Tüm araba kullanıcılarının tercih ettiği bir vites türü vardır. Kimi kullanıcılara otomatik vites araç tercih ederken, kimileri de manuel vites araçlara yönelmektedir. Bunun kimi zaman teknik sebepleri bulunurken kimi zamanda kullanıcıdan kullanıcıya sübjektif sebepleri olabilmektedir.
Bu içerikte bu tartışmanın taraflarından olan otomatik vites arabalar üzerine bazı bilgiler sunacağız. Sunulan içerik; “Otomatik vites daha iyidir!” veya “Otomatik vites daha kötüdür!” mesajını taşımayıp teknik bilgilendirme amacı taşıyacaktır.
Otomatik araçları kullanırken ne yapılmalı, nelere dikkat edilmeli aşama aşama sizin için anlattık.
Araca ilk binildiği anda birkaç noktaya dikkat etmek gerekir. Kalkışa geçmeden önce herkesin emniyet kemerleri takılı olmasıdır. Daha sonrasında konforunuza uygun olarak koltuk, aynalar ve direksiyon ayarlanmalıdır. Marş çevrilmeden önce el freni çekili ve vites P konumunda olmalıdır.
Marş çevriminin ardından sağ ayak ile frene basarak vites D konumuna getirilmelidir. Daha sonrasında el freni indirilmeli ve yine sağ ayak ile gaz pedalına hafifçe basılmalıdır. Vites değişimi tamamen aracın kendi içerisinde yapılacağı için kalkış için farklı bir vites aksiyonu alınmasına gerek yoktur. Tek dikkat edilmesi gereken sert şekilde kalkmaktan kaçınmaktır. Aksi senaryoda otomatik vites araçlar manuel araçlara göre daha hızlı şekilde zarar görebilirler.
Otomatik araba ile geri geri gitmek için ilk olarak fren yardımı ile durmak gerekmektedir. Hemen ardından vites R konumuna getirilerek gaz yardımı ile geri geri gitmek mümkündür.
Araç park aşamasını tamamlamanın ardından fren yardımı ile araç durdurulmalıdır. Hemen ardından vites P konumuna getirilmeli ve ardından el freni çekilmelidir. Sürüş sırasında risk barındırmamak için araç tamamen durmadan P veya R konumlarına geçişten kaçınılması gerekir.
Yokuşta otomatik vites arabalar ile hareket etmek manuel araçlara oran ile daha konforludur. Araçların sadece fren ve gaz yardımı ile vites üzerinde aksiyona gerek kalmadan inmesi ve çıkması kullanıcı için fazla iş yükü doğurmaz. Yokuş inişinde manuel vitese geçerek düşülebilir ya da fren yardımı ile kontrol yapılabilir. Çıkışta ise yine vitesi artırmaya gerek kalmadan sadece gaza basarak konforlu şekilde sürüş mümkündür.
Aracın kaç vites olduğu kullanılacak araç marka ve modeline göre değişmektedir. Bunun yanı sıra otomatik araba vitesleri için genelleme yapılır ise 4 farklı temel vites konumu ve sabit vites konumları bulunduğu söylenebilir.
Temel Vites Konumları ve Özellikleri
P vites konumu: Park konumu olarak adlandırılmakta ve bu sebeple “P” harfi ile simgelenmektedir.
R vites konumu: Geri vites olarak adlandırılmaktadır, geri geri gitme için kullanılır. İngilizce “Reverse” kelimesinin kısaltımıdır.
N vites konumu: Boş vites olarak adlandırılmaktadır. İngilizce “Neutral” kelimesinin kısaltımıdır.
D vites konumu: Sürüş vitesidir, araç hareket halinde iken bu vites konumuna getirilir. İngilizce “Drive” kelimesinin kısaltımıdır.
Sabit vites konumlarına gelirsek;
1 Konumu: Bu konum kimi araçlarda “L” olarak ifade edilmektedir. Manuel araçlardaki seafoodplus.info karşılık gelen bu viteste maksimum olarak 30 km/s hıza ulaşmak mümkündür.
