Midyat Kent Müzesi

Anadolu’da özgün özelliklerini henüz yitirmemiş kentlerde, “Çevre ve Kültür Evleri”, özel bir kentsel bellek merkezi olarak “Kent Müzesi ve Arşivleri”, onarımları sağlıklı yapabilmek için “Kent Atölyeleri” kurulması düşüncesi, yılında “ÇEKÜL / Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı” tarafından alınan bir dizi kararla yaşama geçmeye başlar. ÇEKÜL’ün “ 7 Bölge 7 Kent” projesi doğrultusunda Aydınoğlu Beyliği’nin merkezi Birgi (Ödemiş), Mudanya, Midyat başta olmak üzere, özgün özelliklerini yitirmemiş yapılardan biri onarılarak, değişik bölgelerde “ Çevre Kültür Evleri” birbirini izler. Bu merkezlerde geliştirilen düşünceler ışığında, “Kent Müzeleri ve Arşivleri”nin çalışmaları başlatılır.

Kent müzelerine ilk adımlar

Kentlerde “kamu-yerel-sivil-özel kesimlerin birlikteliğiyle”, her yaşta insanlar, hemşehrilik bilinciyle “kendi varlık nedenlerini”  açıklamaya olanak sağlayacak müzeleri için yeni yöntemler geliştirirler. Çünkü bu, “kenti kent kılan” her öğeyi içeren bir yaklaşımdır… Kentlerin kendi müzelerini kendilerinin kurmasının girişimidir…

Bu konuda ilk adım yılında ÇEKÜL Kemaliye Gönüllüleri’nin, Kemaliye Kaymakamlığı’nın ve Kemaliye Belediyesi’nin işbirliğiyle atılır. Tarihi eski Halı Fabrikası binası kısa zamanda yeni bir kimliğe ulaşır. Bunu bu kez, ünlü mimar Vedat Tek’in tasarladığı Kastamonu Hükümet Konağı’nın alt katında, Kastamonu Valiliği’nin önderliğinde, Kastamonu halkının birbirinden ilginç belge ve objelerle katıldığı Kastamonu Kent Müzesi izler. Bu gelişme, ister istemez çağdaş donatıları da birlikte getirir.

Ardından büyük bir çıkışla Bursa Büyükşehir Belediyesi, Bursalıların yoğun desteğiyle, Bursa Kent Müzesi’ni, yine tarihi bir yapı olan eski Adliye Binası’nda gerçekleştirir ve ulusal-uluslararası ortamlarda hemen yankı bulur, büyük bir ilgiyle karşılanır. Her kesimin, her yaş dilimindeki insanın kentlerini farklı bir yaklaşımla öğrenmesi düşüncesi, yoğun ilgiyle hedefine ulaşır.

Benzer durum İzmir’de de yaşanır. İzmir Büyükşehir Belediyesi, yine aynı yöntemlerle eski İtfaiye Binası’nı yeniden ele alarak, İzmir’in Milli Kütüphanesi’nin belgelerini de içerecek biçimde kapsamlı bir çalışma yürütür. Kentin yoğun tarihinin ve toplumsal yapısının okunmasını sağlar.

Ardından, Osmanlı başkenti Edirne’de büyük bir programın parçası olarak, Selimiye Camisi karşısındaki Hafızağa Konağı, kısa bir süre önce genç yaşta yitirdiğimiz Edirne Valisi Fahri Yücel’in yoğun çabalarıyla, Edirne Kent Müzesi’ne dönüştürülür, harekete büyük güç kazandırılır. Kentin kültürel mirasının korunmasında, yeniden örgütlenmesinde odak noktası olur.

Tarihi Kentler Birliği’nden tarihi karar

yılında kurulan, kısa zamanda ülke gündemine farklı bir boyut getiren Tarihi Kentler Birliği, ÇEKÜL Vakfı’nın önerisiyle, “üye yerleşme yerinde” birer tarihi yapının kurtarılarak Kent Müzesi’ne dönüştürülmesi konusunda karar alır. Düşüncenin yaygınlaşmasına, örneklerin artmasına neden olur.

