Meni Azlığı

Son 50 yılda sperm sayısı yüzde 50 azaldı

Bebek hayali kuran çiftlerin hayallerinin gerçeğe dönüşmesinin ilk adımı hamilelikle atılır. Ancak bu her çift için pek de kolay olmayabiliyor. Kimi zaman kadından kimi zaman erkekten kaynaklanan sorunlar çiftlerin bebek sahibi olmasını engelleyebiliyor. Erkeklerin baba olmasını engelleyen sorunların arasında sperm azlığı da bulunuyor. Zira araştırmalara göre son 50 yılda sperm sayısı yüzde 50 azaldı. İşte erkeklerin sperm sayısının azalmasına neden olan 8 önemli sorun.

Y kromozomu kaybolursa&#x;

Sperm üretiminden sorumlu olan Y kromozomu. Ancak bazı erkeklerde, Y kromozomu üzerinde eksiklikler (gen kayıpları) olabiliyor. Hal böyle olunca, üremeyi sağlayan genler de siliniyor. Silinen genler, sperm üretim düzeneğinin bozulması anlamına geliyor. Kromozomal delesyon yani silinme denilen bu durum sonucunda baba olamamayı kader olmaktan çıkaran güç ise gelişen tıbbi yöntemler. Kromozomal delesyonun bazı tiplerinde, özel bazı biyopsi yöntemleriyle testisten hücre aranarak, kenarda köşede kalmış sperm bulunabiliyor. Bulunan spermin tüp bebek yöntemleriyle yumurtayı döllemesi ve embriyo oluşması sağlanıyor.1

Testisler inmemişse

Testisler, vücudun dışındaki bir torbanın içindeler. Nedeni ise, vücut sıcaklığının sperm yapımını olumsuz etkilemesi. Ancak bazı durumlarda, testisler torbaya inmiyor; kasıkta, karın ve batın içinde kalabiliyor. Testislerin uzun süre vücut içinde kalması, maruz kaldığı sıcaklık nedeniyle sperm üretememesine yol açabiliyor. İnmemiş testis olarak adlandırılan bu durumun bebeğin ilk yılında fark edilip çözülmesi çok önemli. Çünkü aksi durumda, sperm üretimi bozulabiliyor. 

Hormonlarda yetersizlik varsa

Hormonlar üreme üzerinde çok etkili. Doğru zamanda ve yeteri kadar üretilmesi gerekiyor. Hipofizden salgılanan üreme hormonlarında ortaya çıkan yetersizlik; sperm üretimini bozduğu için üremede zorluk, canlı hücre azalması, sperm hareketlerinde azalma görülebiliyor.

Varikosel oluşmuşsa

Varis, damarlarda ortaya çıkan bir sorun. Testisteki toplardamarların varisleşerek varikosel olarak adlandırılan hastalığa dönüşmesi de üremeyi olumsuz etkileyen nedenlerden biri. Erkek yumurtasında ısı artışı, testise zarar verebilecek atık maddelerin uzaklaştırılamaması nedeniyle testiste ısı ve basınç hareketine yol açıyor. Bu durumun sonuçlarından biri de; sperm hareketliliğinin azalması. Hareketliliği azalan spermlerin dölleme oranı da düşürüyor. İyi haber; her varikosel, her durumda sperm üretimini bozmuyor. Üstelik bu sorun günümüzde kolayca tedavi edilebiliyor. Günübirlik ve mikro-cerrahi yöntemlerle, büyük oranda tedavisi mümkün hale geliyor.

Kanal tıkanıklığı sorunu varsa

Testisler normal sperm üretebilse de bazı erkeklerde, bu spermleri taşıyan kanallarda tıkanıklıklar görülüyor. Bu tıkanıklıklar, günümüzde cerrahi yöntemlerle açılabiliyor.

Sigara tiryakisiyseniz

Günümüzün en yaygın sorunlarından biri olan sigara bağımlığı, sperm sayısını düşüren önemli etkenlerden biri. Alkol ve uyuşturucu bağımlılığı da spermi bozan etkenlerden biri. 3 ay bırakılsa bile, sperm sayısında çok belirgin bir artış olabiliyor.

Uzun süre ilaç kullanıyorsanız

Mide ülseri, gastrit tedavisinde uzun süre kullanılan ilaçlar ya da depresyon tedavisi ilaçları da spermi azaltan etkenlerin arasında sayılıyor. Ancak miktarın azaltılması, farklı ilaç seçeneklerinin değerlendirilmesiyle olumsuz etkiler düzeltilebiliyor. Vücut geliştirme amaçlı kullanılan steroid hormon türevi ilaçlar ya da maddeler de kontrolsüz bir şekilde kullanıldığında sperm gelişimini tamamen durdurabiliyor.

