Maç Ve Performans Analizi

1 FUTBOLDA MAÇ VE PERFORMANS ANALİZİ PERFORMANSI GELİŞTİRMEK İÇİN SİSTEMATİK BİR YAKLAŞIM Beni Gideceğim Yere Bırakın!.. ONUR TÜTÜNCÜ

2 YAYIN NU: KÜLTÜR SERİSİ: T.C. KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI SERTİFİKA NUMARASI: ISBN: ÖTÜKEN NEŞRİYAT A.Ş. İstiklâl Cad. Ankara Han 65/ Beyoğlu-İstanbul Tel: () () Faks: () Editör: Oğuzhan Murat Öztürk Son Okuma: Hüseyin Özdemir Kapak Tasarımı: Damla Acar Dizgi-Tertip: Damla Acar Kapak Baskısı: Pelikan Basım Baskı: ÇINAR MATBAACILIK VE YAY. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. Yüzyıl Mah. Matbaacılar Cad. Ata Han No K:5 Bağcılar / İSTANBUL Tel: () Sertifika No: İstanbul Kitabın bütün yayın hakları Ötüken Neşriyat A.Ş. ye aittir. Yayınevinden yazılı izin alınmadan, kaynağın açıkça belirtildiği akademik çalışmalar ve tanıtım faaliyetleri haricinde, kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz; hiçbir matbu ve dijital ortamda kopya edilemez, çoğaltılamaz ve yayımlanamaz.

3 Dr. Onur TÜTÜNCÜ, PhD yılında İzmir de doğan yazarımız ilk orta ve lise eğitimini İzmir de tamamlamıştır. Bu dönemde İzmir de başlamış olduğu futbol hayatına üniversite eğitimi boyunca farklı futbol kulüplerinde devam etmiştir yılında Muğla Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, Futbol Antrenörlük Eğitimi Bölümünden Şeref öğrencisi olarak mezun olan yazarımız, yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde Hareket ve Antrenman Bilimi Üzerine Yüksek Lisans eğitimine başlamıştır yılında İngiltere de bulunmuş ve birçok İngiliz kulübünün antrenman içeriklerini yakından takip etme şansı elde etmiştir. Aynı yıllar, Antrenör ve Sporcu iletişimine vermiş olduğu önemden ötürü ikinci Yüksek Lisans eğitimini Ege Üniversitesinde Spor Psikolojisi Üzerine almıştır yılında Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde Doktora Eğitimini tamamlayarak alanında Doktor unvanı almaya hak kazanan yazarımızın uluslararası dergilerde bilimsel yayınları bulunmakla birlikte birçok kongrede konuşmacı olarak yer almıştır. Lisans eğitimini tamamladıktan sonra başlamış olduğu antrenörlük kariyerinde profesyonel kulüplerin birçok farklı biriminde görev almıştır ve Sezonlarında Göztepe Spor Kulübü A Takımında Maç ve Performans Analisti olarak görev aldıktan sonra sezonunda Bucaspor Futbol Takımında Yardımcı Antrenör, Maç ve Performans Analisti olarak Bucaspor un Lig Şampiyonluğuna katkı sağlamıştır yılının başından sezon sonuna kadar Yeni Malatyaspor Kulübünde yardımcı antrenör olarak görev almıştır. İyi bir futbol stratejisti ve antrenman gurusu olarak çalışmalarını sürdürmektedir.

4 İÇINDEKILER Giriş BÖLÜM I Analitik Düşünce Ve Analiz Üzerine Analitik Düşence Üzerine Sistem Analizi Futbolda Büyük Veri Devrimi (Big Data) Futbol Veri Analitiğinin Büyüyen Önemi Veri Analizi Futbol Kulüplerinin Daha İyi Oyuncu Almasına Nasıl Yardımcı Oluyor? Futbol dan a Futbolda Analizin Önemi BÖLÜM II Notasyonel Analizden Yapay Zekâ Teknolojisine Charles Reep, Futbolda Performans ve Notasyonel Analizin Öncüsü Bilgisayarların Yükselişi-Canlı Analizler ve Oyuncu Ta- Kip Sistemleri Elektronik Takip Sistemleri -Küresel Konumlama Sistemi (Global Positioning System) Video/Görüntü Tabanlı Oyuncu Takip Sistemleri (Video-Based Player Tracking Systems) Maç Rekonstrüksiyonları (Yeniden Yapılandırma) Günümüzde Kullanılan Başlıca Donanımlar ve Yazılımlar BÖLÜM III Futbolda Kullanılan Analiz Yöntemleri Notasyonel Analiz (Kâğıt-Kalem Yöntemi) Ses-Kayıt Analiz Yöntemi Video-Kayıt Analiz Yöntemi Bilgisayar Destekli Video Analiz Yöntemi

