamamlanmış, 5 adet deponun betonarmesi bitirilmiş, mekanik aksam inşaatı devam etmektedir. 3 deponun da betonarme inşaatına devam edilmektedir. Sanat yapıları ve diğer mekanik işler boru döşeme aşamasında yapılmaktadır. . B- Bodrum İçmesuyu arıtma tesisi inşaatı işi Bodrum Yarımadası Güvercinlik yerleşim yeri, ambarlı sırtındadır. Bodrum Yarımadası Güvercinlik yerleşim yeri, ambarlı sırtındadır. Bodrum Yarımadasının içme ve kullanma suyu ihtiyacını Geyik Barajından, Mumcular barajından ve Çamköy YAS kuyularından temin edilen suların arıtılması işidir. Proje Muğla ilinin Bodrum ilçesi Güvercinlik tepesinde m ile m kotları arasında inşa edilmektedir. Ayrıca mevcut Mumcular arıtma tesisinde de kapasite artırımı ve rehabilitasyon amacına yönelik ilave tesisler yapılmaktadır. Arıtma tesisi 1. kademe yılı ihtiyacı için 40 m3 / gün 2. kademe için de 40 m3 / gün ve nihai kapasite 80 m3 / gün olacak şekilde belirlenmiştir. 39

tarihi itibarıyla inşaat temel kazıları bitirilmiştir. Binaların % 90’ninin kaba inşaatı bitirilmiş olup biten kısımların mekanik aksamlarının montajına başlanmıştır. İşin fiziki gerçekleşmesi % 70 ‘dir. C- Bodrum 2. kısım İçmesuyu isale hattı inşaatı işi Muğla’nın Bodrum ilçesinde Bodrum yarımadasındaki tüm beldelerin içme suyunu karşılamak amacıyla yapılmaktadır. Proje Milas-Yatağan arasındaki Mevcut Geyik Barajından alınacak yıllık 5,00 milyon m3 suyu Milas-Çam köy civarında mevcut Geyik Barajı - Yeniköy Termik Santralı hattından alınacak, ayrıca Milas Çam köyde açılan 6 Adet derin kuyudan alınacak yıllık 4,72 hm3 YAS’nin Bodrum Güvercinlikte yapılmakta olan arıtma tesisine iletmesi amaçlanmıştır. İşimiz hızlı bir şekilde devam etmekte olup toplam uzunluğu ( ÇELİK + HDPE olmak üzere ) 29 m olan Ana isale hattı ve bağlantı hatlarının tamamının borusu döşenmiştir. Çamköy mevkiinde bulunan kuyuların depoları ile içmesuyu depoları bitmiş olup kalan birkaç sanat yapısında çalışmalar hızlı bir şekilde devam etmektedir. İşin fiziki gerçekleşmesi % 98 seviyesindedir. MİLAS-GEYİK BARAJI : Sarıçay üzerindedir. Türkiye Elektrik Kurumuna ait bin kilovat kurulu gücünde inşa edilen Milas Yeniköy Termik Santrali’ne yılda milyon m3 soğutma ve kül suyu temin etmek amacı ile yapılmıştır. Depolama hacmi hm3 olup, gölalanı ha‘dır. Geyik Barajından Bodrum yarımadası’na yılda 5 hm3 İçme Suyu verilmesi planlanmaktadır. MARMARİS BARAJI Marmaris barajı Mariç-Belbir’e devredilmiştir. Muğla İli, Marmaris İlçesinin 11 km kuzeyinde Kocalan deresi üzerindedir. Barajın inşaatı bitmiştir. Marmaris Barajı’ndan içme suyuna verilecek su yılda 22,39 hm3’ tür. MUMCULAR BARAJI Su Kaynağı : Batış ve Gökpınar dereleri Toplam depolama hacmi : 19,4 hm3 Aktif Hacim : 17,6 hm3 Toplam göl hacmi : 19,4 hm3 Bodrum Yarımadasına İçme- Kullanma Suyu için 5 hm3/yıl su ayrılmıştır. Gölalanı ha’dır. HİSARÖNÜ BARAJI Ön inceleme aşamasındadır. PROJENİN YERİ : Muğla ili Marmaris ve Datça ilçesi sınırları içinde AMACI : İçmesuyu SU KAYNAKLARI : Kazandere İÇME SUYU : 18,94 hm³/yıl BYer altı Su Kaynakları TABLO BDSİ Bölge Müdürlüğü İl Bazında yer altı suyu Envanteri; 40

TAHSİS EDİLEN REZERV TOPLAM KALAN HAVZASI OVASI İŞL (TOPLAM-hm3/yıl) TAHSİS REZERV Alt havzası REZER. İçme Sulama (Toplam) Sanayi (hm3/yıl (hm3/yıl) (hm3/yıl) suyu DSİ Belgeli Sul+Koop. Sul. seafoodplus.infoes 7 Yatağan 11 2,63 - 0,73 0, 3, 7/25 seafoodplus.infoes 7 seafoodplus.info - 0, - 0,25 - 0, - Batı Akdeniz Muğla 30 9,82 - 1,65 - 11,47 17,4 (8) Merkez 8/7 “ Ula 8/8 - 1,08 - 0,05 - 1,13 - “ Milas 8/2 18 7,6 - 5,98 - 13,58 4,42 “ Selimiye 38,5 - - - - - - Ekinambarı 8/3 “ Karaova - - - - - - 8/5 “ Bodrum 10 5,26 1,8 1,88 - 8,94 1,06 Yarımadası 8/4 “ Datça 8/10 13 3,2 - 1,05 - 4,25 3,59 “ Marmaris - 4,6 - 0,56 - 5,16 - 8/9 “ Köyceğiz - 11, - 3,36 - 15, - 8/11 “ Ortaca 80 - - 0, - 0, 47, Dalaman - 8,54 - 9,21 - 17,75 - Çayı Havzası 8/12 “ Fethiye 20 6,78 - 0,8 - 7,58 12,24 8/16 “ Ören 8/6 - - - - 17 17 - TOPLAM ,5** 61, 1,8 25, 17, , 92, **Savranköy,Ekinambarı ve Gökova Kaynakları rezervi dahil değildir. Tablo B Muğla İli Sınırları İçindeki Yeraltı Suyu Sulama Tesisleri YILI DSİ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ MUĞLA TOPRAK-SU KOOPERATİFLERİNCE İŞLETİLEN SULAMALAR Bulunduğu Sulama Sulama Yer İşletmeye Sulama Alanı Net (ha) Kuyu Adedi Adı Ünitesi Açıldığı Brüt Yılı Yılı Yılı Yılı Adı İl İlçe Yıl Kesin Proğram Kesin Proğram Sazköy Sazköy Muğla Bodrum - 75 75 3 3 Bozarmut Bozarmut Muğla Bodrum - 1 1 Kızılyaka Muğla Ula - 6 6 Çamköy Çamköy Muğla Milas - 4 4 Şube Müd.-Muğla Toplamı - 10 14 41

BAkarsular Muğla İli toprakları, Büyük Menderes havzası ve Batı Akdeniz havzasına girer. Bu iki havza, ülkenin orta büyüklükteki havzasıdır. seafoodplus.info AKDENİZ HAVZASI Muğla’nın Gökova Körfezi ile Akdağlar arasında kalan kesimi bu havzaya girer. Su toplama alanı km2 olan havzanın ortalama yıllık hacmi 7 milyar m3‘e yakındır. Havzada hektar ovalık alan vardır. Bunun hektarı sulanabilir seafoodplus.infoı Akdeniz havzasının suları Dalaman ve Eşen Çaylarıyla Akdeniz’e boşalmaktadıseafoodplus.info çaylar aynı zamanda ilin en önemli iki akarsuyudur. DALAMAN ÇAYI : Dalaman Çayı Boncuk Dağlarının kuzey yamaçlarından kaynaklanır. Kuzeydoğu yönünde akarak Burdur’un Gölhisar çukurluğuna ulaşıseafoodplus.info çöküntü alanında Akdağlar’ın Burdur il alanına dökülen uzantılarından doğan,çok sayıda küçük akarsu ile seafoodplus.infoğudan ve batıdan bu iki dağdan doğan,kısa ama bol sulu derelerle beslenen Dalaman Çayı, Oğlansini‘nin Kuzeyinden Muğla topraklarına girer. Doğudan Hüsniye ve Gürlek Çaylar’ını, batıdan Gök Çayı Ören Çayı‘nı ve Cehennem deresini alarak genişseafoodplus.infon Çayı’na karışan bu akarsulardan özellikle Hüsniye ve Gürlek Çayları Boncuk Dağları‘nın Akdeniz‘in nemli rüzgarlarına açık kesimlerde doğduklarından sürekli bol sulu çaylardıseafoodplus.info karşılık batıdan karışan Gök Çay, Ören Çayı ve Cehennem Deresinin suları kış aylarında çok bol, yaz aylarında çok azdır. Yazın dar ve derin vadileri kuru-oluklar durumundadır. Dalaman Çayı,Bezkese’de dar vadiden çıkarak taşıdığı alüvyonlarla Dalaman Ovasına seafoodplus.infoış ovada hızlıdıseafoodplus.info denize yakın Kızılkurt yakınlarında akışı yavaşlamaya başseafoodplus.infon Çayı,Sarısu yöresinde sığ bir bataklıkla denize ulaşır. Dalaman Çayı’nın su toplama alanı km2 dolayındadıseafoodplus.info toplama alanı pek geniş olmamasına karşın,suyu genellikle çok boldur.Çünkü akarsuyun yukarı havzası bol yağış alan yüksek dağlarla çseafoodplus.infon Çayı’nın saniyede taşıdığı en az su miktarı Ağustos başında10 m3’e ulaşır. EŞEN ÇAYI : Muğla İli’nin Batı Akdeniz havzasında kalan ikinci büyük akarsuyudur. Akış rejimi ve havza özellikleri açısından Dalaman’a benzeyen Eşen Çay’ı Akdağlar’ın kuzeybatı yamaçlarından doğar, Seki Yaylası’na dek güneybatı yönünde akar. Batı’dan Boncuk Dağları’ndan, doğudan Akdağlar’dan kaynaklanan çok sayıda küçük dereler ile birleşir. Daha sonra batıdan güneybatıya doğru geniş bir yay çizerek Ören’e ulaşır.Ören‘den sonra çok geniş bir vadide güneye doğru akmaya başlayan Eşen Çayı, Eşen Ovası‘nda Muğla-Antalya sınırında Akdeniz’e dökülür. Eşen Çayı’nın hemen hemen tümü il alanı içinde kalır. Suyu yaz-kış bol, ama yazın Dalaman Çayı‘na göre biraz daha azdır. KARGICIK ÇAYI : Muğla İli‘nin Batı Akdeniz havzasına giren bölümünde yer alan Köyceğiz Gölü‘ne dökülen küçük bir seafoodplus.info,Köyceğiz-Ağla Köyü‘nün kuzeydoğusundan doğar güneybatı yönünde yaklaşık km aktıktan sonra Yüksekbük yöresinden Köyceğiz Gölü’ne dökülür. 42

NAMNAM ÇAYI : Köyceğiz Gölü’ne dökülen, önemli sayılabilecek ikinci akarsudur. Ula İlçesi’nin km kadar doğusundan doğar.Önce kuzeydoğudan güneybatıya sonra güneybatıdan güneydoğuya doğru akarak Köyceğiz Gölü’nün kuzeybatısındaki Günlük-Düveç yöresinde göle dökülür. Uzunluğu 30 km kadar olan Namnam Çayı kışın ve ilkbaharda taşmaktadır. Yazın ise suyu iyice azalmaktadır. 2.BÜYÜK MENDERES HAVZASI : Bu havza,Güneybatı Anadolu’da Büyük Menderes Irmağı, doğrudan denize ulaşan kimi küçük akarsular ve birkaç gölün havzasından oluşur. Su toplama alanı yaklaşık m2‘seafoodplus.infoın,ortalama yıllık su hacmi 4,5milyar m3 dolayındadır. Büyük Menderes havzasında hektar ovalık alan vardıseafoodplus.info yaklaşık hektarı sulanabilir niteliktedir. DİPSİZ ÇAYI : İlin Büyük Menderes havzasında kalan en önemli seafoodplus.infolarını Doğu Menteşe Dağları’nın güneybatı yamaçları ile, Batı Menteşe Dağları’nın kuzeydoğu yamaçlarından almaktadır. Bu kollar Yatağan yakınında birleşerek Dipsiz Çayını oluşturur. Kuzeybatı yönünde akarak Yatağan Ovası’nın ortasından geçen Dipsiz Çayı daha sonra kuzeye yönelerek Aydın topraklarına girer ve Büyük Menderes Irmağı ile birleşir. Akarsudan yararlanılarak Yatağan Ovası sulanmaktadır. SARI ÇAY : Kısa bir akarsu olan Sarı Çay, yazın tümüyle kurumaktadır. Kışın ise yer yer bataklıklar oluşturarak Güllük Körfezi‘ne dökülür. ’lerde kurutma çalışmalarıyla bu bataklıklar tarım alanlarına dönüştürülmüştür. Muğla İli Sınırları içerisinde bulunan önemli su kaynakları Suyun Adı Min. Akım (m³/sn) Max. Akım (m³/sn) Ort. Akım (m³/sn) Dalaman Çayı 9,51 43 Kargıcak Çayı 0,35 22,8 1,33 (Köyceğiz AGİ) Eşen Çayı (Ören Reg. 1,65 14,9 AGİ) Namnam Çayı (Döğüş 0, 9,65 belen AGİ) Dipsiz Çayı 0, - 4, Sarıçay (Kocakavak - 1,32 AGİ) Karaçulha Deresi 0, 2,2 0, Batış Deresi (Karaova - 35,4 0, AGİ) Kaynak DSİ Bölge Müd. (Uzun Yılar Ort.) BGöller ve Göletler 43

1. KÖYCEĞİZ GÖLÜ : Köyceğiz’in güneyinde yaklaşık 65 km2’lik alanı kaplamaktadır. Derinliği m arasında değişen göl, 8 km uzunluğunda dar bir boğazla Akdeniz’e bağlanmaktadır. Eski bir tektonik çukurluğun sularla dolmasıyla oluşmuştur. Yüzeyinin yükseltisi 6 m’dir.Kışın göl kabararak Köyceğiz’e yaklaşır. Kabarma sürerse, fazla su boğaz aracılığı ile denize boşalır. Denizle sürekli bağlantılı olduğundan gölün suyu tuzludur. Gölde başta Kefal olmak üzere çeşitli balıklar yaşar. Köyceğiz Gölü’nü Akdeniz’e bağlayan boğazın ucunda, bu göle bağlı SÜLÜNGÜR GÖLÜ adı verilen küçük bir göl daha vardır. seafoodplus.info GÖLÜ : Milas yakınındaki Hacat Gölü, Sarı Çay’ın denize açılma noktasında,eski bir koy ağzının akarsuyun taşıdığı alüvyonlarla kapanması sonucu oluşmuştur. Derinliği en çok 1,5 m olan sığı bir göldür. Bol balık bulunan gölde,denize açılan boğazda bir dalyan kurulmuştur. Kışın kabaran gölün denize boşalışı kolayca izlenebilmektedir. seafoodplus.info GÖLÜ : Milas İlçesi’nin kuzeybatı ucunda yer alan Bafa Gölü, Büyük Menderes Irmağı’nın yüzyıllar boyu getirdiği birikintilerin, eski Latmos Körfezi’nin batısını doldurmasıyla oluşmuştur.Yüzölçümü yaklaşık 64 km2 olan gölün 28 km2’si Muğla, kalan bölümü ise Aydın ilinde kalmaktadır. Bol balık bulunan gölün Söke kesiminde bir dalyan kurulmuştur. seafoodplus.infoİK GÖLÜ : Milas İlçesi‘nde Beçin Platosu üzerinde yer alan küçük bir krater gölüdür. Yaklaşık 4 km2‘lik bir alanı kaplayan gölün derinliği m arasında değişmektedir. 5.SÜLÜNDÜR GÖLÜ : Ortaca İlçesi’nin 10 kilometre güneybatısında yer almakta olup, göl yüzeyi hektardır. seafoodplus.info GÖL : Dalaman İlçesi’ne 10 kilometre mesafede olup, göl yüzeyi hektardır. seafoodplus.infoDERE SULAMA GÖLETİ : Muğla İli, Ula İlçesi‘nin batısında yer alan Akarcadere Göleti da‘lık sahayı sulama amacıyla yapılmıştır.Gölet yağış havzasında yıllık su verimi m3 olup göletteki faydalı su hacmi m3’tür. seafoodplus.info-KAZAN GÖLETİ : Bahçeyaka,Gökpınar,Gökdere ve Bozüyük köylerine ait hektar tarım arazisinin sulanması amacıyla yapılmıştıseafoodplus.infoma hacmi hm3 olup,alanı km2‘dir. 9. BODRUM-KARAOVA ( MUMCULAR ) BARAJI : 44

Bodrum-Karaova ovasında ha tarım arazisinin sulanması ile Bodrum Yarımadasına yılda hm içme suyu temin edilmesi amacı ile yapılmıştır. Depolama hacmi hm3, göl alanı ha’dır. 3 MİLAS-GEYİK BARAJI : Türkiye Elektrik Kurumuna ait bin kilovat kurulu gücünde inşaa edilen Milas Yeniköy Termik Santralı’na yılda milyon m3 soğutma ve kül suyu temin etmek amacı ile yapılmıştır. Depolama hacmi hm3 olup, göl alanı ha‘dır. BMineral Kaynaklar BSanayi Madenleri Zımpara; Yatağan-Milas (İsmaildağı, Bencik, Kayaderesi, Savrandağı) Yataklarıdır. Tenör: Esas cevher minerali diyasporittir. % Al2O3, % SiO2 Rezerv:Etibank tarafından işletilmektedir. Milas civarında toplam ton görünür rezerv+muhtemel. Yatağan civarında ise ton muhtemel rezerv olup, ekonomik değildir. Mermer: Kalınağıl Köyü “Ege Bordo” kırmızı renkte, şistli dokulu olup, işletilmektedir. Kavaklıdere-Salkım, Başalan “Kavaklıdere Mermerleri” işletilmektedir. Ayrıca demir yeşil ve baloniksi bilinen diğer mermerlerdir. Milas, Yatağan, Kavaklıdere İlçelerinde mermer yatakları mevcuttur. Dolomit: Fethiye İncirköy Yatağı’nda tenör: % CaO, % MgO olup rezervi ton mümkündür. Fethiye Sekiköy Yatağı’nda tenör: % CaO, % MgO olup rezervi ton jeolojik’tir. Milas Ören Yatağı’nda tenör: % CaO, %22 MgO olup, rezervi ton jeolojik’tir. Asbest: Marmaris Armutlan Yatağı’nda Tenör: %30 asbest, lif uzunlukları mm olup, ton muhtemel rezerv’dir. Feldspat: Milas İlçesi İkiztaş, Çukurköy, Ketendere Köyleri ve civarında Sodyum feldspat (albit) yatakları. Tenör: orta-iyi kaliteli, seramikte kullanılabilir niteliktedir. Rezervi ton muhtemeldir. Bazıları, önceki yıllarda özel sektör tarafından işletilmiştir. Kalsit: Milas-Yatağan yatakları. Tenör: % CaCO3 olup çok büyük rezerv yatakları vardır. Kireçtaşı: Yatağan Aldağ Tepe Yatağı: Tenör: % CaCO3, %<1 SiO2, %< MgO. ton görünür+muhtemel seafoodplus.info-Ören-Küçükdağ Yatağı. Tenör: %90 CaCO3, %< MgO ,%< R2O3. ton görünür+muhtemel rezervdir. Krom: İl genelinde adet krom yatak ve zuhuru bulunmaktadır. Bunların yaklaşık hepsinde geçmiş yıllarda arama ve üretim çalışmaları yapılmıştır. Günümüzde Üçköprü, Kazandere, Dikmen, Harmancık yataklarında üretim yapılmaktadır. Tenör: %35 Cr2O3. ton görünür+muhtemel+mümkün rezervdir. Kükürt: Milas-Karacahisar Yatağı. Tenör: %10 S. ton rezervlidir. Tenör’ü düşük olduğundan işletilmemektedir. BMetalik Madenler 45

Boksit: Yatağan (Meşelik, Kayaderesi, Çaltutmaz, Dedeom, Seydor) Yatağı’nda ton muhtemel rezervlidir. Meşelik yöresindeki yatak, geçmiş yıllarda işletilmiştir. Manganez: Fethiye-Gökçeovacık,Akseki,Mendos,Dağdibi yatakları. Tenör: % Mn. ton muhtemel rezervdir. Manyezit:Datça-Kızlan Köyü Yatağı. Tenör: %19 MgO ton mümkün rezervdir. Köyceğiz- Damdır Köyü Yatağı, düşük silisli ton muhtemel rezervdir. BEnerji Madenleri TABLO Bİlimizdeki Linyit Yatakları Saha Adı Rezerv ( ton) Kullanım İşletme Şekli Yeri Görünür Muh. Müm. Toplam Genel İşletilen Toplam Milas - - Teshin Kapalı Karacasalih Santral Milas Ekizköy - - Santral Kapalı Milas Ekizköy - - Santral Açık Milas Sekköy - - Santral Açık Milas Sekköy - - Santral Kapalı Milas Hüsamlar - - Santral Açık Milas Alakilise - - Teshin Kapalı Milas Alakilise - - Teshin Açık Milas Çakıralan - - Teshin Açık Santral Yatağan Tınaz - - Santral Açık Yatağan - - Santral Açık Bağyaka Yatağan - - Santral Açık Eskihisar Yatağan - - - Santral Kapalı Eskihisar Yatağan Turgut - - Teshin Kapalı Santral Yatağan Bayır - - - Teshin Kapalı TOPLAM - BTaş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler Sıra Adı Soyadı İlçe Köyü Mevkii Alan No 1 İrfan TEZBİNER Köyceğiz Çandır Horozlar 2 Karayolları Bölge Fethiye Zorlar Boynuzdere 3 Karayolları 2.Bölge Ula Gökova Kozlukkuyu Müdürlüğü 46

4 Özsoylar Ltd.Şti. Merkez Meke Kaldırek 5 Beyhan AKCAN Ula Kızılağaç Kahveyanı 6 ERS İnşaat seafoodplus.infoA.Ş. Bodrum Konacık Açıkkıran 7 S.S Nolu Damperli Fethiye Korubükü Günlüklü Taşıyıcılar Kooperatifi 8 Üçkar Otomotiv Ltd.Şti. Merkez Karşıyaka Mh. Düzeyn 9 Kayalılar Nakliyat seafoodplus.infoŞti. Dalaman Akıncı Dikmekavak 10 Elektrik Üretim A.Ş.Genel Yatağan Şahinler Aldağ Tepe Md. Kır 11 Deniz seafoodplus.infoŞti. Bodrum Çiftlik Alazeytin 12 Karayolları 2.Bölge Datça Emecik Ktenyeri Müdürlüğü 13 Yükseler İnşaat Ltd.Şti. Milas Burgaz Mh. Hacıokman 14 Mustafa YÜKSEL Milas Bahçeburun Çamlıbelen 15 Kumsan Ltd.Şti. Milas Kızılcayıkık Sandak 16 Turan KABAK Milas Bahçeburun Çamlıbelen 17 Hayri BALCI Milas Kızılcayıkık Sandak 18 Hakan Komman Şirketi Milas Kızılcayıkık Sandak 19 Nebi KADEM Merkez Karşıyaka Mh. Düzeyn 20 Aysel KARATAŞ Merkez Karşıyaka Mh. Düzeyn 21 Urantaş,Uranlar A.Ş. Fethiye Çamurköy Hortlaklar 22 Karayolları Bölge Md. Fethiye İzzettin Hapisboğaz 23 Özkayalar Madencilik Ltd.Şti. Merkez Meke Kazançukuru 24 İTS İleri Tkn. Sistem Ltd.Şti. Milas Menteş Karaçamlık 25 EÜAŞ Elektrik Üretim A.Ş. Milas Sekköy Pirenlitepe 26 Üstün İnşseafoodplus.infoŞti. Ula Karabörtlen Namnam 27 Karayolları Bölge Md. Fethiye İncirköy Kırgıçlıboğaz 28 Karayolları Bölge Md. Fethiye Bayır Çatalpelit 29 Çiftlik Belediye Başkanlığı Fethiye Çiftlik Kanalüstü 30 Muzaffer TOP Bodrum Kızılağaç Ardıçlıtepe 31 Muslular Sanayi seafoodplus.infoŞti. Dalaman Atakent Mh. Bülüçlü 32 TKİ Yneiköy Linyitleri Milas Bağdamlar Kırtepe İşl.Bölge Md. 33 DSİ XXI.Bölge Md. Yatağan Kafacakaplancı Çırpı Ovası 34 DSİ Şube Müdürlüğü Milas Yusufça Yaylıdağ 35 Karayolları Bölge Md. Dalaman Atakent Mh. Kıcılbıçık 36 DSİ Şube Müdürlüğü Dalaman Taşlıburun 37 E. AYDINLIK-M. ÖZTEKİN Bodrum Kızılağaç İmamsarnıcı 38 DSİ Şube Müdürlüğü Merkez Bayır Deveöldü 39 Karayolları 2.Bölge Merkez Bayır Bozalan 40 DSİ XXI.Bölge Müdürlüğü Merkez Muratlar Gökdere 41 İlgün YILMAZ-Cenk Merkez Meke Alakırı YILMAZ 42 Kocaoğlu Taş Ocağı seafoodplus.infoş. Bodrum Kızılağaç Alankırı 43 Urantaş-Uranlar A.Ş. Fethiye Çaykenarı Gökçebeler 44 Karayolları Bölge Md. Fethiye Ceylan Koyunini 45 Mehmet PEHLİVAN Bodrum Çiftlik Alazeytin 46 Mustafa BABIŞÇU Bodrum Çiftlik Alazeytin 47 seafoodplus.infoşseafoodplus.infoŞti. Bodrum Kızılağaç İmamsarnıcı 47

48 Eşref YANAR-HGG İnş.Ltd. Fethiye İncirköy Beldibi 49 Yarbay İnş.Turizm seafoodplus.infoŞti. Merkez Akkaya Çevlik 50 Öntaş Mermer seafoodplus.infoŞti. Datça Mesudiye Ürküntülük 51 Haluk URAN Fethiye Koru Deveyanı 52 Dalaman Belediye Başkanlığı Dalaman Kayadibi Hocalar 53 Kayrak İnş.Ltd.Şti. Milas Kızılcayıkık Sandak 54 DLH 6.Bölge Müdürlüğü Milas Avşar Köprüyanı 55 Dalaman Belediye Başkanlığı Dalaman Şerefler Türbeyanı HAVA (ATMOSFER VE İKLİM) Cİklim ve Hava CDoğal Değişkenler CRüzgar Enlem Boylam Yükseklik m. İstasyonun Çalışma Süresi Rasat Süresi (Yıl) :1 TABLO C Aylık Ortalama Rüzgar Hızı (m_sec) AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM 1,5 TABLO C Aylık Maksimum Rüzgar Hızı (10 seafoodplus.info) (m_sec) ve Yönü Aylar Aylık Maksimum rüzgar hızı ve yönü (m-sec) Ocak /NNW Şubat / SSE Mart /N Nisan /S Mayıs /NNE Haziran / N Temmuz /W Ağustos /NE Eylül / N Ekim /ESE Kasım /N 48

Aralık /N CBasınç Enlem Boylam Yükseklik m. İstasyonun Çalışma Süresi Rasat Süresi (Yıl) :1 TABLO C Aylık Ortalama Basınç (hPa) AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM CNem Enlem Boylam Yükseklik m. İstasyonun Çalışma Süresi Rasat Süresi (Yıl) :1 TABLO C Aylık Ortalama Nisbi Nem (%) YIL AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM % ortalama nem 84 81 74 75 68 53 39 39 43 67 62 85 64 CSıcaklık Enlem Boylam Yükseklik m. İstasyonun Çalışma Süresi Rasat Süresi (Yıl) :1 TABLO C Aylık Maksimum Sıcaklık (°C) 49

AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM Maksimum sıcaklık (C) TABLO C Aylık Minimum Sıcaklık (°C) AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM Minumum sıcaklık (C) TABLO CAylık Ortalama Sıcaklık (°C) AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM Ortalama sıcaklık (C) CBuharlaşma Enlem Boylam Yükseklik m. İstasyonun Çalışma Süresi Rasat Süresi (Yıl) :1 TABLO CBuharlaşma Oranları( yılı verileri) Yil Ay Ort. Acik yuzey Buharlasma(mm) 4 5 6 50

