Menenjit Aşısı Nedir Ne Için Yapılır

Meningokok Nedir?

Meningokok hastalığı, Neisseria meningitidis bakterisinin neden olduğu, saatler içerisinde ölümle veya görme, işitme sorunları, beyin hasarı, karaciğer, böbrek yetmezliği ve uzuv kaybı ile sonuçlanabilen akut bakteriyel bir hastalıktır.

Enfeksiyon; menenjit ve septisemi (kan zehirlenmesi) olarak görülebilir. Bebekler ve ilk 5 yaştaki çocuklar bağışıklık sistemlerinin gelişmemiş olması ve bakterinin ülkemizde küçük yaş grubunda daha sık görülmesi nedeniyle en önemli risk grubunu oluşturmakla birlikte, ergenlerde ikinci en sık görüldüğü dönemi oluşturur. Hastalığa en sık yol açan bakteri serogrupları A, B, C, W ve Y olmakla birlikte, ülkelere ve yıllara göre değişkenlik göstermektedir. Tipik hastalık bulguları ani başlangıçlı ateş, döküntü, baş ağrısı, ense sertliği, bilinç değişikliği, kas ağrısı, eklem ağrısı, bulantı ve kusma olabilir.

Nasıl Bulaşır?

Meningokok bakterisi sadece insan tarafından taşınır ve geçiş bu yolla gerçekleşir. İnsanlarda, bakteri boğaz ve/veya burunda taşınır. Taşıyıcılık yaşa göre değişmekle birlikte en sık ergenlerde görülür ve sigara içenlerde artmış taşıyıcılık oranları bildirilmektedir. Bakteri solunumdan yayılan damlacık yoluyla bulaşır. Düzenli, uzamış yakın temasla risk artar. Kuluçka süresi en sık gün olarak bildirilmekle birlikte, 1 ile 10 gün arasında değişir. Bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar, bazı ilaç tedavileri, dalağın alınmış olması veya işlev görmemesi hastalık riskini arttırır. Ayrıca kalabalık yaşam ortamı (hac, askeriye, yurt), üst solunum yolunun viral enfeksiyonları ve meslek nedeniyle bakteriyle temas diğer risk faktörleri arasındadır

Meningokok Hastalığı Nasıl Önlenir?

Meningokok hastalığının önlenmesindeki en etkili yol aşılanmadır. Meningokok hastalığına yol açan tüm serogruplara karşı koruyucu tek bir aşı bulunmamaktadır. Ülkemizde bu serogruplara karşı koruma sağlayan 2 grup (ACYW ve B aşıları) meningokok aşısı ruhsatlıdır. Bu aşılarda koruyucu bağışıklık yanıtı yaş gruplarına göre küçük farklılıklar göstermekle birlikte her 10 kişiden ’unda (ortalama 8’inde) tüm aşı dozları tamamlandıktan 1 ay sonra gerçekleşmektedir. Mevcut kanıtlar koruyuculuk düzeyinin en az 5 yıl sürdüğünü göstermektedir. Tüm aşılar meningokok bakterisinin bazı kısımlarını içermekte olup, canlı etken bulunmamaktadır.

Aşılama Şeması Nasıldır?

Ülkemizde ruhsatlı Men ACWY aşıları:

• Menactra (Sanofi Pasteur)
• Menveo (Glaxo Smith Kline)
• Nİmenrix (Pfizer)
• Men ACWY aşıları rutin çocukluk çağı aşılarının çoğuyla birlikte aynı anda uygulanabilir. Ancak, Menactra bazı pnömokok alt tiplerine aşı cevabını engellemesi nedeniyle 13 valanlı pnömokok (PCV) aşısıyla aynı anda tercih edilmemelidir. İdeal olarak önce PCV13’ün uygulanması en az 1 ay süre sonra Menactra aşısının uygulanması önerilir.

Meningokok B (Men B) aşıları: Bexsero ve Trumenba markasıyla 2 adet MenB aşısı bulunmakla birlikte ülkemizde yalnızca Bexsero ruhsat alarak kullanıma girmiştir.

Bexsero (GSK) aşısı MenB alt tipine karşı 4 antijen içerir. Aşı, diğer MenACWY aşılarıyla veya diğer çocukluk çağı aşılarıyla aynı anda uygulanabilir. Aşıyla 2 yaş altı çocuklarda ateş görülmektedir. İngiltere ve Avustralya’da bu etki diğer aşılarla birlikte yapıldığında daha fazla görüldüğü için 2 yaş altında aşı yapılırken parasetamol (ateş düşürücü) kullanılması önerilmektedir.

Aşının Yan Etkileri Nelerdir?

Aşılanan kişilerin çoğunda ciddi yan etki ile karşılaşılmamaktadır.

MenACWY aşısına bağlı en sık ateş, baş ağrısı, saat içerisinde geçen aşı yerinde kızarıklık bildirilmektedir. Menveo aşısının enjektör kapağı doğal kauçuk içermekle birlikte, lateks alerjisi olanlarda alternatif bir aşının kullanımı önerilir.

