Matematik Genel Yetenek Problemleri

photo by Leyla GulalIyeva

47 worldofazerbaijan

PORTRAIT

If you ask a creative person what the essence of being is, you will most likely get an answer the import of which lies in the desired self-expression and implementation of ideas and emotions thanks to the creative mission. If you ask this question of the Deserved Arts’ Activist Fahraddin Kerimov, the answer will be succinct, ‘I am a conductor and that’s saying all.’ Music has always been cherished and respected in the Kerimovs’ home even though Fahraddin’s parents, the doctors, were not directly related to music. The childhood impressions or maybe the deeper, genetic ties (the Karabakh legacy!) and, doubtless, the natural gift – all these things played their roles in his choice of the profession. ‘I decided that it is necessary to be a performer, preferably, a fine performer, on at least one implement in order to be a proper conductor for the orchestra. I joined the opera-symphony conducting department of the famous Leningrad – it was Leningrad then – the Leningrad Conservatoire when I already had the diploma of a violinist from the as famous Moscow Conservatoire. And that fact was very important for my building up as a conductor,’ reminisces Fahraddin Kerimov who has won the right to be referred to as one of the leading conductors of the country. ‘Is it difficult to work with an orchestra?’ ‘No unequivocal answer here. Of course it is easier to work with a high-class orchestra. But, at any rate, the conductor must be able to relate his thoughts and tasks to the musicians and to help them penetrate the secret of the creative idea. It is important to work by applying the combined effort to the growth of the performance skills. ‘A lot depends on the professionalism of the orchestra members as well as the conductor. Let me give you a couple of examples. The famous conductor Willem Mengelberg had concerts in St Petersburg at the beginning of 20th centuries. We have the eyewitnesses’ stories telling that this conductor – a very popular one at that time – was rehearsing Richard Wagner’s Lohengrin, an extremely difficult opera. Well, he never once stopped the orchestra for an hour! Simple: there were no reasons for him to do that. Now, that’s what I call the class! ‘It is very important that the orchestra members have the dignity and feel the moral responsibility to their colleagues.’

48 worldofazerbaijan

Я – дирижер.

Если спросить у творческой личности, «в чём суть бытия?», то, вероятнее всего, в ответе прозвучит мысль о желаемом самовыражении, реализации идей, чувств через свое призвание творца. А если с этим же вопросом обратиться к заслуженному деятелю искусств Фахраддину Керимову, то ответ будет однозначен: «Я – дирижер, и этим все сказано». В доме Керимовых музыкальное искусство было любимо и почитаемо, хотя родители Фахраддина не имели прямого отношения к музыке, были врачами. Детские впечатления, а может быть и более глубинные связи на генетическом уровне (карабахские корни!) и, безусловно, природное дарование – сыграли свою роль в выборе профессии. «Для себя я решил, – делится воспоминаниями Фахраддин Керимов, завоевавший сегодня право называться одним из ведущих дирижеров страны, – чтобы стать хорошим руководителем оркестра, необходимо уметь играть (и желательно хорошо) хотя бы на одном инструменте. На факультет оперно - симфонического дирижирования знаменитой Ленинградской (тогда еще) консерватории я поступил уже имея на руках диплом не менее знаменитой Московской консерватории, которую я окончил по классу скрипки. И этот факт в моём становлении, как дирижера, имел серьезное значение.