7 8 9 10 CYağışlar CYağmur Enlem Boylam Yükseklik m. İstasyonun Çalışma Süresi Rasat Süresi (Yıl) :1 TABLO CYağış Miktarları(mm) AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM Aylık toplam - - Yağış (mm) CKar,Dolu,Sis ve Kırağı Enlem Boylam Yükseklik m. İstasyonun Çalışma Süresi Rasat Süresi (Yıl) :1 TABLO CKarlı, Sisli ve Kırağılı Günler 51

AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM Donlu gün sayısı 14 5 7 9 12 47 Kırağılı Günler 14 3 2 6 11 36 Sayısı Ortalama sisli Günler 2 4 3 2 1 6 18 Karlı günler 2 2 TABLO C Toprak Üstü Sıcaklıklar AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM Ortalama toprak üstü minimum sıcaklık 6 5 9 9 En düşük toprak üstü sıcaklık 2 2 Top us. Min. Sıc.<=- old. Günler sayısı 0 0 0 Top us. Min. Sıc.<=- 3 old. Günler sayısı 0 Top us. Min. Sıc.<=- -5 old. Günler sayısı 0 Top us. Min. Sıc.<=- old. Günler sayısı AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM Ortalama 5 cm toprak sıcaklığı (c) 5 2 0 2 8 6 0 8 1 En düşük 5 cm toprak sıcaklığı (c) 9 8 1 9 6 7 0 Ortalama 10 cm toprak sıcaklığı (c) 6 9 3 4 8 0 8 1 8 En düşük 10 cm toprak sıcaklığı (c) 0 7 4 9 4 4 0 52

Ortalama 20 cm toprak sıcaklığı (c) 1 9 1 2 6 0 1 2 4 4 En düşük 20 cm toprak sıcaklığı (c) 9 9 6 1 6 6 Ortalama 50 cm toprak sıcaklığı (c) 0 7 8 6 8 4 8 6 0 1 En düşük 50 cm toprak sıcaklığı (c) 4 9 7 7 8 7 5 2 Ortalama cm toprak sıcaklığı (c) 9 1 0 6 4 6 3 9 5 3 En düşük cm toprak sıcaklığı (c) 1 5 5 6 6 4 9 3 TABLO C Bulutluluk oranı AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM Saat 07 deki ortalama bulutluluk () Saat 14 deki ortalama bulutluluk () Saat 21 deki ortalama bulutluluk () Ortalama Bulutluluk () Ort. Açık Günler Sayısı (bult) 0 0 0 0 0 0 0 0 .0 Ort. Bulutlu Günler Sayısı (bult) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 .0 Ort. Kapalı Günler Sayısı (bult) 0 0 TABLO C Ortalama fırtınalı gün sayısı AĞUSTOS HAZİRAN TEMMUZ ARALIK YILLIK EYLÜL KASIM ŞUBAT MAYIS NİSAN MART OCAK EKİM Ort. Fırtınalı Gün Sayısı (ruz. Hız>=m/s) Ort. Kuv Ruz Gün Sayısı (ruz. Hız>=m/s) 53

CSeller İlimizde son yıllarda sel vakası bulunmamaktadır. CKuraklık Muğla ili için yapılan kuraklık değerlendirmesi sonucu, yılının uzun yıllar () ortalamalarına göre nemli geçtiği görülmektedir. Buradaki kuraklıktan maksat mutlak bir kuraklık olmayıp, hesaplamalarda kullanılan Akdeniz metodunun kuraklık indisindeki yerini ifade eder. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ISLAK ISLAK ISLAK NEMLİCE ÇOK KURAK NEMLİCE ÇÖL ÇÖL KURAK KURAKÇA ISLAK ISLAK ISLAK ISLAK ISLAK NEMLİ NEMLİCE ÇOK KURAK ÇÖL ÇÖL ÇÖL NEMLİCE ISLAK ISLAK AYDENİZ METODU’NA GÖRE KURAKLIK DERECELENDİRİLMESİ ÇÖL ÇOK KURAK KURAK KURAKÇA NEMLİCE NEMLİ ISLAK CMikroklima İlimiz merkezinde Akdeniz İklimi hakimdir. Ancak, deniz seviyesinden birden rakım yükseldiğinden iklim değişiklik göstermektedir. CYapay Etmenler İlimizde hava kirliliğini önlemek amacıyla; kaliteli yakıt temini, binalarda ısı yalıtımı (düşük %’lerde), ateşçilerin eğitimi ve denetimi, yeşil alanların artırılması (düşük %’lerde), bacalara fi ltre takılması (düşük %’lerde), motorlu taşıtların egzoz gazı ölçümleri, sanayi kuruluşlarının emisyon izni almaları (düşük %’lerde), sanayi tesislerinin şehir dışına çıkarılmaları (düşük %’lerde), sanayi kuruluşlarının sürekli denetlenmesi, standartlara uygun yakma sistemlerinin seçimi (düşük %’lerde) gibi tedbirler alınmaktadır. İlde başlıca hava kirliliği kaynakları; öncelik sırasına göre, sanayi kuruluşları (noktasal), trafik (kara araçları), evsel ısıtma (alansal), deniz araçları, kaza ve patlamalardır. Hava kirlenmesine etki eden tabii faktörler; meteorolojik ve topografi k faktörler, sun’i faktörler ise; nüfus artışı,plansız kentleşme, kullanılan yakıtlar, uygun olmayan yakma sistemleri, ısı yalıtımına önem verilmeyişi, sanayide çevreye uyum göstermeyen teknoloji kullanımı ve/veya yanlış yer seçimidir. CPlansız Kentleşme Nazım İmar Planı onaylanmıştır ve Muğla Belediyesi ve mücavir alanlarımız içinde tanımsız alan kalmamıştır. CYeşil Alanların Azalması Muğla Merkez’de m2 yeşil alan bulunmaktadıseafoodplus.infoşi başına düşen yeşil alan m2 dir. Köyceğiz İlçesi’nde; Köyceğiz İmar Planına göre kişi başına düşen yeşil alan m2’dir. 54

CIsınmada Kullanılan Yakıtlar Muğla Belediye Başkanlığı’ndan alınan bilgilere göre ilimizde kullanılan yakıtlar; katı yakıt, furl- oil, LPG’dir. A) YAKIT PROGRAMI İlimizde hava kalitesinin geliştirilmesi amacıyla, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın tarih ve /6 sayılı Genelgesinde belirtildiği gibi kalıcı tedbirler olarak Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği gereğince İlimiz genelinde kullanılacak yakıtlar için bir program tespiti yapılmıştır. yılı içinde diğer bir kurul kararına kadar geçerli olmak üzere aşağıdaki kararlar alınmıştır. İl Müdürlüğümüz ve Belediyemizce İl Mahalli Çevre Kurulu Kararları doğrultusunda yapılan etkin ve sürekli çalışmalar neticesinde İlimizde hava kirliliği sorun olmaktan çıkartılmış ve şehrimizde yaşanabilir bir hava kalitesi sağlanmıştıseafoodplus.info yıl alınan Mahalli Çevre Kurulu Kararlarıyla uygulamanın devamlılığı sağlanmıştır. C) MUĞLA İLİ KIŞ DÖNEMİ YAKIT PROGRAMI İlimizde hava kalitesinin geliştirilmesi amacıyla, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın yılı ısınma döneminde, yakıt programı ile ilgili diğer bir kurul kararına kadar geçerli olmak üzere aşağıdaki kararlar alınmıştır. Amaç: İlgili mevzuat gereği kış dönemi ve bu kapsamda bir sonraki dönem için Mahalli Çevre Kurulu kararı yürürlüğe girinceye kadar ilimizdeki hava kalitesinin korunması, hava kirliliğinin azaltılması ve enerji ekonomisinin sağlanmasına yönelik tedbirlerin alınmasını ve uygulanmasını sağlamaktır. Tanımlar: Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığı’nı, Dış Hava: Çalışma mekanları haricindeki troposferde bulunan dış ortamlardaki havayı, Emisyon:Yakma tesisinden dış havaya atılan atık gaz içindeki kirleticinin konsatrasyonunu (mg/Nm3), Hava Kirliliği: Toz, gaz, aerosol (havada askıda bulunan toz ve buhar gibi parçacıklar), koku, duman ya da buhar gibi kirleticilerin insan, bitki ve hayvan yaşamına veya maddi nesnelere zarar verecek ya da yaşamdan ve maddi nesnelerden rahatça yararlanmasına engel olacak miktar, yoğunluk ve zamanda atmosferde bulunmasıdır. Hava Kirleticileri: Havanın tabii bileşimini değiştiren is, aerosol, duman, toz, gaz, buhar halindeki kimyasal maddelerdir. Emisyonlar: Yakıt ve benzerlerinin yanmasıyla; sentez, ayrışma, buharlaşma ve benzeri işlemlerle, maddelerin yığılması, ayrılması, taşınması ve bu gibi diğer mekanik işlemler sonucu bir tesisten atmosfere yayılan kirleticilerdir. Emisyon Değeri: Atık toz ve gaz konsantrasyonu (mg/Nm3) içindeki nem miktarı düşüldükten sonra ( K, hPa) kuru bazda elde edilen kirletici konsantrasyonu (mg/Nm3), Konsantrasyon: Yakma tesisindeki dış havaya atılan atık gaz içindeki, kuru bazda ve normal şartlardaki ( K, ,3 kPa) kirletici miktarını (mg/Nm3), Tip Emisyon Belgesi: Bu Yönetmelikte belirlenen emisyon standartlarını sağlayan yakma tesislerinin üretiminden ve satışından önce yetkili merci tarafından düzenlenen belgeyi, Yakma Tesisleri: Yakıtların yakılmasıyla ısı elde edilen soba, kombi, kat kaloriferi, kazan ve brölür ünitesi gibi tesislerini (Yakıtın yandığı yer ile bu yere bağlı parçalar ve atık gaz tertibatları yakma tesisine dahildir), 55

Çift Yakıtlı Yakma Tesisleri: Katı, sıvı, gaz yakıtlarından herhangi ikisini alternatifli olarak yakabilen yakma tesislerini, Yoğuşmalı Yakma Tesisi: Atık gaz içindeki su buharının ısısını konstrüksiyona bağlı olarak yoğuşturma yoluyla kullanabilen ısı üretim cihazlarını, Atık Gaz ile Isı Kaybı: Yakıtın ısıl değeri açısından yakma havası ile atık gazın ısı içeriği arasındaki farkı, Ateşleme Isısı: Yakma tesisinde sürekli yanma rejiminde yanan yakıtın birim zamandaki alt ısıl değerini, Ateşçi: Ateşçi yetiştirme kurslarında eğitim alarak bir yakma sistemini işletebilecek şekilde ateşçi ehliyeti almış kişilerdir. Odun Koruyucu Madde: Odunun tutuşma ısısını korumak amacıyla odunun işlenmesi ve terbiye edilmesinde kullanılan maddeler, odunu tahrip eden böcek ve mantarlar ile odunun rengini değiştiren mantarlara karşı biyosit (haşere öldürücü) etkiye sahip olan maddeleri, Ölçüm Noktası: Ölçüm yapmak amacıyla yakma tesisi ile baca arasındaki bağlantıyı sağlayan boru üzerinde açılan deliği, Atık Gaz Akımı Merkezi: Atık gaz borusunun kesitinde, atık gazın en yüksek sıcaklığa ulaştığı bölgeyi, Doğal Halde Bırakılmış Odun: Yalnızca mekanik işleme tabi tutulmuş olup kullanımı sırasında önemsiz denebilecek derecede zararlı maddelere maruz kalan odunu, Isıl Güç (IG): Sürekli yanma rejiminde çalışan yakma tesisinden birim zamanda alınan kullanılabilir en yüksek ısı miktarıdır. Yakma tesisinin ısıl gücü ayarlanabilir özelliğe sahip olması durumunda, ısıl güç ayarının sabitleştirilmiş değeri ısıl güç olarak kabul edilir. Isıl gücü ayarlanabilir olmasına rağmen ısıl güç ayarı sabitleştirilmemiş ise ısıl güç ayarının en yüksek değerini, Verimlilik: Yakma tesisinden elde edilen kullanılabilir ısı miktarının (ısıtma ısısı) yakma tesisine yüklenen yakıtın toplam ısı miktarına oranını, Benzen Türevleri: İslilik derecesi tespit edilirken filtre kâğıdında tutulan ağır uçucu ve organik maddeleri, İslilik Derecesi: Ringelmann Skalasında atık gaz içindeki partikül emisyonunun meydana getirdiği sayıyı (islilik ölçütü, optik refleksiyon yeteneğidir. 56

Yasal Dayanaklar : a) Sayılı Çevre Kanunu ve bu Kanunda değişiklik Yapılmasına Dair sayılı Kanun b) sayılı Belediye Kanunu c) tarih ve sayılı Kabahatler Kanunu d) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın tarih ve /1 sayılı Genelgesi e) tarih ve Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun f) tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Mevcut Binalarda Isı Yalıtımı ile Yakıt Tasarrufu Sağlanması ve Hava Kirliliğinin Azaltılmasına Dair Yönetmelik” g) tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği” h) tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre ve Orman Bakanlığı Mahalli Çevre Kurulları Çalışma Esas ve Usulleri Yönetmeliği” i) tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Binalarda Isı Yalıtımı Yönetmeliği” j) tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘’Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’’ k) tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kalorifer Kazanları Hakkındaki Tebliğ l) Çevre ve Orman Bakanlığı’nın tarih ve /14 sayılı Genelgesi I) GENEL ESASLAR Hava kirliliğinin esas kaynağı yanma olayıdır. Yanma olayının gerçekleşmesi için gerekli olan parametrelerden biri de yakıtlardır. Evsel ısınmada kullanılan düşük nitelikteki yakıt ve bunlar arasında da kükürt ve kül oranı yüksek, kalori değeri düşük kömürler hava kirliliğinin daha fazla yaşanmasına neden olmaktadır. Bu çerçevede, kullanılacak yakıtların seçimi önem arz etmektedir. Isınmada kullanılan soba ve kalorifer kazanlarının standartları sağlamaması ve uygun koşullarda yakılmaması durumunda hava kirliliğinin arttığı bilinmektedir. Bu çerçevede, soba ve kalorifer kazanların standartlara uygun olması, tip emisyon izin belgesine sahip olması ve daha az yakıt tüketilmesi ve daha verimli yakılması için önem taşımaktadır. Belgeli ve üstten yakmalı sobalarda yakıt tüketiminin % 25–30 oranında azaldığı ve buna paralel olarak hava kirliliğine neden olan emisyonlarda da azalma olduğu ifade edilmektedir. Uygunluk izin belgesi: 1- Uygunluk izin belgesi; IKHKK Yönetmeliği kapsamında yerli kömürler, toz kömürden elde edilen briket kömürü, prina ve prina dışındaki diğer biyokütlelerden elde edilen briketler için düzenlenir. Katı yakıt üreticisi, ocaktan üretilerek satışa sunulacak hale getirilmiş ve miktarı belirlenmiş yakıt için, yakıtın çıkarıldığı ilin il çevre ve orman müdürlüğüne başvurur. İl çevre ve orman müdürlüğünce TS ve TS sayılı standartların belirlediği şekilde numune alınarak/aldırılarak, IKHKK Yönetmeliği’nin 26 ncı maddesi kapsamında belirtilen laboratuarlarda analiz yaptırılır. Analiz sonuçları IKHKK Yönetmeliğinde belirtilen sınırları sağlaması halinde, gerekli görüldüğünde Bakanlık görüşü alınarak, EK– IV’te örneği verilen uygunluk izin belgesi üreticiye verilir. 2-Uygunluk izin belgesine esas miktar belirlenirken, izne esas olacak yakıta ait yıllık üretim miktarı, yakıt iyileştirme kapasitesi, satışa sunulan yakıtın özelliklerinin değişmeyeceğinin üretici tarafından taahhüt edilmesi dikkate alınarak, yıllık üretim miktarı için uygunluk izin belgesi düzenlenebilir. Satış izin belgesi: 57

1- İthalatçı/üretici; - katı yakıta ait uygunluk belgesi/uygunluk izin belgesi (ithalatçı/üretici tarafından fotokopisi tasdik edilmiş) - katı yakıt satıcısı kayıt belgesi almış satıcıların ve dağıtıcıların (sözleşme yaptıkları ve dağıtıcı kayıt belgesine sahip olanlar) listesinin (katı yakıt satıcıları ile dağıtıcıların kayıt belge numarası, satıcı adı, dağıtıcı adı ve adresi) ekinde yer aldığı bir dilekçe ile il çevre ve orman müdürlüğüne başvurur. Söz konusu başvuru, il çevre ve orman müdürlüğünce incelendikten sonra, uygun bulunması halinde, il çevre ve orman müdürlüğünce bir örneği EK-V’te verilen “satış izin belgesi” ithalatçı/üreticiye verilir. İthalatçı/üreticiye, satış izin belgesinin yanı sıra EK-VII tablosu da verilir. Dağıtıcı Kayıt Belgesi: 1- Dağıtıcı kayıt belgesi; ithalatçı veya üreticiden aldığı kömürü, ithalatçı veya üretici adına katı yakıt satıcısı kayıt belgesine sahip satıcılara satış yapan gerçek ve tüzel kişilere verilir. Dağıtıcı kayıt belgesi almak isteyen gerçek veya tüzel kişiler; - İthalatçı veya üretici ile arasında yapılmış (ithalatçı/üretici/dağıtıcının sorumluluklarını açıkça tanımlayan) sözleşme - Oda Sicil Kaydı (Mahrukatçılar Odasına veya Sanayi ve Ticaret Odasına veya ilgili Esnaf Odasına kayıtlı olduğuna dair belge (kömür satışı/dağıtımı yapabileceğine yönelik bilgi belge üzerinde bulunmalı) - İmza Sirküleri (noter onaylı) - Taahhütname (İl çevre ve orman müdürlüğünün talebine bağlı) ile işyeri açma ve çalıştırma ruhsatını aldığı ilin il çevre ve orman müdürlüğüne müracaat ederler. İl çevre ve orman müdürlüğünce dağıtıcı kayıt belgesi (EK-III) düzenlenir. Dağıtıcılara Dağıtıcı Kayıt Belgesinin yanı sıra EK-VIII tablosu da verilir. 2-Dağıtıcılar, dağıtıcısı olmadıkları ithalatçı/üreticinin yakıtını hiç kimseye veremezler, satamazlar ve satış izin belgesi alamazlar. 3-Dağıtıcılar, katı yakıt satıcısı kayıt belgesi almak şartıyla perakende kömür satışı yapabilirler. Katı Yakıt Satıcısı Kayıt Belgesi: 1-Katı yakıt satıcısı kayıt belgesi, tüketiciye doğrudan satış yapmak isteyenlerden aşağıda belirtilen şartları sağlayan gerçek ve tüzel kişilere verilir. Katı yakıt satıcısı kayıt belgesi almak isteyenler;  Kayıt belgesi alınacak ilden, katı yakıt satışı ile ilgili alınmış İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatı,  Oda Sicil Kaydı (Mahrukatçılar Odasına veya Sanayi ve Ticaret Odasına veya ilgili Esnaf Odasına kayıtlı olduğuna dair belge),  İmza Sirküleri (noter onaylı)  Taahhütname (il çevre ve orman müdürlüğünün talebine bağlı) ile il çevre ve orman müdürlüğüne müracaat ederler. İl çevre ve orman müdürlüğünce yapılan inceleme sonucuna göre bir işyeri için EK–II katı yakıt satıcısı kayıt belgesi düzenlenir. Söz konusu belgeyi almak isteyen gerçek ve tüzel kişinin bir ilde birden fazla 58

işyeri var ise, belge numarası aynı kalmak üzere her bir işyeri için ayrı bir katı yakıt satıcısı kayıt belgesi düzenlenir. Ayrıca, katı yakıt satıcı kayıt belgesinin yanı sıra satıcılara EK-VI tablosu da verilir. 2- Katı yakıt satıcısı kayıt belgesi, bir başka ilde ihaleye katılım hariç belgenin alındığı il sınırları içerisinde geçerlidir. Katı yakıt satıcısı kayıt belgesi almayan ithalatçı/üretici/dağıtıcı /satıcılar tüketiciye doğrudan satış yapamazlar. 3- İthalatçı/üretici/dağıtıcı , katı yakıtın satılacağı ilin il çevre ve orman müdürlüğünden katı yakıt satıcısı kayıt belgesi almayan satıcılara katı yakıt veremez. 4- Katı yakıt satıcısı kayıt belgesinin düzenlenmesine esas bilgi ve belgelerde değişiklik olmaması durumunda daha önce düzenlenmiş olan belgenin yenilenmesine gerek bulunmamaktadır. İl çevre ve orman müdürlüğünce bu firmalara, tabi oldukları hususlar ve müeyyideleri içeren yazı ekinde EK-VI tablosu gönderilir. Analiz: Her türlü katı yakıttan numune alımı Bakanlığımızın 24/03/ tarihli ve BÇYG/ sayılı Katı Yakıt Numune Alma ve Analiz Genelgesi kapsamında yapılmalıdır. Analiz için yapılacak ödemeler; uygunluk izin belgesi alınması sırasında üretici tarafından, denetim sırasında ise ithalatçı/üretici/dağıtıcı /satıcı tarafından karşılanır. Genel Yükümlülükler 1. Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nin (IKHKKY) 5. maddesinde ısınma amaçlı kullanılabilecek ve kullanılması yasaklanan yakıtlar (katı, sıvı ve gaz) belirtilmiş olup, petrol koku, mineral yağ, araba lastiği parçaları, lastik, tezek, katı atıklar ve tekstil artıkları, kablolar, ıslak odun, boyalı odun, plastikler, ev eşyaları ve yemek artıkları gibi evsel atıklar, özel atıklar, tıbbi atıklar, asfalt ve asfalt ürünleri, boya ve boya ürünleri ile fuel-oil kaplarının ısınma amacıyla yakılmasının yasaklanmasına, 2.Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nce ilimiz Muğla merkez ve hava kirliliğine hassas bir coğrafik yapıya sahip olmasından dolayı Milas ve Yatağan ilçe merkezleri I. Grup kirlilik grubuna (sınır değerlerin aşıldığı il ve ilçeler), diğer ilçeler ise II. Grup kirlilik grubuna (sınır değerlerin aşılmadığı il ve ilçeler), belde ve köyler ise diğer yerler kirlilik grubuna (belde ve köyler) dahil edilerek bu merkezlerde bu gruplarla ilgili tablolarda verilen kalitede yakıt kullanılmasına, 3. İlimiz sınırları içerisinde ısınma amaçlı olarak sadece izin verilen kömürlerin temini, kaçak kömür kullanılmasının önüne geçilmesi, kömür üretici ve satıcısının bilinmesi, denetimin etkili uygulanması, kömürlerin açıkta satışının önlenmesi, kömürlerin taşınması, doldurulması ve boşaltılması sırasında kömür kaybını ve bu işlemlerde oluşacak tozumayı önlemek açısından ithal ve yerli kömürlerin torbalanarak satışa sunulmasının sağlanmasına, sanayide ise; emisyon iznine tabi olan/olmayan tesislerde Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’ndeki (SKHKKY) sınırlara uygun faaliyet gösterilmesi için gerekli tedbirlerin alınması, uygun yakma teknolojisine sahip olduğunun belgelenmesi (Tesislerde kullanılacak kazanlarda, kazan ve baca sistemi birbirleri ile uyumlu olmalıdır. Kazanların ısı tekniği, ekonomi, işletme ve bakımları TSE’nin ilgili standartlarına uygun olmalıdır. Kazanlarda ısı veriminin uluslar arası normlara uygunluğu tesis sahibi tarafından belgelenecektir.), emisyon izni almış olması ve/veya emisyon ölçüm raporunu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne sunmuş ve ölçüm sonuçlarının ilgili yönetmelikteki sınır değerlere uygun olması ve çevre kirliliğine neden olmayacak şekilde gerekli önlemlerin alınması kaydı ile sanayi tesislerinde her kalite ve boyutta (toz dahil) yerli kömür kullanılabilmelerine, Sanayicilerin tesislerinde kullanacağı kömür özelliklerini İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne bildirmeleri gerekmektedir. Tozumayı önleyici her türlü tedbirin kömürü satan, taşıyan ve sanayi tesisi 59

sahibi tarafından ilgili mevzuata göre alınması koşulu ile sanayi amaçlı tüketilecek yerli ve ithal kömürlerin torbalanması gerekmemektedir. Ayrıca, sanayi tesislerinde kullanılacak ithal kömürlerin sanayi amaçlı ithal edilecek kömürlerde aranacak özelliklere sahip olmasına, 4. IKHKKY maddesine göre; ısınma amaçlı katı yakıtların torbalanması; yerli kömürün çıkarıldığı bölgede, ithal kömürün ise ithalatın gerçekleştirildiği limana yakın alanda yapılması esastır. Ancak, torbalamanın belirtilen alanlarda yetersiz olduğu durumlarda, kömür üretici ve ithalatçıları, kömürün üretildiği veya ithalatın gerçekleştirildiği ilin valiliği ile Valiliğimizden (İl Çevre ve Orman Müdürlüğü) izin almak kaydıyla torbalama işlemini ilimiz sınırları içerisinde yapabilir veya bayisi olan/anlaşma yaptığı gerçek ve tüzel kişilere yaptırabilir. Ancak, ithalatçı/üretici kendisine ait bir tesiste torbalama yapamıyorsa, torbalama tesisine sahip ve torbalama işlemini yapacak olan gerçek veya tüzel kişiler ile arasında anlaşma yaptığını belgelemesi gerekmektedir. 5. İlimiz sınırları içerisinde kömür üreticilerinin ve torbalama tesis sahiplerinin Valiliğimize müracaat ederek veya ilgili Valilikten (İl Çevre ve Orman Müdürlüğünden) alacakları Uygunluk İzin Belgesini İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne ibraz ederek Valiliğimizden Satış İzin Belgesi almalarına, Satış İzin Belgesinin verilmesinde esas olan şartları yerine getirmelerine, 6. İthal kömür satışı yapacak kömür satıcı bayilerinin de Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan alınacak olan Kontrol Belgesini kömür satış izni alınması aşamasında Valiliğimize ibraz etmesine, 7. Torbalanan tüm kömürlerin Mahalli Çevre Kurul Kararı’nda belirtilen özelliklere uygunluğu konusunda pazarlama zincirinde yer alan üretici, torbalayıcı ve satıcı firmaların müştereken ve müteselsilsen sorumlu olmalarına, 8. İthalatçı/üretici, katı yakıtın satılacağı ilin il çevre ve orman müdürlüğünden katı yakıt satıcısı kayıt belgesi almayan satıcılara katı yakıt veremez. 9. İthalatçı/üretici/dağıtıcı/satıcı, satışa sunulan katı yakıtı başka katı yakıtlarla karıştıramaz. İthalatçı/üreticiler; dağıtıcı ve satıcılardan, yakıtın niteliklerinin korunması, IKHKK Yönetmeliğinde ve genelgelerde yazılı hususlara uyulması, IKHKK Yönetmeliğinde belirlenen özelliklere sahip olmayan katı yakıtın satışı ve kullanımının durdurulması ve tüketicinin uğrayacağı zararların karşılanması gibi hususları içeren taahhütname alabilir veya dağıtıcı ve satıcılarla sözleşme yapabilmelerine, İthalatçı/üretici/dağıtıcı/satıcı, katı yakıtların taşınması sırasında, katı yakıta ait satış izin belgesi’ni (ithalatçı/üretici tarafından fotokopisi onaylı) araçta bulundurmak ve denetimler esnasında yetkililere ibraz etmek zorunda olmalarına, İthalatçı/üreticiler, EK-VII’de yer alan bilgileri 3 aylık dönemler (ocak-mart, nisan-haziran, temmuz- eylül ve ekim-aralık) halinde, - dağıtıcı EK-VIII’de yer alan bilgileri 3 (üç) aylık dönemler (ocak-mart, nisan-haziran, temmuz- eylül ve ekim-aralık) halinde, - satıcılar ise EK-IV’da yer alan bilgileri 6 aylık dönemler (ocak-haziran ve temmuz-aralık) halinde söz konusu dönemin bitiminden itibaren 1 (bir) ay içerisinde il çevre ve orman müdürlüğüne bildirmek zorunda olmalarına, İl çevre ve orman müdürlüğünce, envanter oluşturulması amacıyla ithalatçı/üretici/dağıtıcı/satıcı tarafından bildirilen (EK-VI, Ek-VII ve EK-VIII) katı yakıt (kömürler, briket kömürleri, biyokütle vb.) ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı aracılığıyla dağıtılan yakıt bilgilerini, Bakanlığın seafoodplus.info web sitesinde yer alan “Kömür Bilgileri Excell Tablosu”na işlenmek suretiyle Mayıs ayının sonuna kadar 60

