Macbeth William Shakespeare Pdf

#Ücretsiz Kitap okumak isteyen canı sıkılan arkadaşlarımız için #ekitaphavuzucom'da 50 Kategoride + üzerinde e-Kitap 📚 tamamen ücretsiz sağlanıyor. Dijital kütüphane topluluğumuza sende katıl ❤️
Tweeti Arkadaşlarınla Paylaş 🕊️ Premium Üyelik Kazan 🎉

Tweetle

Kitaplar Yandex üzerinden paylaşılıyor. Eğer kitap indiremiyorsanız büyük ihtimalle Yandex hesabınız yoktur. Öncelikle buraya tıklayarak hesabınızı oluşturun ve giriş yapın. Sitemizde yayınladığımız kitapları bir arada klasörleyerek saklamak ve kendinize özel kütüphanenizi oluşturmak isterseniz videomuzu izleyebilirsiniz. Videoya Git

MACBETH

WILLIAMSHAKESPEARE

İNGİLİZCEASLINDANÇEVİREN:

WilliamShakespeareMACBETHözgünadı:MACBETHingilizceaslındançeviren:SABAHATTİNEYÜBOĞLUgörselyönetmenBİROLBAYRAMTÜRKİYEİŞBANKASIKÜLTÜRYAYINLARIistiklalcaddesi,nokat:4beyoğluistanbulTel.()Fax.()seafoodplus.info

GenelYayın

Hümanizmaruhunun ilkanlayışveduyuşmerhalesi, insanvarlığınınenmüşahhasşekilde ifadesiolan sanat eserlerinin benimsenmesiyle başlar. Sanat şubeleri içinde edebiyat, bu ifadenin zihinunsurlarıenzenginolanıdıseafoodplus.infoçindirkibirmilletin,diğermilletleredebiyatınıkendidilinde,dahadoğrusukendiidrakindetekraretmesi;zekâveanlamakudretinioeserlernispetindeartırması,canlandırması ve yeniden yaratmasıdır. İşte tercüme faaliyetini, biz, bu bakımdan ehemmiyetli vemedeniyet dâvamız için müessir bellemekteyiz. Zekâsının her cephesini bu türlü eserlerin hertürlüsüne tevcih edebilmişmilletlerde düşüncenin en silinmez vasıtası olan yazı ve onunmimarisidemekolanedebiyat,bütünkütleninruhunakadarişseafoodplus.infordekifertve cemiyet ittisali, zamanda ve mekânda bütün hudutları delip aşacak bir sağlamlık ve yaygınlığıgöseafoodplus.infoilletinkütüpanesibuyöndenzenginseomillet,medeniyetâlemindedahayüseafoodplus.infoarlatercümehareketinisistemlivedikkatlibirsuretteidareetmek,Türk irfanının en önemli bir cephesini kuvvetlendirmek, onun genişlemesine, ilerlemesine hizmetetmektir. Bu yolda bilgi ve emeklerini esirgemiyen Türk münevverlerine şükranla seafoodplus.infoın himmetleri ile beş sene içinde, hiç değilse, devlet eli ile yüz ciltlik, hususi teşebbüsleringayreti ve gene devletin yardımı ile, onun dört beş misli fazla olmak üzere zengin bir tercümekütüpanemizolacaktıseafoodplus.infosaTürkdilinin,buemeklerdeneldeedeceğibüyükfaydayıdüşünüpdeşimdiden tercüme faaliyetine yakın ilgi ve sevgi duymamak, hiçbir Türk okuru için mümkünolamıyacaktır.

23Haziran

GirişWilliamShakespeare

23 Nisan ’te Stratford-Upon-Avon’da doğan Shakes-peare’in yaşamı hakkında bildiklerimizkilise, mahkeme ve tapu kayıtları gibi resmi belgelerle çağdaşlarının onun kişiliği ve eserlerihakkındayazdıklarınadayanıseafoodplus.infoktiyerindebiresnafolan,aynızamandayerelyönetimdesulhhakimliğivebelediyebaşkanlığıgibiönemligörevlerüstlenenJohnShakespeare’inüçüncüçocuğuveenbüyükoğseafoodplus.infoınınmaddidurumudahasonrakiyıllardabozulsadaShakespeare’indiğereşrafçocuklarıgibi ilkokuldansonraeğitimdiliLatinceolanKing’sNewSchooladlıortaöğretimokuluna devam ettiğine ve burada Roma edebiyatının klasikleriyle tanıştığına kesin gözüylebakabiliriz. Üniversiteye gitmeyen Shakespeare’in Latincesinin düzeyini tam olarakbilemediğimizden kaynak olarak kullandığı bazı eserleri asıllarından mı, yoksa çevirilerinden miokuduğuhakkındabirşeysöyleyemiyoruz.

’de on sekiz yaşındayken kendisinden sekiz yaş büyük Anne Hathaway ile evlenenShakespeare’inbuevliliktenüççocuğuolmuşancakoğluHamnet’i’dakaybetmiştiryılıile’larınbaşıarasındakiyaşamıhakkındaelimizdegüseafoodplus.infohakespeare’inbuyıllariçindeLondra’yagelipaktörveoyunyazarıolaraktiyatroculukmesleğinebaşladığınıvekısazamandaünkazandığınıseafoodplus.info’dayaşadığıyıllardaStratfordveailesiyleilişkisinidüzenliolarak sürdüren Shakespeare’in profesyonel yaşamı çok yoğun geçmiş. Soneleri (Sonnets),konularınıklasikmitolojidenalanikiuzunöyküselşiiri(VenusandAdonisveTheRapeofLucrece)veoyunlarıyla tanınanShakespeareyazarlıkveaktörlüğünyanısıraçalıştığı tiyatrokumpanyasınınaltıortağıseafoodplus.infoeçenparanınönemlibirkısmıylaemlaksatınalmışvebuyatırımlarsayesinde’daStratford’aoldukçavarlıklıbirkişiolarakdönmüştür.

İşleriyle ilgili olarak ara sıra Londra’ya gitse de yaşamının son dönemini Stratford’da geçirenShakespeare 23 Nisan ’da ölür. Stratford’luların bu ünlü hemşehrilerinin onuruna yaptırıpkiliseyekoyduklarıanıtta,adınınSokratesveVergilius’labirlikteanılmasıdikkatçekicidir.

ShakespeareDönemindeTiyatro

Shakespeare’inLondra’yagidipmeslekyaşamınabaşladığıyıllardaİngiltere’deoldukçacanlıbirtiyatro ortamı yeşermişti bile. Gerek şiir gerek düzyazıyla yazılmış oyunlar gezginci tiyatrokumpanyaları tarafından tiyatro oynamaya elverişli her türlü açık ve kapalı mekândasergilenmekteydi. Asıl amacı oyun sahnelemek olan ilk yapının yılında James Burbagetarafından inşa edilen ve “Tiyatro” adını taşıyan bina olduğu sanılıyor. Bu tarihlerde Londrabelediyesi şehir merkezinde ve yerleşimin yoğun olduğu mahallelerde tiyatro yapımına izinvermediğinden,tümtiyatrolarThamesnehrinindiğerkıyısında,şöhretipekiyiolmayanbirbölgeyetoplanmıştı.

Elizabethdöneminin ilk tiyatrolarıgeneldedaire izlenimiverensekizgenbiçiminde,ahşap,çatısıkısmenaçıkmekânlardı.Bugünkünden farklı olarak, izleyicilerin arasınadoğruuzananyüksekbirplatform şeklindeki sahne perdesizdi. Üzeri kapalı olan platform-sahnenin tavanı “gökyüzü”,altındakikısımise“cehennem”işlevigörüyordu.Şeytanlar,hayaletlervekötüruhların“cehennem”le“dünya” arasında gidiş gelişleri sahne zeminindeki kapak açılarak sağlanırdı. Sahnenin hemenarkasındaki iki veya üç katlı, balkonlu bölüm sahne efektleri için kullanılan malzemeyi,

müzisyenlerinbulunduğumekânıveaktörlerinbeklemeodasınıbarındırırdı.Aktörlersahneyesağvesoltaraftaki,üzeriperdeyleörtülükapılardangirerlerdi.

Açıkçatılıtiyatrolardaoyunhiçaraverilmeden,baştansonakadaroynanırdı.Üçkattanoluşanvesahneyi çevreleyen izleyici sıraları bugünkü ölçülere göre dar ve rahatsızdı. En ucuz biletlerdenalanlar sahnenin etrafında durup oyunu ayakta seyrederler ve yağmur serpiştirdiğinde ıslanırlardı.Sahnegibi,izleyicisıralarınındaüzeriçatıylaörtülüydü.Oyunsırasındaizleyicilerarasındadolaşansatıcılardanmeyve,fıstıkgibişeyleralıpyemek,oyunculara lafatmak,yergiyi ıslıkla,beğeniyi isegürültülüalkışlarlaifadeetmekâseafoodplus.infoolardatütüniçilmesizamanlayasaklandıysadaarkadakiseyircininsahneyigörmesiniengelleyen,devrinmodasıbüyükşapkalarınserbestolduğuanlaşılıseafoodplus.infoedeni,açıkhavadaizleyicilerinbaşlarınısıcaktutmaihtiyacıseafoodplus.infoobeveRosetiyatrolarınınbulunduğuyerdeyapılanarkeolojikkazılardasahneninetrafındakizeminincüruf,kül,çamurvefındıkkabuklarındanoluşanbirharçlakaplıolduğugörülmüş.Yağmursuyunusüzüpaşağıgeçirenvesahneçevresindeayaktaduranizleyicilerindahakurubirzeminebasmasınısağlayanbuharcı yeni Globe’a uygulamak için gerekli 7,5 ton fındık kabuğu yılında Giresun’dangönderilmiştir.

Bu devirde açık çatılı tiyatroların yanı sıra daha küçük, kapalı tiyatroların da inşa edildiğinigörüyoruz. Pencerelerden giren ışık ve mumlarla aydınlanan bu tiyatrolarda mumların fitilininkesilip düzeltilmesi için oyuna dört kez ara verilirdi. Daha çok varlıklı kesimin gittiği kapalıtiyatrolardaaçıkçatılıtiyatrolardanfarklıolarak,enpahalıbiletlersahneyeyakınolanlardı.

Açık ve kapalı tiyatrolar arasındaki mimari farklar akla hep şu soruyu getirmiştir: Acaba oyunyazarlarıfarklıtiyatromekânlarıiçinfarklıtürdeoyunlarmıyazdılar?Bugünartıkbiliyoruzkiaynıoyunlarhemaçıkhemkapalı tiyatrolardasahneyekonulmuş;demekkiyazarlaroyunlarınıgeneldemekânfarkıgözetmedenkalemealmışlardır.

Shakespeare’in kumpanyası önceleri kiracı olarak “Tiyatro”da temsiller verirken, daha sonra ikiayrıtiyatrobinasıseafoodplus.infodanilki,yani’dayaptırdıklarıyaklaşıkkişilik,açıkçatılı ve daire şeklindeki Globe Tiyatrosu, kumpanyanın ana mekânıydı. (Globe’un adı yerküresinden,yanidünyamızdanesinlenmişti;Shakespeare’inkarakterlerindenbiridünyanınbirsahne,insanların da bu sahnedeki oyuncular olduğunu söylerken, gerçek yaşamla tiyatroda canlandırılanyaşamarasındakurulanbağıdilegetirmişolur.)’teyananGlobeTiyatrosuikincikezyapıldıktansonra, ’de Cromwell’in tiyatroları kapatmasına kadar işlevini sürdürmüştür. Shakespeare’inortağı olduğukumpanya’da ikinci bir tiyatro seafoodplus.inforiars adlı veGlobe’aoranladahaküçükolanbukapalıtiyatrokumpanyanınkışlıkmekânıişlevinigörüyordu.

Bugün Londra’da, Amerikalı oyuncu ve yönetmen Sam Wannamaker ’in ’lerde başlattığıgirişseafoodplus.infozgörünenveuzunyıllarsürençabalarsonucueskiGlobe’undurduğuyerinhemenyanındaartıkgerekmimarigerekmalzemeveuygulananyapıteknikleri açısından aslına sadık yeni bir Globe yükseliyor. Wannamaker düşlerinin gerçeğedönüşmesine yaklaşmışken ’te yaşamını yitirdi. Onun ölümünden sonra yapımı tamamlanantiyatro Haziranında Kraliçe tarafından resmen açıldığında, sahneye konan ilk oyun, tıpkı’daolduğugibiShakespeare’seafoodplus.infodlıoyunuydu.

(’daJohannesdeWitt’inçizdiğiresminArendvanBuchelltarafındanyapılmışkopyası.)

Shakespeare profesyonel yaşamı boyunca hep aynı tiyatro kumpanyasıyla çalışmıştır. “LordChamberlaine’s Men” (Başmabeyincinin Oyuncuları) olarak tanınan grup Kraliçe I. Elizabeth’inölümü üzerine ’te kral olan I. James’in himayesine girdikten sonra “King’s Men” (KralınOyuncuları)adınıalır.

’lardabirendüstrihalinegelenvepazarhariçhergünoyunsahneleyentiyatrolartopluolarakhaftadaonbeşbinkadarseyirciçekiyorlardı.Tiyatrotemsillerininenyoğunolduğuaylareylüldenaralık sonundaki Noel’e kadar olan süreydi. Genellikle yaz aylarında başgösteren veba salgınlarınedeniyle tiyatrolar zaman zaman kapatılır, böyle zamanlarda kumpanyalar turneye çıkarak ülkeyidolaşırlardı. Bazen de saraya çağrılarak temsillerini Kraliçe I. Elizabeth’in ve daha sonra Kral seafoodplus.info’inhuzurundasunarlardı.Shakes-

peare’inhangioyunlarınınhangitarihlerdesaraydatemsiledildiğibelgelerdevardır.

Shakespeare’inyaşadığıdönemdebugünsinemadaolduğugibi“yıldız”sistemigeçseafoodplus.infoyuncular alkışlanıp övülürken oyunculuk mesleği hor görülmüş, ahlakın bekçiliğinden sorumluyerel yöneticilerin, din adamlarının ve sansür kurulunun gözü hep tiyatronun üzerinde olmuşseafoodplus.infopeare’in kumpanyasının yıldızı özellikle trajedilerde ünlenen Richard Burbage’dı. Burbage“Tiyatro”yuyaptıranJamesBurbage’ınoğseafoodplus.infompeveRobertArminisekumpanyanınensevilen komik aktörleriydi. Bu oyuncuların ölümlerinden yıllar sonra bile hatırlanmaya devamettiklerinigörüseafoodplus.infoolardakitümoyuncularerkekti;kadınrollerikadrodakiengençaktörlertarafındancanlandırılırdı.İzleyicileringerçekçilikleilgilibuvebunabenzersorunlarıdüşgüçlerininyardımıylaaştıklarıanlaşılıyor.

Sahnede hemen hiç dekor bulunmadığından belirli birmekânın canlandırılması sembolik birkaçparça sahne eşyası, metnin içine serpiştirilmiş yer betimleyici sözler ve izleyicinin düşgücünüseferber etmesi sayesindegerçekleşseafoodplus.infolergündüzyapıldığındanbugünkügibi izleyicilerinoturduğukısmıkarartıpsahneyiaydınlatmaveya ışığıazaltıpçoğaltmaolanağıseafoodplus.infomdakaranlığı ifade etmek için bazenmeşaleler yakılır, bazen oyuncular ellerindemumla veya gecelikentarisi giyerek sahneye çıkarlardı.Ayrıca oyun yazarının diyaloglara gece veya gündüz, karanlıkveya aydınlık olduğunu belirten sözler koyarak ışık sorununu metnin içinde çözdüğü de görülür.Özellikle tarihi oyunlarda iki ordunun savaşmasını gerektiren sahneler borazan ve top seslerieşliğindeikiveyadörtkişininstilizebirbiçimdedöğüşmesiilecanlandırılırdı.Budayinedüşgücünüdevreye sokan, aynı zamanda pratik ve (kumpanyadaki aktör sayısının çok büyük olmadığıdüşünülürse)ekonomikbiryöntemsayılır.

TipikbirElizabethdönemiTiyatrosu

(’seafoodplus.infoHodgestarafındangerçekleştirilençizim.)

Dekorsuz sahneye karşın efektler ve kostümler oldukça çarpıcıydı. Sahne efektleri arasında gökgürültüsü, top sesi, havada tel ve makaralar sayesinde uçan doğaüstü, tanrısal yaratıklar ve tabiimüzik önemli bir yer tutar. Oyuncuların temsillerde giydikleri kıyafetler de olabildiğincegöseafoodplus.infodanbazılarınınsoylularıneldençıkardıklarıgiysilerolduğusanılıseafoodplus.infoetarihselliğe bağlı kalmadıklarını, örneğin yüzyılda geçenRichard II adlı oyunun Shakes-pearedönemindegiyilenkıyafetlerleoynandığınıseafoodplus.infopeare’intogagiydiklerisanılanRomalıkarakterleri tarihe sadık kostümün neredeyse tek örneğini teşkil seafoodplus.infoler beyaz giysileri,hortlakvehayaletlerderikıyafetleriilesahneyeadımattıklarındahementanınırlardı.Birkarakterinıslak elbiselerle sahneye çıkması, deniz kazasından kurtulduğuna işaretti. Oyundaki karakterlerdenbirinin kişiliğini veya cinsiyetini gizlemesi ya da başka birinin kişiliğine bürünmesi gerektiğindeayrıntılısaçvemakyajdeğişikliğiyerinekıyafetdeğişikliğiveyatakmabirsakalyeterliydi.

Dönemin oyunculuk tarzının bugünkünden farklı olduğu bir gerçek ancak bunun nasıl bir tarzolduğukonusundafikirbirliğseafoodplus.infoüzerindeçalışanlarınbirkısmıbutarzınmimikvenüansaolanak verdiğini söylerken büyük bir çoğunluk stilize olduğu, kalıplara, belirli jest ve hareketleredayandığı görüşünü savunuyor. Bazı izleyicilerin sahne etrafında gezinip aktörlere laf attığı veherkesinbirbirinigörebildiğiaydınlıkbirortamdaoyuncularıngüçlübirsestonuvebelirginjestlerkullanmakzorundakalacaklarınıdüşünmekpekdeyanlışsayılmaz.Nüanslıveincejestleredayananbir oyun tarzı ancak küçük ve kapalı tiyatrolar için söz konusu olabilir. Ancak oyuncuların oyuntarzlarınımekânagöredeğiştirdiklerinedairelimizdeherhangibirbelgeyok.