Трудно работать с оркестром? Однозначного ответа здесь быть не может. Конечно же, легче работать с оркестром высокого класса. Но, в любом случае, дирижер должен уметь всё объяснить, донести до музыкантов свои мысли и задачи, помочь им проникнуть в тайны авторского замысла. Важно работать, направив общие усилия на рост исполнительского мастерства. Многое зависит от профессионального уровня, как артистов оркестра, так и дирижера. Приведу пару примеров. В начале ХХ века в Санкт-Петербурге выступал с концертами знаменитый дирижер seafoodplus.infoьберг. До нас дошли рассказы очевидцев, что этот очень популярный в то время дирижер репетировал с оркестром сложнейшую оперу «Лоэнгрин» Рихарда Вагнера, в течение часа ни разу не остановив оркестр! Для этого просто не было причин. Вот это уровень! Очень важно, чтобы у артистов оркестра было достоинство, чтобы они чувствовали моральную ответственность перед коллегами. Существует ли в нашей стране проблема дирижерских вакансий? Если да, то как, по вашему мнению, ее можно решить? Проблема есть, а путь её решения – создание новых коллективов. Все хотят работать в центре. А почему бы не собрать полноценный оркестр в Сумгаите или Гяндже? Тем более, что там заметно положительное движение в этом вопросе. Вот и частичное решение проблемы занятости: и композиторам будет для кого писать, и исполнителям что играть и где работать. Времена меняются. Сегодня другие возможности, дающие все основания переходить от слов к делу. Теоретически – все просто, а в реальности? Процесс не скорый и нелегкий, но предпосылки к его реа-

лизации есть. Надо отдать должное руководству республики, Министерству культуры и туризма, Союзу композиторов, Азгосфилармонии, прилагающим самые серьезные усилия, как к профессиональному, так и к общекультурному подъему страны. Тому – большое количество примеров. Со своей стороны хочу отметить следующий факт: сегодня в Музыкальной Академии по инициативе её ректора, народного артиста, профессора Фархада Бадалбейли функционирует студенческий оркестр. Если направить сюда средства, то уже этот молодой оркестр сможет стать определенной кадровой базой для новых коллективов, как оркестровых, так и ансамблевых. Некоторый опыт в этом направлении у меня уже есть. В Турции, где я работал достаточно долгое время (), мне предложили создать альтернативный оперный театр со своим симфоническим оркестром. Работа над созданием новой группы меня очень увлекла, и я был бесконечно счастлив, когда силами созданного театра были поставлены «Аришин мал алан» Узеира Гаджибейли, «Любовный напиток» Доницетти, «Похищение и Сераля» Моцарта, «Ozsoy» Аднана Сайтуна. Римский – Корсаков в одной из своих статей писал, что дирижер – это музыкант, который «должен быть выше всех своих подчиненных по знаниям». Вы согласны с таким утверждением? Звучит, на мой взгляд, несколько амбициозно, хотя в идеале, пожалуй, так и должно быть. Но в Ленинградской консерватории бытовало другое мнение: «дирижер – это первый человек среди равных». Такая установка мне больше импонирует, так как она (по ленинградским меркам) не уравнивает до среднего арифметического, а призывает к максимальному раскрытию творческого потенциала, ориентирует на

49 worldofazerbaijan

VARLIĞIM:

ORKESTRA ŞEFLİĞİ Yaratıcı özellikteki şahsiyeti “Varlığın özü nedir?” sorarsınız, cevabında ekseriyetle gerçekleştirme eğilimiyle ve özanlatım arzusuyla ilgili düşünceler seslenebilecektir. Soru Azerbaycan’ın Kıymetli Sanatçısı Fahraddin Kerimov’a yöneltildiğinde ise yanıtı tek anlamlıdır: Varlığım şefliktir. Anne ve baba doktor olan Kerimov’lar ailesinde müzik sanatına büyük sevgi ve hayranlık vardı. Çocukluk izlenimleri, bekle de genetik derinliklerinde yatan heves (Karabağ kökleri!) ve şüphesiz fıtri istidat meslek seçiminde belirleyici oldu. Ülkenin önde gelen şefleri arasında laik bir yer edinen Fahraddin Kerimov anılarında bu konuyu şu sözlerle yorumlamaktadır:“ Kendi adıma bir karar verdim, orkestrayı yönetebilmek için en az bir müzik aletinde (mümkün düzeyde iyi) icra etmek gerekiyor. Dolayısıyla o zamanlar Leningrad adlandırılan ünlü Konservatuarı’nın opera ve senfonik orkestra şefliği fakültesini kazandığımda, saygınlığıyla gölgede kalmayan Moskova Konservatuarı’nın keman sınıfından mezundum. Orkestra şefi oluşumumda bu olgunun büyük önemi vardı. Orkestrayla çalışmak zor mu? Sorunun tek anlamı bir cevabı yok. Şüphesiz yüksek seviyeli bir orkestrayla çalışmak çok daha elverişlidir. Fakat her şeye rağmen orkestra şefi birçok fikri izah etmekle yükümlü, müzisyenlere bestecinin amaçladığı asıl düşünceyi kavramakta yardımcı olmalı, en önemlisi ise şeflik maharetlerinde kendi gaye ve ödevlerini netlikle dile getirebilmelidir. Ayrıca icracılık performansın yükselmesi yönünde yürütülen çabalar da önemlidir. Orkestra müzisyenlerin, şefin profesyonel seviyesine çok şey bağlıdır ve konuda bir örnek vereyim. XX asın başlarında ünlü orkestra şefi seafoodplus.infoberg’ın St. Petersburg’da bir dizi konserleri gerçekleşti. Görgü tanıklarına göre üstat yönetmen Richard Wagner’in epeyi güç olan “Lohengrin” operasını orkestra ile provasını bir kez bile durdurmadan üç saatlik bir surede yaptı. İşte seviye budur! Orkestra sanatçıların meslektaşları karşısında manevi sorumluluğu ve onur meselesi çok ehemmiyetli bir konudur.