Bilinçsiz doğal ürünler alıyorsanız

Özellikle tüp bebek yaptırma döneminde bazı çiftler, ana fikri “doğal ürün kullanarak çocuk sahibi olabilirsiniz” şeklinde mesaj veren reklamlardan etkilenerek bu ürünleri kullanmak istiyorlar, hatta kullanıyorlar da… Ancak gerek internetten gerekse eş dost tavsiyesiyle alınan bu ürünler, doktora danışılmadan kullanıldığında, yarardan çok zarar getirebiliyor. Sperm üretimi de bu sorunlardan biri olarak karşılarına çıkabiliyor.

Sperm hakkında ilginç bilgiler

• Bir sperm 10 haftada olgunlaşır.
• Olgun spermler ölmeden yaklaşık 2 hafta yaşayabilirler.
• Spermin içinde bulunduğu sıvıda, enzimden proteine, çinkodan fruktoz şekerine kadar birçok besin maddesi bulunur. Bu maddeler spermi besler.
• Her gün milyonlarca yeni sperm üretilir. Ancak olgunlaşma süreci yaklaşık 3 ayı bulabilir.
• Spermlerin kadın bedeninde hayatta kalma süresi yaklaşık 3 gün, hatta 7 güne kadar devam edebilir.
• Spermler erkek ve dişi diye ayrılır; dişi kromozomu taşıyan spermler daha yavaş ve güçlü, erkek kromozomu taşıyan spermler ise daha hızlı ama daha zayıftır.

Kök Hücre ile Oligospermi (Sperm Azlığı) Tedavisi

Kök hücre tedavisi ile oligospermi rahatsızlığı tedavi edilebilmekte, sperm azlığı sebebi ile çocuk sahibi olamayan hastalarda tedavi sonrasında istenilen sperm kalitesi ve sayısı ile çocuk sahibi olmak mümkün olmaktadır. Tedaviye uygun hastalarda başarı oranı %95 ve üzeridir.

• Kök hücreler dokundukları sağlıklı hücrelere dönüşebilmekte ve bunları çoğaltabilmektedirler. Sperm azlığı hastalığında, kişiye verilen kök hücreler az sayıda olan sperm hücrelerine dönüşüp çoğalmasını sağlarlar.
• Kök hücre ile oligospermi tedavisi az sayıda da olsa sperm hücresi olan tüm yetişkin erkeklere uygulanabilmektedir.
• Hastadan alınan kök hücre açısından zengin yağ dokusundan ayrıştırılan kök hücreler laboratuvarda çoğaltılarak hastaya damar yolu ile ve/veya hekim uygun gördüğü hallerde bölgeye enjeksiyon ile verilmektedir.
• Tedavi sonrasında yıllardır sperm azlığı sebebi ile çocuk sahibi olamamış hastaların çocuk sahibi olabildiği gözlemlenmektedir.

Oligospermi (Sperm Azlığı) Nedir?

Yetişkin bir erkekte yapılan semen (spermlerin bulunduğu sıvı) analizinde sperm hücreleri sayısının 20 milyon/ml’den daha az olmasıdır. Semen(spermin bulunduğu sıvı) konsantrasyonu yaşam şartlarındaki değişiklikler ile kişide değişiklik gösterebildiğinden, Dünya Sağlık Örgütü’nce yapılan son çalışmalarda sperm sayısının 15 milyondan az olması durumu oligospermi olarak kabul edilmektedir.

Oligospermi (Sperm Azlığı) Belirtileri Nelerdir?

Yetişkin bir erkek istediği halde çocuk sahibi olamıyorsa ve partnerinde bir sorun yok ise o zaman erkekte sprem sayısına bakılır. Sperm azlığı vücutta herhangi bir belirti göstermez.

Oligospermi (Sperm Azlığı) Dereceleri

Kişide yapılan test sonucunda milyon arasında hücre bulunuyor ise hafif derece oligospermi, milyon arasında hücre bulunuyor ise orta derece oligospermi ve test sonucunda 5 milyondan daha az hücre bulunuyor ise yüksek derece oligospermi olarak derecelendirilir.

Oligospermi (Sperm Azlığı) Nedenleri:

Oligospermi, testisler ile ilgili, testisler ile ilgili olmayan, testiste sonradan olan problemlerden kaynaklanan, sebepsiz ve genetik bozukluklara bağlı olarak görülebilir.