Döneminestetikanlayışısanatındoğayıyansıtmasıgerektiğinisöseafoodplus.infoönemdeyansıtmakuramısadecesanateserleriiçindeğiltiyatrooyunculuğuiçindegeçerliolmalıkiHamletoyuncularainsandoğasınasadıkkalmalarınıöğüseafoodplus.infooğanınyansıtılması farklıdönemlerde farklı şekillerdeanlaşılmıştıseafoodplus.infohakespearedöneminde“yansıtma”,“canlandırma”ve“natüralizm”oyuncununkendisinioynadığırollebütünleştirmesianlamınamıgeliyordu?Büyükölçüdekalıplaradayananbiroyunculuk stili, aktörlerin aynı hafta içinde birkaç farklı rolde sahneye çıkmaları gibi faktörlerStanislavski metoduna benzer yöntemleri dışlıyor gibi görünebilir. Öte yandan bir oyuncunungelenekselleşmiş jestler kullanmasının, kendini canlandırdığı karakterle psikolojik açıdanbütünleştirmesineengelteşkiledipetmediğidedüşünülmeyedeğerbirkonudur.

Provalarhakkındamaalesefelimizdeçseafoodplus.infoünküanlamda“yönetmen”sayılmasadaher kumpanyada aktörlere yol gösterici konumunda bir oyun sorumlusunun varlığından söseafoodplus.infoşibazenoyunyazarınıseafoodplus.infonyazarıhemaktörolanShakes-

peare de provalarda diğer oyunculara yol göstermiş olabilir. Aktörlere ezberlemeleri için verilenmetinler genellikle oyunun tümü değil, sadece canlandıracakları karaktere ait satırları içseafoodplus.infoğerkarakterlere ait satırlara ancak aktörün sözehangi noktadagireceğini göstermekamacıyla yer seafoodplus.info prova sayısının yok denecek kadar az olduğu anlaşılıseafoodplus.infolarrollerine tek başlarına çalışırlar, şölen, savaş, cenaze gibi törensel sahneler hep belirli bir tarzdaoynandığındanbunlariçinayrıcaprovagerekmezdi.Yıldayaklaşıkkırkdeğişikoyunsahneyekoyanbirkumpanyadaprovalariçinayrılansüreninepeykısaolduğseafoodplus.infolarınezberyeteneklerivebellekleriçokgüçlüolmaklabirlikteoynananoyunveüstlenilenrolsayısınınfazlalığınedeniyletemsillerdesuflöremutlakaihtiyaçvardı.

Shakespeare döneminin tiyatro izleyicileri farklı sınıflardan, farklı kültür, refah ve eğitimdüzeylerinden gelen kadın ve erkeklerden oluşuyordu. Aristokratlardan tüccarlara, hukuköğrencilerindenbakkal çıraklarınakadar geniş bir yelpazeylekarşı karşıyayıseafoodplus.infoorta veüstsınıfizleyicilerinsayıcaaltsınıfizleyicilerdenfazlaolduğseafoodplus.infooyahiçgitmeyengruplarisePüritenlerveAnglikankilisesindenkopandiğerbazıdinicemaatlerdi.

O dönemin tiyatro izleyicileri şiir dili ile yazılmış ve karmaşık tümce yapıları içeren oyunlarıalgılamayabizlerdendahayatkındılar.Sözlüedebiyatınbiranlamdadevamediyorolması,insanlarıntiyatroya gitme alışkanlıkları ve her pazar kilisede dinledikleri, özenli bir dille sunulan vaazlarınyarattığıkulakdolgunluğugibifaktörlerinbundaönemlibirpayıvardıseafoodplus.infoıncısınıfakadarokuyanherkesinklasikyazarlarıbirölçüdetanıdığınıgözönünealırsak,oyunlardamitolojiyeveklasiklereyapılan göndermelerin önemli bir kısmını algılamakta fazla zorlanmadıkları sonucuna ulaşırıseafoodplus.info sessizliğin hiçbir zaman tam olarak sağlanamadığı tiyatrolarda izleyicilerin bazı sözcük vedizeleri duyamamaları olasılığını da akıldan çıkarmamak gerekir. Shakespeare’in çağdaşı BenJonson’un izleyicilerden oyunları “görmeye” değil “dinlemeye” gelmelerini istemesine karşın,izleyicilerinhiçolmazsabirbölümüiçingörselliğinsözcüklereağırbastığınısöyleyebiliriz.

Shakespeare’inOyunlarınınYayımlanması

DönemindiğeroyunyazarlarıgibiyıldaortalamaikioyunürettiğisanılanShakespeare’inözgünelyazmalarından maalesef hiçbiri elimizde yok. Uzmanlara göre, Shakespeare bir oyunutamamladığındaelyazmasımetnibazen temizkopyabazende temizeçekilmemişmüseafoodplus.infoitibarenoyun,yazarındeğilkumpanyanınmalıydıartıseafoodplus.info okunmayan, kenarlarına dizeler sığdırılmışmüsveddeler bir başkası tarafından temizeçseafoodplus.infopeare’inkalemealdığıözgünmetinlerdeperdeve sahnebölüntüleri olmadığıgibigenelde olayların geçtiği mekân, oyuncuların sahneye giriş çıkışları ve kullanılacak efektlerhakkındapekfazlaaçıklamabulunmadığısanılıseafoodplus.infoürnotlarveaçıklamalar,oyunsorumlusununkullanımıiçinhazırlananözelkopyaüzerindeişseafoodplus.infoyaaçısındançokdeğerliolanbu kopya zaman içinde yıprandığında yenisi hazırlanırdı. Oyuncuların kullandığı ve sadece kendirolleriniiçerenkopyalardayıprandıkçayenilenirdi.

Telifhakkınınolmadığıbudönemdegişehasılatınıdüşünenkumpanyalardoğalolarakoyunlarınbasılmasını ve rakip kumpanyaların eline geçmesini istemiyorlardı. Buna karşın Shakespeare’inoyunlarından on dokuzu yani yarısı kendi yaşamı sırasında yayınlanmış. Genel kanı söz konusuoyunların, birkaç istisna dışında, yazarın ve ortak olduğu kumpanyanın izni olmadan basıldığıdıseafoodplus.infoın tümü quarto yani sayfa boyutu olarak nispeten küçük baskılardı. İyi ve kötü olarak

sınıflandırılan quarto’lardan, iyi quarto denilen basımlar ya Shakespeare’in özgün metinlerininkopyalarına ya da oyun sorumlusunun açıklamalar ve notlar içeren özel kopyasına dayanır. Bukopyalarınmatbaaya izinsizolaraknasılulaştığıkonusundakesinbirbilgiyok.Kötüquartolar isebasımcıların ele geçirdiği bozuk ve okunaksızmüsveddelere veya oyuncuların hafızasına seafoodplus.infoolünüzatenezberebilenbiraktör(kibazenaynıaktörünbiroyundaikiayrırolüstlendiği olurdu) diğer karakterlerin rollerini de oyun sırasında iyi kötü ezberleyebilirsebelleğindekibozukmetniyayımcıseafoodplus.info

RomeoveJuliet’ingerekHamlet’inkorsanbaskılarıodenlibozuktukikumpanyabuikioyunkötübir ünkazanmasın diye eldeki yedekkopyalardan ikisini (belki deShakespeare’inmüsveddelerini)basımcıya göndermek zorunluluğunu hissetmiş, böylece oyunların iyi sayılabilecek ikinci quartobaskılarına olanak sağlamıştır. Ancak Fredson Bowers’ın işaret ettiği gibi, III. Richard’ın ve seafoodplus.info’nin yine çok kötü olan quartoları yayımlandığında kumpanya daha temiz metinlerinbasılmasınayardımcıolmamıştır.

Shakespeare’inoyunlarınınilktoplubasımıölümündensonraaynıkumpanyadanikioyuncu,JohnHemingesveHenryCondelltarafındanyılındagerçekleşseafoodplus.infoıdaPeriklesveİkiSoyluAkrabaadlıoyunlarayerverilmemişseafoodplus.infoınbuikidostuoyunlarıfolioboyutunda(yanimatbaakâğıdını quarto’lardaki gibi sekiz küçük sayfa yerine dört büyük sayfa halinde katlayarak)yayınladıkları için bu tek ciltlik basım İlk Folio olarak adlandırılır. Heminges ve Condell baskıyıhazırlarken oyun sorumlusu tarafından kullanılan elyazmalarının kopyalarından, bazen de mevcutquartobaskılarındanyararlanmışlardır.

İlk Folio ile quarto’ları karşılaştırdığımızda metinler arasında farklılıklar görürüz. Sözcükdüzeyindeki ufak tefek farkları açıklamak kolaydır. Gerek elle çoğaltma sırasında gerek dizgidedikkatsizlik sonucu meydana gelen hataların yanı sıra, özgün elyazmasının yer yer okunaksızolmasından doğan hatalar nedeniyle de metinler arasında bazı farklılıklar oluştuğunu seafoodplus.infoğlamvegüvenilirkaynaklaradayanmasınakarşınuzmanlarİlkFolio’dadaçoksayıdahataolduğugörüşündedirler. Çoğu sözcük düzeyindeki bu hataların azlığı veya çokluğu kaynak metninokunaklılığıkadardizgiyiyapankişilerin(bukonudatahminlerikiiledokuzkişiarasındadeğişiyor)ustalığı ve tecrübesiyle orantılıdır. Aynı oyun metninin değişik bölümleri üzerinde çalışan farklıdizgicilerin farklı kalitede metinler ürettiklerini görüyoruz. Özellikle quarto’lardaki birtakımhataların ise dizgicilerin metne sık sık bakmak yerine birkaç satırı birden okuyup akılda tutmayaçalışmalarından,bazendahadailerigidereksözcüklerideğiştirmelerindenkaynaklandığısanılıyor.

Ancak bazı oyunların quarto ve İlk Folio metinleri arasında sözcük düzeyinde kalmayan ciddifarklılıklar görmekteyiz.ÖrneğinHamlet’in iyi quarto ve İlk Foliometinleri arasında toplam satırlık fark vardır; iyi quarto Folio metninde bulunmayan satır, buna karşın Folio metniquarto’da bulunmayan 80 satır içerir. Metinler arasındaki bu tür farkların yazarın zaman içindeoyunda yapmış olduğu değişikliklerden ya da provalar sırasında veya oyun temsil edilmeyebaşlandıktan sonra yapılan ekleme ve çıkartmalardan kaynaklandığı sanılmaktadır. Shakespeare’inoyunlarını okurlar için değil sahnede temsil edilmek üzere yazdığını, bu nedenle kendi yaşamıboyunca sabit değil değişken oyun metinlerinin söz konusu olduğunu düşünürsek, iyi metinlerarasındabilefarklarbulunmasınıyadırgamamamızgerekiyor.

İlkFolio’dan sonraShakespeare’in oyunları yüzyıl boyunca pek çok kez gerek quarto gerekfolio olarak yayımlandı. Metinlerin baskıya verilmeden önce editör tarafından ciddi bir biçimdegözden geçirilip yanlışlıkların ayıklanması ise yüzyılda yaygınlaşır. Yine bu yüzyıldaShakespeare’in editörleri arasında kendileri de ünlü yazarlar olan Alexander Pope ve SamuelJohnsondabulunmaktadır.Dönemineditörlerioyunlarıkendianlayışlarınagöreperdevesahnelereayırmışlar, satırları numaralamışlar, sözcüklerin yazılışını modernize etmişler, yine kendianlayışlarına göre metinlerdeki bozuklukları düzeltmişler, açıklayıcı notlar düşmüşlerdir. Hersahneninbaşındamekân/zamanbelirtmevesahneyegirişçıkışlarımetindeişaretlemegeleneğiyine yüzyılda oluşur. Bazı editörler ayrıca eleştirmenlik görevi üstlenerek yazdıkları önsözlerdeoyunlarıodöneminedebiyatkuramı ışığında tartışmışlardıseafoodplus.infodönemdemetinlereekolarakfarklı editörlerin düzenleme ve açıklamalarını bir araya getiren “variorum” baskıları yapılmayabaşlanır.

’te Cambridge Üniversitesi’nce yayımlanan tek ciltlik Globe metni çok sayıda yüzyılbasımınakaynaklıketmiş,bumetindekullanılansatırnumaralamasistemiuzunsüregeçerliolmuşturyüzyıldatoplubasımlarınyanısıraoyunlarıyıllarayayarakdizişeklindeokurlarasunmakfikriortayaatıldı.ArdenveOxfordgibiünlüdizilerinbaşlangıcıyüzyılsonunadayanır.GünümüzdedetekciltliktopluyayımlarınyanısıraOxford,Cambridge,Bantam,Arden,SignetvePenguingibibirçokShakespeareserisizamaniçindeyenilenerekokurlarasunulmaktadır.

Shakespeare’inoyunlarınınyeniyayımlarısadeceİngilizcekonuşulanülkelerdedeğildünyanınhertarafında,çeşitliokurvekullanıcıgruplarının ihtiyaçlarınacevapverecekşekildeveartanbirhızlasüseafoodplus.info oluşturma tekniklerindeki ilerlemeler ve Shakespeare’e olan ilgi devam ettikçeyenilenmesürecidedevamedecektirkuşkusuz.

Editörveİşlevi

Editörün bir Shakespeare oyununu İngilizce olarak, özgün dilinde yayına hazırlaması uzun vezorluklarladolubir süreçtir.Öncekaynakveyakaynaklarını seçmesi,yanidahaönceyayımlanmışmetinlerinhangisindenveyahangilerindenfaydalanacağınakararvermesigerekir.

Kullanılan kaynaklar farklı olunca, aynı oyunun iki ayrı editör tarafından yayına hazırlananmetinlerinin birbirine tıpatıp uymaması doğaldır. Perde ayrımlarında editörler arasında genel biruzlaşma varsa da sahne sayısı ve bir sahnenin nerede bitip diğerinin nerede başladığı konusundagörüş birliği yoktur. Bir editörün ürettiği metin kullandığı kaynaklara ve bunlar arasında yaptığıseçimlere göre başka bir editörünkinden daha kısa veya uzun olabilir, satırlara verilen numaralararasında farklar görülebilir. ÖrneğinOnikinci Gece adlı oyunun III. perdesinin 4. sahnesi Arden

serisinde,Penguin’deisesatırdır.

Kaynak(lar)belirlendiktensonra,işhedefkitleyiseçseafoodplus.infoörşayettiyatroyusevengenelokur kitlesini hedef alıyorsa, açıklama ve dipnotları en az seviyede tutacak, oyunlar üzerinde ileridüzeydeakademikçalışmayapanlarıhedefliyorsaquarto’ları,İlkFolio’yuvedahasonrakibasımlarıbirbirleriylekarşılaştırıparalarındakiuyuşmazlıklaradikkatçekecek,açıklamalarındaaynısözcükvesatırların farklı okumalarına yer verecek, kendi tercihlerinin nedenlerini anlatacak, kaynak olarakkullandığıbasım(lar)dabozukolduğunainandığıbölümleridüzeltereknedenböyledüşündüğünüveyaptığıdüzeltmeyihangisavadayandırdığınıaçıklayacaktıseafoodplus.infodüzeyindekiöğrenciyihedefalaneditörünseneçoksadeneçokayrıntılıbirortayolbulmasıseafoodplus.infoöroyununkendisiveyabaşkabiruzmantarafındanyapılmışbiryorumunumetninbaşınakoyarakürettiğimetneeleştiriboyutudagetirebilir. Hedeflenen okur kitlesinin niteliğine göre ayrıca bir bibliyografya ekleyebilir, oyundaşarkılarayerveriliyorsa,bunlaraaitnotalarıbasarveyaoyununsahneyekonulmasıylailgilitarihselveteknikaçıklamalarsunar.

Shakespeare’indiliModernİngilizcekategorisinegirsedeoyunlardazamanlaanlamıdeğişenveyaartıkkullanılmayanpekçoksözcükbulunur.Dörtyüzyıllıksüredesözcüklerinvurgulanmasındaveseslendirilişinde meydana gelen değişiklikler, Shakespeare’in kullandığı bazı uyakları ve kelimeoyunlarınıgeçersizkılarkenvezindededüzensizlikolduğuizleniminiverir.

Belirli bir sözcüğün yazılışı veya anlamı farklı editörlerce farklı biçimlerde seafoodplus.info’tekidizelerdenbirindedoğrusözcüğün“solid”(ağır,katı)mıyoksa“sullied”(lekeli,kirli)miolduğuoyununyazılışındandörtyüzyılsonrahâlâtartışmakonusudur.(Buörnektekitartışmanınkaynağıilkbaskılarınbazılarında“solid”bazılarındaise“sullied”sözcüğününyeralmasıdır.)

Sonuç olarak ’lardan bugüne sahnelerde ve kitaplıklarda birbirlerinden az veya çok farklı,değişik Shakes-peare’lerin yer aldığını söyleyebiliriz. Bir mucize gerçekleşip yazarın özgünelyazmalarıgün ışığınaçıkmadığı takdirde,gelecektede farklıShakespeare’lerlebirlikteyaşamayısürdüreceğiz.

ÇeviriMetinlerveShakespeare’inDili

Çeviri kuramı ve pratiğinin son derece ilginç gelişmeler gösterdiği günümüzde bu gelişmeleribirkaçparagraftaözetlemeolanağıseafoodplus.infonleShakespeareçevirileriileilgilibirkaçsaptamaileyetineceğiz.

Editör hazırlayacağı metin için nasıl daha önce yayımlanmış metinler arasından bir seçmeyapıyorsa, çevirmen de çeşitli editörlerce üretilenmetinleri inceleyerek esas alacağı kaynakmetniseçer; ayrıca (varsa)dahaönceyapılmışçevirilerigözdengeçseafoodplus.infoçevirmenaynızamandabirokur olarak oyuna kendi yorumunu getirir. İngilizce metne yüklediği anlamlar, editörünaçıklamalarınıdeğerlendirmebiçimivetabiiseçtiğisözcüklerhepmetninasıl“okuduğuna”bağlıdır.

Çevirmen her şeyden önce Shakespeare’in dili ve üslubu üzerinde düşünmek zorundadır. Bugünkullandığımız çok sayıda sözcüğü bizzat yaratan Shakespeare, oyunlarını şiir ile düzyazıyıkarıştırarak yazmıştır. Bir genelleme yapacak olursak tarihsel oyunlarda ve trajedilerde şiir dahahakimkonumdadır;komedilerdeisedüzyazıoranıdiğeroyunlaraoranladahayüseafoodplus.infopearedeçağdaşlarıgibioyunlarınınşiirleyazdığıbölümlerinde“blankverse”denilenbeşvurguluveonheceden oluşan uyaksız ölçüyü kullanır. Özellikle erken döneme ait oyunlarında şekilci şiir

yapılarınaveuyaklarayervererekbazıdizelerimetnindilörgüsüüzerineişlenmişbirdesengibiöneçıkaranyazar,sonralarıkalıplardanuzaklaşarakçokdahaesnekbirşiirdiligelişseafoodplus.infopeare’indüzyazısı da ritim, esneklik ve kapsadığı değişik stiller açısından neredeyse şiiri kadar ilginçseafoodplus.infoın karakter yaratmada kullandığı yöntem, her biri için özgün bir dil ve konuşma tarzıoluşturmaktangeçseafoodplus.infolılıklaraduyarlıbirçevirmenShakespeare’indilinivekullandığıdeğişiküslupları kendi dilinde bu işe en uygun bulduğu şiir ve düzyazı üslupları yoluyla sunar. Yazarınkelimeoyunlarınadüşkünlüğü,klasiklereyaptığıgöndermeler,sözsanatlarınaveironiyesıksıkyervermesi,sesuyumunadayananefektlerkullanmasıçevirmeninçözmesigerekensorunlardansadecebirkaçıdır. Oyunların okunmak için değil tiyatro sahnesi için yazılmış olmaları da çevirmentarafındandikkatealınmasıgerekenbirolgudur.