50 worldofazerbaijan

PORTRAIT

‘Is there a problem with conductor’s vacancies in our country? If yes, how do you think it could be solved?’ ‘There is a problem of this kind; it can be solved by creating new collectives. Everybody wants to work in the centre. Why not make a proper orchestra in Sumgait or Gyanja? Especially as there is visible positive movement there? This is a partial solution to the problem of employment; the composers would have who to write for and the performers would have something to play and somewhere to work. The times are changing. The opportunities that arise today are different and they do give every reason to move from words to actions.’ ‘It’s simple in theory What about in reality?’ ‘The process is far from fast and easy but there are the grounds upon which it can be furthered. To give the Government, the Ministry of Culture and Tourism, the Union of Composers and the State Philharmonic Society their due, they are making serious efforts to ensure the professional as well as the general cultural upheaval in the country. There are many good examples. ‘I’d say for my part that there is this fact observable today: there is a student orchestra active at the Music Academy now upon the initiative of its rector, the People’s Artist, Professor Farhad Badalbeyli. If money is invested there, this young orchestra can become a resource base for new orchestras and ensembles. ‘I have some relevant experience, too. When I was worked in Turkey – and I worked there for a rather long time, from to , I was offered to create an alternative opera theatre with a symphonic orchestra of its own. The work on setting a new group up was truly captivating; I was endlessly happy when the theatre thus created staged Uzeyir Hajibeyov’s Arshin Mal Alan, Donizetti’s L’elisir d’amore, Mozart’s The Abduction from the Seraglio and Adnan Saytun’s Ozsoy.’ ‘Rimsky-Korsakov wrote in one of his essays that a conductor is a musician who must stand above all of those subordinated to him in terms of the knowledge. Do you agree?’ ‘Sounds a bit pretentious to my mind though this is maybe how it should be – ideally. But there was another concept at the Leningrad Conservatoire, namely, that the conductor is the first among the equals. This concept is more to my liking because it does not level everybody to an arithmetical mean – by the standards of Leningrad, to be sure, but, rather, calls for the maximum discovery of the creative potential and sets the orientation for the highest professional standards. You want to know why? We knew exactly what we were trying for. And could it have been otherwise when I was present at all the concerts of Mravinsky, Rozhdestvensky and Svetlanov, sat