Testislerle ilgili olmayan nedenler:

Testislere yeterli desteğin sağlanamaması, genel alışkanlıklar, uyuşturucu, alkol, sigara kullanımı, yetersiz vitamin ve hormonlara bağlı olabildiği gibi at binme, bisiklet sürme gibi faaliyetler sırasında testisler fiziksel olarak zarar görmüş olabilir. Kişinin görmüş olduğu hormon tedavileri ya da farklı sebeplerden kaynaklanan hipogonadizm (seks hormonu yoksunluğu) da testisler ile ilgili olmayan sebepler arasında sayılabilir.

Testislerle ilgili nedenler:

Oligospermi hastalarında hormon bozukluğu olmadığı halde testilere bağlı sperm azlığı yaşanan durumlardır. Bunlar yaşa bağlı olarak sperm sayısının azalması, Y kromozomunda genetik bozukluk, anormal kromozom yapısı, USP 26 enziminde bozukluk, herhangi bir vücut dokusunda anormal büyüme (neoplazma), üreme (genital) sistem yapısal farklılıkları, varikosel, testis torbasında şişme (hidrosel), geçmişte geçirilmiş olan kabakulak ya da sıtma gibi hastalıklar olarak sıralanabilir.

Testiste sonradan oluşan nedenler:

Testiste sperm üretimi sonrası bozulan erkek üreme (genital) sistemini ve erkekte boşalma sorunlarına bağlı olarak erkek sperm işlevi kalitesini olumsuz etkileyen durumlardır. Enfeksiyon veya prostat problemleri, kistik fibrozis, boşalma kanalında engel olması durumlarında sperm azlığı görülebilir

Nedensiz(sebebi belli olmayan) idiyopatik oligospermi

Erkeklerin %30’unda sperm azlığı ya da kalitesizliği klinik ya da labrotuvar ortamında sebepsiz tanımlı olduğundan, bu grup oligospermi hastalarının durumu idiyopatik olarak adlandırılmıştır. Yaş, bulaşıcı hastalıklar (klamidya enfeksiyonu gibi) mikrodelesyon sendromu, mitokondriyal değişiklikler, çevresel kirlilik, gelişen hormonal değişimler gibi birkaç faktör bu %30’luk oluşumun içinde olabilir.

yılında tamamlanmış bir çalışmada oligospermi ve azospermi hastalıklarının belirgin bir şekilde şişman ya da obez olma ile ilintili olduğu fakat sebebin yine de belirsiz olduğu hatta zayıf hastalarda da bu hastalıkların oluştuğu gözlemlenmiştir.

5-Dna hasarı kaynaklı oligospermi

Meme kanseri yatkınlık geni 2 (BRCA2), mayoz bölünme sırasında hasarlı DNAlarda homolog rekombinasyon onarımı yapar. Bu gendeki bozukluklar şiddetli oligospermi ile bağdaştırılmıştır.

Oligospermi (Sperm Azlığı) Tedavisi

Oligospermi hastalığınin neden ya da nedenleri tam olarak bilinemediğinden, sağlıklı yaşam tarzı ve kişide teşhis edilmiş eksik noktaların tamamlanma süreci uzman hekimlerin çıkış noktasıdır.

Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigarayı bırakma, toksik maddelerden uzak durma gibi genel uzman tavsiyelerinin yanında bitkisel tedavilerin de çare olabileceğine inanılmaktadır. Bitkisel tedaviler ve testesteron arttırıcı yöntemler tercih edilmektedir. Bir diğer doğal tedavi yöntemi ise kök hücre tedavisidir.

Kök Hücre ile Oligospermi (Sperm Azlığı) Tedavisi

Oligospermi vakalarında, kök hücre tedavisi öncesinde daha basit yöntemlerle sonuç alınıp alınamayacağına karar vermek için semen analizi, genetik karyotip analizi ve testiküler biyopsi örneği istenebilir.

Bu bulgulara göre tedavi seçenekleri değerlendirilir. Hasta kök hücre tedavisine uygun bulunursa gerekli kan testleri yapılır ve ardından tedavi aşamasına geçilebilir.

Tedavi Süreci

Kök hücrelerin dokundukları hücrelere dönüşme özelliği vardır. Bu nedenle oligospermi tedavisinde kullanılmaktadır. Çok az sayıda bile sperm oluşturan hücre var ise bunlara dokunup, bu hücrelerin sayısını artırarak sperm oluşumunu sağlar.

Genetik bozukluğu olmayan hastalarda, hastanın kendisinden elde edilen kök hücreler verilir.

Genetik olarak oligospermi hastası ise hastaya genetik olarak bu bozukluğu taşımayan kök hücreler verilerek tedavi gerçekleştirilir. Tüm testler sonucunda hangi tip kök hücre verileceğine karar verilir. Ancak tüm testis yapısı düzeldikten sonra yeni sperm oluşumu en az 72 gün sürmektedir. Bu nedenle tedaviden sonra en erken 6 ay ile 1 yıl sonra sperm üretimi beklenir.