İşte bu noktada, geliştirilen kavramlara, başarılı uygulamalara koşut bir atılım Mardin’de de yaşanır. Kentin köklü değerlerini sonrası yanlışlarından arındırma çabalarında değişik kesimlere öncülük eden, olayı ülke gündemine taşıyan, yılları arasında Mardin Valiliği yapan Temel Koçaklar, bu konuda da büyük bir hızla devreye girer. Mardin için yıllardır birlikte çalıştığı Prof. Dr. Metin Sözen ile kapsamlı bir eylem planı üretir. Kentin gelişen yeni bölgesindeki Kültür Merkezi’ne karşılık, tarihi bölümde uygun bir yapı arayışı süreci başlar. Sonuçta, II. Abdülhamit döneminde Diyarbakır Valiliği’nin Süvari Kışlası olarak yaptırdığı, bir süre Vergi Dairesi olarak da kullanılan tarihi yapı uygun bulunur. Ayrıca, müzenin çok yönlü niteliği, kente sürekli destek veren Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Kemal Nehrozoğlu ile ayrıntılı görüşülür, öncelikler belirlenir. Ancak bu sürede boş bulunan yapının Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devri konusuna Maliye Bakanlığı tarafından olumlu cevap verilmemesi, uzun ve yeni çabaları gerektirir.

Mardin’in dünya kenti olması yolunda Kent Müzesi önemli bir örnek

Aynı günlerde, bu konulara gönül vermiş İstanbul Valisi Muammer Güler, kentine destek vermek, böylesi olumlu bir çabanın yaşama geçirilmesinin sürüncemede kalmamasını sağlamak için toplumumuzda özel yeri olan değerli insan Sakıp Sabancı ile konuyu görüşür. Ardından Sakıp Sabancı, Prof. Dr. Metin Sözen ile ikili görüşmesinde, “ Hocam Anadolu’dan güzel haberler geliyor, Mardin’in yıldızı parlamaya başladı. Bize de sorumluluk düşüyor. İlkelerimize uygun, Mardin’de yapabileceğimiz neyse onu belirleyelim.” diyerek konunun gerçekleşmesi yolunu açar.

Mülkiyet sorununun çözülmesinin, destek sözlerinin alınmasının hemen ardından Mardin Valiliği, yapının ön projelerini yaptırıp Kültür ve Tabiat Varlıkları Diyarbakır Bölge Kurulu’na başvurup gerekli izinleri aldığı günlerde, değerli insan Sakıp Sabancı’nın yitirilmesi, çalışmaları etkiler. Bir süre sonra İstanbul Valisi Muammer Güler, Mardin Valisi Temel Koçaklar, Sakıp Sabancı ailesi ve Dilek Sabancı’dan Sakıp Sabancı’nın dileğini yerine getirmeye hazır olduklarını öğrenir. Prof. Dr. Metin Sözen, Dilek Sabancı ve Sakıp Sabancı Vakfı yetkilileri bu konuyla ilgili toplantıda önce bir fikir projesi üretilerek onun doğrultusunda kesin karar verilmesini uygun bulurlar.

Prof. Dr. Metin Sözen’in başkanlığında, yüksek mimar restoratör Metin Keskin’in proje sorumluluğunda, Mardin Kent Müzesi ve çevresinin fikir projesi üretilerek, Sakıp Sabancı Vakfı yetkililerine sunulur. Ailesinin ve Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı’nın duyarlı yaklaşımlarıyla olumlu sonuca ulaşılır. Ardından başlayan restorasyon uygulamalarında ÇEKÜL Vakfı Yüksek Danışma Kurulu üyesi yüksek mimar restoratör Nüvit Bayar de yer alır. Aynı günlerde Muğla Valisi olarak atanan Temel Koçaklar&#;ın yerine, Mehmet Kılıçlar Mardin Valiliği’ne atanır.

