Maddelerin Bazı Özelliklerini Nokta Nokta Organlarımızla Ayırt Edebiliriz
İlkokul 3. sınıf Fen Bilimleri dersi, Maddeyi Tanıyalım ünitesi, Maddeyi Niteleyen Özellikler konu anlatımını bu sayfada bulabilir ve pdf olarak indirebilirsiniz.
MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER
BU KONUDA NELER ÖĞRENECEĞİZ?
→ Madde nedir?
→ Maddeyi niteleyen özellikler nelerdir?
→ Hangi maddeler vücudumuza zarar verebilir?
Çevremize baktığımızda farklı şekillerde ve renklerde pek çok varlık görürüz. Çevremizde gördüklerimizin hepsi maddedir. Maddeler belli bir yer kaplar ve kendilerine özgü özellikleri vardır.
Maddelerin özelliklerini duyu organlarımızla ayırt ederiz. Örneğin portakalın rengini gözümüzle, kokusunu burnumuzla, tadını dilimizle, yumuşaklığını derimizle algılarız. Beş duyu organımızla algılayabildiğimiz bu özellikler, maddeyi niteleyen özelliklerdir.
1. Sertlik &#; Yumuşaklık
Sert Maddeler
Çizilmesi ve kırılması zor olan katı maddelere sert madde denir. Taş, mermer, çelik ve çivi gibi maddeler serttir.
Metaller sert maddelerdir ve elle şekil vermek çok zordur. Bir maddenin şeklini kolaylıkla değiştiremiyorsak o madde sert maddedir. Sert maddeler kolaylıkla bükülemez, sıkılamaz, ezilemez ve çizilemez. Sağlam olması gereken eşyalar sert maddelerden yapılır.
Yumuşak Maddeler
Kolaylıkla şekli değiştirilebilen maddeler ise yumuşak maddelerdir. Pamuk, oyun hamuru ve kumaş gibi maddeler yumuşaktır. Bu maddelere az bir kuvvet uygulandığında çok çabuk şekli değişebilir. Bazı maddeler uygulanan kuvvet kaldırıldığında eski şekillerine döner. Bu durum maddenin özelliğiyle ilgilidir.
2. Esneklik
Şekli kolaylıkla değişebilen maddeler esnek maddelerdir. Lastik, sünger gibi birçok maddeyi eğebilir, bükebilir, uzatabilir veya sıkıştırabiliriz. Bu şekilde maddenin şeklini değiştirebiliriz.
Esnek maddelereuygulanan kuvvet kaldırıldığında tekrar eski şekline döner.
Demir, taş, ağaç ve tahta gibi maddelerin şeklini elinizle sıkarak değiştiremezsiniz. Bu tür maddeler esnek değildir.
3. Kırılganlık
Cam, porselen gibi sert maddelerin esneklik özelliği yoktur. Herhangi bir etki sonucu kırılabilir. Böyle maddeler kırılgan maddelerdir.
Kırılgan maddelerin kırılganlık özellikleri aynı olmayabilir. Bazılarına az bir kuvvet uygulandığında çabucak kırılabilirken bazılarının kırılması için fazla kuvvet gerekir.
4. Pürüzlülük &#; Pürüzsüzlük
Pürüzlü Maddeler
Yüzeyleri düz olmayan dokunduğunuzda girintiler çıkıntılar hissettiren maddeler pürüzlü maddelerdir. Ceviz kabuğu, araba lastikleri, sünger, ağaç gövdesi pürüzlüdür.
Pürüzsüz Maddeler
Yüzeyleri düz olan, dokunduğunuzda kayma hissi veren maddeler pürüzsüz maddelerdir. Ayna, cam, kâğıt gibi maddelerin yüzeyleri pürüzsüzdür.
Maddelerin çok pürüzlü veya az pürüzlü oluşu kullanıldığı yerlere göre avantaj sağlar. Karlı ve buzlu havalarda arabalara kışlık lastik takılır. Kış aylarında altı kalın ve tabanı pürüzlü ayakkabılar tercih edilir. Bunların sebebi karlı ve buzlu yollarda kaymayı engellemektir.