5 Yazılım Arayüzlü Analiz Yöntemi Yapay Zekâ Destekli Analiz Yöntemi BÖLÜM IV Maç Analizi Maç Analiz Kriterleri Ne Zaman, Nerede, Nasıl Analiz Hangi Bilgilere Ve Neye İhtiyaç Duyulduğuna Karar Verme Ne Analiz Edilmeli? Teknik Yönler Davranış Yönleri Fiziksel Yönler Taktik Yönleri Kritik Olay Analizi Gelişmiş Performans Göstergeleri-KPI (Key Performance Indicators) Ne Zaman Analiz Anlık (Antrenman Maç Sırasında Günlük) Kısa (Maç Öncesi Maç Sonrası Haftalık) Maç Öncesi Maç Sonrası Orta (Üç Aylık Dönemsel Süreçler İçerisinde Aylık) Uzun (Sezon Başı Sezon Sonu Yıllık) Rakip Takım Analizi Rakip Analizi Neden Önemlidir? Vektörel Analiz Rakip Topa Sahipken (Ofansif) Rakip Topa Sahip Değilken (Defansif) Boyutsal Analiz Rakibin Genel Davranışı (Nitel - Gözlemlere Dayalı - Sübjektif) Rakibin Genel Davranışı (Nicel - İstatistiki Bilgilere Dayalı - Objektif) Rakip Analizinin Ne Zaman Yapılması Gerekmektedir? Rakip Analiz Sunumu Nasıl Olmalı? Sunum İçeriği Bireysel Oyuncu Analizi Duran Top Analizi (Set Piecies) Serbest Vuruşlar / Frikikler

6 Kornerler Penaltılar Taçlar Aut Atışları Gol Analizi Hücumsal Ve Taktiksel Olarak Gollerin Oluş Biçimleri Zamana Göre Gollerin Oluşum Dakikaları Pas Sayısına Göre Gollerin Oluş Biçimleri Duran Toptan Meydana Gelen Gollerin Oluş Biçimleri Gol Analizi Kriterleri Futbol Sahasının Bölgelere Göre Kullanımı (Parselasyon) BÖLÜM V Futbolda Stratejiler, Taktikler ve Oyun Sistemleri Strateji Uzun Top Stratejisi Topa Sahip Olma Stratejisi (Pas Oyunu) Geçiş Hücum Stratejisi (Hızlı Hücum Oyunu) Kanat Oyun Stratejisi Penetrasyon Oyun Stratejisi (Topla Ya Da Topsuz Rakip Eksiltme, Defans Arkasına Sızma) Tam Defans Oyun Stratejisi (İngilizlerin Deyimi ile Park The Bus ) Tam Hücum Oyun Stratejisi (All Attack) Ofsayt Tuzağı Stratejisi Duran Top Stratejisi Taktikler Oyun Sistemleri BÖLÜM VI Günümüzde Yapılan Bazı İstatistiksel Hatalar Topa Sahip Olma İstatistiği Daha Fazla Mesafe Katetmenin Çaba ve Başarıya Atfedilmesi

8 GİRİŞ Spor branşlarında başarı faktörlerinin araştırılması (doğrudan kazanmayla ilişkili faktörler) bilimsel çalışmaların önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Özellikle futbolda gole giden süreçte meydana gelen sekansların* güçlü kanıtlarla desteklenerek çözümlenmesi ve bu çözümlemelere yönelik olarak planlanan antrenmanların uygulanması, takımların genel performansları üzerinde pozitif bir etkiye sahip olabileceği düşünülebilir. Spor bilimcilerin ve analistlerin dikkat içinde odaklandıkları ve çaba gösterdikleri yer tam da burasıdır. Çünkü sistematik, doğru ve titiz bir analiz, sekansları tanımlayarak ortaya çıkan karmaşık etkileşimleri sebep sonuç ilişkisi içerisinde değerlendirir ve her birine bir anlam atfeder; böylelikle bir futbol maçının görünen kaosunda bir düzen bulunmaya çalışılır 1. Özellikle kendini tekrar eden sekanslar ve veri kalıpları incelenerek birbiriyle bağlantılı olabilecek birtakım anlamsal çıkarımlarda bulunulur. Örnek olarak bir takımın gol atmadaki becerisinin taktiksel mi yoksa tesadüfi olarak mı gerçekleştiği, elde edilen verilerin analizi neticesinde ortaya konulabilir. Bundan dolayı profesyonel futbolda veri kullanımı gün geçtikçe artmaktadır. Teknik direktörlerin kendi ve rakip takımların performanslarını daha iyi değerlendirebilmeleri için performans çıktıları sayısallaştırılıp görsel hâle getirilmekte, büyük veri havuzu sayesinde ise olasılıklar hesaplanarak en başarılı olabilecek olan taktikler üzerinde derinlemesine antrenman programları hazırlanmaktadır. Ayrıca, veri okyanusundan (big data-data mining) faydalanılarak yapısal performans çözümlemeleri, akademik iddiaların araştırılması, yeni teorilerin geliştirilmesi veya 1 Maneiro, R., Losada López, J. L., Casal, C. A., & Ardá Suárez, A. (). Multivariate analysis of indirect free kick in the FIFA World Cup Anales de Psicología, , vol. 33, num. 3, p * Sekans; Birbiri ile ilintili sahnelerin bir araya getirilerek bir bütünlük oluşturulması.

