Mesire Alanları Açık Mı

Recep Tayyip Erdoğan; Ahmet Davudoğlu ve Binali Yıldırım; Irak ve Suriye’de yol açtıkları ‘crime against humanity’ suçları nedeniyle er veya geç yargılanacaklar. Parti pırtı kurmayı; devlet istismarı ve soygunu bıraksınlar da Suriye yanlışı hesabını versinler. 15 temmuz’u Suriye yanlışına karşı çıkanlara karşı kumpas olarak organize ettiler ve yalanlarını savunmaktan münafık oldular. TSK ve Türkiye esir, rehine: 15 Temmuz’un Ruslara Gebeş Kurbağa Soykırım Faşist Rejimi enkaza döndü! Gebeş kurbağa faşist rejimi oldukları için viyaklıyorlar. Hesap soruyoruz ama hesap vermiyorlar. Çamura yatan yatana… Cıvık cıvık Kurbağa sesleri… Ciyak! Kaz Dağı yoluk yoluk. Yolan Saray ve Erdoğan… Demokrasi güzeldir. Lakin Hazinemiz soyuluyor. Goldaş altın soygununda Erdoğan ve Zarrab ortaklığı bedelini ödetiyorlar… Skandal dosyayı belgeleriyle açtım. Bu yüzyılın en büyük gazeteciliği. Bu soyguna katılan, gözyuman, susanlar asıl suçlulardır. Gerisi hikaye. Şok haber budur işte. Akciğerlerimiz sökülüyor. Bu soyguna dur diyecek vatan evladı hiç kalmadı mı? Erdoğan’ın Reza Zarrab ile ’de başlayan Goldaş Altın Şirketi yolsuzluk raporunu, devletin uzman polislerinin ve SPK’nın raporlarını ekte kamuoyunun dikkatine sunuyorum. İncelendiğinde görülecek ki Erdoğan’ın mutlaka ve Zarrab’ın yeniden Türkiye’de yargılanması gerekiyor. Tamamen kendi cebine çalışan Erdoğan büyük bir dolandırıcı… Afrin’de AKPliler neden Suriyeli masum Kürtlerin kafasını kesti ve kadınlara tecavüz ettiler? Çelik’in AKP üyesi olduğu kesin! Ahmed Davudoğlu; hiçbir şeyden haberi yokmuş numarası yapıyor. Ne diyor: Tam Suriye’de başarı kazanıyor ve uçuyorduk ki; IŞİD teröristlerini karşımıza dış karanlık güçler çıkardılar! Başbakan iken heyecanlı gençler deyip intihar saldırılarına kasten gözyumdu. Suruç’da 33, Ankara Gar’ında vatandaşımızı bilerek bu teröristlere öldürttüler. Bu terör sayesinde ‘yüzde 49 oy alma başarısı gösterdim’ diyende bizzat Davudoğlu. Yani terörle sindirip korkutarak AKP kazanmış. Konuşursam diye hava atıp kendi suçlarını örtmek için yalvaran bir yalaka Ahmet. asker ve polis şehidimizin isimlerini ve yerlerini PKK ve PKK gerilla kıyafetinde ETÖcü katillere verende bizzat Erdoğan faşizm katillik düzeni, yani kendileri. İntihar saldırısında ölen Adıyamanlı kardeşler, MİT’in Adıyaman kafesinden MİT mensubu Heysem Topalca tarafından devşirilmişti ve ailelerine 5 biner dolar ödenmişti. Reyhanlı saldırısı ve Niğde’de 2 polisin şehit edilmesinde de azmettirici katil Heysem Topalca idi. Alman BND ve CIA bunu çoktan tesbit edip rapaorlarına geçirdi. Erdoğan ve MİT’in IŞİD ve El Nusra ile silah ve petrol ticaretinde aracı olan Topalca halen kayıp ve tüm cihanda aranıyor. Rusya zaten ’de IŞİD petrolünü satmaktan Suriye ve Irak ile beraber BM’e şikayet etti ama Putin silahları kendilerinin sattığını çıkarı gereği gizledi. El Nusra’ya Kimyevi silah satan 13 Paravan şirketi de yine Esad ve Putin, BM’ye şikayet etti. Haziran ’de ise bunu ilk yazan New Yorker muhabiri Seymour Hersh idi. Doğu Gute’de Erdoğan ve MİT’in El Nusra ile 5 bin masumu kimyevi silahlarla katledip suçu da Esad üzerine atması Obama ve CIA’yı çok kızdırdı. Cenevre görüşmelerinde ve Beyaz Saray’da belgeler Erdoğan ve Fidan’ın yüzüne çarpıldı ama utanmadılar ve suç işlemekten hiç vazgeçmediler. Bu suçların zaman aşımı yoktur. Türkiye’de yıllardır bunları yazanları suçlayıp terörist, darbeci ve vatan haini deyip şeytanlaştırıyor bu faşist ve katil soykırımcı hırsız mafya. 28 Şubat ’de Erdoğan tarafından kurdurulan SADAT denen şeytan yuvası, İrandaki rejim ve devrim muhafızları benzeri bir yapıdır. Kurucu emekli general Adnan Tanrıverdi, SARAY Başdanışmanı ve Jandarma, Kamu Güvenlik ve İç Emniyet Teşkilatı başkanıdır. 15 Temmuz’da SADAT militanlarının sniperlarla sayısız insanı öldürdüğü ispatlanmıştır. Erdoğan’ın iç savaş ve protestoları bastırmak için kullandığı SADAT oluşumu İran Cumhuriyet Devrim Muhafızları yapısına benzemektedir. Müstebit ve iç savaş çıkarmakta kararlıdır. 15 Temmuz ’da ERdoğan tarafından katliam görevi Sadat Güvenlik A.Ş’ye verilmişti. Kadro 28 Şubatçılar, 28 Şubatcıların namaz kılmaktan attığı Hizmet hareketine yakın askerler dışındaki eski askerler, El Nusra, IŞİD ve El Kaide türevi sayısı hesaplanamayan terör örgütü üyelerinden oluşuyor. Moskova ve Sibirya hapishanelerinden Putin’in Erdoğan’a hediye ettiği Vehhabi görüşlü 4 bin Çeçenistan savaş suçlusu kemik yapısını oluşturuyor… Erdoğan, Çeçenlerden bir grubu Kasım ’de Afganistan’ın Lokman bölgesinde krallık derebeylik kuran Gülbeddin Hikmetyar’a koruma olarak yolladığı ve IŞİD’ın Afganistan koluna askeri eğitim verdikleri istihbarat kaynakları tarafından tesbit edildi. SADAT kamplarında AKP Gençlik Kolları, Alperen Ocakları, Türk Ocakları ve Osmanlı Ocakları’ndan toplanan gençlere yıllardır askeri silahlı eğitim veriyor. Irak, Suriye ve Libya’da çeşitli terör suçlarına bulaştırılmış ve tetikçi olarak kullanılan bu kişilerin Türkiye’de ve yurt dışında çeşitli suikastlarda bulunup Erdoğan muhaliflerini öldürmesi planlanıyor. Başlarında Yakup Cemil isimli bir MİT elemanı, yurtdışı suikastlar için görevlendirildi. Dedesi Yakup Cemil’in ’de Ermeni katliamında rol oynadığı biliniyor. Torun Yakup Cemil’de Erdoğan ve MİT faşizmine hizmet ediyor. MİT Müsteşarı Hakan Fidan, Nuh Yılmaz, Kenan ve Kaan Uğur’a bağlı çalışıyor. MİT’in SADAT ile ilişkileri katillik noktasında birleşiyor. AKP bir nevi masonik faşist İttihat ve Terakki’nin Hitlerci yapısına dönüştürüldü. ETÖcüler, Perinçekciler ve ODAtvcilerle doku uyumu var. SADAT’la ilişkili olanların listeleri kendi resmi web sayfasında bulunuyor. Bu listede, emekli askerlerin yanı sıra iki “sivil” isim de dikkat çekiyor: Akit yazarları Abdurrahman Dilipak ve Ahmet Varol. Dilipak ve Varol, SADAT’ın “Ortadoğu Danışmanı” olarak görülüyor. ’dan TSK’dan Erbakancı ve namaz kıldığı için ilk atılanlar için Ankara’da ASDER’i kuran ve ’de İsmail Hakkı Karadayı ile enlaşmalı emekli olup resmen başına geçen General Adnan, daha sonraki yıllarda Vakit (Şimdiki adıyla Yeni Akit) gazetesi, yazar kadrosunda yazar olarak arzı endam etti. Bu çarpıcı isim Adnan Tanrıverdi, AKİT’in tekfirci yayın politikalarını belirledi. 28 Şubat sürecinde Çevik Bir ile Vakit’in manşetlerini beraber attıkları iddia edilmiş ve derin devletin radikal kolun olarak hep korunmuşlardı. Tanrıverdi’nin yeni anayasasını okuyunca aklıma ilk gelen ABD’nin ‘BÜYÜK ORTADOĞU’ ve ‘BÜYÜK KÜRDİSTAN’ projeleri oldu. ‘Başkanlık’ ve ‘Eyalet’ sistemini getir, Türkiye’yi eyaletlere böl, bu eyaletleri bölgeli üniter devlet ve idari özerklik ilkelerine göre düzenle ve kestirme yoldan Türkiye’yi böl, işi bitir.” gündür hapiste olan gazeteci ve yazar Ahmet Altan’ın hapse girmeden önce söylediği sözlerle bitirelim: ETÖ ve Erdoğan ittifak kurdu, öldürecekler. Sizden korkmuyoruz .. Demokrasinin ve hukukun sonuna kadar gideceğiz .. Cesaret bulaşıcıdır..