Kamu-yerel-sivil-özel birlikteliği

Geldiği ilk günden itibaren Mardin Valisi Mehmet Kılıçlar, kenti çok yönlü etkileyecek bu önemli projeyi, ilgili kurum-kuruluş-kişileri bir araya getirerek boyutlandırmak ister. Her kesimin ilgililerinin içinde bulunduğu bu toplantıda, Prof. Dr. Metin Sözen’in önerileri doğrultusunda görev bölümü yapılır. Müzenin çevresindeki bazı yapıların yıkılması kararlaştırılır. Bu arada uzun yıllar Mardin Hükümet Konağı olarak kullanılan ve Dicle Üniversitesi Mardin Mühendislik Mimarlık Fakültesi olmasına karar verilen tarihi yapının projelerinin hızlandırılması sağlanır. Çünkü çevredeki tüm tarihi yapıların onarılarak Kent Müzesi ile bütünleştirilmesi, anlamlı bir meydan oluşturulması, başlangıçta düşünülen temel bir hedef olduğundan, tümünün eşzamanlı yürümesi için sorumluluklar paylaşılır.

Bu ayrıca ÇEKÜL ve MAREV tarafından hazırlanan, Mardin Valiliği’ne sunulan “Mardin Yol Haritası”nda önerilen temel ilkelerin de gereğidir… Mardin’in çok yönlü kültür-sanat-eğitim odağına ulaşması hedefidir… Mardin Belediyesi başta olmak üzere Mardin’deki tüm kurum-kuruluş-kişilerin böylesi bir eylemin içinde olması doğaldır. Çünkü “Kent Müzesi ve Sanat Galerisi”, “Açıkhava Sergi Alanı”, “Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi”, “Mardin Mühendislik Mimarlık Fakültesi”, “Mardin Uluslararası Çevre Kültür Merkezi” ve kültür turizmi ile ilgili birimlerin büyük bir bölümünün tarihi yapılarda gerçekleşecek olması, birlikteliği kaçınılmaz kılmaktadır. Bu nedenle, toplantıda çalışmaların “Mardin Kent Kimliği” için büyük bir şans olduğu bir kez daha vurgulanır.

Mardinlilere çağrı

Bu noktaların altının çizildiği gerekli kararların alındığı son buluşmanın ardından, 19 Mayıs tarihinde Mardin Kent Müzesi ve Sanat Galerisi’nin önünde yapılan basın toplantısında, Mardin Valisi Mehmet Kılıçlar, Belediye Başkanı Metin Pamukçu, ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen, MAREV Vakfı Başkanı Fehmi Tahincioğlu, gelişmelerin tüm aşamalarını açıklayarak, emeği geçenleri anarak, Türkiye’de ve yurtdışında bulunan Mardinlileri, bir kez daha, ellerinde bulunan belge ve objelerle “kendilerinin yaratacakları” müzeye katkıda bulunmaya çağırırlar. Binanın temizlenmesi, özgün olmayan birimlerden arındırılması süreci başlatılır. Ayrıntılı projelerin üretilmesine ortam hazırlanır.

Bu son basın toplantısında ayrıca, 26 Haziran günü Mardin’de Sakıp Sabancı Vakfı yetkililerinin katılımıyla yapılacak görüşmelerin ardından, “Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi - Dilek Sabancı Sanat Galerisi” konusunda tüm çevrelere ayrıntılı bilgi verileceği açıklanır. Ardından çevresindeki bazı yapıların yıkılması, kentin bir kültür meydanına kavuşması eylemleri başlatılır. Ayrıntılı tartışmaların ardından görkemli yapının eklerinden arındırılmasıyla birlikte özenli-birikimli ellerde müze ve sanat galerisinin varlığı dikkate alınarak, her sorun yerinde çözülerek büyük bir alan açılışa hazırlanır.

1 Ekim tarihine gelindiğinde, Mardin’de tarihin ve geleneğin gücünü gösterecek büyük bir yapılar topluluğu, yerel-ulusal-uluslararası boyutta inceliklerle ülke gündemine katılır. 

&#;Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi-Dilek Sabancı Sanat Galerisi&#;, başta Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, bakanlar, Sabancı ailesi ve Sabancı Vakfı temsilcileri, emeği geçmiş valiler, sanat-kültür ortamının önde gelen kimlikleri, farklı dönemlerin yerel temsilcileri, Türkiye’nin değişik bölgelerinden gelen Mardinlilerle birlikte yapılan coşkulu bir törenle yaşamının ikinci evresine girmiş bulunuyor. Herkesin ortak dileği, müzenin sürekli gelişerek öncü bir kimliğe kavuşmasıdır.