9 12 ONUR TÜTÜNCÜ müsabakada meydana gelen aksiyonlar içerisindeki görülmeyen olayları görünür kılmak gibi farklı beklentileri karşılayabilmek için analitik yöntemlere başvurulsa da öncelikli olarak Futbolda analiz yöntemleri takım, rakip takım, duran top, oyun/sistem analizi, antrenman yükü yönetimi, sakatlık önleme ve oyuncu transferi için kullanılmaktadır. Günden güne gelişen teknoloji futbolun içerisinde kendine daha fazla yer bulmakla birlikte futbolun gelişimine yön veren bir unsur hâline gelmektedir. Özellikle sensör teknolojisi alanında devam eden dijitalleşme ve gelişmeler bir futbol maçından elde edilen verilerin hacminde hızlı bir artışa neden olmaktadır. Böylelikle veri ve metrik toplamadaki gelişmeler sayesinde futbol hiç olmadığı kadar matematiksel ifadeler ile ölçülür olmuştur. Reep ın şut istatistiğinden başlayan veri kayıt sistemi, günümüzde geniş bir yelpazeye yayılmış olup bir maç içerisinde ortalama olay kayıt altına alınmaktadır. Veri ve metrik üretimindeki bu gelişme, birçok data sağlayıcı firma arasında -Sovyetler Birliği ile ABD arasında yaşanan uzay yarışı gibi- veri ve metrik yarışlarına sebep olmaktadır. Daha fazla veri ve metriğe sahip olmanın çok daha iyi bir performans yönetimine neden olabileceği savını dayatan bu firmalar gerek analizcileri gerekse teknik direktörleri büyük bir veri okyanusunda kılavuzsuz bırakmaktadırlar. Burada Albert Einstein ın şu sözü akıllara geliyor: Sayılması mümkün olan şeyler her zaman önemli olmayabilir. Önemli olan şeyler ise her zaman sayılamayabilir. Bu konu kitabın ilerleyen bölümlerinde daha detaylı olarak ele alınacak olmakla birlikte Einstein ın da belirttiği üzere futbolda önemli olan birçok olay hâlâ metriklere dökülememektedir. Önemli olan, hangi verilerin daha geçerli bir akçe olduğuna karar vermek ve performansı o verilerin ışığı altında doğru olarak değerlendirmektir. Bu bağlamda maç ve performans analizinde dikkat edilmesi gereken unsurların neler olduğuna dair bilgilerin yer aldığı bu kitabımın teknik direktör, antrenör, analist ve spor bilimcilerin kılavuzu olması dileğimle!..

10 Data sağlayıcı firmalar arasında yaşanan veri üretme yarışına en iyi örneklerden biri olan pas verisinin farklı isimler altında sunulması gösterilebilir. Örnek olarak, Türkçeye ara pas veya anahtar pas olarak çevirebileceğimiz bu pas metriği, dört beş farklı isim ile değerlendirilmektedir. Bunlar: packing pass, through pass, bypass pass, key pass, outplayed pass tır. Aslında tüm bunlar şekilde görülen pası tarif etmek adına farklı isimler ile aynı durumu ifade etmeye çalışan veri sağlayıcı firmaların ortaya atmış olduğu kavramlardır. FUTBOLDA MAÇ ve PERFORMANS ANALİZİ 13

11 BÖLÜM I

12 Analitik Düşünce ve Analiz Üzerine Varoluştan başlayarak günümüze kadar geçen süreç içerisinde insanoğlu birçok problem ile karşı karşıya kalmıştır. Bu problemler karşısında çözüm yolu arayan insanoğlu geçmişten gelen tecrübesi, bilgi birikimi ve aklı sayesinde problemlerin üstesinden gelmeye çalışmıştır. Örnek olarak: İlkel çağlarda yaşayan bir insan sürekli tehlikeye açık bir durumda hayatını devam ettirmek zorundaydı. Hayatta kalabilmesinin ve kendi ırkının devamını sağlayabilmesinin yegâne şartı; olaylar karşısında çok yönlü düşünüp, içinde bulunulan durumu hızlı bir biçimde analiz edip, önceki tecrübelerinden faydalanıp karşılaştığı problemleri çözmesiydi. Eğer zehirli bir bitkiyi koklamadan, tatmadan, araştırmadan, önceki deneyimleriyle karşılaştırmadan mideye indirirse o dönemlerde hayatında yediği son bitki o olabilirdi. O yüzden insanlığın ve toplumların ilerleyişinde analitik düşünme, analiz etme ve değerlendirme yetisi insanlığın ilk zamanlarından bu yana sürekli bir gelişim içerisinde kendini göstermektedir. Karmaşık bir durumun veya bir problemin kendisinden daha basit maddelere parçalanması ve her bir parçanın birbiriyle olan ilişkisini ortaya koyarak çalışma prensibinin çözümlenmesi analiz kavramıyla ifade edilir. 1 Analizin bir parçası olan analitik düşünme ise olaylara farklı açılardan bakabilme, bilgi toplama, inceleme, analiz etme, parçalar arası ilişkileri ortaya koyabilme ve çözüm üretebilme gibi becerilere sahip olmayı gerektirir 2. Analitik düşünme, problemleri hızlı ve etkili bir şekilde çözme yeteneği veren görsel düşünmenin kritik bir bileşeni olmakla birlikte karmaşık problemleri tek ve yönetilebilir bileşenlere ayırmanıza izin veren, metodolojik bir yaklaşımı da içerir. Bu yüzden futbolda da meydana 1 h t t p s : / / w w w. w i k i z e r o o. o r g / i n d e x. php?q=ahr0chm6ly9lbi53awtpcgvkaweub3jnl3dpa2kvqw5hbhlzaxm 2 Gökçen, H. (). Yönetim bilgi/bilişim sistemleri: Analiz ve tasarım. Baskı, Ankara,