2 Konumu: Bu viteste araç 3. Vitese geçiş yapmadan maksimum 60 km/s hıza kadar çıkmaktadır.
3 Konumu: Kimi araçlarda “D3” olarak gösterilen bu konumda araç km/s hızın üzerine çıkmadan seyir eder.
Eğer uzun süre manuel vites araç kullanılmış veya ilk defa otomatik vites araba kullanılıyor ise bazı noktalarda dikkatli olmak gerekmektedir. Otomatik araç için arıza ve kullanımda kaza ihtimallerini ortadan kaldırmak için dikkat edilmesi gereken noktalar bu bölümde yer almaktadır.
Manuel araç kullanan veya yeni kullanmaya başlan bireylerde otomatik aracı iki ayak ile kullanma davranışı gözlemlenebiliyor. İki ayak ile kullanım debriyaj sebebi ile manuel araçlar için gerekli olsa da otomatik araç için önerilmemektedir. İki ayakla kullanılması halinde krizi durumlarında iki ayak ile hem gaza hem de frene basılması sıkça karşılaşılan bir durum. Bundan dolayı fren sıvısı, şanzıman sıvısı ve tork konvertörü zarar görmekte. Bunu engellemek için tek ayakla kullanmak gerekiyor.
Herkesin bileceği üzere araba kullanımında tek el direksiyonda iken diğer elin viteste olduğu görüntü oldukça alışıldık bir durumdur. Manuel araçlar için kullanım kolaylığı sağlayan bu davranış, otomatik vitesli araba kullanımında zararlıdır. Uygulanan baskı şanzıman dişlilerine uzanan bir dizi olayı tetiklerken günün sonunda şanzımanda hasar oluşabilmektedir.
Trafikte beklerken veya aracı çalışır halde bırakırken vitesin D konumunda olmaması gerekir. Bulunulan senaryoya göre P ve N konumlarını kullanmak gerekir. Park halinde beklerken P konumu oldukça idealdir. Aksi takdirde vites D konumunda uzun beklemeler aşırı ısınma sonucu şanzıman başta olmak üzere bir dizi iç donanıma zarar verebilir.
Otomatik araç sürücülerinin birçoğu boş viteste yakıt tasarrufu olacağını düşünse de durum böyle değil. Boş vitesi kullanımı yakıt tasarruf yapmadığı gibi frenler üzerindeki kontrolü devre dışı bıraktığı için büyük kaza riski de barındırmaktadır. Manuel araç kullanıcıları için gerekli olan bekleme ve yokuş inerken vitesi boşa alma durumu otomatik araçlar için yapılmaması gereken bir aksiyondur. Bu gibi durumlarda vites D konumunda bırakmak hem araç için hem de kaza riskini en aza indirmek oldukça önemlidir.
Otomatik arabanın çalışması hakkında detaylı fikir sahibi olmak için şanzıman yapısına dikkat etmek gerekir. Otomatik şanzımanlardaki dişli yapısı manuel veya yarı otomatik araçlardan biraz daha farklıdır.
Otomatik şanzıman sistemlerinde en önem arz eden kısımlardan biri gezegensel dişli sistemidir. Güneş dişlisi, gezegen dişliler ve halka dişliler olmak üzere işi yapan üç farklı sınıf bulunur. Bu sistemlerde iki giriş bulunurken, motordan gelen güç 2 girişten geçerek tek çıkışa yönlendirilir. Hızlanmak için halka dişlisinin hızı güneş dişlisine oranla artırılır. Geri vites konumunda ise güneş dişlisi tam tersi istikamete göre hareket eder.
Mil kısmında ise giriş mili, ara mil ve çıkış mili olmak üzere üç bölüm bulunurken güç aktarımı birçok diskten oluşan kavrama takımları kullanılır. Kavrama takımı sayesinde çıkış gücü (hız oranları) aktarılmaktadır. Giriş mili güneş dişlisini döndüren kısımken çıkış hızı giriş hızının 1/3’ü kadar olur.