Akçakoca (Düzce)

Şehir Batı Karadeniz Bölgesi’nde ve Düzce’ye bağlıdır. İlin en büyük ilçesi konumundadır. Şehirde iklim olarak deniz iklimi görülür. Yaz ayları sıcak geçen bu şehir kuzey rüzgârlarına karşı açıktır. İklim böyle olunca bitki örtüsü gür ve zengin olmuştur. Ormanda kayın, gürgen, kestane ve diğer ağaç çeşitleri bulunur.

Akçakoca’da Konaklama Seçenekleri

Düzce Akçakoca’da lüks kongre otellerinden,uygun fiyatlı otellere kadar bir çok konaklama yeri bulabilirsiniz. Karadeniz bölgesinde otel ve pansiyon hizmeti olarak kaliteli işletme yapısına sahip olan bölge aynı zamanda çadır & kamp alanlarına’da sahiptir.

Отели Акчакока

Akçakoca Pansiyonları

Akçakoca Fotoğrafları

[nggallery id=74]

Akçakoca’da Nereler Gezilir ?

Ceneviz Kalesi Mesire Alanı

Şehir merkezine 3 km uzaklıkta bulunan bu yerde doğa ve tarih aynı yerdedir. Mavi bayraklı plaj ve mesire alanı olan bu yerin manzarası harikadır. Deniz tarafında bulunan kalenin duvarları tamamen yıkılmıştır. Kalenin içinde bir su sarnıcı bulunur.

Fakıllı mağarası

Şehre uzaklığı sadece 8 km olan bu mağaranın uzunluğu metredir. Mağara damlataşı bakımından oldukça zengindir. Mağaranın ziyarete açık bölümü sadece metredir.

Aktaş Şelalesi

Şehre uzaklığı 11 km olan bu şelale gezilmesi gereken yerlerden biridir.

Acarlar Langoz Gölü

Biraz uzak aşağı yukarı 80 km uzaklıkta olan bu göl ve orman koruma altına alınmıştır. Langozda bulunan hayvanlar sülün, yaban ördeği ve çulluktur. Burada tatlı su balığı avcılığı da yapılır. Bu gölde tekne ve su bisikleti turları vardır. Yemek yemek için piknik yerleri ve yürüyüş yapmak için de parkın yanında bir yürüyüş parkuru vardır.

Kurugöl Kanyonu

Şehre uzaklığı 14 km olan bu yer bol oksijeni ve asırlık kavak ağaçları ile doğa ve yürüyüş yapmak isteyenler için bulunmaz bir cennettir.

Cumayanı

Şehir merkezine 3 km uzaklıkta olan bu yerde Selçuklular zamanından kalan hamam kalıntısı ve cami bulunur. Bu yerde asırlık çınar ağaçlarını ve ermiş Ahmet Dede Türbesini de ziyaret edebilirsiniz. Burada piknik yapma olanağınız da bulunuyor.

Sarı Yayla Şelalesi

Şehre uzaklığı 10 km olan bu yer doğa yürüyüşleri için harika olanaklar sunar size.

Topuk Yaylası

Bu yer Fenerbahçe Spor Kulübü’nün kamp ve dinlenme yeri olarak bilinir. Şehre uzaklığı 67 kilometredir. Doğası harikadır.

Melen Çayı

Bu çay Melen köyündedir. Bu bölgede rafting sporunun yapıldığı tek yer burasıdır. Şehre uzaklığı 17 km dir.

Efteni Gölü

Burası göçmen kuşların yolları üzerinde bulunur. Burada 35’e yakın kalıcı kuş türü dâhil olmak üzere toplam kuş yaşar.

Mehmet Arif Köşkü ve Akçakoca Tarihi Evleri

Köşkün yıllık bir geçmişi vardır. Bu köşk şehrin örf ve adetlerini yansıtır. Konağın panjurları yeşil ve toplam 28 odası bulunur. Mehmet Arif Bey Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı zamanında onun çalışma arkadaşlarından biri olarak bilinir.

Güzel Dere Şelalesi

Doğal bir ortamda bulunan şelale şehre 65 km uzaklıkta bulunur. Bu yerde piknik yapmak için yerler bulunur.

Yığılca

Bu yerde Saklıkent Şelaleri, Gökçeağaç ve Sarıkaya Mağaraları bulunur. Şehre 55 km uzaklıkta bulunur. Dinlenmek için güzel bir doğa manzarasına sahiptir.

Yedigöller

Güzel doğa harikası yere ulaşmak için aşağı yukarı bir saatten fazla bir yolu göze almanız gerekiyor. Bu milli parkın içinde irili ufaklı olmak üzere doğa harikası heyelan gölleri ve zengin bir bitki örtüsü bulunur. Burada kampçılık ve piknik yapabileceğiniz gibi burada bulunan bitki, yosun ve mantarlar ile ilgili gözlemler ve incelemelerde yapabilirsiniz.

Samandere Şelalesi

Burası tabiatın bir anıtı olarak tescil edilmiştir. Burada yürüyüş parkurları, piknik ve kamp alanları ve ormanda dinlenme yerleri ile güzel dinlendirici bir gün geçirebilirsiniz.

Konuralp

Burası Düzce’ye ait olan antik bir kenttir. Buranın özelliği tiyatrosundan kaynaklanmaktadır. Roma dönemine ait eserler buradadır. Lahit mezarlar, su kemerleri, surlar ve heykel sütunlar önemli bir yer tutar.

Karadeniz Ereğli Müzesi ve Halil Paşa Konağı

Bu müzede ’i aşkın arkeolojik eser sergilenir. Müze Halil Paşa Konağı içinde bulunur ve 3 katlıdır. Müzenin içinde Roma, Bizans ve gerek dönemine ait mezarlar, sütunlar, kaplar, takılar ve değişik madeni eserler bulunur. Selçuk, Osmanlı, Bizans ve birçok devlete ait sikkeler bulunur.

Cehennem Ağzı Mağaraları

Yunan mitolojisinde ki güç tanrısı olan Herkül’ün yeryüzündeki ve son görevini yerine getirdiği yer olan burası Hades’in Ölüler Ülkesi olarak bilinir. Mağara halk arasında Herkül, Koca Yusuf ve Dımdım olarak ta adlandırılır. Mağara’nın büyük bir bölümü su ile kaplıdır. Bir yamacın üzerinde bulunan bu mağaraya dik bir merdiven ve geçitle inilir.

Konuralp Müzesi

Müze Roma antik şehri üzerine kurulmuştur. Müzede 3 tane, eserlerin sergilendiği salon bulunur. Bu salonda Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait eserler sergilenir. Müzenin bahçesinde Roma dönemine ait mezarlar, lahit ve sütunlar ve başlıklar bulunur. Antik tiyatro 40 basamaklıdır ve beyaz yerel kalkerli taşlardan inşa edilmiştir. Tiyatro son zamanlarda düzenlenen festival ve konserlere de ev sahipliği yapmaktadır.

Hemşin Cami

Şehre uzaklığı 15 kilometre olan cami yıllıktır. İki kattan oluşan bu caminin ilk katında taş malzeme kullanılmıştır. İkinci katında ise yapı tamamen ahşaptır.

Akçakoca&#;nın Amasra&#;ya Uzaklığı

Düzce Akçakoca Amasra&#;ya km yaklaşık olarak 3 saatlik uzaklıkta bulunmaktadır. İstanbul&#;dan Amasra&#;yı ziyarete geliyorsanız Akçakoca üzerinden gelerek UNESCO dünya misarı geçici listesinde yer alan Akçakoca Kalesinden, Karadenizin tek MAvi Bayraklı Plajı Olan Kalenin hemen yanında bulunan Akçakoca plajınıda görebilirsiniz.