[email protected] elektronik posta adresine ve resmi yazı Çevre ve Orman Bakanlığına bildirmelerine ve bilgilerin il müdürlüğü veri tabanında muhafaza edilmesine, Üretici firmaya verilen Uygunluk İzin Belgesi/Satış izin Belgesinin, dağıtıcı/satıcının kayıt belgesinin kaybolması ya da belgenin düzenlenmesine esas bilgi ve belgelerde değişiklik olması durumunda, belge sahibi 1 (bir) ay içerisinde il çevre ve orman müdürlüğüne müracaat etmek zorundadır. Ancak, belge üzerinde belirtilen bilgide değişiklik varsa, il çevre ve orman müdürlüğünce aynı belge numarasıyla yeni belge düzenlenmesine, Valiliğimizce ceza verilmiş ve uygunluk, satış izin belgesi iptal edilmiş ithalatçı üretici ve satıcıların isim, adres ve markalarının Çevre ve Orman Bakanlığı’na bildirilmesine, IKHKKY’nde verilen torba örnekleri dışında bilgi içeren torbaların tespiti halinde, sayılı Çevre Kanununun ilgili maddeleri uyarınca ceza uygulanmasına, kömür doldurulacak torbaların ekte verilen torba esaslarını sağlamasına, IKHKKY’nde özellikleri belirlenmiş taşkömürü, taşkömürü briketleri, taşkömürü koku, linyit kömürü, linyit kömürü briketinin TSE ’de belirtilen özelliklerini sağlamasına, Valiliğimizden veya tesisin bulunduğu yerdeki Valilikten (İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nden) uygunluk belgesi alınan ve torbalanmış briket kömürlerinin ilimizde de kullanılmasına, İlimiz sınırları içerisinde, konutlarda ve işyerlerinde pirinanın aşağıdaki tabloda verilen (tablo 17) standartları sağlaması şartıyla ısınma ve sanayide kullanılmasına, İlimiz sınırları içerisinde kullanılacak kömürlerin izin belgesi olan firmalardan alınmasına, Isınma ve sanayi amaçlı kullanılan tüm kazanları yakanların ateşçi ehliyet belgesine sahip olmalarına ve bir ateşçinin en fazla bir apartmanın kaloriferini yakmasına, Hava kalitesinin bozuk olduğu zamanlarda, dış ortam sıcaklığı gece ve gündüz 15 oC nin üzerinde olduğu günlerde kalorifer ve sobaların yakılmamasına, Kalorifer ve sobaların, işyerlerinde bina iç ortam sıcaklığı 18 oC, konutlarda ise 20 oC den yukarıda olmayacak şekilde yakılmasına, Yakma kazanları emisyonlarının Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nde verilen emisyon sınır değerlerini sağlamasına, Kömür kullanılan kalorifer kazanlarının zorunlu olmadıkça söndürülmeyerek, sürekli yanmasının sağlanmasına, ayrıca sönen kaloriferlerin ilk yakış saatlerinin sabahları , akşamları saatleri dışında olmasına, Yaz aylarında su ısıtma amaçlı kullanılan kazanlarının kesinlikle yakılmaması, bunun yerine öncelikli olarak güneş enerjisi, elektrikli ve tüplü su ısıtıcılı ısıtma sistemlerinin kullanılmasına, Hastaneler, yatılı ve gündüzlü okullar, öğrenci yurtları, yaşlılar ve güçsüzler yurtları, kreşler, terminaller ve kolluk binaları, kalorifer ve sobaların iç ortam sıcaklığı 20 oC den yukarı olmayacak şekilde devamlı olarak, ancak hava kirliliğine neden olmayacak şekilde yakılmasına, 61

Kalorifer tesisatlarının iyi izole edilerek ısı kayıplarının önlenmesine, tüm ısıtma tesisatının bakımı ve temizliğinin gereği gibi yapılmasına, kazan dairelerinin yeterince havalandırılmasına ve işletme talimatlarına uygun olarak işletilmesine, bacaların periyodik temizliğinin yapılıp yapılmadığının denetlenmesine, Isı yalıtımı ile ilgili olarak 14 Haziran tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “TSE Binalarda Isı Yalıtım Kuralları” standardı 14 Haziran tarihinde mecburi standart olarak yürürlüğe girmiştir. Yeni binalarda gerekli tedbirlerin alınması hava kirliliği açısından büyük önem arz etmektedir. İllerde bu standardın ve 8 Mayıs tarihinde yayımlanan “Isı Yalıtım Yönetmeliği” ile mevcut binalarda ısı yalıtımı ile yakıt tasarrufu sağlanması açısından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 19 Kasım tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Mevcut Binalarda Isı Yalıtımı ile Yakıt Tasarrufu Sağlanması ve Hava Kirliliğinin Azaltılmasına Dair Yönetmeliğin” uygulanması ve kamuoyunun bu yönetmelik ve mecburi standarda riayet etmesi için teşvik edici mekanizmaların oluşturulmasına, Başta resmi bina ve okullar olmak üzere yeni bina yapımında ısı yalıtım projelerinin uygulanmasına, Mevcut resmi binalar ve okullar başta olmak üzere diğer binalarda da ısı yalıtımı sağlayıcı tedbirlerin alınmasına, Özellikle kış gelmeden önce binalarda ısı kaçağı olan noktalarda (pencere ve dış kapılarda) alınacak önlemlerle ilgili olarak halkın bilinçlendirilmesi, camların çift camlı olmasının yakıt tüketimindeki faydalarının halka anlatılması ve binalarda özellikle dıştan yalıtım yapıldığından yakıt tüketiminde ne kadar azalma olacağı konusunda bilgilendirilmesine, Okullarda ve resmi binalarda değiştirilmesi gereken pencerelerin ısı camlı pencere kullanılacak şekilde değiştirilmesi ve kaloriferli okullarda radyatörlerde termostatlı vana kullanılmasına, Okullarda ve resmi binalarda giriş kapısının kendiliğinden kapanabilir ve hava sızdırmaz yapılmasına, ’dan sonra kurulmuş/kurulacak yakma tesisleri (kazanlar) için Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından verilecek Tip Emisyon İzin Belgesi&#;nin alınmış olmasına, Stokerli sistemlerde; — tam yanmanın gerçekleşmesi için bu sistemlerin otomatik yüklemeli, fanlı ve döner ızgaralı olmasına, — ilk yanma sırasında bacadan atılan partikül madde (toz) emisyonlarını kontrol etmek amacıyla ön yanmayı temin edecek şekilde bu sistemlerin sürekli (non-stop) yanmasının sağlanması, ayarlarının iyi yapılmış olması, sürekli kontrol edilmesi ve ehil kişilerce yakılmasına, — ısınma amaçlı kullanılmasına izin verilen ithal ve yerli (ilimizdeki kirlilik derecesine göre belirlenen) kömür özelliğini sağlayan ve piyasada fındık diye tabir edilen 18 mm çapındaki yıkanmış ve elenmiş kömürlerin torbalanarak stokerli sistemlerde kullanılması ve bu sistemlerin kullanıldığı binalarda da sıkı denetimlerin yapılmasına, İlimizde kalorifer kazanlarının tekniğine uygun yakılması ve kazan bakımı işlerinde çalışacaklar için “yetkili kalorifer ateşçisi” kursları düzenlenmesine yönelik çalışmaların yapılmasına, bu kapsamda kalorifer ateşçisi ve bina yöneticilerinin ilgili belediyeler tarafından eğitilmesine ve denetlenmesine, Yakıt kullanan bacasız ısıtıcıların kapalı alanda ısınma amaçlı kullanımının önlenmesine, 62

Gerektiğinde sıvı yakıt (mazot, fuel-oil ve diğer akaryakıt) numunelerinin ilgili kanun gereğince İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü’nce alınarak tahlil sonucunun İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne iletilmesine, İthale konu yakıtların kesinlikle ithal amacı dışında kullanılmamasına, başka bir kontrol belgesi ile ithal edilen yakıtların, yerli yakıtlarla veya menşei farklı yakıtlarla karıştırılmamasına, İthal edilen yakıtın uygunluğu belgelenmiş olsa dahi (ithalat aşamasında, depoda, satış yerlerinde, kullanım yerlerinde, taşıma araçlarında) gerekli görüldüğü zaman ve durumlarda, İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce veya Bakanlıkça yetki devri yapılmış kurum ve kuruluşlarca görevlendirilecek personel tarafından denetlenebilmesine, Sosyal Yardımlaşma Vakfı aracılığıyla yapılan kömür dağıtımında, 29/01/ tarihli ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan / sayılı Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde, hava kirliliği ile mücadelede başarı ve uygulamada birlikteliğin sağlanması maksadıyla, EK-I listesinde belirtilen gruplar dikkate alınarak Mahalli Çevre Kurullarınca belirlenecek özellikteki kömürlerin dağıtılması ve IKHKK Yönetmeliğinde belirlenen hususlara uyulması gerekmektedir. Dağıtımı yapılan kömürlerin kalitesiyle ilgili ortaya çıkabilen yanlış değerlendirmelerin önlenmesi açısından, gerekli görülmesi halinde söz konusu kömürlerden de numune alınarak analiz yaptırılmalıdır. Dağıtımı yapılan kömürden alınacak numunenin analiz sonuçlarının, dağıtımı yapılan yerle ilgili belirlenen özellikleri sağlamaması durumunda söz konusu kömür, özellikleri sağlayan kömürle değiştirilmek üzere toplattırılır ve kömürün dağıtımı durdurulur. Söz konusu durum; Sosyal Yardımlaşma Vakfı yetkililerine, TKİ Genel Müdürlüğü’ne ve kömür üreticisine bildirilir. II) YAKIT ÖZELLİKLERİ 1.) Isınma Amaçlı İthal Taş ve Linyit Kömürün Özellikleri ve Sınırları Tablo- 10 Özellikler Sınırlar Toplam Kükürt (kuru bazda) : en çok % 0,9 (+0,1 tolerans) Alt Isıl Değer (kuru bazda) : en az Kcal/kg (- tolerans) Uçucu Madde (kuru bazda) : % 12–31 (+2 tolerans) Toplam Nem (orijinalde) : en çok % 10 Kül (kuru bazda) : en çok % 16 (+2 tolerans) Boyut* (satışa sunulan) : 18– mm (en çok ± %10 tolerans) *Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu en az 10–18 mm olabilir. 2.) Yerli Kömürlerde Aranacak Özellikler a) 1. Grup Kirli Bölgeler (Sınır değerlerin aşıldığı il ve ilçeler): Coğrafik sebeplerden dolayı sınır değerlerin aşılma ihtimali olabilecek Muğla Merkez, Milas ve Yatağan İlçe Merkezinde Kullanılacak Yerli Kömürlerin Özellikleri 63

Tablo–11 Yerli Kömürlerin Sınırlar Kullanılacağı İller ve Özellikleri İlçeler Toplam Kükürt (kuru En çok % 2 bazda) Bu Yönetmeliğin 28 inci Alt Isıl Değer (kuru En az Kcal/kg ( tolerans) maddesine göre sınır bazda) değerlerinin aşıldığı Toplam Nem En çok % 25 (seafoodplus.info) İl ve İlçeler (orijinalde) Kül (kuru bazda) En çok %25 Boyut* (satışa sunulan)18– mm (18 mm altı ve mm üstü için en çok % 10 tolerans) *Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10–18 mm olabilir. b.) 2. Grup Kirli Bölgeler (Sınır değerlerin aşılmadığı il ve ilçeler): Sınır değerlerinin aşılmadığı Ula, Dalaman, Ortaca, Kavaklıdere ilçe merkezlerinde Kullanılacak Yerli Kömürlerin Özellikleri Tablo- 12 Yerli Kömürlerin Sınırlar Kullanılacağı İller ve Özellikleri İlçeler Toplam Kükürt (kuru En çok % 2,3 bazda) Alt Isıl Değer (kuru En az Kcal/kg ( tolerans) Bu Yönetmeliğin 28 inci bazda)** maddesine göre sınır Toplam Nem En çok % 30 değerlerinin aşılmadığı (orijinalde) (II. Grup) İl ve İlçeler Kül (kuru bazda) En çok % 30 Boyut * 18– mm (18 mm altı ve mm üstü için en çok% 10 tolerans) *Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10–18 mm olabilir. **Alt Isıl Değeri (kuru bazda ) en az kcal/kg ( tolerans) yanabilir kükürt (kuru bazda) oranı en çok yüzde bir buçuk (% ) ve diğer özellikleri bu Tablo’da belirtilen özellikleri sağlayan yerli kömürler mevcut soba ve kazanlarda yakıldığında bacadan atılan kükürt dioksit konsantrasyonu, bu Tablo’da özellikleri belirlenen kömürün mevcut soba ve kazanlarda yakılmasında bacadan atılan kükürt dioksit konsantrasyonu eşdeğerini aşmadığı akredite olmuş veya Bakanlıkça uygun görülen laboratuarlar tarafından belgelenmesi halinde bu Yönetmeliğin 28 inci maddesine göre sınır değerlerin aşılmadığı (II. Grup) il ve ilçelerde ısınma amacıyla kullanılabilir.” c.) Diğer Yerler: Kömür yakılmasına izin verilen diğer tüm belde ve köyler Tablo- 13 Yerli Kömürlerin Diğer yerler Özellikleri Toplam Kükürt (kuru bazda) En çok % 2,5 Alt Isıl Değer (kuru bazda ) En az Kcal/kg ( tolerans) Boyut (satışa sunulan) 18– mm (18 mm altı ve mm üstü için max. %10 tolerans) 64

Bodrum, Datça (Merkez), Fethiye (Merkez, Karaçulha, Ölüdeniz, Göcek) Köyceğiz (Merkez), Marmaris (Merkez, Armutalan, İçmeler, Beldibi), Ortaca (Dalyan) ve Ula (Akyaka) ilçelerinde kömür yakma yasağının devam etmesine, 3) Sanayi Amaçlı İthal Edilecek Linyit ve Taşkömür Özellikleri (/4 sayılı Genelge) Tablo- 14 Alt Isıl Değeri (kuru bazda) En az kcal/kg ( kcal/kg tolerans) Toplam Kükürt (kuru bazda) En çok % 1 (+ 0,1 tolerans) Uçucu Madde (kuru bazda) En çok % 36 (+ 1) 4) Sanayi Amaçlı Kullanılacak Yerli Kömür Özellikleri Tablo- 15 Özellikler Sınırlar Alt Isıl Değeri (orijinalde) Baca emisyonlarının SKHKKY’nde belirtilen sınır Toplam Kükürt (kuru bazda) değerlerin sağlanması koşuluyla kısıtlama yok. Uçucu Madde (kuru bazda) Boyut Tozumayı önleyici her türlü tedbirin alınması koşuluyla boyut ve torba kısıtlaması yok SKHKKY: Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği 5) Kömür Briketlerinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri TSE standardında belirtilen özellikler sağlanmalıdır. Bağlayıcı Madde: Petrol ve petrol türevlerinden üretilmiş herhangi bir bağlayıcı madde kullanılmayacaktır. Nişasta/melas gibi akademik kuruluşlarla bağlayıcı olarak kullanılabilirliliği kabul edilmiş ve belgelenmiş, insan ve çevre sağlığı açısından zararlı olmayan benzer maddeler kullanılmasına, 6) Sıvı Yakıtta Aranacak Özellikler: — Sıvı yakıtlar, kükürt içeriği azami % 1 (+ 0,1 tolerans) ( tarihine kadar en çok % 1,5 kükürt (0,1 tolerans) olan ithal ve yerli fuel-oil, motorin, gaz yağı, kerosen ve etanol gibi sıvı yakıtlardır. — Sanayi amaçlı yakıt olarak TÜPRAŞ tarafından üretilen yüksek kükürt içeren 6 nolu fuel-oilin, kükürt dioksit emisyonunu Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerlere uygun olarak arıtan baca gazı arıtım tesisine/teknolojisine sahip sanayi tesislerinde kullanımına izin verilir. Bu koşullar dışında 6 nolu fuel-oil kullanımının önlenmesi, sıvı yakıt taşıyıcı ve satıcı firmaların bu konuda uyarılmasına, — Sanayi tesislerinde TÜPRAŞ spektlerine uygun % 1 kükürt ihtiva eden ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan izin alınarak ithal edilen fuel-oil kullanılabilir. Bu yakıtın anma ısıl gücü düşük, yanma boyu kısa kazanlarda kullanımında yanma verimi açısından, akışkanlığın arttırılması amacıyla ön ısıtma yapılması, 65

7) Pirina Kullanımında Uyulacak Hususlar: Muğla ili sınırları içerisinde evsel ısıtma ve sanayi amaçlı pirina kullanımında Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yayınlanan Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği uyarınca aşağıdaki şartlara uyulacaktır. Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinin 5 inci maddesinin (b) bendinin (7) numaralı alt bendinde belirtilen prina briketi özellikleri Tablo’de verilen sınır değerleri sağlamalıdır. Prina dışındaki diğer biokütlelerden elde edilen briketlerin analiz sonuçları, Bakanlıkça değerlendirilerek kullanılıp kullanılmayacağına karar verilir. Tablo 17’deki özellikleri sağlamayan pirinanın ısınma ve sanayi amaçlı kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlara Çevre Kanunu’nun ilgili maddelerine göre cezai işlem yapılacaktır. Pirina briketinin özellikleri (kuru bazda) ve sınırlar Tablo- 17 Özellikleri Sınırlar Alt Isıl Değer Kcal/kg (min.) Nem (orijinalde) % 15 (max.) Yağ % (max.) Sodyum (Na) ppm (max) Boyut 6 mm (min.) (6 mm’den küçük ağırlıkça % 5’i geçemez, ancak mekanik beslemeli yakma tesisleri için % 50’ye kadar olabilir.) Sanayi amaçlı pirina kullanımında; 1. Yakıt beslemeli, sekonder hava beslemeli, yakma özelliğine sahip olan anma ısıl gücü kW’ın altında olan tesislerde yakıt olarak kullanılabilir. 2. Yılda günden uzun sürmeyen mevsimlik faaliyetlerini sürdüren zeytinyağı üretim tesislerinde (yağhanelerde) pirinanın yakıt olarak kullanımına izin verilmektedir. Bu işletmeler atıkların yakılması ile ilgili mevzuat yürürlüğe girene kadar Sanayi Kaynaklı Hava kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Tablo ’de verilen emisyon sınır değerlerine tabi olmamakla birlikte, atık gazlarındaki islilik derecesi Bacharach skalasına göre en çok dört olmalıdır. 3. Pirinanın yakıt olarak kullanıldığı ve anma ısıl gücü kW’ın üzerinde olan zeytinyağı üretim tesisleri ve diğer yakma tesisleri (enerji üretim tesisleri, çimento ve kireç fabrikaları vb.) otomatik yakıt beslemeli, sekonder hava beslemeli, yakma sistemi özelliğine sahip olmak zorunda olup, tablo-2’de verilen baca gazı emisyon değerlerini sağlamak zorundadır. Sanayi Amaçlı Pirinanın Baca Gazı Emisyon Sınır Değerleri Tablo- 18 Kirletici CO NO SOx HCI HF PM TOC Parametreler (mg/Nm3) (mg/Nm3) (mg/Nm3) (mg/Nm3) (mg/Nm3) (mg/Nm3) (mg/Nm3) kW–15 - - - - MW 15 MW–50 - 30 30 MW >50 MW 30 30 0 (Baca gazında; % 6 hacimsel oksijen ile 0 C ve 1 atm basınca tekabül eden normal şartlar ve kuru baz dikkate alınır.) 66

b.) dahil olmak üzere tüm araçların gerekli bakım ve egzoz emisyonu ölçümlerinin zamanında yapılması büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, öncelikli olarak taraflara gerekli bilgilendirmenin yapılması, belediyeler ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonuna bağlı odalarla işbirliği yapılmasına paralel olarak egzoz gazı emisyon ölçüm denetimlerinin düzenli ve sık aralıklarla gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bunların yanı sıra, emisyon miktarları daha düşük olan toplu taşıma araçları ve alternatiflerinin (raylı sistemler ve deniz yolu) kullanımına ve yeşil dalga trafik düzenlemelerine yönelik eylem planlarının hazırlanması için gerekli çalışmalara öncelik verilmelidir. — Sinyalizasyon sisteminin sabit hızda gidildiği takdirde durmayı önleyecek şekilde düzenlenerek yeşil dalga sisteminin oluşturulması ve bu sayede gereksiz beklemenin ortadan kaldırılarak egzoz emisyonunun en aza indirilmesinin sağlanmasına, — Egzoz emisyonlarından en çok zarar görebilecek çocukların oyun alanlarının (park, bahçe vs.) mümkün olduğunca trafiğin yoğun olduğu yerlerden uzakta planlanması ve yapılması, imar planlarında bisiklet yollarının planlamaya alınarak düzenlenmesi, yeni imara açılacak yerlerde yolların rüzgâr iletimini sağlayacak şekilde boydan boya şehri kaplayacak şekilde planlanmasına, sayılı Karayolları Trafik Kanununun 30 uncu maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendine göre İl Jandarma Komutanlığı trafik timleri ve Emniyet Müdürlüğü’ne bağlı trafik ekiplerince, çevredekileri rahatsız edecek derecede duman ve gürültü çıkaran taşıtların uygun duruma getirilmesinin sağlanmasına, IV) YAKITLARIN ÜRETİMİ, SATIŞI- PAZARLANMASI TORBALANMASI VE İZİNLERLE İLGİLİ ESASLAR 1.) Isınma amaçlı, her ne miktarda olursa olsun açıkta ve torbasız kömür satılmasının ve yakılmasının yasaklanmasına, torba üzerinde sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun ilgili maddesi uyarınca, üretici firma adı, kömürün menşei, torbanın kaç kg olduğu, B- maddesinin (1) bendi (a, b, c) alt bentlerindeki tablolarda kömür değerlerini gösteren bilgiler, kömürün Çevre ve Orman Bakanlığı’nın tarih ve /14 sayılı genelgesinde belirtilen hava kirliliği açısından kaçıncı derece kirlilik bölgelerinde kullanılacağının belirtilmesine ve torbaların üzerinde “bu torbanın yakılması zararlı ve yasaktır” ibaresinin de bulunmasına ve sadece 1. ve 2. derece kirlilik bölgeleri dışında (belde ve köyler) kullanılabilir kalitede olan kömürlerin siyah renkli torbalar içinde satışa sunularak bu kömürlerin 1. ve 2. derece kirlilik bölgelerinde kullanılamayacağının kolaylıkla ayırt edilebilmesine, 67

2.) Muğla il sınırları içerisinde üretilen kömürlerle ilgili, üreticilerin Muğla Valiliğinden uygunluk ve satış izni almalarına, 3.) Yerli kömür üreticilerinin ürettikleri kömürlerin ilk aşamasından başlayarak nihai tüketim aşamasına kadar sorumlu sayılmalarına, 4.) Belirtilen kömür değerlerine uymayan, isimsiz ve/veya bilgileri eksik üretim ve satış izin belgesi almamış kömürlerin taşındığı, üretildiği, depolandığı, satıldığı ve kullanıldığının tespiti halinde kaçak yakıt muamelesi yapılmasına, 5.) Kömür bayilerinin denetimlerinde alınan kömür numunesi analizlerinin Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Referans Laboratuarında veya Bakanlığın seafoodplus.info internet adresinde yer alan yetkili laboratuarlarda Bakanlığın tarih ve /3 sayılı Katı Yakıt Numune Alma ve Analiz Genelgesi hükümlerine göre yaptırılmasına, analiz ücretlerinin kömür üreticileri ve satıcıları tarafından ödenmesine ve tüketicilere yansıtılmamasına, 6.) Kömür satış izin belgeleri; ithal kömürlerde ithalatçılara, yerli kömürlerde ise kömür üreticilerine verilmesine, 7.) Kömür üretici veya ithalatçılar kömürlerini katı yakıt satıcısı kayıt belgesi olan (bayi/mahrukatçı) aracılığıyla veya kendi adına satış yapmak istiyorlarsa, satış izni başvurusu aşamasında; taahhütname ile birlikte kömür ticareti faaliyeti için gerekli şartları sağlayan (oda sicil kaydı, vergi levhası, imza sirküleri) ve bu konu kapsamında mevzuatta öngörülen izinleri (çalışma ruhsatı veya işyeri açılma ruhsatı, katı yakıt satıcısı kayıt belgesini Valiliğe vermek zorundadır. Valilikçe yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda uygun görülen kömür üretici veya ithalatçılara kömür satış izni belgesi verilmesine, satıcıların katı yakıt satıcısı kayıt belgesini denetimlerde bulundurmalarının zorunlu olmasına, 8.) İlimizde katı yakıt ihalesine katılmak isteyip te Valiliğimizden, katı yakıt satıcısı kayıt belgesi almamış olup başka valiliklerden belge alımış olan ithalatçı/üretici/dağıtıcı/satıcı, katı yakıt ihalesine katılmak istedikleri zaman, ithalatçılar için ithalatçı kayıt belgesi (ithalatçı tarafından fotokopisi onaylı), üreticiler için uygunluk izin belgesi (üretici tarafından fotokopisi onaylı), dağıtıcılar tarafından dağıtıcı ve satıcılar için ise herhangi bir ilde alınmış dağıtıcı veya katı yakıt satıcısı kayıt belgesi (satıcı tarafından fotokopisi onaylı) ile ihalelere katılabilirler. İhaleyi kazanan ithalatçı/üretici/satıcı, katı yakıta ilişkin (kontrol belgesi/uygunluk izin belgesi, miktar vb.) bilgi ve belgeleri il çevre ve orman müdürlüğüne vermekle zorunlu olmalarına, 9.) Satış izin belgesi düzenlenmesi sırasında ithalatçıların/üreticilerin/satıcıların verdikleri belgelere ilişkin kayıt sisteminin tutulması, bir sonraki satış izin belgesi verilmesi aşamasında sadece değişiklik olan belgelerin istenmesi, ) Her bir kontrol belgesi veya uygunluk izin belgesi kapsamındaki yakıtın satışı için İl Çevre ve Orman Müdürlüğünden yeniden satış izin belgesi alınması, ) Satış izin belgesi, satış izin belgesinin alınması aşamasında verilen kontrol belgesi (ithal kömür) veya uygunluk belgesi (yerli kömür) kapsamındaki yakıtlar için geçerli olmasına, başka kontrol belgesi veya uygunluk belgesi kapsamında yakıtın satışı için Valiliğimize (İl Çevre ve Orman Müdürlüğü) yeniden başvuru yapılmasına, ) Analiz ücretini kömür ithalatçıları, üreticileri ve satıcıları tarafından ödenmek üzere gümrük sahalarından, depolardan, kömür satış yerleri ile apartmanlardan TS ve TS sayılı standartların 68

belirlediği numune alma esaslarına göre kömür numuneleri alınarak analizlerinin yaptırılmasına, torbadaki her kömür parçasının belirlenen özellikleri sağlaması esas olduğundan, en az üç torbadan veya en az üç farklı yerden (torbalanmamış kömürler için) alınarak hazırlanan birinci denetim numunesinin analiz sonucunun uygun çıkmaması durumunda kömürün satışının durdurularak miktarının tespit edilmesine, katı yakıtın şahit numunesinin analiz sonucunun da uygun çıkmaması halinde numunenin temsil ettiği yakıtın miktarının tespit edilerek satışının durdurulmasına ve satış izin belgesinin iptal edilmesine, analiz bedellerinin vatandaşlara yansıtılmamasına, ) Vatandaşların uygunluk ve satış izin belgesi olmayan yerlerden kömür almamaları konusunda uyarılması ve bilinçlendirilmesine, ) Yetki devri yapılmış belediyeler ya da İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce ceza verilen ve satış izin belgesi iptal edilmiş kömür ithalatçı, üretici ve/veya satıcıların isimlerinin, adresleri ve markalarının Çevre ve Orman Bakanlığına bildirilmesine, V) TÜKETİCİLERİN SORUMLULUKLARI 1. Tüketicilerin denetimler sırasında denetim ekibine; yakıta ait sevk irsaliyesini veya faturayı, İtfaiye Müdürlüğünden alacakları baca temizlik belgesi ve yakma kazanını işleten ateşçinin ehliyet belgesini ibraz etmekle yükümlü olmalarına, tarihinden sonra kurulan kalorifer kazanlarına ait tip emisyon izin belgesini göstermelerine, 2. Mahalli Çevre Kurul kararına uygun olmayan yakıtların kullanılması durumunda veya izin belgesi bulunmayan firmalardan yakıt satın alınması durumunda, yakıtın satın alma kararını veren bina yöneticiliğinin sorumlu tutulmasına, 3. Tüm konut ve işyerlerine ait bacaların yılda en az bir olmak üzere, belediyenin gerekli görmesi halinde birden fazla temizlenmesinin sağlanmasına, 4. Tüm konut ve işyerleri kalorifer kazanlarının ve tesisatının işletme bakımlarının düzenli olarak yaptırılmasına, TSE standartlarına uygun olan ve yakıtı en yüksek verimle yakabilen soba ve yakma kazanlarının kullanılmasına, 5. Kömür kullanılan kalorifer kazanlarının zorunlu olmadıkça söndürülmeyerek, sürekli yanmasının sağlanmasına, ayrıca sönen kaloriferlerin ilk yakış saatlerinin sabahları , akşamları saatleri dışında olmasına, 6. İlimizde temiz enerji kaynaklarından daha fazla yararlanabilmek için su ısıtma amaçlı kurulacak düzeneklerin kurularak (güneş enerjisi, elektrik, jeotermal, doğalgaz v.b. ) kullanılmasına, ilimizdeki tüm belediyelerin bu yönde kararlar alarak uygulamaya geçmelerine, 7. Odun, kömür ve diğer yakıtların yakma tekniğine uygun olarak yakılması, yakma kazanı ve yakma odasının sürekli havalandırmasının sağlanması, yakıtın ateşin üzerine değil, ateşin yakıtın üzerine dökülerek yarım yanmanın önlenerek çiğ yanmadan kaynaklanacak karbon monoksit ve toz çıkışının azaltılmasına VI) DENETİM, ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME İLE İLGİLİ ESASLAR 69