Bazı durumlarda yüzeylerin daha az pürüzlü hâle getirilmesi gerekir. Zımpara; ahşap, metal, mermer, duvar gibi yüzeylerin pürüzlülüğünü azaltmak için kullanılır. Sıva işlemi duvarların yüzeylerinin pürüzlülüğünü azaltmak için yapılır.
5. Renk
Gökkuşağındaki renkleri, boya kalemlerimizi, meyveleri renklerine bakarak ayırt edebiliriz. Çevremizde aynı renklerde maddeler de vardır. Un, tuz, şeker beyaz renklidir ve renklerine göre ayıramayız. Bazen aynı meyve farklı renklerde olabilir. Örneğin farklı renkte elmalar vardır.
6. Koku
Pek çok maddenin kendine özgü kokusu vardır. Koklama duyumuzla maddeleri birbirinden ayırt edebiliriz. Nane, gül, vanilya, tarçın, soğan, sarımsak ve pek çok madde kokulu maddelerdir.
7. Tat
Çikolata tatlıdır, limon ekşidir, biber acıdır. Yemeklerin tuzunu tadına bakarak anlarız. Şeker, tuz gibi maddelerin ise renk ve şekilleri benzer olduğu halde tatları farklıdır.
Bazı Maddeler Vücudumuza Zara Verebilir
Maddeleri duyu organlarımızla ayırt edebileceğimizi öğrenmiştik. Ancak bazı maddeleri tatmak, dokunmak, bakmak veya koklamak sağlığımıza büyük zararlar verebilir.
- Temizlik malzemelerinin çoğunda zararlı maddeler vardır.
- Laboratuvarda bulunan maddeler yanıcı, yakıcı veya zehirli olabilir.
- Reçetesiz ilaç kullanmak sağlığımıza büyük zarar verir. Hatta hayati tehlikeye yol açabilir.
- Tüp gaz, doğalgaz, fabrika dumanları gibi gazları koklamak sağlığımıza ciddi zararlar verir.
- Çok sıcak veya çok soğuk maddelere dokunmak derimize büyük zararlar verebilir.
Maddelerle Çalışırken Güvenlik Önlemleri Alınmalıdır
Laboratuvarda, sınıfta veya günlük hayatta kullandığımız bazı maddeler sağlığımız için tehlikelidir. Bu sebeple güvenlik önlemleri sadece sınıflar ve laboratuvarlar için geçerli değildir. Bu güvenlik önlemlerinin alınması günlük yaşamımızda da çok büyük önem taşır.
3. sınıf Maddeyi Niteleyen Özellikler konusunu pekiştirelim.
3. Sınıf Fen Bilimleri Maddeyi Niteleyen &#;zellikler konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
LinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı Tipi
Madde 5 duyu organıyla algılanabilen; bölünebilen, ağırlığı ve hacmi olan ve belli bir yer kaplayan nesnelere madde denir. Diğer tanımıyla bir şeyi oluşturan ögeler madde olarak tanımlanmaktadır. Maddenin doğada bulunan farklı şekillerine maddenin halleri adı verilir. Katı, sıvı, gaz olarak doğada bulunan maddeler kendi içlerinde farklı gruplara ayrılır. 3. Sınıf konuları içerisinde bulunan maddenin halleri ve maddeyi niteleyen özellikler konu anlatımını derledik.
3. Sınıf fen bilgisi konuları içerisinde maddenin halleri ve maddeyi niteleyen özellikler ile ilgili konular bulunmaktadır. Doğada maddeler farklı şekilde bulunması maddenin hallerini ifade eder. Maddeler katı, sıvı, gaz olmak üzere üç halde doğada bulunur. Maddenin halleri duyu organlarıyla ayırt edilmektedir.
