Mikrometreler kumpasa göre daha hassas ölçülerin alınmasında kullanılır. Kumpasta hassasiyet 0, 0,05 veya 0,02 olmasına rağmen mikrometrede 0,01 mm dir. (Bkz: Kumpas Nasıl Okunur) ayrıca (Bkz:Komparatör ile ölçme)
Silindir iç çapı, kam ve krank mili muylularının çapları, supap sapı çapı gibi önemli ölçümlerde kullanılır. Mikrometre çok hassas işlenmiş bir vidalı milin yine hassas işlenmiş bir somun içerisinde dönerek ilerlemesi prensibi ile çalışır. Vidanın adımı, hareketli tambur bir tur çevrildiğinde 0,5 mm ilerleyecek şekilde hazırlanmıştır. Vidalı mil ile birlikte dönen hareketli tamburun çevresi de 50 eşit parçaya bölünmüş olduğu için hareketli tamburdaki bir çizgi aralığı 0,50 mm / 50 = 0,01 mm ye karşılık gelmektedir. Yani hareketli tambur sadece bir çizgi kadar döndürüldüğünde hareketli ölçme mili 0,01 mm ilerler. Hareketli tambur iki tur çevrildiğinde ise hareketli ölçme mili tam 1 mm ilerler.
Dış çap mikrometreler de nesnelerin dış boyutlarını ölçecek şekilde tasarlanmıştır. Bu tip mikrometreler piyasadaki en yaygın mikrometrelerdir. Bir dış çap mikrometre, malzemenin dış çapı ve kalınlığını ölçmek için çok uygundur.
Bir borunun veya deliğin iç çapını ölçecek şekilde tasarlanmış mikrometrelerdir.
Adından da anlaşılacağı gibi, derinlik mikrometreleri farklı deliklerin ve basamakların derinliğini ölçmek için tasarlanmıştır. Farklı derinlikleri ölçecek kadar çok yönlü hale getiren farklı değiştirilebilir çubuklara sahiptirler.
Mikrometrelerin ayarı zaman zaman bozulabilir. Alınan ölçümün doğruluğunu garanti altına alabilmek için zaman zaman mikrometrelerde sıfırlama durumu kontrol edilmelidir. Mikrometre şöyle sıfırlanır;
1-Mikrometre kutusundan çıkan sıfırlama mastarını mikrometrenin ölçme uçları arasına koyarak mikrometreyi cırcırından sıkınız.
2-Mikrometrenin aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi düzgün sıfırlanıp sıfırlanmadığını kontrol ediniz.
Eğer sıfırlama yanlış ise mikrometrenin kutusundan çıkan özel ayar anahtarı ile ayarlanmalıdır. Ayarsızlık mm den az ise ayarını, anahtarın kalın uçlu tarafı ile sabit tamburu çevirerek yapınız. Eğer ayarsızlık 0,02 mm den fazla ise ayan cırcır tarafını anahtarın ufak ağızlı tarafı ile çevirerek yapınız.
Ayarsızlık 0,02 mm den az ise ayarlama şekli yukarıdaki seafoodplus.infoe gösterilmiştir. Eğer ayarsızlık 0,02 mm den fazla ise ayarlama şekli seafoodplus.infoeki gibi yapılmalıdır.
Mikrometre ile ölçme yaparken döndürme işlemini hareketli tamburdan değil cırcırdan yapınız. Böylece aşırı sıkmadan mikrometrenin zarar görmesi önlenmiş olur. Ayrıca fazla sıkma alınan ölçünün olduğundan küçük çıkmasına, az sıkma ise alınan ölçünün olduğundan büyük çıkmasına sebep olacaktır. Cırcır kullanıldığı zaman ise ölçü sadece cırcırın sıkma kuvvetiyle alınır böylece en doğru ölçme yapılabilir.