13 18 ONUR TÜTÜNCÜ gelen olayların tek bir açıdan değil, birbiriyle olan bağlamsal etkileşimlerine göre değerlendirilmesi gerekmektedir. Özellikle maç içerisinde meydana gelen olayların sebep-sonuç ilişkisi içerisinde güçlü kanıtlara dayandırılarak analiz edilmesi, problemleri çözümlemede önemli bir yer tutmaktadır. Böylelikle bir analizci veya spor bilimci olarak futbolun görünen kaosunda bir düzen ortaya çıkarmaya ve bu düzene anlam kazandırmaya çalışmak oldukça önemlidir. Analitik Düşünce Üzerinde Sistem Analizi Sistem düşüncesi; bir süreç içerisinde meydana gelen olayların sebeb-sonuç ilişkisinden daha çok içerisinde barındırdığı tüm değişkenlerin sistematik olarak incelenmesi ve tüm parçaların birbiriyle olan ilişkilerini ortaya koyan bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, olayın (veya problemin) ortaya çıkışı ile bu olayı meydana getiren bileşenler arasındaki ilişkiyi, iç ve dış unsurların olay üstündeki etkinliklerini ve bütünü oluşturan parçaların değişimlerini dikkate alarak her türlü olaya/probleme nasıl yaklaşılması gerektiğini kendi bakış açısı ile ortaya koyar 3. Sadece sebep-sonuç ilişkisini değerlendiren bir bakış açısı, yanlışların nerede olduğunu aramak ve bulmaya dayanırken sistem düşüncesi; basit olarak yanlış bulmanın yararsız bir faaliyet olduğunu anlamayı sağlamakta olup bizi olaylara basit bir ilişki içerisinde bakmanın ötesine, etkileşim desenlerine ve bunların altında yatan yapılara götürmektedir. 4 Bu yaklaşımı konumuza özel bir durum ile açıklık getirmek gerekirse, bir müsabaka sırasında rakibin bek bindirmeleri veya iç koridora fazladan bir oyuncu sokarak dışa orta açmaları takımın ya da oyuncuların zaaflarından kaynaklanacağı gibi taktiksel bir hatadan da kaynaklanıyor olabilir. 3 Tecim, V. (). Sistem Yaklaşımı ve Soft Sistem Düşüncesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), O Connor, J., & McDermott, I. (). The art of systems thinking (Vol. ). San Francisco: Thorsons.

14 FUTBOLDA MAÇ ve PERFORMANS ANALİZİ 19 Sistem Analizi Yaklaşımı Başka bir Örnekte ise; A takımı ve B takımı arasında oynanan maçta A takımı B takımına göre çok daha fazla şut çekmiştir fakat şutlar genelde kaleye uzak alanlardan veya şut becerisi sınırlı olan etkisiz oyunculara B takımı tarafından bile isteye vurdurulmuştur. Burada olayı incelerken B takımı rakibe kolay şut attırıyor, şuta izin veriyor veya şutları engellemede zorlanıyor gibi tespitler kolaylıkla yapılabilir fakat sistem analizinde parçaların ve aralarındaki ilişkilerin doğru tespit edilmesi, bu olgunun aslında B takımının istediği bir durum olduğunu ortaya koyabilir. Futbolda Büyük Veri Devrimi (Big Data) Futbol endüstrisinin her alanına hızlı bir giriş yapan büyük veri kavramı, futbola bakış açımızı yeniden kurgulamaya başlamıştır. Oyunun tüm paydaşlarını içine alan bu veri havuzu; maç tahmininden oyuncu performansına, oyuncu performansından transfer politikalarına, transfer politikalarından teknik direktör tercihine kadar çeşitli paydaşlara daha fazla bilgi, rekabet avantajı ve marjinal kazançlar sağlayabilecek önemli bir araç hâline gelmiştir. Bilimsel araştırmalardan, gözlemlerden, sensörlerden, videolardan, internetten, sosyal medyadan vb. çok farklı ortamlardan elde edilen verilerin düzenlenerek tek bir parça hâline dönüştürülmesiyle elde edilen büyük veri belirli özelliklere göre Üç V olarak adlandırılan volume (hacim), variaty (çeşitlilik) ve volecity (hız) kavramlarıyla karakterize olmuştur. Bu kavramları futbol dilinde aşağıdaki gibi aktarabiliriz, 1. Hacim (Volume): Genişletilebilir İşaretleme Dili (XML) kullanılarak kodlanmış tek bir müsabaka için konumsal veri kümesi;

