Malulen Emeklilik Avantajları
Hangisi avantajlı: Normal emeklilik mi, malül emekliliği mi?
SORU: Sayın ilgililer
Ben % 55 engelliyim. sosyal güvencem e tabi devlet memuru ve emekli sandığı. Kamuda mühendis kökenli şube müdürüyüm, 27 yıl 8 ay hizmetim var. Yaş açısından da emekli olmayı hak ediyorum.
Soracağım soru ise ben ikramiye ve maaş açısından malulen mi emekli olayım yani engelli yoksa normal dilekçemi verip emeklimi olayım hangisi benim için avantajlı olur. Cevaplarsanız seafoodplus.infoARIMLA
CEVAP: Sorunuz özelinde Malül olarak emeklilik mi avantajlı, yoksa normal emeklilik mi avantajlıdır? Konusunu sayılı seafoodplus.info Sandığı kuralları kapsamında değerlendirmekteyiz.
Normal emeklilik için memurun hizmet yılını ve yaşını tamamlaması gerekir.
Malulen emeklilik için de, memurun sağlık durumunun SGK. Sağlık Kurulu tarafından incelenmesi gerekir. SGK. Sağlık Kurulu memurun malul olduğunu kabul ederse, memurun 10 hizmet yılının bulunması yeterlidir.
Hem normal emeklilik aylığı ve ikramiyesinin hesaplanması, hem de malullük emekli aylığı ve ikramiyesinin hesaplanması aynıdır. Emekli Sandığı Kanununda farklı bir hesaplama bulunmamaktadır.
Hesaplama kriterlerinde memurun;
1- Hizmet Süresi
2- Derece ve Kademesi,
3- Göstergesi ve Ek Göstergesi,
4- Taban ve Kıdem Aylığı göstergeleri,
5- Başbakanlık Müsteşarı aylığı esas alınarak bulunan belirli tutar ( sayılı Kanunun Ek 70 nci maddesine göre hesaplanan tutardır)
6- Aylık ve ikramiyenin hesap edildiği, yani emekli olduğu tarihteki geçerli olan memur maaş katsayısı,
bulunur.
Normal emeklilik ve malulen emeklilikte bu sistem üzerinden bulunan tutarlar ödenir, herhangi bir vergi indirimi, ilaveli bir ödeme bulunmaz.
seafoodplus.info adresimizden maaş ve ikramiye tutarlarınızı hesaplayabilirsiniz.
Bizim hesaplamamızda normal emekli de olsanız, malulen emekli de olsanız güncel memur maaş katsayısı üzerinden alacağınız tutarlar;
TL. AYLIK, TL. İKRAMİYE
Şayet, 28 yılınızı tamamlarsanız, aylık tutarınız TL. ikramiye tutarınız da TL. olur, Ocak ayındaki artışlarla birlikte bu tutarlar biraz daha artar. Tavsiyemiz 28 yılınızı doldurduktan sonra ister normal emeklilik, isterse malulen emeklilik tercihinizi kullanabilirsiniz.
Bu Habere Tepkiniz
Malulen emekli nelerden faydalanır, vergi indiriminden faydalanabilir mi? Malulen emekli sosyal yardım alabilir mi?
Çal&#;&#;maya ba&#;lad&#;ktan sonra i&#; kazas&#;, hastal&#;k, engel gibi sebeplerle i&#; gücü dü&#;en bireylere malulen emeklilik ile erken emeklilik f&#;rsat&#; tan&#;n&#;yor. Bu ki&#;iler, kontrolleri alt&#;nda olmayan sebeplerden dolay&#; emekli olmak zorunda kald&#;klar&#; için de onlara belli ba&#;l&#; yard&#;mlar&#; alabilirler. Öncelikle, sigortal&#; çal&#;&#;an bireylerin malulen emekli olabilmesi için belli &#;art ve kurallar bulunuyor. Bu &#;artlar ki&#;inin mesle&#;i, sigorta tipi ve di&#;er birçok etkene göre de&#;i&#;iklik gösteriyor. Ancak temel kabul edilen ve herkesin sahip olmas&#; gereken üç &#;art var:
- Malulen emekli olacak ki&#;inin en az 10 y&#;l sigortal&#; çal&#;&#;ma geçmi&#;inin olmas&#;.