MenB aşısına bağlı >C ateş tek başına yapıldığında % arasında görülürken, >C ateş %’inde görülmekte, diğer aşılarla birlikte yapıldığında >C ateş %’sinde, >C ateş ise %’inde görülmektedir. Aşıya bağlı huzursuzluk, yeme alışkanlığında değişme, ishal, döküntü, enjeksiyon yerinde kızarıklık, şişlik görülmekle birlikte İngiltere’de 3 milyon aşı uygulamasına bağlı ciddi yan etki ile karşılaşılmamıştır.

Meningokok Aşısı Hakkında Daha Fazla Bilgiye Nereden Ulaşabilirim?

1. seafoodplus.info
2. Gökçay G, Beyazova U. İlk beş yaşta çocuk sağlığı izlemi. İstanbul, Nobel Kitabevi;

Referanslar:

1. Meningococcal vaccines for Australians. National Centre for immunization Research Surveillance (NCIRS) fact sheet June seafoodplus.info 04/Meningococcal_FactSheet_April_seafoodplus.info, erişim 7th July Parikh SR.
2. Effectiveness and impact of a reduced infant schedule of 4CMenB vaccine against group B meningococcal disease in England: a national observational cohort study. Lancet ;
3. Martinon-Torres F. Reduced schedules of 4CMenB vaccine in infants and catch-up series in children: Immunogenicity and safety results from a randomised open-label phase 3b trial. Vaccine ; 35(28):
4. Arribas JMM, Martinez AC, Horn M, Porcuna XMP, Reigada MCO, Bermudez JM ve ark. Safety and immunogenicity of the quadrivalent meningococcal serogroups A, C, W and Y tetanus toxoid conjugate vaccine coadministered with routine childhood vaccines in European infants. Pediatr Infect Dis J ; ee
5. Cutland CL, Nolan T, Halperin SA, Kurugol Z, Ahmed K, Perrett KP ve ark. Immunogenicity and safety of one or two doses of the quadrivalent meningococcal vaccine MenACWY-TT given alone or with the valent pneumococcal conjugate vaccine in toddlers: a phase III, open-label, randomised study. Vaccine
6. Dbaibo G, Favila JCT, Traskine M, Jastorff A, Wielen MV. Immunogenicity and safety of MenACWY-TT, a meningococcal conjugate vaccine, co-administered with routine childhood vaccine in healthy infants: a phase III, randomized study. Vaccine ;
7. Center for Disease Control and Prevention. Vaccine information statements. seafoodplus.info, erişim 5th July
8. American Academy of Pediatrics. Pneumococcal infections. In: Kimberlin DW, Brady MT, Jackson MA, Long SS, eds. Red Book Report of the Committee on Infectious Diseases. 31st ed. Itasca, IL: American Academy of Pediatrics;
9. American Academy of Pediatrics. Meningococcal infections. In: Kimberlin DW, Brady MT, Jackson MA, Long SS, eds. Red Book Report of the Committee on Infectious Diseases. 31st ed. Itasca, IL: American Academy of Pediatrics;

“Bilgilendirme broşürleri Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 3 öğrencilerinin (Özge Atış, Uğur Girgiç, Nouraldin Kharausha, Zuhal Şahin) yılında Sosyal Pediatri Bilim Dalın’da Prof. Dr. Perran Boran danışmanlığında &#;Çocukluk çağı hastalıkları aşıları hakkında aile bilgi düzeyleri ve inançlarının araştırılması&#; başlıklı Introduction to Clinical Practice (ICP) projesi kapsamında hazırlanmış, yılında İstanbul Sosyal Pediatri Ekibi tarafından güncellenmiştir.”

Category: Çocuk Sağlığı ve AşılarBy Çocuk Sağlığı Derneği

Author: Çocuk Sağlığı Derneği

Çocuk Sağlığı Derneği, yılında İstanbul Üniversitesi'nde görevli Prof. Dr. Cihad Tahsin Gürson ve Prof. Dr. Olcay Neyzi önderliğinde bir grup çocuk hekimi ve çocuk sağlığı konusuna ilgi duyan yardımseverler tarafından kurulmuştur yılındaki kuruluşu sırasında Derneğimiz, "İstanbul Çocuk Sağlığı Derneği" olarak adlandırılmış ve tarih ve 6/ kanunla "Kamu Yararına Dernek" statüsünü kazanmıştır.

Menenjit hastalığı tedavi edilmediği takdirde çok ciddi sonuçlar doğuruyor. Hatta ilerleyen evrelerde ölüme bile yol açabiliyor. Hastalığın ardından ölmeyen yaşayan kişilerde ise görme kaybı ve işitme kaybı gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Menenjit hastalığını önleyen en önemli etken ise menenjit aşısı olarak ortaya çıkmıştır.

Menenjit Aşısı Nedir?

