Memede Tip B Ne Demek

Sağlık

Hastalıklar

Kanser Riskini Artıran Meme Dokusu Yoğunluğu Hakkında Her Kadının Mutlaka Bilmesi Gerekenler

Meme dokusu süt bezleri, süt kanalları, destekleyici dokulardan (yoğun meme dokusu) ve yağ dokusundan (yoğun olmayan meme dokusundan) oluşur.

Radyologlar, yoğun olan ve yoğun olmayan doku oranına dayanarak meme dokusunu derecelendirmek için mamografi görüntüleri kullanır.

Genel olarak, memeleri heterojen yoğun veya aşırı yoğun olarak sınıflandırılan kadınların; yoğun göğüslere sahip olduğu kabul edilir.

Ancak bazı durumlar yoğun meme dokusuna sahip olma olasılığını artırır.

Yoğun meme dokusu, meme kanseri riskini ve tümörün bir mamografi tarafından tespit edilememesi olasılığını artırır.

Uzmanlar ortalama riske sahip kişilerin 40 yaşından sonra her yıl mamografi çektirmesi gerektiğini söylüyor.

Yoğun meme dokusuna sahip kişilerde tümör olup olmadığından emin olabilmek için bazen farklı testler de uygulanabiliyor.

Her testin avantajları ve dezavantajları bulunuyor. En doğru test için doktorunuza danışın ve elinizle yapabileceğiniz muayenelerinizi aksatmayın.

Kendi kendinize yapabileceğiniz muayenenin detayları için içeriğe bir göz atın:

Meme kanseri ile ilgili daha detaylı bilgi için de şöyle alalım:

Benzer içerikler:

Meme Kanseri tanısı konulduktan sonra tedavinin planlana bilmesi için hastalığın evrelemesinin yapılması gerekir.

Meme Kanseri Evrelenmesi

Akciğer Filmi: Akciğerde hastalığın yayılıp yayılmadığının anlaşılmasını sağlar.

Karın Ultrasoundu: Karın içi Karaciğer gibi solid organlarda hastalığın yayılıp yayılmadığının anlaşılmasını sağlar.

CT Scan (Bilgisayarlı Tomografi): Kanserin yayılmasından şüphelenildiği durumlarda ayrıntılı inceleme için kullanılır.

PET Scan (Positron Emission Tomography): Radyoaktif glukozun damardan verilmesini takiben çekilen tomografidir. Kanserli hücreler bu radyoaktif glukozu tutar ve böylece kanserin yayıldığı organlar tespit edilmiş olur.

Kemik Taraması (Bone Scan): Radyoaktif madde verilerek kemik dokusuna kanser hücresinin yayılıp yayılmadığının incelenmesidir.

Meme Kanseri Hastasında Tedavi Başarısının Bağlı Olduğu Faktörler:

Kanserin evresi (tümörün büyüklüğü, lenf nodlarına ve diğer organlara yayılıp yayılmaması),

Kanserin tipi,

Tümör dokusunda östrojen ve progesteron reseptör düzeyi,

HER-2/neu reseptör düzeyi,

Tümörün büyüme hızı,

Tümörün tekrarlama hızı,

Hastanın yaşı, genel sağlık durumu, meonopozal durumu,

Kansere yeni tanı konulup konulmadığı veya nüks olup olmadığı.

Meme Kanseri Evleri:

STAGE 0 (CARSİNOMA IN SITU):

İki tip meme kansinoma insitu vardır.

DUKTAL KARSİNOMA İNSİTU (DCIS): Anormal duktus hücrelerini henüz invazyon yapmamıştır. Ancak meme kanseri geliştirme durumu vardır.

LOBÜLER KARSİNOMA İNSİTU (LCIS): Anormal lobüler hücreler henüz invazyon yapmamıştır. Meme kanseri geliştirme durumları vardır.

STAGE I: 

Bu kanser evresi 2’ye ayrılır.

STAGE I A: 

Tümör 2 cm’den küçüktür ve sadece meme dokusu içindedir.

STAGE II B: 

Tümör meme dokusunda yok ancak lenf nodlarında 0, mm çapında küçük kümeler halinde mevcut.

STAGE II: 

Bu kanser evresi 2’ye ayrılır.

STAGE II A:  

Memede tümör yok ancak axillar lenf nodlarında var veya memede tümör 2 cm’den küçük ancak aksillar lenf nodu (+).

Memede tümör cm ve aksillar lenf nodunda tümör yok.

STAGE II B:

Tümör memede cm arasında ve aksillar lenf nodlarında tümör var.

Tümör memede 5 cm’den büyük ancak aksillar lenf nodlarında tümör yok.

STAGE III: 

Bu kanser evresi 3’e ayrılır.

STAGE III A:

Memede tümör yok ancak aksillar lenf nodlarında mevcut ve bu lenf nodları bir birine ve aksillar dokuya yapışmış durumda.

Tümör meme dokusunda 2 cm’den küçük ve aksillar lenf nodlarında tümör mevcut ve bu lenf nodları bir birine ve aksillar dokuya yapışmış durumda veya sternuma komşu lenf nodlarında tümör var.

Tümör meme dokusunda cm arsında ve aksillar lenf nodlarında tümör mevcut ve bu lenf nodları bir birine ve aksillar dokuya yapışmış durumda veya sternuma komşu lenf nodlarında tümör var.

Tümör meme dokusunda 5 cm’den büyük ve aksillar lenf nodlarında tümör mevcut.

STAGE III B:

Tümör meme dokusunda herhangi bir boyutta olabilir. Ancak göğüs duvarına ve meme derisine yayılmıştır. Ayrıca aksillar lenf nodlarında tümör mevcut ve bu lenf nodları bir birine ve aksillar dokuya yapışmış durumda veya sternuma komşu lenf nodlarında tümör olabilir.

STAGE III C:

Tümör meme dokusunda herhangi bir boyutta olabilir. Ancak göğüs duvarına ve meme derisine yayılmıştır. Ayrıca tümör köprücük kemiği altı veya üstü lenf nodunda ve aksillar lenf nodlarında ve  sternuma komşu lenf nodlarında olmalıdır.

Meme kanseri meme derisine yayılmışsa buna İnflamatuvar Meme Kanseri (Fotoğraf) denir

Stage III C opere edilebilen ve opere edilemeye olarak 2’ye ayrılır.

İn operabıl (Ameliyattan fayda görmeyen) Stage III C meme kanseri:

Aksillar 10 veya daha fazla lenf nodunda kanserin olması

Köprücük kemiği altı lenf nodunda kanser olması.