- Malulen emekli olacak ki&#;inin en az gün ödenmi&#; priminin olmas&#;.
- Malulen emekli olacak ki&#;inin i&#; gücünü, sigortal&#; çal&#;&#;maya ba&#;lad&#;ktan sonra, i&#; kazas&#;, hastal&#;k veya engel sebebiyle en az %60 oran&#;nda kaybetmi&#; olmas&#;.
Bu kurallar, bazen farkl&#; &#;artlar alt&#;nda de&#;i&#;iklik gösterebiliyor. Örne&#;in, a&#;&#;r engelli oldu&#;u raporlanan bir birey için 10 y&#;ll&#;k sigortal&#; çal&#;&#;an olma zorunlulu&#;u bulunmayabiliyor. Gerekli &#;artlar&#; sa&#;layan ve malulen emekli olma hakk&#; kazanan ki&#;iler ise birçok farkl&#; indirim ve haktan faydalanabiliyor.
Malulen emekli olan vergi indiriminden faydalanabilir mi?
Malulen emekli olma hakk&#; kazanan ki&#;iler vergi indiriminden faydalanabiliyor. Ancak kanunlara göre bu indirimden faydalanabilmek için malulen emekli ki&#;inin özür raporu ile yak&#;n&#;ndaki defterdarl&#;k ya da vergi dairesine ba&#;vuruda bulunmas&#; gerekiyor. Kanun'a göre malulen emekli olan ki&#;i çal&#;&#;ma gücünün en az %49 oran&#;nda kaybetmi&#;se gelir vergisinde engellilik indirimi uygulanabilir.
Malulen emekli nelerden faydalan&#;r?
Malulen emekli ki&#;iler, vergi indirimi ve muafiyeti gibi haklardan faydalanabiliyor. Buna ek olarak malulen emekli olan ki&#;inin engelli ve malul haklar&#;ndan yararlanabilmesi için sigortal&#; bir &#;ekilde çal&#;&#;&#;rken sakatlanmas&#; gerekir. Vergi indirimi d&#;&#;&#;nda malulen emeklilere Sosyal Yard&#;mla&#;ma ve Dayan&#;&#;ma Vak&#;flar&#; (SYDV) taraf&#;ndan herhangi bir sosyal yard&#;m yap&#;lmaz. Ki&#;inin a&#;&#;r engelli raporu varsa ve bu rapor sa&#;l&#;k kurulu taraf&#;ndan onaylanm&#;&#;sa, hanede ki&#;i ba&#;&#; gelirin ayl&#;k TL'den dü&#;ük olmas&#; ve bak&#;ma muhtaç olmas&#; durumunda bak&#;m ayl&#;&#;&#; için ba&#;vuru yapabilirler.
ANASAYFAYA DÖNMEK &#;Ç&#;N TIKLAYINIZ
Engelli &#;alışan Hakları
Engelli kadrosundan işe başlayanlar ile işe başladıktan sonra engelli olanlar engelli memur olarak aynı haklara sahip olurlar.
• İşe girişlerinde %60 ve üzerinde engel oranına sahip olanlar malulen emeklilik hakkına sahip değillerdir. Ancak işe girişten sonra engelli hale gelip %60 ve üzerinde çalışma gücünü kaybedenler malulen emeklilik hakkını elde ederler. Bu kişilerin en az 10 yıllık sigortalılık süresine sahip olmaları gerekir. Başkasının bakımına muhtaç hale gelen malul çalışanlar için bu süre aranmaz diğer şartların uygun olması halinde malulen emekli edilirler.
