Marjinal Fayda Ve Marjinal Maliyet

Bu seride şu ana kadar izlediğiniz videolarda, her biri üretim olanakları eğrisi üzerinde yer alan altı değişik senaryo üzerinde durduk. Yani bu senaryoların hepsi üretim olanaklarının sınır noktasındaydı. Bu durum, sadece üzerinde durduğumuz altı senaryo için değil, bu eğrinin üzerinde yer alan her nokta için de geçerli. Yani bu eğrinin üzerindeyken optimal üretim noktasındayız. Bu eğrinin üzerinde herhangi bir noktada duruyorsanız, bir şeyden daha fazla elde edebilmek için, bir diğerinden feragat etmeniz gerekiyor. Diyelim ki C noktasındasınız, daha fazla tavşan istiyorsunuz, eğer bir tane daha fazla tavşan istiyorsanız böğürtlenlerin bir kısmından vazgeçmeniz gerekecek. Veya diyelim ki yine C noktasındasınız ve, daha çok böğürtlen istiyorsunuz, bu durumda da daha az tavşana razı olacaksınız. Üretim olanakları eğrisinin üzerindeki her nokta için bu durum geçerli. Buraya farklı renkle bir nokta işaretliyorum, bu noktadayken üretimde tam etkinliğe ulaşmamış durumdasınız, çünkü bu noktada böğürtlenlerden vazgeçmeden daha fazla tavşana sahip olabilirsiniz. B senaryosuna da bakalım. Daha az tavşana razı olmak zorunda kalmadan, daha fazla böğürtlen toplayabiliriz. D senaryomuz. Burada verimsizlik var. Buraya kadar tamam. Bu altı senaryonun tamamında üretimde tam etkinliği yakaladık. Ama aralarından hangisini seçeceğiz? Zamanımızı nasıl tahsis etmeliyiz, nasıl kullanmalıyız? Ve bu videoda bu konu üzerinde duracağız, 'kaynak tahsis etkinliği' Aslında bu oldukça sübjektif bir kavram, ödünleşme, kişilerin önceliklerine göre değişebilir, Bir avcı ile bir toplayıcının öncelikleri birbirlerinden farklıdır. Ama bununla birlikte, bize bu seçeneklerin hangisinin bizim önceliklerimize daha uyumlu olduklarını değerlendirmemiz için iyi bir bakış açısı sağlar. Şimdi, son videoda ele aldığımız konuların bir kısmının tekrar üzerinden geçeceğim. Her bir tavşanın marjinal maliyeti üzerinde durmuştuk. Marjinal maliyeti de hatırlayalım, yakalanan en son tavşanın, fırsat maliyetiydi. Tam tanımı da söyleyeyim: Bir şeyi yapmanın yarattığı ilave maliyete marjinal maliyet, o eylemden elde edilen ilave faydaya ekstra faydaya ise marjinal fayda denir. Buraya değişik senaryoları yazalım şimdi. Önce buraya bir tavşan çiziyorum, en son yakalanan tavşan, en son birim. Ve böğürtlenler. Son videodaki F senaryosu üzerinden devam edelim. F senaryosuna göre, fazladan bir tane tavşan için 20 adet böğürtlenden vazgeçmek zorundaydık. Senaryo E'de durum neydi? fazladan bir tane tavşan için 40 adet böğürtlenden vazgeçmek zorundayız. Yani bir tane fazla tavşanın marjinal maliyeti 40 adet böğürtlen. D senaryosundayız, biraz duralım, bunu sa siz inceleyin. Senaryo D'de, fazladan 1 tane tavşan yakalamanın marjinal maliyeti 60 böğürtlen. Senaryo C'ye bakalıseafoodplus.infoal maliyet 80 böğürtlen. En son bakacağımız da Senaryo B. Senaryo B'ye göre fazladan yakalayacağınız bir tane tavşanın marjinal maliyeti adet böğürtlen. Senaryo A'ya bakmayacağım bile, çünkü o senaryoda daha fazla tavşan alma imkanınız yok. Zira vazgeçebileceğiniz böğürtlen yok. Yani muhtemel senaryolarımız bunlar, marjinal maliyetlerinde de durum bu. Şimdi bunları bir çizgi üzerinde gösterelim. Eksenleri buraya çizeyim. Senaryoları aynı sırayla yazalım, senaryo F, senaryo E senaryo D, senaryo C, senaryo B. Veya böyle yapmak yerine sahip olduğumuz tavşanların sayısını yazalım. Senaryo F'de hiç tavşanımız yok, 0. 