Edebiyat metinlerinin yorumu farklı dönem ve kültürlerde nasıl farklılıklar gösteriyorsa, çevirianlayışı da zaman içinde değişiklik gösterir. Bu nedenle Shakespeare’in yıl arayla yapılançevirileri sadece çevirmenlerin bireysel tarzları ve seçimleri nedeniyle değil, gerek çevirianlayışındagerekShakespeareyorumlarındakigelişmelernedeniylebirbirlerindençokfarklıdırlar.“Eskiyen”çevirilerinyerineyenilerininyapılmasıylaherdildezamanlafarklıShakes-

peare’lerinortayaçıkmasınatanıkoluruz.

Bazıçevirilerkaynakmetindekisözcükleresadıkkalırkençokdahaözgürolançevirilerdevardıseafoodplus.infoetniçevirirkenkendikültürüneuyarlayançevirmenlerederastlarıseafoodplus.infoeltiyatroyapanlardışında, çağdaş yönetmenlerin tercih ettikleri çeviriler genellikle özgün metne gerektiğince sadıkancakakademiknitelikliolmayan,tiyatroyauygunbirdilleüretilmiş,zaman,kültürvedilaçısındanizleyiciileoyunveyazararasındaköprüişlevigörebilecektürdeçevirilerdir.

Ülkemizde Shakespeare’e karşı yüzyıl sonlarında başlayan ilgi yüzyılda önce en ünlüoyunların, son yıllarda ise daha az tanınan oyunlardan bazılarının çevrilmesi ve sahneyekonulmasıylasürmektedir.

Oyunların yeni çevirileri ile birlikte Türkiye’de Shakes-peare çevirilerinin tarihi ve eleştirisiüzerineyapılançalışmalardaartmaktadır.

Shakespeare’inYorumlanması

Eserleri her çağda yeni yorumlara olanak veren Shakes-peare dört yüz yıl boyunca gündemdekalabilmiş bir seafoodplus.infoulan bu ilgiyi sürekli kılan nedir acaba?Bu sorunun cevabı yarattığıkarakterler,tartıştığıtemalarvedilkullanımındakiustalığıkadarinsanıveolaylarıelealışbiçimindeyatar. Hemen bütün oyunlarında yaşamı olanca karmaşıklığı, muğlaklık ve gizemiyle sergilemiş,sorunlarıortayakoyarkensiyahbeyazyargılardanbilinçliolarakkaçınmıştıseafoodplus.infoeneyiminibasiteindirgeyenkesinçözümleryerinebizleresorusormavekendiçözümlerimiziüretmeolanağınısunanShakespeare böylece eskimeden, demode olmadan günümüze gelmeyi başarmış ender yazarlardanbiri. Shakespeare’in sürekli yeni yorumları davet etmesi, çağdaşımız olmasa da güncelliğinikoruduğununengüçlükanıtıdırkuşkusuz.

SahnedekiYorumlar

Shakespeare’in oyunlarının sahnedeki yorumu zaman içinde büyük farklılıklar göstermişseafoodplus.infoınölümündenyirmialtıyılsonra,PüritenlerinahlaksızlıkyuvasıolarakalgıladıklarıtiyatrolarCromwell’inemriilekapatıldıve’denkrallığınyenidentesisedildiği’akadaronsekizyılkapalıkaldı.Tiyatrolarıyenidenaçseafoodplus.infosdönemindekumpanyasayısı ikiye indirilerektiyatrolar denetim altında tutulmak istendi. Bu dönemin tiyatro tarihi açısından en önemli yanıkadınlarındaoyuncuolaraksahnedeyeralmalarıdır.

yüzyılın son kırk yılında Shakespeare’in oyunlarından bazıları özgün biçimleriylesahnelenirken bazıları büyük değişikliğe uğradı. Bu dönemde Shakespeare’in oyunlarına yenibölümler yazıp eklemek, iki farklı oyundan bölümleri bir araya getirip ortaya yeni bir oyunçıkarmak,Kral Lear,Romeo ve Juliet gibi trajedileri mutlu sonla bitirmek, Fırtına gibi oyunlarıopera benzeri bir biçimde sahneye koymak moda oldu. Devrin en önemli Shakespeare oyuncusuThomasBetterton’dur.

yüzyıldauyarlamalarsürmeklebirlikte,oyunlarısözünüettiğimizdeğişikliklerveeklemelerdenarındırarak Shakespeare’in özgün metinlerine dönme girişimleri de yapıldı. Bu dönemin en ünlüShakespeare oyuncusu hem trajik hem komik rollerdeki başarısı ile tanınanDavidGarrick’tir. yüzyılsonuileyüzyılınbaşlangıcınıkapsayandönemdekiünlüoyunculararasındaiseneo-klasik

oyuntarzınıtemsiledenJohnPhilipKemblevekızkardeşiSarahSiddonileonlardandahagerçekçibiroyuntarzınıbenimseyenEdmundKean’isayabiliriz.

Viktoryadöneminegeldiğimizdeoyunlarıözgünhallerindesahneyekoymaçabası(tiyatrodançokgörkemli ve pahalı gösteriler olarak nitelendirebileceğimiz temsillerin devam etmesine karşın)giderek güçlenir. Oyunculukta romantik hatta melodramatik bir tarzın popüler olduğu bu yıllardadoğallıktanvegerçekçiliktendesözedildiğinerastlarıseafoodplus.infoümvedekordatarihesadakatönplanaçıkar. Henry Irving ve Ellen Terry’nin ’de başrolleri üstlendikleri Romeo ve Juliet dönemintiyatrotarihinegeçenenünlüShakespeareprodüksiyonlarındanbiridir.

yüzyılda özgünmetinlere dönüş tamamlanmış, buna karşın oyunların daha önce denenmemişyaklaşımlarla sahnelendiği heyecan verici bir dönem başlamıştır. Bugün de modern giysilerleShakespeare’in “çağdaş”laştırıldığı, metinlerin farklı bir gözle okunarak yeniden yorumlandığı,yepyenioyunculukvesahneyekoymatarzlarınındenendiğibirçağıyaşıyoruz.

ve 50’lerin yıldız oyuncuları lirik tarzın temsilcisi John Gielguld ile gerçekçilik akımınıtemsil eden Laurence Olivier ’dir. Aynı dönemin kadın oyuncuları arasında Edith Evans, PeggyAshcroftveSybilThorndikegibi seafoodplus.infoüniseyıldızsistemindençokekipoyunudüzenininrevaçtaolduğunugörüyoruz.

Yönetmenkavramıdayüzyılınürünüdüseafoodplus.info-pearedönemindekioyunsorumlusundan,yüzyılda oyunun yorumuna damgasını vuran aktörden, yüzyılı karakterize eden prodüktördensonrayüzyıldakarşımızaçıkanyönetmen,izleyiciolarakoyununasılalgıladığımızıbüyükölçüdebelirleyenkişseafoodplus.infoıcılığıvedramatiksezgileriyleöneçıkangünümüzyönetmeniaynızamandaoyunların en dikkatli okuyucularındandır. Shakespeare’in temalarını, kullandığı dili ve üslupları,yarattığı karakterleri çağdaş eleştirinin ve bazen de ideolojilerin ışığında irdeleyen yönetmenlerözgünyorumlarıylabizesürekliyeniShakespeare’lersunmaktadırlar.

Shakespeareeleştirisi

Shakespeare hakkında yüzyılda yazılanların çoğu eleştiri kapsamına girmeyen övgü veyergilerdenibaretkaldıyüzyıldanyüzyılbaşlarınakadaroyunlarüzerineyazılanenönemlieleştirilerin, kendileri de ünlü birer yazar olan John Dryden, Samuel Johnson ve Samuel TaylorColeridge tarafından kaleme alındığını görüyoruz. Eleştirmenlerin Shakespeare’e bakışı zamaniçindeönemlideğişikliklergeçirmiş,öncekiyüzyıllardabazıeleştirmenlerinShakes-

peare’de kusur olarak gördüklerinin büyük bir bölümü (kelime oyunlarına düşkünlüğü, trajedilerekomediunsurlarıkatmasıgibi)dahasonralarıyazarınerdemleriarasındasayılmayabaşlamıştır.

yüzyılda İngiltere’nin“iyi”oyunyazarlarındanbiri sayılanShakespeare’in“bütünzamanlarınen iyisi” konumuna gelişi ’den sonradır. Ünü Avrupa’da da yayılan Shakespeare’i Almanlarkolaycabenimserkenneo-klasikkurallarıngüçlüolduğuFransa’dakendini tartışmasızbir biçimdekabulettirmesiyüzyılıbulur.

yüzyıl boyunca Shakespeare’in oyunları karakter analizi ve tarihsel yaklaşımdan başlayarakbiyografik,tematik,Marksist,formalist,yapısalcı,psikoanalitikvefeministeleştiriyekadarpekçokfarklı yöntemle irdelenmiş, yazarın kullandığı dil ve imgeler yeni eleştiri akımındanpostyapısalcılığa kadar çeşitli yaklaşımların ışığında tartışılmıştır. Kültür çalışmaları, yenitarihselcilikvepostkolonializm ilesonyıllardaShakespeareeleştirisineyenibirboyuteklendiğinetanık oluyoruz. yüzyılda yapılan bibliyografi ve metin çalışmaları ise bize oyunların dahagüvenilirmetinlerinisunmaktadıryüzyılsonuyüzyılbaşıİngiliztiyatrosununayrıntılarıylaincelenmesi ve Shakespeare’in oyunlarının tiyatro sahnesindeki dört yüz yıllık tarihçesinin ortayakonulmasıdayüzyıldaShakespearearaştırmalarınayapılanönemlikatkılararasındadır.

FrankKermode’un “Shakespeare HakkındaYazmak” (LRB,Aralık ) adlı makalesinde haklıolarak yakındığı gibi Shakespeare’in oyunlarını kendi önyargılarını payandalamak için çarpıtan,kendikuramsalgündemleriniöneçıkarmakiçinaraçolarakkullananlarınsayısısonzamanlardaepeyartmış ve kurumsal akademik destek bulmuş da olsa, günümüzde Shakespeare eleştirisine kalıcıkatkılar yapacak çalışmaların varlığı yadsınamaz. Okur ile Shakespeare’in oyunları arasında hemköprühemengel işlevigörebileneleştirmenler,görüşlerinekatılalımveyakatılmayalım,metinlerebambaşkaaçılardanbakmamızısağlayarakbiziçokdahaduyarlıokurlarolmayazorlarlar.

OyunlarınKronolojisi

Shakespeare’inoyunlarınıhangisıradavehangitarihlerdeyazdığıkonusundaelimizdekesinbilgiyok. Bu nedenle aynı oyun için farklı editörlerin farklı tarihler önerdiğine tanık oluyoruz. Biroyununun ne zaman yazıldığına dair tahminler genellikle tek bir yıl üzerine odaklanmak yerine,belirli bir yıldanönceveya sonra şeklinde ifade seafoodplus.info şugünve tarihte temsil edildiğineilişkin bir belge, o oyuna başka bir yazar tarafından yapılan gönderme veya Shakespeare’in oyuniçindebaşkabiresereyaptığıatıf,kullandığıkaynaklardanbazılarınınilkyayıntarihi,oyununyayınsicilinekaydı,quartobaskısınıntarihigibisomutverilersözkonusuoyununyazılmışolabileceğienerken ve en geç tarih hakkında önemli ipuçlarıdır. Örneğin Venedik Taciri ’den daha geçyazılmış olamaz çünkü FrancisMere adlı yazar o yıl söz konusu oyuna bir gönderme yapmıştır;Thomas Platter ’ın Julius Caesar’ı 21 Eylül ’da izlemiş olması ise bu oyunun en geç ortalarında yazıldığını gösterir bize. Öte yandan Shakespeare’in yazar olarak gelişimi, dil veüslubundaki farklı evreler de uzmanlar tarafından oyunların tarihlendirilmesinde ölçüt olarakkullanılmaktadır.

Günümüzde Shakespeare’e ait oyunların sayısı 38 olarak kabul edilir. İlk sekiz oyunu isimsizyayımlanırken ’den itibaren kendisine ait olmayan bazı oyunların da Shakes-peare’in eseriolarak okurlara sunulması, o yıllarda ününü pekiştirmiş olan yazarın adını kullanarak satışlarıartırmaçabasınınürünüdüseafoodplus.infoio’daShakespeare’eait36oyunyeralırkenPeriklesveİkiSoyluAkraba’nındışardabırakıldığınadikkatçekmişseafoodplus.infoüniseherikioyundaShakespeare’ineserleri

arasında sayılmaktadır. Oyunlardan son ikisinin yazımında Shakespeare başka bir oyun yazarı ilebirlikte çalışmış. BöyleceFırtına Shakespeare’in tek başına yazdığı son oyun olarak kabul ediliryıllarıcivarındaLondra’yagiderek tiyatrodünyasınaatıldığıvarsayılan,’de tanınmışbirtiyatrocuolduğurakiplerindenbirininkıskançlıklayazdığıyergidenanlaşılan,’densonraiseStratford’açekildiğibilinenShakespeare’inoyunyazarıolarakürünverdiğisüreyaklaşıkyirmiyılıkapsar.

Aşağıda oyunların özgün İngilizce adlarıyla sunulan liste, bazı itirazlara rağmen Shakespeareuzmanlarınıngörüşbirliğineyakınbirçoğunluklaüzerindeuzlaştıklarısıralamadıseafoodplus.infopeare’inilkürünlerinivermeyebaşladığıtarihenerkenolabilir;dahaihtiyatlıbirtahminiseyılıdır.

–(?) TheComedyofErrors–(?) Love’sLabor ’sLost– 1HenryVI– 2HenryVI– 3HenryVI RichardIII– TitusAndronicus– KingJohn– TheTamingoftheShrew– TheTwoGentlemenofVerona–(?) RomeoandJuliet RichardII– AMidsummerNight’sDream– TheMerchantofVenice– 1HenryIV– 2HenryIV– TheMerryWivesofWindsor– HenryV– MuchAdoAboutNothing JuliusCaesar– AsYouLikeIt– TwelfthNight– Hamlet– TroilusandCressida– All’sWellThatEndsWell– Othello MeasureforMeasure– KingLear Macbeth– AntonyandCleopatra– TimonofAthens

– Coriolanus Pericles– Cymbeline– TheWinter ’sTale TheTempest

–

HenryVIII

(JohnFletcherile)

TheTwoNobleKinsmen

(JohnFletcherile)

CevzaSevgen

ÖnsözBüyükbirolasılıklayılındayazılanMacbeth’inquartobaskısıyoktur;yayımlanması’te

İlkFolioilegerçekleşseafoodplus.infoşıkikibinsatırlıkbuoyunShakespeare’intrajedileriarasındaenkısaolanıdıseafoodplus.infoilktemsilinin7Ağustos’dasarayda,seafoodplus.infolekonukDanimarkaKralıIV. Christian’ın huzurlarında yapıldığı sanılıyor. Shakespeare’in yararlandığı kaynakta İskoçlarlaDanimarkalılar arasında geçtiği söylenen savaş, Sylvan Barnet’in dediği gibi, yazar tarafından bunedenleİskoç-Norveçsavaşınadönüştürülmüşolmalı.İngiltereKralıseafoodplus.infoynızamandaİskoçyakralıydı;bubakımdanMacbeth adlı oyun onun atalarının tarihinden bir kesiti canlandırır. Pek çokeleştirmen Shakespeare’in dördüncü perdede eski İskoç krallarına adeta resmi geçit yaptırarakJames’insoyununsonsuzadekhükümranolacağınıimaettiğinedikkatçeker.

Shakespeare’in diğer bazı trajedileri ve tarihsel oyunları gibi Macbeth de kaynağını gerçekolaylarla söylenceyi aynı potada eriten Holinshed’in ünlü tarihinden alır. O dönemde İngiltere,İskoçya ve İrlanda tarihi için en geçerli başvuru kaynağı sayılan bu eser Britanya AdalarınıngeçmişiniNuh’unoğullarındanbaşlayarak’seafoodplus.infopeare ilkbaskısı’deyapılan bu kitabın ’deki ikinci baskısından yararlanmış. Holinshed Tarihi’ nde güçsüz, hattabeceriksiz bir kral olduğu söylenen Duncan Shakes-peare’in elinde Tanrı’nın kutsadığı idealhükümdara dönüşür: Bir kralın sahip olması gereken erdemlerin tümünü kendisinde toplayan,etrafındakilerin saygı, sevgi ve sadakatle hizmet ettiği, layık olanları cömertçe ödüllendiren birhükümdar. Holinshed’e göre Macbeth İskoçya tahtı üzerinde hak iddia edebilecek konumdadır veDuncan’ıöldürüpyerinegeçtiktensonrakiilkonyılboyuncaiyibirkralolaraktanınır;BanquoiseMacbeth’inKralDuncan’ıöldüreceğinibilir,hattayardımedeceğinisöseafoodplus.inforşılıkShakespeare’inyarattığıMacbethtahtıdüpedüzgaspettiğigibikrallığınınilkgünündenitibarenkanlıseafoodplus.infokiBanquodayineHolinshed’dekindençokfarklıdıseafoodplus.infoılarınkehanetinibiraniçin çekici bulsa da doğru yoldan ayrılmayan, kralına ihaneti aklından bile geçirmeyen, dürüst vegerçekanlamdasoylubirportreçizenBanquoMacbeth’inahlakideğerlerdennedenliuzaklaştığınıncanlıgöseafoodplus.infoçokeleştirmenegöreShakespeare’inHolinshed’dekimalzemeüzerindeyaptığı değişiklikler tek bir gayeye yöneliktir:Macbeth’e yükselme arzusu ve politik hırs dışında,bizlere makul görünebilecek hiçbir amaç veya mazeret tanımamak. Bu yüzden Macbeth’indavranışlarınıbirölçüdeanlaşılabilirkılacak,enazındanilkcinayetimazurgösterecekherhangibirnedeneyervermemiştiroyunda.

