Meşe ağacı bolca yağış alan sulak bölgelerde yetiştirilir. Türkiye’deki birçok karma ormanda meşe ağacı bulunur. İlkbaharda meyve veren meşe ağaçlarının meyvesi palamuttur. Çok sayıda hayvan meşe ağaçlarını yuva olarak kullanır. Hem kabuğu hem meyvesi hayvanlar için bir besin kaynağı iken, insanlarında çok geniş kullanım alanı bulunur.
Meşe Ağacı Özellikleri
Renk olarak genelde kirli sarı veya esmerdir. Türlerine göre açık kahverengi ve açık pembe renkleri de vardır. Yaşadığı bölgeye göre göbek odunları yumuşak ya da sert olabilir. Meşesinin kabukları ve gövdeleri düzdür fakat içi yırtılmış ve kalındır. Kökleri yatay şekilde uzanır. Çok fazla su tüketirler. Gölge bölgeleri severler. Sulak alanlarda yetişirler Kolay kesilen, kolay boyanan, kolayca verniklenen bir ağaç türüdür. Bazı türleri yapraklarını dökmez, bazı türleri ise kışın yapraklarını döker. Palamut isimli meyvesi en az 50 yaşında ve üzerindeki ağaçlarda yetişir. Erozyon ve doğal afetlerin önlemesi için iyi bir ağaçtır. Yetiştiği alandaki ekolojik dengeyi sağlar. Türkiye’de 18 türü bulunur.
Meşe Ağacı Nasıl Yetiştirilir?
• Meşe palamutları bol miktarda toplanır. Bazı palamutların içi küflenmiş, kurtlanmış vs. olabileceği için birçoğu ekim için kullanılamaz. Bunun nedeni ise çimlenmenin gerçekleşemeyecek olmasıdır.
• Çimlenebilecek olan düzgün palamutlar toplanan diğer palamutlardan ayrılır. Elde kalan meşe palamutlarını su ile doldurulmuş olan kap içine batırılır. Filizlenmeyecek olan meşe palamutlarının ayrıştırılması için kullanılan bir yöntemdir. Su içinde bekleyen palamutlardan dibe çökenler kullanılabilir durumdadır, üste çıkanlar filizlenmeyecektir.
• Dipte kalan palamutlar toplanı ve kurumaya bırakılır. Güneş ışığı altında kurutulması önerilmez.
• Bir saksı içine toprak alınır ve palamut büyük ise bir tane konulması yeterli iken küçük ise aralıklı olarak birkaç tane konulabilir. Fakat burada önemli olan palamudun yatay şekilde konulmasıdır.
• Ardından palamudun üzerinin 2 ya da 3 parmak kalınlığında toprakla örtülmesi gerekir.
• Üzerine ise can suyu verildikten sonra 3 ila 4 gün arayla sulamaya devam edilir. Sürekli düzenli olarak bu şekilde sulanır.
• Gölgede kalması meşe ağacı için daha iyidir ve bu şekilde en az 1,5 – 2 ayda en fazla ise 3- 4- ayda filizlenecektir.
HEPİMİZ ilkokul yıllarındaki bu meşhur türkü sözlerini hatırlıyoruzdur:
“Kestane, gürgen, palamut
Altı yaprak, üstü bulut
Gel sen burada derdi unut.”
İşte bu yazımızda muhteşem büyüleyici görüntüsü ile ülkemizin en yaygın ağaç türlerinden birisi olan Meşe ağacı ve meyvesi palamuttan söz edeceğiz.
Dünyada kadar türü bulunan Meşe ağacının anavatanı; Anadolu, İran, Irak, Suriye, Lübnan ve Pakistan’dır. Türkiye’de ise 18 türü doğal yayılış gösterir.
Meşe ağacının meyvesine halk arasında palamut denir. Palamut esas olarak, pelit ve kadeh (kupula) olmak üzere iki kısım olarak yaratılmıştır. Pelit, silindirik şekilli, takriben iki cm uzunluğundaki yapı, kupula ise peliti taşıyan cm çapında kadeh şeklindeki yapıdır.
Meşe palamudunun kullanıldığı yerler
Meşe palamutları, antik çağlardan beri insanlar tarafından dericilik ve boyacılıkta kullanılır. Yüksek tanen içeriği ve diğer özellikleri nedeniyle sepileme (tabaklama) maddesi olarak, büyük baş hayvanların derilerinin, özellikle de kösele ve üst derilerin işlenmesinde kullanılır.