Aksillar ve  sternuma komşu lenf nodlarında tümör olması.

STAGE IV: 

Meme kanserinin diğer organlara yayıldığı durumdur.

Meme Kanserinin Belirtileri

Meme Kanserinin bazı semptomları vardır. Bu semptomlar;

Meme ve axillada (koltuk altı) renk değişikliği ve deride kalınlaşma

Meme boyutunda ve şeklinde değişiklik

Meme derisinde gamzeleşme

Meme başında çöküntü

Meme başından olan  akıntı (özellikle kanlı)

Kızarıklık, şişlik, pullanma gösteren meme başı ve meme

Portakal kabuğu gibi gamzeleşme gösteren meme derisi (bu görüntüye peaud’orange denir) olarak sıralana bilir.

Meme Kanseri Tümörü

Meme Kanserini Tedavi Seçenekleri 

Altı tip standart tedavi kullanılır. Bu tedavi seçenekleri şunlardır;

1. MEME CERRAHİSİ

Bir çok hastada kanserli meme dokusu çıkarılır ve aksillar lenf nodları kanser hücresi aramak için alınır.

1.A MEME KORUYUCU CERRAHİ:

LUMPEKTOMİ: Kanserli alanın etrafında bir miktar sağlam doku olacak şekilde çıkarılmasıdır.

PARSİYEL MASTEKTOMİ (SEGMENTAL MASTEKTOMİ): Meme dokusunun kanserli bölgesinin segmental olarak çıkarılmasıdır.

Eğer hasta meme koruyucu cerrahi ile tedavi edilecekse aksillar lenf nodlarının çıkarılması gerekir. Bu ayrı bir insizyonla (kesi) yapılır.        

Onkoplastik Cerrahi;

Hastalıklı bölge çıkartılır ve aynı zamanda memede dikleştirme yapılır. Bu sayede genişce bir alan meme dokusu bozulmadan çıkarılmış olur. Hastalıklı meme hacmi biraz küçülsede daha dik ve estetik gözükür. Aynı işlemler daha sonra diğer memeyede yapılarak daha estetik görüntü sağlanabilir.

İyileşeme sonrası memenin görünümü (Ameliyat edilen sol meme).

1.B TOTAL MASTEKTOMİ:

Cerrahi olarak kanserli meme dokusun alınmasıdır. Bu işlem simple(basit) mastektomi olarakta adlandırılır. Aksillar lenf nodlarının alınması aynı anda veya daha sonrada yapılabilir.

1.C MODİFİYE RADİKAL MASTEKTOMİ:

Cerrahi olarak meme dokusunun ve aksillar lenf nodlarının çıkarılmasıdır.

1.D RADİKAL MASTEKTOMİ (HALSTED RADİCAL MASTECTOMY):

Kanserli meme dokusunun göğüs duvarı kasları ve tüm aksillar lenf nodlarıyla birlikte alınmasıdır.

1.E NEADJUVAN/ADJUVAN TEDAVİ: 

Kemoterapinin cerrahi öncesi verilmesine NEADJUVAN KEMOTERAPİ  denir. Burda amaç kanserin boyutunu küçülterek evresini geriletmek ve cerrahi tedaviden görülecek faydayı arttırmaktır.

Cerrahi olarak kanserli doku tamamen alınmış olsa da bazı hatalara radyasyon tedavisi (radyoterapi), kemoterapi ve/veya hormon tedavisi uygulana bilir. Bu tedavin amacı nüks (tekrarlama) kanseri engellemektir ve ADJUVAN TEDAVİ olarak adlandırılır.

1.F MEME REKONSTRÜKSİYONU (MEME PROTEZİ):

Meme dokusu alınan hastalarda mastektomi sırasında veya sonrasında meme rekonstrüksiyonu (yeniden yapmak) uygulana bilir. Bu rekonstrüksiyon hastanın kendi dokularından veya implantlardan (saline/silicon gel) yapılabilir.

2. SENTİNEL LENF NODU BİYOPSİSİ:

Sentinel lenf nodunun (SLN) cerrahi olarak çıkarılması işlemine denir. SLN kanserli bölgenin lenf sıvısının ilk olarak direne (süzüldüğü) lenf bezidir. Kanser hücreleri bu lennf bezinde varsa kanser yayılmış demektri. SLN biyopsisi radyoaktif madde/mavi boya (isosulfan blue) kullanılarak yapılır. SLN (-) olduğunda başaka aksillar lenf nodu çıkarmaya gerek yoktur. Hasta bu sayede aksillar lenf nodu diseksiyonundan korumuş olur. Meme kanseri için meme dokusuna gereken cerrahi  tedavilerden biri yapılmalıdır.

3. RADYASYON TEDAVİSİ (RADYOTERAPİ):

Radyoterapi (RT) kanser tedavisinde yüksek enerjili X-ray (X-ışını) kullanımıdır. RT kanser hücrelerini ve büyümekte olan diğer hücreleri öldürür.

4. KEMOTERAPİ:

Kemoterapi (KT) kanser tedavisinde ilaçların kullanımıdır. Bu ilaçlar kanser hücresinin çoğalmasını ve büyümesini durduru veya kanserli hücreyi öldürür.

Sistemik kemoterapi: Kemoterapik ilacın damardan verilmesidir.

Cerebrospinal kemoterapi: Kemoterapik ilacın beyin omurilik sıvısına verilmesidir.

Regional kemoterapi: Kemoterapik ilacın kanserin yerleştiği bölgeye verilmesidir (örneğin karın içine).

5. HORMON TEDAVİSİ

Hormon tedavisi (HT) kanserli hücrenin büyümesini ve çoğalmasını engeller. Östrojen meme kanseri gelişiminde etkilidir ve overlerden salgılanır.

TAMOKSİFEN:

Erken evre meme kanserlerinde ve metaztatik meme kanserlerinde kullanılmaktadır.

AROMATAZ İNHİBİTÖRLERİ:

Postmenopozal dönemdeki hormon bağımlı meme kanserlerinde kullanılır.

seafoodplus.infoED TERAPİ:

Targeted terapi (TT) ilaçlarla veya özel maddelerle sadece kanser hücrelerinin hedef alındığı tedavidir. MONOCLONAL ANTIBODIES VE THYROSINE KINASE INHIBITOR’leri en sık kullanılan TT ilaçlarıdır.