51 worldofazerbaijan

Ülkemizde orkestra şefi açık yerleriyle ilgili bir sorun var mı? Var ise, kanaatinizce çözümü nedir? Sorun var, çözüm yolu ise yeni orkestraların kurulmasıdır. Herkes merkezde çalışmak niyetinde, oysa Sumagyıt veya Gence’de de tam kadrolu bir orkestraya ihtiyaç var; zira bu noktada oralarda olumlu harekelilik gözlemlenebilmektedir. İstihdam konusu kısmen çözüme kavuşur, bestecilere yeni eserlere yazmağa teşviki bir ortam oluşur, icarcılara ise bu yapıtları icra etme fırsatı ve yeni iş yerleri elde edilir. Zaman değişiyor ve bugünkü seçenekleri kullanarak sözlerden eylemlere geçme bir zamanıdır. Acaba, kurmasal görüşlerin gerçeğe dönüşme imkânı var mı? Süreç kolay değil, fakat gerçekleşme olanakları da yok değil. Sürecin hızlanmasında Devlet başında olanların, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, Besteciler Birliği’nin yanı sıra Azerbaycan Devlet Filarmoni’nin katkıları oldukça büyüktür. Yönetimdekiler ülkemizin profesyonel ve kültürel kalkınmasında ciddi çabalar sarf etmektedirler ve bunun çok sayda örneği bulunmaktadır. Rektör Profesör Farhad Badalbeyli’nin inisiyatifiyle Müzik Akademisinin öğrenci orkestrası faaliyet göstermektedir. Orkestraya yapısal destek sağlandığında genç topluluğun yeni kurulan orkestra ve ansambllara bir kadro zemini hazırlanabilecektir. Ve bu bağlamda belirli tecrübem de vardır. Uzun yıllar çalıştığım Türkiye’de () bana alternatif opera tiyatrosunu ve bünyesinde yer alan senfoni orkestranın kurulmasını teklif ettiler. Yeni gurupla ilgili kurucu şeflik çalışmalarım beni çok şevklendirdi ve meydana gelen tiyatronun sahnesinde Üzeyir Hacibeyli’nın “Arşın Mal Alan”ını, Gaetano Donizetti’nin “Aşk İksiri”ni, Wolfgang Amadeus Mozart’ın “Saraydan Kız Kaçırma”sını, Adnan Saygun’un “Özsoy”unu seyredince kendimi son derecede mutlu hissediyordum. Rimski-Korsakov bir makalesinde orkestra şefinin niteliklerini karakterize ederek “…bilgileriyle emrinde olan müzisyenlerin önünde olmalı” ifadesinde bulunmuştur. Bu görüşe katılıyor musunuz? Kanımca biraz iddialı seslenmekte, ama makulü de budur. Leningrad Konservatuarı’nda farklı bir görüş de yaygın olmaktaydı: “Şef, eşitleri arasında birincidir”. Bu saptamayı daha çok tercih ediyorum, çünkü konuyu (Leningrad kıstaslarına göre) orta aritmetik seviyede indirgememekte, yaratıcı potansiyelin filizlenmesine yol açmakta, profesyonel çıtayı en üstlere taşımaktadır. Nedeni ise, amaçladıklarımızın belirginliğinden kaynaklanmaktadır. – ’li yılları arasında Yevgeny Mravinsky’nin, Gennady Rozhdestvensky’nin, Yevgeny Svetlanov’un tüm konserlerine katıldım, Leo Maze’in D. Zindman’ın şef kürsüsünde yer aldım, Claudio Abbado ve Bernard Haitink gibi orkestra şeflerin ustalıklarına tanıklık ettim. Yüksek profesyonel, olağanüstü coşkuy-