• Sonradan %60’ ın altında engel oranına sahip olanlar ile işe engelli kadrosundan girenler işe giriş tarihlerine göre erken emeklilik haklarını elde ederler. öncesi işe girmiş memurlar için Sayılı Yasa hükümleri, sonrası işe girenler için Sayılı Yasa hükümleri uygulanır. Buna göre 1 Ekim öncesi işe girmiş engelli memurların tamamı 15 yılda emekli olurken, sonrası işe girenler engel oranlarına göre kademeli ( sene arası) erken emeklilik hakkı elde ederler.
• İşe girdiklerinde engelli oldukları halde engel durumlarını beyan etmeyip engelli kadrosunda olmayanlar doğuştan ya da işe girmeden önce engelli olduklarını gösteren raporlarını Sosyal Güvenlik Kurumu ya ilettikleri takdirde uygun görülürse erken emeklilik hakkını alırlar.
•Doğuştan ya da işe girmeden önce malul durumda engelli oldukları Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca tespit edilenler (raporlarını sunmayıp sağlam olarak işe girenler) sonradan bu raporlarını sunduklarında da malulen emekli olamazlar.
TSK da çalışanların malulen emeklilik işlemlerinde maluliyet tespiti Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine göre yapılmaktadır. Engel oranı %60 ve üzerinde olanların malulen emeklilik hakkı elde edebilmesi için mutlaka Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine göre değerlendirilmesi ,dolayısıyla sağlık raporlarının tam teşekküllü asker hastanelerinden alınması gerekir.
TSK da engelli kadrosunda olan memurlar sonradan başka bir hastalığa bağlı engele sahip olurlarsa sadece bu engelin Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine göre değerlendirmesi sağlıklı çalışanların değerlendirildiği maddelere göre yapılır.
Asker hastaneler dışında alınmış sağlık raporlarının asker hastanelerde onaylanma şartı (TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine göre değerlendirilmesi) Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Muayene Yönergesine göre zorunludur.
Erken emeklilik ve maluliyet için alınmış raporların Sosyal Güvenlik Kurumu ya bağlı olan Sağlık Kurulunca değerlendirildiği, gerekirse tekrar raporlanma istenebileceğini ve son kararın bu sağlık kuruluna ait olduğu da bilinmelidir.
• İş Kanuna tabi olan engelliler de işe giriş tarihlerine göre düzenlenmiş kademeli erken emeklilik hakkına sahiptirler. Ancak erken emeklilik hakkı için 1 Ekim öncesi işe girmiş olanların mutlaka vergi indirimi hakkını almış olmaları gerekir. 1 Ekim sonrası işe giren SSK' lı çalışanlar ile Bağ-Kur ve Emekli Sandığına tabi çalışanlar vergi indirimi belgesi almak zorunda değildirler.
Bağ-Kur engelli emekliliği hakkı 1 Ekim sonrası sayılı yasa ile tanımlanmıştı.
İstihdam
Elli ve üzeri çalışanı bulunan özel sektör iş yerlerinde en az %3,kamuda %4 engelli personel çalıştırılması zorunludur. %3′lük yasal kotanın üzerinde engelli personel çalıştıran özel şirketlerin fazladan çalıştırdıkları engelli personele ait sigorta primlerinin tamamı Hazinece karşılanmaktadır.Engelli Memurun Tayin Hakkı
Devlet Memurları Kanunu 72 .Madde “İlgili mevzuatı uyarınca verilecek rapora göre kendisi, eşi veya birinci derece kan hısımlığı bulunan bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri engelli olan memurların engellilik durumundan kaynaklanan yer değiştirme taleplerinin karşılanması için düzenlemeler yapılır.”Memurlar çalıştıkları kurumlarda atama ve yer değişikliğini belirleyen kurum içi yönetmeliklere de tabidirler. Devlet Memurlarının Yer Değiştirmesi Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik Değişikliği 16 Ağustos "
Engellilik Durumuna Bağlı Yer Değişikliği
• EK MADDE 3- İlgili mevzuatına göre alman sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen memurlar ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan memurlar engellilik durumundan kaynaklanan gerekçelere dayalı olarak yer değiştirme talebinde bulunabilir.Not: Bakmakla yükümlülük Sosyal Güvenlik Kurumu yönünden çalışanın üzerinden sağlık yardımından yararlanma şartıdır. (Ayşe Sarı)
Bu kapsamdaki talepler bu Yönetmelikte yer alan kısıtlayıcı hükümlere tabi olmaksızın kurumların kadro imkanları ve teşkilat yapıları dikkate alınarak karşılanır ve bu haktan bir defadan fazla yararlanılamaz.