The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:seafoodplus.info Number: 31, p. , Winter II ANA DİLİ RUSÇA OLANLARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE ORTAÇLAR II ABOUT TEACHING TURKISH PARTICIPLES TO RUSSIAN LANGUAGE NATIVE SPEAKERS II Okt. Dr. Hüseyin POLAT Gazi Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Özet Türkçe ve Rusçadaki ortaçların tüm yönleriyle ele alındığı bu çalışma; amaç, yöntem, bulgular, sonuç ve öneriler bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışmada ana dili Rusça olan bireylerin Türkçedeki ortaçlar konusunda yaptıkları yanlışlardan örnekler verilerek bu yanlışları ortadan kaldırmanın yöntemleri üzerinde de durulmuştur. Dünyadaki dil aileleri kaynakları ve yapıları bakımından olmak üzere iki sınıfa ayrılmaktadır. Türkçe kaynakları bakımından Ural-Altay, yapıları bakımından ise eklemeli dil ailesindedir. Rusça ise kaynakları bakımından Hint-Avrupa grubunda, yapıları bakımından da Türkçe gibi eklemeli dil ailesindedir. Türkçe sondan eklemeli bir dil olmasına karşın Rusçada hem sonekler hem de önekler bulunmaktadır. Türkçe ve Rusça yapıları bakımından benzer dil ailelerinden olduğu için ortaç elde etme yöntemleri de benzerlik göstermektedir. Türkçedeki ortaçlarda zaman kaymaları önemlidir. Zaman kipleri bazen aldıkları ekler değişmeden birbirlerinin yerlerine kullanılabilmektedir. Türkçedeki ortaçların ana dili Rusça olanlar tarafından öğrenilmesini zorlaştıran nedenlerden bir diğeri de bu kullanımdır. Türkçedeki ortaçların ana dili Rusça olan bireylere kavratılabilmesi için özellikle zaman kiplerindeki kaymalar üzerinde durulmalı ve konuyla ilgili pekiştirici alıştırmalara yer verilmelidir. Anahtar Kelimeler: Türkçe, Ortaç, Rusça, Anadil, Eğitim Abstract In this study, which dealt with all aspects of participles is consists of goal, methods, findings, conclusions and recommendations sections. In this study, after giving examples of the mistakes of native speakers of Russian individuals on Turkish participles, it has made also discussed eliminating these false. Language families in the world in terms of resources and structures are divided into two classes. Turkish is in the Ural-Altai language family in terms of resources, but the Russian is located in the Indo-European language family. Russian and Turkish are agglutinate languages in terms of structure. Turkish is a language that only the agglutinate, but in Russian prefixes and suffixes are both. Turkish and Russian language family, similar in structure to that of the method of making participles are similar.

Hüseyin POLAT The time shift in Turkish participles is important. Sometimes they add tense can be used interchangeably unchanged. This situation makes it difficult to learn Turkish participles. Turkish participles in order to comprehend the Russian-speaking individuals should be focused on particular shifts in tense and exercises should be given to the relevant enforcing. Key Words: Turkish, Participle, Russian, Mather Tongue, Education Dönüşlü Çatı Dönüşlü çatı eklerle yapılmaktadır. Bazı fiiller ise köken itibariyle dönüşlüdürler. Bu durum hem Türkçede hem de Rusçada geçerlidir. Köken itibariyle dönüşlü olan fiiller; dönüşlü ekleriyle, dönüşlü ekleri olmadan ya da işteş eki gibi farklı kip ekleriyle kullanılmaktadır. Dönüşlülük kavramı fiili yapan öznenin işi kendi üzerinde yapıp başkasından etkilenmemesi durumunu ifade eder. Bu nedenle dönüşlü hale getirilmiş fiiller geçişsiz fiillerdir. Ettirgen durumunda kullanılmazlar. Geçmiş Zaman Ortacının Dönüşlü Fiille Kullanımı Türkçede Fiil dönüşlü 1 hale getirildikten sonra geçmiş zaman ortaç ekleri ilave edilir. Saatlerce küvette sabunlanan zenci yine de beyazlaşamadı. Gurbette beraberce avunduğumuz günleri unutmuşa benziyorsun. Denizden çıkınca sahilde hemen sarınacak bir şey bulmaya çalışıyordum. Dedemin vefatından sonra büyükannemin günlerce dövündüğüne şahit olmuştum. Rusçada Geçmiş zaman anlamındaki dönüşlü fiil ekler aracılığıyla ortaç yapılmak isteniyorsa dönüşlü çatı eki, geçmiş zaman ortaç eklerinden sonra getirilir. Bazı fiiller köken itibariyle dönüşlü eki almış durumdadır. Bazıları ise isimden fiil olmuştur. Önce ortaç ekleri sonra da dönüşlülük eki olan ся eki getirilir. Ancak her fiil dönüşlü olamayacağı gibi her dönüşlü fiil de ortaç ekinden sonra ся eki almaz. Ortaç yapılacak fiilin anlamı geçmiş zamanda ise ortaç eklerinin (-вш-/-ш-, -ом-/-ем-, - им-, -ин-, -енн-/-ённ-, -т-) üzerine önce cinsiyet ekleri, sonra da dönüşlülük eki getirilir. Dönüşlü fiiller ortaç yapıldıktan sonra erillik eki -ей- şeklindedir. Искупавшийся мальчик вышел из ванны. Выспавшийся мальчик пошел за стол обедать. 1 Türkçedeki dönüşlü ekleri şunlardır: Fiil ünlü harfle biterse -n- Fiil ünsüz harfle biterse -ın-, -in-, -un-, -ün- Dönüşlü ekiyle edilgen eki bazen aynı olduğu için bu eklerin karıştırıldığı durumlar da vardır. Küçük çocuk banyoda sabunlandı. Burada çocuk büyükse ve banyoda kendi kendisini sabunlayabiliyorsa sabunlanmak fiili dönüşlüdür. Ancak çocuk küçükse ve kendisini bir başkası sabunluyorsa sabunlanmak fiili edilgendir. Bazen işteş eki de dönüşlü eki olarak kullanılabilir. Hastamız iyileşti. Buruda iyileşmek fiili işteş olmayıp dönüşlüdür. İçerisi o kadar sıcaktı ki, piştik. Burada pişmek fiili dönüşlü anlamındadır. Türkçedeki ortaç ekleri dönüşlü ekinden sonra getirilir. Uzun süre sabunlanan arkadaşım sabun gözüne kaçınca sabunlandığına sabunlanacağına pişman oldu. Çocuğunu kaybeden kadının saatlerce dövündüğünü görünce içim parçalandı. Burada böyle paralanacağına kendine gelip hayata sıkı sıkı bağlanmak iyi olur. Pişmiş aşa su katılmayacağını sonunda geç de olsa öğrendik.

Ana DiliRusça Olanlara Türkçe Öğretiminde Ortaçlar II Dönüşlü fiiller ortaç yapıldıktan sora dişillik eki ая-şeklindedir. Искупавшаяся девочка вышла из ванны. Выспавшаяся девочка пошла за стол обедать. Dönüşlü fiiller ortaç yapıldıktan sonra çoğul eki -ие- şeklindedir. Искупавшиеся дети вышли из ванны. Выспавшиеся дети пошли за стол обедать. Geçmiş zaman anlamındaki dönüşül fiil bağımsız kelimelerle ortaç yapılmak isteniyorsa bağımsız kelimeden sonraki fiile hiçbir ortaç eki getirilmez. Geçmiş zamandaki dönüşlü bir fiil hangi ekleri alabiliyorsa aynı ekleri alabilir. Мальчик, который искупался, вышел из ванны. Мальчик, который выспался, пошел за стол обедать. Девочка, которая искупалась, вышла из ванны. Девочка, которая выспалась, пошла за стол обедать. Дети, которые искупались, вышли из ванны. Дети, которые выспались, пошли за стол обедать. Anlam kaymasına uğrayacağı için geçmiş zaman anlamındaki dönüşlü fiilde hiçbir bağımsız kelime ya da zarf olmadan ortaç yapılmaz. Bu durumda Türkçede bulunan bazı ulaçların karşılığındaki bir anlamı ifade eder. Мальчик, выспался, пошел за стол обедать.=çocuk uykusunu aldı 2, yemeğini yemek için sofraya gitti. Девочка искупалась, вышла из ванны. Девочка выспалась, пошла за стол обедать. Дети искупались, вышли из ванны. Дети выспались, пошли за стол обедать. Geniş Zaman Ortacının Dönüşlü Fille Kullanımı Türkçede Fiil dönüşlü hale getirildikten sonra şimdiki ve geniş zaman için kullanılan ortaç ekleri getirilir. Dakikalarca etrafına bakınan altı aylık çocuklar çok meraklı olurlar. Şu anda banyoda yıkanan çocuk benim kardeşimdir. Sen onun şimdi övündüğüne bakma, o aslında övünülecek hiçbir şey yapmadı. Lütfen girmeyiniz, odada şu anda eşofmanlarını giyinenler var! Rusçada Dönüşlü fiil ortacı ekler aracılığıyla yapılmak isteniyorsa dönüşlü çatı eki şimdiki zaman ortaç eklerinden sonra getirilir. Bazı fiiller köken itibariyle dönüşlü eki almış durumdadır. Önce ortaç ekleri sonra da dönüşlülük eki olan -ся eki getirilir. Diğer taraftan her fiil dönüşlü olamayacağı gibi, her dönüşlü fiil de ortaç ekinden sonra -ся eki almaz. Ortaç yapılacak fiilin anlamı geçmiş zamanda ise ortaç eklerinin (-ущ-/-ющ-, - ащ-/-ящ-) üzerine cinsiyet ekleri, en son ise dönüşlülük eki getirilir. Dönüşlü fiiller ortaç yapıldıktan sonra erillik eki -ий- şeklindedir. Мальчик, одевающийся уже три часа, наконец то пришел к нам. Dönüşlü fiiller ortaç yapıldıktan sora dişillik eki ая- şeklindedir. 2 Burada iki anlam olabilir: Birincisi uykusunu alan çocuk şeklinde Türkçedeki ortaç ekinin anlamıdır. İkincisi ise çocuk uyanıp şeklinde olabilir. Ortaç anlamında kullanmak daha doğrudur. Türkçedeki ortaç ve ulaçlar farklı eklerle yapılmaktadır. Hiçbir ek, bağımsız kelime, zarf ve zamir kullanılmadan yapılan Rusçadaki bu tür kalıplar Türkçede bazen ortaç bazen de ulaç eklerinin anlamlarını karşılayabilmektedirler. Bu durum ana dili Rusça olanların Türkçe öğrenirken zorlandıkları konulardandır.