15 BÖLÜM II

16 Notasyonel Analizden Yapay Zekâ Teknolojisine Futbolda maç analizi, özellikle li yıllardan sonra oldukça popülerlik kazanmış olmasına karşın yüzyılın başlarından başlayarak ortalarına doğru oldukça gelişmiş bir şekilde dönemin futbol dünyasının öncüleri tarafından kullanılmaktaydı 1. Bu yüzden futbolda maç analizini yüzyılın bir buluşu olarak kabul etmenin çok da doğru bir yaklaşım olduğu söylenemez. Ayrıca alanda yapılan çalışmalar sayesinde spora özgü istatistiklerin lü yılların başlarından başlayarak o dönemin gazetelerinde, süreli yayınlarında ve ilgili kitaplarda düzenli olarak görüldüğü; ayrıca birçok spor dalına ait analiz bilgilerinin o dönemki gazetelerin spor sayfalarında birçok yazar tarafından kullanıldığı bilinmektedir 2. Örnek olarak, Ocak baskılı bir dergide Yale ve Princeton ile Yale ve Harvard arasında oynanan maçlara ilişkin sadece önemli olayların sıklığı değil aynı zamanda tahminî kat edilen mesafeleri içeren kapsamlı bir istatistiksel analiz okuyuculara sunulmuştur. Aynı yıllarda St. Louis Star gazetesi yazarı David F. Barrett, yazmış olduğu bir köşe yazısında Ortalama bir futbol taraftarının dikkat ettiği tek şey, atılan gol sayısı ve onları kimin atıyor olması! Oyunun diğer ince noktalarına hiç aldırış etmiyorlar, diyerek endişelerini dile getirmiş ve oyuncuların oyun eylemlerini tanımlamak için bir çeşit Tally Grafiği kullanarak oyuncuların ayrıntılı pozisyonel profillerini değerlendirmiştir. Bunlara ek olarak, bu alandaki ilk bilimsel çalışmalardan biri olma özelliği taşıyan bir makale Hugh Fullerton tarafından yılında yayımlanmıştır te belki de ilk spor 1 Wilson, J., (). Interverting the pyramid: history of soccer tactics. Bold Type Books. 2 Eaves, J. S. (). A history of sports notational analysis: a journey into the nineteenth century. International Journal of Performance Analysis in Sport, 15(3), Sarmento, H., Marcelino, R., Anguera, M. T., CampaniÇo, J., Matos, N., & LeitÃo, J. C. (). Match analysis in football: a systematic review. Journal of sports sciences,

17 30 ONUR TÜTÜNCÜ veri şirketi olan Elias şirketi kurulmuştur. Şirket bugün hâlâ faaliyetlerine devam etmekle birlikte ESPN ve CBSSSports gibi birçok yayıncı kuruluşa istatistiksel veri sağlamaktadır. Takvimler 20 Haziran yi gösterdiğinde Batı Avrupa ile Orta Avrupa futbol takımları arasında oynanan maçta atılan şutlar kayıt altına alınarak dönemin gazetelerinin spor bölümlerinde okuyucularıyla buluşuyordu lerde Charles Reep adlı muhasebeci futbolda maç analizini sistemli bir şekilde ele alırken, lerde teknoloji ve bilgisayar alanındaki gelişmeler müsabakalardan daha kapsamlı veriler elde edilmesini sağlamıştır. Kısacası, Futbolun oynanmaya başlandığı ilk zamanlardan günümüze maç ve performans analizi birbiriyle hep iç içe olmuştur. 20 Haziran tarihli Alman gazetesinde yer alan şut istatistiği (Batı Avrupa ile Orta Avrupa futbol takımları) 32(20),

18 FUTBOLDA MAÇ ve PERFORMANS ANALİZİ 31 Charles Reep, Futbolda Performans ve Notasyonel Analizin Öncüsü 18 Mart de Swindon Town ın Bristol Rovers a karşı oynadığı maçta seyirciler arasından biri cebinden bir kâğıt ve kalem çıkartarak futbol için ilk kapsamlı notasyonel analiz sistemini oluşturmaya başlamıştı. Bu kişi futbolda performans ve notasyonel analizin öncüsü sayılan Charles Reep ten başkası değildi. Takip eden yıllarda topladığı bilgileri, takımların performanslarını analiz etmek için kullandı ve bir strateji oluşturmaya başladı. Ardından ilk uygulamalı bilimsel çalışmaya imza atıp profesyonel performans analizcisi olarak çalışmaya başladı 4. İlk yayımladığı makalesinde (Reep ve Benjamin, ) futbol yapısının yakın sabitler tarafından yani değişmeyen unsurlar tarafından belirlendiğini ifade etmekle birlikte yapmış olduğu bilimsel çalışmalar sonucunda birçok araştırmacıyı ve teknik adamı etkilediği düşünülmektedir larda ciddi bir yükseliş yaşayan maç istatistik bilimi özellikle alanda yayımlanmaya başlanan bilimsel makaleler sayesinde gittikçe önem kazanmaya başlamıştı. İskoç bilim insanı olan A.H. Ali () İskoçya liginde bir takımın hücumsal davranış kalıplarını incelemek için geliştirmiş olduğu diyagramda üzerinde noktalar ve şeritler olan bir futbol sahasının küçük ölçekli bir hâli bulunmaktaydı. Böylelikle her bir hücumu X-Y koordinatlarıyla diyagramın üzerine etiketleyerek hücumların oluş biçimlerini tespit etmiştir. Bu durum, bugün bildiğimiz konumsal verilerin bir tür analog öncüsü olarak kayıtlara geçmiştir lerin başlarında istikrarlı bir şekilde büyümeye devam eden maç istatistik bilimi, bu alanda öncü şirketlerin kurulmasına neden olmuştur. Bunlardan sadece birisi olan STAT (Sports Team Analysis & Tracking System) Şirketi, kuruluşundan kısa bir süre sonra Oakland A s ile dolarlık bir anlaşma imzalamıştır lara gelindiğinde gelişen teknoloji ve enformatik çağı, performansın sayısallaştırılmasını kolaylaştırmış ve performansın ölçülmesini ön plana çıkarmış- 4 Pollard, R. (). Charles Reep ( ): pioneer of notational and performance analysis in football. Journal of Sports Sciences, 20(10), Reep, Charles and Bernard Benjamin. Skill and chance in association football. Journal of the Royal Statistical Society. Series A (General) (): Ali, A. H. (). A Statistical Analysis of Tactical Movement Patterns in Association Footbal,l (Doctoral dissertation, University of St Andrews.