1, 2, 3, 4, 5. Sahip olduğumuz tavşan sayısı bu şekilde. Sahip olduğunuz, veya 1 günde yakaladığınız ortalama tavşan adeti. Dikey eksende ise, böğürtlen cinsinden marjinal maliyeti vereceğim. 20'den 'e kadar gidiyor. Buraya da, 20, 40 , 60, 80 ve yazalım. Senaryo F, hiç tavşanımızın olmadığı senaryoydu burada, fazladan yakalayacağımız bir tavşanın marjinal maliyeti 20 böğürtlendi, 20 adet böğürtlenden vazgeçmek zorunda kalıyorduk. Senaryo F’yi yazdık. Senaryo E'ye bakalım şimdi. Bu senaryoda 1 tane tavşanımız vardı.. ve fazladan bir tane tavşana sahip olmanın marjinal maliyetine bakıyorduk. Onu da yazdık. Sıradaki Senaryo D, marjinal maliyet 2 tane tavşan var ve üçüncüsünü yakalamayı düşünüyoruz. Güzel, zaten en az 3 olmalı Senaryo D'de buydu. Sonra Senaryo C, 3 tane tavşanımız var ve dördüncüyü düşünüyoruz. Senaryo C bu. Ve sonuncusu da Senaryo B, 4 adet tavşanımız var, ve beşinci tavşanı düşünüyoruz. Beşinci tavşana sahip olabilmek için tane böğürtlenden vazgeçmemiz gerekiyor. Buradaki de Senaryo B. Böylece marjinal maliyetlerimizi işaretlemiş olduk, bu noktaların tümü 'marjinal maliyet eğrisi'nin üstünde, marjinal maliyetimizin tavşan sayısının bir fonksiyonu olarak gösterdik. Noktaları birleştirelim şimdi. Noktaları birleştirdiğimizde bir doğru elde ettik. Aslında doğru şeklinde olması gerekmiyor ama, ekonomiye giriş derslerinde kolaylık sağlaması açısından genelde doğru olarak gösterilir. Bu sahip olduğumuz tavşan sayısının bir fonksiyonu olarak marjinal maliyetimiz. Bunu eksen üstünde gösterelim. Burada sıfır noktasındayım.. Şimdi marjinal maliyeti, böğürtlenlerin fonksiyonu olarak gösterdik. Buraya kadar tamamız ama, hala hangi senaryoyu seçeceğimize karar vermedik. Şimdi bu kararı vermemizi kolaylaştıracak bir kavramdan bahsedeyim 'Marjinal Fayda'. Marjinal Fayda yerine kısaca MF yazıyorum. Fazladan bir tane tavşanın getireceği Marjinal Faydayı, böğürtlen cinsinden yazacağım. Marjinal faydayı nasıl açıklayayım. Zamanımızın bir kısmını avcılıkla bir kısmını da toplayıcılıkla geçiren insanlarız. Bu senaryoların herhangi birisine baktığımızda, diyelim ki; marketteki tavşanlar, bakkaldaki tavşanlar için ne kadar böğürtlen ödemeye razı olurduk. Hangi bakkal diyeceksiniz. Diyelim ki hayali bir bakkalımız var ve sadece böğürtlen alıyor ve karşılığında tavşan satıyor. Fazladan bir tane tavşan alabilmek için bakkala kaç tane böğürtlen vermeye razı olurduk? Senaryo F'ye bakalım, hiç tavşanımız yok, bu durumda kaç tane böğürtlen vermeye razı olurdunuz? Bir sürü böğürtlenimiz var ancak hiç tavşanımız yok. Senaryo F, tavşan yok, tane böğürtlen var. Ve böğürtlenden sıkılmışız , canımız tavşan istiyor. Bir tavşan alabilmek için, bir sürü böğürtleni gözden çıkarabiliriz değil mi? Diyelim ki tane böğürtlen vermeye razıyız. Senaryo E'ye bakalım, bizim hayali bakkala kaç tane böğürtlen verirdik? Senaryo E'de elimizde zaten 1 tane tavşanımız var, böğürtlenimiz de bir önceki senaryodaki kadar fazla değil. Fazladan bir tavşan almak için, o kadar çok böğürtlen vermek istemeyiz bu durumda değil mi? Diyelim ki ancak 80 tane böğürtleni gözden çıkartabiliriz. Senaryo D'ye bakalım, 2 tavşanım var, ve böğürtlenim ise daha da az. Fazladan alacağım bir tavşan için daha az böğürtlen veririm. Önceliklerimize göre bizim hayali bakkala ödemeye razı olduğumuz böğürtlen sayısı değişiyor. C senaryosuna