Not: Bir kereye mahsus bu haktan yararlanan memur tekrar atama istediğinde engellilik nedeniyle atama talep seafoodplus.info durumda yönetmeliğin diğer hükümlerine tabi olur. (Ayşe Sarı)
Memurun kendisinin veya beraber yaşadığı eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının engellilik durumunun tedavisi sebebiyle yer değişikliğini talep etmesi halinde, yer değiştirme suretiyle atama yapılacak yerin, memurun ve bu fıkra kapsamındaki yakınlarının engellilik durumuna uygun olması esastır. Engellilik durumu devam ettiği sürece kurumlarca isteği dışında memurun yeri değiştirilmez. Engellilik durumu ortadan kalkan memurlar hakkında bu Yönetmelikte yer alan diğer hükümler uygulanır."
Engelli Memurun Nöbet Durumu
Engelli memura kendi isteği dışında gece nöbet ve fazla mesai hizmeti yaptırılamaz. (Devlet Memurları Kanunu)Engelli Çalışanlara Erken Emeklilik
%40 ve üzeri çalışan tüm engellilere erken emeklilik hakkı verilmiştir. 1 Ekim öncesi işe girenler için 15 yıl, 1 Ekim sonrası işe girenler için engel oranlarına göre kademeli erken emeklilik hakkı getirilmiştir.Engelli Çalışanların Gelir Vergisi İndirimi
%40 ve üzeri tüm engelli çalışanlar gelir vergisi indiriminden yararlanıseafoodplus.info için engelli raporu,çalışma belgeleri ile ilgili vergi dairesine bir dilekçe ile başvurulmalıdır.Engel oranı:
• % arası olanlar seafoodplus.info,
• % olanlar seafoodplus.info,
• %80 ve üzerinde olanlar seafoodplus.info vergi indiriminden yararlanır.
Engelli Memurun İzin Hakkı
• Mayıs Engelliler Haftasının ilk günü ile 3 Aralık Dünya Engelliler Gününde kamuda görev yapan tüm engelliler idari izinli sayılır.• Olumsuz hava koşulları nedeniyle valiliklerce okulların tatil edilmesi halinde aynı bölgedeki kamu görevlisi engelliler, ayrıca bir talimat ve talebe gerek kalmadan, belirlenen tatil süresince idari izinli sayılacaktır. ’’ Devlet Memurları Kanunu Madde Ancak engelliler için; engel durumu, hizmet gerekleri, iklim ve ulaşım şartları göz önünde bulundurulmak suretiyle günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri ile öğle dinlenme süreleri merkezde üst yönetici, taşrada mülki amirlerce farklı belirlenebilir.
• Görme engelliler ,az görenler,gece körlüğü olanlar ve yürüme engelliler kış saati uygulanan,mesai saatleri bitiminin akşam karanlığına denk geldiği sürece mesai başlangıç ve bitiş saatlerinin düzenlenmesini talep edebilirler.