Müze kapı detayı

1 - Midyat Saat Kulesi

Midyat Belediyesi tarafından ilçeye kazandırılan saat kulesi üzerinde taşıdığı kültürel izler sayesinde gezginlerden yoğun ilgi görüyor. Bölgede kök salmış üç farklı inanç sistemine özgü motiflerle süslü yapı, “Mardin’in beyaz elması” olarak nitelendirilen katori nam-ı diğer nahit taşından yapılmış.

Listeye Cumhuriyet Bulvarı’nda yer alan kuleyle başlamamızın önemli sebebi merkezi konumu sayesinde Midyat’ı ilk defa ziyaret edenler için ideal bir rota başlangıcı olması.

2 - Midyat Belediyesi Kültür Evi

Saat kulesinin ardından yönünüzü Midyat Belediyesi Kültür Evi’ne çevirebilirsiniz. yılında ziyarete açılan bu kültürel cazibe noktası aynı zamanda dizi çekimlerine de ev sahipliği yapıyor. Bu nedenle bölgeye yönelik ilgiden nasibini fazlasıyla alıyor.

Kültür evi hem Süryani taş ustalığını hem de ilçenin panoramik manzarasını gözler önüne seriyor. Yapının iç kısmını gezerken yöreye özgü birçok kültürel detayı keşfetme heyecanı yaşayabilirsiniz.

3 - Estel Hanı Halk Evi

Bu değerli mekanı gezi programınıza dahil ederek bölgedeki kültürün zenginliğini yakından tanıma fırsatı bulabilirsiniz. Çünkü burası sadece eğitim faaliyetlerine odaklı bir merkez olarak tasarlanmamış. Aynı zamanda Midyat kültürüne odaklı müze işlevi görüyor.

Estel Hanı’nın etnografya temalı sergi alanlarını gezmek oldukça keyifli. Fırsat bulursanız hana sergi zamanı gitmenizi tavsiye ederim. Sergi zamanları el yapımı gümüş takılar ve Midyat kültürünü yansıtan objeler satın alma imkanı yakalayabilirsiniz.

4 - Midyat Kent Müzesi

Çelebioğlu Konağı ya da yeni adıyla Midyat Kent Müzesi de Estel Hanı gibi Midyat kültürüne odaklanıyor. Ancak bu özelliğine ek olarak müzeyi ziyaret eden gezginler asırlar boyunca bölgede hakimiyet kurmuş uygarlıklardan günümüze kalanları yakından inceleme fırsatına erişiyor.

Bir bölümü Sümer, Akad, İskit, Roma ve Selçuklu medeniyetlerine ait tarihi eşyalarla dolu olan müzede Artuklu Üniversitesi bünyesinde kurulmuş Telkari Atölyesi de çalışmalarını sürdürüyor. Atölye vasıtasıyla Süryanilerin başlattığı el sanatının detayları hakkında bilgi sahibi olduktan sonra geçmişte konaklama amacıyla kullanılan odaların şimdiki sahiplerini yani yerel esnafa ait dükkanları dolaşabilirsiniz. Dükkanlarda ağırlıklı olarak Midyat’ın ünlü kilimleri ve takıları satılıyor.

5 - Meryem Ana Kilisesi

Midyat'ın ilçe merkezi kadar çevresinde de gezilecek birçok önemli yer var. Gezginlerin sıklıkla yaptığı gibi ilçeye bağlı köyleri de seyahat programınıza dahil edebilirsiniz. Mesela Anıtlı (Hah) Köyü'de özgün mimarisiyle hayranlık uyandıran Meryem Ana Kilisesi’ni ziyaret edebilirsiniz.

Midyat’a 25 kilometre uzaklıktaki kilise yaklaşık 2 bin yıllık geçmişe sahip. yılından beri müze statüsünde koruma altında olan tarihi yapı bir dönem bölgedeki en önemli bilim merkezleri arasında sayılıyormuş. Kilise, özellikle ve yüzyıllardaki birçok eklemeyle mimari açıdan epey zarif hale gelmiş.