Trastuzumab (Herceptin):

Human epidermal growth factor HER2’yi bloklayan monoklonal antibodilerdir. Bu yolla tümörün büyümesini engeller. Diğer kemoterapatik ajanlarla kombine  kullanılır.

Lapatinib:

Thyrosine kinase inhibitörüdür. Human epidermal growth factor type 2 ve diğer kanser proteinleri üzerinden etkilidir.  Diğer kemoterapatik ajanlarla kombine  kullanılır.

Meme Kanserinde Genetik 

Meme Kanseri çoğunlukla inherediter gen mutasyonu (değişiklik) ile gelişir. Kişinin ailesinden geçen genlere herediter genler denir. Herediter meme kanseri tüm meme kanserlerinin sadece %’u oluşturur. Gen ilişkili meme kanseri gelişmiş hastalarda sağlıklı olan diğer memede de meme kanseri gelişme riski yüksek orandadır. Bu hastalarda over (kadın yumurtalığı) kanseri ve diğer kanser türleri için artmış risk vardır.

Genetik testler kanser riskini artıran genetik mutasyonun olduğu bu ailelere yapılmalıdır.

Kanserin Kötülük Derecesinin Belirlenmesi 

Meme Kanser Tanısı konulduktan sonra kanserli dokuda bakılması gereken bazı değerler vardır. Bu değerler hastalığın seyrini ve tedavi seçeneklerini etkilerler. Ve aşağıdaki soruların çevaplanmasını sağlarlar,

Kanserin büyüme hızı nasıl ?

Kanserin diğer organlara yayılması nasıl ?

En iyi tedavi nasıl olmalı ?

Kanserin tekrarlaması olacak mı ?

Bu soruların cevaplanması için şu parametrelerin bilinmesi gerekir;

Östrojen ve Progesteron reseptör testi: Kanserli dokuda östrojen ve progesteron reseptör miktarını ölçer. Eğer yüksek düzeyde östrojen ve progesteron reseptör düzeyi varsa bu normaldir. Kanser çok hızlı büyüyordur. Eğer test sonucu (+) ise kanserin hızlı büyümesini engellemek için reseptör bloklayıcı/yarışıcı ilaçlar başlanmalıdır.

Human Epidermal Growth Factor Type 2 Receptor (HER2/neu) Testi: 

Bu test kanserli dokuda ne kadar  HER2/neu geni ve  HER2/neu proteini olduğunu ölçer. Eğer yüksek düzeyde HER2/neu geni ve  HER2/neu proteini düzeyi varsa bu normaldir.

Kanser çok hızlı büyüyordur ve uzak metaztazı (başka organlara yayılma) hızlı yapacaktıseafoodplus.info nedenle bazı ilçlarla Trastuzumab (Herceptin) ve Lapatirid (Tykerb) bu durum engellenmeye çalışılmalıdır.

Multigen Test:

Kanserli dokudan alınan doku örneğinden yapılan bazı genetik testleri içerir. Kanserin yayılma hızını ve tekrarlama olasılığını belirler. Bu testler şunlardır;

Oncotype Dx:

Stage I veya stage II meme kanserli östrojen (+) ve node (-) olgularda kanserin sonraki dönmede yayılıp yayılmayacağını öngörür. Bu test eğer (+) olursa bu vakalarda kemoterapi ile yayılma riski azaltılmalıdır.

Mamma Print:

Oncotype Dx’te olduğu gibi stage I veya stage II meme kanserli östrojen (+) ve node (-) olgularda kanserin sonraki dönmede yayılıp yayılmayacağını öngörür.

Meme Kanseri Risk Faktörleri

Bazı durumlar meme kanseri gelişimini artırır. Bu durumlara risk faktörü denir. Ancak risk faktörlerinin bir kişide olamaması, o kişinin kanser olmayacağı anlamına gelmeyeceği gibi risk faktörüne sahip kişilerinde mutlaka kanser olacağı anlamına gelmez.

Meme kanseri için risk faktörleri şunlardır;

İleri yaşlarında

Erken yaşta adet görme

İleri yaşta ilk doğumunu yapmış olamak veya hiç doğum yapmamış olmak

Kişide meme kanseri öyküsnün olması veya bening (kanser olmayan, iyi huylu) meme hastalığı olması

Göğüs bölgesine veya meme dokusuna radyoterapi almış olması

Mamografide dens meme dokusu

Aşırı alkol tüketimi

Beyaz ırk

Risk faktörlerinden biri veya bir kaçı sizde mevcutsa lütfen bizimle mail, telefon veya randevu talep ederek irtibata geçin.

Meme Kanseri İçin Muayene ve Tetkikler 

Fizik muayene ve hikaye: Doktor tarafından meme dokusunun incelenmesi ve risk faktörlerinin sorgulanmasıdır.

Mamografi: Meme dokusunun X-ray filmidir.

Meme ultrasoundu: Yüksek enerjili ses dalgalarıyla meme dokusunun incelenmesidir.

Meme MRI (Magnetik resonance imaging): Bu teknikte radyo dalgası, mıknatıs ve bilgisayar proğramı kullanılarak ayrıntılı meme dokusu görüntüsü elde edilir.

Kan testleri: Ca 15,3 gibi meme kanseri belirteçlerine bakılır.

Biyopsi: Şüphelenilen meme dokusundan alınan örneğin incelenmesi ile kesin tanı patolog tarafından yapılan mikroskobik incelemeler sonrasında konulur.

Meme Dokusuna ve Meme Kanserine Genel Bakış 

Meme Kanseri (Breast Cancer) meme dokusu hücrelerinden kaynaklanan bir hastalıktır. Meme dokusu lobül ve duktuslardan oluşur. Her bir memede lob bulunur. Bu loblar bir birine duct (kanal) ile bağlı lobüllerden meydana gelir. Her bir memenin kendine ait kan ve lenf damarları vardır. Lenf damarları lenf bezlerine dökülür. Lenf bezleri fasülyeye benzeyen yapılardır. Vücudun değişik bölgelerinde yer alırlar. Lenf bezleri lenf damarlarının getirdiği lenf sıvısını (beyaz kan) süzerler. Enfeksiyon, kanser ve diğer hastalılarla savaşırlar. Böyle durumlarda elle hissedilir boyuta gelir, sertleşir ve/veya ağrılı olurlar. Meme dokusunun lenf sıvısını süzen lenf bezleri memeye en yakın yer olan axilla (koltuk altı), göğüs kafesi içerisinde ve köprücük kemiği üzerinde bulunur.

En sık görülen Meme Kanseri tipi Duktal Karsinoma’dır.