Devlet Memurları Kanunu Madde Engelli memurlara da isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası görevi seafoodplus.info göre engellilerin çalıştırılamayacağı saatler akşam ile sabah arasındaki saatlerdir. Bu saatler İş Kanununda yer aldığı gibi Devlet Memurları Kanununda yer almaz. Ancak bu konuda Devlet Personel Başkanlığının 18 Eylül tarihli mütalaası bu saatleri teyid etmekte ve memurlar için de İş Kanununda belirtilen saatlerin ana alınması gerektiği ifade edilmektedir.
Not: Memurlar için gece saatlerinin tanımlanmasına ait görüş talebi SİME-SEN tarfından yapılmıştır. Anayasa Madde 2. Fıkra:’’Bedenî veya ruhî yetersizliği olanların çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar''.
Yetim Maaşı
Engelli çocuğun engel oranının %60 ve üzeri olması halinde çalışan anne ya da babasının vefatı halinde çocuğa yetim maaşı bağlanıseafoodplus.info ve babasının her ikisin de memur olması halinde;sadece talep halinde maaşı yüksek olan anne ya da babasının üzerinden maaş bağlanıseafoodplus.info ve babası ayrı sigorta kollarında iseler (biri SSK,diğeri Emekli Sandığı) malul çocuk her ikisi üzerinden yetim maaşı alıseafoodplus.infoi çocuğun engel oranı %60’ın altında ise engelli çocuk Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından malul olarak kabul edilmediği için çocuğa yetim maaşı bağlanmamaktadır.Eylül Torba Yasa ile Sayılı Yasanın ilgili maddesindeki malul kelimesi yerine ‘’ağır engelli ‘’ifadesi yazılmıştır. Buna göre yetim aylığı bağlanma şartı çocuğun ağır engelli olması ile mümkün olabilecektir. Anne veya babasının üzerinden sağlık yardımına devam etme hakkı olan kız ve erkek çocuklar çalışmaya başladıklarında anne veya babalarının vefatı halinde yetim aylığı hakkını seafoodplus.info işten çıktıklarında yetim aylığı tekrar bağlanıseafoodplus.info durumun bir istisnası anne ya da babası 1 Ekim öncesi vefat edip yetim aylığı başlanmış olan yetim çseafoodplus.info çocuklar çalışsalar bile yetim aylığı alıseafoodplus.info emekli olduklarında kesilir.
Yetim kız ve erkek çocuklardan ağır engelli olup yetim aylığına devam edenler evlenseler dahi yetim aylıkları kesilmez.
Özel Sektörde Çalışan Engelliler
Engellilerin çalıştığı kamu kurum ve kuruluşu özelleştirme kapsamındaysa, kapatma ve tasfiye halleri dışında engelli çalışan işten çıkartılamaz .Kapatma veya tasfiye halinde işine son verilen engelli vatandaşlar ildeki Türkiye İş Kurumuna başvurmalıdır. Bu durumda iş kaybı tazminatı, kurumun diğer çalışanlara tanıdığı hakların iki katı oranında ödenmektedir.Malulen Emeklilik
İşe girdikten sonra engelli hale gelenlerden engel oranı%60’ın altında olanlar engelliler için erken emeklilik hakkını alırken, engel oranı (iş gücü kaybı oranı) %60 ve üzeri olanlar Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından malulen emeklilik hakkını alırlar.TSK’ da çalışanlar malulen emeklilik için 3 Ağustos tarihli Maluliyet Yönetmeliğinin Maddesine göre:(4) Maluliyet kararlarında; b)’’ Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde çalışan askeri ve sivil personel ile askerlik görevi ile yükümlüleri için, 8/10/ tarihli ve 86/ sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği ana alınır’’ ifadesine dayanarak malulen emekli olurlar
• EKPSS Yönetmeliği Madde 16 ? (1) Kamu kurum ve kuruluşları çalışma yerlerini ve eklentilerini, engellilerin erişebilirliğine uygun duruma getirmek, engellilerin çalışmalarını kolaylaştıracak gerekli tedbirleri almak ve engellilerin görev yaptıkları kadronun gereği olan işleri yapabilmeleri için engel durumlarına göre gerek duyulan yardımcı ve destekleyici araç ve gereçleri temin etmek zorundadır. (2) Engelliler, engelliliklerini artırıcı ve ek engel getirici işlerde çalıştırılamaz.