6 - Mor Gabriel Manastırı

Ortodoks Süryanilerin inşa ettikleri en eski yapılardan biri Mor Gabriel Manastırı. Deyrulumur ismiyle de anılan dini yapı, ilçe merkezine 18 kilometre uzaklıktaki Güngören Köyü’nde ziyaret edilmeyi bekliyor.

Manastır, yılında Mor Şmuel ve Mor Şemun tarafından kurulmuş. Şimdiki adını ise 7. yüzyılda "Turabbin Metropoliti" unvanını taşıyan Mor Gabriel’den alıyor. Dini yapı dikkat çekici mimari detayları barındırmasına ek olarak yükselişler ve düşüşlerle dolu tarihiyle de epey ilgi uyandırıyor.

Yalnız manastırı ziyaret ettikten sonra bir parçası olduğu Turabbin Platosu’nu gezmeye de mutlaka zaman ayırın. Bölge, Midyat doğasını tanımak isteyenler için adeta biçilmiş kaftan.

7 - Mor Stefanos Kilisesi

Fotoğraf: Afrem Acar

Hazır Güngören (Keferbe) Köyü’ne gitmişken sürenizin bir kısmını Mor Stefanos Kilisesi’ne ayırabilirsiniz. Yerel halk, yapıdan bölgedeki türdeşlerinin en güzeli olarak bahsediyor. Kilisenin iç kısmındaki zarafete şahit olunca söylenenlerin doğruluğuna ikna olduk. Duvarlarını süsleyen freskler kiliseyi türdeşlerinden ayıran en önemli özellik olarak ön plana çıkıyor.

8 - İzbırak (Zaz) Köyü

Midyat’ta gezilip görülmeye değer yerlerin en önemlilerini sıraladığımız listede son sırayı İzbırak Köyü’ne ayırdık. Aslında bu yerleşimin hikayesi epey hüzünlü. Çünkü Süryanileri hedef alan terör olaylarının artması üzerine hükümet tarafından yılında köyün boşaltılması istenmiş.

Köy, harap durumuna rağmen bir zamanlar ne kadar zarif mimariye sahip olduğunu açıkça belli ediyor. Haliyle tıpkı Fethiye’deki Kayaköy gibi tarihin izini sürmek isteyen gezginleri kendisine çekiyor.

T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI

WEB SİTESİ GİZLİLİK VE ÇEREZ POLİTİKASI

T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından işletilen seafoodplus.info web sitesini ziyaret edenlerin kişisel verilerini sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca işlemekte ve gizliliğini korumaktayız. Bu Web Sitesi Gizlilik ve Çerez Politikası ile ziyaretçilerin kişisel verilerinin işlenmesi, çerez politikası ve internet sitesi gizlilik ilkeleri belirlenmektedir.

Çerezler (cookies), küçük bilgileri saklayan küçük metin dosyalarıdır. Çerezler, ziyaret ettiğiniz internet siteleri tarafından, tarayıcılar aracılığıyla cihazınıza veya ağ sunucusuna depolanır. İnternet sitesi tarayıcınıza yüklendiğinde, çerezler cihazınızda saklanır. Çerezler, internet sitesinin düzgün çalışmasını, daha güvenli hale getirilmesini, daha iyi kullanıcı deneyimi sunmasını sağlar. Oturum ve yerel depolama alanları da çerezlerle aynı amaç için kullanılır. İnternet sitemizde çerez bulunmamakta, oturum ve yerel depolama alanları çalışmaktadır.

