Mide Bulantısı Yemeklerden Tiksinme

Tiksinme vücudun hayatta kalma becerilerinden biridir. Tadı, kokusu, dokusu farklı yada kötü olan yiyeceklere karşı vücudun verdiği tiksinme tepkisi bizi zararlı yiyeceklerden koruyan önemli bir mekanizmadır. Biz yetişkinler yiyeceklerin çoğundan tiksinmek yerine onlar hakkında sahip olduğumuz bilgiye göre karar veririz. Ancak çocuklar dünyasında bilişsel gelişmişliğin yeterli olmayışı onların bedenindeki tiksinme sistemine daha aktif ve önemli kılar. Çocukluk dönemindeki bu hassasiyetin farkında olmamak, çocukları zorla beslemek, tiksinmeye karşın çocuğa yiyecekleri yutturmaya çalışmak yetişkinlik dönemine uzanan kalıcı besin reddi ve aşırı seçici yiyicilere dönüştürebilme. Tablonun bu denli zorlu bir hal almaması için çocuk döneminde tiksinmeye neden olan, tiksinme derecesini arttıran bazı önemli detayları sizin için bu haftaki yazıma konu etmek istedim.

 1 YAŞ TİKSİNMENİN BAŞLADIĞI DÖNEMDİR

 Ek gıdaya geçiş döneminde adaptasyon sorunu yaşamayan çocuklar bile 1 yaş döngüsüyle birlikte besinleri reddetmeye başlayabilir. Bunun en önemli nedeni çocukların artık kendi başlarına hareket edebilmeleri, çeşitli besin ve nesneleri ağızlarına götürebilmeleridir. Tadı, kokusu ve dokusu vücut tarafından tanımlanmamış her tür besin ve nesnenin vücuda girmemesi için tiksinti hormonları devreye girer ve çocuk kendisi için zararlı olabilecek şeyleri yemez. Bu durumu aşmanın en kolay yolu 1 yaş öncesi dönemde çocukların olabildiğince fazla tat ve dokudaki yiyecekle tanışmasını sağlamak ve kendi kendilerine beslenmeleri için desteklemek olacaktır.

 2 YAŞ DÖNEMİ

 2 yaş dönemi çocukların kendi başlarına hareket etme, karar verme konusunda bilinçlendikleri dönemdir. Bu dönemde çocuklar ne yiyeceklerine, ne kadar yiyeceklerine kendileri karar vermek isterler. Bu alanda kontrol çocuğa geçmiyor, besleme yetişkin kontrolünde yapılıyorsa çocuklarda var olan tiksinme seviyesi artar. Özellikle tadını ve dokusunu bilmediği yeni yiyecekler, bir yetişkin tarafından zorla besleniyorsa hali hazırda çocuğun tükettiği yiyeceklere karşı da tiksinmesi artar. Böyle durumlarda çocuklar güvenli buldukları birkaç yiyeceğin dışına çıkmaz, daha çok tek tip beslenme formuna geçerler. 2 yaş dönemine denk gelen oral dönemin sona ermesi, anal dönemin başlangıcı aynı zamanda çocuklarda kaka ve çişin varlığını hissettikleri, genital huzursuzluklarının arttığı dönemlerdir. Bu dönemde zorla besleme sırasında oluşan her tür karın ağrısı, mide bulantısı, gaz sıkışması, kaka ihtiyacı vb. huzursuzlukların nedeni olarak çocuklar besinleri görürler. Böylesi zorlu geçiş döneminde tiksinme artabilir. Yetişkinlerin sabırlı olması, beslenme kontrolünü sakince çocuğa devretmesi işleri yoluna koymak için yapılması gereken ilk şeydir.

 YETİŞKİN DAVRANIŞLARI

 Çocukların sürekli bir arada oldukları yetişkinlerin yiyeceklere ve besinlere karşı tavrı da çocuklarda tiksinmenin seviyesini belirleyen önemli bir faktördür. Çocuğun yiyeceklerle oynamasına izin vermeyen, çocuğun sürekli ellerini ve çevresini silen, ortalık kirletince yüksek tepkiler veren yetişkinler aslında çocuklara farkında olmadan ‘yiyecekler kirlidir’ mesajı verir. Bu mesajın sürekliliği çocukları yiyeceklerin dokunulmaması gereken kötü birer nesne olarak tanımlamasına neden olur. Çocuklar dokunmadıkları hiçbir nesneyi ağızlarına götürmek istemezler. Böyle durumlarda tiksinme yüksek şiddetle kendini gösterebilir.

 Aynı şekilde yetişkinlerin seçici yiyiciler olması, yiyecekler hakkında iğrenç, kötü gibi yorumları da çocukların yiyeceklerden keyif almasını engelleyen bir direnç oluşturur. Çocuklar çevrelerindeki yetişkinler gibi yiyecekleri reddetmeye başlarlar. Beslenmeye zorlanmaları halinde ise şiddetli tiksinme davranışı gösterirler. Sürekliliği halinde ise öğürme ve kusmaya dönüşür. 