 Menenjit hastalığını önlemede en etkin kullanılan yöntem genellikle aşıdır. Türkiye genelinde B tipi olarak bilinen menenjit aşısı kullanılır. Bu aşının ismi ise Bexsero olarak bilinir. Bu aşı bütün menenjit hastalıklarına karşı bir koruma sağlamaktadır. Menenjit aşısının içeriğindeki bileşenler sayesinde menenjit hastalığına karşı tam koruma sağlanır. Bu nedenle de belirli dönemlerde menenjit aşısı yapılarak hastalığa karşı koruma sağlanır.

Ne Zaman Yapılmalı?

Menenjit aşısı genel olarak hekim tarafından uygun görüldüğü takdirde uygulanır. Özellikle de yakın temaslı kişilere antibiyotik olarak bu aşının yapılması da önerilir. Türkiye genelinde menenjit aşısı risk gruplarına uygulanmaktadır.

 Menenjit aşısı rutin aşı takviminde yer almaz. Bunun yanı sıra gerekli durumlarda menenjit aşısı uygulanır. Ayrıca Ordudaki erlere ve erbaşlara da rutin olarak menenjit aşısı yapılmaktadır. Hac ziyaretinden dönen kişilere de menenjit aşısı yapılmaktadır. Bunun nedeni ise kalabalık ortamlarda bulunulmasıdır. Menenjit aşısı bebeklerde de 2. aylarını doldurduktan sonra uygulanır. 

Menenjit Aşısının Yan Etkisi Var mı?

Menenjit aşısı uygulandıktan sonra diğer aşılarda olduğu gibi bazı yan etkiler de görülmektedir. Bu yan etkiler kişiden kişiye değişir. Özellikle de menenjit aşısı yapıldıktan sonra ateş ve aşı yerinde ağrı meydana gelebilir. Aşı yapılan bölgede hafif sertlik ve yine o bölgede kızarıklıklar da ortaya çıkar. Bu şekilde menenjit aşısının yan etkileri kişilerin vücuduna ve bünyesine göre değişmektedir. Bu tüm yan etkiler kısa süre içerisinde de geçebilir.

 Menenjit Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Menenjit hastalığının bazı belirtiler vardır. Bu belirtilerden herhangi birisi görüldüğünde mutlaka uzman bir hekime de görünmek gerekir. Menenjit hastalığının belirtileri baş ağrısı ve yüksek ateş ile başlar. Ayrıca boyun tutulması ve ense sertliği de meydana gelir. Oldukça sertleşen boyun ile birlikte hastalığın etkileri de ortaya çıkar.

Menenjit hastalığı belirtileri arasında özellikle hızlı soluk alıp verme de görülebilir. Bu hastalığın belirtilerinden bir tanesi dahi görülse uzman bir hekime görünmekte yarar vardır. Ellerde ve ayaklarda soğukluk ile titreme de yaşanıyor ise menenjit geçirme ihtimali çok yüksektir. Menenjit hastalığı nedeni ile bebeklerde iştah kaybı ten renginde değişim de görülebilir. Bu hallerde bebekler de hemen uzman bir hekime götürülmelidir.

Menenjit Hastalığının Tedavisi Nasıl Yapılır?

Menenjit hastalığının tedavisi oldukça uzmanlık ister. Tüm hastalıklarda olduğu gibi menenjit hastalığında da erken tanı çok büyük bir önem taşır. Menenjit hastalığının tanısının konulmasında geç kalındığı takdirde ölümcül sonuçlar ortaya çıkabilir.

Çocuklarda başta olmak üzere menenjit hastalığı geçiren kişilerde uygulanan antibiyotik tedavisi hasar bırakmadan iyileşmede önemli bir rol oynar. Hastalığa yakalanmamak için ise risk grubunda görüldüğü takdirde mutlaka aşı yapılması önerilmektedir. Menenjit hastalığında erken tanı konulması hayat kurtarır. Bu nedenle belirtiler görüldüğünde önlem alınmalıdır.

Menenjit Aşısı İle İlgili Merak Edilenler

 Menenjit aşısı bu hastalıktan korunmak için genel olarak karma aşı ile birlikte yapılır. Çocuklara uygulanan karma aşılar özellikle mikrobik menenjite karşı bir koruma sağlar. Her menenjit türüne göre bir aşı türü bulunmaktadır.

Meningokok menenjit oldukça serttir. Bu tür menenjit oldukça ağır seyreder ve ölüm riski de yüksektir. Bu menenjit türü genellikle 5 yaş altı çocuk ve yaş arasındaki gençlerde görülür. Kalabalık ortamlardan bulaşmaktadır. Bu hastalık türünün aşısı ise hib aşısı olarak bilinmektedir.

Menenjit hastalığını yaratan bakterilerin kana karışması sonrasında yutak iltihabı, kemik ve eklem iltihabı ile zatürre gibi hastalıklar da meydana gelir. Bu aşının dozunun da doğru şekilde ayarlanması gerekir. Menenjit aşısı Sağlık Bakanlığı denetiminde bulunan eczanelerde satılmaktadır. Menenjit aşısının fiyatı ise genel olarak liradan başlar.