Malul ve engelli nasıl emekli olur?
Emekliliğe ilişkin çokça sorulan sorulardan biri, sağlığını yitirenlerin erken emekli olup olamayacağı konusunda. Hastalanan, ameliyat olan ve rapor alıp işine devam edemeyenlerin aklında nasıl emekli olacakları sorusu vardır. Sosyal güvenlik mevzuatımız kimlerin sağlık sorunları sebebiyle erken emekli olabileceklerini düzenlemiştir. Bu çerçevede, iki emeklilik kavramı öne çıkar. Bunlardan ilki ‘malulen emeklilik’, diğeri de ‘engelli hakkıyla emeklilik’ kavramıdır. Malulen emeklilik ile engelli emekliliği arasında bazı farklar vardır.
Her malul engellidir
Malulen emekli olabilmek için gerekli ilk ve en önemli şart, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporudur.
Bu raporun alınabilmesi için kişilerin ilk olarak bulundukları il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekir. Kişiler doğrudan hastaneye başvurarak rapor almak yerine SGK’ya başvurarak sevklerini gerçekleştirmelidirler.
Sevkin SGK üzerinden yapılmasının nedeni, yalnızca sağlık kurulu raporunun malullük aylığı almak için yeterli olmamasıdır. Kişi, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğunu belgelese bile en az gün prim ödemesi yoksa veya prim ödemesini borçlanma ile güne tamamlayamıyorsa malullük aylığı alamaz. Yani, malul sayılmak, malullük aylığı almaya yetmez.
Ancak kişinin çalışma gücünde en az yüzde 60 kaybın olması, bu kişinin engellilik oranının da en az yüzde 40 olacağını gösterir. Bu nedenle her malul engellidir. Ancak her engelli malul sayılmayabileceği gibi, her engelli de malullük aylığı alamaz. Çünkü yüzde 40 engelli olan bir kişinin çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olmayabilir.
5 yıl prim ödenmiş olması şart
Malullük aylığı alabilmek açısından ikinci şart, kişinin malullük için gerekli sağlık kurulu raporunu almak üzere SGK’ya başvurduğu tarihte en az gün ödenmiş priminin olmasıdır.
Yani, malullük aylığı talep eden kişilerin SGK’ya başvurdukları tarihte en az 5 yıl prim ödemiş olmaları gerekmektedir. Aksi takdirde, sevk işlemleri yapılamaz ve bu kişiler malullük aylığı da alamazlar.
gün borçlanmayla tamamlanır
Malulen emekli olma talebinde bulunan kişinin başvuru tarihinde gün primi yok fakat borçlanabileceği bir süre varsa ve bu süreyi borçlanması halinde prim günü sayısı ’e ulaşıyorsa, bu durumda SGK sevk işlemini gerçekleştirmektedir.
10 yıl koşulu herkes için geçerli değil
SGK’dan aldığı sevk ile birlikte başvurduğu sağlık kurulu tarafından çalışma gücü kaybı belirlenen sigortalının raporunda ‘başka birisinin sürekli bakımına muhtaç’ ibaresi yer alıyorsa, bu durumda malullük aylığı bağlanması için en az 10 yıldır sigortalı olma koşulu aranmamaktadır.
Yani, malullük aylığı alınabilmesi için 10 yıldır sigortalı olma koşulu bütün maluller için gerekli değildir. Malul kişi eğer başka birisinin sürekli bakımına muhtaç durumda ise 10 yıldır sigortalı olma koşuluna tabi olmaksızın malullük aylığı alabilir.