1. Isınma amaçlı kömür üreten ocakların, kömür torbalama tesislerinin İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nce denetlenmesine, satıcıların ise il merkezinde İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce, ilçe merkezlerinde ise Kaymakamlıklarca ve ilgili belediyelerce denetlenmesine, 2. Katı yakıtlarla ilgili yapılan denetimlerde tutulan tutanaklarda denetime konu yerli ve ithal katı yakıtların miktarı ile resmi belgelerinin (Satış izin belgesi, Kontrol Belgesi, Gümrük Giriş Beyannamesi, Uygunluk Belgesi) tarih ve sayılarına mutlaka yer verilmesi, 3. Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nin maddesi gereğince, Bakanlığın denetim yetkisi saklı kalmak şartı ile belediyeler ve mücavir alanı içinde belediyeler, belediyeler ve mücavir alanları dışındaysa Valiliğimiz ve ilgili kaymakamlığın, bu yönetmelikte belirlenen kurallara uygun olmayan yakıtları üretenler, satışa sunanlar ile ısıtma kazanları üretenler ve işletenleri denetlemek ve haklarında sayılı Belediye Kanunu, sayılı Kabahatler Kanunu ve Çevre Kanunu’nun ilgili maddelerine göre cezai işlem yapmakla yükümlü olmalarına, 4. Çevre ve orman Bakanlığı’nın 29/06/ tarihli ve BÇYG/ sayılı Yetki Devri Genelgesi (/19) kapsamında, Bakanlığın denetim yetkisi saklı kalmak kaydıyla satışa sunulan yerli katı yakıtların denetimi ve idari yaptırım kararını verebilme yetkisi hususunda yetki devri yapılmış merkez ilçe ve ilçe belediyeleri kendi sınırları içinde denetimlerin gerçekleştirilmesi, denetimler ve uygulanan idari yaptırım kararları hakkında İl Çevre ve Orman Müdürlüklerine bilgi vermeleri, 5. Belediyeler ve mücavir alanları içindeki konut ve işyerleri denetimlerinin ilgili belediyelerce yapılarak denetim sonuçlarını aylık olarak Valiliğimiz (İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne) gönderilmesine, 6. Denetimlerde, denetim elemanları tarafından tespit yapılarak tutanak düzenlenmesi, gerekli görüldüğü hallerde satıcı, pazarlamacı, nakliyeci, torbalama tesisi, konut ve işyerlerinden yakıt numunesi alınması ve analiz sonucu uygun olmayan veya torbalanmamış olarak yakalanan katı yakıtın miktarının tespit edilerek ilgili belediye başkanlığının gösterdiği yerde muhafaza edilmesi ve alındığı yere iade edilmesine, 7. Katı yakıt yüklü araçların denetiminin belediyeler ve mücavir alan sınırları içerisinde zabıta görevlilerince, dışında karayolu güzergâhında ise Emniyet Müdürlüğü ve Jandarma Komutanlıklarınca yapılmasına, 8. İl merkezinde ve ilçelerde yapılan denetimler sonucunda Mahalli Çevre Kurulu kararına aykırı durumların tespit edilmesi durumunda, İl Merkezinde sayılı Belediye Kanunu ve sayılı Kabahatler Kanunu’na göre belediyece veya Çevre Kanunu’na göre işlem yapılmak üzere bir üst yazı ile birlikte Valiliğimize (İl Çevre ve Orman Müdürlüğü) gerekli bilgi ve belgelerin gönderilmesine, ilçelerde ise belediye ve mücavir alanları içerisinde sayılı Belediye Kanunu’na ve sayılı Kabahatler Kanunu’na göre ilgili belediyelerce işlem yapılmasına, belediye ve mücavir alanları dışında ise ilgili kaymakamlıkça gerekli tutanakların tutulup deliller toplandıktan sonra Çevre Kanunu’na göre işlem yapılmak üzere Valiliğimize (İl Çevre ve Orman Müdürlüğü) gönderilmesine, Soba ve kalorifer kazanlarının kış gelmeden önce temizlenmesinin yanma verimini arttırdığı ve buna paralel olarak yakıt tüketimi ve bacadan atılan kirletici emisyonlarını azalttığı için baca ve soba temizliğine önem verilip, temizliğin kış gelmeden önce yapılması ve bu konuda belediyelerin gönüllü kuruluşlarla işbirliği yaparak eğitim programları düzenlemesine, baca temizliğinin belgelenmesine, 70

İlgili belediyece kalorifer kazanlarının tekniğine uygun yakılması ve kazan bakımı işlerinde çalışacaklar için “Yetkili Kalorifer Ateşçisi Kursları” düzenlenmesine yönelik çalışmaların yapılmasına, bu kapsamda kalorifer ateşçisi ve bina yöneticilerinin eğitilmesi ve denetlenmesine, VII ) CEZA VERİLMESİNDE ESAS ALINAN KANUNLAR VE CEZA UYGULAMASI Bu kararda belirtilen kurallara ve yasaklara riayet etmeyenlere; — sayılı İl İdaresi Kanunu, — sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ve madde, — sayılı Çevre Kanunu’nun ilgili madde, — sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun ilgili madde, — sayılı Belediye Kanunu’nun ilgili madde, — sayılı Kabahatler Kanunun ilgili madde, — sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun ilgili madde, — sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, — Mevcut Binalarda Isı Yalıtımı ile Yakıt Tasarrufu Sağlanması ve Hava Kirliliğinin Azaltılmasına Dair Yönetmelik”, — Isıtma ve Buhar Tesislerinin Yakıt Tüketiminde Ekonomi Sağlanması ve Hava Kirliliğinin Azaltılmasına Dair Yönetmeliği”nin “Yapılacak kontroller ateşçilere ve işverenlere uygulanacak cezalar” başlıklı 9. madde hükümlerinin uygulanmasına, Uygulanacak Müeyyideler: 1-İthalatçı/üretici/dağıtıcı/satıcılara; ilgili tablolar ile bildireceği satış bilgilerini, söz konusu dönemlerin bitiminden itibaren 1 (bir) ay içerisinde il çevre ve orman müdürlüklerine göndermemesi durumunda sayılı Çevre Kanunu’nun 12 nci ve 20 nci (g) maddeleri uygulanır. İthalatçı/üretici/dağıtıcı/satıcılarda stok tespiti yapılarak, istenilen bilgiler gönderilinceye kadar faaliyetleri durdurulur. Bilgilerin il çevre ve orman müdürlüklerine ulaştırılmasından sonra faaliyete izin verilir. Yaptırımlar, firmanın kayıtlı bulunduğu il çevre ve orman müdürlüğü tarafından uygulanır. Söz konusu fiilin 3 (üç) yıl içerisinde tekrarı halinde Çevre Kanunun 23 üncü maddesine göre işlem yapılır. 2- Yukarıda “Genel Yükümlülükler” bölümünün 6 ıncı maddesinde belirtilen hususları süresi içinde yerine getirmeyen firmalara sayılı Çevre Kanunu’nun 12 nci, 20 nci (g) maddeleri uygulanır. 3-İthalatçı/üretici/dağıtıcı/satıcılardan yanlış ve/veya yanıltıcı belge düzenleyenler için Çevre Kanununun 26 ncı maddesine göre Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Söz konusu cezanın onaylanması durumunda, firmanın kayıt/izin belgesi iptal edilir ve 1 (bir) yıl süre ile yeni kayıt/izin belgesi düzenlenmez. Stoktaki kömüre mahkeme kararına göre işlem yapılır. 4- Katı yakıt satıcısının, belgenin alındığı il sınırları dışında satış yaptığının tespit edilmesi halinde (usûlune uygun olarak yapılan ihaleli satış hariç) söz konusu satıcıya yeni kömür sevkiyatı yapılmaması hususunda ithalatçı/üretici/dağıtıcıya gerekli talimat verilir, katı yakıt satıcısı kayıt belgesi 1 (bir) yıl süre ile iptal edilir ve satıcının elinde bulunan kömürler il çevre ve orman müdürlüğünün bilgisi dahilinde ithalatçı/üretici/dağıtıcıya iade edilmesi sağlanır. 5- Dağıtıcının; -katı yakıt satıcısı kayıt belgesi almamış olan satıcıya, -katı yakıt satıcısı kayıt belgesini almadan (usulüne uygun olarak yapılan ihaleli satış hariç) tüketiciye satış yapması durumunda, söz konusu dağıtıcıya yeni kömür sevkiyatı yapılmaması hususunda ithalatçı/üreticiye gerekli talimat verilir, dağıtıcı kayıt belgesi 1 (bir) yıl süre ile iptal edilir ve dağıtıcının 71

elinde bulunan kömürler il çevre ve orman müdürlüğünün bilgisi dahilinde ithalatçı/üreticiye iade edilmesi sağlanır. 6- İthalatçı/üretici tarafından katı yakıt satıcısı kayıt belgesi almamış olan satıcıya satış yapılması durumunda, yakıt ithalatçı/üretici tarafından geri alınır. Konu il çevre ve orman müdürlüğü tarafından Bakanlığa bildirilir. Bu durumun 1 (bir) yıl içerisinde ikinci kez tekrarlanması halinde 1 (bir) yıl süre ile ülke genelinde satış izin belgesi düzenlenmez. 7- Katı yakıt numunelerinin analiz sonuçlarının herhangi bir parametrede, Bakanlığımızca belirtilen limit değerleri sağlamaması (olumsuz olması) halinde, numunenin alındığı yerde katı yakıtın satışı/dağıtımı durdurulmalı, miktarı tespit edilmelidir. Bakanlığımızın 24/03/ tarihli ve BÇYG/ sayılı Katı Yakıt Numune Alma ve Analiz Genelgesi kapsamında; - birinci şahit numunenin olumlu çıkması halinde ikinci şahit numuneye ait analiz raporu diğer raporlarla karşılaştırılmalı ve çoğunluğu sağlayan sonuca göre değerlendirme yapılmalıdır. (Örneğin: 2 olumsuz, 1 olumlu sonuç olumsuz olarak; 2 olumlu,1 olumsuz sonuç olumlu olarak kabul edilmelidir.) - Çoğunluğu sağlayan sonucun olumlu olması durumunda katı yakıtın satışına/dağıtımına devam edilir. - Katı yakıtın olumsuz olarak değerlendirilmesi halinde yakıtın İl Çevre ve Orman Müdürlüğünün bilgisi dahilinde ithalatçı/üretici tarafından geri alınarak, kullanılması uygun görülen yerleşim yerinde veya Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrol (SKHKK) Yönetmeliği kapsamında belirtilen baca gazı emisyon sınır değerlerinin sağlanabildiği tesislerde kullanılması temin edilir, ithalatçı/üretici/dağıtıcı nın kayıtlı olduğu İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne ve diğer iller ile Bakanlığımıza bilgi verilir. Söz konusu katı yakıtla ilgili satış izni belgesi alınmış olan diğer illerde, bu belgeye konu olan yakıttan numune alınarak analiz sonucuna göre uygulama yapılır. Olumsuzluğun tespit edildiği analiz sonuçları dikkate alınarak, söz konusu yakıtın o ildeki diğer satış yerlerinden ayrı ayrı numune alınarak yapılacak analiz sonucuna göre uygulama yapılması gerekmektedir. 1 (bir) yıl içerisinde aynı ilde yapılacak denetimlerde ikinci defa olumsuzluk tespit edilmesi durumunda, söz konusu ithalatçı/üreticinin o ilde satış izin belgesi iptal edilir, Bakanlığa bilgi verilir ve sözkonusu ithalatçı/üreticiye o ilde 1 (bir) yıl satış izin belgesi verilmez. Satış izin belgesi iptal edilen yakıta ait bir başka ilde de satış izin belgesi alınmış ise, diğer illerde de gerekli analizler yaptırılır ve yukarıda belirtilen hususlar çerçevesinde uygulama yapılır. 8- Mahkemelerde açılacak tespit davaları veya Bakanlık/il çevre ve orman müdürlüğünün gerekli görmesi dışında, yerli/ithal yakıta ilişkin olarak yeni numune alınmayacaktır. VIII ) HAVA KİRLİLİĞİ UYARI KADEMELERİ İLE İLGİLİ OLARAK:Hava kirliliği meydana gelmesi ve uyarı kademelerinin aşılması durumunda; meteoroloji istasyon müdürlüklerinin ileriye yönelik olarak günlük sıcaklık, nem, basınç değerleri ve inversiyon tahminlerini İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü ile İl Özel İdaresi ve ilgili belediyelere bildirmesine, Dünya Sağlık Örgütü’nün en alt sınır olarak tespit ettiği standart hava kirliliği derecesi 75 g kükürt dioksit, 72

g duman, normal kabul edilebilir sınırlar, g/m3 kükürt dioksit, /m3 duman Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğine göre; UYARI KADEMELERİ SO2 (g/m3) PM(Duman) (g/m3) 1. seviye 2. seviye 3. seviye 4. seviye Belirtilen bu kirlilik konsantrasyonları 24 saatlik ortalamalardır. — Nispi nem % 90 ‘ın üzerinde ise kirlilik % 10 eksiği ile uygulanır. 1. Uyarı seviyesi: 24 saatlik ölçüm ortalamaları g/m3 SO2 ve g/m3 PM olduğu zaman; 1-İkinci ve Üçüncü Sınıf GSM lerin % 50 kapasitede çalışmasına, 2-Kalorifer ve sobaların günde yalnız iki defa 4 er saat yakılmasına,( ve ) 2. Uyarı Kademesi: 24 saat ölçüm ortalamaları g/m3 SO2 ve g/m3 PM olduğunda; 1) Birinci Sınıf GSM lerin % 50 kapasitede çalışmasına, 2) Kalorifer ve sobaların günde yalnız 2 defa 3 er saat yakılmasına,( ve ) 73

3. Uyarı Kademesi: 24 saatlik ölçüm ortalamaları g/m3 SO2 ve g/m3 PM olduğunda; a) 1. 2. ve 3. sınıf GSM ler ve emisyon yayan bütün işyerlerinin faaliyetlerinin tamamen durdurulmasına, b) İlk ve Orta dereceli okulların tatil edilmesine, c) Tek ve çift plaka uygulamasına geçilmesine, 4. Grup Kirli Bölgeler: Muğla Merkez ve Yatağan İlçe Merkezi Yerli Kömürlerin Özellikleri seafoodplus.info kirli yerler Toplam Kükürt (kuru bazda) max. % 2 Alt Isıl Değer (orijinalde) min. Kcal/kg ( tolerans) Toplam Nem (satışa sunulan) max. %25 Kül (kuru bazda) max. %25 74

Şişme İndeksi* max. 1 Boyut** 18– mm (18 mm altı max. %10 tolerans mm üstü max. % 10 tolerans) * Uygunluk Belgesi verilme aşamasında dikkate alınır. **Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10–18 mm olabilir. 2. Grup Kirli Bölgeler: Milas, Ula, Dalaman, Ortaca, Datça, Fethiye, Kavaklıdere ilçe merkezleri. Yerli Kömürlerin Özellikleri seafoodplus.info kirli yerler Toplam Kükürt (kuru bazda) max. % 2,3 Alt Isıl Değer (orijinalde) min. Kcal/kg ( tolerans) Toplam Nem (satışa sunulan) max. %30 Kül (kuru bazda) max. %30 Şişme İndeksi* max. 1 Boyut** 18– mm (18 mm altı max. %10 tolerans, mm üstü max.% 10 tolerans) * Uygunluk Belgesi verilme aşamasında dikkate alınır. **Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10–18 mm olabilir. 3. Diğer Yerler: Kömür yakılmasına izin verilen diğer tüm belde ve köyler Yerli Kömürlerin Özellikleri Diğer yerler Toplam Kükürt (kuru bazda) : max. % 2,5 Alt Isıl Değer (orijinalde) : min Kcal/kg ( tolerans) Boyut : 18– mm (18 mm altı ve mm üstü için max. %10 tolerans) 4. Köyceğiz(Merkez), Bodrum, Marmaris, ve Fethiye (Ölüdeniz), Ula (Akyaka) ilçelerinde kömür kullanımı yasağının devam etmesine, c) Isınma Amaçlı İthal Kömürlerde Aranacak Özellikler Özellikler Sınırlar Toplam Kükürt (kuru bazda) : max. % 0,9 Alt Isıl Değer (orijinalde) : min Kcal/kg (- tolerans) Uçucu Madde (kuru bazda) : % 12–28 (+1 tolerans) Toplam Nem (orijinalde) : max. % 10 Kül (kuru bazda) : max. %14 (+1 tolerans) Şişme İndeksi : max. 1 Boyut* : 18– mm (18 mm altı ve mm üstü için max. %10 tolerans) *Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10–18 mm olabilir. 75

c) Sanayi Amaçlı İthal Edilecek Kömür Özellikleri Alt Isıl Değeri (orijinalde) : min kcal/kg ( kcal/kg tolerans) Toplam Kükürt (kuru : max. % 1 bazda) Uçucu Madde (kuru : max. % 36 bazda) Boyut : mm d) Sanayi Amaçlı Kullanılacak Yerli Kömür Özellikleri Özellikler Sınırlar Alt Isıl Değeri (orijinalde) Emisyon İznine Baca gazında EKHKKY’nde belirtilen sınır değerlerin sağlanması koşuluyla kısıtlama yok. Toplam Kükürt (kuru bazda) Uçucu Madde (kuru bazda) Boyut Tozumayı önleyici her türlü tedbirin alınması koşuluyla boyut ve torba kısıtlaması yok EBHKKY: Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği 76

e) Kömür Briketlerinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri ÖZELLİK SINIF 1 SINIF 2 Alt Isı Değeri(1)(Kcal/kg) en az Baca gazına geçen kükürt oranı (%), m/m, enfazla 0,8 1,0 Düşme Sağlamlığı (%) m/m, en az 90 80 Aşınma Sağlamlığı (%) m/m, en az 75 65 Kırılma Yastık veya Yumurta 80 60 Sağlamlı Şeklindeki Briketlerde (Kgf), en az ğı Tabanı Düzgün Geometrik Şekilli Briketlerde (Kg/cm2), en az Suya Dayanım(2) (%) en az 70 70 Isıl Verimi (%) en az 75 75 Duman Emisyon Oranı (g/kg), en fazla 8 12 1) Bu özellik, orijinal (satışa sunulan) briket bazındadır. 2) Su geçirmeyen torbalar içerisinde satılan briketlerde bu özellik aranmaz Bağlayıcı Madde: Petrol ve petrol türevlerinden üretilmiş herhangi bir bağlayıcı madde kullanılmayacaktır. Nişasta/melas gibi akademik kuruluşlarla bağlayıcı olarak kullanılabilirliliği kabul edilmiş ve belgelenmiş, insan ve çevre sağlığı açısından zararlı olmayan benzer maddeler kullanılmasına, d) Sıvı Yakıtta Aranacak Özellikler: - Kükürt içeriği azami % 1 olan ithal fuel-oil ile kükürt içeriği azami % olan yerli fuel-oil ve tarihinden itibaren ise kükürt içeriği azami % 1 olan yerli fuel-oil, ayrıca motorin, gaz yağı ve etanol gibi sıvı yakıtlardır. - Sanayi amaçlı yakıt olarak TÜPRAŞ tarafından üretilen yüksek kükürt içeren 6 nolu fuel-oilin, kükürtdioksit emisyonunu Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerlere uygun olarak arıtan bacagazı arıtım tesisine/teknolojisine sahip sanayi tesislerinde kullanımına izin verilir. Bu koşullar dışında 6 nolu fuel-oil kullanımının önlenmesi, sıvı yakıt taşıyıcı ve satıcı firmaların bu konuda uyarılmasına, - Sanayi tesislerinde TÜPRAŞ spektlerine uygun %1 kükürt ihtiva eden ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan izin alınarak ithal edilen fuel-oil kullanılabilir. Bu yakıtın anma ısıl gücü düşük, yanma boyu kısa kazanlarda kullanımında yanma verimi açısından, akışkanlığın arttırılması amacıyla ön ısıtma yapılması, - Bacasından siyah duman atan işyerlerinin ve sanayi tesislerinin belediyeler ve mücavir alanları içinde ilgili belediyelerce, mücavir alan dışında kalan yerlerde ise İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ve ilgili Kaymakamlıklarca denetlenmesi, kullanılan yakıt ve bacadan atmosfere verilen emisyonlar dikkate alınarak sanayiden kaynaklanan hava kirliliğinin denetim altına alınması ve gerekli yasal işlemin yapılmasına, e) Pirina Kullanımında Uyulacak Hususlar: Muğla İli sınırları içerisinde evsel ısıtma ve sanayi amaçlı pirina kullanımında Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yayınlanan Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği uyarınca aşağıdaki şartlara uyulacaktır. Tablo 1’deki özellikleri sağlamayan pirinanın ısınma ve sanayi amaçlı kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlara Çevre Kanunu’nun ilgili maddelerine göre cezai işlem yapılacaktır. 77

Tablo- 1:Pirinanın özellikleri Parametreler Özellikler Kalori kcal/kg Nem % 15 max Yağ % Sodyum (Na) mg/kg Boyut 6 mm.(min.) (6mm.’den küçük ağırlıkça %5 ‘i geçemez) Sanayi amaçlı pirina kullanımında; seafoodplus.infoıt beslemeli, sekonder hava beslemeli, yakma özelliğine sahip olan anma ısıl gücü kW’ın altında olan tesislerde yakıt olarak kullanılabilir. 2.Yılda günden uzun sürmeyen mevsimlik faaliyetlerini sürdüren zeytinyağı üretim tesislerinde yağhanelerde pirinanın yakıt olarak kullanımına izin verilmektedir. Bu işletmeler tablo-2’de verilen emisyon sınır değerlerinden muaf olmakla birlikte, atık gazlarındaki islilik derecesi Bacharach Skalasına göre en çok 4 olmalıdır, seafoodplus.infonın yakıt olarak kullanıldığı ve anma ısıl gücü kW’ın üzerinde olan zeytinyağı üretim tesisleri ve diğer yakma tesisleri (enerji üretim tesisleri, çimento ve kireç fabrikaları vb.) otomatik yakıt beslemeli, sekonder hava beslemeli, yakma sistemi özelliğine sahip olmak zorunda olup, tablo-2’de verilen baca gazı emisyon değerlerini sağlamak zorundadır. Tablo- 2 Sanayi Amaçlı Pirinanın Baca Gazı Emisyon Sınır Değerleri Kirletici CO NO SOx HCI HF PM TOC Parametreler (mg/Nm3) (mg/Nm3) (mg/Nm3) (mg/Nm3) (mg/Nm3) (mg/Nm3) (mg/Nm3) kW - - - - MW 15 MW - 30 30 MW >50 MW 30 30 (Baca gazında; % 6 hacimsel oksijen ile 0 0C ve 1atm basınca tekabül eden normal şartlar ve kuru baz dikkate alınır.) Pirinanın evsel ısınmada kullanılması için aranan şartlar: seafoodplus.info, evsel ısınma amaçlı stoker yakmalı, süspansiyon yakmalı ve silikon yakmalı kazan sistemlerinde kullanılacaktır. seafoodplus.info yakan evsel ısınma tesislerinde kullanılacak pirina torbalı olarak satılmalı ve tablo 1’de verilen özellikleri sağlamalıdır. 3. Pirina yakan evsel ısınma sistemlerinin baca gazı emisyon sınır değerleri ise tablo 3’de tanımlanan sınır değerlere uygun olmalıdır. Tablo- 3 Isınma Amaçlı Pirinanın Baca Gazı Emisyon Sınır Değerleri Kullanılan Yakma Oksijen Toz Karbonmonoksit İslilik Yakıt Tesisinin içeriği(%) Emisyonu Emisyonu (Ringelman Isıl Gücü (mg/Nm3) (mg/Nm3) skalası) (kW) Pirina 15’den 13 1 büyük ’den küçük 78