kadar devam edebiliriz. Bu kişiden kişiye değişir, öznel. Ölçülebilir bir şey değil. Kişinin önceliklerine, tercihlerine göre değişir. Senaryo C'de daha çok tavşanı ve daha az böğürtleni var, o zaman bu durumda köydeki bakkala, bu hayali bakkalımıza daha da az böğürtlen vereceğiz. Ve en son senaryomuz B. Bir dolu tavşanımız var, böğürtlenimiz ise çok az. Fazladan bir tavşan için çok daha az böğürtlen vermeye razı olacağız. Şimdi, tavşan sayısının bir fonksiyonu olarak marjinal faydaları nedir işaretleyelim. Senaryo F'ye göre, marjinal fayda Senaryo E'de kaç tane böğürtlen vermeye razı olduk? Marjinal fayda Senaryo D, 60 böğürtlen. Senaryo C'de 40 böğürtlene düşüyor. Senaryo B'de de 20 böğürtlen. Burada sadece marjinal maliyeti işaretlemedik. Marjinal faydayı da böğürtlen cinsinden işaretledik. Marjinal fayda eğrisi burada gene doğru şeklinde çıktı, kolaylık olsun diye rakamları doğrusal belirlemiştik, o yüzden. Marjinal fayda eğrimiz böyle oluştu. Marjinal fayda eğrisi,sahip olduğumuz tavşan sayısının bir fonksiyonu. Bu da sahip olduğumuz tavşan sayısının bir fonksiyonu olarak marjinal maliyet eğrimiz. Burası E durumu. Burası D durumu. Ve burası da C durumu. B durumundaki marjinal faydam bu şekilde. Peki bunlara bakarsam nasıl bir karar veriyor olmalıyız? Önceliklerim bunlar. Nasıl mantıklı bir karar verebiliriz? Diyelim ki F noktasındayız. Hiç tavşanımız yok. Diyelim ki F noktasındayız. Ama fazladan bir tavşan için tane böğürtlen vermeye razı olduğumuzu da söyledik. Yani bu eğri üstünde şu yönde hareket ediyorum. Kesinlikle daha fazla tavşan istiyorum, fazladan bir tavşan alabilmek için tane böğürtlen vermeye razıyım. Aslında bana sadece 20 böğürtlene mal olacaktı. Ama ben yine de şimdi o tavşanı istiyorum. Düşünürseniz, burada marjinal fayda, marjinal maliyetin çok üstünde. Senaryo E'de de durum bu şekilde. Fazladan bir tavşan almanın marjinal faydası, marjinal maliyetin çok üstünde. Dolayısıyla da daha çok tavşan almak istiyorum. Senaryo E'ye bakalım, hala tavşan istiyorum. Hala üretim olanakları eğrisinde bu yönde hareket etmek istiyorum. Peki şimdi düşünelim, D noktasına yaklaştıkça neler olur? Bu nokta daha önceki senaryolarımızda yoktu. Eğer bu noktada duruyorsam, marjinal maliyetim hala marjinal faydamın altında. Hala daha fazla tavşan istiyorum, Senaryo D'ye kadar durum bu. Senaryo D'ye geldiğimde nötr durumdayım. Fazladan bir tavşanı satın almak için 60 adet böğürtlen vermeye razıyım. Bu sayı, fazladan bir tavşanı yakalamak için vazgeçmek zorunda kaldığım böğürtlen sayısı Senaryo D üzerinde biraz düşünelim. Bunu daire içine alayım, çünkü ilginç bir durum bu. Senaryo D'nin ötesinde neler olur ona da bakalım. Eğer bu noktadaysam, zaten bir günde ortalama 2,5 tavşan yakalıyorum, artık daha fazla tavşan satın almak için çalışmak çok anlamlı değil sanki. Bu noktadayken tavşanın marjinal faydası, marjinal maliyetinin altında. Bu noktadaysam, satın almaya çalışacağım ekstra bir tavşanın marjinal getirisi ödeyeceğim marjinal maliyetin altında olacak. Yani D noktasının ötesine geçmek istemiyorum. Tahsis etkinliğine ulaştığım yer, ödünleşmede optimum nokta, marjinal fayda ve marjinal maliyetimin birbirine eşit olduğu noktadır. Bu senaryolara bakarsak, aralarından Senaryo D en tercih edilir olandır. Bu noktada tahsis etkinliğine ulaşmış durumdayız. Tavşanların marjinal maliyetleri ve marjinal faydaları birbirine eşit.