Ayrıca, Meşe palamudu meyvesinin zengin protein içeriği nedeniyle eski zamanlardan beri insan ve hayvan gıdası olarak da iyi bir rızık olmuştur. Zengin bir protein ve lif kaynağıdır.
Kabuğu soyulduktan sonra kavrulmuş olan palamut, toz edilerek kahvesi de yapılır.
- İçerdiği tanenler, gallik asit, ellagik asit, nişasta ve şeker gibi etken maddelerden dolayı çeşitli hastalıkların tedavisinde de kullanılmaktadır.
- İçerdiği tannik asit (tanen) nedeniyle kuvvetli bir ishal kesicidir.
- Kadeh ve tırnakların toz haline getirilerek hazırlanan sulu ekstraktı bal, şeker ve diğer tatlandırıcılarla tatlandırılarak çocuk ishallerini kesici şurupların imalinde kullanılır.
- Mikrop öldürücü ve kanama durdurucu özelliğinden dolayı açık yaralarda tozu faydalıdır.
- Damarları büzücü etkisinden dolayı basurda kullanılır.
- Çörek otu ile birlikte şeker hastalığına karşı iyi gelir.
Bunların dışında; Kan şekeri seviyesini düzenleyicidir. Zengin bir mineral kaynağıdır. İçerisinde; kalsiyum, demir, magnezyum, fosfor, manganez, sodyum, bakır ve çinko bulunur. Ayrıca B12, B6, folat riboflavin, tiamin ve niasin açısından zengindir.
Meşe ve sincap yardımlaşması
Âlemler Rabbinin güzel hikmetiyle, sincap ile meşe arasında enterasan bir yardımlaşma kurulmuştur. Bir bitkiyle, akılsız ve şuursuz bir canlı arasında süregelen bu mükemmel organizasyon, düşünen insanların imanına katkı yapan çok güzel bir tefekkür tablosudur.
Meşelerin neslinin devamı için palamutların toprak altında uygun çimlenme koşullarında kalması gerekir. Sincapların ise kış için gıdaya ihtiyaçları vardır.
Tohumların yayılma mekanizmalarının, bitki türüne göre değişik olduğunu daha önceki yazılarımızda söylemiştik. İşte meşe palamutlarının dağıtılmasında da sincaplar çalıştırılır.
Sonbaharda palamut tanecikleri ağaçtan düştüğünde bu çalışkan kemiriciler onları toplar ve daha sonra yemek amacıyla farklı yerlere gömerek depo ederler. Palamutlar böylece filizlenme dönemi olan bahara kadar soğuk kış dönemini toprağın altında geçirirler. Bu şekilde bir canlının rızkı temin edilirken, diğer canlının da neslinin devamı sağlanmış olur. Bu organizasyon, k‚inattaki yardımlaşma kanununun bir örneği ve göstergesidir.
Sincap için meşe palamutlarının bir başka yararı daha vardır aslında:
Rızka muhtaç olan canlılara yeryüzünü bir sofra yapan sonsuz merhamet sahibi Allah (cc.), palamutları sincaba rızkın ötesinde faydalı da yapmıştır. «ünkü ön dişleri devamlı uzayan sincabın, palamutları kemirmesiyle dişleri gereken boyda kalır. ¬lemler Rabbi, palamut ve cevizleri bu hikmetle sert kabuklu yaratmış ve bu sevimli hayvanlara rızk olarak takdir etmiştir.
Kaynaklar:
1. Baytop, T., Türkiye’de Bitkilerle Tedavi, ISBN, İstanbul,
2. Salihoğlu H., Meşe ve Sincap Yardımlaşması,
Meşe palamudu, Türkiye'de yetişen meşe ağacının yemişi olan sert ve tırnaklı bir meyvedir. Meşe palamudu, sincap, tavşan, alakabak kuşu gibi bazı hayvanların en önemli besin kaynağıdır. Ülkemizde en çok batı kesimlerinde yetişir. Palamut, tanen bakımından zengin olduğu için, şırası boya sanayiinde ve sepicilikte kullanılır. Hasat dönemi Ekim-Kasım ayları olarak bilinir. Meşe palamudu, potasyum, demir ve A vitamini bakımından zengindir.
Meşe palamudu, sağlık açısından birçok fayda içeren bir besindir ve yenilebilir. Ancak meşe palamutlarında yüksek oranda tanen bulunduğu için, kötü bir ün kazanmışlardır. Tanenler, temel besinleri emme yeteneğini azaltır. Ayrıca yüksek miktarda tanen tüketmek kanser ve karaciğer hasarı gibi ciddi hastalıklara yol açabilir. Bu yüzden meşe palamudunun çiğ bir şekilde tüketilmesi tavsiye edilmemektedir.