Hüseyin POLAT Девочка, одевающаяся уже три часа, наконец то пришла к нам. Şimdiki ve geniş zaman anlamında olan bağımsız kelimelerle ortaç yapılmak isteniyorsa bağımsız kelimeden sonra gelen fiile hiçbir ortaç eki getirilmez. Мальчик, который купается, скоро выйдет из ванны. Мальчик, который злится, никак не успокоится. Девочка, которая купается, скоро выйдет из ванны. Девочка, которая злится, никак не успокоится. Gelecek Zaman Ortacının Dönüşlü Fiille Kullanımı Türkçede Ortaç yapılan dönüşlü fiilin anlamı gelecek zaman olup ortaç yapılan fiil kişi eki almazsa ortaç eki acak, -ecek olur. Ortacın anlamı vurgulanmak istendiğinde bazen acak, - ecek ortacından sonra olmak yardımcı fiili eklendikten sonra da -an, -en ortaç eki getirilir. Kardeşim biraz sonra yıkanacak. O kardeşim askerden yeni geldi. Hangi kardeşim? biraz sonra yıkanacak (olan) kardeşim Ortaç yapılan dönüşlü fiilin anlamı gelecek zaman olup ortaç yapılan fiil kişi eki alırsa ortaç eki acak+kişi, -ecek+kişi olur. Senin pişman olup böyle saatlerce dövüneceğini hiç tahmin etmemiştim. Biraz beklersen az sonra yıkanmış, taranmış ve hazırlanmış olacağımı söyleyebilirim. Rusçada Rusçada gelecek zaman ortaç eki bulunmamaktadır. Bu nedenle dönüşlü fiilin gelecek zaman ortacı bağımsız kelimeler, zaman zarfları ve zamirlerle yapılabilmektedir. Bağımsız kelimelerden sonra gelen fiil gelecek zamanın dönüşlü formunda kullanılır, ayrıca cinsiyet ekleri almaz. Ortaç yapılan fiilin cinsiyetini bağımsız fiile getirilen cinsiyet ekleri belirler. Девушка, которая будет улыбаться тебе, очень симпатичная. İşteş Çatı Geçmiş Zaman Ortacının İşteş Fiille Kullanımı Türkçede İşteş çatı bazen eklerle 3 yapılır. Bazen de fiiller köken itibariyle işteştir. İşteş fiilin temelinde bir işi iki kişinin; karşılıklı, hep beraber bir anda, hep beraber bir yöne doğru, hep beraber farklı yönlere doğru yapmaları söz konusudur. İşteş durumundaki fiiller diğer çatılarla da kullanılabilir. Rusçada Rusçada da Türkçedeki gibi işteş fiiller bazen ekle 4 yapılır. Bazen de fiilin kökeninde işteş anlamı vardır. Ancak her ne durumda olursa olsun öncelikle ortaç ekleri getirilir. 3 Türkçedeki işteş ekleri -ış-/-iş-/-uş-/üş- şeklindedir. Ancak bu ekler sadece işteş çatıya ait değildir. Bazen dönüşlü çatı da bu ekleri ödünç olarak alabilmektedir. beyazlaşmak Bu ekler fiilden isim yapma görevini de yüklenebilir. görüş, alış, vuruş Bu eklerin isimden fiil yapma gibi görevleri de bulunmaktadır. Bu durumda anlamı bir halden başka bir hale dönüşmek veya benzemek, gibi olmak şeklindedir. taşlaşmak, tembelleşmek, Türkleşmek Bazı fiiller köken itibariyle işteştirler. savaşmak, barışmak, tartışmak 4 Rusçadaki işteş eki ся şeklindedir. Ancak bu ek sadece işteş çatıya ait değildir. Bu açıdan Türkçeye benzerlik söz konusudur. Türkçede esasen işteş çatıya ait olan işteş ekleri zaman zaman farklı fonksiyonları da yüklenebilmektedir. Rusçada ise işteş çatıya ait özel bir ek bulunmamaktadır. Birçok çatı tarafından kullanılan ся eki işteş eki olarak da kullanılabilmektedir Nitekim bu ek bazen dönüşlü çatıda kullanılabilir. умываться, улыбаться Bu ekin isimden fiil yapma görevi de bulunmaktadır. Bu durumda anlamı bir halden başka bir hale dönüşmek veya benzemek, gibi olmak şeklindedir. измягчаться, обруситься, лениться, париться Bazı fiiller köken itibariyle işteştirler. (Шелякин, ).

Ana DiliRusça Olanlara Türkçe Öğretiminde Ortaçlar II Geçmiş zaman anlamındaki işteş fiil eklerle ortaç yapılmak isteniyorsa ortaç eklerinin (-вш-/-ш-, -ом-/-ем-, -им-, -ин-, -енн-/-ённ-, -т-) üzerine cinsiyet ekleri, sonra da işteş eki getirilir. İşteş fiiller ortaç yapıldıktan sonra erillik eki -ий- şeklindedir. Мальчик, встретившийся со своим отцом, очень обрадовался. İşteş fiiller ortaç yapıldıktan sora dişillik eki ая-şeklindedir. Девочка, встретившаяся со своим отцом, очень обрадовались. İşteş fiiller ortaç yapıldıktan sonra çoğul eki -ие- şeklindedir. Девочки, встретившиеся со своими отцами, очень обрадовалась. Geçmiş zaman anlamındaki işteş fiil bağımsız kelimelerle ortaç yapılmak isteniyorsa bağımsız kelimeden sonraki fiile hiçbir ortaç eki getirilmez. Мальчик, который встретился со своим отцом, очень обрадовался. Девочка, которая встретилась со своим отцом, очень обрадовалась. Девочки, которые встретились со своими отцами, очень обрадовались. Geçmiş zaman anlamındaki işteş fiilde hiçbir bağımsız kelime, zarf olmadan ortaç yapılmaz. Çünkü anlam kaymasına uğrar. Bu durumda Türkçedeki bazı ulaçların karşılığında bir anlam ifade eder. Мальчик встретившись со своим отцом, очень обрадовался.=çocuk babasıyla karşılaştı, 5 çok sevindi. Девочка встретилась со своим отцом, очень обрадовалась. Geniş Zaman Ortacının İşteş Fiille Kullanımı Türkçede Fiil işteş hale dönüştürüldükten sonra şimdiki ve geniş zaman için kullanılan ortaç ekleri getirilir. Dakikalarca bakışan çocuklar bir süre oynamaya karar vermektedirler. Şu anda seninle telefonda görüşen çocuk benim kardeşimdir. Sen onun şimdi yazıştığına bakma, o aslında kimseye mektup yazmaz. Lütfen girmeyiniz, odada şu anda önemli bir konuda tartışanlar var! Rusçada Şimdiki ve geniş zaman anlamındaki işteş fiil eklerle ortaç yapılmak isteniyorsa ortaç eklerinin (-ущ-/-ющ-, -ащ-/-ящ-) üzerine cinsiyet ekleri, sonra da işteş eki getirilir. İşteş fiiller ortaç yapıldıktan sonra erillik eki -ий- şeklindedir. Мальчик часто встречающийся со своими друзьями, всегда радуется. İşteş fiiller ortaç yapıldıktan sora dişillik eki ая-şeklindedir. Девочка часто встречающаяся со своими друзьями, всегда радуется. İşteş fiiller ortaç yapıldıktan sonra çoğul eki -ие- şeklindedir. Девочки часто встречающиеся со своими друзьями, всегда радуются. Şimdiki ve geniş zaman anlamındaki işteş fiil bağımsız kelimelerle ortaç yapılmak isteniyorsa bağımsız kelimeden sonraki fiile hiçbir ortaç eki getirilmez. Мальчик, который часто встречается со своими друзьями, всегда радуется. Девочка, которая часто встречается со своими друзьями, всегда радуется. 5 Burada iki anlam söz konusudur: Birincisi karşılaşan şeklinde Türkçedeki ortaç ekinin anlamı olabilir. İkincisi ise çocuk karşılaşıp şeklinde olabilir. Ortaç anlamında kullanmak daha doğrudur. Türkçede ortaç ve ulaçlar farklı eklerle yapılmaktadır. Hiçbir ek, bağımsız kelime, zarf ve zamir kullanılmadan yapılan Rusçadaki bu tür kalıplar Türkçede bazen ortaç bazen de ulaç eklerinin anlamlarını karşılayabilmektedirler. Bu durum ana dili Rusça olanların Türkçe öğrenirken zorlandıkları konulardandır.