Duktal kansinoma duktus hücrelerinden kaynaklanır. Lob veye lobüllerden kaynaklanan meme kanserine Lobular Karsinoma denir ve meme kanserleri arasında Duktal Karsinomadan sonra görülen en sık tipidir. İnflamatuvar Kanser meme kanserinin en az sıklıkla görünen tipidir ve memede dokusunda kızarıklık,sıcaklık ve şişlikle karakterizedir.

Meme Biyopsi Tipleri 

Eksizyonel biyopsi: Şüphelenilen dokunun cerrahi olarak tamamının çıkarılmasıdır.

İnsizyonel biyopsi: Şüphelenilen dokunun cerrahi olarak bir kısmının çıkarılmasıdır.

Core biyopsi: Şüpheli dokudan ameliyatsız olarak kalın özel iğnelerle parça alınmasıdır.

Fine-needle aspiration (FNA) biyopsi (ince iğne aspirasyon biyopsisi): Şüpheli dokudan ameliyatsız olarak özel iğnelerle örnek alınmasıdır.

Mastalji Hastalığı 

Meme hastalıkları kapsamında meme ağrıları kadınları en çok sıkıntıya sokan durumlardan biridir. Bu nedenle bireylerin meme ağrısı konusunda bilinçli ve uyanık olmaları gerekir. Bu konuyu saplantı haline getirmeyiniz. Ancak, bilgili ve tedbirli olunuz …

Mastalji Nedir? Nasıl Gelişir?

Mastalji ya da mastodini meme ağrısı demektir. Meme kliniklerine veya hekime meme ikayetleriyle hekime başvuran hastaların yarısına yakınının nedeni meme ağrısıdır.

Üreme çağındaki yaklaşık 3 kadının ikisinde görülmektedir ve bu hastaların yaklaşık %15’inde meme ağrıları ciddi düzeylerde olup ağrı tedavisi gerektirmektedir. Çoğu meme ağrısının nedeni iyi huyludur. Ancak, nadir de olsa altta yatan kötü huylu bir hastalığın olmadığının uzman doktorlar tarafından değerlendirilmesi şarttır.

Adet gören kadınların önemli bölümünde mensturasyona (adet kanamasına) birkaç gün kala memelerde bir yoğunluk, hassasiyet, ağırlık hissi ve bazen de hafif bir ağrı olur. Adetin başlaması ile bu şikayetler birkaç gün içinde kaybolur. Aslında bu düzeyde ağrılar normaldir ve bir hastalığa işaret etmez. Ancak bazen bu şikayetler ve özellikle de ağrı hissi daha belirgin ve kişiyi rahatsız edici karakter kazanabilir.

Ağrının niteliği ve niceliği değişik de olsa en önemli özelliği döngüsel karakterde olmasıdır.

Bu nedenle bu ağrıya DÖNGÜSEL AĞRI da denir. Döngüsel mastalji yaşları arasında belirgindir. Genelde her iki memeyi de ilgilendirir. Ağrı aynı taraf koltukaltı ve kola yayılabilir. Çoğu kez menopozla birlikte kaybolur. Menapoz nedeniyle hormon replasman tedavisi yapılan kadınlarda tekrar belirebilir. Döngüsel mastaljinin nedeni kesin olarak aydınlatılamamıştır. Salgılanan hormonlar (östrojen, progesteron, prolaktin) arasındaki ilişki düzensizliği sorumlu tutulmaktadır.

Memede ortaya çıkan diğer ağrı biçimi DÖNGÜSEL OLMAYAN MASTALJİ’dir. Daha çok 40 yaş üstü kadınlarda, tek memede belirli bölgede görülür.

Döngüsel olmayan mastaljinin altında çeşitli klinik problemler yatabilir:

Fibrokistik hastalık,

Fibroadenom,

Duktal ektazi,

Yağ nekrozu,

Sklerozan adenozis gibi meme ile ilgili nedenler,

Göğüs duvarının kas, kemik yapılarından kaynaklanan bozukluklar,

Tietze Sendromu,

Servikal radikülopati,

Psikolojik nedenler gibi meme dışı nedenler.

Mastalji Nasıl Tedavi Edilmelidir?

Etkin ve uygun tedavi ile meme ağrılı kadınlarda yaşam kalitesi belirgin olarak yükselmektedir.

Sadece ağrı semptomu ile ortaya çıkan meme kanseri çok az sayıda olmasına rağmen tanı ve tedavinin dikkatli yapılması gerekir. 35 yaş üstündeki hastalara iki taraflı ultrasonografi ve mamografi çekilmelidir.

'PANİĞE KAPILMAYIN VE AMACINI AŞAN TEDAVİLERE EĞİLİM GÖSTERMEYİN. KÖTÜ HUYLU OLMAYAN BİR HASTALIK İÇİN YAN ETKİLERİ OLABİLECEK İLAÇLARIN KULLANILMASI VE HORMON ENGENİZLE OYNANMASI SAKINCALIDIR. DOKTORUNUZ TARAFINDAN SİZE AŞAMALI OLARAK EN AZ YAN ETKİLERE SAHİP TEDAVİLER ÖNERİLECEKTİR.'

Memeye mekanik destek, sıcak su masajları, karbohidrattan zengin yağdan fakir diet, bazı analjezik-antiinflamatuar (NSAİ) ajanlar (diclofenac gibi) tedavinin ilk basamağını oluşturur.

Bromokriptin, tamoxifen, danazol, progestin gibi hormonal ajanların da mastalji tedavisinde etkili olduğu görülmüştür. Ancak, olası yan etkileri nedeniyle hormon tedavisi size son aşama olarak uygulanabilir. Danazol siklik mastaljide etkili FDA onaylı tek ajandır. Siklik progesteron tedavisi (10mg/gün medrogesterone veya 10mg/gün dihidroprogesterone gün 6 siklus) tedavisi benign meme ağrıları için bir sonraki seçenek olabilir.

Vitex agnus castus (Agnucaston®) Bir tür meyve extresidir.

Etki mekanizması prolaktin inhibisyonu üzerinedir. Birçok kadın hastalığında kullanılmaktadır. Menstural hastalıklar, amenore, dismenore, premenstural sendrom, hiperprolaktinemi, infertilite, akne, menopoz gibi durumlarda kullanılmaktadır. tablet/gün ardı ardına 3 siklus alındığında, ilaç etkileşimi ve yan etkisi minumum olarak rapor edilen bu ürün mastalji tedavisinde oldukça kabul görmektedir.