) mümkün olduğunca trafiğin yoğun olduğu yerlerden uzakta planlanması ve yapılması, imar planlarında bisiklet yollarının planlamaya alınarak düzenlenmesi, yeni imara açılacak yerlerde yolların rüzgar iletimini sağlayacak şekilde boydan boya şehri kaplayacak şekilde planlanmasına, sayılı Karayolları Trafik Kanununun 30 uncu maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendine göre İl Jandarma Komutanlığı trafik timleri ve Emniyet Müdürlüğü’ne bağlı trafik ekiplerince, çevredekileri rahatsız edecek derecede duman ve gürültü çıkaran taşıtların uygun duruma getirilmesinin sağlanması ve uygun duruma getirilmediğinin tespiti halinde, taşıtların trafikten men edilmesine, D) YAKITLARIN ÜRETİMİ, SATIŞI-PAZARLANMASI TORBALANMASI VE İZİNLELE İLGİLİ ESASLAR a.) Isınma amaçlı, her ne miktarda olursa olsun açıkta ve torbasız kömür satılmasının ve yakılmasının yasaklanmasına, torba üzerinde sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun ilgili maddesi uyarınca, üretici firma adı, kömürün menşei, torbanın kaç kg olduğu, B- maddesinin (1) bendi (a, b, c) alt bentlerindeki tablolarda kömür değerlerini gösteren bilgiler, kömürün Çevre ve Orman Bakanlığı’nın tarih ve /17 sayılı Genelgesinde belirtilen hava kirliliği açısından kaçıncı 79

derece kirlilik bölgelerinde kullanılacağının belirtilmesine ve torbaların üzerinde “bu torbanın yakılması zararlı ve yasaktır” ibaresinin de bulunmasına, sadece 1. ve seafoodplus.info kirlilik bölgeleri dışında (Belde ve Köyler ) kullanılabilir kalitede olan kömürlerin siyah renkli torbalar içinde satışa sunularak bu kömürlerin 1. ve 2. derece kirlilik bölgelerinde kullanılamayacağının kolaylıkla ayırt edilebilmesine, b.) Kömür Zenginleştirme/İyileştirme/Paketleme tesislerinden elde edilen kömürlerin bu Mahalli Çevre Kurulu Kararlarında gösterilen özellikleri sağlaması halinde bu tesislere izin verilmesine, c.) Satışa sunulan kömürlerin satışa sunumu sırasında Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde belirtilen özellikleri sağlaması esastır. Eğer belirlenen özellikler sağlanamıyorsa çevre ve insan sağlığının korunması için kömürlerde satışa sunulmadan önce iyileştirme yapılmasına, Muğla il sınırları içerisinde üretilen kömür üreticileri veya satıcılarının Muğla Valiliğinden satış izni almalarına, ç.) Muğla ili haricindeki diğer illerde üretilip, İlimiz sınırları içerisinde satış yapmak isteyen kömür üreticilerinin kömürün çıkarıldığı ilin Valiliğinden alınmış Uygunluk Belgesi ile Valiliğimize müracaat etmesi durumunda başkaca bir izin belgesine gerek kalmaksızın ilgili Valilikçe verilen, Uygunluk Belgesi ile kömür satışına izin verilmesine, d.) Yerli kömür üreticilerinin ürettikleri kömürlerin ilk aşamasından başlayarak nihai tüketim aşamasına kadar sorumlu sayılmalarına, e.) Belirtilen kömür değerlerine uymayan, isimsiz ve/veya bilgileri eksik üretim ve satış izin belgesi almamış kömürlerin taşındığı, üretildiği, depolandığı, satıldığı ve kullanıldığının tespiti halinde kaçak yakıt muamelesi yapılmasına, f.) Kömür bayilerinin denetimlerinde alınan kömür numunesi analizlerinin Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Referans Laboratuarında veya akredite olmuş laboratuarlarda yaptırılmasına, analiz ücretlerinin kömür üreticileri ve satıcıları tarafından ödenmesine ve tüketicilere yansıtılmamasına, Kömür satış izin belgeleri; ithal kömürlerde ithalatçılara, yerli kömürlerde ise kömür üreticilerine verilir. Kömür satış izin belgesi için istenilen; 1) Mahrukatçılar odasına veya Sanayi ve Ticaret Odasına kayıtlı olduğuna dair belge ( oda sicil kaydı) 2) Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan alınmış kontrol belgesinin fotokopisi, analiz raporunun fotokopisi (ithal kömürler için) 3) Kömürün çıkarıldığı ilin Valiliğinden alınmış Uygunluk Belgesi (yerli kömürler için) 4) İlgili kurum / kuruluştan alınmış çalışma ruhsatı veya işyeri açma ruhsatı 5) İmza sirküleri, 6) Taahhütname (İl Çevre ve Orman Müdürlüğünden temin edilecek) Belgelerle Valiliğimize başvurulmasına, g.)Kömür üretici veya ithalatçılar kömürlerini sözleşme yaptıkları satıcıları (bayi/mahrukatçı) aracılığıyla satmak istiyorlarsa, satış izni başvurusu aşamasında; taahhütname ile birlikte kömür ticareti faaliyeti için gerekli şartları sağlayan (oda sicil kaydı, vergi levhası, imza sirküleri) ve bu konu kapsamında mevzuatta öngörülen izinleri (çalışma ruhsatı veya işyeri açılma ruhsatı) almış olan satıcıların (bayi/mahrukatçı) isim/isimlerini (kömür ithalatçı/üretici ile satıcılar arasında yapılmış sözleşme/protokol belgesi ile birlikte) Valiliğe vermek zorundadır. Valilikçe yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda uygun görülen kömür üretici veya ithalatçılara kömür satış izni belgesi verilmesine ve bu belgeye satıcıların 80

da isminin eklenmesine, satıcılar da kendi isimlerinin yer aldığı satış izin belgesini denetimlerde bulundurmalarının zorunlu olmasına, h.) Satış izin belgesi, satış izin belgesinin alınması aşamasında verilen kontrol belgesi(ithal kömür) veya uygunluk belgesi(yerli kömür) kapsamındaki yakıtlar için geçerli olmasına, başka kontrol belgesi veya uygunluk belgesi kapsamında yakıtın satışı için Valiliğimize (İl Çevre ve Orman Müdürlüğü) yeniden başvuru yapılmasına, ı.) Analiz ücretini kömür ithalatçıları, üreticileri ve satıcıları tarafından ödenmek üzere gümrük sahalarından, depolardan, kömür satış yerleri ile apartmanlardan TS ve TS sayılı standartların belirlediği numune alma esaslarına göre kömür numuneleri alınarak analizlerinin yaptırılmasına, torbadaki her kömür parçasının belirlenen özellikleri sağlaması esas olduğundan, en az üç torbadan veya en az üç farklı yerden(torbalanmamış kömürler için) alınarak hazırlanan birinci denetim numunesinin analiz sonucunun uygun çıkmaması durumunda Çevre Kanunu gereğince cezai işlemin uygulanmasına, aynı kontrol belgesi/uygunluk belgesi veya başka kontrol belgesi/uygunluk belgesi kapsamındaki kömürler için ikinci denetimde analiz sonucunun uygun çıkmaması durumunda ise kömür üreticileri, ithalatçıları ve/veya satıcıların izin belgelerinin iptal edilmesine, analiz bedellerinin vatandaşlara yansıtılmamasına, i.) Vatandaşların uygunluk ve satış izin belgesi olmayan yerlerden kömür almamaları konusunda uyarılması ve bilinçlendirilmesine, j.) Uygunluk ve satış izin belgesi verilen firma veya şahısların isimleri ile il/ilçelerinde satılan kömür miktarı ve özellikleri hakkındaki bilgilerin Nisan ayının sonuna kadar Çevre ve Orman Bakanlığına bildirilmesine, k.) Yetki devri yapılmış Belediyeler ya da İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce ceza verilen ve satış izin belgesi iptal edilmiş kömür ithalatçı, üretici ve/veya satıcıların isimlerinin, adresleri ve markalarının Çevre ve Orman Bakanlığına bildirilmesine, E) TÜKETİCİLERİN SORUMLULUKLARI 1. Tüketicilerin denetimler sırasında denetim ekibine; yakıta ait sevk irsaliyesini veya faturayı, İtfaiye Müdürlüğünden alacakları baca temizlik belgesi ve yakma kazanını işleten ateşçinin ehliyet belgesini ibraz etmekle yükümlü olmalarına, tarihinden sonra kurulan kalorifer kazanlarına ait tip emisyon izin belgesini göstermelerine, 2. Mahalli Çevre Kurul Kararına uygun olmayan yakıtların kullanılması durumunda veya izin belgesi bulunmayan firmalardan yakıt satın alınması durumunda, yakıtın satın alma kararını veren bina yöneticiliğinin sorumlu tutulmasına, 3. Tüm konut ve işyerlerine ait bacaların periyodik olarak temizlenmesinin sağlanmasına, 4. Tüm konut ve işyerleri kalorifer kazanlarının ve tesisatının işletme bakımlarının düzenli olarak yaptırılmasına, TSE standartlarına uygun olan ve yakıtı en yüksek verimle yakabilen soba ve yakma kazanlarının kullanılmasına, 5. Kömür kullanılan kalorifer kazanlarının zorunlu olmadıkça söndürülmeyerek, sürekli yanmasının sağlanmasına, ayrıca sönen kaloriferlerin ilk yakış saatlerinin sabahları , akşamları saatleri dışında olmasına, 6. Yaz aylarında su ısıtma amaçlı kullanılan kazanlarının akşamları saatleri ile geceleri - 00 saatleri arasında yakılmasına, F) DENETİM, ÖLÇME DEĞERLENDİRME İLE İLGİLİ ESASLAR 81

9. Isınma amaçlı kömür üreten ocakların, kömür torbalama tesislerinin İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nce denetlenmesine, satıcıların ise il merkezinde İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce, ilçe merkezlerinde ise Kaymakamlıklarca ve ilgili belediyelerce denetlenmesine, Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nin maddesi gereğince, Bakanlığın denetim yetkisi saklı kalmak şartı ile belediyeler ve mücavir alanı içinde belediyeler, belediyeler ve mücavir alanları dışındaysa Valiliğimiz ve ilgili kaymakamlığın, bu yönetmelikte belirlenen kurallara uygun olmayan yakıtları üretenler, satışa sunanlar ile ısıtma kazanları üretenler ve işletenleri denetlemek ve haklarında sayılı Belediye Kanunu, sayılı Kabahatler Kanunu ve Çevre Kanunu’nun ilgili maddelerine göre cezai işlem yapmakla yükümlü olmalarına, Belediyeler ve mücavir alanları içindeki konut ve işyerleri denetimlerinin ilgili belediyelerce yapılarak denetim sonuçlarını aylık olarak Valiliğimiz (İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne) gönderilmesine, Denetimlerde, denetim elemanları tarafından tespit yapılarak tutanak düzenlenmesi, gerekli görüldüğü hallerde satıcı, pazarlamacı, nakliyeci, torbalama tesisi, konut ve işyerlerinden yakıt numunesi alınması ve analiz sonucu uygun olmayan veya torbalanmamış olarak yakalanan katı yakıtın yed-i emine alınarak ilgili belediye başkanlığının gösterdiği yerde muhafaza edilmesi ve şehir dışına çıkarılmasının sağlanmasına, Katı yakıt yüklü araçların denetiminin Belediyeler ve mücavir alan sınırları içerisinde zabıta görevlilerince, dışında karayolu güzergahında ise Emniyet Müdürlüğü ve Jandarma Komutanlıklarınca yapılmasına, 6. Denetimler sırasında numune alınan ithal kömürler için tutulan tutanaklarda yakıta ait Kontrol Belgesi ve Gümrük Giriş Beyannamesi tarih ve sayısına da yer verilmesine, 7. İl merkezinde ve ilçelerde yapılan denetimler sonucunda, Mahalli Çevre Kurulu kararına aykırı durumların tespit edilmesi durumunda, İl Merkezinde sayılı Belediye Kanunu ve sayılı Kabahatler Kanununa göre belediyece veya Çevre Kanuna göre işlem yapılmak üzere bir üst yazı ile birlikte Valiliğimize (İl Çevre ve Orman Müdürlüğü) gerekli bilgi ve belgelerin gönderilmesine, İlçelerde ise; belediyeler ve mücavir alanları içerisinde sayılı Belediye Kanunu’na ve sayılı Kabahatler Kanununa göre ilgili belediyelerce işlem yapılmasına, belediyeler ve mücavir alanları dışında ise ilgili kaymakamlıkça gerekli tutanaklar tutulup deliller toplandıktan sonra Çevre Kanununa göre işlem yapılmak üzere Valiliğimize (İl Çevre ve Orman Müdürlüğü) gönderilmesine, 8. Soba ve kalorifer kazanlarının kış gelmeden önce temizlenmesi yanma verimini arttırdığı ve buna paralel olarak yakıt tüketimi ve bacadan atılan kirletici emisyonlarını azalttığı için baca ve soba temizliğine önem verilip, temizliğin kış gelmeden önce yapılması ve bu konuda, Belediyelerin, Gönüllü Kuruluşlarla işbirliği yaparak eğitim programları düzenlenmesine, 9. Kalorifer tesisatlarının iyi izole edilerek ısı kayıplarının önlenmesi, tüm ısıtma tesisatının bakımı ve temizliğinin gereği gibi yapılması, kazan dairelerinin yeterince havalandırılması ve işletme talimatlarına uygun olarak işletilmesi, bacaların periyodik temizliğinin yapılıp yapılmadığının ilgili Belediyelerce düzenli olarak denetlenmesine, İlgili belediyece kalorifer kazanlarının tekniğine uygun yakılması ve kazan bakımı işlerinde çalışacaklar için “Yetkili Kalorifer Ateşçisi Kursları” düzenlenmesine yönelik çalışmaların yapılmasına, bu kapsamda kalorifer ateşçisi ve bina yöneticilerinin eğitilmesi ve denetlenmesine, G) DİĞER HUSUSLAR 1. İlimiz genelinde, hava kirliliği ile ilgili olarak kamuoyu ve vatandaşların bilgilendirilmesi, çevre bilincinin geliştirilmesi için İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nce afiş, broşür vb. hazırlanarak kirlilik olan merkezlere dağıtılmasına, 82

2. İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nce, Mahalli Çevre Kurul Kararlarının ilgili taraflara (kömür satıcılarına, kömür pazarlamacılarına, torbalama tesislerine, tüketicilere, ilimize kömür getirilen illerin Valiliklerine) basın-yayın, gazete ilanı yolu ile duyurulmasına, H ) CEZA VERİLMESİNDE ESAS ALINAN KANUNLAR VE CEZA UYGULAMASI Bu kararda belirtilen kurallara ve yasaklara riayet etmeyenlere; - sayılı İl İdaresi Kanunu hükümlerinin, - sayılı Türk Ceza Kanunu’nun madde hükümlerinin, - Çevre Kanunu’nun ilgili madde hükümlerinin, - “Mevcut Binalarda Isı Yalıtımı ile Yakıt Tasarrufu Sağlanması ve Hava Kirliliğinin Azaltılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerinin, - “Isıtma ve Buhar Tesislerinin Yakıt Tüketiminde Ekonomi Sağlanması ve Hava Kirliliğinin Azaltılmasına Dair Yönetmeliği”nin “Yapılacak kontroller ateşçilere ve işverenlere uygulanacak cezalar” başlıklı 9. madde hükümlerinin, - sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun ilgili madde hükümlerinin uygulanmasına, - sayılı Belediye Kanunu’nun ilgili madde hükümlerinin uygulanmasına, - sayılı Kabahatler Kanunun ilgili madde hükümlerinin uygulanmasına, - sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun ilgili madde hükümlerinin uygulanmasına, - sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanmasına, 1. Satış izin belgesi olmadan kömür satışının yapılması veya denetim anında belge ibraz edilmemesi durumunda; Kömür üreten ve satan firmaya; - Çevre Kanunu gereğince uyarı verilerek izin alıncaya kadar faaliyetinin durdurulmasına, 2. Uygunluk ve satış izin belgelerinin verilmesinden sonra yapılacak denetimlerde konutlardan, depodan, taşıma aracından, satış yerinden ve ocaklardan alınan numune sonucunun olumsuz çıkması halinde; — Birinci analiz sonucunun uygun çıkmaması durumunda, Çevre Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince idari para cezası verilmesine, — İkinci denetimde analiz sonucunun uygun çıkmaması durumunda ise aynı kanunun ilgili maddesi gereğince izin belgelerinin iptal edilmesine, şehir içerisinde bulunan tüm kömürlerin firma tarafından toplatılmasına ve toplatılmadığının tespiti halinde Türk Ceza Kanunu uyarınca işlem yapılmasına, 83

3. KADEME seafoodplus.info seafoodplus.info seafoodplus.info  Nispi nem %90 ‘ın üzerinde ise kirlilik %10 eksiği ile uygulanır. seafoodplus.infoı Kademesi: 24 saatlik ölçüm ortalamaları g/m3 SO2 ve g/m3 PM olduğu zaman; 1) İkinci ve Üçüncü Sınıf GSM lerin %50 kapasitede çalışmasına, 2) Kalorifer ve sobaların günde yalnız iki defa 4 er saat yakılmasına,( 00 ve 00 ) 2. Uyarı Kademesi: 24 saat ölçüm ortalamaları g/m3 SO2 ve g/m3 PM olduğunda; 1) Birinci Sınıf GSM lerin %50 kapasitede çalışmasına, 2) Kalorifer ve sobaların günde yalnız 2 defa 3 er saat yakılmasına,( 00 ve 00) 3. Uyarı Kademesi: 24 saatlik ölçüm ortalamaları g/m3 SO2 ve g/m3 PM olduğunda; 84

T.C.<br />

ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI<br />

KONYA İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ<br />

ÇED VE PLANL<strong>AM</strong>A ŞUBESİ<br />

KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU<br />

UHazırlayanlar<br />

Sebahattin TUNÇEZ Çevre Mühendis<br />

Elvan CANDAN Ziraat Mühendisi<br />

A. Haluk KARTAL ÇED ve Planlama Şube Müdürü<br />

Nuri KUNT<br />

İl Çevre ve Orman Müdürü<br />

2<strong>00</strong>6

İÇİNDEKİLER<br />

A. COĞRAF KAPS<strong>AM</strong> 1<br />

A Giriş 2<br />

A İl ve İlçe Sınırları 4<br />

A İlin Coğrafi Durumu 4<br />

A İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu 4<br />

A Jeolojik Yapı ve Stratigrafi 4<br />

A Metamorfizma ve Mağmatizma 19<br />

A Tektonik ve Paleocoğrafya 23<br />

B. DOĞAL KAYNAKLAR 29<br />

B Enerji Kaynakları 29<br />

B Güneş 29<br />

B Su Gücü 29<br />

B Kömür 31<br />

B Doğalgaz 32<br />

B Rüzgar 32<br />

B Biyokütle 32<br />

B Petrol 32<br />

B Jeotermal Sahalar 25<br />

B Biyolojik Çeşitlilik 35<br />

B Ormanlar 35<br />

B Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları 35<br />

B Çayır ve Mera 35<br />

B Sulak Alanlar 35<br />

B Flora 42<br />

B Fauna 47<br />

B Milli Parklar,Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve Diğer Hassas Yöreler 48<br />

B Toprak 49<br />

B Su Kaynakları 52<br />

B İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar 52<br />

B Yeraltı Su Kaynakları 53<br />

B Akarsular 59<br />

B Göller ve Göletler 59<br />

B Mineral Kaynaklar 70<br />

B Sanayi Madenleri 72<br />

B Metalik Madenler 75<br />

B Enerji Madenleri 76<br />

B Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler 79<br />

C. HAVA (ATMOSFER VE İKLİM) 80<br />

C İklim ve Hava 80<br />

C Doğal Değişkenler 80<br />

C Rüzgar 80<br />

C Basınç 80<br />

C Nem 81<br />

C Sıcaklık 81<br />

C Buharlaşma 82<br />

C Yağışlar 82<br />

C Yağmur 82<br />

C Kar, Dolu, Sis ve Kırağı 83<br />

C Seller 83<br />

C Kuraklık 83<br />

C Mikroklima 94<br />

C Yapay Etmenler 94<br />

C Plansız Kentleşme 94<br />

C Yeşil Alanlar 95<br />

C Isınmada Kullanılan Yakıtlar 95<br />

C Endüstriyel Emisyonlar 96<br />

C Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar 97<br />

C Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynakları 99<br />

C Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman 99<br />

C Partikül Madde (PM) Emisyonları 99<br />

i

C Karbonmonoksit Emisyonları <br />

C Azot Oksit (NOx) Emisyonları <br />

C Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları <br />

C Atmosferik Kirlilik <br />

C Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri <br />

C Asit Yağışlarının Etkileri <br />

C Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri <br />

C Doğal Çevreye Etkileri <br />

C Su Üzerindeki Etkileri <br />

C Toprak Üzerine Etkileri <br />

C Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri <br />

C İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri <br />

C Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri <br />

D. SU <br />

D Su Kaynaklarının Kullanımı <br />

D Yeraltı Suları <br />

D Jeotermal Kaynaklar <br />

D Akarsular <br />

D Göller, Göletler ve Rezervuarlar <br />

D Denizler <br />

D Doğal Drenaj Sistemleri <br />

D Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri <br />

D Yeraltı Suları ve Kirlilik <br />

D Akarsularda Kirlilik <br />

D Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik <br />

D Denizlerde Kirlilik <br />

D Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları <br />

D Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri 1<strong>12</strong><br />

D Tuzluluk <br />

D Zehirli Gazlar <br />

D Azot ve Fosforun Yol Açtığı Kirlilik <br />

D Ağır Metaller ve İz Elementler <br />

D Zehirli Organik Bileşikler <br />

D Siyanürler <br />

D Petrol ve Türevleri <br />

D Polikloro Naftalinler ve Bifeniller <br />

D Pestisitler ve Su Kirliliği <br />

D Gübreler ve Su Kirliliği <br />

D Deterjanlar ve Su Kirliliği <br />

D Çözünmüş Organik Maddeler <br />

D Patojenler <br />

D Askıda Katı Maddeler <br />

D Radyoaktif Kirleticiler ve Su Kirliliği <br />

E. TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI <br />

E Genel Toprak Yapısı <br />

E Toprak Kirliliği <br />

E Kimyasal Kirlenme <br />

E Atmosferik Kirlenme <br />

E Atıklardan Kirlenme <br />

E Mikrobiyal Kirlenme <br />

E Arazi <br />

E Arazi Varlığı <br />

E Arazi Sınıfları <br />

E Kullanma Durumu <br />

E Arazi Problemleri <strong>12</strong>0<br />

F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER <strong>12</strong>3<br />

F Ekosistem Tipleri <strong>12</strong>3<br />

F Ormanlar <strong>12</strong>3<br />

F Ormanların Ekolojik Yapısı <strong>12</strong>3<br />

F İlin Orman Envanteri <strong>12</strong>6<br />

ii

F Orman Varlığının Yararları <strong>12</strong>7<br />

F Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları <strong>12</strong>7<br />

F Çayır ve Meralar <strong>12</strong>8<br />

F Sulak Alanlar <strong>12</strong>8<br />

F Diğer Alanlar (Stepler vb.) <strong>12</strong>8<br />

F Flora <strong>12</strong>8<br />

F Habitat ve Toplulukları <strong>12</strong>9<br />

F Türler ve Populasyonları <br />

F Fauna <br />

F Habitat ve Toplulukları <br />

F Türler ve Populasyonları <br />

F Hayvan Yaşama Hakları <br />

F Evcil Hayvanlar <br />

F Sahipli Hayvanlar <br />

F Sahipsiz Hayvanlar <br />

F Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Evcil ve Yaban Hayvanlar <br />

F Hayvan Hakları İhlalleri <br />

F Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği <br />

F Hassas Yöreler Kapsamında Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin İsteneceği Alanlar <br />

FÜlkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar <br />

F Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve Bu Kanunun 3. Maddesi<br />

Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları” <br />

F Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’nca Belirlenen “Yaban<br />

Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları” <br />

F Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2. Maddesinin “a - Tanımlar” Bendinin<br />

1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “TSitT” ve “Koruma Alanı”Olarak<br />

Tanımlanan ve Aynı Kanun ile Sayılı Kanunun ( Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını<br />

Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi<br />

Hakkında Kanun) İlgili Maddeleri Uyarınca Tespiti ve Tescili Yapılan Alanlar<br />

F Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları <br />

F 4/9/ Tarihli ve Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin<br />

17 nTciT ve 1/7/ Tarihli ve Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Yönetmelikle Değişik ,<br />

ve Maddelerinde Tanımlanan Alanlar <br />

F 2/11/ Tarihli ve Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması<br />

Yönetmeliği’nin Maddesinde Tanımlanan “Hassas Kirlenme Bölgeleri” <br />

F Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu Tarafından “Özel Çevre<br />

Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve İlan Edilen Alanlar <br />

F Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar <br />

F Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler <br />

F Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar <br />

F Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda Belirtilen Alanlar <br />

F<strong>12</strong>. Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar <br />

F <strong>00</strong>2 Tarih ve Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “Sulak<br />

Alanların Korunması Yönetmeliği”nde Belirtilen Alanlar <br />

F Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar <br />

F 20/2/ Tarih ve Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “Avrupa’nın Yaban<br />

Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi” ( BERN Sözleşmesi ) Uyarınca Koruma<br />

Altına Alınmış Alanlardan “Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları”nda Belirtilen I. Ve<br />

II. Koruma Bölgeleri, “Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları” <br />

F <strong>12</strong>/6/ Tarih ve Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “Akdeniz’in<br />

Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi” (TBarcelonaT Sözleşmesi) Uyarınca Korumaya Alınan Alanlar <br />

F 23/10/ Tarihli ve Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Akdeniz’de Özel Koruma<br />

Alanlarının Korunmasına Ait Protokol” Gereği Ülkemizde “Özel Koruma Alanı” Olarak Belirlenmiş<br />

Alanlar <br />

TF T13/9/ Tarihli TCenovaT Bildirgesi Gereği Seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı<br />

Tarafından Yayımlanmış Olan “Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 1<strong>00</strong> Kıyısal Tarihi TSitT”<br />

Listesinde Yer Alan Alanlar <br />

TF CenovaT TDeklerasyonu’nunT Maddesinde Yer Alan “Akdeniz’e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz<br />

Türlerinin” Yaşama ve Beslenme Ortamı Olan Kıyısal Alanlar <br />

iii

Rezerv<br />

T<br />

F 14/2/ Tarih ve Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “Dünya Kültür ve<br />

Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi” nin 1. ve 2. Maddeleri Gereğince Kültür ve Turizm<br />

Bakanlığı Tarafından Koruma Altına Alınan “Kültürel Miras” ve “Doğal Miras” Statüsü Verilen<br />

Kültürel, Tarihi ve Doğal Alanlar <br />

F 17/05/ Tarih ve Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “Özellikle Su<br />

Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi”<br />

(R<strong>AM</strong>SAR Sözleşmesi) Uyarınca Koruma Altına Alınmış Alanlar <br />

F Korunması Gereken Alanlar <br />

F Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan Olarak TesbitT Edilen ve<br />

Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak Alan, TBiogenetikT Rezerv<br />

Alanları, TJeotermalT Alanlar vb.) <br />

F Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması Mümkün ve Arazi Kullanma<br />

Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan Alanlar, Yağışa Bağlı Tarımda Kullanılan I. ve II. Sınıf<br />

ile, Özel Mahsul Plantasyon Alanlarının Tamamı <br />

F Sulak Alanlar: Doğal veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların Durgun veya Akıntılı, Tatlı, Acı veya<br />

Tuzlu, Denizlerin Gel-Git HareketininÇekilme Devresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan,<br />

Başta Su Kuşları Olmak Üzere Canlıların Yaşama Ortamı Olarak Önem Taşıyan Bütün Sular, Bataklık<br />

Sazlık ve TurbiyelerT ile Bu Alanların Kıyı Kenar Çizgisindenİtibaren Kara Tarafına Doğru Ekolojik<br />

Açıdan Sulak Alan Kalan Yerler <br />

F Göller, Akarsular, TYeraltısuyuT İşletme Sahaları <br />

F Bilimsel Araştırmalar İçin Önem TArzedenT ve/veya Nesli Tehlikeye Düşmüş veya Düşebilir Türler ve<br />

Ülkemiz İçin TEndemikT Olan Türlerin Yaşama Ortamı Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, TBiyotoplarT,<br />

TBiyogenetik Alanları, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluşumların<br />

Bulunduğu Alanlar <br />

F Mesire Yerleri; Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkın Rekrasyonel Kullanımını<br />

Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının Tahribine Neden Olmadan Yönlendirilmesini Sağlamak<br />

Üzere Ayrılan Alanlar <br />

G. TURİZM <br />

G Yörenin Turistik Değerleri <br />

G Yörenin Doğal Değerleri <br />

G Konum <br />

G Fiziki Özellikler <br />

G Kültürel Değerler <br />

G Turizm Çeşitleri <br />

G Turistik Altyapı <br />

G Turist Sayısı <br />

G Turizm Ekonomisi <br />

G Turizm-Çevre İlişkisi <br />

H. TARIM VE HAYVANCILIK <br />

H Genel Tarımsal Yapı <br />

H Tarımsal Üretim <br />

H Bitkisel Üretim <br />

H Tarla Bitkileri <br />

H Buğdaygiller <br />

H Baklagiller <br />

H Yem Bitkileri <br />

H Endüstriyel Bitkiler <br />

H Bahçe Bitkileri <br />

H Meyve Üretimi <br />

H Sebze Üretimi <br />

H Süs Bitkileri <br />

H Hayvansal Üretim <br />

H Büyükbaş Hayvancılık <br />

H Küçükbaş Hayvancılık <br />

H Kümes Hayvancılığı ( Kanatlı Üretimi) <br />

H Su Ürünleri <br />

H Kürk Hayvancılığı <br />

H Arıcılık ve İpekböcekçiliği <br />

H Organik Tarım <br />

H Tarımsal İşletmeler <br />

H Kamu İşletmeleri <br />

iv

H Özel İşletmeler 2<strong>00</strong><br />

H Tarımsal Faaliyetler 2<strong>00</strong><br />

H Pestisit Kullanımı 2<strong>00</strong><br />

H Gübre Kullanımı 2<strong>00</strong><br />

H Toprak Kullanımı <br />

I. MADENCİLİK <br />

I Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Doğal Malzemeler <br />

I Sanayi Madenleri <br />

I Metalik Madenler <br />

I Enerji Madenleri <br />

I Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler <br />

I Madencilik Faaliyetlerinin Yapıldığı Yerlerin Özellikleri <br />

I Cevher Zenginleştirme <br />

I Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri <br />

I Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanım Amacıyla Yapılan Rehabilitasyon Çalışmaları <br />

J . ENERJİ <br />

J Birincil Enerji Kaynakları <br />

J Taşkömürü <br />

J Linyit <br />

J Asfaltit <br />

J Bitümlü Şist <br />

J Hampetrol <br />

J Doğalgaz <br />

J Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) <br />

J Orman <br />

J Hidrolik <br />

J Jeotermal <br />

J Güneş <br />

J<strong>12</strong>. Rüzgar <br />

J Biyokütle <br />

J İkincil Enerji Kaynaları <br />

J Termik Enerji <br />

J Hidrolik Enerji <br />

J Nükleer Enerji <br />

J Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi <br />

J Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre Dağılımı <br />

J Enerji Tasarrufu İle İlgili Yapılan Çalışmalar <br />

K. SANAYİ VE TEKNOLOJİ <br />

K İl Sanayinin Gelişimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen Etkenler <br />

