Türk Dil Kurumu’nun yılında basılmış Osmanlıcadan Türkçeye Cep Kılavuzu’nda, Arapça kökenli “meşru” sözcüğünün karşılığı olarak “törümlü, kanunlu, yollu” gibi sözcüklere yer verildikten sonra “légitime, légal” diye Fansızca karşılıkları da eklenmiş. Güncel Türkçe Sözlük’te de daha doyurucu bir açıklama yer almıyor. Demek ki “meşru” sözcüğünün öz Türkçe bir karşılığı henüz türetilemedi.
“Meşru” ve “meşruiyet” sözcükleri genel olarak “yasallık, kanunilik” karşılığı kullanılıyor. Bence bu tanım yeterli değil. Çünkü yasaları güçlüler yapıyor ve bu düzenlemeler çoğu zaman ahlaka, vicdana, adalete ve evrensel değerlere uygun olmayabiliyor. O nedenle, “meşru” sözcüğünün “yasallık”tan daha geniş bir anlam içerdiğini düşünüyorum. Bir kural ya da yasa, ancak kamu vicdanına uygun olduğunda “meşru” sayılabilir. Örneğin, komünizmin yasak olduğu bir ülkede, komünist partisi, yürürlükteki yasalar karşısında “yasadışı / illegal” sayılsa da, böyle bir örgütlenme evrensel insan haklarına, örgütlenme özgürlüğüne ve demokratik ilkelere uygun olduğundan, toplum vicdanında “meşru” sayılır.
Soruya dönersek, “hak” sözcüğü birebir “meşru”nun karşılığı değildir. Ama içinde “adalet, doğruluk” gibi kavramları barındırdığı için “yakın anlamlı” bir sözcük sayılabilir.
Böyle de haber yazılmaz ki!
21 Ekim tarihli Cumhuriyet’in Kültür sayfasında bir haber: “Beşiktaş Kent Okulu açılıyor”. Okuyoruz: “Açılış dersini ‘Geçmişte ve Günümüzde Ekonomik Krizler’ konusu ile Prof. Dr. Korkut Boratav Akatlar verecek. İlk ders bugün saat ’da Mustafa Kemal Merkezi’nde halka açık olarak gerçekleşecek.”
İki tümcede üç koca yanlış:
1. “Akatlar” sözcüğünü Prof. Dr. Korkut Boratav’ın adına ikinci bir soyadı olarak eklemişler! Olacak şey değil! Akatlar, Beşiktaş’ın bir semti değil mi?
2. Saat yazımında noktadan sonraki sıfırlar okunmaz; belirlenmiş zaman diliminin sayısal ifadesi dikkate alınır ve durum ekinin sert ya da yumuşak olması buna göre ayarlanır. Yani “saat ’da” denmez, “saat ’te” diye yazılır.
3. “Mustafa Kemal Merkezi” ne demek? O kurumun adı Mustafa Kemal Kültür Merkezi’dir!
Böyle çalakalem yazılmış haberler, Cumhuriyet’in saygınlığına gölge düşürüyor.
***
HAFTANIN NOTU
Hangisi daha “ırkçı”?
İçinde “Türk’üm, doğruyum” sözcükleri geçen Öğrenci Andı’nı “ırkçı, kafatasçı” bulup “Bizim tek andımız İstiklal Marşı’dır” diyen RTE’nin bu açıklamasındaki tutarsızlığa şaşmamak elde mi?
Irkçılık konusunda gerçekten duyarlı olan biri, İstiklal Marşı’ndaki “Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! / Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celal?” ya da “Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlal” dizelerinde açıkça vurgulanan “ırkçı” söylemi görmezden gelebilir mi?
Ama onların derdi ırkçılığa karşı çıkmak, halkların kardeşliğini savunmak değil; eğitim devriminin simgesi olmuş tarihsel bir ant üzerinden Cumhuriyet değerlerine saldırmak!
Tüm Yazıları
1, görüntülenme
Cevap Ver
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara DönEvrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın % okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki
Bugün Öğrendim ki
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
'te bilimi Türkiye'nin her yanına götürmemize yardım etmek ister misiniz?
Bu yıl sayfamızda gezdiniz.
Evrim Ağacı, Türkiye'nin en büyük, en çok ziyaret edilen, en güvenilir popüler bilim sitesi. Ancak bulunduğumuz noktaya oturduğumuz yerden gelmedik: yılından beri gece gündüz demeden çalışıyoruz. yılı sitemizi ve diğer tüm iletişim araçlarımızı baştan yarattığımız müthiş bir yıl olacak. Ancak bunu sürdürülebilir kılmamız için sizlerin desteğine ihtiyacımız var. Çünkü biz bu işi hobi olarak yapmıyoruz; Evrim Ağacı bizim yegane mesleğimiz, tek görevimiz. yılında da bunu yapmaya devam edebilmek için bize yardımcı olabilirsiniz. Tek seferlik destek olun veya daha iyisi, aylık destekçilerimiz arasına şimdi katılın.
Kreosus (₺)YoutubePatreonDiğer Yöntemler
Evrim Ağacı
Türkiye'deki bilimseverlerin buluşma noktasına hoşgeldiniz!
Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
“ Güvenlik bir batıl inançtır. Yaşam ya cüretkar bir maceradır, ya hiçbir şey!”
Helen Keller
Bilim İçin 30 Saniyeniz Var mı?
Evrim Ağacı, tamamen okur ve izleyen desteğiyle sürdürülen, bağımsız bir bilim oluşumu. Ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği oluşturmanın çok sayıda avantajından biri, sitedeki reklamları %50 oranında azaltmak (destekçilerimiz arasına katılarak reklamların %'ünü kapatabilirsiniz). Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olun (üyeyseniz, giriş yapmanızı tavsiye ederiz).
Üye Ol
Giriş Yap
Üyeliğin AvantajlarıMeşru sözcüğüyle aynı anlama gelen toplam 8 kelime bulunmaktadır. Bu kelimelerden ikisi öz Türkçe, diğerleri ise Fransızca ve Arapça kökenlidir:
1- Yasal 2- Legal 3- Muvafık 4- Uygun 5- Şayeste 6- Kanuni 7- Nizami 8- Teşri
Meşru Ne Demek, Ne Anlama Gelir?
Meşru kelimesinin ilk anlamı yasalara uygundur. Kurallarla ve toplumsal normlarla çelişmeyen her şey meşru olarak nitelendirilir. Dinen yapılmasında caiz olan şeylere daire-i meşru denir. Bu kelime bazı kaynaklarda helal dairesi olarak da geçer.
Meşru sözcüğünün bir diğer anlamı ise doğru ve düzgündür. Yasa dışı eylemler ve toplum tarafından tasvip edilmeyen davranışlar ise gayr-ı meşru olarak nitelendirilir.
Meşru Kılmak Kelimesinin TDKSözlük Anlamı
Bir şeyi yasa ya da kural haline getirmeye meşru kılmak denir. Yanlış bir şeyi doğruymuş gibi göstermek ise meşrulaştırmak olarak nitelendirilir.
Meşru Kelimesinin Cümle İçinde Kullanımı
1- İdris Bey, meşru müdafaa yaptığı için ilk duruşmada beraat etti.
2- İşlediğin suçları boşuna meşrulaştırmaya çalışıyorsun.