StanlyWells’indeişaretettiğigibi,MacbethveLeydiMacbethdışındakitümkarakterlerinrolleriişlevselniteliktedir:İyilersafındayeralanhiçbirkaraktere(neDuncanveBanquo’yanedeMalcolm,Macduffvediğerlerine)üçboyutlukişilikvermeyenShakespeareoyunukişiler-arasıçatışmayerinetekbirkaraktereveonaenyakınkişiolankarısınaodaklar;olaylarıntümünüMacbeth’invekarısınınzihninden süzüldüğü şekliyle aktararak “içerden” izleyebildiğimiz karakter sayısını da iki ilesınırlamış olur. Shakespeare’in karı-kocayı baş başa gösterdiği sahneler hem kişiliklerini hem deevlilik ilişkilerini yakından tanıma fırsatı verir bize. Yalnızken akıllarından geçenleriseslendirdiklerindeisedüşüncelerinintaiçseafoodplus.infojlarınShakes-peare’inenunutulmazdizelerindenbazılarınıiçerdiğigerekokurlarınveizleyicileringerekFrankKermodegibioyunlardakullanılandilüzerindeyaptığıçalışmalarlatanınaneleştirmenlerinortakkanısıdır.

Macbeth daha sahneye adımını atmadan, dostları ve bizzat Kral Duncan tarafından tanıtılır seafoodplus.infoın çevresindekilerin gözünde cesur, sadık ve onurlu bir komutandır o. Norveç’lilerle savaşta

büyükkahramanlıkgöstererekolukolukkanakıtanMacbethyenibirunvanlaödüllendirilecektirbuhizmetinin karşılığında. Savaşta kralına ihanet eden Cawdor ’dan alınan unvanın Glamis BeyiMacbeth’e verilmesi oyundaki keskin ironi örneklerinden ilkidir. Cawdor Beyinin ihanetini haberalanDuncangörünüşüninsanınasıldayanılttığındansözeder:

İnsanıniçindengeçenleryüzündenokunabilseydi!

Nerde!Öylebirsanatımızyok.

Nekuşkusuzbirgüvenle.

(seafoodplus.info)

Tamosırada,dahakralsözünübitirmedenMacbethgireriçeri.GörünüşvegerçekKralDuncan’ıpek yakında bir kez daha aldatacak, dürüstlüğünden ve sadakatinden bir an bile kuşku duymadığıMacbethtarafındanöldürülecektir,üstelikdehemenertesigece.

Banquo’yla savaştan dönerken karşılarına çıkan cadıların gelecekle ilgili sözlerinden altüst olanMacbethheyecan,umutvekorkuyubirlikteyaşseafoodplus.infoılaronakralolacağınısöylerleramabununneyollagerçekleşeceğiniaçıseafoodplus.info’ıöldürerekkrallığıeldeetmektamamenkendifikridirMacbeth’seafoodplus.infotiduymasıylacinayetiaklındangeçirmesiaynısahneiçindeyeralıseafoodplus.inforöncetüylerini diken diken etse de bir sonraki sahnede kararını vermiş gibidir; karanlık arzularınyönlendirdiğiellerininyapacağıişikendigözündennasılsaklayacağınıdüşünmeyebaşlamıştırbile.

Yıldızlarkapayıngözlerinizi!Hiçbirışıksızmasın

İçimdekiderin,karanlıkisteklere.

Gözgörmesinelinneyaptığını:

Yinedeolsunama,olsunbuiş,

Gözünbakamayacağıkadarkorkunçdaolsa.

(seafoodplus.info)

Ama cadıların ateşlediği kral olma düşünü gerçeğe çevirecek irade gücüne sahip midir acaba?Kralı öldürmek fikri kafasında ilk kez filizlendiğinde harekete geçmekten ürktüğünü görürüzMacbeth’in:

Bahtımdakralolmakvarsavar,

Benelimibileoynatmasamdakorlartacıbaşıma.

(seafoodplus.info)

Yükselmehırsıilebuhırsıeylemedönüştürecekcinayetiişlemektençekinmesibirçatışmayanedenolurbenliğseafoodplus.infoınaulaşabilmesiiçinhertürlüahlakikaygılardansıyrılıpinsanlığınıbastırmasıgerekir, ama eşini çok iyi tanıyan Leydi Macbeth onun bu işi başarabileceğinden pek de emindeğseafoodplus.infoındangelenmektububirsoluktaokuyupbitirdiğindeşöyleseslendirirkuşkusunu:

…Amatabiatınagüvenimyok;fazlainsansütüemmişsin,enkestirmeyoldangidecekyürekyok sende. Yükselmek istemesine istiyorsun; içinde hırs yok değil; taş gibi de bir yüreğinolmalıyanında,seafoodplus.infoığınşeyinamusunla,seafoodplus.infoavereyapmayacaksın,hemdehakkınolmayantahtaoturacaksıseafoodplus.infokgelburaya,gelkivargücümüsözedipakıtayımkulaklarındaniçeri.

(I.v)

İlkcinayetegidenyoldaLeydiMacbeth’inpayıhiçdeyadsınamazdoğseafoodplus.infoıevevardığında,işi bana bırak diyerek yaptığı planı açıklar ve nasıl davranması gerektiğini anlatır seafoodplus.info’ınuşaklarını sarhoş edip cinayeti onların üzerine yıkma fikri de yine Leydi Macbeth’e aittir. OnundüşüncelerinekulakmisafiriolanbizlerLeydiMacbeth’inbuişteaktifbirrolüstlenmesininkraliçeolma arzusundan değil, Kenneth Muir ’in işaret ettiği gibi, Macbeth’in krallığı çok istediğinibilmesinden kaynaklandığını sezeriz. Macbeth’teki isteği eyleme dönüştürecek psikolojik ortamıhazırlamaktıryaptığışeyaslıseafoodplus.infoınıntereddütlerine,hattabaşarısızlıkendişesiylevazgeçecekgibi olmasına karşın bir an bile tereddüt etmez, onu korkaklıkla, erkek olmamakla suçlayarakharekete geçmeye zorlar. Eşine verdiği cevapMacbeth’in insanlığını henüz yitirmediğini gösterirbize:

Yeter,susartık!Birinsanayaraşan

Herşeyiyapmayavarıseafoodplus.infoötesiniyaptımmı,

İnsanolmaktançıkarım.

(seafoodplus.info)

Erkekliği acımasızlık ve şiddetle özdeşleştiren LeydiMacbeth, kana susamış cinlere seslenişindeonlardankadınlığını,kadınlaraözgümerhametduygularınıyoketmeleriniister:

Gelin,alınbendenkadınlığımı;

Katılaştırın,taşlaştırınbenitepedentırnağa.

Öylekoyulaştırınkikanımı,

Merhametişlemezolsuniçine!

(I.v)

(Ama yine de bir an için babasına benzettiği Kral Duncan’ı kendi elleriyle öldüremeyeceğinisöyleyipkocasınabırakırişi.)LeydiMacbethkendisinimantıklıveişbitiricibirkimseolarakgörüseafoodplus.infoınınelinebulaşankanınbirazsuylaakıpgideceğinisöyleyen,ölülerveuyuyanlararasındafarkgöremeyen, Macbeth korkup bir daha Duncan’ın cesedinin yanına gidemem dediğinde uykudakiuşaklarınyüzünekansürmektençekinmeyenLeydiMacbethcinayetduyulduğundaöylebaşarılıbirşaşkınlıkveüzüntünumarasısergilerkibizlerbileşaşarkalırızonunbusoğukkanlılığına.

Macbethisecinayetfikriaklınagirdiğseafoodplus.info’ıöldürmesinintoplumuayaktatutansadakatbağlarınıntümünühiçesaymakanlamınageldiğiniçokiyibilir:

Birkereakrabasıveadamıyım:

Onakötülüketmememiçinikizorlusebep.

Sonramisafirim:Değilkendimbıçaklamak

Elbıçağınakarşıkorumamgerekonu.

ÜstelikbuDuncanneiyiyüreklibirinsan,

Herdeğeriayrıbirİsrafilborusuolur

Lanetokumakiçinonuöldürene!

(seafoodplus.info)

Ama kral olmayı aklına koymuştur bir kere. Hiç olmazsa bu korkunç cinayetin sonuçlarınahükmedebilmeyi, ilk kötülüğün zincirleme kötülüklere yol açmamasını diler. Bu istek boş birhayaldenibarettir;sonucunneolacağınıcinayetiişlemedengörmüştüraslında:

Yapmaklaolupbitseydibuiş,

Hemenyapardım,olupbiterdi.

Döktüğümkanlaakıpgitseherşey,

Birvuruştasonunavarılsaişin,

Birandabudünyayıolsunkazanıversen,

Zamandenizininbirkumsalıolanbudünyayı,

Öbürdünyayıgözdençıkarırinsan.

Amabuişlerindahaburadagörülüyorhesabı.

Doğruluğunşaşmazelibizesunuyor

İçinezehirdöktüğümüzkupayı.

(seafoodplus.info,11,12)

Macbeth’tekibuönsezionunenbelirginözelliklerindenbirinioluşseafoodplus.infoBloom’undaişaretettiğigibi,MacbethShakespeare’inyarattığıkarakterlerarasındadüşgücüenkuvvetliolanıdıseafoodplus.inforıdahagerçekleşmedenyaşar;işleyeceğicinayetinvicdanazabınıöncedençseafoodplus.info’ıöldürmeyegidenMacbeth’eyolgösterendedüşgücününyarattığıbirhançerdir:

Kafamdakibirhançermisinyoksa?

Ateşlibeynimmiyarattıseni?

Görüyorumişteyine,tutulacakgibisin,

Şukınındançıkardığımhançergibi.

Gideceğimyerigösteriyorbana

Vekullanacağımsilahıntakendisini.

(II.i)

Duncan’ın ölümü üzerine yalancıktan söylediğini sandığı sözler bile gelecekteki mutsuzluğunungerçekçibirözetidiradeta:

Bundanbirsaatönceölüpgitseydim,

Mutlubirömürsürmüşolurdum.

Çünkübundansonrabenimiçin

Herşeyboşartıkbuyalandünyada.

(seafoodplus.info)

Öylehuzursuzdurkigözüneuykugirmez;Duncan’labirlikteuykuyu,yaniiçhuzurunuöldürmüştürMacbeth. Sonunda kral olur ama bundan hiçbir mutluluk duymaz. Üstelik daha önce tatmadığıkorkularkaplaryüreğini:

Korkudanyediğimlokmaboğazımdangitmeycekse,

Hergecekorkunçrüyalarsaracaksauykularımı

Varsınherşeyçığrındançıksın,

Budünyadayıkılsınötekidünyada,

İnsanarahatnefesaldırmayankuruntularla

Beynimizibirişkencemasasınaçevirmektense

Rahatetmekiçinöldürdüklerimizle.

(seafoodplus.info)

MüthişbirgüvensizliğekapılanMacbethkorkularınınkaynağınınBanquoolduğunudüşüseafoodplus.infoh’isarangüvensizlik,suçlulukduygusuylakarışıpsabitbirfikirhalinialıseafoodplus.infoıonunsoyunakaptırmamak kaygısıyla Banquo’yu öldürmesi gerektiğine, o ve oğlu yaşadıkça güvenlikteolamayacağına inandırır kendini. Duncan’ı öldürmek için kendi yükselme hırsı dışında bir nedenbulunmadığınıitirafedenMacbeth,savunmaiçgüdüsüylehareketettiğinisöylemektedirşimdi:

İşkralolmaktadeğilkralolupsağkalmakta.

Banquo’dankorkumuzunkökleriderin.

Yaradılıştankralcabiryanıvar;

Herşeyigözealabilir;yürekliadam,

Benkralbabasıolmayacağımagöre

Tacıdaasayıdaçekipalacaklardemekbenden.

DemekBanquo’nunsoyuiçinkanabuladımelimi,

OnunoğullarıiçinöldürdümiyiyürekliDuncan’ı,

Onlariçinvicdanazaplarınaboğdumrahatuykularımı.

(III.i,)

Ancak cinayeti kendi eliyle işlemeyecektir bu kez; Duncan’ı öldürürken çektiği azabı yenidenyaşamaktankorkarçünkü.

Kiralık katiller Banquo’yu öldürürler ama oğlu Fleance kaçıp kurtulur. Böylece Macbeth yinegeleceği garanti altına alamamış, yine hükmedememiştir zamana. Ancak Banquo’nun hayaletigöründüğünde yaşadığı çılgınca korkuya rağmen cinayetlerini sürdürmekte kararlıdır. Kötülüğealışıpkanıksayabildiğitakdirderahatlayacağınıdüşünür:

Haydigidipuyuyalıseafoodplus.infoisidelilik.

İlkağızdainsanısarankorkubu;

Alışmakisterbuna.

(seafoodplus.info)

KendinibirtürlügüvendehissetmeyenMacbethcinayetlerinebiryenisiniekler:BukezMacbeth’inzorbalığıkarşısındaİngiltere’yekaçanMacduff’unkarısınaveçocuklarınagelmiştirsıra.

İlk cinayetten sonra karı-koca arasındaki ilişki de değişikliğe uğrar. Leydi Macbeth’in eşiüzerindeki etkisi Duncan’ın öldürülmesinden sonra yok olup gider; Macbeth atacağı adımlarıkarısına danışmaz olur. Banquo’nun hayaletinin Macbeth’e göründüğü ziyafet sofrasında, eşiningeçirdiği çılgınlık nöbetini konuklara izah edip durumu kurtarmak için sarfettiği çabalara karşınLeydi Macbeth geri plandadır artık. Macbeth ona haber bile vermez planladığı kanlı seafoodplus.infosteleştirmenlerinişaretettiğigibiLeydiMacbethbundanböylekadınveeşrolününsınırlarıiçineçekilmekzorundadıseafoodplus.infoınınkralolmasıiçinherşeyigözealmıştıramatahtınneMacbeth’enekendisinemutlulukgetirmeyeceğinidekısazamandaanlar:

Kendiniboşunaharcamışolurinsan

Dilediğineererdesevinçduymazsa.

Yıktığınhayatkendininkiolsundahaiyi,

Yıkmaklakazandığınşeykuşkulubirmutluluksa.

(seafoodplus.info)

Duncan’ın ölümünü uşakların yanına bırakılacak iki adet kanlı hançere kadar en ince ayrıntısınakadarplanlayan,kandanveölülerdenkorkmayanLeydiMacbeth’inçeliktensinirleriziyafetiizleyengünlerde iflas eder. Belki de dile getiremediği pişmanlık ve suçluluk duygusudur onu böylesinedeğiştiren. Artık uykusunda kalkıp gezinmekte, elindeki hayali kan lekesinden, avuçlarındaki kankokusundan kurtulmaya çalışmaktadır. İçine düştüğü bunalımdan doktoru değil ölüm kurtaracaktıseafoodplus.info başındaki LeydiMacbeth ile bu zavallı kadın arasındaki inanılmaz fark acı bir ironioluşturur.

LeydiMacbeth yaptıkları korkunç işin azabıyla usunu yitirirken korkuyu nihayet yenenMacbethkötülükyolundasoğseafoodplus.infotlerisıseafoodplus.infoanlar sevgi sözcükleriyle seslendiği karısının ölümüne bile tepkisiz kalır. Eşini ve çocuklarınıkaybeden Macduff’un duyarlılığı ise Macbeth’e tam bir tezat oluşturur. O, yaşadığı ıstırabıetrafındakilerdengizlemediğigibi,metinolmasınıöğütleyendostlarınaerkeklerindeherinsangibiacıçekmeyehakkıolduğunuhaykırıseafoodplus.infomdaMacbeth’indonuk tutumu“erkeklerduygularınıdışa vurmaz” önyargısından mı kaynaklanmaktadır, yoksa sevme ve acı çekme yeteneğini mikaybetmiştir o? Sık sık sorulan bu sorunun yanıtı, yaşamı artık tümüyle anlamsız bulmasındayatmaktadırbelkide:

Biraptalınanlattığıbirmasalbu:

Kurugürültüler,delisaçmalıklarıyladolu.

(V.v)

Neleri kaybettiğinin bilincindedirMacbeth: etrafı sevgi, dostluk ve sadakatten örülmüş bir halkayerineonasözdesaygıgösterenamaaslındanefretduyan,arkasındanlanetleyeninsanlarlaçseafoodplus.infoonunageldiğinde,ölümüdeyaşamıgibikanlıseafoodplus.infoorkununtadınıunutupkötülüğükanıksamış da olsa, karısını ve çocuklarını öldürttüğü Macduff’la vuruşmak istemez. Macbeth’tegördüğümüz son insanlık kırıntısıdır bu. Ama Macbeth’in ölümü yine de Macduff’un elindenolacaktır.

Macbeth’ i Shakespeare döneminin toplumsal ve politik yapısı içinde yorumlayan YeniTarihselcilerin aksine, pek çok eleştirmen oyunu evrensel ahlaki değerler açısından ele alarakMacbeth’in bilinçli bir şekilde kötülüğü seçmesi ve bu seçimin bireysel ve toplumsal sonuçlarıüseafoodplus.infoacbethShakespeare’in diğer kötü adamlarına benzemez: seafoodplus.infod veIago gibi karakterlerin aksine, yaptığı kötülüklerden hiç de zevk almaz; dahası, ilk cinayetiniişlediğindegerçektenacıçeker;sözlerinebakılırsabenliğindebiriçsavaşyaşanmaktadıseafoodplus.infoğrunun,yanlışın ne olduğunu bilen, ileriyi görme yeteneği olan bir adam niçin kötülüğü seçer? Pek çokeleştirmen onun Duncan’ı öldürmesini politik hırsına bağlar. Nitekim Macbeth’in kendisi de onucinayeteitengücünpolitikhırsolduğunusöylerbize:

Sebepyokonuöldürmemiçin,

Benimahmuzlayantekşey,kendiyükselmehırsım.

(seafoodplus.info)

Buna karşın diğer bazı eleştirmenler de şu soruları ortaya atarlar:Macbeth’teki politik hırsı nekendisinin ne de başkalarının daha önce sezmemiş olmasının anlamı nedir? Davranışlarını sadecepolitikhırslaaçıklamakmümkünmüdüracaba?Karısına,“erkekevlatlardoğurbana”diyehaykırıramaçocuğuolacağınadair bir beklentisi deyoktur aslıseafoodplus.infonkuramayacağını bildiği haldenedenöldürtürİskoçsoylularınıtektek?MauriceCharneygibieleştirmenlerseMacbeth’inyalnızkendile getirdiği düşüncelere bile kuşkuyla yaklaşırlar:MacbethDuncan’ı öldürmeden önce ve sonravicdan azabı çeker gibi görünsede, ogünedek sahipolduğuonurlu imajı kendi gözündekorumaçabasından ibarettir bu; çektiği ıstırap kendi kendini aldatmaya yönelik bir ikiyüzlülükten öteyegitmez. Bütün bu soruları sorup Macbeth’in psikolojisi ve motivasyonu üzerinde tartışmayagirebiliyorsak, demek ki onun kişiliği de (tıpkı Hamlet gibi, Cleopatra gibi) gerçek yaşamdakarşılaştığımızettenkemikteninsanlarınkikadarkarmaşıkvegizemlidir.