Web sitemizin ziyaretçiler tarafından en verimli şekilde faydalanılması için çerezler kullanılmaktadır. Çerezler tercih edilmemesi halinde tarayıcı ayarlarından silinebilir ya da engellenebilir. Ancak bu web sitemizin performansını olumsuz etkileyebilir. Ziyaretçi tarayıcıdan çerez ayarlarını değiştirmediği sürece bu sitede çerez kullanımını kabul ettiği varsayılır.

seafoodplus.infoşisel Verilerin İşlenme Amacı

Web sitemizi ziyaret etmeniz dolayısıyla elde edilen kişisel verileriniz aşağıda sıralanan amaçlarla T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından Kanun’un 5. ve 6. maddelerine uygun olarak işlenmektedir:

• T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülen ticari faaliyetlerin yürütülmesi için gerekli çalışmaların yapılması ve buna bağlı iş süreçlerinin gerçekleştirilmesi,
• T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından sunulan ürün ve hizmetlerden ilgili kişileri faydalandırmak için gerekli çalışmaların yapılması ve ilgili iş süreçlerinin gerçekleştirilmesi,
• T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından sunulan ürün ve hizmetlerin ilgili kişilerin beğeni, kullanım alışkanlıkları ve ihtiyaçlarına göre özelleştirilerek ilgili kişilere önerilmesi ve tanıtılması.

seafoodplus.infoşisel Verilerin Aktarıldığı Taraflar ve Aktarım Amacı

Web sitemizi ziyaret etmeniz dolayısıyla elde edilen kişisel verileriniz, kişisel verilerinizin işlenme amaçları doğrultusunda, iş ortaklarımıza, tedarikçilerimize kanunen yetkili kamu kurumlarına ve özel kişilere Kanun’un 8. ve 9. maddelerinde belirtilen kişisel veri işleme şartları ve amaçları kapsamında aktarılabilmektedir.

seafoodplus.infoşisel Verilerin Toplanma Yöntemi

Çerezler, ziyaret edilen internet siteleri tarafından tarayıcılar aracılığıyla cihaza veya ağ sunucusuna depolanan küçük metin dosyalarıdır. Web sitemiz ziyaret edildiğinde, kişisel verilerin saklanması için herhangi bir çerez kullanılmamaktadır.

4.Çerezleri Kullanım Amacı

Web sitemiz birinci ve üçüncü taraf çerezleri kullanır. Birinci taraf çerezleri çoğunlukla web sitesinin doğru şekilde çalışması için gereklidir, kişisel verilerinizi tutmazlar. Üçüncü taraf çerezleri, web sitemizin performansını, etkileşimini, güvenliğini, reklamları ve sonucunda daha iyi bir hizmet sunmak için kullanılır. Kullanıcı deneyimi ve web sitemizle gelecekteki etkileşimleri hızlandırmaya yardımcı olur. Bu kapsamda çerezler;

İşlevsel:Bunlar, web sitemizdeki bazı önemli olmayan işlevlere yardımcı olan çerezlerdir. Bu işlevler arasında videolar gibi içerik yerleştirme veya web sitesindeki içerikleri sosyal medya platformlarında paylaşma yer alır.

Teknik olarak web sitemizde kullanılan çerez türleri aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.

Web sitemizde çerez kullanılmasının başlıca amaçları aşağıda sıralanmaktadır:

• • İnternet sitesinin işlevselliğini ve performansını arttırmak yoluyla sizlere sunulan hizmetleri geliştirmek,

5.Çerez Tercihlerini Kontrol Etme

Farklı tarayıcılar web siteleri tarafından kullanılan çerezleri engellemek ve silmek için farklı yöntemler sunar. Çerezleri engellemek / silmek için tarayıcı ayarları değiştirilmelidir. Tanımlama bilgilerinin nasıl yönetileceği ve silineceği hakkında daha fazla bilgi edinmek için seafoodplus.info adresini ziyaret edilebilir. Ziyaretçi, tarayıcı ayarlarını değiştirerek çerezlere ilişkin tercihlerini kişiselleştirme imkânına sahiptir.  

seafoodplus.info Sahiplerinin Hakları

Kanunun “ilgili kişinin haklarını düzenleyen” maddesi kapsamındaki talepleri, Politika’da düzenlendiği şekilde, ayrıntısını Başvuru Formunu’nu Bakanlığımıza ileterek yapabilir. Talebin niteliğine göre en kısa sürede ve en geç otuz gün içinde başvuruları ücretsiz olarak sonuçlandırılır; ancak işlemin ayrıca bir maliyet gerektirmesi halinde Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından belirlenecek tarifeye göre ücret talep edilebilir.