Meşe palamudu pişirildiğinde içeriğindeki tanenler azalır. Bu yüzden pişmiş meşe palamudunu tüketmek, sağlık açısından daha güvenilir olacaktır.
Daha öncede söylediğimiz gibi, ham meşe palamudu yüksek oranda tanen içerir. Bu tanenler insan sağlığı için tehlikelidir. Bu yüzden tanenler çıkarılmadan meşe palamudu tüketmek, önerilmemektedir.
Ayrıca meşe palamudu, en fazla alerjik reaksiyona sebep olan yemişlerin başında gelir. Bu yüzden tüketmeden önce doktora danışmanız önerilir.
Meşe palamudunu güvenli bir hale getirmek için, mutlaka pişirmek gerekir. Eğer meşe palamudunu doğadan toplayacaksanız, yere düşenleri toplamaya özen gösterin. Yere düşen palamutlar, olgunlaşmış kabul edilir.
Önemli Not: Ciddi rahatsızlığı olanlar, alerjik bünyeye sahip olanlar, hamileler ve emziren anneler meşe palamudunu tüketmeden önce mutlaka doktora danışmalıdır. Palamudu yedikten sonra vücudunuzda kızarıklık, kaşıntı, dökülme gibi yan etkiler görülüyorsa, en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.
Şunlara da göz atın;
Mee palamudu faydalar ile son zamanlarda internette en çok aranan konular arasnda. Bitkisel tedavi yöntemlerine önem verenlerin dikkatini çeken mee palamudu, bu yazmz araclyla sizin de derdinize derman olacak. Neredeyse türü bulunan mee aacnn bir meyvesi olan mee palamuduna, derin bir mercek tutarak bu bitkiyi daha yakndan tanmak ister misiniz?
Köknar Aac: Hiç Duymadnz Özellikleri, Faydalar
Mee palamudu ile ilgili aratrma yaparken pelit mee palamudu faydalar nelerdir balnda da sonuçlara ulaabilirsiniz. Aslnda pelit mee palamudu diye ayr bir tür yoktur. Sadece terimler ile ilgili biraz karklk mevcuttur. Mee aacnn meyvesi palamut olarak bilinir. Palamut iki ksmdan oluur; biri esas uzun fnda benzeyen ksmdr ve buna pelit denir, dieri ise apka gibi olan bölümdür ve buna da kadeh denir. Yani pelit aac diye bilinen aaç da aslnda mee aacdr.
Anadolu topraklarnn ifal ürünlerinden biri olan mee palamudu uzmanlarn da gündeminden dümüyor. Doadaki size sunulan faydalar deerlendirmek için öncelikle mee palamudunun ne olduuna dair bilgileri örenmeniz gerekiyor. O halde imdi sizlere bu esiz bilgileri aktaralm. Mee palamudunun faydalarn duyduunuzda çok aracaksnz!
Söüt Aacnn Bilmediiniz 8 Faydas
Mabet Aac Yaprann 6 Önemli Faydas
Mee palamudu faydalar brahim Saraçolu gibi pek çok uzman tarafndan insanlara önerilmektedir. Mee palamudunun faydalarn almak için tüketmeniz gerekir. Peki, mee palamudunu nasl tüketebilirsiniz? u admlar izleyerek kendi ilacnz bulabilirsiniz!
Mee palamudu fiyat olarak kestaneye benzer skalada bulunur. Mee palamudunu ve reçelini aryorsanz, yöresel ürünler satan yiyecek maazalarna urayabilirsiniz. Size en yakn aktara da gidip bu faydal yemii temin edebilirsiniz. Mee palamudu kilosu kaç lira diyecek olursanz mevsim artlarna göre etiketler deikenlik gösterecektir.
Mee palamudu çay sayesinde k souklarn daha salkl ekilde atlatabilirsiniz. Malzemeler listesini kontrol ettikten sonra, çay demleyebiliriz:
Malzemeler:
Hazrlan:
Ardç Aac Özellikleri ve Faydalar
Çay Aac Ya Nasl Kullanlr? Ne e Yarar?
Ihlamur Aac Nerede Yetiir? Ne Zaman Toplanr?
Zeytin Aac Bakm, Budama Teknikleri, Özellikleri ve Çeitleri
Baobab Aac ve Meyvesi: Farkl Medeniyetlerin Uzun Yaam ksiri