Lisurde maleate mastalji tedavisinde denenen yeni bir ajandır. Döngüsel mastaljide %60 iyileşme sağlamıştır, ancak döngüsel olmayan mastaljide cevap zayıftır. Mastektomi veya parsiyel mastektomi (meme ameliyatları) günümüzde mastaljinin tedavisinde kabul görmemektedir

Meme Kanserinin Vücuda Yayılması 

Kanser vücuda 3 değişik yolla yayılır. Bu yollar şunlardır;

Direkt komşuluk yoluyla,

Lenf damarları yoluyla,

Kan damarları yoluyla.

Kanserin ilk başladığı yerdeki kanserli dokuya primer (Orijinal) tümör denir. Kanserin lenf damarı, kan damarı ve direk yolla yayılarak dağıldığı ve yerleştiği yerdeki kanserli dokuya seconder  tümör denir. Bu tümöler metaztaz olarakda adlandırılır. Örneğin meme kanseri kemik dokusuna yayılmışsa buna metaztaz denir ve artık bu meme kanseri metaztatik meme kanseri olarak adlandırılır.

İyi Huylu Meme Hastalıkları 

Meme Hastalıkları ve en önemlisi de meme kanserleri kadınlarda en sık rastlanan hastalıklardan biridir. Bu nedenle bireylerin meme hastalıkları konusunda bilinçli ve uyanık olmaları gerekir. Bu konuyu saplantı haline getirmeyiniz. Ancak, bilgili ve tedbirli olunuz.

Meme hastalıklarından korunmak için kendim ne yapabilirim?

Kendi kendinize 20 yaşından itibaren aylık meme muayenesi 40 yaşından itibaren başlangıç mamografisi çekilmesi Doktorunuz tarafından periyodik meme muayenesi yapılması

Amerikan Kanser Derneği Meme Tarama Programı

yaş arasındaki kadınlar için…

Aylık kendi kendine meme muayenesi,

3 yılda bir doktorunuz tarafından meme muayenesi yapılması,

40 yaş ve üzeri kadınlarda,

Aylık meme muayenesi (kendi kendinize),

Yılda bir doktorunuz tarafından meme muayenesi,

Yılda bir mamografi (40 yaşından itibaren).

Mamografinin Doğruluğu Nedir?

Mamografi % oranında muayenede ele gelmeyen ve ultrasonografide görülmeyen kitleleri tespit etmeye yaramaktadır.

“Eyvah! Mememde kitle buldum”

Lütfen paniğe kapılmayınız. Memede tespit edilen kitlelerin %80 i iyi huyludur. Memedeki kitlelerin en sık nedenleri;

Fibrokistik hastalıklar,

Memede infeksiyon ya da travma,

Meme kanseri.

Memedeki İyi Huylu Kitlelerin En Sık Nedeni Nedir?

Sıklıkla karşımıza çıkan iyi huylu meme kitleleri,

Fibrokistik değişiklikler,

Meme kistleri,

Fibroadenomlar.

Kadınların büyük bölümde farklı boyutlarda fibrokistik değişiklikler vardır.Sıklıkla içindeki sıvının artması ile kistteki büyüme ile memede kitle hissi yaparlar. Menstrual dönemlerde bu kistler hormonların da etkisi ile daha da belirgin hale gelebilir. Bunlar içi sıvı dolu balon gibi de düşünüseafoodplus.infoistik değişim olan kadınlar tipik olarak periodik meme ağrıları yaşarlar, çünkü bu durum meme dokusunun vücuttaki aylık östrojen ve progesteron hormon değişimleri ile direkt olarak ilişkilidir. Her mensturasyon periyodu esnasında hormonal uyarımlar meme bezlerinin ve kanallarının büyümesine neden olur, bunun sonucunda meme su tutar ve meme dokusu bazen şişkinlik gösterir. Mensturasyon (adet kanaması) sırasında memede şişkinlik, ağrı, hassasiyet hissedilebilir ve ele kitleler gelebilir. Mensturasyon sonunda şişkinlik durumu da sona erer. Fibrokistik değişim semptomları menopozdan sonra genellikle sona ermekle beraber, kadının hormonu yerine koyma (hormon replacement) tedavisi görmesi durumunda devam edebilir.

Fibroadenomlar bir diğer sık karşılaşılan iyi huylu meme kitleleridir.Üreme dönemindeki kadınlarda sıklıkla ortaya çıkar. Sert, düzgün kenarlı ele gelebilen kitlelerdir.

Erkeklerde de Memede Kitle Olabilir Mi?

Erkeklerde memeyi büyüten, hassas ve genellikle de meme başı altında kitleye rastlanabilir. Bunlar jinekomasti adını alıp, tek memede ya da her iki memede görülebilir. Nadiren erkekte meme kanseri de gelişebilir.

Memedeki Kitle İnfeksiyon Bulgusu Olabilir Mi?

Bazen meme infeksiyonları kızarıklık, ısı artışı olsun veya olmasın ağrılı kitle ile kendini gösterebilir. Bunlar sıklıkla laktasyon (süt verme) döneminde karşımıza çıkan mastit şeklindeki infeksiyonlardır.

Mememde Kitle Tespit Edersem Ne Yapmalıyım?

Menstrual dönemde kitle tespit edilmişse, kitle menstruasyon bitiminde tekrar değerlendirilmelidir. Meme de elinize gelen bir kitle tespit ettiğinizde nedeni ne olursa olsun MUTLAKA doktorunuza başvurunuz.

Doktorunuza Başvurduğunuzda Neler Yapılacak?

Detaylı bir aile hikayesi alınacak (aile yakınlarınızda meme, rahim ve yumurtalık kanseri olup, olmadığı vb.),

Meme muayenesi yapılacak (her iki meme ve koltuk altlarını içeren),

Daha önce yaptırılmamışsa her iki memeye meme ultrasonografisi ve mammografi yaptırılacak,

Doktorunuz gerekli görürse, mevcut kitleyi cerrahi olarak çıkartıp, patolojiye gönderecek.

Prof. Dr. Bahadır Ege’nin Google Scholar üzerinden tüm bilimsel araştırma yazılarına ulaşmak için tıklayınız.