K Genel Anlamda Sanayinin Gruplandırılması <br />

K Sanayinin İlçelere Göre Dağılımı <br />

K Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu <br />

K Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullanımı <br />

K Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Alınan Önlemler <br />

K Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği <br />

K Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği <br />

K Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği <br />

K Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği <br />

K Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar <br />

K Sanayi Tesislerinin Acil Durum Planı <br />

L. ALTYAPI, ULAŞIM VE HABERLEŞME <br />

L Altyapı <br />

L Temiz Su Sistemi <br />

L Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi <br />

L Yeşil Alanlar <br />

L Elektrik İletim Hatları <br />

L Doğalgaz Boru Hatları <br />

L Ulaşım <br />

L Karayolları <br />

L Karayolları Genel <br />

L Ulaşım Planlaması <br />

v

L Toplu Taşıma Sistemleri <br />

L Kent İçi Yollar <br />

L Araç Sayıları <br />

L Demiryolları <br />

L Kullanılan Raylı Sistemler <br />

L Taşımacılıkta Demiryolları <br />

L Deniz, Göl ve Nehir Taşımacılığı <br />

L Limanlar <br />

L Taşımacılık <br />

L Havayolları <br />

L Haberleşme <br />

L İlin Plan Durumu <br />

L İldeki Baz İstasyonları <br />

M. YERLEŞİM ALANLARI VE NÜFUS <br />

M Kentsel ve Kırsal Planlama <br />

M Kentsel Alanlar <br />

M Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri <br />

M Kentsel Büyüme Deseni <br />

M Planlı Kentsel Gelişme Alanları <br />

M Kentsel Alanlarda Yoğunluk <br />

M Kentsel Yenileme Alanları <br />

M Endüstri Alanları Yer Seçimi <br />

M Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar <br />

M Kırsal Alanlar <br />

M Kırsal Yerleşme Deseni <br />

M Arazi Mülkiyeti <br />

M Altyapı <br />

M Binalar ve Yapı Çeşitleri <br />

M Kamu Binaları <br />

M Okullar <br />

M Hastaneler ve Sağlık Tesisleri <br />

M Sosyal ve Kültürel Tesisler <br />

M Endüstriyel Yapılar <br />

M Göçer ve Hareketli Barınaklar <br />

M Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar <br />

M Bürolar ve Dükkanlar <br />

M Kırsal Alanda Yapılaşma <br />

MYerel Mimari Özellikler <br />

MBina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller <br />

M Sosyo-Ekonomik Yapı <br />

M İş Alanları ve İşsizlik <br />

M Göçler <br />

M Göçebe İşçiler (Mevsimlik) <br />

M Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı <br />

M Konut Yapım Süreçleri <br />

M Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri <br />

M Yerleşim Yerlerinin Çevresel Etkileri <br />

M Görüntü Kirliliği <br />

M Binalarda Ses İzolasyonu <br />

M Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları <br />

M Ticari ve Endüstriyel Gürültü <br />

M Kentsel Atıklar <br />

M Binalarda Isı Yalıtımı <br />

M Nüfus <br />

M Nüfusun Yıllara Göre Değişimi <br />

M Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre Dağılımı <br />

M İl ve İlçelerin Nüfus Yoğunlukları <br />

M Nüfus Değişim Oranı <br />

N. ATIKLAR <br />

N Evsel Katı Atıklar <br />

N Tehlikeli Atıklar <br />

vi

N Özel Atıklar <br />

N Tıbbi Atıklar <br />

N Atık Yağlar <br />

N Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar <br />

N Pil ve Aküler <br />

N Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller <br />

N Tarama Çamurları <br />

N Elektrik ve Elektronik Atıklar <br />

N Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar <br />

N Diğer Atıklar <br />

N Ambalaj Atıkları <br />

N Hayvan Kadavraları <br />

N Mezbaha Atıkları <br />

N Atık Yönetimi <br />

N Katı Atıkların Miktar ve Kompozisyonu <br />

N Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Taşınması ve Aktarma Merkezleri <br />

N Atıkların Bertaraf Yöntemleri <br />

N Katı Atıkların Depolanması <br />

N Atıkların Yakılması <br />

N Kompost <br />

N Atıkların Geri Kazanımı ve Değerlendirmesi <br />

N Atıkların Çevre Üzerindeki Etkileri <br />

O. GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM 3<strong>00</strong><br />

O Gürültü 3<strong>00</strong><br />

O Gürültü Kaynakları 3<strong>00</strong><br />

O Trafik Gürültüsü 3<strong>00</strong><br />

O Endüstri Gürültüsü <br />

O İnşaat Gürültüsü <br />

O Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültüler <br />

O Havaalanları Yakınında Oluşan Gürültü <br />

O Gürültü ile Mücadele <br />

O Gürültünün Çevreye Olan Etkileri <br />

O Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri <br />

O Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri <br />

O Gürültünün İnsanlar Üzerine Olan Etkileri <br />

O Fiziksel Etkileri <br />

O Fizyolojik Etkileri <br />

O Psikolojik Etkileri <br />

O Performans Üzerine Etkileri 3<strong>03</strong><br />

O Titreşim 3<strong>03</strong><br />

P. AFETLER <br />

P Doğal Afetler <br />

P Depremler <br />

P Heyelan ve Çığlar <br />

P Seller <br />

P Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları <br />

P Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri <br />

P Fırtınalar <br />

P Diğer Afetler <br />

P Radyoaktif Maddeler <br />

P Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar <br />

P Tehlikeli Maddeler <br />

P Afetlerin Etkileri ve Yardım Tedbirleri <br />

P Sivil Savunma Birimleri <br />

P Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri <br />

P İlkyardım Servisleri <br />

P Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı <br />

P Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Taşınımı İçin Alınan Tedbirler <br />

P Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar <br />

R. SAĞLIK VE ÇEVRE <br />

R Temel Sağlık Hizmetleri <br />

vii

R Sağlık Kurumlarının Dağılımı <br />

R Bulaşıcı Hastalıklar <br />

R İçme, Kullanma ve Sulama Suları <br />

R Denizler <br />

R Zoonoz Hastalıklar <br />

R Gıda Hijyeni <br />

R Aşılama Çalışmaları <br />

R Bebek Ölümleri <br />

R Ölümlerin Hastalık, Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı <br />

R Aile Planlaması Çalışmaları 3<strong>12</strong><br />

R Çevre Kirliliği ve Zararlarından Oluşan Sağlık Riskleri 3<strong>12</strong><br />

R Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 3<strong>12</strong><br />

R Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 3<strong>12</strong><br />

R Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 3<strong>12</strong><br />

R Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 3<strong>12</strong><br />

R Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 3<strong>12</strong><br />

R İyonize Radyasyondan Korunma <br />

R Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri <br />

S. ÇEVRE EĞİTİMİ <br />

SKamu Kuruluşlarının Çevre Eğitimi ile İlgili Faaliyetleri <br />

S Çevre İle İlgili Gönüllü Kuruluşlar ve Faaliyetleri <br />

S Çevre Vakıfları <br />

S Çevre Dernekleri <br />

S Çevreyle İlgili Federasyonlar <br />

T. ÇEVRE YÖNETİMİ VE PLANL<strong>AM</strong>A <br />

T Çevre Kirliliğinin ve Çevresel Tahribatın Önlenmesi <br />

TDoğalKaynakların Ekolojik Dengeler Esas Alınarak Verimli Kullanımı,Korunması ve Geliştirilmesi <br />

T Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin Çevrenin Taşıma Kapasitesini Aşmayacak Biçimde Planlanması <br />

T Çevrenin İnsan- Psikososyal İhtiyaçlarıyla Uyumunun Sağlanması <br />

T Çevre Duyarlı Arazi Kullanım Planlaması <br />

T Çevresel Etki Değerlendirmesi <br />

Tablolar Listesi<br />

ix<br />

Şekiller Listesi<br />

xii<br />

viii

TABLO LİSTESİ<br />

Tablo BKonya İl Merkezinin Güneşlenme Süresinin Aylık Ortalaması 29<br />

Tablo BKonya İl Merkezinin Güneş Işınları Şiddetinin Aylık Ortalaması 29<br />

Tablo B.3 Konya İli Su Potansiyeli 29<br />

Tablo B.4 Doğal Göl Yüzeyleri 30<br />

Tablo B.5 Baraj rezervuar yüzeyleri 30<br />

Tablo B.6 Seddeleme rezervuar yüzeyleri 30<br />

Tablo B.7 Akarsu yüzeyleri 30<br />

Tablo B.8 Gölet rezervuar yüzeyleri 31<br />

Tablo B.9 Konya İli Kömür Rezervleri 31<br />

Tablo B Aylara göre 25 yıllık rüzgar hızı ortalamaları (m/sec.) 32<br />

Tablo B Sıcaksu Kaynakları 33<br />

Tablo B.<strong>12</strong>. Konya Merkez İçmesuyu Kuyuları Listesi 56<br />

Tablo B Sanayi Madenleri 72<br />

Tablo B Metalik Madenler 75<br />

Tablo B Enerji Madenleri 76<br />

Tablo B Sıcaksu Kaynakları 77<br />

Tablo C Ortalama Rüzgar Hızı (m./sec.) 80<br />

Tablo C Ortalama Yerel Basınç (hPa) 80<br />

Tablo C Ortalama Nispi Nem 81<br />

Tablo C Konya Merkez Ortalama Sıcaklıklar (°C) 81<br />

Tablo C En Yüksek Sıcaklık Yılları (7 Yıllık) 81<br />

Tablo C En Düşük Sıcaklık Yılları (7 Yıllık) 82<br />

Tablo C Ortalama Buharlaşma Miktarları (mm.) 82<br />

Tablo C Konya Merkez Ortalama Buhar Basıncı (mb.) 82<br />

Tablo C Toplam Yağış Miktarı (mm) 82<br />

Tablo C Ortalama Kar Yağışlı Gün Sayısı (Merkez) 83<br />

Tablo C EnYüksek Kar Kalınlığı (cm.) 83<br />

Tablo C.<strong>12</strong>. Ortalama Dolulu Gün Sayısı 83<br />

Tablo C Ortalama Sisli Gün Sayısı 83<br />

Tablo C Ortalama Kırağılı Gün Sayısı 83<br />

Tablo C İlimizin meteorolojik verileri uzun yıllar rasatları 84<br />

Tablo C 2<strong>00</strong>5 yılı itibariyle il merkezinde yılda tüketilen yakıt miktarı 96<br />

Tablo C Konya ‘da 2<strong>00</strong>6 yılı mart ayı istatistiklerine göre motorlu araç sayısı 97<br />

Tablo C Konya ‘da 2<strong>00</strong>6 yılı mart ayı istatistiklerine göre yıllara göre motorlu araç sayısı 98<br />

Tablo C Konya İl Merkezi İçin SO2 Konsantrasyonu (µg/m3) 99<br />

Tablo C Konya İl Merkezi İçin PM Konsantrasyonu (µg/m3) 99<br />

Tablo C Hedef Sınır Değerlerinin 2<strong>00</strong>5 Yılı Ortalamaları İle Karşılaştırması <br />

Tablo C. Konya İl Merkezinin Hava Kirliliği Kış Dönemlerinin (Ekim-Mart) Meteorolojik Değerlerlerin<br />

Karşılaştırılması <br />

ix

Tablo D Su Kaynakları Potansiyeli <br />

Tablo E Konya İli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflarına dağılımı <br />

Tablo F İlçelere Göre Orman Alanlarının Dağılımı(İlçeler) <strong>12</strong>6<br />

Tablo F Anıt Ağaçlar <br />

Tablo F.3 Konya ve ilçelerindeki tescilli taşınmaz kültür varlıkları <br />

Tablo F Konya ve İlçelerinin Sit Ölçeklerinde Değerlendirilmeleri <br />

Tablo F Su Ürünleri Avlamanın Yasaklandığı İç Sular <br />

Tablo G İlimizde Bulunan Turistik Belgeli Tesisler <br />

Tablo G Turistik Belgeli Lokantalar <br />

Tablo G Seyahat Acentaları <br />

Tablo G İlimizde Bulunan Seyahat Acentaları <br />

Tablo G Müzeleri Ziyaret Eden Turist Sayısı(2<strong>00</strong>0) <br />

Tablo G Turistik İşletme Belgeli Tesislerde Konaklayan Turist Sayısı (2<strong>00</strong>0) <br />

Tablo G Son 5 Yılın Müzeler İstatistiğinin Karşılaştırılması (Tüm Müzeler) <br />

Tablo G İlimizdeki En Önemli Turizm Değerleri ve Cazibe Unsurları <br />

Tablo H Toplam kullanım arazi durumu <br />

Tablo H.2 İşlenen arazi durumu <br />

Tablo H.3 Konya İli 2<strong>00</strong><strong>00</strong>5 Yılı Hububat Bitkileri Ekiliş ve Üretimleri <br />

Tablo H Konya İli 2<strong>00</strong><strong>00</strong>5 Yılı Baklagil Bitkileri Ekiliş ve Üretimleri <br />

Tablo H.5 Konya İli 2<strong>00</strong><strong>00</strong>5 Yılı Yem Bitkileri Ekiliş ve Üretimleri <br />

Tablo H Konya İli 2<strong>00</strong><strong>00</strong>5 Yılı Endüstri Bitkileri Ekiliş ve Üretimleri <br />

Tablo H Konya İli 2<strong>00</strong><strong>00</strong>5 Yılı Meyve Üretimi <br />

Tablo H Konya İli 2<strong>00</strong><strong>00</strong>5 Yılı Sebze Ekiliş ve Üretimleri <br />

Tablo H Konya İli 2<strong>00</strong><strong>00</strong>5 Yılı Büyükbaş Hayvan Varlığı <br />

Tablo H Konya İli 2<strong>00</strong><strong>00</strong>5 Yılı Küçükbaş Hayvan Varlığı <br />

Tablo H Konya İli 2<strong>00</strong><strong>00</strong>5 Yılı Kümes Hayvan Varlığı <br />

Tablo H.<strong>12</strong>. Konya İli 2<strong>00</strong><strong>00</strong>5 Hayvansal üretimi <br />

Tablo H Konya İli 2<strong>00</strong><strong>00</strong>5 Yılı Arıcılık <br />

Tablo H İlimizde Kullanılan Zirai Mücadele İlaçları Listesi 2<strong>00</strong><br />

Tablo H İlimizde Kullanılan Gübrelerin Listesi <br />

Tablo I Sanayi Madenleri <br />

Tablo I Metalik Madenler <br />

Tablo I Enerji Madenleri <br />

Tablo I İl Genelindeki Taş-Kum Ocakları <br />

Tablo J Enerji Tüketiminin Sektörlere Dağılımı <br />

Tablo K.1 .Konya İli Küçük Sanayi Siteleri <br />

Tablo K 2<strong>00</strong>4 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Küçük Sanayi Siteleri <br />

Tablo K 2<strong>00</strong>4 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Büyük Sanayi Siteleri <br />

Tablo K İl Merkezinde Bulunan seafoodplus.infoi Firmaların Sek törel dağılımı <br />

Tablo K İlçe merkezlerinde bulunan Organize Sanayi Bölgeleri <br />

x

Tablo KEreğli OSB deki Firmaların Sek törel Dağılımı <br />

Tablo KKonya Sanayi Odasına kayıtlı üyelerin sektörel dağılımı <br />

Tablo K. seafoodplus.info üyelerinin çalıştırdığı eleman sayısı ve dağılımı <br />

Tablo K İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Gayri Safi Hasıla <br />

Tablo K Sanayinin İlçelere Göre Dağılımı <br />

Tablo K Sanayi Gruplarına Göre İşyeri ve Çalışanların Yıllık Ortalaması() <br />

Tablo K<strong>12</strong>. Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Dağılımı <br />

Tablo L OSB Atıksuların Karakterizasyonu <br />

Tablo La. Karatay İlçesi Yeşil Alan Envanteri <br />

Tablo Lb. Selçuklu İlçesi Yeşil Alan Envanteri <br />

Tablo Lc. Meram İlçesi Yeşil Alan Envanteri <br />

Tablo L Konya Kenti Yeşil Alanlar Envanteri(Genel) <br />

Tablo L Konya İlinin Doğalgaz Tüketim Potansiyeli <br />

Tablo L İl Sınırları İçinden Geçen Devlet ve İl Yolları <br />

Tablo L İlde belediye otobüsleri ile ilgili istatistikler <br />

Tablo L İlde Tramvay ile ilgili istatistikler <br />

Tablo L Motorlu Taşıtların Cinsine Göre Sayı Durumu(mart2<strong>00</strong>6) <br />

Tablo L Güzergah Uzunlukları <br />

Tablo M Konya Nazım Planı Merkez Alanı Dağılımı <br />

Tablo M Konya : ÇDP 2<strong>00</strong>0 Alanına Ek Yerleşmelerin Nüfus,Yoğunluk ve Alanları <br />

Tablo M Konya Kentsel Alan Kullanımı <br />

Tablo M Konut Alanı ve Nüfusun Bürüt Konut Yoğunluklarına Göre Dağılımı: <br />

Tablo M İldeki okul sayıları <br />

Tablo M seafoodplus.info İli ve İlçelerinin Nüfus Sayımı Sonuçları ile Nüfus Artış Hızları () <br />

Tablo M.7 Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı () <br />

Tablo M.8 İl Merkezinin ve İlçelerin Nüfus Yoğunlukları <br />

Tablo N Konya Kenti Geri Kazanılabilir Atık İçeriği <br />

Tablo N Karatay İlçesi Katı Atık Envanteri <br />

Tablo N Meram İlçesi Katı Atık Envanteri <br />

Tablo N Selçuklu İlçesi Katı Atık Envanteri <br />

Tablo N.5 İlimizdeki mezbaneler <br />

Tablo O Bazı Ana Caddelerin Gürültü Seviyeleri <br />

Tablo P Konya İli Deprem Haritası ve Yerleşim Birimlerinin Deprem Bölgelerine Dağılımı <br />

Tablo R İlimizdeki Sağlık Kuruluşlarının İlçelere Dağılımı <br />

Tablo.R Sağlık Personeli Durumu ve Bir Personele Düşen Nüfus <br />

Tablo R İl Genelindeki Mevcut Eczane Sayısı <br />

Tablo R Özel Hastaneler <br />

Tablo R Diyaliz Merkezleri <br />

Tablo R Özel Poliklinikler <br />

Tablo R 2<strong>00</strong>5 Yılında Bildirilen Bulaşıcı Hastalıkların Genel Dağılımı <br />

xi

Tablo R İçme ve Kullanma Suları Ocak-Şubat-Mart Dönemi Analiz Sonuçları <br />

Tablo R Serbest Klor Araştırmalarının Sonuçları <br />

Tablo R Zoonoz Hastalıkların Mevcut Durumu (2<strong>00</strong>4 Yılı) <br />

Tablo R Konya İlinde 2<strong>00</strong>4 YılındaYapılan Gıda Kontrol Çalışmaları (2<strong>00</strong>4) <br />

Tablo R.<strong>12</strong>. Konya İlinde 20<strong>03</strong> Yılında Yapılan Müessese <br />

Tablo R 2<strong>00</strong>4 Yılında Yaş Gruplarına Göre Yapılan Aşı Dozları <br />

Tablo R 2<strong>00</strong>4 Yılı Ocak,Şubat,Mart Dönemi Bebek Ölüm Oranları <br />

Tablo R 20<strong>03</strong> Yılında Yaş Arası Kadınlara Yapılan Tetanoz Aşısı <br />

Tablo R BCG Aşısının Yıllara Göre Dağılımı <br />

Tablo R Yıllara Göre Bebek Ölüm Hızı (%0) <br />

Tablo R Yıllara Göre Ana Ölüm Hızı (%<strong>00</strong>0) <br />

Tablo R Yıllara Göre Sağlık Düzeyi Ölçütleri <br />

Tablo R Aile Planlaması Çalışmalarında Kullanılan Yöntemler ve Kişi Sayıları 3<strong>12</strong><br />

Tablo S Çevre Eğitim Çalışmalarında Ulaşılan Okullar <br />

Tablo S Çevre Haftası Etkinliklerinde Verilen Eğitim Seminerleri <br />

Tablo T.1 Çed Olumlu/Olumsuz Kararı Verilen Faaliyetler Listesi <br />

Tablo T.2 Çed Gereklidir/Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetler Listesi <br />

Tablo T.3 Çed Gereklidir/Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetler Listesi <br />

xii

ŞEKİLLER LİSTESİ<br />

Şekil A Konya’nın Siyasi Haritası 3<br />

Şekil A.2 Konya’nın Genelleştirilmiş Jeolojisi Haritası 6<br />

Şekil.A Bölgenin Kuzey Kesimindeki Bolkar Birliği’ne İlişkin Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesit 7<br />

Şekil A İnceleme Alanının Yalınlaştırılmış Jeoloji Haritası 9<br />

Şekil A Bölgedeki Neojen Yaşlı Birimlerine İlişkin Genelleştirilmiş Stratigrafi Kesitleri <strong>12</strong><br />

Şekil-A Bölgenin İnceleme Alanındaki Kuvaterner Çökel Fasiyeslerinin Dağılımı 14<br />

Şekil A.7 Bölgenin güney kesimindeki tektonik birliklerin ilişkileri ve bunların stratigrafileri 20<br />

Şekil A.8 Konya ve civarının stratigrafik kesiti(MTA-2<strong>00</strong>6) 21<br />

Şekil A.9 Konyanın deprem haritası 27<br />

Şekil B Konya İli Maden Haritası 71<br />

Şekil C.1 Normalleştirilmiş yağış indeks değerlerinin farklı zaman dilimlerinde değişimini gösteren grafikler 94<br />

Şekil C. 2. Kükürtdioksit (SOB2B) Aylık Ortalamaları 1<strong>00</strong><br />

Şekil C. 3. Kükürtdioksit(SOB2B) Kış Sezonu Ortalamaları <br />

Şekil C. 4. Partikül Madde (SOB2B) Aylık Ortalamaları 1<strong>03</strong><br />

Şekil C. 5. Yıllara göre SOB2B Kış Sezonu Ortalamaları <br />

Şekil C PM Aylık ortalamaları <br />

Şekil C PM kış sezonu ortalamaları <br />

Şekil.E Konya İli Arazi Varlığı Haritası <br />

Şekil.E Konya’daTarım Arazilerinin Dağılımı <strong>12</strong>2<br />

Şekil.F Ağaç Türlerinin Dağılımı <strong>12</strong>6<br />

Şekil F.2 Karapınar Sulak Alanı ve Meke Gölü koordinatları <br />

Şekil F.3 Kızören obruğu koordinatları <br />

Şekil I.1 Maden haritası <br />

Şekil K.1 İlçelerede anayi tesisilerinin sektörel dağılımı <br />

Şekil K.2 İlçelerdeki sanayi tesislerinin atıksu deşarj noktları dağılımı <br />

xiii

A. COĞRAFİ KAPS<strong>AM</strong><br />

A.1 Giriş :<br />

Konya ili; Anadolu Yarımadası’ nın ortasında bulunan İç Anadolu Bölgesinin güneyinde yer<br />

almaktadır. İlimiz toprakllarının büyük bir bölümü, İç Anadolu ‘nun yüksek düzlükleri üzerine<br />

rastlar. Güney ve güney batı kesimleri Akdeniz Bölgesine dahildir. Konya coğrafi olarak 36°41' ve<br />

39°16' kuzey enlemleri ile 31°14' ve 34°26' doğu boylamları arasında yer alır. Yüz ölçümü <br />

km² (Göller hariç)’dir. Bu alanı ile Türkiye’nin en büyük yüz ölçümüne sahip olan ildir. Ortalama<br />

yükseltisi m. dir. İdari yönden; kuzeyden Ankara, batıdan Isparta, Afyonkarahisar, Eskişehir,<br />

güneyden İçel, Karaman, Antalya, doğudan Niğde ve Aksaray illeri ile çevrilidir. İlin uç noktalarını;<br />

kuzeyinde Kulu’nun Köşkler köyü, batısında Akşehir’in Değirmenköyü, güneyinde Taşkent’in<br />

Beyreli köyü, doğusunda ise Halkapınar’ın Delimahmutlu köyü oluşturmaktadır. Merkez (Meram,<br />

Karatay, Selçuklu), Akşehir, Ahırlı, Akören, Altınekin, Beyşehir, Bozkır, Cihanbeyli, Çumra,<br />

Çeltik, Doğanhisar, Derebucak, Ereğli, Ermenek, Emirgazi, Güneysınır, Hadim, Hüyük, Ilgın,<br />

Kadınhanı, Karapınar, Kulu, Sarayönü, Seydişehir, Taşkent, Tuzlukçu, Yalıhöyük, Yunak olmak<br />

üzere 31 ilçesi bulunan ilin nüfusu; kişidir.<br />

Konya adının “Kutsal Tasvir” anlamındaki “İkon” sözcüğüne bağlı olduğu iddia edilir. Bu<br />

konuda değişik rivayetler bulunmaktadır. Bunlardan biri; kente dadanan ejderhayı öldüren kişiye<br />

şükran ifadesi olarak bir anıt yapılır ve üzerine de olayı anlatan bir resim çizilir. Bu anıta verilen<br />

isim, “İkonion” dur.<br />

İkonion adı, İcconium’ a dönüşürken, Roma döneminde İmparator adlarıyla değişen yeni<br />

söyleniş biçimlerine rastlanır. Bunlar; “Clodiconium, Colonia Selie, Augusta İconium” dur. Bizans<br />

kaynaklarında “Tokonion” olarak geçen şehrimize yakıştırılan diğer isimler şöyledir:<br />

“Ycconium,Conium,Stancona,Conia,Cogne, Cogna,Konien,Konia” Arapların Kuniya dedikleri<br />

güzel kentimiz, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde bir daha değişmeyerek günümüze kadar gelen<br />

ismine kavuşmuştur:Konya.<br />

Tarihte pek çok devletlerin, beyliklerin merkezliğini yapan Konya, yapılan bazı kazılardan<br />

anlaşıldığına göre Cilalı Taş devri ve Bakır Devirlerini yaşamış bir şehirdir.<br />

Ortaçağ'da, Roma İmparatorluğu'nun Kilikya eyaletine katılan İkonium M.Ö. 40 yılında<br />

Roma İmparatoru Cladius'un şehre kendi adını vermesiyle Cladiconium adını almıştır. Konya ve<br />

çevresinde Bizans devrinden kalma pek çok kalıntı bulunmaktadır.<br />

Konya tarihin çeşitli dönemlerinde birçok savaşlara sahne olmuş, devamlı el değiştirmiş, çok<br />

kez yakılıp yıkılmıştır. En son Romalılar'ın elindeyken Malazgirt Savaşı'ndan sonra 'da<br />

Selçuklu soyundan Kutalmışoğlu Süleyman Bey tarafından zaptedilerek ilk defa Türkler'in eline<br />

geçmiştir. Selçuklular döneminde başkent olan Konya'da çok sayıda kültür ve sanat eserleri<br />

yapılmış, bu eserler bugüne kadar özelliklerini koruyabilmişlerdir.<br />

Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılışından sonra Ermenek yöresinde Sofi Bey tarafından<br />

kurulan Karamanoğulları Konya'yı birkaç kez ele geçirmeye çalışmış, 'de Karamanoğulları<br />

Konya'ya tam olarak yerleşmişlerdir. yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından<br />

Karamanoğulları'nın elinden alınan Konya yılında eyalet haline getirilmiş ve Osmanlı<br />

Devleti'ne bağlanmıştır.<br />

Milli Mücadele döneminde; Mondoros Mütarekesi'nden sonra İtalyanlar'ın paylarına düşen<br />

Konya işgal edilmeye başlanmış, 3 Ağustos 'de Mustafa Kemal Paşa'nın Konya'ya gelmesi ve<br />

Delibaş İsyanı'nın (3 Ekim ) bastırılması ile Milli Mücadele'ye katılmış ve Türk Kurtuluş<br />

Savaşı'nda üzerine düşen görevi yapmıştır.<br />

Konya Tarih Öncesi ve Tarih Çağları Türk-İslam kenti olarak herbiri tarih hazinesi<br />

değerinde eşsiz sanat ve kültür eserlerine sahiptir. Hz. Mevlana türbesi ve Meram Bağlarıyla<br />

özdeşleştirilen Konya ili, doğal güzellikleri (Bitki örtüsü, iklimi, su kaynakları, hayvan varlığı) ile<br />

Türkiye'nin görülmeye değer yerlerinden birisidir.<br />

1

A İl ve İlçe Sınırları:<br />

Konya İli Büyükşehir statüsünde olup, ilçeleri aşağıdaki gibidir.<br />

1. Merkez (Selçuklu, Meram, Karatay) Emirgazi<br />

2. Akşehir Güneysınır<br />

3. Ahırlı Hadim<br />

4. Akören Hüyük<br />

5. Altınekin Ilgın<br />

6. Beyşehir Kadınhanı<br />

7. Bozkır Karapınar<br />

8. Cihanbeyli Kulu<br />

9. Çumra Sarayönü<br />

Çeltik Seydişehir<br />

Doğanhisar Taşkent<br />

<strong>12</strong>. Derbent Tuzlukçu<br />

Derebucak Yalıhöyük<br />

Ereğli Yunak<br />

Halkapınar<br />

2

Şekil A Konya’nın Siyasi Haritası (Büyükşehir Belediye Başkanlığı)<br />

3

A İlin Coğrafi Durumu:<br />

Konya ili; Anadolu Yarımadası’ nın ortasında bulunan İç Anadolu Bölgesinin güneyinde yer<br />

almaktadır. İlimiz topraklarının büyük bir bölümü, İç Anadolu ‘nun yüksek düzlükleri üzerine<br />

rastlar. Güney ve güney batı kesimleri Akdeniz Bölgesine dahildir. Konya coğrafi olarak 36°41' ve<br />