Hükümdar kendi kaderiyle birlikte ülkesinin kaderini de elinde tuttuğundan, Macbeth’in zulmüİskoçya’yısaraniltihaplıbirhastalığadönüşüseafoodplus.infoşılıklısadakat,dostlukvesevgiyerinigüvensizlikvekorkuyabırakırkeneskidostlarbileçekinirleraçıkçakonuşseafoodplus.infoıvehastaülkeninsağlığınakavuşması, dengelerin yeniden kurulabilmesi içinMacbeth’in ölmesi gerekmektedir. Tahtınmeşrusahibine teslim edilmesiyle Macbeth’in İskoçya’da yarattığı kaos nihayet son bulur. Peki, iyilerinkazanmasıyla oyun sosyal ve politik açıdan gerçek bir mutlu sona ulaşır mı acaba? Cadılarınkehanetine göre İskoçya tahtı Banquo’nun soyuna, yani Kral James’in soyu olan Stuart’larageçecektir. Macbeth’in yerine kral olan Malcolm başka bir soydan geldiğine göre, taht eldeğiştirirken kanlı olaylar mı yaşanacaktır yine? Peter Saccio gibi eleştirmenlere göre, savaşlabaşlayan, cinayetlerle süren ve yine savaşla noktalanan oyunun yansıttığı dünyadamadalyonun biryüzü onur ve cesaretse diğer yüzü kan ve şiddettir. İskoçya bu tür eylemlere sahne olabilir miyeniden? Perde kapandıktan sonra gerçek yüzleriyle ortaya çıkacak başka hainler de var mıdıroyundakikişilerarasında?TümbukuşkularıdilegetirebilmemizeolanakverenbirmetinlekarşımızaçıkanShakespeare,mutlakçözümlereulaşmanınnedenlizorolduğunuanımsatırbize.

Macbeth’ teki trajedinin tanımı ne olabilir?OyununAristoteles’in Poetika’sındaki tanıma pek deuymadığını görüyoruz aslında. Gerçi burada da, kişinin yaptığı hatalar sonucunda talih ibresininmutluluktanfelaketeçevrilişinetanıkoluruzamaMacbeth’iKralOedipusgibikarakterlerdenayıranönemlibirfarkvardır:Bilmedenhatayapanbirideğildiro;tamaksine,kötülüğübilebilekucaklarve sürdürür. Bu açıdan Shakespeare’in III. Richard’ını anımsatır bize. Ancak Duncan’ı öldürmekdüşüncesi aklına girdiği andan itibaren bu eylemin sonuçlarından ürkmesi, hatta suçluluk duymasıonu Richard’dan ayıran en belirgin farktır. Öte yandan Kral Lear gibi trajik karakterlerin çektiğiacılargenelliklekendilerini tanımalarınanedenolurken,beraberindebilgeliğiveolgunluğseafoodplus.infoh de acı çeker ama onun için böyle bir dönüşüm söz konusu değseafoodplus.info deMacbeth’intrajedisi, geleceğe hükmetmeye çalışırken kötülüğe giden yolda attığı her adımın ona azapvermesinden, ahlaki değerlerden ne denli uzaklaştığını bile bile yoluna devam etmesindenkaynaklanır.

Öylesinekaniçindeyüzüyorumkiartık,

Gerigitsemdebela,ilerigitsemde.

(seafoodplus.info)

Macbeth’in imge yapısını ilk kez ciddi bir biçimde inceleyen Yeni Eleştiricilerden sonra diğereleştirmenlerdeoyundakigece/gündüzkarşıtlığının,kırmızırengin,giysi/örtünmeveyenidoğmuşçocukmotiflerininüzerindedurmuşlardıseafoodplus.infohhemmecazihemdegerçekanlamdakaranlıkbir oyundur. Duncan gece yarısı, Banquo günbatımında öldürülür. Leydi Macbeth karanlığınkötülükleriörtüpgörünmezhalegetireceğiumuduylageceyiçağırırkenMacbethdeBanquo’nunveoğlununpeşinekatillerisaldığında,günışığındansaklanmasıgerekenbuişiçingeceninbiranöncegelmesini ister. Banquo’nun hayaletinin Macbeth’e göründüğü ziyafet dağıldığında saatler geceyarısını göstermektedir. Bunalıma düşen Leydi Macbeth odasında gece gündüz ışık yakılmasınıemreder. Macbeth’in gizemli, kara, gece yarısı umacıları diye selamladığı cadılar da karanlığındünyasına aittirler. Macbeth yaptığı kötülüklerle İskoçya’nın gündüzünü geceye dönüştürür. Hepakşambaşlayıpgeceboyuncasürenolaylarlailerleyenoyunancaksonsahnelerde,iyilervekötülerarasındakisavaşiyilerinzaferiylesonuçlandığındagünışığınaulaşır.

Macbeth’inkaranlığındaparlayantekrenk,kanınkızıllığıdır:Oyununbaşındagördüğümüzaskerinyaralarındanfışkırankan,Banquo’nunkanlıhayaleti,Duncan’ınaksaçlarınabulaşankan,hançerlerigiysi gibi sarmalayan, birazcık suyla temizlenebilecek veya bütün okyanusların arıtamayacağı vehiçbirparfümünkokusunugideremeyeceğikan…Tıpkıgece/gündüzkarşıtlığıgibi,Shakespeare’inana imgelerinden birini oluşturan bu kızıllık da oyundaki temayı yansıtan ve güçlendiren bir işlevgörmektedir.

Çıplaklık/örtünme ve giysi imgesi de oyundaki önemlimotiflerden birini teşkil seafoodplus.info tabaşında, Macbeth kendisini Cawdor diye selamlayan Ross’a, beni ödünç giysilerle donatma diyeçıkışıseafoodplus.infololduğunda,buyenielbiseninhenüzonadarveiğretigeldiğiancakzamanlaüzerineoturacağı söylenirken, daha sonra üzerine bol geldiği belirtilir. Duncan’ı öldürmekte tereddütgösterenMacbeth’esinirlenenLeydiMacbeth,vücudunasarındığınumutsarhoşmuydudiyebağırırkocasıseafoodplus.infoılankötülüğügörmemesiiçingündüzüngözünebağlananatkı,cinayetigözdensaklayangecenin örtüsü, çıplak hançerlerin giysisi olan kan ise gece/gündüz karşıtlığı ile giysi ve kanmotiflerinibirarayagetirenimgelerdir.

Macbeth’te giysi imgesinin hep gerçeği ve kötülükleri örtmeye yönelik olduğunu görüseafoodplus.infokiençarpıcıimgelerdenbiriolanyenidoğmuşçocukiseçıplaktıseafoodplus.infoetinhemsafiyetinihemdegücünü temsil eden (veCleanthBrooks’unünlümakalesine adını veren) bumecazi bebek,açıklığın ve doğruluğun –aciz görünmesine karşın– ne denli güçlü olduğunun Macbeth’in kendiağzındanitirafıdıseafoodplus.infokidiğerkorunmasızbebekimgesi,LeydiMacbeth’inmerhametsizliğiileövündüğüsahnedeçıkarkarşımıza:

Mememiçekeralırdımdişsizdamaklarından

Beyniniezerdimkendiyavrumun

Seninettiğinyeminietmişolsaydım.

(seafoodplus.info)

Hıristiyanlığa pek fazla gönderme yapmayan bu oyunun içine dolaylı olarak Meryem’inkucağındaki İsa’yı çağrıştıran bir imge yerleştirilmiş olması, güçsüz görünen iyilik ve safiyetinsonundagalipgeleceğinedairikincibiruyarıteşkileder.

Macbeth’tesafiyetingücünügösterenyenidoğmuşbebeklerinyanısıra,çıplakgerçeğitemsiledenikiçocukimgesinedeyervermişseafoodplus.infoh’incadılarlaikincikarşılaşmasındagördüğüiki küçük çocuğun hayali, ona sonunun ne olacağını açıklayan habercilerdir aslında; çocuklardanbirininelindebirdalvebaşında taçvardır;diğeri isekanabulanmıştır.EğerMacbethgördüklerinidoğruyorumlayabilse,Birnamormanındaki ağaçlaryürüdüğüzaman, anadandoğmamışbir erkektarafından öldürüleceğini anlayacaktı kuşkusuz. Shakespeare’in karşımıza çıkardığı bu iki çocuk,aynı zamanda Banquo’nun soyundan gelecek kralları ve Macduff’un öldürülen oğullarını daçağrıştırdıklarından,hemgeçmişehemgeleceğeyönelikbirgöndermeişleviyapmaktadırlar.

Oyunadoğaüstübirboyutkatancadılargerçekmidir,yoksa (tıpkıonayolgösterenhançergibi)Macbeth’inbilinçaltınınürünümüdürleracaba?Bu,gerekeleştirmenlergerekyönetmenlerarasındatartışılagelen bir sorudur. Onları Banquo da görüp duyabildiğine göre Macbeth’in düşgücününyaratıkları olmaktan öte bir gerçekliğe sahip oldukları yadsınamaz. Kadın şeklindedirler amasakalları nedeniyle çift cinsiyetli bir görünümleri vardır. Eleştirmenlerin çoğu cadılara mecazianlamlaryüseafoodplus.infoınolarakpaylaşılangörüşdoğadakigizemin,doğaüstügüçlerinsomutlaşmışşeklini temsilettikleridir.Kötülüğünelçisi işlevinigördükleri,kehanetleriyleMacbeth’inbenliğininderinliklerinde yatan ve o zamana dek belki kendisinin de bilincinde olmadığı birtakım dürtülerindışa vurulmasında önemli bir rol oynadıkları da açıktıseafoodplus.infoe kabul gören bu yoruma karşılık,aykırı görüşler ileri sürenler de var. Bunların arasında en tartışmalı olanı Terry Eagleton’ungörüşüdür belki de. Eagleton’a göre düzen karşıtlığını ve şiirin özgürleştirici yönünü simgeleyencadılar oyundaki tek pozitif değeri temsil etmektedirler. Cadıların kehanetleri inandırıcı olmasınainandırıcıdır ama olayları yönlendiren bu kehanetlerden çok Macbeth’in zihninde kotardığısenaryoduraslıseafoodplus.infonlepekçokeleştirmenegöreMacbeth’e ilhamvermedışıseafoodplus.infoılarınkehanetleribilmeceyiandırır;bazıgerçekleriaçıklarkenbazılarınıdakaranlıkta bırakırlar. İki tarafa çekilebilecek sözlerle iyiyi kötü, kötüyü iyi göstererekMacbeth’inzihniniçelipbulandırmaktırişleri.

OyundakidiğerikilikonuşmaustasıiseMacbeth’inşatosunubekleyensarhoşkapıcıdıseafoodplus.infokitek komedi unsuru olarak dikkat çeken kapıcı sahnesi, baştan sona elastiki konuşmalar üzerinekurulmuştur. Buradaki komedi oyundaki gerginliği düşürüp okuru veya izleyiciyi bir an içinrahatlatmaktan çok Shakespeare’in gündeme getirdiği temalardan birinin altını çizmeye yöseafoodplus.infoçbir şeyin göründüğü gibi olmadığı bu oyunda sözlerin iki yöne çekilebilirliğini sık sıkvurgulayan Shakespeare, görünüş ve gerçek arasındaki farkı daha da belirginleştirir bu seafoodplus.infoınınçalınmasıylauyanançakırkeyifkapıcıcehenneminkapısınıbeklediğinisöylerkenbilmedengerçeğidilegetirmişolur:ŞatonunsahibiMacbethancakşeytanayakışanişleregirişmiştirçünkü.

Oyundaki tümolaylarıneksenindeMacbethvardıseafoodplus.infoşperdeboyuncaMacbeth’inherhareketini,herdüşüncesiniizleyenbizlerbusüreiçindeonunhemkanlıeylemlerinehemdebenliğindeyaşanangel-gitlere, korkularına ve insanlığını adım adım yitirişine tanık oluruz. Peki,Macbeth öldüğünde

neler hissederiz acaba? Duyduğumuz sadece nefret, tiksinti ve bu acımasız despotun ölümüyleadaletin yerine geldiği hissi midir? Yoksa Lawrence Danson’un ileri sürdüğü gibi, Aristoteles’inkatarsisolaraknitelediğibirboşalma,korkuylakarışıkbir acımahissimidirbu?Belkideoyununsonunda duyduğumuz şey bunların ne biri ne diğeri, sadece Macbeth’in benliğini Shakespearearacılığıyla“içerden”görmeninyarattığıürpertici şaşkınlıktan seafoodplus.infoh’i izlemek,HaroldBloom’undediğigibi,onunkalbininkaranlıklarınayapılanbiryolculukturaslında.

CevzaSevgen

KİŞİLER

DUNCAN,İskoçyaKralıMALCOLMDONALBAINOğullarıMACBETHBANQUOMACDUFFLENNOXROSSMENTEITHANGUSCAITHNESSFLEANCE,Banquo’nunoğluSIWARD,NorthumberlandkontuGENÇSIWARD,Siward’ınoğluSEYTON,Macbeth’inemirsubayıMACDUFF’ınOğluİngilizhekimİskoçyalıhekimKapıcıYaşlıadamÜçkatilLADYMACBETHLADYMACDUFFLadyMacbeth’inhizmetindebirkadınHECATECadılarHayaletlerBeyler,Subaylar,Askerler,GörevlilerveHaberciler

SAHNEI

(Kırdaıssızbiryer.Gökgürültüsü,şimşekparıltısı.Üçcadıgirer.)BİRİNCİCADI

Geleceküçlertoplantımıznezamanpeki?

Gökgürler,şimşekçakarkenmi?

Yoksayağmuryağarkenmi?

İKİNCİCADI

Gürültüpatırtıbitsindeöyle;

Savaşıkazanankaybedenbilinsinhele.

ÜÇÜNCÜCADI

Günbatmadanherşeybiter.

BİRİNCİCADI

Buluşacağımızyer?

İKİNCİCADI

Fundalık.

ÜÇÜNCÜCADI

Macbeth’igöreceğizyaorda!

BİRİNCİCADI

Durgeliyorum,karakedi,bağırma!

İKİNCİCADI

Benideçağıranyeşilkurbağa.

ÜÇÜNCÜCADI

Akşama.

ÜÇÜBİRDEN

İyidemekkötüdemek,kötüdemekiyidemek;

Sislipusluhavalardakanatlanıpuçmakgerek.

(Çıkarlar.)

SAHNEII

(Bir ordugâh. Arkalarda bir yerden boru sesleri gelir. Kral Duncan, Malcolm, Donalbain,Lennoxemirerleriylegirer,yaralıbirsubaylakarşılaşırlar.)DUNCAN

Kimbuadam?Üstübaşıkaniçinde.

Besbellihabergetiriyorsavaştan.

Soralımneymişsondurum.

MALCOLM

Buiştebu,odediğimasker,

Beniesirdüşmektenkurtaran.

Elinesağlık,yiğitdostum!

Anlatkrala,nasılgidiyordudöğüş

Senbıraktığınzaman?

SUBAY

Pekbellideğildiişinneyevaracağı.

İkibitkinyüzücügibiydiikitaraf.

Sarılmışbirbirinedesankiyüzemezolmuşlar.

Macdonwald,otaşyürekliherif,

–Tamdaisyançıkaracakadammışdoğrusu;

Dünyadanekötülükaranırsaonda–

Adalardanbirsürüaskertakmışpeşine;

Kimibaldırıçıplak,kimigiyimlikuşamlı.

Kahpetalihdeonungözdesisanki:

Heponagülümsüyordusavaşta.

Amaboşagittineyaptıysa:

ÇünküyiğitMacbeth,neyiğitmişamagerçekten,

Kötütalihinealdırışbileetmeden,

Kanüstünekanabulayarakkılıcını

Yardıneçıktıysaönüne,

YiğitliğingözdesiMacbethgeldiyüzyüze

Talihingözdesiköleyle.

Neselam,nesabah!Birvuruşta,

Neredeyseikiyeböldüherifi;

Getirdikellesinibizimmazgallaradikti.

DUNCAN

Aslanamcaoğlumbenim!YiğitadamdırMacbeth!

SUBAY

Gelgelelim,tanyerindengününilkışıklarıdagelir,

Belalıkasırgalar,korkunçgökgürültüleride…

Onungibi,kötülükgeldibize

İyilikbeklediğimizyerden,ozaferden.

Dinle,İskoçyakralı,dinle!

Doğruluklayiğitlikeleleverip

Yenikovalamıştıkiadalıserserileri,

Norveçkralıdadurumuçıkarlıgördükendisiiçin

Yenisilahlar,yıpranmamışgüçlerle

Saldırıverdiyeniden.

DUNCAN

Bizimkileri,Macbeth’i,Banquo’yuyıldırmadımıbu?

SUBAY

Yıldırdı:Serçelerinkartalı,tavşanınaslanı

Yıldırabileceğikadar!Sözündoğrusu,

Biryerineikigülleatantoplargibiydiler:

Dayandılar,vurdukçavurdulardüşmana.

Neydizorlarıbilmem;yaralardanolukoluk

Akankanlarlayıkanmakmı,

YoksayenibirGolgotha[1]yaratmakmı?

Amabittimartık,yaralarım

İmdatdiyebağıracaknerdeyse.

DUNCAN

Yaralarındasözleringibiyiğitçe:

Onlardaşanlışseafoodplus.infoircerrahbulunona.

(Subayyardımcılarlaçıseafoodplus.infoAngusgirerler.)

Kimbugelen?

MALCOLM

Rossbeyi,soylubiryiğit.

LENNOX

Gözleriışılışıladamın;

Yamanhaberlergetirdiğibelli.

ROSS

Tanrıkralıkorusun!

DUNCAN

Nerdengeliyorsun,yiğidim?

ROSS

Fife’danyücekral;Norveçbayraklarının

Göklerinehayasızcaeluzattığı,

Halkınasoğukterlerdöktürdüğüyerden.

Norveçkralıbüyüksayıdaaskerle

OkalleşCawdorbeyinindeyardımıyla

Belalıbirsavaşagiriştibirden.

Amabizimki,Bellona[2]tanrıçanınsevgilisiMacbeth,

Bürünüpyamanzırhlarına

Çıktıboyölçüşmeyekarşısına

Asigücünekarşıgüç,kılıcınakarşıkılıçla,

Kesiverdihızınıazgındüşmanın,

Vezafer,ansızın,açtıbizekollarını.

DUNCAN

Şükürlerolsun!

ROSS

Uzunsözünkısası:Sweno,NorveçKralı,

Barışanlaşmasınacanatıyor.

Şimdilikölülerinigömmesineizinverdik.

OdaSaintColmeadasında

Onbinkesealtınsaymakşartıyla.

DUNCAN

OCawdorbeyiolacakherif

Bundanböylekalleşliketsinbakalımbize:

Gidinsöyleyin,hemenöldürsünler.

CawdorbeyliğideMacbeth’inolsun.

ROSS

Başüstünekralım.

DUNCAN

OnunheryitirdiğiniMacbethkazandı.

(Çıkarlar.)

SAHNEIII

(Birfundalık.Gökgürültüsü.Cadılargirer).BİRİNCİCADI

Bacı,neredeydin?

İKİNCİCADI

Domuzöldürmekte.

ÜÇÜNCÜCADI

Sennerdeydin,bacı?