Meme Hastalıklarının Tanısında Mamografi

 * Asist.; SB Ankara Eğit. ve Araş. Hast. Radyoloji Bölümü
** Başasistan; SB Ankara Eğit. ve Araş. Hast. Radyoloji Bölümü
*** Klinik Şefi; SB Ankara Eğit. ve Araş. Hast. Radyoloji Bölümü

Meme kanseri kadınlarda en sık görülen meme patolojisidir. Kadınlarda kansere bağlı ölüm nedenleri arasında akciğer kanserinden sonra ikinci sıradadır. Mamografik tarama ile sağlanan erken tanı mortaliteyi % oranında azaltmaktadır. Bu nedenle mamografi meme kanserinin tanısında "altın standart" olarak kabul edilir. Tarama amaçlı mamografinin yaşlar arasında yılda bir, daha sonra yılda bir uygulanması önerilir.  Bu nedenle mamografinin meme kanserinin erken tanısındaki yeri konusunda bilinçli olunması ve meme patolojilerine yönelik algoritm içerisinde diğer inceleme yöntemlerinin tamamlayıcı nitelikte olduğunun bilinmesi önemlidir.

            Meme kanseri kadınlarda memeyi etkileyen en önemli patolojidir. ABD'de 54 yaş altındaki kadınlarda kansere bağlı ölümlerin en sık nedeni meme kanseridir. Ülkemizde yapılan istatistiklerde kadınlarda kansere bağlı ölüm nedenleri arasında akciğer kanserinden sonra ikinci sırayı meme kanseri almaktadır. ABD'de her sekiz kadından birinin yaşamı sırasında meme kanserine yakalanacağı, her otuz kadından birinin meme kanseri nedeniyle öleceği tahmin edilmektedir. Yine ABD'de 40 yaşından büyük kadınlarda yılda bir kez yapılan mamografi her yıl meme kanserine bağlı ölümü önleyebileceği bildirilmiştir. Meme kanseriyle ilgili tanımlanan risk faktörleri etiyolojiyi aydınlatmakta yetersizdir ve korunma henüz olanaklı değildir. Bunun yanında meme kanserinde hastanın on yıl yaşama şansı metastaz yapmamış küçük tümörlerde daha yüksek orandadır. Bu nedenle meme kanserinde erken tanı çok önemlidir.

             Meme hastalıklarının araştırılmasına yönelik yaklaşım içerisinde mamografi en etkin radyolojik yöntemdir. Diğer tanı yöntemleri, gerektiğinde mamografiyi tamamlayıcı olarak kullanılmalıdır. Mamografi kullanımı tanı ve tarama amacına yöneliktir. Otuz yaşından büyük, belirtileri olan kadınlarda meme muayenesinden sonra tanı amaçlı bilateral mamografi yapılmalıdır. Palpasyonda malign kitle bulguları olan ve bu nedenle biyopsi planlanan hastalarda da palpe edilen bölgenin kitleden ayrı bir kistik patoloji bulunma olasılığı nedeniyle mamografik inceleme önerilir. Tarama amaçlı mamografi ise meme kanserine ilişkin yakınması ya da bulgusu olmayan kadınlarda uygulanan, klinik olarak gizli kalmış meme kanserinin tam ya da yüksek bir iyileşme olasılığının olduğu bir dönemde tedavi edilebilme şansının araştırılmasını amaçlayan ve erken tanıda yararı gösterilmiş tek görüntüleme yöntemidir. Ancak meme muayenesi olmadan yapılan mamografik değerlendirmede duyarlılığın % oranında azaldığı hesaplanmıştır. Tarama amaçlı mamografik incelemeye başlama yaşı konusunda farklı görüşler olmakla birlikte genel olarak 40 yaşında başlanması, yaş arasında   yılda bir, daha sonra yılda bir uygulanması önerilmektedir.

            1. Mamografi Tekniği

            Mamografik taramanın benimsenmesi konusunda inceleme sırasında meme dokusunun yüksek doz radyasyona maruz kaldığı inancı önemli bir sorun oluşturmaktadır. Ancak henüz mamografi nedeniyle kanser olan kadın bulunmamaktadır. Mamografi tekniğinin gelişmesine paralel olarak meme dokusunun inceleme sırasında maruz kaldığı doz azalmaktadır. Mamografinin klasik röntgenden en önemli farkı düşük dozda daha yüksek görüntü kalitesi elde etmesidir. Teknik olarak kaliteli bir mamografide memenin tümü ya da olabildiğince fazla meme alanı yüksek kontrast ve optimum görüntü ayrıntısı ile görüntülenmelidir. İnceleme sırasında en önemli nokta memenin yeterince sıkışırılmasıdır. Bu, kimi zaman hastalarda rahatsızlık yaratabilir, ancak yeterli sıkıştırma ile memenin alacağı radyasyon dozu azalır. Aynı zamanda meme dokusunun üst üste gelen kısımlarının ayrılmasıyla var olan bir kitle gözden kaçırılmamış olur ve yalancı kitle görünümleri kaybolur.

            Rutin mamografi incelemesi için meme sıkıştırılarak mediolateral oblik (MLO) ve kraniokaudal (KK) grafiler alınır. Uygun alınan bir MLO grafide pektoral kas yaklaşık meme başı düzeyine kadar üçgen şeklinde görüntülenmelidir. Bu grafi iki temel pozisyondan en çok meme dokusu içeren ve en önemli olanıdır. Ayrıca memede en sık karşılaşılan kanser yerleşim yeri olan üst dış kadran ve aksiller kuyruk diğer pozisyonlara göre daha iyi görüntülenir. KK grafide subareolar bölge, santral ve medial meme dokusu daha iyi görüntülenir. Her iki grafide ince, lineer çizgiler keskin olmalı, küçük radyoopasiteler ve mikrokalsifikasyonlar görülebilmelidir. Hastaya uygun pozisyon verilmesi önemlidir ve meme başının opasitesi tam profilden görüntülenmemişse meme dokusuyla çakışarak yalancı kitle görüntüsü verebilir. Standart grafilerin alınmasından sonra tek bir projeksiyonda alınan dansitelerin gerçek olup olmadığının anlaşılması amacıyla ek projeksiyonlarda grafiler alınabilir. Teknik olarak yeterli olduğuna karar verildikten sonra mamografide lezyon olup olmadığı araştırılmalıdır. Genellikle bilateral meme dokusunun dağılımı simetriktir. Bu nedenle asimetrik görünümün algılanabilmesi için iki tarafın yan yana asılarak her iki memenin simetrik olarak değerlendirilmesi gerekir. Grafilerin -eğer varsa- daha önce alınan grafilerle karşılaştırılması, olası benign ya da malign patolojilerin stabilitesinin değerlendirilmesi bakımından önemlidir.