Hüseyin POLAT Девочки, которые часто встречаются со своими друзьями, всегда радуются. Gelecek Zaman Ortacının İşteş Fiille Kullanımı Türkçede Ortaç yapılan işteş fiilin anlamı gelecek zaman olup ortaç yapılan fiil kişi eki almazsa ortaç eki acak, -ecek şeklindedir. Ortacın anlamı vurgulanmak istendiğinde bazen acak, -ecek ortacından sonra olmak yardımcı fiili getirilerek -an, -en ortaç eki ilave edilir. Kardeşim biraz sonra seninle görüşecek. O kardeşim askerden yeni geldi. Hangi kardeşim? biraz sonra seninle görüşecek (olan) kardeşim Ortaç yapılan işteş fiilin anlamı gelecek zamansa ve ortaç yapılan fiil kişi eki alırsa ortaç eki acak+kişi, -ecek+kişi olur. Senin pişman olup böyle saatlerce dövüşebileceğini hiç tahmin etmemiştim. Biraz beklersen az sonra buluşabileceğimi söyleyebilirim. Rusçada Rusçada gelecek zaman ortaç eki bulunmamaktadır. Bu nedenle işteş fiilin gelecek zaman ortacı bağımsız kelimeler, zaman zarfları ve zamirlerle yapılabilmektedir. Bağımsız kelimelerden sonra gelen fiil gelecek zamanın dönüşlü formunda kullanılır, ayrıca cinsiyet ekleri almaz. Ortaç yapılan fiilin cinsiyetini bağımsız fiile getirilen cinsiyet ekleri belirler. Девушка, которая будет часто встречаться с тобой, очень симпатичная. (Tamamlanmamış Fiil) Девушка, которая скоро встретится с тобой, очень симпатичная. (Tamamlanmış Fiil) Мальчик, с которым будешь часто видеться, мой братик. Мальчик, с которым скоро увидишься, мой братик. Ettirgen Çatı Geçmiş Zaman Ortacının Ettirgen Fiille Kullanımı Türkçede Fiil ettirgen 6 hale dönüştürüldükten sonra geçmiş zaman ortaç ekleri getirilir. Annesine saatlerce küvette kendisini sabunlatan zenci yine de beyazlaşamadı. Gurbette günlerce seni avuttuğum günleri unutmuşa benziyorsun. Denizden çıkınca ısınması için kendisini sık sık koşturan annesine kızıyordu. İnsanların yüreklerindeki ümit ışığını söndürenleri hiçbir zaman affetmem. Rusçada Rusçadaki ettirgenlik farklı şekillerde yapılır. Ettirgenlik anlamı bazen yardım etme, zorlamak, mecbur kılmak gibi fiiller getirilerek oluşturulur. Bu durum Türkçede de vardır. Ancak ettirgenlik Türkçede eklerle yapılmaktadır. Rusçada, bazı fiillerin kökünde ettirgenlik anlamı bulunan bazı fiillerdeki anlam, dil bilgisi i açısından ettirgenlik olarak ele alınmamaktadır. Eklerle ettirgen fiil ortacı yapılmak isteniyorsa fiil ettirgen yapıldıktan sonra geçmiş zaman için kullanılan ortaç ekleri (-вш-/-ш-, -ом-/-ем-, -им-, -ин-, -енн-/-ённ-, -т-) getirilir. Bu eklerin üzerine de cinsiyet ekleri ilave edilir. Мальчик заставивший меня открыть дверь, вышел из комнаты. Девочка заставившая меня открыть дверь, вышла из комнаты. Geçmiş zaman anlamındaki ettirgen fiil bağımsız kelimelerle ortaç yapılmak isteniyorsa bağımsız kelimeden sonraki fiile hiçbir ortaç eki getirilmez. Мальчик который заставил меня открыть дверь, вышел из комнаты. Девочка которая заставила меня открыть дверь, вышла из комнаты. 6 Türkçedeki ettirgen ekleri çoğunluk istisnadır. Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen birisinin bu ekleri ezberleyerek öğrenmesi daha uygun olabilir. Ettirgen ekleri konusunda bkz. Gencan,

Ana DiliRusça Olanlara Türkçe Öğretiminde Ortaçlar II Geniş Zaman Ortacının Ettirgen Fiille Kullanımı Türkçede Fiil ettirgen hale dönüştürüldükten sonra geçmiş zaman ortaç ekleri getirilir. Annesine saatlerce küvette kendisini sabunlatan (sabunlatmakta olan) zenci çocuğu tanıyorum. Şu anda mamasını yedirdiğim bebek benim ikinci çocuğum. Sahildekiler denizden çıkınca ısınması için çocuğunu sık sık koşturan anneye bakıyor. Sürekli insanların yüreklerindeki ümit ışığını söndürenleri hiçbir zaman affetmem. Rusçada Eklerle ettirgen fiil ortacı yapılmak isteniyorsa fiil ettirgen hale dönüştürüldükten sonra geçmiş zaman için kullanılan ortaç ekleri (-ущ-/-ющ-, -ащ-/-ящ) getirilir. Bu eklerin üzerine de cinsiyet ekleri getirilir. Ettirgen fiiller ortaç yapıldıktan sonra erillik eki -ий- şeklindedir. Мальчик, всегда заставляющий меня открывать дверь, очень избалованный. Ettirgen fiiller ortaç yapıldıktan sora dişillik eki ая- şeklindedir. Девочка, всегда заставляющая меня открывать дверь, очень избалованная. Geçmiş zaman anlamındaki ettirgen fiil bağımsız kelimelerle ortaç yapılmak isteniyorsa bağımsız kelimeden sonraki fiile hiçbir ortaç eki getirilmez. Şimdiki ve geniş zamandaki ettirgen bir fiilin aldığı tüm ekleri alabilir. Мальчик, который заставляет меня открыть дверь, вышел из комнаты. Девочка, которая заставляет меня открыть дверь, вышла из комнаты. Gelecek Zaman Ortacının Ettirgen Fiille Kullanımı Türkçede Ortaç yapılan ettirgen fiilin anlamı gelecek zamansa ve ortaç yapılan fiil kişi eki almazsa ortaç eki acak, -ecek olur. Ortacın anlamı vurgulanmak istendiğinde bazen acak, - ecek ortacından sonra olmak yardımcı fiili getirilip -an, -en ortaç eki ilave edilir. Kardeşim biraz sonra bana ekmek aldıracak. O kardeşim askerden yeni geldi. Hangi kardeşim? biraz sonra bana ekmek aldıracak (olan) kardeşim Ortaç yapılan ettirgen fiilin anlamı gelecek zamansa ve ortaç yapılan fiil kişi eki alırsa ortaç eki acak+kişi, -ecek+kişi şeklinde olur. Az sonra tıraş ettireceğim kişi benim kardeşim. Bugün televizyonda konuşturacağımız şahıs bize yararlı bilgiler verecek. Rusçada Rusçada gelecek zaman ortaç eki bulunmamaktadır. Bu nedenle ettirgen fiilin gelecek zaman ortacı bağımsız kelimeler, zaman zarfları ve zamirlerle yapılabilmektedir. Bağımsız kelimelerden sonra gelen fiil gelecek zamanın dönüşlü formunda kullanılır, ayrıca cinsiyet ekleri almaz. Ortaç yapılan fiilin cinsiyetini bağımsız fiile getirilen cinsiyet ekleri belirler. Мальчик, который всегда заставляет меня открывать дверь, скоро придет. Мальчик, который скоро заставит меня открыть дверь, скоро придет. Девочка, которая скоро заставит меня открыть дверь, скоро придет. Девочка, которая всегда заставляет меня открывать дверь, скоро придет. Ortaçların Ad Durum Ekleriyle Kullanıma İlişkin Bulgular Türkçede a. Ortaç yapılan fiili kendisinden sonraki isim yapıyorsa ortaç sıfat durumunda olduğu için ad durum ekleri kendisinden sonra gelen isme (öznesinin üzerine) gelir.