BİRİNCİCADI

Birgemicininkarısı…Kucağındabiretekkestane;

Yedikçeyiyor;çenedeğildeğirmenkarınınki.

“Banadaver”dedim,senmisindiyen:

“Defol,cadıkarı!”demezmibanaşırfıntı…

KocasıHalep’egitmişseninkinin;

Kaplangemisininsüvarisiymiş.

Atlayıpbireleğedüşeceğimpeşine.

Hemdenasıl:Kuyruksuzsıçanolupgideceğim!

Gideceem!Gideceeeem!Taşçatlasagideceğim!

İKİNCİCADI

Birrüzgârvereyimbarisana.

BİRİNCİCADI

Eksikolma.

ÜÇÜNCÜCADI

Birrüzgârdabenvereyim.

BİRİNCİCADI

Üsttarafıbendevar:

Haritalar,maritalar…

Şurdaşuliman,burdabuliman:

Şurdaaçıktan,burdakıyıdan.

Kurutupçöpedöndüreceğimherifi,düpedüz:

Negeceuyutacağımnegündüz

Cehennemeçevireceğimteknesini.

Dokuzudokuzavur,needer?

Okadarhaftasallandımıdenizdeyeter:

Hayalifenerolduğununresmidir.

Gemisibatmasınabatmaz

Amayemediğifırtınakalmaz…

Bakınnemvarbenim.

İKİNCİCADI

Göster,göster!Neymişo?

BİRİNCİCADI

Birkaptanınbaşparmağı:

Memleketedönemedençekmişcavlağı.

(Arkalardandavulsesigelir.)ÜÇÜNCÜCADI

Davulsesivar,davulsesi!

Macbethgeliyorbesbelli.

ÜÇÜBİRDEN

KaderTanrıçanınüçkızıvar

Elelevermişdolaşırlar.

Nedağdinlerlernetaş,nedeniznekara.

Üçkezsana,üçkezbana.

Dokuzetmeyeneister?Haydiüçkezdaha.

Sussss!..Büyütamam!..Büyükesssss!

(MacbethveBanquogirerler.)MACBETH

Bundankötü,bundaniyibirgünyaşamadım.

BANQUO

Forres’enekadarvardaha?Bunlardakim?

Şunlarabak:Kupkuru!Kılıklarıdabiracayip…

Budünyadandeğillersanki?

Hey,inmisiniz,cinmisiniz?

İnsandilindenanlarmısınız?

Yarıkçizikparmaklarınızı

Kupkurududaklarınızagötürdüğünüzegöre

Anlamışgörünüyorsunuzsöylediklerimi.

Sizekadındiyeceğimdiyemiyorum,

Bukadarsakallıkadındaolmazki.

MACBETH

Konuşunkonuşabiliyorsanız:Kimsiniz,nesiniz?

BİRİNCİCADI

SelamsanaMacbeth!SelamGlamisbeyine!

İKİNCİCADI

SelamsanaMacbeth!SelamCawdorbeyine!

ÜÇÜNCÜCADI

SelamsanaMacbeth!Selamyarınınkralına!

BANQUO

Güzelbeyimbenim,nediyeirkildinböyle?

Ürkeceknevarbuhoşsözlerde?

Sizlerdesöylesenize,neolur:

Birerhayaletmisiniz?Gerçekvarlıklarmıyoksa?

Soyludostumuilkinşereflibirunvanla,

Sonrabüyükbirmüjde

Veşahanebirumutlaselamladınız.

Sarhoşseafoodplus.inforsözünüzyokmu?

Zamanınattığıtohumlarıgörmegücünüzvarsa,

Hangitohumölür,hangisibüyürbiliyorsanız,

Benimledekonuşun;nedersenizkabulüm:

Nekorkumvarsizdennedebirdileğim.

BİRİNCİCADI

Selam!

İKİNCİCADI

Selam!

ÜÇÜNCÜCADI

Selam!

BİRİNCİCADI

Macbeth’inhemaltında,hemüstünde!

İKİNCİCADI

Macbeth’tenhemdahamutlu,hemdahamutsuz!

ÜÇÜNCÜCADI

Kralolmasandakrallaryetiştireceksin!

SelamikinizedeMacbethveBanquo!

BİRİNCİCADI

Selamikinizede,BanquoveMacbeth!

MACBETH

Durun,yarımağızlılar,konuşunbirazdaha!

Glamisbeyioldum,biliyorum;amaSinel[3]ölünce.

Cawdorbeyinasılolurum,Cawdorbeyisağken?

İşleriyolunda,keyfiyerindeyken?

Kralolmamagelince,odainanılırşeydeğil:

OdaCawdorbeyliğimgibikurulaf!

Sizbaksanızabana:

Nerdenedindinizbuolmayacakbilgileri?

Nediyeyolumuzukestinizbuıssızfundalıkta,

Falcıağızları,kâhinselamlarıyla?

Konuşun,konuşundiyorumsize!

(Cadılarkaybolur.)BANQUO

Sudakabarcıkgibiyokoluverdiler;

Demektoprağındaolurmuşkabarcıkları!

Neoldubunlara?Nerdeler?

MACBETH

Havada!Seninbenimgibiyken

Eriyiverdileresenrüzgârda.

Azıcıkdahadursalardıbari!

BANQUO

Gördüğümüzşeylerigördükmügerçekten?

Deliotumuyedikyoksa?

Aklımızbaşımızdadeğilbelki!

MACBETH

Seninçocuklarkralolacakmış!

BANQUO

Asılsenkraloluyormuşsun!

MACBETH

Cawdorbeyihemde!Öyledemedilermi?

BANQUO

Dediler:Sözlerihâlâkulağımda!

Kimogelen?

(Ross’laAngusgirerler.)ROSS

KralçoksevindiMacbeth,

Başardığınişinhaberinialınca.

Öğrendinasılcanınıdişinetakıp

Asilerleçarpıştığını,erkekçe:

Nediyeceğini,seninasılöveceğinişaşırdı.

Dilitutulmuş,tasarlıyorkendikendine

Bugünolupbitenlerisavaşta.

GözüpekNorveçlilerarasındagörüyorseni;

Yürüyorsunbakmadan,aldırmadan

Kılıcınınönüneserdiğinkorkunçölümlere!

Haberüstünehaber,doluyağargibi;

Atlılargeliyoratlılarınardından.

Herbirindeseninövgünlekarışıkbirmüjde.

Kralınönündebirdestanyazılıyordusanki,

Krallığınısavunanlarınyücedestanı!

ANGUS

Bizidevletliefendimizyolladısana,

Teşekkürlerinibildirmekiçin.

Görevimizseniönlerinegötürmek,

Hakettiğinkarşılıklarıkutlamakdeğil.

ROSS

Dahabüyükşereflerehazırlıkolarak

Banaşimdilikbuyurduğu,onunadına

Cawdorbeyliğinisanavermek:

İştebuadlaselamlıyorumseni,yiğitCawdorbeyi.

BANQUO(Kendikendine.)

Budane?Şeytanındediğidoğrumuçıkacak?

MACBETH

Cawdorbeyidahasağ:Nediye

Başkasınınurbalarınıgiydiriyorsunuzbana?

ANGUS

EskidenCawdorbeyiolanadamdahasağ,evet;

Amaişlediğisuçcanınamalolacakkadarağır.

Norveçlilerleaçıkçabirleştimi?

Asileregizligizliyardımmıetti?

Yadaherikiyoldanmıyıkmayaçalıştıyurdunu?

Orasınıbilmem:Amaihanetettiğiçıktıortaya,

Kendidesöylemiş:Beyliğimikalırartık!

MACBETH(Kendikendine.)

ÖnceGlamis,sonraCawdorbeyi.

Dahabüyüğüdegeliyoröyleyseardından!

(Angus’a.)

Zahmetinizeteşekkürler.

(YavaşçaBanquo’ya.)

Seninçocuklarkralolacakdesene?..

BanaCawdorbeyiolacağımısöyleyenler

Kralbabasıolacaksındemedilermisana?

BANQUO(AlçaksesleMacbeth’e.)

Onlarınherdediğineinanırsan,

Cawdorbeyliğiyleyetinmez,

Kralolmaksevdasınadüşersin.

Tekindeğilbütünbunlar:

Başımızıderdesokmakiçin,

Şeytanındoğrudasöylediğiolmazmıbize?

Yalansızbirikiyemleavlayıpbizi

Sürüklerkalleşçeuçurumlara.

(Ross’laAngus’a.)

Dostlar,sizebirdiyeceğimvar!

MACBETH(Kendikendine.)

İkigerçekçıktıortaya,

İkimüjdecigibi

Sonperdesikrallığavaracakbiroyunda.

(Ross’laAngus’a.)

Zahmetinizeteşekkürler!

(Kendikendine.)

Bubirhaber,ötelerdenbirhaber:

Nekötüyebenziyor,neiyiye.Kötüolsa,

Nediyeböylesineumutversinbana,

Doğrusözleretsin?Cawdorbeyioldumişte.

İyiolsa,nediyekötülüksoksuniçime?

Öylekorkunçşeylergeliyorkiaklıma

Tüylerimürperiyor;yüreğimyerindenfırlayıp

Kaburgakemiklerimeçarpacaknerdeyse!

İnsanındüşündükleri

Gördüklerindendahakorkunçolurmuşmeğer.

Adamöldürmekbirkuruntuhenüzkafamda,

Öyleyken,adamolmaktançıkarıyorbeni;

Elimayağımkesiliyordahadüşünürken,

Olmayanbirşeyolandançoksarsıyorbeni:

Tekokalıyorortada,oolmayanşey!

BANQUO

Dostumuzabakın,dalmışderinlere!

MACBETH

(Kendikendine.)

Bahtımdakralolmakvarsavar,

Benelimibileoynatmasamdakorlartacıbaşıma.

BANQUO

YenişerefleryeniurbalargibigeldiMacbeth’e:

Üstüneoturmadılarhenüz,giyildikçeotururlar.

MACBETH(Kendikendine.)

Neolacaksaolur,bırakolsun;

Enkötügündesonunavarır,bırakvarsın.

BANQUO

SayınMacbeth,nezamanistersenizgidebiliriz.

MACBETH(Ross’laAngus’a.)

Kusurabakmayın:Unuttuğumbirşeyleri

Arayıpduruyorumyorgunkafamda.

Soyludostlarım,hizmetleriniziyazdımdefterime,

Hergünaçıpokuyacağımbudefteri!

Haydi,gidelimartıkkrala.

(Banquo’ya.)

Olanbitenlerüstündedüşün.

Sonrakonuşuruz,bolvaktimizolunca;

Senbana,bensanaiçimiziaçınca.

BANQUO

Çokisterim.

MACBETH

Ozamanakadar,konuşseafoodplus.info,dostlar.

(Çıkarlar.)

SAHNEIV

(Forres’seafoodplus.infoncan,Malcolm,Donalbain,Lennox,emirsubaylarıveerleriylegirerler.)DUNCAN

Cawdoridamedilmişmi?

Buişiçingidenlerdönmedilermidaha?

MALCOLM

Dahadönmediler,efendimiz.

Amaöldüğünügörenbirisiylekonuştum.

Apaçıksayıpdökmüşsuçlarını;

Sizdenafdilemişölürken:

Derinbirpişmanlıkiçindeymiş.

Hayatınınenşereflianını

Hayattanayrılırkenyaşamış.

Ölmeyehazırlanmışbirinsangibiölmüş:

Kalpbirparagibiatıvermişcanını,

Endeğerlihazinesini.

DUNCAN

İnsanıniçindengeçenleryüzündenokunabilseydi!

Nerde!Öylebirsanatımızyok.

Bubeyenasılgüveniyordum,

Nekuşkusuzbirgüvenle…

(Macbeth,Banquo,Ross,Angusgirerler.)

Gel,yiğitleryiğidikardeşimbenim!

Sanakarşısuçlu,nankörbuluyorumkendimi.

Öyleyükseklereuçuverdinki

Armağanlarkanatlıdaolsaulaşamazsana.

Keşkeölçüleriaşmasaydındaböyle

Senideğerinceağırlamakelimdeolsaydı.

Herşeyiversekazdırsana:

Nesöyleyeyimbaşka…

MACBETH

Kralımahizmetboynumunborcu:

Buişinkarşılığıkendiiçinde.

Görevlerimizikabuletmenizyeterbize:

Tahtınızın,devletinizinçocukları,

Kullarıdıryalnızbizimgörevlerimiz.

Yaptıklarımızyapılmasıgereklişeylersadece,

Sizeolansevgimiz,saygımızzorluyorbizi.

DUNCAN

Hoşgeldin!Senyüreğimediktiğimbirfidangibisin;

Geliştiripbüyütmeyeçalışacağımseni!

AslanBanquo!Senindeğerindahaazdeğil;

Dahaazınıhaketmişdeğilsinyaptıklarınla!

Gelkucaklayayım,yüreğimebastırayımsenide.

BANQUO

Yüreğinizdeköksalarsammeyvelerimsizindir!

DUNCAN

Coştukçacoşansevincimiçimesığmazoldu;

Gözyaşınaçevriliptaşıyorikidebir.

Oğullarım,yakınlarım,beylerim,

Bizdensonrataht,

EnbüyükoğlumuzMalcolm’undur,bilesiniz:

BundanböyleCumberlandprensidiyeceğizona.

Amatekbaşınakalmayacakonaverdiğimizşeref:

Şanlar,nişanlar,yıldızlargibiyağacak

Hakedenlerinüstüne.

Kalkın,Inverness’egidelim,Macbeth’inyurduna:

Dahasıkıbağlanırızordabirbirimize.

MACBETH

Sizehizmetdinlenmedirbizleriçin:

Yoruluruzsiziniçinçalışmadıkça!

Habercinizkendimolurumöyleysebizimkilere;

Geleceğinizibengidipmüjdelerimkarıma.

Banaizin,kralım;gidiyorum.

DUNCAN

GülegüleaslanCawdorbeyim!

MACBETH(Kendikendine.)

Cumberlandprensiha!Alsanabirengeldaha:

Yadüşüpkalacaksınönünde,yaatlayıpgeçeceksin:

Yolutıkadıprens.

Yıldızlar,kapayıngözlerinizi!Hiçbirışıksızmasın

İçimdekiderin,karanlıkisteklere.

Gözgörmesinelinneyaptığını:

Yinedeolsunama,olsunbuiş;

Gözünbakamayacağıkadarkorkunçdaolsa.

(Çıkar.)DUNCAN

Haklısın,mertBanquo;böylesinebiryiğito…

Oövüldükçekoltuklarımkabarıyor,

Kendimövülmüşgibioluyorum.

Gidelimardından:İlledeöndengidip

Hoşgeldindemekistiyorbize:

Böyleamcaoğludostlarbaşına!

(Borusesleriyleçıkarlar.)

SAHNEV

(seafoodplus.infoh’inşseafoodplus.infocbethbirmektupokuyarakgirer.)LADYMACBETH

“Tam zafer günü geldi buldular beni. Bildiklerinin insanüstü bir bilgi olduğunu su götürmeztanıseafoodplus.infodahabaşkaşeylersormayacanatıyordum;amabirdenhavadaeriyipyokoluverdiler. Ben daha şaşkın bakınıp dururken kraldan haberciler geldi, beni Cawdor beyi diyeselamladıseafoodplus.infoöncedeüçcadıbenibuunvanlaselamlamışlar,hemenarkasındanda:‘Selamsana,yarınınkralı!’demişseafoodplus.infoısanahemenyazıyorumki,senbenimşanveşerefortağım,sevinçpayınıeksiktatmayasın;yarınneolacağımıbiranöncebilesin.BütünbunlarıiçindesaklaveTanrıyaemanetol!”Glamisbeyidedileroldun;Cawdorbeyidediler,oldun;öbürdediklerinideolursun…Amatabiatınagüvenimyok;fazlainsansütüemmişsin,enkestirmeyoldangidecekyürekyoksende.Yükselmekistemesineistiyorsun;içindehırsyokdeğil;taşgibidebiryüreğinolmalıyanında,oyoksende. Can attığın şeyi namusunla, suya sabuna dokunmadan elde etmek istiyorsun. Hem dalavereyapmayacaksın,hemdehakkınolmayan tahtaoturacaksın!Senkalkgelburaya,gelkivargücümüsöz edip akıtayım kulaklarından içeri. Korkusuz sözlerim seninle altın çelenk arasındaki engellerikaldırsınortadan;biranöncegiybaşınakaderingiydirmekistediğitacı.

(Birhabercigirer.)

Nehaberlerinvar?

HABERCİ

Kralburayageliyorbugece.

LADYMACBETH

Delimisinnesin!Efendinkralladeğilmisersem?

Gelecekolsa,hazırlıkyaptırmazmıydıbana?

HABERCİ

Orasınıbilmem,amabenimsöylediğimdoğseafoodplus.infoirarkadaşımlahaberyollamış.Çocuksoluksoluğageldi,haberiverirvermezdeyıkıldıkaldı.

LADYMACBETH

İyibakıseafoodplus.infoirhaberbugetirdiği.

(Haberciçıkar.)

Karganındasesionuniçinkısıldıdemek.

Karahaberiniveriyormuşmeğer

Surlarımızdaniçerigirenkralın.

Gelincinlerim,kanasusamışcinlerim!

Gelin,alınbendenkadınlığımı;

Katılaştırın,taşlaştırınbenitepedentırnağa.

Öylekoyulaştırınkikanımı,

Merhametişleyemezolsuniçine!

İnsanlığımyumuşatıpdabeni

Sarsmasınkorkunçkararımı;

Amanvermeyinbanaişimbitinceyedek!

Gelin,cinayetelçileri,gelinnerdeyseniz,

Sizeyvarlığıngözegörünmezkötülükyılanları,

Gelin,sarınmemelerimdekadınlığımı,

Zehireçevirinsütümü!Sendegel,karanlıkgece;

Enkaracehennemdumanlarınasarındagel,

Gelkigörmesinaçacağıyarayı

Keskinhançerimingözübile.

Karanlıkgöklerdenhiçbirışıksızıpda

“Dur!Vurma!”diyemesinbana!

(Macbethgirer.)

KocaGlamisbeyi!ŞanlıCawdorbeyi!

YarınobeylerindebeyiyüceMacbeth!

Mektubunkörgözünüaçtıyaşadığımgünün,

Yarınlarıyaşıyorumşuanda!

MACBETH

Sevgilim!Canımbenim!seafoodplus.inforayageliyorbugece.

LADYMACBETH

Nezamangidecek?

MACBETH

Yarıngitmekniyeti.

LADYMACBETH

Hayır;güneşhiçbirzaman

Öylebiryarıngörmeyecek.

Yüzün,beyim,yüzünbirkitaptırunutma;

İçindekorkulubirşeylerokuyabilirinsan.

Dünyayıaldatmakisteyendünyanınrenginebürünecek.

Bakışın,ellerin,dilleringülsün;

Yüzündenlekesizbirçiçekol,

İçindenzehirlibiryılan.

Misafirlerimiznerdeysegelir,hazırlanmalı.

Büyükişbugeceninişi,senbanabırak!