 DUYUSAL HASSASİYET

 Her çocuk gelişimi sırasında bazı dönemlerde duyusal hassasiyetler gösterebilir. Kimi ıslaklıktan hoşlanmaz, kimisi yumuşak nesnelere dokunamaz; kimisi rüzgardan kaçarken, kimisi keskin kokulardan tiksinir. Dönemsel olarak bu tür geçişlerin normal olduğu kabul etmekle beraber yüksek hassasiyet gösteren çocuklarda duyu bütünleme eksikliğinin olabileceği hatırlanmalıdır. Eğer çocuğun yaşı ilerlemesine karşın hassasiyetleri azalmak yerine artıyorsa, çocuk yiyeceklere dokunma ihtimaline bile tahammül edemiyorsa, nesnelere ve yiyeceklere dokunmak yüksek stres, öfke ve kontrolsüz bir tabloya neden oluyorsa profesyonel destek alınması, çocukların nesnelere dokunması ve yiyecekleri yemeleri için zorlanmaması sürecin daha da kötüye gitmemesi için önemlidir. 

Psikolojik mide bulantısı, kişi sürekli geçmeyen mide bulantıları yaşıyorsa psikiyatrik kontrol eşliğinde bazı testler yapılır. Sorun, temelde psikolojik kaynaklı olduğundan dolayı kişinin duygusal özellikleri göz önünde bulundurularak tedavi süreci yürütülmelidir. Birçok kişi, mide bulantısının psikolojik olduğunu anlayamaz ve mide bulantısının tedavisi için farklı branşlara muayene olurlar ve rahatsızlığın tedavisi aksar. Bu yüzden mide bulantısının her zaman fiziksel durumlar nedeniyle değil, psikolojik etkenler sebebiyle de oluşabileceğini göz önünde bulundurmak gerekir.

Psikolojik Mide Bulantısı Nedir?

Mide bulantısının oluşum sebeplerinin genelde yiyecek ve içeceklerden kaynaklı olduğu düşünülür. Fakat psikolojik nedenlerden ötürü de mide bulantılarının oluşması da mümkündür. Psikolojik mide bulantıları genellikle sinirlilik hali ve stres gibi psikolojik etmenler sebebiyle meydana gelmektedir. Kişi zaman zaman kendini, hislerini ifade etmekte zorlanabilir. Bu gibi durumlarda dile getirilmeyen ve gizlenen duygular birtakım fiziksel rahatsızlıklara zemin hazırlayabilir. Örneğin; aile içerisinde yaşanan sorunlar, iş yaşamının zorlukları, günlük yaşam içerisinde sıkça karşılaşılan stres psikolojik mide bulantısını oluşturabilmektedir. Stres ile baş gösteren mide bulantılarına baş ağrıları, ishal, halsizlik, sürekli iç sıkıntısı hali, uykusuzluk da eşlik edebilir.

Psikolojik Mide Bulantısı Nedenleri Nelerdir?

Psikolojik kökenli mide bulantısının en önemli nedeni, duyguların net ifade edilememesidir. Bazı bireyler, duygularını sadece duygu olarak ifade edemezler, duygular genellikle ağrılar ve mide bağırsak problemleri olarak açığa çıkar.  Bunun altında ise psikolojik olarak bir gerginliğin dışa vurumu yatmaktadır. Bu dışavurum fiziksel rahatsızlıklarla kendini gösterdiğinden tanınması güç olmaktadır. Psikolojik kökenli fiziksel hastalıklarda esas problem, hastalığın tanısının geç konmasıdır. 

Psikolojik Mide Bulantısı Belirtileri Nelerdir?

Psikolojik kökenli mide bulantısı genellikle:

• Bulantı
• Kusma 
• İshal
• Uykusuzluk 
• Sıkıntı hissi 
• Hissizlik hayattan tat alamama olarak belirtiler göstermektedir.

Bu durumlardan dolayı toplumdan uzak durma, okula gidememe, aile içine girememe gibi durumlarla ortaya çıkabilmektedir.

Psikolojik Mide Bulantısı Nasıl Geçer?

Kişide uzun bir süredir geçmeyen mide ağrısı ve mide bulantısı varsa sağlık kuruluşlarına başvurularak ilgili branşların hekimleri tarafından muayene gerçekleştirilir. Pek çok test ve tetkik yaptıktan sonra hastalığın fiziksel bir temeli olmadığına kanaat getirdiklerinde, hastayı mutlaka bir psikiyatriste yönlendirmeleri gerekmektedir. Psikiyatristlerin de bu konuda daha önce hasta tedavi etmiş olmaları ve iyi bir araştırma yaptıktan sonra hastayı yönlendirmeleri gerekmektedir. Bu tarz durumlarda eğer hasta uygun tedaviyi alamazsa tedavi daha da gecikmiş olabilir hatta tedavi edilmesi daha zor hale gelmesi mümkün olabilmektedir. Bu noktada psikiyatristlerin de hastalarını uzman bir meslektaşına yönlendirmesi uygun olacaktır.

Hastalığın tanısı konduktan sonra tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır fakat özel bir tedavi protokolü uygulanması gerekmektedir. 

Psikolojik kökenli mide bulantısı psikiyatristlerin de sık rastladıkları bir hastalık grubu değildir. Bazen verilen ilaçlar hastada bulantı ve kusmanın daha şiddetlenmesine yani artmasına neden olmaktadır.

Psikolojik kökenleri mide bulantısında geç tanı konulmaması için geçmeyen arı ve rahatsızlıklarda mutlaka bir psikiyatri uzmanına başvurmak gerekmektedir.

Psikolojik Mide Bulantısı Yaşayanlar Ne Yapmalı?

Bireyin mide bulantısı şikâyeti uzun zamandır devam ediyorsa ve genel kontroller yapıldığı halde hastanın şikâyetleri geçmiyorsa mutlaka bu alanda uzman olan bir psikiyatriste gidilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde hastalığın teşhisi yapılsa bile tedavi edilmesi için daha çok zaman harcanması gerekebilir.

Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.