3. Sınıf Fen Bilimleri Maddeyi Niteleyen Özellikler Konu Anlatımı
Maddeler doğada katı, sıvı, gaz olmak üzere üç farklı şekilde bulunur. Çevremize de baktığımızda farklı şekillerde ve renklerde birçok madde görülür. Çevrede gördüğümüz her şey bir madde olarak isimlendirilir. Maddeler belli bir yer kaplar ve kendine ait özellikleri mevcuttur. Maddelerin özelliklerini duyu organlarımızla ayırt edebiliriz. Örneğin; limonun rengini gözümüzle, kokusunu burnumuzla, tadını dilimizle, yumuşaklığını derimizle algılarız. Beş duyu organımızla algılayabildiğimiz bu özellikler maddeyi nitelendiren özellikler olarak tanımlanmaktadır. Maddeler farklı özelliklere göre sınıflandırılır.
Sertlik- Yumuşaklık
Sert maddeler; Maddenin özelliklerden bir tanesi sertlik yumuşaklıktır. Çizilebilen, kırılabilen, katı maddelere sert maddeler denir. Sert maddelere örnek olarak; taş, mermer, çelik gibi sert maddeler verilebilir. Sert maddelere elle şekil vermek pek mümkün değildir. Bir maddenin şeklinin kolayca de değişememesi o maddenin sert bir özelliğe sahip olduğu anlamına gelir. Sert maddeler kolaylıkla eğilemez, çizilemez ya da bükülemez.
Sağlam olması gereken birçok eşya sert maddeden yapılmak zorundadır. Örneğin; buzdolabı, çamaşır makinesi, tencere, çivi gibi ürünler sert maddelerden üretilir.
Yumuşak maddeler; kolaylıkla şekil değiştiren maddeler yumuşak maddeler olarak tanımlanır. Oyun hamuru, yastık, pamuk gibi maddeler yumuşaktır. Yumuşak maddelere kuvvet uygulandığında şekli çabuk değişir. Bazı maddelere uygulanan kuvvet ortadan kalktığında eski şekillerine dönme özelliğine sahiptir.
Esneklik
Şekli kolay değişebilen maddelere esnek maddeler denir. Özellikle sünger, lastik gibi birçok madde esnek özelliğe sahiptir. Bu maddeler eğilebilir, bükülebilir özelliktedir. Bu şekilde maddenin değişmesi mümkün olmaktadır. Esnek maddelere uygulanan kuvvet ortadan kalktığında tekrar eski haline dönme özelliğine sahiptir.
Kırılganlık
Cam, porselen gibi sert maddelerin esneklik özelliği bulunmaz. Bu maddeler kırılgan özelliğe sahip maddelerdir. Bazı maddeler çabucak kırılabilen bir özelliğe sahip iken, bazı maddeler biraz fazla kuvvet uygulandığında kırılabilir özelliktedir
Pürüzlülük Ve Pürüzsüzlük
Pürüzlülük; dokunulduğunda kendini hissettiren, girinti ve çıkıntıları olan maddeler pürüzlü maddeler olarak tanımlanır. Araç lastikleri, ağaç gövdeleri gibi maddeler pürüzlü alanlara örnektir.
Pürüzsüzlük; yüzeyi düz olan dokunulduğunda kayma hissi yaşatan maddeler ise pürüzsüz maddeler olarak tanımlanır. Ayna, kağıt, cam gibi maddeler yüzeyleri pürüzsüz olan maddelerdir.
Renk
Renk, koku, tat gibi farklı özelliklere sahip maddeler bulunur. Çevremizde birçok farklı renkte madde bulunmaktadır. Aynı renklerden oluşan birçok üründe mevcuttur. Bazen aynı renkte ürünler tatlarıyla ya da kokularıyla ayırt edilebilir.
Koku
Her maddenin maddelerin kendine özgü bir kokusu vardır. Bazı maddeler koku duyusuyla ayırt edilebilir özelliğe sahiptir. Keskin kokulu maddeler; sirke, sarımsak, soğan gibi maddeler olabilmektedir.
Tat
Maddelerin farklı tatları bulunur. Örneğin; şeker tatlı iken, limon ekşi, biber ise acı bir tada sahiptir. Tatma duyusu dinimizle gerçekleştirilen bir duyudur. Şeker ve tuz renkleri benzer olduğu halde tatlarıyla ayırt edilebilen maddelerdir.