            2. Mamografi ve Normal Meme

            Memede yer alan üç temel dokudan yağ dokusu radyolüsen, bağ dokusu doğrusal bantlar şeklinde radyodens, glandüler doku ise orta derecede opasiteler şeklinde izlenir. Genellikle parankim dokusunun fizyolojik dağılımına bağlı olarak üst dış kadranlarda opasite artışı izlenir. Meme derisi düzgün olup ortalama mm'yi geçmeyen ince bir bant olarak izlenir. Deri opasitesinin hemen altında ise deri altı yağ dokusuna ilişkin düzgün radyolüsen görünüm vardır. Meme dokusu miktar, bileşim ve dağılım açısından bireyden bireye ve aynı bireyin yaşamı boyunca dönemler arasında farklılıklar gösterebilir. Bu durum "normal" olarak değerlendirilebilecek meme dokusunun farklılıklar göstermesine neden olmuştur. Memede temel dokuların birbirlerine oranları meme paternini ve meme dansitesindeki artış ya da azalmayı belirler. Genç kadınlarda hemen hemen tüm memeyi kaplayan glandüler doku nedeniyle adeta homojen bir opasite sözkonusudur. Böyle dens memelerde değerlendirme yapmak daha zordur. Kırk yaşına doğru memenin iç yarısından başlayan ve daha sonra hızlanma gösteren involüsyonda glandüler dokunun yerini yağ dokusu almaktadır. Bu nedenle menopozda ve postmenopozal dönemde memede hipodens ağırlıklı bir görünüm ortaya çıkar. İnvolüsyon memede değerlendirme yapmayı kolaylaştırır ve tam olarak involüsyona uğramış yağlı bir memede mamografinin duyarlılığı %'e yaklaşır.

            Mamografilerin değerlendirilmesinde yağ dokusu ve fibroglandüler dokunın oranlarına dayalı olarak meme parankim paternleri tanımlanmıştır. Son kabul gören sınıflandırmaya göre Patern 1'de hemen hemen tüm doku görünümdedir. Yağ dokusu içerisinde dağınık yerleşimli fibroglandüler dansitelerin oluşturduğu görünüm Patern 2'yi oluşturur. Patern 3'de ise fibroglandüler dansitelerin oranı %25'in üzerindedir. Başlıca yüksek yüzdede fibröz bağ dokusundan oluşan ileri derecede dens memeler ise Patern 4 olarak  tanımlanmıştır. Dens memelerin yüksek kanser riski taşıdığını bildiren çalışmalar bulunmaktadır. Ayrıca dens memelerde küçük kanser odaklarının ayırt edilme güçlüğünden söz edilmektedir. Normal memede zaman içerisinde dansite artışı görülmesi seyrektir. En çarpıcı patern değişiklikleri kilo değişiklikleri nedeniyle oluşur. Dansite artışı ikinci neden hormon replasman tedavisidir.

            3. Meme Patolojilerinde Karşılaşılan         Mamografik Bulgular:

            a. Kitle,

            b. Yapısal distorsiyon,

            c. Asimetrik dansite,

            d. Kalsifikasyon,

            e. Deri, meme başı ve trabekülasyonda izlenen değişiklikler,

            f. Aksiller lenf nodu patolojileri.

            Kitle lezyonları meme kanserlerinin en sık görülme şeklidir. Kitle komşu meme parankiminden bir sınırla ayrılan ve iki farklı projeksiyonda yer kaplayan lezyon olarak tanımlanmıştır. Lezyon tek bir projeksiyonda izleniyorsa dansite olarak tanımlanmalıdır. Kitlenin morfolojisi tanısal yaklaşımda önem taşır. Kitlenin malignite kuşkusunun değerlendirilmesinde şekil, kenar yapısı ve dansite özellikleri birinci derecede önemlidir. Kitleler şekil bakımından yuvarlak, oval, lobüler, irregüler olarak sınıflandırılabilir. Lobülasyon kenar yapısındaki ondülasyonlarla belirtilir.  Mikrolobüle ya da irregüler şekilli kitlelerin malignite olasılığı fazladır. Kitlenin çevre dokuyla arasındaki kenar keskinse iyi sınırlı olarak tanımlanır. Kitle kenarından çevreye ışınsal tarzda uzanımlar izleniyorsa spiküler tanımı kullanılır. Kitlenin çevre dokuyla üst üste gelmesi durumunda örtülmüş kenar yapısı ortaya çıkar. Kapsül ve iyi sınırlı kitleleri çevreleyen 1 mm kalınlığındaki radyolüsen alan olarak belirtilen halo işareti genellikle benign lezyonlarda saptanır. Kitlenin x-ışını geçirgenliği dansite olarak belirtilir. Radyolüsen lezyonlar hemen hiçbir zaman malign değildir ve ileri değerlendirme gerektirmeksizin benign kabul edilir. Düşük dansitede radyoopak lezyonlar fibroadenom ve kisttir. Yüksek dansitede radyopak lezyonlarda malignite olasılığı akla getirilmelidir. Daha önce alınan mamografilerde saptanan ve izleme alınan iyi sınırlı nodüler lezyonlarda morfoloji ve boyut değişikliği gözlenirse malignite riski yüksek olduğundan ileri inceleme gereklidir. Lezyon sayısı ayırıcı tanı yönünden iyi bir kriter olmamakla birlikte benzer morfolojik özellikler sahip lezyonların çok sayıda ve bilateral olması malignite riskini azaltır.

Resim 1. Memede fibroglandüler doku içerisinde yuvarlak, düzgün sınırlı, homojen dansite izlenmektedir (KK grafi). Yapılan US incelemede tanımlanan lezyonun kist ile uyumlu olduğu saptanmıştır.

 Mamografide en sık saptanan iyi sınırlı kitle lezyonları kist ve fibroadenomdur. Kistler genellikle kırklı yaşlardan sonra görülür. Menopozla birlikte gerileme gösterebilir. Mamografik olarak oval ya da yuvarlak, iyi sınırlı lezyonlardır (Resim 1). Sıklıkla bilateral ve multipl olup boyutları değişkendir. Kistlerde yumurta kabuğu biçiminde çevresel kalsifikasyonlar izlenebilir. Kistlerin ayırıcı tanısında Ultrasound’un rolü büyüktür. Fibroadenom memede en sık karşılaşılan solid, benign tümördür. Genellikle otuz yaşından önce ortaya çıkar ve yuvarlak, oval ya da lobüle kenar yapısı gösterir. Hormonal etkenler bağlı olarak morfolojik değişim izlenebilir; menopoz sonrasında dejeneresyona bağlı olarak "patlamış mısır" tarzında kaba kalsifikasyonlar saptanabilir (Resim 2).