Sperm üretim ve gelişim aşamalarının hepsinin birleşimine ‘spermatogenez’ adı verilir. Spermatogenez, sperm hücresinin kök hücre aşamasından, olgun bir sperm haline gelmesine kadar geçen süreci içerir. Bu süreç, gün arasında tamamlanan bir süreçtir. Spermatogenez sürecinin aşamalarını anlamak ve her bir aşamanın sürece nasıl bir etki yaptığını bilmek, tedavinin nasıl yapılması gerektiğine karar verebilmek için oldukça önemlidir.

Uygulama Şekli:

Verilecek hücre sayısı, hastanın yaş ve kilosuna göre belirlenir. Tedavi mezenkimal kök hücre(hastanın kendi yağ dokusu veya kemik iliğinden elde edilen) veya fetal kök hücre kullanarak gerçekleştirilir. Hangi tedavinin uygulanacağına hastanın durumuna göre karar verilir. 45 gün ara ile 3 seans veya 3 gün üst üste uygulama ile gerçekleştirilebilir. Tedavi protokolü tamamen hastanın durumuna göre ayarlanır her hasta için farklı protokol uygulanabilir.

Bu hastalığın tedavisi Ukrayna, Kiev’de bulunan GenCell Kök Hücre Tedavi Merkezi’mizde yapılabilmektedir.

Kök Hücre İle Oligospermi Tedavisindeki Başarı Oranları

Testis içerisinde sperm üreten hücrelerde canlı hücre çok az sayıda dahi var ise başarı oranı %95 ve üzeridir. Sperm oluşumu gerçekleştikten sonra sayısını artırmak için tedavi 1 yıl sonra tekrarlanabilir. Sperm oluşumunu değerlendirme süresi tedaviden sonra en erken 6 aydır.

Sıkça Sorulan Sorular

Oligospermide kök hücre tedavisi her hastaya uygulanabilir mi?

Eğer hasta kanser tedavisi görmüyor ise ve hücre öldürücü ilaç kullanmıyor ise ve sağlıklı sperm hücresi çok az sayıda da olsa var ise kök hücre tedavisi uygulanabilir.

Oligospermide kök hücre tedavisi maksimum kaç kere uygulanabilir?

Tedavi herhangi bir yan etkisi olmadığından kişi sperm sayısını ideal seviyelere çekmek istediği sürece uygulanabilir. Tedavi 1 kerede sonuç verebileceği gibi ilerleyen seneler içinde tekrarlanması da gerekebilir.

Oligospermide kök hücre tedavisi cinsel isteksizlik yaratır mı?

Kök hücre tedavisi sonrasında cinsel isteksizlik kesinlikle görülmez. Aksine kök hücre tedavisi erektil disfonksiyon (sertleşme problemi) tedavisinde de kullanıldığından dolayı kişinin cinsel performansına pozitif etkileri olabilir.

Bilimsel Çalışmalar

1. Fazeli, Z., Abedindo, A., Omrani, M. D., & Ghaderian, S. M. H. (). Mesenchymal stem cells (MSCs) therapy for recovery of fertility: a systematic review. Stem Cell Reviews and Reports, 14(1),
2. Venkatesan, V., & Madhira, S. L. (). Promise (s) of using mesenchymal stem cells in reproductive disorders. The Indian Journal of Medical Research, (Suppl 1), S
3. Volarevic, V., Bojic, S., Nurkovic, J., Volarevic, A., Ljujic, B., Arsenijevic, N., … & Stojkovic, M. (). Stem cells as new agents for the treatment of infertility: current and future perspectives and challenges. BioMed research international,
4. Hassan, A. I., & Alam, S. S. (). Evaluation of mesenchymal stem cells in treatment of infertility in male rats. Stem cell research & therapy, 5(6),
5. Mehrabani, D., Hassanshahi, M. A., Tamadon, A., Zare, S., Keshavarz, S., Rahmanifar, F., … & Ramzi, M. (). Adipose tissue-derived mesenchymal stem cells repair germinal cells of seminiferous tubules of busulfan-induced azoospermic rats. Journal of human reproductive sciences, 8(2),
6. Gassei, K., & Orwig, K. E. (). Experimental methods to preserve male fertility and treat male factor infertility. Fertility and sterility, (2),
7. Vahdati, A., Fathi, A., Hajihoseini, M., Aliborzi, G., & Hosseini, E. (). The regenerative effect of bone marrow-derived stem cells in spermatogenesis of infertile hamster. World journal of plastic surgery, 6(1),

Detaylı Bilgi Al