19 BÖLÜM III

20 Futbolda Kullanılan Analiz Yöntemleri Hızlı hareket eden bir cismin detaylarını gözümüzle yakalama olasılığımız oldukça düşük olduğu gibi maç içeresinde de meydana gelen aksiyonların hepsini yakalamak, akılda tutmak veyahut da objektif bir şekilde değerlendirmek oldukça zordur. Buna ek olarak maç içerisinde bir oyuncunun binden farklı aksiyon (dönmeler, sıçramalar, koşular, attığı-aldığı paslar vb.) gerçekleştirmiş olduğu düşünüldüğünde antrenörlerin tüm bu aksiyonlara doğru şekilde geri bildirimlerde bulunmaları mümkün değildir. Bu bağlamda oldukça komplike ve karmaşık olan bir maçın, anlaşılabilir kılınması için farklı analiz yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir. Bu yöntemler, kâğıt-kalem istatistiğinden bilgisayarlı yapay zekâ algoritmasına kadar değişen bir aralıkta olup analiz içeriğine göre farklılıklar göstermektedir. Geleneksel olarak adlandırılan notasyonel analizden postmodern olarak nitelendirebileceğimiz yapay zekâ analizlerine kadar tüm yöntemler gerek tekil gerekse girift bir şekilde kullanılabilir. Geleneksel Yöntemlerden Postmodern Yöntemlere Notasyonel Analiz (Kâğıt-Kalem Yöntemi) Maç içerisinde meydana gelen tüm veya gerekli görülen olayların kâğıt-kalem kullanılarak kayıt altına alındığı bir yöntemdir. Maç sı-

21 46 ONUR TÜTÜNCÜ rasında uygulanacak olan bu tip bir analiz yönteminde hızlı gelişen oyun akışları, ani aksiyonlar ve topsuz oyunlarda (oyunun oynandığı bölgenin tersi) uzak bölgedeki olaylar gibi benzer durumlarda pozisyonların kaçırılması veya kayıt altına alınamaması analizin yanlış yapılmasına neden olabilmektedir. Video kayıt üzerinden yapılacak bu tip analizlerde ise zaman kaybı oldukça önemli bir unsur olarak ortaya çıkmaktadır. Bu yüzden hızlı gelişen olayları doğru bir şekilde kaydetmek veya zamandan kazanmak için bir çeşit stenografi geliştirilmesi gerekmektedir. Önceden hazırlanacak olan bir çalışma kâğıdı (stenografi) müsabaka sırasında meydana gelebilecek olayların daha hızlı ve kolay bir şekilde kayıt altına alınmasını sağlayabilir. Notasyonel analiz, her ne kadar analiz yapacak olan antrenörün futbol bilgisine göre farklılık gösterecek ve öznel bir yapı sunacak olsa da müsabakada meydana gelen aksiyonların kayıt altına alınmasını sağlamaktadır. Buna ek olarak, verimli bir şekilde uygulanması zaman ve tecrübe gerektirmektedir. Yine de ucuz, pratik ve diğer yöntemlerle karşılaştırıldığında kullanım kolaylığı nedeniyle sık tercih edilen bir yöntemdir. Ses-Kayıt Analiz Yöntemi Çoğunlukla diğer yöntemlerin yanında bir yardımcı yöntem olarak kullanılan ses-kayıt analizi, tek başına kullanımlarda oldukça yetersiz ve işlevsiz bir analiz sunmaktadır. Genellikle not almanın zor olduğu durumlarda veya diğer analiz yöntemleri sırasında düşünsel notları hızlı bir şekilde kayda geçirmek için kullanılmaktadır. Video-Kayıt Analiz Yöntemi Canlı analize göre güvenilirliği ve geçerliliği daha fazla olan video-kayıt analizi, önceden kayıt altına alınmış bir müsabakanın bilgisayar eşliğinde analiz edilme yöntemine dayanmaktadır. Bu yöntemin en büyük avantajı analiz yapılırken hızlı gelişen bir atağın ardından pozisyonu geri alarak, durdurarak, ağır çekim veya baştan oynatılması sayesinde hata payının en aza indirgenmesidir. Bunlara ek olarak, pozisyon dışında kalan oyuncuların konumları rahatlıkla

22 FUTBOLDA MAÇ ve PERFORMANS ANALİZİ 47 tespit edilebilir. Önceden kayıt altına alınmış bir performansın analizini içeren video tabanlı istatistiksel analiz sistemleri dört temel faktöre bağlıdır. Bunlar; oyuncu, pozisyon, zaman ve eylemin içeriğidir. Ayrıca kayıt altına alınan müsabaka sayesinde oyuncuya ait olumlu veya olumsuz aksiyonlar tespit edilerek oyuncuya geri bildirimde bulunulabilir, teknik direktörlere taktiksel görüntüler sunulabilir; stratejilerin belirlenmesinde, oyuncu seçiminde ve hataların en aza indirgenmesinde yardımcı olunabilir. Verilerin Elde Edilme ve Analiz Yöntemleri Bilgisayar Destekli Video Analiz Yöntemi Gelişen bilgisayarlar ve teknoloji alanındaki ilerlemeler sayesinde video analizi daha sistematik bir hâl aldı ve daha karmaşık etkileşimlerin daha rahatlıkla çözülmesine olanak sağladı. Bu gelişmeler hem canlı olarak hem de video-kayıt üzerinde farklı uygulamalar yapmamıza izin vermektedir. Yazılım Arayüzlü Analiz Yöntemi Günümüzde gittikçe analog tabanlı analiz sistemleri, yerini yazılım destekli dijital video analiz programlarına bırakmaktadır. Çoğu dijital video analiz sistemleri eş zamanlı olarak maçın oynandığı sırada analiz edilmesini sağlamaktadır. Maç içerisinde meydana gelen aksiyonların kodlanmasına dayanan bu sistem eğitim ve deneyim yoluyla edinilen yüksek beceri seviyelerini gerektirmektedir. Bu eylemler hâlâ analog bir işlem sonucu ortaya çıkıyor olsa dahi son birkaç yıldır yapay zekâ destekli kodlama yazılımları sayesinde tam otomatik olarak bu kodlamalar gerçekleşmektedir. Böylelikle elde edilen veriler sayesinde maç performansı canlı olarak takip edile-