Ancak sağlık kurulu raporunda bu yönde bir ibare bulunmuyorsa, bu durumda sigortalının malul sayılabilmesi için hem 5 yıl ödenmiş priminin olması, hem de en az 10 yıldır sigortalı olması gerekir.
Örnek olarak ilk kez 30 Ağustos tarihinde sigortalı olmuş bir kişi, 30 Ağustos tarihine kadar gün prim ödemiş ve çalışma gücünü en az yüzde 60 oranında kaybetmişse malul sayılır ve malullük aylığı alabilir.
Bu nedenle, işverenlerin sigorta girişlerini yapması çok önemlidir. Çalışmaya başladığı halde sigorta girişi yapılmayan kişiler bir sağlık sorunu ile karşılaştıklarında sigortalılık süreleri tamamlanmadığı için malullük aylığı alamayabilirler.
Malullük aylığı alamayanlar
Malulen emekli olamayan bir kişi engelli hakkıyla emekli olabilir. Malulen emeklilikte sigortalılık süresi ve prim koşulunu yerine getiremeyen kişiler, engellilik tespiti yaptırarak engelli emekliliğinden yararlanabilirler.
Engelliler, engellilik oranı ve ilk kez sigortalı oldukları tarihe göre emeklilikte farklı koşullara tabidirler. İlk kez 1 Ekim ve sonrasında sigortalı olan engelliler, SGK’dan alacakları sevk ile yetkili hastanelerden aldıkları sağlık raporlarındaki çalışma gücündeki kayıp oranına göre emekli olurlar. Bu açıdan, sağlık kurulu raporuna göre çalışma gücü kaybı;
- Yüzde 50 ila yüzde 59 arasında olan sigortalılar 16 yıllık sigortalılık süresi ve en az gün,
- Yüzde 40 ila yüzde 49 arasında olanlar ise 18 yıllık sigortalılık süresi ve en az gün şartlarını yerine getirdiklerinde emekli olabilirler.
1 Ekim ila 1 Ocak arasında ilk kez sigortalı olan engelliler için kademeli geçiş ile belirlenen emeklilik koşulları tablodaki gibidir. İlk kez sigortalı olunan tarih ilerledikçe emeklilik için geçerli koşullar ağırlaşmaktadır.
1 Ekim öncesinde sigortalı olan engelli erken emekli olur
İlk kez 1 Ekim öncesinde sigortalı olmuş engelliler, engellilik nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış olduklarını vergi daireleri veya defterdarlıklar tarafından sevk edildikleri ve Sağlık Bakanlığı’nca belirlenen yetkili sağlık kurumlarından aldıkları raporla tespit ettirmeliler. Engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlanan sigortalılardan 6 Ağustos tarihi itibarıyla 12 yıl ve daha fazla sigortalılık süresi bulunanlara, engellilik derecelerine göre kademeli geçiş ile emeklilik hakkı sağlanmıştır. Ancak bu tarihten sonra ilk kez sigortalı olanlar için aşağıdaki koşullar geçerlidir:
- Engellilik oranı yüzde 80 ila yüzde arasında olanlar için 15 yıl ve gün.
- Engellilik oranı yüzde 60 ila yüzde 79 arasında olanlar için 18 yıl ve gün.
- Engellilik oranı yüzde 40 ila yüzde 59 arasında olanlar için 20 yıl ve gün.
6 Ağustos tarihinden önce sigortalı olanlar ise emeklilik için kademeli geçişe tabi tutulmuşlardır. 6 Ağustos tarihi itibarıyla 12 yıl ve daha fazla sigortalılık süresi olanlar eski hükümlere göre, yani 15 yıl ve gün prim koşulunu yerine getirerek emekli olabilirler. Ancak 6 Ağustos tarihi itibarıyla 12 yıldan az sigortalılık süresi bulunanlar için engellilik dereceleri göz önüne alınarak kademeli bir geçiş süreci öngörülmüştür.
YARIN: Prim borçlanması ve emeklilik