39°16' kuzey enlemleri ile 31°14' ve 34°26' doğu boylamları arasında yer alır. Yüz ölçümü <br />

km² (Göller hariç)’dir. Bu alanı ile Türkiye’nin en büyük yüz ölçümüne sahip olan ildir. Ortalama<br />

yükseltisi m. dir. İdari yönden; kuzeyden Ankara, batıdan Isparta, Afyonkarahisar, Eskişehir,<br />

güneyden İçel, Karaman, Antalya, doğudan Niğde ve Aksaray illeri ile çevrilidir. İlin uç noktalarını;<br />

kuzeyinde Kulu’nun Köşkler köyü, batısında Akşehir’in Değirmenköyü, güneyinde Taşkent’in<br />

Beyreli köyü, doğusunda ise Halkapınar’ın Delimahmutlu köyü oluşturmaktadır. Merkez (Meram,<br />

Karatay, Selçuklu), Akşehir, Ahırlı, Akören, Altınekin, Beyşehir, Bozkır, Cihanbeyli, Çumra,<br />

Çeltik, Doğanhisar, Derebucak, Ereğli, Ermenek, Emirgazi, Güneysınır, Hadim, Höyük, Ilgın,<br />

Kadınhanı, Karapınar, Kulu, Sarayönü, Seydişehir, Taşkent, Tuzlukçu, Yalıhöyük, Yunak olmak<br />

üzere 31 ilçesi bulunmaktadır.<br />

A İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu<br />

-Dağlar :<br />

Konya ilinin güneydoğu, güneyi ve güneybatı yönleri Toros Dağları ve uzantıları ile<br />

çevrilidir. Bu dağlar genç dağlar olup volkanik granit, gnays ve mikasistlerden oluşmuştur. Meram<br />

yöresinde Kretase yaşlı ofiyolitik kayaçlar, paleozoyik yaşamı metamorfik birimler ile bunların<br />

üzerine açılı bir uyumsuzlukla gelen Neojen yaşlı karbonatlarla, daha dar alanlarda ofiyolotik<br />

kayaçlar bulunmaktadır.<br />

Ereğli çevresindeki Bolkar Dağları ilin en yüksek dağlarıdır ve yüksekliği m.'dir.<br />

Güneybatıda m. yükseklikte Geyik Dağı ile Haydar ve Karakuş batı kesiminde;<br />

güneydoğudan, güneybatıya doğru uzanan ve Konya ile Isparta'yı birbirinden ayıran 1<strong>00</strong> km.<br />

uzunluğundaki Sultandağı vardır. Merkez yükseklikte Ali Dağı, Seydişehir'de Küpe, Suğla gölünün<br />

kuzeyinde Alacadağ, Erenler, Eğriburun ve Karaçal dağları, Konya'nın hemen batısında yaz<br />

aylarında üzerinde kar bulunan Loras Dağı ( m.) ve kuzeye doğru Bozdağ yer almıştır. Bu dağ<br />

silsileleri esas itibarıyla Palezoyik yaşlı rekristalize kireçtaşlarını kapsamaktadır.<br />

İl sınırları içinde bu dağlardan başka volkanik dağlarda bulunmaktadır. Bunlar Karaman'ın<br />

kuzeyinde 2<strong>00</strong>0 m. yükseklikte Karadağ, Karapınar'ın doğusunda Karacadağ, Konya Merkezi'nin<br />

batısında 11<strong>00</strong> m. yükseklik ve üzerinde bir de krater gölüne sahip olan Takkeli Dağdır.<br />

-Ovalar :<br />

Konya ili geniş düzlükler üzerinde yer almıştır. Bu düzlükler, genç formasyonlarla kaplıdır.<br />

Kenarlarından merkezi kesimlere doğru, bu genç örtünün kalınlığı artarak 5<strong>00</strong> m.'yi bulmaktadır.<br />

İlin 4/5'i düzlük kalan kısmı ise dağlıktır. Türkiye'nin buğday ambarı olarak ün yapmış olan Konya<br />

Ovası ile Akşehir, Ereğli ve Cihanbeyli ovaları bulunmaktadır.<br />

A Jeolojik Yapı ve Stratigrafi<br />

Geyikdağı Birliği (Otokton) :<br />

Bölgede, otokton sayılan Geyikdağı Birliği'ne ait birimlerden yalnızca Üst Senoniyen - Alt<br />

Eosen yaşlı olan yüzeyler vardır.<br />

Belkuyu Formasyonu :<br />

Belkuyu Formasyonu <strong>May</strong> güneyi ile Akören batısında, Kargıcılar güneyinde, Dutlu doğusu<br />

ve Avdan kuzeyinde, Belkuyu güneyi ile Kayacılar arasında kalan kesimde geniş ve kalın istifler<br />

sunar. Tip yeri Belkuyu köyüdür.<br />

Tabanı görülmeyen birim siyahımsı-koyu gri renkli, bitümlü, yer yer dolomitik düzeyli,<br />

kalsit damarlı, sert, orta kalın katmanlı, Rudist ve alg parçaları içeren sığ denizel karbonatlar ile<br />

başlar. Birim üste doğru siyahımsı renkli, ince-orta katmanlı bitümlü, killi mikritler geçer. Daha<br />

üstte koyu gri renkli, orta-kalın katmanlı, sert, bitümlü düzenli bir şekilde tekrarlanan çört yumru ve<br />

4

antlı, mikritik kireçtaşları ile devam eder. Belkuyu Formasyonu Üst-Senoiyen ve Üst Paleosen yaş<br />

aralığında çökelmiştir.<br />

Avdan Formasyonu :<br />

Avdan doğusu ile Çubuklar Tepe arasında ve Kuşgah Tepe ile Kürt Tepe arası, Enek Tepe<br />

batı ve kuzeyi, Kuşça civarı ile Kildere-Tahtalı batısı arasında kalan dar bir kesimde yüzlekler verir.<br />

Birim Avdan batısında tipik olarak izlenir.<br />

Belkuyu Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelir. Mavi köprü kuzeydoğusunda birim<br />

sarımsı boz renkli, kumtaşı-şeyl ardalanması karakterindedir. Kumtaşları derecelenmeli, ince-orta<br />

taneli ve kötü boylanmalı olup bileşenlerin çört, radyolarit, volkanit, kuvars ve kireçtaşı<br />

parçalarından oluşur. Şeyller gri renkli ince katmanlı ve kıymıksı ayrışmalıdır. Kumlu ve kırıntılı<br />

kireçtaşı aradüzeyleri ise sarımsı-açık kahverengi, ince katmanlı olup yer yer iri çört yumruları<br />

içerir; üste doğru kumtaşları istifte egemen olur. Birimin değişik kesimlerinde merceksel katman<br />

şeklinde izlenen türbiditik kalsirudit düzeyleri gri renkli ve orta-kalın katmanlı olup bol<br />

Nummulites içerirler.<br />

Birimin yaşı Üst Palosen - Alt Eosen olup başlıca türbid akıntılarıyla çökeltilmiş bir fliş<br />

özelliği gösterir.<br />

Allokton Birlikler :<br />

Çalışma alanında Bolkar ve Bozkır Birliklerine ait formasyonlar da bulunur. Bu birlikler<br />

kuzey ve güney olmak üzere ikişer başlık altında incelenmiştir.<br />

Bolkar Dağı Birliği :<br />

Çalışma alanının güney kesiminde Bolkar Dağı Birliği'ne ait birimlerden Permiyen yaşlı<br />

Kozlu ve Avşardere formasyonları, Alt-Orta Triyas yaşlı Çobanbaşı Formasyonu ve Jura - Kretase<br />

Yaşlı Yakupkaya Formasyonu yüzeylenmektedir.<br />

Kozlu Formasyonu :<br />

Formasyon inceleme alanında Kozlu Mezarlığı dolayı, Yakupkaya Tepe batısı, Suluçukur<br />

Mevkii ile Söğütlü arasında kalan kesimde, Ayvalıca kuzeyi ile Yakupkaya Tepe doğusunda ve<br />

Emirhan güneyinde yüzlekler vardır. Tip yeri Kozlu Mezarlığı Mevkii'dir.<br />

Kahverengi-pembe renkli, ince - orta katmanlı, laminalı, yer yer düşük açılı düzlemsel<br />

çapraz katmanlı kuvarsitlerden oluşur. Üste doğru gri - koyu gri, siyahımsı renkli, ince katmanlı<br />

neritik kireçtaşları ile ardalanma gösterir.<br />

Kalınlığı 3<strong>00</strong> m. kadar olup, Geyikdağı Birliği'nin üzerinde tektonik ilişkili olarak yer aldığı<br />

düşünülmektedir. Formasyon transgresif bir istif karakterindedir.<br />

Avşardere Formasyonu :<br />

Çobanbaşı Tepe kuzeyi, Apabıçağı güneyi ve Avşardere boyunca ve Emirhan güneyinde<br />

yüzlekler verir. Tip yeri Avşardere'dir.<br />

Birim başlıca sarımsı, gri-koyu gri renkli, ince-orta katmanlı, yer yer masif, kısmen<br />

kristalize, kalsit damarlı, oolitli, mikro ve makro fosilli kireçtaşlarından oluşur. Formasyon orta<br />

düzeylerinde marn ara katmanları yer alır; üste doğru ise kiltaşı ve kuvarsit arakatmanları vardır ve<br />

bu arakatmanlar giderek egemenleşir.<br />

Avşardere formasyonu, sığ karbonat platformunda çökelmiştir.<br />

Çobanbaşı Formasyonu :<br />

Çobanbaşı Tepe dolayı, Akçalı civarı, Yakupkaya Tepe batısı, Karlık Tepe kuzeyi dolayında<br />

ve Ayşeler batısında dar bir alanda yüzeyler. Tipik olarak Çobanbaşı Tepe'de izlenir.<br />

Çobanbaşı Formasyonu en altta gri-bej renkli, ince-orta katmanlı, sert, killi ve kumlu<br />

kireçtaşları ile başlar; kireçtaşları petroğrafik olarak killi, kumlu biyosparit karakterindedir. Bu<br />

kireçtaşları üste doğru pembemsi renkli, ince katmanlı kuvarsitlerle ardalanır. Taneler ince-orta<br />

kum boyutunda, köşeli-az köşeli, kötü boylanmalı ve derecelenmelidir. Birim sarı-bej renkli, inceorta<br />

katmanlı, oolitik kireçtaşları ile son bulur.<br />

Birim sığ denizel koşulları yansıtmaktadır.<br />

5

Şekil A.2 Konya’nın Genelleştirilmiş Jeolojisi Haritası (M.T.A. Bölge Müdürlüğü)<br />

6

Yakupkaya Formasyonu :<br />

Yakupkaya Tepe dolayı, Bayramca Tepe, Kayacılar ve Dümen Tepe dolayında ve Emirhan<br />

güneyinde yüzlekler verir. Tipik olarak Yakupkaya Tepe'de izlenir.<br />

Birim başlıca gri-beyaz renkli, kalın katmanlı, yer yer masif, neritik kireçtaşlarından oluşur.<br />

Dütmen Tepe dolayında birim gri renkli, orta - kalın katmanlı, mikritik kireçtaşı karakterindedir;<br />

burada killi biyo mikrit ve mikrit özelliği sunar. Yakupkaya civarında ise birim gri-beyaz renkli,<br />

masif, mikrit özelliğini sunar. Yakupkaya civarında ise birim gri-beyaz renkli, masif, yer yer<br />

sparitleşmiş killi biyomikritlerden oluşur. Çobanbaşı Tepe dolayında beyaz, gri ve koyu giri renkli,<br />

orta katmanlı, kalsit damarlı mikritik kireçtaşları, egemen iken, Kayacılar kuzeybatısında beyaz<br />

renkli, masif kireçtaşları bulunur. Birim neritik ortamda çökelmiştir.<br />

Bolkardağı Birliği (Kuzey kesim):<br />

Bu kesimde Karbonifer yaşlı Halıca Formasyonu, Alt Triyas yaşlı Ardıçlı Formasyonu,<br />

Triyas-Jura yaşlı Loras Kireçtaşı ve Üst Kretase yaşlı Hatip Ofiyolitli Karışığı yer alır.<br />

Şekil.A Bölgenin Kuzey Kesimindeki Bolkar Birliği’ne İlişkin Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesit<br />

(M.T.A. Bölge Müdürlüğü)<br />

7

Halıcı Formasyonu :<br />

Halıcı Formasyonu ayrılmamış metagrovak, metakiltaşı, metaçört, metafelsik tüf,<br />

metatürbidit, metariyolit, metadasit, metapiroklastik, kalkşist, rekristalize koyu gri kireçtaşlarından<br />

oluşur ve Devon, Alt Karbonifer yaşlı kireçtaşlarını içerir. Egemen kaya türü metatürbiditlerdir.<br />

Birimin inceleme alanında tabanı görülmez. Kalınığı m. kadar olup Ardıçlı Formasyonu üzerine<br />

uyumsuz olarak gelir.<br />

Ardıçlı Formasyonu :<br />

Alt Triyas yaşlı kırıntılar ile oolotik ve dolomitik kireçtaşlarından oluşur. Alttaki kırıntılar<br />

Morbeltepe Üyesi, üstteki kireçtaşları da Seyrantepe Üyesi olarak ayırtlanmıştır.<br />

Morbeltepe Üyesi :<br />

Başlıca kırmızımsı mor renkli kaba kumtaşı ve kızılkahverengi çakıltaşı ile sarımsı kahve,<br />

pembemsi gri oolotik kireçtaşı ve çamurtaşı arakatmanları kapsar. Alt Triyas öncesi birimleri<br />

uyumsuzlukla örter. Üzerine Seyrantepe Üyesi geçişli olarak gelir. Seyrantepe Üyesi'nin<br />

kamalandığı yerlerde Loras Kireçtaşı ile Tedrici geçişlidir.<br />

Seyrantepe Üyesi :<br />

Birim egemen olarak dolomitik kireçtaşlarından oluşur. Kalkşist, şeyl ve kumtaşı<br />

arakatmanları içerir. Morbeltepe Üyesi ile yanal ve düşey geçişlidir. Üzerine Loras Kireçtaşı geçişli<br />

olarak gelir.<br />

Loras Kireçtaşı :<br />

Lorasdağı Kireçtaşı ve Kızılören Dolotaşı olarak iki bölümde incelenen bu birim,<br />

kireçtaşlarının egemen olması ve dolomitlerin arakatkılar halinde bulunması nedeniyle Loras<br />

Kireçtaşı olarak tek birim halinde ayırtlanmış ve adlandırılmıştır.<br />

Açık gri, bej, beyazımsı renkli, yer yer oolitik ve algli, orta-kalın tabakalı kireçtaşlarından<br />

oluşur. Yer yer koyu gri dolotaşlarını da içerir.<br />

Orta Triyas-Üst Jura yaşı saptanan bu birim Ardıçlı Formasyonu üzerine geçişli olarak gelir.<br />

Hatip Ofiyolitli Karmaşığı :<br />

Birim Hatip, Boyalı, Sarıkız, Kayıhüyük, Abaz Dağı dolaylarında bulunur. Güney ve<br />

güneydoğu kesiminde ise Kızılkaya Dağı ve Büyükçal Tepe dolayında görülür. Tip yeri Hatip<br />

dolayıdır.<br />

Birim altta kırmızı çamurtaşı, pelajik kireçtaşı ve radyolaritlerle başlar. Üste doğru<br />

olistostromal nitelikli Üst Kretase, Jura, Triyas, Permiyen ve Karboniefer yaşlı sığ denizel kireçtaşı<br />

blokları, pelajik ve yarı pelajik Üst Kretase yaşta çamurtaşı ve kireçtaşı, spilit, bazalt, ultramafit<br />

bloklarından oluşur. Matriks yeşil ve mor renkli kumtaşı, silttaşı ve volkanittir. Birimin en üst<br />

kesiminde matriks bulunmaz ve tektonik karışım özelliği gösterir.<br />

Birimin alt dokunağı görülmez, üzerine Neojen yaşlı birimler uyumsuz olarak gelir. Yaş<br />

Orta-Üst Maesrihtiyen'dir.<br />

Bozkır Birliği :<br />

İnceleme alanının güney kesimindeki Kildere Ofiyotili Karışığı ile Alanköy, Külincintepe,<br />

karadağ Tepe ve Gencek Formasyonları Bozkır Birliği içinde ele alınmıştır (Şekil-A.4)<br />

8

Şekil A İnceleme Alanının Yalınlaştırılmış Jeoloji Haritası (M.T.A. Bölge Müdürlüğü)<br />

9

Kildere Ofiyolitli Karışığı :<br />

Birim yalnızca Kildere Köyü dolayında küçük bir yüzlek verir. Kildere Ofiyolitili Karışığı<br />

yeşil-siyah renkli, yer yer kaolen ve Asbest içeren serpantinit içinde bordo renkli, ince katmanlı<br />

radyolarit, gabro, diabaz, peridotit, kuvarsit, gri-beyaz renkli ve kalın katmanlı kristalize kireçtaşı<br />

ve bordo renkli plajik kireçtaşı bloklarını kapsar. Birim içinde seyrek olarak Ofiyolitli olitostrom<br />

ince dilimleri görülebilir.<br />

Birim bir tektonik karışık özelliğide olup yerleşme yaşı Üst Kretase sonudur.<br />

Alanköy Formasyonu :<br />

Avdan dolayı ile Pınarcık Yayla arasında, Avdan - Kurt Tepe arası ile Dutlu kuzeyinde,<br />

Kıldere kuzeybatısı ile Tahtalı kuzeybatısı arasında, Alanköy dolayında ve Emirhan güneyinde<br />

yüzlükler verir. Tip yeri Alanköy Dolayıdır.<br />

Birim başlıca yeşilimsi gri renkli, ince katmanlı, yer yer çört yumru ve bantları içeren<br />

pembemsi gri çamurtaşı ve kireçtaşı ara düzeyli tüf ve tüfştlerinden oluşur. Kireçtaşları mikritik<br />

olup yer yer çört yumru ve bantları içerir. Radyolaryalı çamurtaşları azdır ve bunlar demirli<br />

karbonat ve silis içerirler, yer yer de mangan sıvamaları vardır.<br />

Alanköy Formasyonu altta Belkuyu ve Avdan Formasyonları ile tektonik ilişkilidir. Üstte ise<br />

Külincinitepe Formasyonu ile geçişlidir. Ayrıca Bozkır ve Bolkardağı Birliklerine ait çeşitli<br />

formasyonlar tarafından tektonik dokanakla üzerlenir.<br />

Alanköy Formasyonu volkanoklastik bir çökeldir, olasılıkla volkanizmanın etkin olduğu<br />

derin deniz koşullarında çökelmiştir.<br />

Külincintepe Formasyonu :<br />

Külincinitepe'de, Pınarcık batısında ve Emirhan güneybatısında yüzeyler. Tip yeri de<br />

burasıdır. Bordo renkli, ince katmanlı, yer yer çörtlü, çakmaktaşlı, mangan sıvamalı ve radyolarit<br />

ara katkılı peyajik kireçtaşları birimi oluşturur.<br />

Derin deniz koşullarında çökelmiş olan birim üst Triyas-Senoniyen yaşındadır.<br />

Karadağtepe Formasyonu :<br />

Alanköy'ün doğusunda, Karadağtepe'de ve Belkuyu kuzeyinde kalan kesimde,<br />

Avdankuzeyinde ve Orhaniye güneybatısında, Akören doğusunda, Karahüyük güneydoğusundaki<br />

Keltepe dolayında yüzlekler verir. Tip yeri Alanköy kuzeydoğusunda bulunan Karadağtepe'dir.<br />

Birim Karadağtepe dolayında beyaz-gri nerkli, ince-orta katmanlı, yer yer ince dolamitik<br />

düzeyli, kristalize kireçtaşı karakterindedir. Alanköy güneydoğusunda ise orta katmanlı, mikritik<br />

dokulu kireçtaşı özelliğindedir. Belkuyu kuzeybatısı ile alanköy güneybatısı arasında kalan kesim<br />

ise masif görünümlüdür.<br />

Karadağtepe Formasyonu sığ bir karbonat platformu çökelidir, yaşı Üst Triyas'tır.<br />

Gencek Formasyonu :<br />

Yalnızca Avdan güneyinde Külincinitepe dolayı ve Azatepe dolayında yüzlekler verir. Tip<br />

yeri burasıdır.<br />

Birim genelde beyaz renkli, masif veya orta-kalın katmanlı, algli, neritik kireçtaşı<br />

özelliğindedir.<br />

Birim altta, Külincinitepe dolayında Külincinitepe Formasyonu ile Azatepe dolayında ise<br />

Avdan Formasyonu ile tektonik ilişkilidir. Üzerinde herhangi bir birimi yer almaz. Yaklaşık<br />

kalınlığı 50 m.'dir.<br />

Neritik ortamda çökelen bu birimden alınan bu örneklerde fosile rastlanılmamıştır. Gencek<br />

Formasyonu ile deneştirilmiştir ve yaşı Üst Triyas olarak kabul edilmiştir.<br />

Bozkır Birliği (Kuzey kesim):<br />

Bu kesimde yalnızca Çayırbağı Ofiyoliti bulunur.<br />

10

Çayırbağ Ofiyoliti :<br />

İnceleme alanında Meram ve Karahüyük batısında ve Erentepe dolayında yüzeyler.<br />

Genellikle yeşil, yer yer kahverengi, serpantinleşmiş peridotit, gabro ve proksenitten oluşur.<br />

Sekonder olarak gelişmiş manyezit de içerir.<br />

İnceleme alanında birimin alt dokanağı görülmez. Bölgeye Üst Maestrihtien - Alt Paleosen<br />

arasında yerleştiği düşünülen Çayırbağı Ofiyoliti, Hatip Ofiyotli karışınığının üzerine tektonik<br />

dokanakla gelir. Üzerine neojen yaşlı birimler uyumsuz olarak gelmektedir.<br />

NEOOTOKTON<br />

NEOJEN<br />

ORTA MİYOSEN<br />

Kozludere Formasyonu :<br />

Kozludere Formasyonu Belkuyu ile Apasaraycık arasında ve Pınarcık Köyü'nün batı ve<br />

güneyinde yüzeyler. Bu iki köy arasında, Çarşamba Çayı boyunca ve Kozludere'de tipik olarak<br />

izlenir.<br />

Başlıca gri-boz renkli, orta-kalın teknesel ve düzlemsel çapraz ve paralel katmanlı, orta<br />

boylanmalı, tane destekli, yer yer binik dizilim gösteren yarı yuvarlak çakıllı, orta-iyi tutturulmuş<br />

çakıltaşlarından meydana gelir. Çakıltaşları en çok kireçtaşlarından türemiştir.<br />

Kozludere Formasyonu otokton Geyikdağı birliğine ait Belkuyu Formasyonu Bolkar Dağı<br />

Birliğine ait Avşardere Formasyonu ve Bozkır Birliğine ait Alanköy ve Karadağtepe Formasyonları<br />

üzerine açısal uyumsuzlukla gelir. Üzerinde Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Apa Formasyonunun<br />

Akören Ögesi açısal uyumsuzlukla yer alır. Kalınlığı 4<strong>00</strong> m. dolayındadır.<br />

İnceleme alanında formasyon içinde fosil bulunamamıştır. Bozkır yakınında bulunan<br />

bağlantılı yüzleklerde mikro memeli faunasına dayanan Orta Miyosen yaşı belirlenmiştir.<br />

ÜST MİYOSEN-PLİYOSEN<br />

Apa Formasyonu:<br />

Apa Formasyonu inceleme alanının orta kesiminde çok geniş yüzlekler verir. Tipik olarak<br />

Apa Baraj Gölü'nün kuzey kenarında ve Dineksaray ile Gökhüyük arasında Çarşamba Çayı'nın her<br />

iki yakasında izlenir.<br />

Apa Formasyonu başlıca sarımsı beyaz, gri renkli, orta-kalın, katmanlı kireçtaşı, killi<br />

kireçtaşı, marn ve travertenlerden meydana gelir. tabanında ince bir çakıltaşı düzeyi bulunur.<br />

İnceleme alanının hemen dışında batıdaki Hatunsaray ve Çatören dolayındaki, Erenler Dağı<br />

Volkanik karmaşığı ile yanal geçişte volkanik kırıntılar içermektedir.<br />

Apa Formasyonu, Kozludere Formasyonu üzerine uyumsuzlukla gelir. İnceleme alanında<br />

daha yaşlı birimlerden Belkuyu, Avşardere, Alanköy Formasyonları ve Çayırbağı Ofiyoliti üzerine<br />

Akören Üyesi ile uyumsuz olarak oturur. Karadağ Tepe ve Loras Formasyonları, Hatip Karışığı ve<br />

Çayırbağı Ofiyoliti üzerine de uyumsuz olarak gelmektedir. Üzerine Pleistosen yaşlı formasyonlar<br />

ve Holosen yaşlı formasyonlar uyumsuz olarak gelir. Altta Akören Üyesi ile girik ve geçişlidir.<br />

Akören kuzeyi ve Hatunsaray dolayında Erenler Dağı Volkanik Karmaşığı ile yanal geçişlidir.<br />

Kalınlığı m. dolayındadır. Apa Formasyonu tipik bir karbonatlı göl çökelidir. Yaşı Üst<br />

Miyosen-Pliyosen olarak belirlenmiştir.<br />

11

Şekil A Bölgedeki Neojen Yaşlı Birimlerine İlişkin Genelleştirilmiş Stratigrafi Kesitleri(M.T.A.<br />

Bölge Müdürlüğü)<br />

<strong>12</strong>

Akören Üyesi:<br />

Akören ile Arpasaraycık arasında, Yenisu dolayında ve Camiliçalı Tepe'nin batı, kuzey ve<br />

doğusunda yüzeyler.<br />

Genel olarak kızıl kahverengi ve kırmızı, kötü orta boylanmalı, kireçtaşı ve ofiyolit çakıllı<br />

çakıltaşı, çamurtaşı, ve çakıllı kireçtaşları ile tüf arakatmanlarından meydana gelir. İnceleme alanı<br />

dışında güneyde, çamurtaşları kötü boylanmalı ve kalın katmanlı çakıltaşlarına yanal geçiş gösterir.<br />

Camiliçalı Tepe çevresinde de kızmızı renkli orta boylanmalı, kumtaşı, matriksli küçük ofiyolit<br />

çakıllı çakıltaşları ve çakıllı kireçtaşlarından oluşmaktadır.<br />

Akören Üyesi Kozludere Formasyonu'nun üzerine açısal uyumsuzlukla gelir. İçinde yer<br />

aldığı Apa Formasyonu ile yanal ve düşey geçişlidir. Kalınlığı 50m. kadardır. Yaşı üst Miyosen<br />

olarak düşünülebilir.<br />

Erenler Dağı Volkanik Karmaşığı:<br />

Akören ilçe merkezinin kuzey ve kuzeybatısında <strong>May</strong> Deresi'nin kuzeyi ile Akören ve<br />

Orhaniye arasında yüzlekler verir.<br />

Erenler Dağı Volkanik Karmaşığı, andezit, dasit, riyodasit, bazalt, tüf, aglomera ve ignimbiritler ile<br />

kumtaşı ve silttaşı arakatmanlarından oluşur.<br />

Erenler Dağı Volkanik Karmaşığı, Apa Formasyonu ile yanal geçişlidir. İnceleme alanında<br />

üzerinde yalınızca Holosen yaşlı <strong>May</strong> Formasyon'u yer alır. Erenler Dağı Volkanik Karmaşığı'nın<br />

Üst Miyosen-Pliyosen arasında etkinlik gösteren bir volkanizmanın ürünü olduğu belirtilmiştir.<br />

Dilekçi Formasyonu:<br />

Dilekçi Formasyonu inceleme alanının kuzyebatısında Meram ile Sille arasında ve Doğudağ<br />

dolayında yüzlekler verir. Tipik olarak Konya-Beyşehir yolunun Konya çıkışı kesiminde izlenir.<br />

Formasyon sarımsı kahve, kırmızı, yeşil, gri ve beyaz renklerde, orta-kalın katmanlı, orta<br />

tutturulmuş, ayrılmamış kumtaşı, çakıltaşı, kiltaşı, çamurtaşı, killi kireçtaşı, tüf, aglomera ve<br />

genellikle andezitik,Dasitik lavlardan oluşmuştur. Bu kaya türleri birbirleriyle yanal ve düşey geçiş<br />

gösterir. Formasyon kendi içinde ayırtlanan Keçimuhsine, Ulumuhsine ve Sulutaş üyeleri ile yanal<br />

geçiş gösterir. Dilekçi Formasyonu inceleme alanıyla Halıcı,. Ardıçlı ve Loras Formasyonları, Hatip<br />