52 worldofazerbaijan

PORTRAIT

53 worldofazerbaijan

самую высокую профессиональную планку. И знаете почему? Мы точно знали, к чему стремимся. Да и могло ли быть иначе, если с по год я присутствовал на всех концертах Евгения Мравинского, seafoodplus.infoтвенского, seafoodplus.infoнова, сидел за дирижерским пультом seafoodplus.info, seafoodplus.infoа, не говоря уже о выступлениях Клаудио Абадо, Бернарда Хайдинга. А чего стоило живое общение с моим педагогом Ильей Александровичем Мусиным – высочайшим профессионалом, работающим с удивительной легкостью, увлечением. Когда я учился на первом курсе, seafoodplus.infoв дал мне книгу об Артуро Тосканини, в которой были собраны статьи о маэстро, написанные выдающимися музыкантами, некогда работавшими с ним, и предложил по прочтению поделиться своим мнением. Помню, большое впечатление на меня произвела контрастность личности Тосканини, в котором однозначно высвечивалось диктаторское начало. Невольно возникло сравнение с более лояльным Мюншем. И я понял (ни в коем случае не сравнивая) что для меня приемлема «золотая середина», когда соблюдается мера во всем. У нас получился сугубо профессиональный диалог. Но о вас ходят слухи, как о человеке с тонким чувством юмора, знающим много интересных, неафишируимых историй. Так ли это? Репетиции – очень напряженная работа, эмоциональная разрядка здесь просто необходима. Всякое бывает. К примеру, во время репетиции исполнитель с высоким званием «народ-

54 worldofazerbaijan

ный артист» затрудняется в правильном прочтении нотного текста. На мое замечание с раздражением спрашивает: « А как тут играть?» На что, не желая его обидеть, я отвечаю: «Играйте, как народный артист». А он все-таки обиделся. Фахраддин Керимов вне музыки – такое возможно? Я воспринимаю жизнь во всей её полноте. Считаю себя счастливым человеком. Рядом со мной надежный, преданный друг – моя супруга Юля. Нас объединяют не только любовь, семейные узы, двое замечательных сыновей, но и профессиональные интересы. Юля – пианистка, преподает в Музыкальной Академии. Она хороший музыкант, ее мнения и советы для меня ценны. Я счастлив и потому, что мне удалось претворить в жизнь заветную мечту – стать дирижером. Иногда на мои концерты приходит мама. Её присутствие для меня – Божий дар и тоже огромное счастье. Семья, музыка – это моя жизнь, но в ней всегда есть место для друзей, родных, спорта, общения, желания быть полезным, обучить всему тому, что умею, и самому продолжить познавать этот мир и совершенствоваться в своей профессии. А если Вы спросите, что еще я хотел бы получить от жизни, то отвечу: хотел бы иметь возможность чаще выступать с концертами, играть хорошую музыку, радовать тех, кому дорого настоящее искусство. Да, не отказался бы и от более высокой зарплаты. Мечтать и надеяться не вредно. Но и так все хорошо, чего и всем вам желаю. ■

PORTRAIT

at the conductor’s stands of Masel and Sienman and listened to the performances by Claudio Abado and Bernard Heiding in the period from to ? And my lively interaction with my pedagogue Ilya Alexandrovich Musin! That was a highest-class professional who worked with the amazing lightness and devotion. ‘When I was a first-year student, Gergiev gave me a book about Arturo Toscanini that contained all the articles and essays written about the maestro by the prominent musicians that ever worked with him. He suggested I should read the book and share my thoughts with him. I can recall how deeply the contrasts of the person of Toscanini impressed me. This man definitely had a sheer dictator’s element. Involuntarily, I draw comparisons between him and the more loyal Munsch. And I realised, absolutely without further comparisons, that the aurea mediocritas was what was suitable for me – to have the mete to everything was my thing.’ ‘We have had a strictly professional dialogue here. But the rumours have it that you have a fine sense of humour and that you could tell a good many interesting and normally kept-under-thehat stories. Is that right?’ ‘Rehearsals mean a very tense kind of work and one absolutely needs an affective discharge. For instance, a performer with the elevated rank of the “people’s artist” is on the spot reading the notation correctly. When my remark comes, he asks in irritation, “And how am I supposed to play here?” And I say, “Act like a people’s artist would do” – absolutely without the slightest desire to offend him. But he did take offence.’ ‘Fahraddin Kerimov outside music – is that possible?’ ‘I take life in all its wide range. I consider myself a happy man. There is a reliable and true friend next to me – my wife Yulya. We are united not only by love, the family ties and the two wonderful boys but also the common professional interests. Yulya is a pianist; she teaches at the Music Academy. She is a good musician and her opinions and suggestions are of value to me. ‘I am happy also because I have been able to make come true my cherished dream of becoming a conductor. Mother comes to my concerts sometimes. Her presence is a godsend and immense happiness. The family and the music I play add up to my life but there is always room for friends, relatives, sports, communication, the drive to be of service, the desire to teach everything I know and the desire also to continue discovering this world and improving myself in my profession. And if you asked what else I would want from life, I’d say I’d like to have more concerts, play good music and bring joy to those who value the true art. Yes, and I wouldn’t mind a high salary, too. Dreaming and hoping is not bad at all. Still, I’m doing fine as it is. And I wish this to all of you.’ ■