Hüseyin POLAT Ortaç yapılan fiilin anlamının geçmiş, şimdiki ve geniş zamanı belirtmesi durumunda; Dün yağan kar her tarafı beyaza bürüdü. (Yalın Durumu) Dün yağan kara rağmen insanlar hâlâ sokaktalar. Dün yağan karda kartopu oynadık. Dün yağan kardan dolayı bazı yollar kapandı. Dün yağan karı uzun süre beklemiştik. Dün yağan karın etkisi hâlâ devam etmektedir. Dün yağan karla birlikte Ankara da hayat felç oldu. Dün yağan kara göre kuraklık olup olmayacağını söylemek doğru değildir. Her gün kitap okuyan arkadaşım bugün hiç kitap okumuyor. Her gün kitap okuyan arkadaşıma hayranım. Her gün kitap okuyan arkadaşımda büyük bir yetenek var. Her gün kitap okuyan arkadaşımdan çok memnunum. Her gün kitap okuyan arkadaşımı çok seviyorum. Her gün kitap okuyan arkadaşımın en büyük arzusu iyi bir yazar olmak. Her gün kitap okuyan arkadaşımla konuşmak bana büyük zevk veriyor. Her gün kitap okuyan arkadaşıma göre kitap okumak çok yararlıymış. Ortaç yapılan fiilin anlamı gelecek zaman ise Yarın buluşacağım arkadaşım çok iyi bir insandır. Yarın seninle buluşacak arkadaşıma hayranım. Yarın seninle buluşacak arkadaşımda üç gün kalmak istiyorum. Yarın seninle buluşacak arkadaşımdan çok hoşlanıyorum. Yarın seninle buluşacak arkadaşımı çok seviyorum. Yarın seninle buluşacak arkadaşımın en büyük arzusu iyi bir yazar olmak. Yarın seninle buluşacak arkadaşımla konuşmak bana büyük zevk veriyor. Yarın seninle buluşacak arkadaşıma göre kitap okumak çok yararlıymış. b. Bazen ortaç eki getirilen fiilden sonra gelen isim düşebilir. Bu durumda ortaç bağımsız bir isim konumundadır. Bu nedenle ad durum ekleri ortaç ekinden sona getirilir. Dün seninle konuşan kimdi? Dün seninle konuşana uzun süre baktığını gördüm. Dün seninle konuşandan hiç hoşlanmadım. Dün seninle konuşanı daha önce bir yerde görmüştüm. Dün seninle konuşanla daha önce tanışmıştım. Dün seninle konuşanın büyük bir evi olduğunu biliyorum. Dün seninle konuşana göre hava bugün güzel olacakmış. Her gün seninle konuşan kimdi? Her gün seninle konuşana uzun süre baktığını gördüm. Her gün seninle konuşandan hiç hoşlanmadım. Her gün seninle konuşanı daha önce bir yerde görmüştüm. Her gün seninle konuşanla daha önce tanışmıştım. Her gün seninle konuşanın büyük bir evi olduğunu biliyorum. Her gün seninle konuşana göre hava bugün güzel olacakmış. Yarın bize gelecek 7 kim? 7 Gelecek zaman için kullanılan ortaç, isim yerine geçmiş durumdaysa genellikle kendisinden sonra olmak fiili getirilir ve bu fiil de -an-/-en- ekleriyle ortaç yapılır. Ad durum ekleri bu olmak fiiliyle yapılan ortaca getirilir.

Ana DiliRusça Olanlara Türkçe Öğretiminde Ortaçlar II Yarın bize geleceğe ikram edeceklerimi şimdiden hazırladım. Yarın bize gelecekten bir konuda yardım isteyeceğim. Yarın bize geleceği daha önce hiç görmemiştim. Yarın bize gelecekle bugün tanışmıştık. Yarın bize geleceğin çok şanslı olduğunu duymuştum. Yarın bize geleceğe göre ben çok yakışıklıymışım. c. Ortaç yapılan fiili kendisinden sonraki ismin yapmadığı durumlarda ad durum eklerini kendisinden sonraki isim almayıp ortaç eki almış olan fiilin kendisi yüklenir. Ortaç yapılan fiilin anlamı geçmiş, geniş ve şimdiki zaman ise Dün gördüğüm bu insan değildi. Dün okuduğuma bayıldım. Dün yazdığımdan hiç hoşlanmadım. Dün yazdığımı hatırlamıyorum. Dün yazdığınla ne demek istediğini daha iyi anlıyorum Dün yazdığının ne anlama geldiğini anlayabilmiş değilim. Dün yazdığına göre beni çok seviyormuş. Ortaç yapılan fiilin anlamı gelecek zaman ise 8 Yarın buluşacağım çok iyi bir insandır. Yarın evleneceğime kimse inanmıyor. Yarın buluşacağımda üç gün kalmak istiyorum. Buraya geldiğime geleceğime pişman oldum. Yarın buluşacağımın kim olduğunu biliyorum. Senin yapacağınla benim yapacağım bir birine benziyor. Rusçada a. Ad durum ekleri (падежи), eklerle yapılan ortacın üzerine getirilebilir. Sıfatlar tamladıkları isimlerin aldıkları tüm ekleri alırlar. Bu nedenle sıfat görevinde olan ortaçlar da tamladıkları isimlerin aldıkları ekleri alırlar. Ortaçlar tamladıkları sıfatların düşmesinden dolayı isim konumunda olabilirler. Bu durumda bir isim hangi ad durum eklerini alıyorsa hepsini alırlar. b. Bağımsız kelimelerle yapılan ortaçlarda bağımsız kelimeler bütün ad durum eklerini alırlar. c. Yer ve zaman zarflarıyla da ortaçlar yapılmaktadır. Ancak yer ve zaman zarfları ad durum ekleri almaz. Zamirlerle yapılan ortaçlar ise ad durum ekleriyle kullanılır. Ortaçların Cümle İçindeki Fonksiyonlarına İlişkin Bulgular Yarın bize gelecek olana ikram edeceklerimi şimdiden hazırladım. Yarın bize gelecek olandan bir konuda yardım isteyeceğim. Yarın bize gelecek olanı daha önce hiç görmemiştim. Yarın bize gelecek olanla bugün tanışmıştık. Yarın bize gelecek olanın çok şanlı olduğunu duymuştum. Yarın bize gelecek olana göre ben çok yakışıklıymışım. 8 Her zaman uygun olmaz. Yarın buluşacağımın en büyük arzusu iyi bir yazar olmak. cümlesi dil bilgisi açısından doğru olsa da kullanılmaz. Zorlama bir cümle olur. Zaman zarfları genellikle bu yapıda kullanılır. Bu durumda anlam bir işin yapılmasına az kaldığını ya da istek olduğunu gösterir. Dolma dolduracağında beni de çağırırsan sana yardım edebilirim.

Hüseyin POLAT Üzerine ortaç eki getirilmiş fiiller isim ve sıfatların cümle içerisinde kullanıldıkları (özne, nesne, yüklem, yer tamlayıcısı, zarf tümleci, sıfat, tamlayan, tamlanan) gibi tüm fonksiyonlarda kullanılabilmektedirler (Baydar, ). Sıfat olarak kullanılır. Hem Türkçede hem de Rusçada eklerle yapılan ortaçlar sıfat olarak kullanıldıklarında genelde sıfat tamlamasıdırlar. Bir sıfatın aldığı bütün ekleri alırlar. Bu nedenle Rusçada sıfatın aldığı cinsiyet, azlık çokluk ve ad durum eklerini alırlar. Arkadaşlığın önemini anlayan kişiler başarılı olurlar. Yurdunu sevenler tün dünyayı severler. блестящий оратор выдающиеся способности зависимое государство организованная группа ветер, раскрывший окно раскрытое ветром окно помирившиеся братья купающийся мальчик рабочий, выполняющий план план, выполняемый рабочим рабочий, выполнивший план план, выполненный рабочим Старик, обычно дремлющий на этой скамейке часами, сегодня не приходил. Rusçada bağımsız kelimelerle, yer, zaman zarflarıyla ve zamirlerle yapılan ortaçlar yan cümlecik olarak bir ismin sıfat tamlaması olurlar. Bu durumda tamlayan durumundaki ortaçlardan yapılan sıfat bazen tamlanan durumundaki isimden sonra kalır. Мы идем во двор, где играют наши дети. Я еду на автобусе, который едет по проспекту İsim olarak kullanılır. Hem Türkçede hem de Rusçadaki ortaçların isim olma durumu iki şekildedir: a. Ortaç, tamladığı isim açıktan görülmediği durumda o ismin yerine vekâleten isim olur. Bu durumda tamlaması gereken ismin aldığı bütün ad durum eklerini, kişi eklerini, Rusçadaki cinsiyet eklerini, çoğul eklerini olduğu gibi yüklenerek kabul eder. Bu nedenle bu durumdaki ortaca vekil isim terimini kullanmak yanlış olmayacaktır. b. Tarihi süreç içerisinde bir isme sıfat olarak kullanılırken evrimleşerek ya da yeni terimler türetmek için artık hiçbir isme gerek duymadan kendi başına, isimden bağımsız olarak isim görevini görmektedir. Artık sıfat olma fonksiyonunu kaybeden bu tür ortaç isimler 9 hem Türkçede hem de Rusçada neredeyse bütün ortaç eki çeşitleriyle yapılmış haldedirler. Bazen şimdiki, geçmiş, bazen de gelecek zaman ortaç ekleriyle yapılabilen bu ortaç isimler artık normal bir isim, cümle içinde hangi görevlerde bulunabiliyorsa ve hangi ekleri alabiliyorsa o görevlerde bulunabilir, o ekleri alabilir. Bu tür isimler bazen bir zaman kavramını, eşya adını oluştururken bazen de çeşitli bilim dallarında terim olabilmektedir. Bu açıdan Türkçe ve Rusçada bir paralellik bulunmaktadır. Ancak Türkçede ortaç ekiyle isimleşmiş olan bazı kelimeler Rusçada isimden isim yapan farklı eklerle ya da Rusçada ortaç ekiyle isimleşmiş olan kelimeler Türkçede isimden isim yapan farklı eklerle isim yapılabilmektedir. 9 Kaynaklarda fiil isim olarak geçen terimin burada yetersiz kaldığı düşünüldüğü için ortaç isim terimini türetmek yerinde olacaktır.