KARGO BEDAVA

Kurumsal Fatura

Son 2 ürün

Tahmini Kargoya Teslim: 9 gün içinde

• 15 gün içinde ücretsiz iade. Detaylı bilgi için tıklayın.
• Bu ürün kitapevimden tarafından gönderilecektir.
• Arkadaşınızla bir konu üzerine iddiaya girdiniz ve yazı tura atmaya karar verdiniz. Paranın yazı tarafı geldi, sizce paranın yazı gelmesini sağlayan şey şans mıydı?Fransız bir matematikçi olan De Moivre
• şansın sadece bir yanılsama olduğunu hiçbir şeyin şans eseri olmadığını savunuyordu. Yüzeyselde rasgele, gelişigüzel veya tesadüfi bir şekilde meydana gelmiş gibi görünen bütün olayların altında matematiksel ve fiziksel nedenler olduğuna inanıyordu. Yani, siz parayı havaya fırlattığınız zaman, tüm matematiksel ve fiziksel faktörleri hesaplayabilseydiniz paranın yazı mı tura mı geleceğini yüzde yüz bir şekilde bilebilirdiniz (elinizin atış açısı, vuruş hızınız, paranın yerden yüksekliği, paranın her iki yüzünün ağırlığı, havada bulunan nem, ortam sıcaklığı, hava akımı ve rüzgar yönü gibi). Bu durumda yazı ya da tura gelme durumunun şans yerine birtakım değişkenlere ne kadar bağlı olduğunu seafoodplus.infoı durum bir futbol müsabakası için de geçerlidir. Tesadüfi gibi görünen olaylar belli bir dizilimin sonucunda meydana gelmektedir. Özellikle gole giden süreçte meydana gelen sekansların güçlü kanıtlarla desteklenerek çözümlenmesi ve bu çözümlemelere yönelik antrenmanların uygulanması takımların genel performansları üzerinde pozitif bir etkiye sahip olabileceği düşünülebilir. Çünkü sistematik, titiz bir analiz, sekansları tanımlayarak, ortaya çıkan karmaşık etkileşimleri sebep sonuç ilişkisi içerisinde değerlendirir ve her birine bir anlam atfeder, böylelikle futbol maçının görünen kaosunda bir düzen bulunmaya çalışılıseafoodplus.infoç olarak, futbolda ne kadar çok veriyi değerlendirir ve analizini yaparsak tesadüfi gibi görünen olayların arkasındaki mantıksallığı anlayabiliriz (Teoval is logicsh).Ve“Mantık ve rastlantının eşit ağırlıkta olduğunu varsayarsak, o zaman mantıksal kısmın arttırılması rastlantısal kısmın azalmasına neden seafoodplus.info Onur TÜTÜNCÜ, Phd.Ürün Adı: Futbolda Maç ve Performans AnaliziÜrün Kodu: Yazar: Onur TütüncüBasım Yılı: Kapak Türü: Karton KapakSayfa Sayısı: Kağıt Cinsi: 2. HamurÇevirmen:
• Bu üründen en fazla 25 adet sipariş verilebilir. 25 adetin üzerindeki siparişleri Trendyol iptal etme hakkını saklı tutar.
• Kampanya fiyatından satılmak üzere 5 adetten az stok bulunmaktadır.
• İncelemiş olduğunuz ürünün satış fiyatını satıcı belirlemektedir.
• Bir ürün, birden fazla satıcı tarafından satılabilir. Birden fazla satıcı tarafından satışa sunulan ürünlerin satıcıları ürün için belirledikleri fiyata, satıcı puanlarına, teslimat statülerine, ürünlerdeki promosyonlara, kargonun bedava olup olmamasına ve ürünlerin hızlı teslimat ile teslim edilip edilememesine, ürünlerin stok ve kategorileri bilgilerine göre sıralanmaktadır.