Bu gibi birçok dişli sisteminin her viteste farklı aksiyonlar alması otomatik araba yapısının nasıl çalıştığını ortaya koymaktadır. Kısa şunu söylemek mümkündür; dişli sistemlerinin yapıları ile beraber güç üretimi ve hız elde edimi sonrası yapı kendi kendine vitese gerek duymadan farklı seviyelere geçiş yapabilir. Tek istisna geri geri gitme aksiyonudur. Geri geri gitmek sadece güneş dişlisinin terse hareketinde meydana geldiği için vitesi R konumuna getirmek gerekir.
Manuel araçlarda aracın Stop konumuna gelmesi alışılageldik bir durum olsa da otomatik araçlar için durum tam tersidir. Otomatik araba sürücüleri, bu gibi durumlarda dikkatli olmalıdır. Manuel araçların aksine otomatik araçların stop etmesi bir dizi arıza veya kalitesiz yakıt kullanımı sebebi ile gerçekleşmektedir.
Detaylı şekilde otomatik araba stop nedenleri:
,
,Otomatik vites arabalar nasıl çalışır? Otomatik araçlar nasıl kullanılır ve kullanırken nelere dikkat etmek gerekir tüm detayları ile sizin için anlattık!
Yazar : Çetaş Dijital
ARAÇ KİRALAMA HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER
Araba kiralama, günümüzde çok tercih edilen bir ulaşım şeklidir. “Araç satın alıp ne yapacağım, zaten buralarda pek durmuyorum” cümlesi, araç sahibi olmamak için geçerli bir neden haline geliyor durum böyle olunca.
Ekleme Tarihi:
İNCELE
MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ (MTV) NEDİR?
Motorlu Taşıtlar Vergisi, yılda iki kez olmak üzere araç sahiplerinin araçları için devlete ödemiş olduğu vergidir.
Ekleme Tarihi:
İNCELE
Düz vitesli arabalarda 3 ayr pedal bulunur. Bunlar debriyaj, fren ve gaz pedaldr. Sürücü vitesi deitirmek istedii zaman debriyaj pedalna basarak vites dilerini ayrmak zorundadr. Vitesi gerekli olan hza uygun vitese getirdikten sonra, yumuakça debriyaj brakarak hza uygun viteste harekete devam eder.
Durma ve yavalama annda da vites ufaltmak gerekir. Debriyaja basarak uygun olan vites kullanlmas gerekir. Vites kolunda, vitesin hangi yolla deitirilecei de gözükmektedir. Sol ya da sa tarafa hareketlerle vites deitirilebilir.
Düz vitesli araba nasl kaldrlr diye merak ediyorsanz, öncelikle aracn viteste olup olmadna baklmas gerekmektedir. Aracn bota olduunu vites deiimini deneyerek kontrol edebilirsiniz. El freni çekili ise bota da çaltrmak mümkündür. Ancak debriyaja basarak çaltrmay alkanlk olmas açsndan önermekteyiz.
Debriyaja basmak istemiyorsanz, el freninin çekili olduundan mutlaka emin olun ve aracn bota olduunu kontrol edin, ondan sonra mara basn.
Düz vitesli bir arabayla yoku olmayan bir yerde kalk yaparken, ayak öncelikle frenin üzerinde olmaldr. Frenden aya çektiimizde ileri geri hareket olmuyorsa, debriyajdaki ayak yumuakça çekilir. Kavram noktasn hissedene kadar ayanz çekmeniz gerekmektedir. Ayak orada tutulur, gaza hafifçe basarak aracn hz artmaktadr. Debriyaj tamamen çektiinizde araç artk seafoodplus.infoedir. Vites deiimi srasnda da ayn ilemleri yaparak, bir üst vitese araç geçilmi olur.
Özellikle yeni araç kullanmaya balayanlarn,debriyajdaki kavrama noktasn iyi pratikler yaparak anlamalar, çok daha hzl araç kullanmalarn salayacaktr.
Düz vitesli otomobillerde vites geçiinde dikkat edilecek ey, vites devir aralklarnn uygun olmasdr. Örnein; birinci viteste giderken debriyaj yumuakça brakp, kavrama yapldn gördükten sonra ayak tamamen çekilebilir ve vites geçii yaplr.