Gelecekbütüngünlerimizegecelerimize,

Bugeceverecekbeyliği,sultanlığı,herşeyi.

MACBETH

Gecekonuşuruz.

LADYMACBETH

Senyalnızrenkvermesakın:

Yüzübirdeğiştimiinsanın,korkubaşladıdemektir.

Üsttarafınıbanabırak.

(Çıkarlar.)

SAHNEVI

(Macbeth’in şatosu önünde. Tulum sesleri. Meşaleler. Kral Duncan, Malcolm, Donalbain,Banquo,Lennox,Macduff,Ross,Angusveadamlarıgirerler.)DUNCAN

Güzelyerdekurulmuşbuşato.

Nehafif,netatlıbirhavasıvar;

İçinerahatlıkveriyorinsanın.

BANQUO

Yazmisafirikırlangıç,otapınaklarkuşu,

Nazlıyuvasınıkurduğunagöreburaya,

Göklerinsoluğundacennetkokularıolmalı.

Baksanıza,bütünsaçaklarda,payandalarda,

Herkuytuköşedeasmışyuvasını,bereketlibeşiğini.

Benimbildiğimkırlangıçlarnereyeyerleşirse,

Entemizhavaordadır.

(LadyMacbethgirer.)DUNCAN

Bakın,bakın,şanlıhanımıgeliyorevin!

Üstümüzedüşenbirsevgiyükolurbazenbize:

Yinedesevgidiyehoşgörür,şükrederiz.

OnuniçinsizdeşükredinTanrıyavebizlere

Sizeböyleyükolduğumuziçin!

LADYMACBETH

Gördüğümüzbütünhizmetleribirerbirer

Yeniden,tekrartekrardagörsek

Yinedecılız,zavallıkalırhepsi

Efendimizinbueveyağdırdığışereflerekarşı.

Ömrümüzboyuncasizekeşişlergibişükretmeliyiz.

Eskiyeniokadariyiliğinizvarkibize.

DUNCAN

Cawdorbeyinerde?Doludizgingeldikardından;

Bizonunöncüsüolalımdedik,amayamanbinici.

Sevgisidemahmuzlarıkadarkeskinolmalı,

Yetişemedik.Güzelvesoylubayan,

Sizdemisafirizbugece.

LADYMACBETH

Bizkullarınızınvarıyoğu,adamları,hattacanları,

Sizinbiremanetinizdirbizde.

Heran,herşeyimizefendimizinemirlerinde.

DUNCAN

Verinelinizi;şatonunbeyinegötürünbeni.

Kendisinesevgimizbüyük,vereceklerimizdebitmişdeğil.

İzinverdinizsegirmemize,buyurun…

(Çıkarlar.)

SAHNEVII

(Macbeth’in şseafoodplus.info sesleri vemeşaleler. Yemek taşıyan hizmetçiler sahneden geçseafoodplus.infohgirer.)MACBETH

Yapmaklaolupbitseydibuiş,

Hemenyapardım,olupbiterdi.

Döktüğümkanlaakıpgitseherşey,

Birvuruştasonunavarılsaişin,

Birandabudünyayıolsunkazanıversen,

Zamandenizininbirkumsalıolanbudünyayı,

Öbürdünyayıgözdençıkarırinsan.

Amabuişlerindahaburadagörülüyorhesabı.

Verdiğimizkanlıdersialan

Gelipbizeveriyoraldığıdersi.

Doğruluğunşaşmazelibizesunuyor

İçinezehirdöktüğümüzkupayı.

Adamburada,ikikatlıgüvenlikte:

Birkereakrabasıveadamıyım:

Onakötülüketmememiçinikizorlusebep.

Sonramisafirim:Değilkendimbıçaklamak,

Elbıçağınakarşıkorumamgerekonu.

ÜstelikbuDuncanneiyiyüreklibirinsan,

Venebulunmazbirkral.

Herdeğeriayrıbirİsrafilborusuolur

Lanetokumakiçinonuöldürene!

Acımakyenidoğmuşbirçocukolur,çırılçıplak,

Kasırganınyelesinesarılmış,

Yadabirmelek,görülmezatlarınabinmişgöklerin,

Vegiderdörtbiryanahaberverir

Buyürekleracısıcinayeti,

Gözyaşısavruluresenyellerde.

Sebepyokonuöldürmemiçin,

Benimahmuzlayantekşey,kendiyükselmehırsım;

Odabiratlayışatlıyorkiatınüstüne

Öbürtarafınadüşüyor,eğerdeduracakyerde.

(LadyMacbethgirer.)

Neo,senmisin?Nevar?

LADYMACBETH

seafoodplus.infoçinçıktındışarı?

MACBETH

Benimiaradı?

LADYMACBETH

Aramazolurmu?Aradıtabii.

MACBETH

Kalsınbuiş,gitmeyelimdahaileri.

Şanaşerefeboğseafoodplus.infoasında,

Dörtbiryanda,öylesineünsaldımkişimdi,

Tazetazetadalımbunu,bayatlamadan.

LADYMACBETH

Giyinipkuşandığınumutsarhoşmuyduyoksa?

Uykulardamıydışimdiyedek?

Uyanıncaürktüanlaşılan,

Yemyeşil,sapsarıkesildi,

Renkrenkhayallerkurarken!

Sevginideböylebileceğimbundansonra:

İstemekteyiğit,yapmayagelincekorkak,öylemi?

Hayatınincisisaydığınşeyecanatacaksın,

Vekendigözündebiryüreksizkalarakyaşayacaksın.

Ömrünboyunca,isterim,arkasından,yapamam,

diyeceksin.

Atasözündekiçaresizkedimisali:

Balıkağzımagelsin,amaayağımsuyadeğmesin.

MACBETH

Yeter,susartık!Birinsanayaraşan

Herşeyiyapmayavarıseafoodplus.infoötesiniyaptımmı,

İnsanolmaktançıkarım.

LADYMACBETH

Öyleysehangihayvanyazdırdısana

Banayazdıklarını?Ozamaninsandınasıl,

Yapmayayüreğinolduğuzaman.

Dahailerigitşimdi,

Dahafazlainsanolmakistiyorsan.

Ozamannesırasıydıbuişin,nedeyeri,

Öyleykenyerinidesırasınıdayaratmayahazırdın.

Şimdikendiliğindenikisideelinde:

Amasenyoksun,senkendielindedeğilsin.

Bençocukbüyüttüm,bilirimnedirtadı

Sütümüemenbiryavrunun.Öyleyken,

Mememiçekeralırdımdişsizdamaklarından,

Beyniniezerdimkendiyavrumun,

Seninettiğinyeminietmişolsaydım.

MACBETH

Yabaşaramazsak?

LADYMACBETH

Başaramazsaknedemek?

Senyüreğinigergintutyalnız,

Baknasıloluyormuşbaşarmak.

HeleDuncanbiryatsın,

Derinuykularadalsın

Bugününyorgunluklarıüstüne.

İkiadamınıöyleyediririçiririmki

Birdumankalırkafalarında

Beyninbekçisihafızayerine,

Akılyerinedebirimbik!

Körkütüksızdımıikisibirden

Ölüdomuzlargibi,

Bekçisizkralıhaklarızseninle.

Adamlarınayüklerizbukorkunçcinayeti,

Heriflerfitilnasılolsa,dilediğingibiyak.

MACBETH

Senyalnızerkekçocukdoğur!

Yalnızerkekhamuruyoğurmalı

Buamansızgücünsenin.

Sızmışheriflerinüstlerinikanabular,

Hançerlerinidekullanırsak

Onlarayüklerlerbuişi.

LADYMACBETH

Üstelikbizdeyaygarayıbasar,

Ölümüneyanaryakılırsak

Kiminhaddinebaşkatürlüdüşünmek?

MACBETH

Caymamartık,seafoodplus.infoımkanımla

Buişeveriyorumkendimi.

Gelgidelim,entatlıyüzümüzle

Boyayalımgözünüherkesin;

Kalleşbiryüreğikalleşbiryüzgizlesin,

Yalancıbiryüreğiniçindekini.

SAHNEI

(Macbeth’in şatosundaki avlu. Banquo’yla Fleance girerler. Fleance’ın elinde bir meşalevardır.)BANQUO

Gecenesulardaevlat?

FLEANCE

Aybattı;saatkaçıvurduduymadım.

BANQUO

Aygeceyarısıbatıyor.

FLEANCE

Öyleyseefendim,geceyarısınıbirhayligeçtik.

BANQUO

Tutşukılıcımı…Gökammadacimribugece;

Bütünkandillerinisöndürmüş…Şunudaal.

Kurşungibibiruykuçöküyorüstüme;

Oysahiçdeuyumakistemiyorcanım.

Eyinsanoğlununkoruyucumelekleri.

Uzaktutunbenden

Uykudabaşıboşkalankötüdüşünceleri.

(Macbethveelindemeşalebirhizmetçigirerler.)

Kılıcımıseafoodplus.infolen?

MACBETH

Birdost.

BANQUO

Sizha!Dahayatmadınızmı?Kralyattı.

Görülmedikbirkeyfivardıbuakşam;

Adamlarınızabirhaylibahşişverdi.

Karınızadaşuelmasıyolladı:

Eşibulunmazbirevhanımıdedi.

Sevinçleriçindeçekildiodasına.

MACBETH

Hazırlıksızolduğumuziçin

Gönlümüzceağırlayamadıkkendisini.

Neleryapabilirdikyoksa…

BANQUO

Bundaniyisicansağlığı…

Oüçcadıyırüyamdagördümdüngece.

Oldukçadoğruçıktısizesöyledikleri.

MACBETH

Sahi,unutmuştumonları.

Birboşvakitbulunca

Seninlekonuşalımbirazbununüstüne…

BANQUO

Nezamanisterseniz.

MACBETH

Sırasıgelincesözümüdinlersen

Şanınşerefinartar,bilesin.

BANQUO

Artsınderkeneksilmesinde…

Yüreğimrahat,alnımakkaldıkça

Sözdinlemezliketmem.

MACBETH

Şimdilikiyigeceler

BANQUO

Sağolunefendim,sizede.

(BanquoveFleanceçıkarlar.)MACBETH

Githanımınasöyle;

İçkimhazıroluncaçanıçalsın.

Sonragityat.

(Hizmetçiçıkar.)

Birhançermiönümdegördüğüm?

Sapıelimdenyanaçevrik…

Gel,sarsınelimseni.

Yoksunelimde;amagörüyorumseni.

Uğursuzgörüntü,gözevareleyokmusunsen?

Kafamdakibirhançermisinyoksa?

Ateşlibeynimmiyarattıseni?

Görüyorumişteyine;tutulacakgibisin,

Şukınındançıkardığımhançergibi.

Gideceğimyerigösteriyorsunbana

Vekullanacağımsilahıntakendisini.

Yagözlerimöbürduyularımlaoynuyor,

Yaöbürduyularımgözlerimle.

Yinegörüyorumişteseni:

Ağzındavesapındakanvar;deminyoktu.

Yok,hançerfalanyok.

Benimkanlıtasarımbugözlerimingördüğü.

Şimdi,dünyanınyarısındatabiatölügibi;

Perdelerebürülüuykuyukötürüyalarsarmış.

Cadılarbaşlamıştırşimdibüyülerine,

SolukyüzlütanrıçalarıHecate’yiçağırıyorlar,

Vecinayet,iskeletsuratlıcinayet,

Bekçisivehabercisikurdunulumaları,

HırsızTarquinius’un[4]sinsiveuzunadımlarıyla

İlerliyorhedefinedoğru,birhortlakgibi.

Seneysağlam,katıtoprak,

Duymaayakseslerimi,bilmegittiğimyeri;

Yoksakorkarım,taşlarınbilekeseryolumu:

Bozarlarbuişimegelenkorkunçsessizliği.

Duncandahasağ,senlaflaasıpkesmedesin,

Kelimelerateşinesuserpereylemin.

(Çançalar.)

Gidiyorum,bittibuiş.Haydidiyorçanınsesi.

SenişitmeDuncan:Çünkübuçansesiyle

Yacennetegideceksinyacehenneme.

SAHNEII

(Macbeth’inşseafoodplus.infocbethgirer.)LADYMACBETH

Onlarıuyuşturancoşturdubeni,

Onlarısöndüren,ateşverdibana.

Susss!Birsesvar!..

Baykuşöttü:Uğursuzzangoç!

İyigecelerdiyorkorkunçsesiyle.

Bizimkiişegirişmişolmalı.Kapılaraçık.

Nöbetçilersızmışkörkütük,

İşlerinialayaalıyorlarsankihorulhorul,

Öylebirtozkattımkiiçkilerine

Ölümlehayatcenkleşiyordurşimdi

Canlarıseninmibenimmidiye.

MACBETH(Sahnearkasından.)

Kimvarorda?Sesver!

LADYMACBETH

Eyvah!Uyandılarkorkarım,işbozuldu.

İşlenmesideğilyarımkalmasıkötübucinayetin.

Dur,birsesvar!seafoodplus.infoçerlerinihazıretmiştim,

Bulamamışseafoodplus.infobitirirdimişini,

Uyurkenbabamabenzetmeseydim…

(Macbethgirer.)

Kocam!..

MACBETH

Yaptımyapacağımı.Birgürültüduymadınmı?

LADYMACBETH

Birbaykuşsesiduydum;cırcırböceğideöttü.

Konuşansendeğilmiydin?

MACBETH

Nezaman?

LADYMACBETH

Azönce.

MACBETH

İnerkenmi?

LADYMACBETH

Evet.

MACBETH

Sus,dinle!seafoodplus.infoodadakimyatıyor?

LADYMACBETH

Donalbain.

MACBETH(Ellerinebakarak.)

Şuhalimebak,korkunç!

LADYMACBETH

Korkunçdemeninsırasımışimdi!

MACBETH

Biriuykudagüldü,öteki,

Adamöldürüyorlar!diyebağırdı.

Birbiriniuyandırdılarneoluyordiye.

Çivilendimolduğumyerde,kulakverdim.

Duaettilersadece,sonradaldılaryineuykuya.

LADYMACBETH

Yanyanayatıyorduikisi.

MACBETH

Allahımbizikoru!dedibiri;ötekiamin!dedi.

Benigörmüşlergibibukanlıellerimle.

İçimedolduduyduklarıkorku.

Allahımbizikoru!dediklerizaman

Bendeamindemekistedim,diyemedim.

LADYMACBETH

Durmabunlarüstündeokadar.

MACBETH

Evet,ama,nedenamindiyemedim?

Boğazımdadüğümlendikaldıaminsözü,

Allahasığınmakisteğiyakarkeniçimi.

LADYMACBETH

Böylesinedüşünmeyegelmezbuişler;

Aklınıkaçırırinsan.

MACBETH

Birsesduyargibioldum:

“Kimseleruyumasınartık!Macbethuykuyuöldürdü!”

Evet,masumuykuyu,

Kaygılaryumağınıçözenuykuyu,

Hergünkühayatınölümünü,

Yorgunluklarıyıkayansuyu,

Yaralıcanlarınmerhemini.

Yücetabiatınbaşyemeği,

Hayatsofrasınıncanacankatanziyafeti.

LADYMACBETH

Nedemekbunlar?

MACBETH

Yenidenyükseldises:Uyumayınartık!

Glamisuykuyuöldürdü.Onuniçin

Cawdor ’auykuyokartık!Macbeth’euykuyokartık!

LADYMACBETH

Kimmişbubağıran?AhkocaMacbeth,

Soylugücünüyıpratıyorsunbubozukdüşüncelerle.

Git,birazsubul;yıkaşuelindekipistanığı!

Buhançerlerinediyegetirdin?Ordabırakacaktın.

Götürgeriye:Uşaklarınüstünedekansür!

MACBETH

Birdahagitmem.Düşünmektenbilekorkuyorum

Yaptığımşseafoodplus.infomambirdahagörmeye.

LADYMACBETH

Negevşekyüreğinvarmış!Verbanahançerleri!

Uyuyanlarveölülerbirerresimdirsadece!

Umacıresimleriçocuklarıkorkuturyalnız.

Kanıakıyorsahâlâ,alırsürerim

Uşaklarınsuratlarına:Onlarınsuçlugörülmesigerek.

(LadyMacbethçıkar.Dışardabirkapıyavurulur.)MACBETH

Kapılarmıvuruluyorbiryerde?Neoldubana?

Enküçükgürültükorkuturoldubeni.

Nedirbueller?Gözlerimioyuyorbueller!

KocaPoseidon’unbütündenizleri

Yıkayabilirmibuelleri?Yıkayamaz!

Ellerimkanaboyardenizleri,

Kızılaçevirirsonsuzyeşildalgaları.

(LadyMacbethgirer.)LADYMACBETH

İşteseninkilerinrengindebenimellerimde.

Amayüreğimibembeyazedememseninkigibi,

Utanırım.

(Kapıvurulur.)

Güneykapısıseafoodplus.infoızagidelim.

Birazsusilergötürürbuişi.

Nekolaymışgörürsün.

Yüreğingevşedibiraz,okadar.

(Kapıvurulur.)

Duyuyormusun?Vurdularyine.

Gecelikhırkanıseafoodplus.inforsa

Yatmadığımızbelliolmasın.

Bırakmakendinisaçmadüşüncelere.

MACBETH

Kendimibilmemekdahaiyi

Neyaptığımıbilmektense!

(Kapıvurulur.)

Vur,vurdauyandırDuncan’ı!

Keşkeuyandırabilsen,nerde!

(Çıkarlar.)

SAHNEIII

(Macbeth’inşseafoodplus.infoıcıseafoodplus.infoıvurulur.)KAPICI

Vurmak buna derler işte! İnsan cehennemin kapıcısı oldu mu yandı, anahtar çevirmekten imanıgevrer.

(Kapıvurulur.)

Güm!Güm!Güm!seafoodplus.infoehennemdavulcusu?Birçiftçidir:Bollukolacakdiyekendiniasmış[5]seafoodplus.infodilgetirbari:Nedendersen,fenaterleyeceksinburda.

(Kapıvurulur.)

Güm!Güm!seafoodplus.info, şeytanın ta kendisimi yoksa?Vallahi, bu gelen ikiyüzlü softa olmalı:Akınkara, karanın ak olduğuna yemin eden,Tanrı adına dünyayı kandırmış, amaTanrıyı kandıramayıpgelmişseafoodplus.infoalım,geliçerikocasofta!

(Kapıvurulur.)

Güm!Güm!Güm!seafoodplus.infom?Ha,tamam!seafoodplus.infoşçalmış,hemdedaracıkbirFransızpantolonubiçseafoodplus.info,terzibaşı,geldeütünükızdırburda!

(Kapıvurulur.)

Güm!.. Güm!.. Dur dinlen yok!.. Kim o? Ama cehennem olamaz burası, fazla soğuk. Vazgeçtimşeytanın kapıcısı olmaktan. Her meslekten bir adam karşılayım demiştim, bahar bahçelerinden[6]geçipcehennemateşlerinegideceklerarasından.