Ana DiliRusça Olanlara Türkçe Öğretiminde Ortaçlar II Türkçede: döner, okur, yazar, gelir, gider, gelecek, yakacak, bakan, kardelen, Sezen, kapan, düzen vs. dönmek döner kebap döner Ayşe: -Lütfen bana bir döner verir misiniz? Garson: -Döneriniz soğanlı mı, soğansız mı olsun? (Ediskun, ). Rusçada: настоящее, прошедшее, будущее, ведущие, начинающий, руководящий, подходящий, следующий, знающий, бывший, минувший, иссохший, опухший, раскисший, видимый, любимый, несклоняемый, неспрягаемый, ожесточенный, подавленный, повышенный, неограниченный, избалованный, взволнованный, потертый, открытый, подтянутый, приподнятый Özne olarak kullanılır. Türkçede: Geçişli fiillerden yapılan ortaçların özneleri ortaçtan sonra gelen isimdir. Diğer bir ifadeyle tamladıkları, niteledikleri isimdir. kuzusunu emziren koyun ( koyun kelimesi emzirmek fiilinin öznesidir.) yavrusunu okşayan anne Geçişsiz fiillerden yapılan ortaçların özneleri ortaç yapılan fiilden önceki isimlerdir. gözleri kamaşan adam ( adam kelimesi burada kamaşmak fiilinin öznesi değildir. Özne göz kelimesidir.) balta girmemiş orman Geçişli fiil önce edilgen yapılıp sonra ortaç yapılıyorsa bu durumda ortaç yapılan fiilin öznesi kendisinden önce gelen isimdir. kapısı açılan oda ( oda kelimesi açmak fiilinin öznesi değildir. Özne kapı kelimesidir.) Deyimlerde ortaç yapılan fiillerin özneleri kendilerinden öncedir. yer götürmez asker -dık/-dik/-duk/-dük+kişi ve acak/-ecek+kişi şeklinde yapılan ortaçlarda ortaç yapılan fiilin öznesi kendisinden önce gelen isimdir. Benim bildiğim Ayşe böyle yapmaz. ( bilmek fiilinin öznesi Ayşe kelimesi değildir. Özne ben kelimesidir.) Ortaçların açıkça söylenen ve yazılan özneleri çoğu zaman düşmektedir. Bu durumda ortaç ekleri getirilen fiiller özne konumundadır. Çalışan kazanır. Bu cümlede kazanmak fiili hem yüklem hem de fiildir. Öznesi ise çalışan ortacıdır. Ancak çalışan ortacı da kendi içinde bir cümledir. çalışmak fiilinin öznesi gizli öznedir. Bu özne herhangi bir isim ya da zamir olabilir. Diğer bir ifadeyle çalışmak fiilinden türetilen ortaç bir cümle olarak kazanmak fiilinin öznesi olmuştur (Gencan, ). Genelleme anlamı veren durumlarda ortaçlar özne durumunda ve bazen çoğul ekiyle kullanılır. Çok gezen çok bilir. Benim ne demek istediğimi anlamak isteyenler anlamışlardır. Spor yapanlar iş hayatında da başarılı olurlar. Düğünüme bütün tanıdıklar gelmişti. Hüseyin in bilmediği yoktur Sağlığına hiç dikkat etmeyen en fazla Hasan dır. 10 Bu durumda çoğul haliyle kullanmak doğru değildir. Ana dili Rusça olanların Hüseyin in bilmedikleri yoktur. şeklinde sıklıkla yaptığı yanlışlardan birisidir.

Hüseyin POLAT Rusçada: Ekler, bağımsız kelimeler, yer ve zaman zarflarıyla olmak üzere üç şekilde yapılan ortaçlar özne olabilir. Bağımsız kelimeler, yer ve zaman zarflarıyla yapılan ortaçlar yan cümlecik olarak özne olurlar. Гость, бывший вчера у нас, сегодня еще раз придет к нам. Гость который вчера был у нас, сегодня еще раз придет к нам. Гость вчера у нас был, сегодня еще раз придет к нам. Автобус, на котором вы едете, скоро остановится. Yüklem olarak kullanılır. Türkçede: Ortaçlar aslında yan cümlecik kurarlar. Kurdukları bu yan cümleciğin de yüklemi olurlar. Gelen kişiyi tanıyamadım ( gelen yan cümleciğin yüklemidir. kişi ise yan cümleciğin öznesidir.) (Güneri, ). Aynur bizim iş yerinde işini sürekli aksatandır. Rusçada: Eklerle, bağımsız kelimeler, yer ve zaman zarflarıyla yapılan ortaçlar yüklem olabilirler. Bağımsız kelimeler veya yer ve zaman zarflarıyla yapılan ortaçlar yan cümlecik olarak yüklem olurlar. Анна, всегда опаздывающая на урок, студентка. Анна студентка, которая всегда опаздывает на урок. Анна такая студентка, что всегда опаздывает на урок. Ulaç olarak kullanılır Türkçede: Kendilerinden sonra gelen edatlarla kalıplaşarak ulaç olmuşlardır. Genelde süreklilik, olumsuzluk, sebep, benzeme (benzetme), zıtlık, zaman ulaçları olarak kullanılır (Koşucu, ). a. Sürerlilik Ulaçları Böyle çalışmaya devam ettiğin sürece her zaman yanındayım. Siz beni affetmediğiniz sürece ben de sizi affetmem. Gittikçe artan sıcaklık yolculuğumuzu çekilmez hale getiriyordu. b. Benzetme Ulaçları Ağaçları yerinden koparacakmış gibi deli deli esen rüzgâr bizi oldukça korkutmuştu. Çocuk annesine naz yapmak için ağlayacakmış gibi yaptı, sonra annesini inandıramayacağını düşünerek vazgeçti. Üniversite sınavını kazandığını öğrenen kardeşim eve uçarcasına gidiyordu. Hırsız, kadının çantasını kaptığı gibi ortalıktan kayboldu. Ben de diğerlerinin yaptığı gibi çalıp çırpsaydım çoktan gemimi kurtarmış olurdum. Senin de anlayacağın gibi ben artık onunla çıkmıyorum. Senin söylediklerin bende doğru söylüyormuşsun hissi uyandırdı. Size yemeğinizi yemeyi bitirip bitirmediğinizi sorduğumda bana bitirdim anlamında kafanızı sallamıştınız. Bunun üzerine sofrayı toplamaya karar verdim. Yardımcı eylemlerle birlikte kullanılır. 11 Tahir Nejat Gencan a () göre an/-en ortaç eki ana/-ene şeklinde ulaç olarak kullanılabilmektedir. Bir büyük hapishanenin duvarı yıkılmış da içinden boşanan boşanana gibiydi (Falih Rıfkı Atay). Alanda bağıran bağırana.

Ana DiliRusça Olanlara Türkçe Öğretiminde Ortaçlar II Ateşi çıkan oğlum bir ara neşesini kaybeder gibi oldu, ancak kendini toplayınca neşesi yerine geldi. Bahar geliyormuş gibi yapıyor, ancak soğuğa dayanamıyor. Dün bir ara seni görür gibi oldum. Bir ara sana uğrayacak oldum, ancak vazgeçtim. c. Zıtlık Ulaçları Bu raporu kendisi hazırlamadığı halde herkese tam tersini söylüyormuş. Akşam sabaha kadar yağmur yağdığı halde caddelerde su birikintileri yok. Koridordaki odalar yan yan olduğu için sürekli karıştırıyorum. Bizim odaya gideceğim halde sık sık başkasının odasına yöneliyorum. Oturup ekonomik paketi hazırlayacağına ülke ülke gezip duruyorsun. Milletvekillerimiz seçim bölgelerine gidip halkın dertlerini dinleyecekleri yerde sahil kenarlarında tatil yapıyorlar. Ben her gün seni aradığım halde sen beni arayıp sormuyorsun. Hava güzel olmadığı halde pikniğe gitmiş. d. Zaman Ulaçları Okuldan çıktığın gibi doğruca dükkânı gidip babana yardım edeceksin. Yıllardır görmediği annesini kendisini karşılamaya gelince gördüğü anda gözlerinden iki damla yaş akıverdi. Ben öldüğüm zaman arkamdan ağlamayın. Eve girdiğimde bir de ne göreyim her taraf darmadağın. Bahar geldi mi, mesire yerleri piknik yapanlarla dolar (Gencan, ). e. Sebep Ulaçları Geç evlendiği için kocasına oranla yaşlı görünüyor. Yarın bu saatlerde tarlada olacağım için sana yardım edemeyeceğim Rusçada: Ulaçlar eklerle yapılmaktadır. Bu eklerin ortaç ekleriyle kısmen 12 benzerlik gösterdiği de görülmektedir. Tümleç olarak kullanılır. Türkçede: Geldiğinize 13 sevindim, dedi. Ne yaptığınızdan haberimiz olsun. Böyle devam ederse şu anda olduğu gibi 14 ileride de kıtlık bitmeyebilir. Biraz önce de görüldüğü üzere 15 bu konuda kesin bir karara varılmıştır. Yakında görüleceği üzere ülkemiz birçok yeniliklere gebedir 16 (Gencan, ). Rusçada: Eklerle veya bağımsız kelimelerle yapılan ortaç tümleç olmaz. Türkçedeki ortaçlarla yapılan tümleçler Rusçada что, как gibi edatlarla karşılanır. Я рад, что вы пришли. Nesne olarak kullanılır Türkçede: 12 Ulaçlar konusunda bkz. Виноградова, ; Шелякин, 13 Burada geldiğinize ortacı dolaylı tümleçtir. 14 olduğu gibi ilgeç tümlecidir. 15 görüldüğü üzere ilgeç tümlecidir. 16 görüleceği üzere ilgeç tümlecidir 17 Dolaylı anlatım yapılırken fiile getirilen eklerin aynı zamanda ortaç ekleri olduğu düşünülebilir.