Karışığı ve Çayırbağı Ofiyoliti üzerine uyumsuz olarak gelir. Üzerinde de Kuvaterner yaşlı<br />

formasyonlar uyumsuz olarak yer alır.<br />

Dilekçi Formasyonunun arizi gözlemlerinde akarsu ve göl fasiyeslerini içerdiği saptanmıştır.<br />

Araştırmacılara göre Üst Pliyosen yaşlıdır.<br />

Keçimuhsine Üyesi:<br />

İnceleme alanında Sille dolayında Çaybağı Deresi içinde tipik olarak izelenebilir.Üye<br />

andezitik ve riyolitik tüf, aglomera, çört, çamurtaşı, kiltaşlarının ardalanmasından oluşur.<br />

Ulumuhsine Üyesi :<br />

Sille'nin kuzeyinde, Doğudağ'da yüzlekler verir. Doğudağ'da tipik olarak izlenir. Üye beyazgri<br />

renkli, orta-kalın katmanlı, yer yer sert kireçtaşı, kumlu killi kireçtaşı ve kireçtaşlarından oluşur.<br />

Kireçtaşları egemen kaya türüdür.<br />

Sulutaş Üyesi :<br />

Birimin inceleme alanındaki yüzlekleri Sille'nin güneybatısında yer alır. Tipik olarak<br />

Büyükgevelle Tepe'de izlenebilir.<br />

Sulutaş Üyesi, andezit, dasit ve tüflerden oluşur. Yer yer ince kumtaşı ve silttaşı düzeyleri<br />

içerir.<br />

Dilekçi Formasyonu'na ait yukarıda bahsedilen üyeler birbirleriyle yanal ve düşey geçişlidir.<br />

Bütün bu üyeler Alt Vallesien-Üst Pliyosen yaşındadırlar.<br />

KUVATERNER<br />

İnceleme alanındaki en yaygın alan Kuvaterner yaşlı çökellere aittir. Konya Ovası'nın batı<br />

kesimi tümüyle bunlardan oluşmuştur.<br />

13

Kuvaterner yaşlı çökellerin farklı formasyonlar olarak ayırtlanmasında, kaya türü<br />

özellikerinin yanısra bunların yansıttığı ortamsal veriler ve jeomorfolojik karatkerle de dikkate<br />

alınmıştır. (Şekil-A)<br />

Çökellerin göreli yaşlandırılmasında, asıl olarak kumsal çökellerinden yola çıkılmıştır.<br />

İnceleme alanındaki kumsal yüzlekleri kabaca güneyden kuzeye kotları azalan sekiler halindedir ve<br />

bu üç evrede gerçekleşmiştir. Her kumsal çökelinin kuzeyinde o döneme ilişkin göl tabanı çökeli ve<br />

güneyinde de bataklık veya kıyı düzlüğü çökeli görülmektedir.<br />

Kuvaterner yaşlı birimlerin DSİ'nin rezistivite kesitlerinde tespit edilen kalınlıklarına göre<br />

çökel kalınlığının m. arasında değiştiği, güneybatıdan kuzeydoğuya doğru kalılığının arttığı,<br />

gömülü fayların arasında kalan ve kimisi karstik kökenli olabilecek çukurluklarda çökel kalınlığının<br />

maksimum olduğu ve kalınlığın en çok kuzey doğuda (4<strong>00</strong> metre) olduğu görülmüştür.<br />

Şekil-A Bölgenin İnceleme Alanındaki Kuvaterner Çökel Fasiyeslerinin Dağılımı (M.T.A. Bölge<br />

Müdürlüğü)<br />

14

PLEİSTOSEN<br />

Divanlar Formasyonu :<br />

Divanlar Köyü'nün doğusundaki yüksek sırtların eteklerinde yüzlekler verir. Tipik yeri Divanlar<br />

Köyü'nün 3 km. güneydoğusundaki Karabucak deresi'dir.<br />

Formasyon tümüyle Triyas-Jura yaşlı Loras kireçtaşından türemiş köşe çakıllı kötü<br />

boylanmalı, tane destekli, orta-kalın katmanlı, sıkı tutturulmuş çakıltaşlarından oluşur.<br />

Divanlar Formasyonu, Loras kireçtaşının üzerinde uyumsuz olarak yer alır. Yaşı, stratigrafik<br />

konumuna göre Pleistosen'in ilk evresi olarak yorumlanmıştır.<br />

Yılanlıkır Formasyonu :<br />

Yılanlıkır sırtı ve güneyinde, Hatip ve Yenibahçe Köyü dolayında ve Konya Çimento<br />

fabrikasının kuzeydoğu ve güneybatısında yüzlekler verir. Tip yeri Yılanlıkır sırtının güneyindeki<br />

kuru dere içinde bulunan kum-çakıl ocağıdır.<br />

Formasyon genellikle küçük ve yarı yuvarlak çakıllı, orta boylanmalı, orta kalın çapraz<br />

katmanlı çakıltaşları, orta-kalın katmanlı kaba kumtaşları, orta katmanlı ve yer yer çakıllı<br />

çamurtaşlarının ardalanmasından oluşur.<br />

Yılanlıkır Formasyonu Üst Kretase yaşlı Hatip Karışığı ve Üst Miyosen Pliyosen Apa<br />

Formasyonu üzerine uyumsuz olarak gelir. Kalınlığı 25 m. kadardır. Stratigrafik konumuna göre<br />

Pleistosen'in ilk evresi olarak yorumlanmıştır.<br />

Arıkören Formasyonu:<br />

Beylerce, İnliköy ve Arıkören köyleri dolayında yüzlek verir. Konya-Karaman tren yolunun<br />

Okçu ile Arıkören arasında kalan kesimdeki yarmalarda tipik olarak izlenir.<br />

Arıkören Formasyonu, başlıca kırmızı-kızıl, kahverengi, silttaşı ve kiltaşından oluşur.<br />

Gevşek tutturulmuş bu birim yer yer merceksel ve kumlu düzeyler içerir.<br />

Formasyon Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Apa Formasyonu üzerine uyumsuz gelir. Yanalda<br />

Okçu Formasyonu ile geçişlidir. Üzerine Pleistosen yaşlı Güvercinlik Formasyonu ile Holosen yaşlı<br />

Çarşamba Formasyonu gelir. Stratigrafik ilişkilerine göre Pleistosen'in ilk evresi olarak<br />

yorumlanmışıtır.<br />

Çumra Formasyonu :<br />

Çumra, İçeri Çumra, Alibeyhüyüğü dolaylarında yüzlekler verir. Tip yeri İçeri Çumra'nın<br />

kuzeybatısındaki su tahliye kanalı boyudur.<br />

Birim sarımsı kahverengi çakıllı, kumlu silttaşı ve kireçtaşından oluşur.<br />

Formasyon Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Apa Formasyonu üzerine uyumsuz olarak gelir.<br />

okçu, Türkmencamii, Dileksaray ve Arıkören Formasyonlarıyla yanal geçişlidir. Üzerine Pleistosen<br />

yaşlı kaşıkhanı ve Güvercinlik Formasyonları ile Holosen yaşlı Karahüyük, <strong>May</strong> ve Çarşamba<br />

Formasyonları gelir. Yaşı, stratigrafik konumuna göre Pleistosen'in ilk evresi olarak<br />

yorumlanmıştır.<br />

Okçu Formasyonu :<br />

Okçu Köyü'nden Türkmencamii'nin güneyine ve buradan Arıkören Köyü'ne doğru uzanan<br />

alanda yüzeyler. Formasyon genellikle düşük açılı, düzlemsel, çapraz, parelel katmanlı, yer yer<br />

teknesel çapraz katmanlı, kumlu düzeyleri dalga ripıllı, bol pelecipod ve gastropod kalkılı, az<br />

tutturulmuş, çakıltaşı ve kumtaşlarından oluşur.<br />

Okçu Formasyonu Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Apa formasyonu üzerine uyumsuz<br />

gelmektedir. Üzerinde daha genç herhangi bir birim bulunmaz. Stratigrafik konumuna göre<br />

Pleistosen'in ilk evresinde çökelmiştir.<br />

Türkmencamili Formasyonu :<br />

Ürünlü, Türkmencamili ve Taşağıl Köyleri civarnıda yüzlek verir.<br />

Formasyon beyaz ve gri renkli, marn ve kulu marnlardan oluşur. Kum içeriği Okçu<br />

Formasoyonu'na doğru yaklaştıkça artar.<br />

Formasyonun tabanı görülememiştir. Üzerine Pleistosen yaşlı Güvercinlik Formasyonu<br />

gelir. Okçu ve Çumra Formasyonları ile Yanal geçişlidir. yanal geçiş ilişkilerine göre bu<br />

formayasyonun Pleistosen'in ilk evresinde çökeldiği söylenebilir.<br />

15

Pırlakyayla Formasyonu :<br />

Divanlar, Karakaya ve Göçü Köyleri'nin batısındaki tepelerin eteğinde bir şerit halinde<br />

uzanan yüzleklere sahiptir.<br />

Formasyon, Triyas-Jura yaşlı Loras kireçtaşından türemiş köşeli çakıllı, kötü boylanmalı,<br />

orta-kalın katmanlı, az tutturulmuş çakıltaşlarından oluşur.<br />

Pırlakyayla Formasyonu Loras kireçtaşının üzerinde açısal uyumsuzlukla ve Divanlar<br />

Formasyonu'nun üzerinde aşındırmalı bir dokanakla yer alır. Yaşı, stratigrafik konumuna göre<br />

Pleistosen'in ikinci evresi olarak yorumlanmıştır.<br />

Çarıklar Formasyonu :<br />

Çarıklar, Borutolu ve Alakova köyleri civarında yüzlekler verir.<br />

Formasyon, başlıca kırmızı-kahveringi, gevşek tutturulmuş sittaşlarından oluşur. Yer yer<br />

ince kumşatı ara katmanları da içerir. Çarıklar Formasyonu, Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Apa<br />

Formasyonu üzerine uyumsuz olarak, Pleistosen yaşlı Türkmencamili Formasyonu üzerine de<br />

uyumlu olarak gelir. Yaşı Pleistosen'in ikinci evresi olarak yorumlanmıştır.<br />

Güverncinlik Formasyonu :<br />

Güvercinlik ile Üçhüyükler Köyleri arasındaki yaygın bir yüzleğe sahiptir. Tipik olarak<br />

Güvercinlik Köyü ve güneyinde yüzeyler.<br />

Güvercinlik Formasyonu siyahımsı kahverengi, az tutturulmuş çamurtaşlarından oluşur.<br />

Formasyon Türkmencamili ve Çumra Formasyonarı üzerine uyumlu olarak gelir. Kaşınhanı ve<br />

Karkın Formasyonları ile yanal geçişlidir. yaşı, Pleistosen'in ikinci evresi olarak yorumlanmıştır.<br />

Kaşınhanı Formasyonu :<br />

Tipik olarak Kaşınhanı güneydoğusundaki kum ocaklarında görülür. Çomaklı ile<br />

Şarlakhüyüğü arasında ince uzun bir yüzleğe sahiptir.<br />

Formasyonda kumtaşları egemendir. Çakıltaşlarının boyutları çok küçüktür. Düşük açılı,<br />

çapraz ve parelel katmanlı, Pelecipod kavkılı kumtaşı ve çakıltaşları yoğundur.<br />

Formasyon, Türkmencamili ve Çumra Formasyonları üzerine uyumlu olarak gelir. Çarıklar<br />

kumocağı, Güvercinlik ve Karkın Formasyonları ile yanal geçişlidir. Pleistosen yaşlı Aslımyayla<br />

Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelir. Yaşı Pleistosen'in ikinci evresi olarak belirlenmiştir.<br />

Kumocağı Formasyonu :<br />

Tipik olarak Kaşınhanı kuzeyinde ve Kumocağı Yaylası ile Fethiye arasında yüzlekler verir.<br />

Bu formasyon beyaz ve gri renkli marnlardan oluşur. Fethiye Köyü'nün kuzeybatısında yer yer<br />

kumlu ve çakıllıdır. Formasyonun tabanı görülmemektedir. Üzerine Aslımyayla, Sakyatan<br />

Formasyonları uyumlu olarak gelir. Pleistosen yaşlıdır.<br />

Dineksaray Formasyonu :<br />

Çarşamba Çayı'nın batı yakası boyunca Dineksaray, Kısık Yaylası ve Alibeyhüyüğü Yaylası<br />

dolayında yüzeyler.<br />

Formasyon, Apa Formasyonu'nun gölsel kireçtaşları ile Belkuyu Formasyonu'nun<br />

kireçtaşlarından türemiş çakıltaşlarından oluşur. Çapraz ve parelel katmanlı kaba kumtaşları ve yer<br />

yer ince silttaşı ara düzeyleri içerir.<br />

Dineksaray Formasyonu, Hatip Karışığı'nın kireçtaşı bloku ve Apa Formasyonu'nun üzerine<br />

uyumsuz olarak gelir. Üzerinde Holosen yaşlı Çarşamba Formasyonu aşındırmalı bir dokanakla yer<br />

alır. Kalınlığı 20 m. dolayındadır. Yaş olarak Pleistosen'in ikinci ve üçüncü evrelerinde çökelmiş<br />

olabilir.<br />

Karkın Formasyonu :<br />

Alemdar, Abitolu, Küçükköy, Hayıroğlu ve Ovakavağı dolaylarında yüzeyler. Bu yörede<br />

açılmış kanallada tipik olarak izlenir.<br />

Formasyon başlıca sarımsı kahverengi ince kumtaşı, silttaşı ve kiltaşlarından oluşmuştur.<br />

Tüm bu kaya türleri çok az tutturulmuştur. Çakıllar genellikle radyolarit ve ofiyolit kökenlidir.<br />

Karkın formasyonu'nun tabanı görülememektedir. Üzerinde Holosen yaşlı Çarşamba<br />

Formasyonu aşındırmalı dokanakla yer alır. Stratigrafik konumuna göre de Pleistosen'in ikinci ve<br />

üçüncü evrelerinde çökelmiştir.<br />

16

Konya formasyonu :<br />

Konya şehri içinde ve civarında yüzlekler verir. Tipik olarak Konya'nın kuzeyindeki<br />

taşocaklarından izlenir.<br />

Başlıca sarımsı kahverengi, çok az tutturulmuş silktaşı, kumtaşı ve çakıltaşlarından oluşur.<br />

Silttaşları egemen kaya türü olup kumtaşı arakatmanları içerir.<br />

Konya Formasyonu, Apa ve Dİlekçi formasyonları'nın üzerine uyumsuz olarak, Yılanlıkır<br />

Formasyonu, Apa ve Dilekçi Formasyonları'nın üzerine uyumsuz olarak, Yılanlıkır<br />

Formasyonu'nun üzerine ise uyumlu olarak gelir. Formasyonunun üst kesimleri Göçü, Sakyatan ve<br />

Aslımyayla Formasyonları ile, alt kesimi ise Çarıklar formasyonu ile yanal geçişlidir. Yaşı<br />

Pleistosen'in ikinci ve üçüncü evreleri olarak yorumlanmışıtr.<br />

PLEİSTOSEN-HOLOSEN<br />

Beşyüzevler Formasyonu :<br />

Yılanlıkır sırtı ile Ören yeri arasında yüzeyler. Tipik olarak Beşyüzevler Mahallesinde<br />

izlenir.<br />

Formasyon, Loras kireçtaşı ile Dilekçi Formasyonu'nun gölsel kireçtaşlarından türemiş sıkı<br />

tutturulmuş çakıltaşlarından oluşur.<br />

Birim Loras kireçtaşı ve dilekçi Formasyonu üzerinde uyumsuz olarak gelir. Konya<br />

Formasyonu ile yanal geçişlidir. Üzerine ise Holosen yaşlı Karahüyük Formasyonu aşındırmalı<br />

dokanakla yer alır. Tipik bir yamaç molozu olan Beşyüzevler formasyonu'nun yaşı Pleistosen'in<br />

üçüncü evresi ve Holosen olarak yorumlanmışıtr.<br />

Emirhan Formasyonu :<br />

Emirhan ve Kızılkuyu köyleri'nin civarında yüzlekler verir. Emirhan güneybatısındaki<br />

Kocabağ Deresi'nin girişinde tipik olarak izlenir.<br />

Formasyon güneyde başlıca çakıltaşlarından oluşur. kuzeye doğru çamurtaşlarına yanal<br />

geçiş gösterir. Birim genel olara az tutturulumuş olup kırmızı renklidir.<br />

Emirhan Formasyonu Bolkırdağı Birliğine ait kuvarsit ve kireçtaşları ile Apa Formasyonu<br />

üzerine uyumsuz olarak gelir. Kızılkuyu Formasyonu ile yanal geçişlidir. Varolan tek stratigrfik<br />

ilişkiye göre Pleistosen'in üçüncü evresi ve Holosen'de çökeldiği düşünülmüştür.<br />

Kızılkuyu Formasyonu :<br />

Kızılkuyu kuzeybatısı ile Çiçekli ve Yağmurlar Köyleri dolayında yüzeyler.<br />

Formasyon başlıca ofiyolitlerden ve Apa Formasyonu kireçtaşlarından türemiş kumtaşı ve<br />

küçük çakıllardan oluşur.<br />

Birim Hatip karışığı ve Apa Formasyonu üzerine uyumsuz olarak gelir. Üzerinde Holosen<br />

yaşlı Yağmurlar Formasyonu yeralır. Emirhan Formasyonu ile yanal geçişlidir. Pleistosen'in üçüncü<br />

evresi ve Holosen yaşlı olduğu belirlenmiştir.<br />

Aslımyayla Formasyonu :<br />

Konya-Ankara yolunun Aksaray sapağında, Alkova doğusunda ve Kaşınhanı ile Dedemoğlu<br />

arasında yüzeyler<br />

Birim gri-kahverengi az tutturulmuş çakıltaşlarından oluşur. Yer yer tuz ve jipslidir.<br />

Formasyon, Konya Kaşınhanı, Kumocağı ve Çarıklar formasyonları'nın üzerine uyumlu olarak<br />

gelir. Sakyatan ve Göçü Fromasyonları ile yanal geçişlidir. Yaşı Pleistosen'in üçüncü evresi ve<br />

Holosen olarak yorumlanmışıtr.<br />

Göçü Formasyonu :<br />

Göçü ve Divanlar Köyü, Alakova-Cücükburun mevkileri arasında, Kayacık ile Çimento<br />

Fabrikası arasında kalan alanda yüzlekler verir.<br />

Formasyon küçük çakıllı iyi boylanmalı ve orta-iyi tutturulmuş çaklıtaşları ile kavkı kırıntılı<br />

çapraz laminalı ve dalga ripınlı kumtaşlarından oluşur. Egemen kaya türü olan çakıltaşları apa<br />

Formasyonu ile Loras kireçtaşlarından türemiştir.<br />

Göçü Formasyonu Loras kireçtaşı, apa Formasyoun, yılanlıkır Formasyonuları'nın üzerine<br />

uyumsuz olarak, Çarıklar, Pırlıkyayla ve Kumocağı Formasyonları'nın üzerine uyumlu olarak gelir.<br />

17

Üzerine aşındırmalı dokanakla Karahüyük Formasyonu gelmektedir. Formasyonun yaşı<br />

Kuvaterner'dir.<br />

Sakyatan Formasyonu :<br />

Sakyatan formasyonu Konya Ovasında en yaygın olan birimdir. Tipik olarak Konya-<br />

Karapınar yolunun her iki tarafı verilebilir.<br />

Birim yer yer jips ara katkılı, beyaz ve gri marnlardan oluşmaktadır. Sakyatan'ın batısında<br />

organik gereç içeriği artar.<br />

Formasyon, Kumocağı Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelir. Aslımyayla ve Göçü<br />

Formasyonları ile Karkın ve Konya Formasyonları'nın üst kesimleri ile yanal geçişlidir. Stratigrafik<br />

konumuna göre birimin yaşı Pleistosen'in üçüncü evresi ve Holosen olarak düşünülmüştür.<br />

HOLOSEN<br />

Seçme Formasyonu:<br />

Seçme Köy dolayında, Büyükçal Tepe güneyinde ve Akören'in güneybatısında yüzlekler<br />

verir.<br />

Formasyon kötü boylanmalı köşeli çakıllardan oluşur. Yerel olarak çimentolanma izlenir.<br />

Daha yaşlı olan çeşitli kaya türleri üzerine uyumsuz olarak gelir. Yaşı Holosen'dir ve oluşumunu<br />

sürdürmektedir.<br />

Karahüyük Formasyonu :<br />

Konya'nın batısında yelpazeler halindedir. Göçü Köyü'nün doğusunda Üçkuyular ve<br />

Karahüyük'ün batısındaki Korlamağıl mevkiinde tipik olarak izlenir.<br />

Birim genelikle çamur destekli, kumlu, çakıl ve bloklardan oluşur. Çaklılar köşelidir ve kötü<br />

boylanmıştır.<br />

Formasyon kendisinden yaşlı olan diğer birimler üzerine uyumsuz olarak gelir. Oluşumunu<br />

halen sürdürmektedir.<br />

<strong>May</strong> Formasyonu :<br />

Birim <strong>May</strong> deresi ve buna kavuşan yan dereler içinde yer alır. Tutturulmamış çakıl ve<br />

kumlardan oluşmaktadır. Alibeyhüyüğü yakınlarında siltli kesimleri de bulunmakkatır.<br />

Formasyon kendisinden yaşlı değişik birimler üzerinde uyumsuz olarak yer alır. Oluşumu<br />

halen sürmektedir.<br />

Çarşamba Formasyonu :<br />

Çumra ile Apa Köyü, Aparsayacık ve Pınarcık arasında uzanan Çarşamba Çayı boyunca<br />

yüzleklere sahiptir. Birim tutturulmamış kum, silt ve çakıllardan meydana gelir. Stratigrafik<br />

konumuna göre Holosen yaşlı olup, oluşumunu halen sürdürmektedir.<br />

Yağmurlar Formasyonu :<br />

Yağmurlar, Sinci, süleymaniye ve Apa Köyü kuzeyinde yüzlekler verir. Birim sarımsı ve<br />

kırmızımsı renkli, tutturulmamış kum ve çakıllardan meydana gelir. Neojen ve Pleistosen yaşlı<br />

birimler üzerine uyumsuz olarak gelir. Çökelimi halen sürmektedir.<br />

YAPISAL JEOLOJİ<br />

İnceleme alanı, Torid Kuşağı'nın Orta Toroslar bölümünde yer alır. Burada Geyikdağı<br />

Birliği, Bozkır Birliği ve Bolkardağı Birliği'ne ait kaya birimleri bulunmaktadır. Geyikdağı Birliği<br />

Otokton-paraotokton, Bozkır ve Bolkardağı Bİrlikleri alloktondur. Allokton birlikler önce birbirleri<br />

üzerine Üst Senoniyen'de Orta Elosen ve sonrasında otokton birlikler üzerine yürümüşlerdir. Bu<br />

yapısal birlikleri Orta Miyosen'den itibaren karasal çökeller örtmüştür.<br />

İnceleme alanında otokton kaya birimleri düzenli bir katmanlanma sunarken alokton<br />

birliklere ait kaya birimleri daha karmaşıktır. İnceleme alananında ortalama eğim sahanın<br />

kuzeybatısından 10°° derece güneydoğu, 10°° derece kuzeydoğu, sahanın kuzeybasıtında<br />

10°° güneybatıdır. Güneydoğuda ise 9°° kuzeydoğudur.<br />

Sahada Lütesiyen sonu ve sonrasında Geyikdağı Otoktonunda küçük boyutlu kıvrımlar<br />

gelişmiştir. Allokton birimlerde kıvrımlar çok karmaşık olduklarından iyi izlenememektedir.<br />

18

Faylar :<br />

İnceleme alanında gözlenen düşey ve normal fayların doğrultuları GD-KB, GB-KB, K-G<br />

yönündedir. Fay düzlemlerinin eğimleri 70°° arasında değişir.<br />

Çirlenkaya Fayı :<br />

Tahtalı kuzeydoğsunda yer alan ve yaklaşık 3 km. uzunluğunda K-G uzanımlı normal bir<br />

faydır. Ölçülebilen eğim 85°° 'dir.<br />

Pınarcık Fayı :<br />

Pınarcı güney batısında, KB-GD uzanımlı yaklaşık 3 km uzunluğundaki bu fay 85° GB'ya<br />

eğimlidir.<br />

Dutlu Fayı :<br />

Dutlu kuzeyinde KB-GD doğrultulu 80° KD'ya eğimli normal bir faydır.<br />

Sürüklenimler :<br />

İnceleme alanında sürüklenimler, Bozkır Birliği ile Bolkardağı Birliği'ne ait kaya<br />

birimlerinin otokton kaya birimleri üzerine yerleşimleri ile karakterize edilirler. Kuşça, Dutlu batısı<br />

Avdan civarı, Kildere kuzeyi, Tahtalı civarı, Balkuyu güneyi ile Akören arasındaki alanda görülen<br />

bu kütleler Alt Eosen sonrasında Geyikdağı Birliği'ne Avdan ve Belkuyu Formasyonları üzerine<br />

sürüklenmişlerdir.<br />

A Metamorfizma ve Mağmatizma<br />

Konya (Erenler-Alacadağ) Volkanitleri :<br />

Konya batısında Miyosen ve Pliyosen'de etkin olan bu kalkallen volkanizmasının ürünleri;<br />

andezit, dasit, riyodasit., riyolit türde lavlar, tüfler ve ignimbiritlerdi. Ayrıca Volkanik patlama<br />

breşleri görülür. Bunların peletipi kızgın lav bulutları oluşturmuş (Jung ve keller, , Keller ve<br />

diğerleri, ). Volkanik kayaçlar masif kenarlarında karasal Miyosen ve Pliyosen çökellerine<br />

geçiş gösterirler. Besang ve diğerleri () 14 örnekte K/Ar. yöntemiyle radyometrik yaş<br />

belirlemeleri yaparak m. arasında yaşlar saptamışlar ve volkanizmanın Üst Miyosen'de<br />

başlayarak Alt Pliyosen'de devam ettiğini belirtmişlerdir.<br />

Karapınar Volkanitleri :<br />

Karapınar çevresinde kuvaterner yaşlı bazalt ve andezit türde volkanik birimler yer alır. Bu<br />

genç volkanitler Mar şeklinde kraterler, bazaltik curuf konileri, andezitik lav kubbeleri ve lav<br />

akıntıları şeklinde izlenirler. Bazı Marlar'ın kraterlerinde daha sonra sular birikerek krater gölleri<br />

oluşturmuşlardır. Acı Göl, Meke Gölü ve Meke Dağı gölleri bunların en büyükleridir. Bölgedeki<br />

kuvaterler volkanizması yedi evrede oluşumunu tamamlamıştır. (Sür. ). Son evre çok yeni olup<br />

tarihsel zamanlara değin erişmektedir.<br />

Karacadağ Volkanitleri :<br />

Karapınar Volkanitlerinin yakınında Pliyosen yaşlı ve Andezit-Dasit bileşimli volkanitler<br />

yer alır. Karacadağ konisi üzerinde kraterden çevreye yayılan volkanik ürünler geniş alanlar<br />

kaplarlar. Orta ve Diçel () Karacadağ Volkanitlerin'de petro-grafik incelemeler yaparak<br />

bunları, ojit , olivin, bazalt, ojit andetiz, olivin-ojit andezit, ojit hornblent ve andezit, ojit-hornblend<br />

biyotit dasit ve hornblend biyotit dasit olarak adlandırılmışlardır. Keller () tarafından<br />

Volkanitlerinden alınan 6 örnekte yapılan kimyasal analizler Zanettin () diyagramına<br />

taşındığında lavların bazaltik andezit, Trakiandezit, andezit, trakit vedasit olarak adlanabilecekleri<br />

ve Karapınar volkanitlerinden biraz daha fazla asidik oldukları ortaya çıkar.<br />

19

Şekil A.7 Bölgenin güney kesimindeki tektonik birliklerin ilişkileri ve bunların stratigrafikleri(MTA-2<strong>00</strong>6)<br />

20

Şekil A.8 Konya ve civarının stratigrafik kesiti(MTA-2<strong>00</strong>6)<br />

21

MET<strong>AM</strong>ORFİZMA:<br />

Çalışma alanında, Alt Triyas açısal diskordansı altında Hersinit bir temel yer almaktadır.<br />

Hersinit temelde, Karbonifer yaşlı Halıcı Formasyonu, kuzeyde Kütahya çevresinde görülen<br />