Virajlardan önce ayak frendedir, vites ufaltlr, debriyaj braklr. Yavalamamz gereken yerlere gelirken, mutlaka yavalayp vitesi düürmek gerekir.
Vites deiimi yaparken akc olmak, gözü yoldan ayrmamak gerekir. Vites deitirirken vitese bakyorsak, bunun pratiini trafik dnda bir yerde yapmak ve trafii bak aksatmamak gerekir.
Yoku yukar dururken, ayak mutlaka frende olacak ya da el freni çekili pozisyonda durulacaktr. Debriyaj ömrünün çabuk bitmemesi açsndan el freninin kullanlmasn önermekteyiz. Otomobil birinci vitese alnr, ayak debriyajdadr, frenden gaza götürürken biraz hzl hareket etmek gerekir.
Yoku kalk srasnda araç birinci vitese alnr. Patinaj olmamas ve motor gücünün yere iyi verilebilmesi için el freni çok iyi bir yardmcdr. El freni çekili ve araç birinci vitestedir. Debriyajdaki aya çekerken, sa ayan frende kalmasna gerek yoktur. Ayak gazn üzerine gelir, hafif gaz verilir. Debriyajn kavramas hissedilirken, aracn arka ksmnn yere çöktüü görülür. El freni indirildiinde aracn yürüdüünü göreceksiniz.
Eer dik bir yokusa ve yaknnzda araç varsa, gazn iddetini biraz daha arttrmakta fayda vardr. Ama debriyaj brakmay biraz hzl yaparsanz patinaj oluabilir.
Düz vitesli otomobillerde yakt tasarrufunu arttran tercihler, hzl bir ekilde bir üst vitesi kullanmak, fazla gaza basmamak, dizel otomobiller için - devir araln, benzinli otomobillerde - devir araln kullanmaktr.
Yoku çkarken gaz biraz daha arttrmak gerekmekte, burada üst vites yerine alt viteste olmak önemlidir. Yoku aa yol kesimlerinde, vitesi hzl bir ekilde büyütüp gaza basmazsak, yakt tasarrufunu da oldukça iyi bir ekilde baarabiliriz.
Düz vitesli arabalar kullanlrken yaplmamas gereken hatalar arasnda vites deiimlerinin çok üst devirlerde deitirilmemesi yer alr. Bu motorun zorlanmasna neden olur.
Uzun yolda daha az yakt tüketmek için, aracn en üst vitesine alndnda gaza çok az basarak gitmeye çalrsanz, sizin için en düük yakt tüketimi gerçekleecektir.
Vites deiimleri düzlüklerde yaplmaldr. Viraja gelmeden önce yavalamanz, vitesi ufaltmanz ve ondan sonra viraja girmeniz önemli bir noktadr.
Düz vitesli araçlarda, bir arac sollamak istiyorsak, öncelikle motor devrinin çok düük olmamas gerekir. Bu nedenle de 4. vites yerine, arac belki 3. vitese almak gerekebilir.
Sollama yaparken sinyal verilir ve yolun uygunluu kontrol edilir, ardndan yava olan aracn yanndan geçi yaplabilir.
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ
Bir yokuşu çıkarken trafiğin arkasında durmak zorundaysanız, aracınızın geriye doğru kaymaya başlamadığından emin olmanız gerekir.
Birçok sürücü eğim üzerinde kendilerini sabit tutmak için debriyaj kavrama noktasında tutarak bunu yapacaktır.
Ancak, bunu yaparak, debriyaj diskinizdeki sürtünme malzemesini yakarsınız çünkü debriyaj bir hızda dönerken motorun basınç plakası başka bir hızda hareket ediyor.
Dahası, kavrama noktasını zamanında bulamazsanız, arkadaki arabaya çarpabilirsiniz.
Eğer durdurmak zorundaysanız, hareket etme zamanı gelene kadar aracınızı hareketsiz tutmak için el frenini uygulayın.