Resim 2. Memede göğüs ön duvarına yakın yerleşimli, tipik kaba kalsifikasyonlar içeren, oval dansite (fibroadenom).

Benign intramamarian lenf nodları tüm mamografilerin %5'inde izlenebilir. Genellikle memenin üst dış kadranında yerleşim gösterir ve orta kesimde karakteristik radyolüsen görünüm ya da periferal çentik saptanabilir.

            Meme kanserlerinde komşu dokulara infiltrasyon nedeniyle kenar yapısı net olarak izlenemeyebilir. Erken dönemde meme kanserinin tipik spiküler görünüm yerine belirsiz ve bulanık kenar yapısı gösterdiği bildirilmiştir. Meme kanserlerinde kitlenin dansitesi çevre fibroglandüler dokuya göre daha fazladır ve lezyonun ortasına doğru artış gösterir. Spiküler lezyonlar lezyon kenarından çevreye ışınsal tarzda uzanan ince opasitelerle karakterizedir (Resim 3).

Resim 3. Yağ dokusu ağırlıklı meme parankiminde kolaylıkla seçilen ve yüksek oranda malignite kuşku taşıyan spiküler lezyon.

 Yağlı meme parankiminde kitle kolaylıkla ayırt edilir. Spiküler lezyonlar meme kanseri yanında postoperatif skar, yağ nekrozu ve radial skar gibi benign patolojilerde de izlenebilir. Meme kanserinde görülen spiküler lezyonda orta kesimdeki kitle görünümü daha belirgin olup spiküler uzanımlar daha kısadır. Kesin tanı için mamografi tek başına yeterli değildir ve biyopsi gerekir.

            Yapısal distorsiyon meme kanserine eşlik edebilen önemli bir bulgudur. Normalde meme başına yönelim gösteren parankim yapısında değişiklik olması olarak tanımlanmıştır.

            Asimetri sık karşılaşılan fokal mamografik bulgulardandır. Normalde iki meme arasında boyut farklılığı görülebilmekle birlikte iç yapıları arasında belirgin bir simetri vardır. Asimetri pozisyon ya da sıkıştırmadaki farklılıktan da kaynaklanabilir. Gerçek asimetriler üç boyutludur ve farklı pozisyonlarda alınan grafilerde izlenir. Asimetri simetrik olmayan meme dokusuna bağlı olabileceği gibi kitle nedeniyle oluşmuş olabilir. Asimetrik dansite içerisinde yağ dansitesi izlenmesi normal asimetrik meme dokusunun kitleden ayırt edilmesinde yardımcıdır. Kuşkulu asimetrik dansitede alan meme dokusundan daha küçük ve yuvarlaktır ve dansitesi ortasına doğru artış gösterir. Ayırıcı tanı için ek pozisyonlarda alınmış özel grafiler gerekebilir.

            Memede kalsifikasyonlar sıkça saptanır. Enflamasyon, travma gibi benign nedenlerle oluşabileceği gibi meme kanserine de eşlik edebilir. Lüsen merkezli deri kalsifikasyonları, vasküler kalsifikasyonlar, fibroadenomlarda görülen kaba kalfikasyonlar, yağ nekrozu ya da kistlerde görülebilen çevresel kalsifikasyonlar benign tiptedir. Erken dönem kanseri haber veren küme yapmış kalsifikasyonlar araştırılmalıdır. Kitle görülmeksizin meme dokusunda küçük bir bölgeyi (1 cm3) kaplayan, irregüler, heterojen morfoloji gösteren, genellikle mm'nin altındaki, sayıca dörtten fazla, küme yapmış kalsifikasyonlar kuşku uyandırmalıdır.

            Memede ödeme neden olan enfeksiyon, enflamasyon, tümör infiltrasyonu gibi nedenlerle dermal lenfatiklerin tıkanması sonucu deride ve parankim trabekülasyonunda değişiklikler gözlenebilir. Meme başı ve deride çekilme ise meme kanserinin geç döneminde saptanabilir.

            Normalde 2 cm'nin altında ve ortası lüsen görünümde olan aksiller lenf nodları yağ replasmanında ileri derecede büyürler. cm'den büyük, ortasında lüsen alan izlenen lenf nodları reaktif hiperplazi nedeniyle oluşabileceği gibi meme kanserinin geç döneminde metastaza bağlı da görülebilir ve araştırılması gereklidir.

Dene - Yanılma

1. Kadınlarda kanserden ölüm nedenleri arasında hangisi akciğer kanserinden sonra gelir?

            a) Meme kanseri           b) Over kanseri

            c) Endometrium kanseri           d) Lenfoma

            e) Hiçbiri

2. Meme kanserinin tanısında "altın standart" olarak kabul edilen inceleme yöntemi hangisidir?

            a) Mamografi                               b) Ultrasonografi

            c) Bilgisayarlı Tomografi           d) Manyetik Rezonans  

             e) Hiçbiri

3. Kistik kitlelerin tanısında en değerli inceleme yöntemi hangisidir?

            a) Mamografi                              b) Ultrasonografi

            c) Bilgisayarlı Tomografi          d) Manyetik Rezonans   

            e) Hiçbiri

4- Memede en sık karşılaşılan kanser lokalizasyonu hangisidir?

            a) Alt - iç kadran                        b) Üst - dış kadran

            c) Subareolar bölge                  d) Üst - iç kadran            

            e) Hiçbiri

5- Hangi meme parankim paterninde mamografik değerlendirme daha zordur?

            a) Patern 1                     b) Patern 2

            c) Patern 3                      d) Patern 4                       

            e) Hiçbiri

            1- Demirkazık FB; Mamografi ve Meme Görüntülemenin Temel İlkeleri. Hacettepe Tıp Dergisi , 28(1):

            2-        Kopans DB; Breast İmaging. Lippincott-Raven. Philadelphia.     

            3- Memiş A; Meme Lezyonlarında Mamografik Değerlendirme. Türkiye Klinikleri Radyoloji , 1(1):

            4- Sevinç E; Meme Patolojilerinin Tanı ve Tedavisinde Gelişmeler. Mine Ofset. Ankara

            5- Üstün E; Tarama Mamografisinde Son Yaklaşımlar. Türkiye Klinikleri Radyoloji. , 1(1):

            6- Üstün E; Meme Radyolojisi. Ege Üniversitesi Basımevi. İzmir.