Hüseyin POLAT Hangi gün geldiğimi, ne yapacağımı sordu. Nereye gittiğini, nereye gitmediğini bilmiyorum. Yediğin içtiğin senin olsun, bize gezip gördüklerini anlat. Duyduklarına inanmamanı tavsiye ederim. Başıma gelenleri anlatınca kimse inanamadı. Rusçada: Eklerle yapılan ortaçlar nesne olmaz. Türkçedeki ortaçlarla yapılan nesneler Rusçada что, как gibi edatlarla veya bağımsız kelimelerle yapılır. Я соскучился по городу, в котором родился. Я не знаю куда ты ходил. Belirteç olarak kullanılır. Türkçede: İnsanın söylemezinden, suyun şarlamazından kork (Gencan, , s. ). Rusçada: Спасибо, маленькая птица, спасибо твоей сильной и вольной песенке, так неожиданно зазвеневшей над моим окном в тот невеселый час (Тургенев), (Виноградова, ). Deyim olarak kullanılır. Türkçede: Ortaçlarla yapılan deyimler genelde duygusallık anlamı taşımaktadır (Gencan, ). Geldiğine geleceğine pişman oldu. Bu makaleyi yazdığıma yazacağıma pişman etmeyin. Rusçada: Deyimler ortaçlarla seyrek olarak yapılmaktadır. Atasözlerinde kullanılır. Türkçede: Bakan göze yasak olmaz. Akan su yosun tutmaz. Akacak kan damarda durmaz. Kaçan balık büyük olur. Veren eli herkes öper. İşleyen demir pas tutmaz. Sakınılan göze çöp batar. Rüzgâr eken fırtına biçer. İyi olacak hastanın hekim ayağına gelir (Hengirmen, ). Rusçada: Rusçadaki atasözleri genelde zamirler vasıtasıyla elde edilmektedir. Türkçede emir kipi dışındaki bütün zaman durumları, ortaç ekleriyle dolaylı anlatım elde edilir. Emir kipi ise fiilden isim yapan -ma-, -me- ekleri vasıtasıyla elde edilir. Rusçada ortaç ekleri bazen kısaltılmaktadır. Kısaltılmış olan bu ortaç ekleri cinsiyet ve çoğul ekleri alır. Ancak ad durum ekleri gelmez. Bu durumda Türkçede ortaç olma hali ortadan kalktığı halde Rusçada devam etmekte ve bu yapı kısaltılmış ortaç olarak adlandırılmaktadır. Работа уже закончена = İş artık bitmiştir. Обед уже приготовлен = Yemek artık hazırlanmıştır. Ana Dili Rusça Olanların Türkçe Öğrenirken Ortaçlar Konusunda Yaptıkları Bazı Yanlışlara İlişkin Bulgular Cümlede özne konumundaki ortaçlarla ilgili yanlışlar.

Ana DiliRusça Olanlara Türkçe Öğretiminde Ortaçlar II Sınıfın başkanı yoklamayı okuyarak gelmediği öğrencileri öğretmene söyler. Sınıf başkanı yoklamayı okuyarak gelmeyen öğrencileri öğretmene söyler. Kendisinden sonraki isme sıfat olan ortaçlarla ilgili yanlışlar. Arkadaşlarım bana en seven kitaplarını hediye ettiler. Arkadaşlarım bana en çok sevdikleri kitaplarını hediye ettiler. Çünkü annesi babası, konuşan konu hakkında hiçbir şey anlamıyor. Çünkü annesi babası konuştuğu konu hakkında hiçbir şey anlamıyor. Çocuk babası tamir eden ayakkabıyla okula gidince yolda diğer çocuklar onu gördükleri zaman gülmeye başlıyorlardı. Çocuk, babasının tamir ettiği ayakkabıyla okula gidince yolda diğer çocuklar onu gördükleri zaman gülmeye başlıyorlardı. Anna, çocukların söyleyen laflara çok acıdı. Anna, çocukların söyledikleri laflara çok acıdı. Ortaç ekleriyle yapılan sıfatın tamladığı ismin alması gereken ad durum ekleriyle ilgili yapılan yanlışlar: İzlediğim filmi kısaca hikâyesi İzlediğim filmin kısaca hikâyesi Okuduğum kitabı adı Rasputin di. Okudum kitabın adı Rasputin di. Cümlede nesne konumundaki ortaçlarla ilgili yanlışlar. Nereye gideni sordum Nereye gittiğini sordum. Cümlede yüklem konumundaki ortaçlarla ilgili yanlışlar. En çok sevdiğim karşıda durduğudur. En çok sevdiğim karşıda durandır. Cümlede belirteç konumundaki ortaçlarla ilgili yanlışlar. İnsanın söylemezin korkmak gerek. İnsanın söylemezinden korkmak gerek. Ortaçların ad durum ekleriyle kullanımıyla ilgili yanlışlar. Okudukların anlıyor musun? Okuduklarını anlıyor musun? Ortaçların atasözlerindeki kullanımıyla ilgili yanlışlar. Sakındığı göze çöp batar. Sakınılan göze çöp batar. Ana dilinden kaynaklanan olumsuz aktarım yanlışları. Her yerde isteseler orada yatıyorlar. İstedikleri yerde yatıyorlar. Adam hangi çalışıyor sınıfını geçiyor. Çalışan adam sınıfını geçiyor. Dolaylı anlatımda kullanılan eklerin karıştırılmasından kaynaklanan yanlışlar. Türkiye nin gelecekte en süper devlet olduğunu istiyorlar. Türkiye nin gelecekte en süper devlet olmasını istiyorlar. Türkiye nin ithalat ve ihracatının o şehirden yapılmalarını anlatacağız. Türkiye nin ithalat ve ihracatının o şehirden yapıldığını anlatacağız. seafoodplus.infoÇ VE ÖNERİLER SONUÇ

Hüseyin POLAT Türkçe ve Rusça hem köken hem de yapı bakımından farklı olduğundan dolayı ortaç yapma yöntemleri de farklıdır. Türkçedeki ortaçlar sadece eklerle yapılırken Rusçada hem eklerle hem de bağımsız kelimelerle yapılmaktadır. Türkçede ortaçlardan sonra gelen ekler, ad durum ekleri aldıkları zaman ünsüz yumuşaması dışında belirgin halde olduğu halde Rusçada ortaçların üzerine gelen ad durum ekleri ortaç eklerini değişime uğratmaktadır. ÖNERİLER Yukarıdaki iki temel nedenden dolayı ana dili Rusça olan bireyler Türkçe öğrenirken ortaçlar konusunda yanlışlar yapmaktadırlar. Bu yanlışlar Türkçedeki ortaç yapım eklerinin yeterince kavranmamasından kaynaklanabildiği gibi Rusçadan Türkçeye yapılan olumsuz aktarım nedeniyle de olabilmektedir. Ana dili Rusça olanların Türkçe öğrenirken ortaçlar konusundaki yanlışlarını en aza indirmek için öncelikle Türkçedeki ortaç yapma yollarının Rusçadakinden farklı olduğuna dikkat çekilmesi gerekir. Türkçedeki ortaç ekleri iyece kavratıldıktan sonra yeterince pekiştirme yapılması yerinde olacaktır. Bu konuda uygulanabilecek alıştırmalardan bazıları şunlardır: - Cümledeki ortaçları göstermek, - Boşlukları uygun ortaçlarla doldurmak, - Boşlukları parantez içinde verilen ortaçlardan uygun olanıyla tamamlamak, - Doğru ve yanlış kullanılan ortaçları göstermek, - Verilen iki cümleyi uygun ortaç ekleriyle birleştirmek, - İçinde ortaç bulunan kelimelerle cümle oluşturmak, - Ortaçların sıkça kullanıldığı metinleri okutup ortaçları göstermek, - Türkçede ortaçlar günlük dilde sıkça kullanıldığı için ortaçların kullanıldığı günlük konuşma ifadelerinden yararlanmak, - Ortaçların kullanıldığı dinleme - anlama çalışmalarını yapmak gibi alıştırma tekniklerini kullanmak. KAYNAKÇA BAYDAR, T. (). Türkçede Sözdiziminin Öğretilmesi ve Kavratılması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. EDİSKUN, H. (). Türk Dilbilgisi. İstanbul:Bayrak Basım Yayın. GENCAN, T. N. (). Dilbilgisi. İstanbul:Kanaat Yayınları. GÜNERİ, F. (). Türk Dili 2. Ankara. Dayanışma Yayınevi. HENGİRMEN, M. () Türkçe Öğreniyoruz 2: Ankara:Engin Yayınevi. KOŞUCU, F. Z. (). Türkçenin Yabancılara Öğretiminde Ulaçların Düzeylerine Göre İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. ВИНОГРАДОВА, В. В. (Ред). (). Современный Русский Язык, Морфология, Часть 2. МГУ:Москва. ШЕЛЯКИН, М. А. (). Справочник по Русской Грамматике, Москва:Русский язык