la ve şevkle çalışan Hocam İlya Aleksandroviç Musin ile canlı temaslarım ise hatırlarımda bambaşkadır, paha biçilmez bir değer taşımaktadır. Birinci sınıfta eğitim gördüğümde Valery Gergiev bana Arturo Toscanini hakkında, maestro ile çalışan ünlü müzisyenlerin yazdığı makaleler kitabını sundu ve okuyup bitirdiğimde kendi fikirlerimle paylaşmamı teklif etti. Toscanini’nin bir diktatör olarak şekillenen kontrast şahsiyeti üzerimde büyük bir etki oluşturdu ve farkında olmadan daha mütenasip Munch ile karşılaştırılma yaptım. Ardından her bir işte “altın dengenin” korunma gerekliliğini doğru buldum. Aramızda sırf profesyonel bir diyalog yarandı. Sizi ince esprileri bir insan olduğunuzu, birçok ilginç hikâyelerin anlatıcısı olarak tarif ederler. Bu doğru mu? Provalar gergin bir iş sürecidir ve duygusal deşarj şarttır. Her şey olabilir. Örneğin, prova sırasında “Halk Sanatçısı” adını taşıyan bir müzisyen not okunuşunda zorlanıyor ve uyarıma öfkeli bir çıkış yapıyor: “Bu yeri nasıl çalım?”, onu incitmemek için “Halk Sanatçısı gibi icra edebilirsiniz” yanıtını verdim. Ne yazık ki, o gene de alındı. Müziğin dışında Fahraddin Kerimov var mıdır? Hayatı bütünüyle algılıyorum ve kendimi mutlu hissediyorum. Yanımda güvenilir dostum ve vefalı eşim Julia var. Bizleri aşk ve aile bağları dışında, iki muhteşem oğlumuz ve profesyonel ilgilerimiz de kenetlemektedir. Julia piyanisttir ve Müzik Akademisinde ders veriyor. O çok iyi bir müzisyendir ve önerileri benim için değerlidir. Hayatımda orkestra şefi arzusu gerçekleştirdiğim için çok mutluyum. Bazen konserlerime annem geliyor ve onun varlığı mutluluğunu devasa boyutlara, Tanrının hikmetiyle yaşatmaktadır. Ailem, müzik hayatımın birlikteliğini ifade etmekte, içinde dost ve yakınlarımın, spor ve muhabbettin de varlığı bulunmaktadır. Faaliyetlerimde bilgilerimle yararlı olabilmek, sanatımda kendimi geliştirmek, dünyayı daha derinden kavramak niyetim de var. Hayattan dilediğim başka bir şey daha var mı, sorarsınız, daha çok konserlerle vermek, güzel eserleri icra etmek ve gerçek sanatı takdir edenleri sevindirmektir. Daha yüksek maaştan da vazgeçmem. Neyse, hayal kurmak zararları değil, her şey olduğu gibi de çok güzeldir ve darası başınıza. ■

55 worldofazerbaijan

56

The trails of the gone caravans

worldofazerbaijan

HISTORY

‌Tired of the long and dangerous travels, the merchants were glad to stop by in the Caravanserai the stone vaults of which embraced them in cool shades, the floors of which were covered in beautiful carpets and the attendants of which brought them delicious food and drinks over which they started their deliberate conversations text by Sandro

39896 39897 39898 39899 39900