Bugün, birçok manuel araba yokuş kalkış desteği teknolojisi ile birlikte üretiliyor.
Fren serbest bırakıldıktan sistem birkaç saniye arabanın geriye gitmesine izin vermeyerek, arabayı hareket ettirmek içim gaz pedalına zaman veriyor. Ancak eski nesil arabalarda böyle bir teknoloji olmadığı için biraz daha dikkatli olmalısınız.
Aracınızın sahip olduğu vites türü, sürüş deneyiminizi doğrudan etkileyen özelliklere sahiptir. Kolaylıkların yanı sıra kimi sürücüler için otomobil kullanmanın zevklerinden sayılan zorluklar, yakıt tüketimi hakkındaki gerçekler ve daha birçok konu otomatik ve manuel vites arasındaki farkları gözler önüne seriyor. Sürüş farklılıkları açısından bakıldığında manuel vitesli araçlarda hız değiştikçe sürücünün artan sorumluluğu dikkat çekiyor. Devrin her artış ve azalışında sürücünün doğru vites değişimlerini yapması gerekiyor. Otomatik viteste ise sürücünün hız değişimlerinden sorumlu olmadığı bir seyahat mümkün. Otomobil kullanmaya yeni başlayan sürücüler için öğrenme ve alışma süreci gerektiren manuel vitesin aksine otomatik vitesli araçlarda öğrenme süresi azalıyor. Arabanın kalkışı için gaz, debriyaj ve fren pedalını bir arada kullanmayı gerektiren manuel vites sistemleri, otomatik sistemlerde yerini ayağın fren pedalından çekilmesinin yeterli olduğu tek bir harekete bırakıyor. Manuel vitesli araç sahipleri, trafikte aracın kontrolünün kendilerinde olmasını tercih ettiklerini belirtirken, otomatik vitese sahip sürücüler ise yoğun trafikte kolay manevra ve kalkışlar yapmanın konforunu yaşıyorlar. Şanzıman türleri arasındaki tercihleri, kişisel eğilimler ve sürüş alışkanlıkları belirlese de yapılan araştırmalar otomatik vitesli araç kullanıcılarının trafikte çok daha sakin, rahat ve stresten uzak olduğunu gösteriyor.
Otomatik vites ve manuel vites arasındaki farklar söz konusu olduğunda, yakıt tasarrufu hakkındaki farklı görüşlerle karşılaşmak mümkün. Otomatik vitesli otomobillerin, manuel vitesli araçlara göre daha fazla yakıt tükettiğine dair görüşler, son yıllarda bunun tam aksini söyler nitelikte. Yakıt tüketimi araçların türüne, modeline, yakıt türüne ve kullanım amaçlarına göre değişse de yakıt tasarrufu sürücünün otomobil kullanma alışkanlıkları ve tecrübesiyle de oldukça ilgili. Manuel vitesli araçlarda yakıt tasarrufu sağlamak ve motorun uzun süre yüksek devirde çalışmasını engellemek için vites geçişleri doğru zamanda yapılmalıdır. İdeal zamanda yapılmayan vites değişimleri, sanılanın aksine manuel vitesli araçlarda otomatik vitesli araçlara göre çok daha fazla yakıt tüketimine neden oluyor. Yeni nesil otomatik vites teknolojileri, sürücü faktöründen bağımsız olarak çalışırlar ve motorun ihtiyacına uygun vites değişimini en doğru zamanda yapabilirler. Yüksek devirde uzun süre çalışması önlenen bir motor, böylece yakıt tasarrufunu beraberinde getirir. Türü ne olursa olsun, tüm araç motorları çalıştığı andan itibaren yakıt tüketiyorlar ve emisyon değerlerine etki ediyorlar. Bir otomobilin düşük emisyon değerlerine sahip olması, onun hava kirliliğine çok daha az etki ettiğini gösteriyor. Manuel vitesli ve otomatik vitesli araçlara çevreci bir gözle bakıldığında, veriler genel sıralamada otomatik vitesli otomobillerin manuel modellere göre çok daha düşük emisyon değerlerine sahip olduğunu gösteriyor.