ÜRÜNÜN TÜM ÖZELLİKLERİ

Ürün Değerlendirmeleri

Ürün Bilgileri

Ötüken Yayınları Futbolda Maç Ve Performans Analizi

• Arkadaşınızla bir konu üzerine iddiaya girdiniz ve yazı tura atmaya karar verdiniz. Paranın yazı tarafı geldi, sizce paranın yazı gelmesini sağlayan şey şans mıydı?Fransız bir matematikçi olan De Moivre
• şansın sadece bir yanılsama olduğunu hiçbir şeyin şans eseri olmadığını savunuyordu. Yüzeyselde rasgele, gelişigüzel veya tesadüfi bir şekilde meydana gelmiş gibi görünen bütün olayların altında matematiksel ve fiziksel nedenler olduğuna inanıyordu. Yani, siz parayı havaya fırlattığınız zaman, tüm matematiksel ve fiziksel faktörleri hesaplayabilseydiniz paranın yazı mı tura mı geleceğini yüzde yüz bir şekilde bilebilirdiniz (elinizin atış açısı, vuruş hızınız, paranın yerden yüksekliği, paranın her iki yüzünün ağırlığı, havada bulunan nem, ortam sıcaklığı, hava akımı ve rüzgar yönü gibi). Bu durumda yazı ya da tura gelme durumunun şans yerine birtakım değişkenlere ne kadar bağlı olduğunu seafoodplus.infoı durum bir futbol müsabakası için de geçerlidir. Tesadüfi gibi görünen olaylar belli bir dizilimin sonucunda meydana gelmektedir. Özellikle gole giden süreçte meydana gelen sekansların güçlü kanıtlarla desteklenerek çözümlenmesi ve bu çözümlemelere yönelik antrenmanların uygulanması takımların genel performansları üzerinde pozitif bir etkiye sahip olabileceği düşünülebilir. Çünkü sistematik, titiz bir analiz, sekansları tanımlayarak, ortaya çıkan karmaşık etkileşimleri sebep sonuç ilişkisi içerisinde değerlendirir ve her birine bir anlam atfeder, böylelikle futbol maçının görünen kaosunda bir düzen bulunmaya çalışılıseafoodplus.infoç olarak, futbolda ne kadar çok veriyi değerlendirir ve analizini yaparsak tesadüfi gibi görünen olayların arkasındaki mantıksallığı anlayabiliriz (Teoval is logicsh).Ve“Mantık ve rastlantının eşit ağırlıkta olduğunu varsayarsak, o zaman mantıksal kısmın arttırılması rastlantısal kısmın azalmasına neden seafoodplus.info Onur TÜTÜNCÜ, Phd.Ürün Adı: Futbolda Maç ve Performans AnaliziÜrün Kodu: Yazar: Onur TütüncüBasım Yılı: Kapak Türü: Karton KapakSayfa Sayısı: Kağıt Cinsi: 2. HamurÇevirmen:
• Bu üründen en fazla 25 adet sipariş verilebilir. 25 adetin üzerindeki siparişleri Trendyol iptal etme hakkını saklı tutar.
• Kampanya fiyatından satılmak üzere 5 adetten az stok bulunmaktadır.
• İncelemiş olduğunuz ürünün satış fiyatını satıcı belirlemektedir.
• Bir ürün, birden fazla satıcı tarafından satılabilir. Birden fazla satıcı tarafından satışa sunulan ürünlerin satıcıları ürün için belirledikleri fiyata, satıcı puanlarına, teslimat statülerine, ürünlerdeki promosyonlara, kargonun bedava olup olmamasına ve ürünlerin hızlı teslimat ile teslim edilip edilememesine, ürünlerin stok ve kategorileri bilgilerine göre sıralanmaktadır.

---

Ürün Özellikleri

• Basım DiliTürkçe
• YazarKolektif
• Basım Yılı ve Öncesi

Türkiye Futbol Federasyonu ve Acıbadem arasında imzalanan eğitim protokolü çerçevesinde verilecek olan Maç ve Performans Analizi kursları Mayıs ayında başlıyor. Türkiye Futbol Federasyonu tarafından verilen eğitimlere eşdeğer olacak bu kursları tamamlayan ve teknik adam sınıflaması kriterlerine sahip olan kursiyerler federasyon tarafından verilecek resmi sertifikayı almaya hak kazanacaklardır.

Acıbadem Sports Akademi’nin bilgisayarlar ve gerekli yazılımlar ile donatılmış 40 kişilik eğitim alanında düzenlenecek olan bu kurslar kendisini maç, takım ve bireysel performans incelemesi konusunda geliştirmek isteyenlerden, gözlem ve video analizi yoluyla yapmakta olduğu analizlerine istatistik boyutunu katmak isteyenlere kadar geniş bir kesimin yararlanacağı kapsamda sunuluyor.

4 gün sürecek Maç ve Performans Analizi Antrenörlüğü eğitimi kapsamında kursiyerlere;

Maç, takım, mevki ve oyuncu analizi ile takım mühendisliği konusundaki temel bilgilerin Türkiye Süper Ligi ve Dünya Elit Liglerinden güncel örneklerle destekleneceği bu kurslarda; bütün ayrıntılarıyla performans analizi yapabilmek için gerekli birikim ve öğrendiklerini kulüplerde uygulayabilecekleri analiz yazılımlarının kullanım şekilleri deneyimli eğitmenler gözetiminde sunuluyor.

Katılımcılar TFF tarafından,  “Teknik Adamların Eğitimi ve Sınıflandırılması Talimatı” çerçevesinde federasyona resmi başvurularını yapmış olan antrenörler arasından seçilecek ve kurslara davet edilecektir. 

Kurs esnasında konaklama hizmeti verilmeyecektir ancak bu konuda talebi olan katılımcılar için Acıbadem Sports'a yakın mesafede anlaşmalı olduğumuz otel ve suitler mevcut olup; katılımcıların taleplerini [email protected] adresine bildirmelerini rica ederiz.

TFF tarafında seçilecek katılımcılara kurs detayları ve bilgileri mail olarak atılacaktır.