(Kapıvurulur.)

Peki,geldim!Amakapıcıyıunutmayınlütfen![7]

(Kapıyıaçseafoodplus.infofveLennoxgirerler.)MACDUFF

Çokmugeçyattınahbap?Ammadazorçıktınyataktan.

KAPICI

Vallahi bayım, ikinci horoz sesine dek, çektik kafaları. İçki dediğiniz de, bayım, üç şey içinbirebirdir.

MACDUFF

Neymişbakalımoüçşey?

KAPICI

Neolacakbayım:Burnunkızarır,bolboluyur,bolbolda işseafoodplus.infoiğegelince,bayım,onuhem azdırır, hem de söndürür. Arzudan yanar, bir şey beceremezsin. Denebilir ki içkinin fazlası,softanınikiyüzlüsügibigelirerkekliğseafoodplus.infodanuyandırır,biryandanuyutur,biryandankışkırtır,bir yandan dağıtır; bir yandan körükler, bir yandan sindirir. Hem koşturur insanı, hem zınk seafoodplus.infoözünkısası,birkızdırır,birsızdırır.

MACDUFF

Senisızdırdıgalibabugece.

KAPICI

Evetbayım,obenisızdırdı,amabenonukızdırdıseafoodplus.infoıbentuttum,bentuttumoattı,sonundabenkalktım,oyattı.

MACDUFF

Efendinkalktımı?Öylevurdukkikapıya,

(Macbethgirer.)

Bizuyandırdık:Geliyorişte.

LENNOX

Günaydın,şanlıMacbeth!

MACBETH

Günaydınbaylar.

MACDUFF

Kralkalktımı,Cawdorbeyi?

MACBETH

Dahakalkmadı.

MACDUFF

Sabaherkendengelmemiemretmişti;

Geçkaldımnerdeyse.

MACBETH

Gelin,yanınagötüreyimsizi.

MACDUFF

Buzahmetbirzevktirsiziniçin,

Biliyorum,amabirzahmetnedeolsa.

MACBETH

Zevkliişseafoodplus.infoısışuilerideki.

MACDUFF

Girdemezsedegireceğim,aldığımemiröyle.

(Macduffçıkar.)LENNOX

Kralgidiyormubugün?

MACBETH

Evet…Gitmeyekararvermişti.

LENNOX

Belalıbirgecegeçseafoodplus.inforuçtu

Bizimyattığımızyerde.

Ağlaşmalarduyulmuşkaranlıklarda.

Ölümçığlıklarıveardındankorkunçsesler:

Kızılyangınlar,görülmedikkargaşalıklar

Görecekmişdertlidünyamız,öylediyorlar.

Karakuşdurmadanöttübütüngece.

Toprakbiletitremişdiyorlar,

Sıtmayatutulmuşgibi.

MACBETH

Havaserttibugece.

LENNOX

Böylebirgecegörmüşlüğümyokbenim.

(Macduffgirer.)MACDUFF

Korkunç!Korkunç!seafoodplus.infoçfelaket!

Dilleranlatamazseni!Yüreklerdayanamazsana!

MACBETHVELENNOX

Nevar?Neoldu?

MACDUFF

Böylesinecanavarlıkgörülmemiş.

Cinayetlerinencehennemliği

Tanrınınevinitalanetmişdesanki

Tapılancanıalmışiçinden…

MACBETH

Nelersöylüyorsun?Necanı?

LENNOX

Kralamıbirşeyoldu?

MACDUFF

Gidinodayadataşkesilsingözleriniz,

YılansaçlıGorgon’ugörmüşgibi.

Benikonuşturmayın;gidingörün,

Sonrakendinizkonuşunkonuşabilirseniz.

(MacbethveLennoxçıkarlar.)

Uyanın!seafoodplus.infoın!..Ölümçanlarıçalın!..

Kralıöldürdüler!Pusuyadüşürdüler!

Banquo!seafoodplus.infoain!seafoodplus.infom!seafoodplus.infoın!..

Silkininölümbenzeritatlıuykulardan,

Kalkın,kalkındamahşergününeymişgörün!..

Gelin,ölümüntakendisinigörün!..

Malcolm!seafoodplus.info!seafoodplus.infoıngelin,

Mezarlarınızdankalkıpgelirgibi;

Vebirerhortlakgibiyürüyünki

Bukorkunçsahneyeuygunolsungelişiniz.

(Çanlarçseafoodplus.infocbethgirer.)LADYMACBETH

Neoluyor?Nedirbukızılcakıyamet?

Nediyeuyandırıyorlarbütünevhalkını?

Söyleyin!Söylesenize!

MACDUFF

Ah!Ah,melekyüzlübayanım;sizegöredeğil

Söylememiistediğinizşeyler.

Bunlarıbirkadınasöylemek

Yüreğinebıçaksaplamakolur.

(Banquogirer.)

Ah,Banquo!Banquo!Kralımızıöldürdüler!

LADYMACBETH

Eyvahlarolsun!Nefelaket!seafoodplus.infovimizdehemde.

BANQUO

Korkunçbirfelaket,nerdeolursaolsun!

CanımDuff,neolur,yalanlakendini,

Olmadıböylebirşeyde.

(Macbeth,LennoxveRossgirerler.)MACBETH

Bundanbirsaatönceölüpgitseydim,

Mutlubirömürsürmüşolurdum.

Çünkübundansonrabenimiçin

Herşeyboşartıkbuyalandünyada.

Herşeybiroyuncakartıksadece:

Büyüklük,insanlıköldü.

Hayatınşarabıalındıgitti,

Tortusukaldıyalnızbukaranlıkmahzende.

(MalcolmveDonalbaingirerler.)DONALBIAN

Neoldu?

MACBETH

Olansizeoldu,haberinizyok:

Kanınızınkaynağı,canevi,gözesikurudu;

Pınarınıntakendisiakmazoldukanınızın!

MACDUFF

Kralbabanızıncanınakıydılar.

MALCOLM

Ne?Kimkıydı?

LENNOX

Odasındayatanlar,besbelli:

Elleriyüzlerikaniçindeydi;

Hançerlerideöyle,silinmemişbile!

Yastıklarınınüstündebuldukikisinide.

Kendilerinikantutmuş,alıkalıkbakıyorlardı.

Böylelerinecanmıemanetedilir.

MACBETH

Ah,yinedepişmanım,kendimitutamayıp,

Herifleriöldürdüğüme.

MACDUFF

Aman,nediyeöldürdünüz?

MACBETH

İnsannasılhemakıllıhemşaşkın,

Hemöfkelihemdurgunolabilir?

Nasılhemcandanbağlı,hemkayıtsızkalabilir?

Varmıböyleinsan?

Taşkınsevgimdahahızlıdavrandı

Benidurdurmakisteyenakıldan.

Duncanuzanmışyatıyorşurda,önüme:

Gümüştenialtınkanıylaçizikçizik.

Hançeryaralarıgöğsününortayerinde,

Varlığınıtalanetmeyegelmiş

Yıkıcıgücünaçtığıgediklergibi.

Yanıbaşındakatiller,ayakta,

Marifetlerininrengineboyanmışlar,

Hançerlerisapınakadarkaniçinde.

Kimdesevenbiryürekolurda,

Yüreğindesevgisinigösterecekgüçolurda,

Tutabilirkendini,dayanabilirbuna?

LADYMACBETH

Tutunbeni!Alın,götürünbeniburdan!

MACDUFF

Bayanayardımedin.

MALCOLM(YavaşçaDonalbain’e.)

Olanlarbizeolduda

Nedenbizimdilimizvarmıyorkonuşmaya?

DONALBIAN(YavaşçaMalcolm’a.)

Nekonuşabilirizburdabiz?

Ölümbirdeliğesaklanmışkolluyorbizi,

Üstümüzeatıldıatıseafoodplus.infoçıpgidelim:

Bizimgözyaşlarımızhamhenüz,dökmeyelim.

MALCOLM(YavaşçaDonalbain’e.)

Evet,büyükacımız

Kınındançıkacakhaldedeğildaha.

BANQUO

Bayanıalıpgötürsenize!

(LadyMacbeth’igötürürler.)

Bizdegidipkuşanalım,

Çıplakperişanlığımızıörtelimde

Biryerdebaşbaşaveripdüşünelim,

Nedirbukanlı,bukorkunçoyun.

Korkular,kuşkularsardıbizi:

BenTanrınınyüceelindesayıyorumkendimi:

Ordansavaşaçıyorumhıyanetbıçağının

Karanlıkdolaplarına.

MACDUFF

Bende.

HEPSİBİRDEN

Hepimizde.

MACBETH

Gidiperkekkılığınagirelimdehemen,

Büyüksalondatoplanalım.

HEPSİBİRDEN

Kabul.

(Hepsiçıkar,Malcolm’laDonalbainkalırlar.)MALCOLM

Senneyapmakniyetindesin?Katılmayalımonlara;

Duymadığıbiracıyıduyargörünmek

İştendeğildirikiyüzlübiradamiçin.

Benİngiltere’yegideceğim.

DONALBIAN

Bendeİrlanda’seafoodplus.infoımızıayırmak

İkimiziçindeenhayırlısı.

Burdahançersaklıgüleryüzlerde.

Kanımızasusayankancaenyakınımızdır.

MALCOLM

Kanlıoksonhedefinevarmadıhenüz.

Bizimiçineniyisibuhedeftenuzakdurmak.

Onuniçinhemenbinelimatlara.

Hırsızcakaçıpgitmeksuçsayılmaz

Yüreklerintaşkesildiğiyerden.

SAHNEIV

(Macbeth’inşatosudışıseafoodplus.infobiryaşlıadamgirerler.)YAŞLIADAM

Yetmişyıldırolupbitenleriiyihatırlarım.

Nekorkulusaatleryaşadım,

Negörülmedikşeylergördüm:

Bukorkunçgeceninyanındahiçkalırhepsi.

ROSS

Sendegörüyorsunya,baba:

Göklerkızmışinsanoğlununettiklerine,

Yıkacaklarnerdeysekanlıdünyasını.

Saatebakarsangündüzşimdi:

Amakaranlığaboğulmuşgöğünlambası.

Yageceninzaferibu,

Yadagünutanıyordoğmaktan.

Karanlıklarsarmışdünyamızınyüzünü

Diriaydınlıklaröpecekken.

YAŞLIADAM

Olanişgibibudadoğayaaykırı.

Geçensalıbirşahin,

Bütünhaşmetiylesüzülürkengöklerde

Fareyiyenbirbaykuşunpençesindecanverdi.

ROSS

Yakralınatlarınanedersin?

–İnanılırşeydeğilamaoldu–

Ogüzel,oyelgibi,ocanımcinsatlar

Yabanatlarınadönüpkaçtıgittiler,

Savaşaçmışgibiinsanoğullarına.

YAŞLIADAM

Atlarbirbiriniyemişdiyorlar.

ROSS

Yedilervallahi,kendimgördüm,

Faltaşınadönengözlerimle.

Macduffgeliyor,aslanMacduff.

(Macduffgirer.)

Dünyamıznehalde,bayım,neoluyoruz?

MACDUFF

Görmüyormusunneolduğumuzu?

ROSS

Bellioldumukimyapmışbukanlı,

Bukanlılarkanlısımarifeti?

MACDUFF

Macbeth’inöldürdükleri.

ROSS

HeyAllahım!Neçıkarlarıolabilirdi?

MACDUFF

Tutulmuşseafoodplus.infoınikioğlu,

Malcolm’laDonalbainsıvışıpkaçmışlar;

Budurumdaonlartopluyorkuşkuları.

ROSS

Birinanılmazşeydebu!Şudoymazgözebakın,

Kendinecanverencananasılkıyarinsan?

BudurumdakrallıkMacbeth’inolsagerek.

MACDUFF

Kraloldubile:TaçgiymeyegittiScone’a.

ROSS

Duncan’ınölüsüneoldu?

MACDUFF

Golme-Kill’egötürdüler,atalarının

Kemikleriyledolukutsalmezara.

ROSS

Scone’agidiyormusunuzsizde?

MACDUFF

Hayırkardeş,benFife’agidiyorum.

ROSS

Bengideceğim.

MACDUFF

Eh,iyişeylergörmenidilerimorda.

Gülegüle!Yeniurbalareskileriniaratmasabari.

ROSS

Yolunaçıkolsunbaba.

YAŞLIADAM

Tanrıyardımcıolsunsizevesizinlebirlikte

Bütünkötüyüiyi,düşmanıdostederlere.

SAHNEI

(Forres’seafoodplus.infogirer.)BANQUO

Kral,Cawdor,Glamis,hepsioldun:

Cadıkarılarnedediyseçıktı.

Çıksındiyedekorkarımkötü,

Çokkötübiroyunoynadın.

Amabirdenedemişlerdi:

Seninsoyunakalmayacakmışbütünbunlar.

Bensekrallaratası,babasıolacakmışım.

Birdoğrulukvarsabucadılarınfalında

–kiseniniçingüngibivar,Macbeth–

Nedensanadedikleriçıksında

Banadedikleriçıkmasın?

Umudakaptırmasınbeni?

Amasusşimdi,uzatma!

(seafoodplus.infocbeth,LadyMacbeth,Lennox,Rossvegörevlilergirerler.)MACBETH

İşteçağıracağımızbaşmisafir.

LADYMACBETH

Unutulsabirboşlukduyardık

Büyükşölenimizde:Sönükkalırdıherşey!

MACBETH

Buakşambirtörenyemeğimizvar,bayım;

Sizindebulunmanızıdileyeceğim.

BANQUO

Emrederseniz,devletlim;ödevlerim

Ençözülmezbağlarlabağlıyorbeniefendimize,

Herzamaniçin.

MACBETH

Atlabiryeremigidiyorsunuzbugün?

BANQUO

Evet,efendimiz.

MACBETH

Gitmeseydinizbugünkütoplantımızda

Düşünceleriniziöğrenmekisterdik,

Hepyerindevedeğerliolandüşüncelerinizi.

Amayarınöğseafoodplus.infoğamıgidiş?

BANQUO

Birhayliefendimiz;şimdigidersem,

Akşamaancakdönebilirim.

Atımiyiyürümezsegecedende

Birikikaranlıksaatisteyebilirim.

MACBETH

Şölenimizikaçırmayınsakın.

BANQUO

Kaçırmam,efendimiz.

MACBETH

Öğrendiğimizegöre,kanlıdostlarımızın

Biriİngiltere’yesığınmış,biriİrlanda’ya.

Babakatillericinayetlerinigizleyip,

Olmayacakşeyleranlatıyorlarmışherkese.

Amayarınkonuşuruzbunları:Nasılolsa

Devletişleriiçinbuluşmamızgerekiyor.

Haydi,sizatlayınatınıza.Gülegüle.

OğlunuzFleancedageliyormusizinle?

BANQUO

Geliyor,efendimiz;vaktimizdaraldı,gidelim.

MACBETH

Dilerimatlarınıziyikoşsun,ayaklarısürçmesin.

Sırtlarınaemanetederimsizi.Gülegüle.

(Banquoçıkar.)

Akşamyediyekadarherkesdilediğiyeregitsin.

Bizdemisafirlerimizidahaiyikarşılamakiçin

Yalnızkalalımyemeğekadar.

ŞimdilikTanrıyaemanetolun.

(Herkesçıkar,yalnızMacbethvebiruşakkalır.)

Hey,sendurhele:Dediğimadamlarhazırmı?

UŞAK

Saraykapısıdışındalar,efendimiz.

MACBETH

Getironlarıburaya.

(Uşakçıkar.)

İşkralolmaktadeğil,kralolupsağkalmakta.

Banquo’dankorkumuzunkökleriderin.

Yaradılıştankralcabiryanıvar,

Asılkorkulacakyanıdao.

Herşeyigözealabilir;yürekliadam,

Üstelikaklınıdakullanıryiğitliğinde,

Çürüktahtayabasmadanyaparyapacağını.

Birtekonunvarlığıkorkutuyorgözümü.

Yanındakafamsiniveriyorsanki;

AntoniusdaCaesar ’ınyanındaöyleolurmuş.

Cadılarbanakrallıkverincenasılçıkıştı,

Kendiiçindekonuşmalarınıemrettionlara!

Ozamancadılarkâhinceselamladılaronu

Krallaratasıdiye.

Benimbaşımameyvesizbirtaçoturttular,

Elimekısırbirasatutuşturdular.

Benkralbabasıolmayacağımagöre

Tacıdaasayıdaçekipalacaklardemekbenden.

DemekBanquo’nunsoyuiçinkanaboyadımelimi,

OnunoğullarıiçinöldürdümiyiyürekliDuncan’ı,

Onlariçinvicdanazaplarınaboğdumrahatuykularımı.

Onlarkral,Banquo’nuntohumlarıkralolsundiye

Şeytanasattımcanımı,ölümsüzmücevherimi!

Yoo!Öyleolacağınaçık,eykader,çıkkarşıma,

Döğüşöldüresiyebenimle,kılıçkılıca!Kimo?

(Uşak,yanındaikikatillegirer.)

Sençık,kapıdadur,bençağırmadangirme.

(Uşakçıkar.)

Dünkonuşmadıkmısizinle?

BİRİNCİKATİL

Evet,dündevletliefendimiz.

MACBETH

Peki,söyleyinbakalımşimdi.

İyicedüşündünüzmüsöylediklerimüstünde?

Bugünekadaroyduyükselmenizeengelolan,

Oysasizhaksızyerebendenbiliyordunuzbunu.

Geçenkonuşmamızdaaçıkçaanlattımherşeyi:

Birbirsöyledimnasıloyunoynandığınısize;

Kimin,hangiyollardansizialdatıpkösteklediğini.

Dahanelernelerkibunlarkarşısında

Biryarımakıllı,birçatlakkafalıbile

Banquo’durbunlarıyapan,der.

BİRİNCİKATİL

Evet,biziuyardınız.

MACBETH

Uyardımya,dahaileridegittimsonradan:

Bugünkükonuşmamızınasılkonusudabuolacak.

Sizinyaradılışınızokadarmısabrınızınelindeki

Hoşgöresinizbütünbunları?

Cennetlikbirerevliyamısınızki,

Duaedesinizbumübarekadamavesoyunasopuna?

Oadamkiezmişsizidemirpençesiyle,

Çoluğunuzunçocuğunuzunrızkınıkesmiş?..

BİRİNCİKATİL

Bizdebirerinsanıznihayet,kralım.

MACBETH

Evet,insandiyegeçersinizlistede.

Zağarlar,tazılar,kurt,çakalbozmaları

Çomarlar,finolardaköpekdiyegeçer.

Amaişdeğersırasınageldimi,

Köpeğinhantalı,çeviği,avcısı,bekçisi

Cömerttabiatınverdikleriyleayrılırbirbirinden,

Özelbiradalırlargenelköpeklistesinde.

İnsanlariçindeböseafoodplus.infoöyleyinşimdi:

Sizin,aşağılıkinsansıralarıdışında

Kendinizinsayılacakbiryerinizvarmıyokmu?

Footer menu