Sabit tambur üzerindeki bölüntüler milimetriktir. Yatay uzun çizginin üzerindeki bölüntüler tam milimetreleri gösterir ve 1,00 olarak okunur, yatay çizginin altındaki bölüntüler ise yarım mm leri gösterir ve 0,50 mm olarak okunur.
Bir örnek verecek olursak aşağıdaki şekilde görülen mikrometre şu şekilde okunmalıdır. Hareketli tambur üzerindeki bölüntüler ise 0,01 mm olarak okunur. Hareketli tamburun kenarı yatay çizginin üstündeki mm çizgilerinden 7 çizgi geçmiş olduğu için ölçünün tam kısmı 7,00 mm dir.
Hareketli tamburun kenarı yatay çizginin altında 7 mm den sonra gelen 0,50 mm çizgisini de geçmiş olduğu için 0,50 mm daha ilave edilir (7,00 + 0,50 = 7,50 mm ) Hareketli tambur üzerindeki 0,01’ mm lik bölüntülerden 15, yatay çizgi ile karşılaştığı için 15 x 0,01 = 0,15 mm daha ilave edilir. Sonuç olarak 7,65 mm yi okumuş oluruz.
Aynı örneğe ele alıp mikrometreyi sola doğru biraz kısarak diğer bir örnek verecek olursak aşağıdaki şekilde görülen mikrometre şu şekilde okunmalıdır. Hareketli tambur üzerindeki bölüntüler ise 0,01 mm olarak okunur. Hareketli tamburun kenarı yatay çizginin üstündeki mm çizgilerinden 7 çizgi geçmiş olduğu için ölçünün tam kısmı 7,00 mm dir.
Hareketli tamburun kenarı yatay çizginin altında 7 mm den sonra gelen 0,50 mm çizgisini de geçmediği için 0,50 mm daha ilave edilmeyecektir. Hareketli tambur üzerindeki 0,01’ mm lik bölüntülerden 15, yatay çizgi ile karşılaştığı için 15 x 0,01 = 0,15 mm yi ilave edersek sonuç bu defa 7,15 mm olacaktır.
Görüldüğü gibi ölçü üç değerin toplanması ile bulunmaktadır. Eğer yatay çizginin altındaki 0,50 mm çizgisi görünmüyorsa 0,50 ilave edilmez , ölçü iki değerin toplamıyla bulunmuş olur.
Mikrometre, belirli kurallara uyulmaz ise kullanılamaz hale gelen hassas, kırılgan ve pahalı bir araçtır. Bu sebepten aşağıda bahsettiğimiz bazı uyarılara dikkat etmelisiniz.
Önemli:Mikrometre uygulamamızı indirmek için tıklayınız.
Tebrikler - Mikrometre Deneme Soruları adlı sınavı başarıyla tamamladınız. Sizin aldığınız skor %%SCORE%% en yüksek skor %%TOTAL%%. Hakkınızdaki düşüncemiz %%RATING%%
Yanıtlarınız aşağıdaki gibidir.
Sınavı tamamlamak için butona tıklayınız, yanlışlarınız gösterilecektir. Sonuçları al.
7 tamamladınız.
Kumpastan daha hassas ölçümler yapabilmek için mikrometreler kullanır. Mekanik mikrometreler 0,01mm (milimetrenin yüzde biri) hassasiyette ölçüm yapabilirler. Elektronik mikrometreler daha hassas ölçüm yapabilmektedir. Mikrometreler metrik ve inç ölçüm birimli, mekanik veya elektronik olarak çeşitlere ayrılmıştır. Kullanım amacına göre bir çok çeşit mikrometre vardır. Otomotivde piston, supap, biyel, krank, çeşitli parça yatakları, delikleri ve milleri ölçmek için mikrometre kullanılır.
Mikrometre Çeşitleri
*Dış çap mikrometreleri
*İç çap mikrometreleri
*Derinlik mikrometreleri
*Vida mikrometreleri
*Modül mikrometreleri
*Özel mikrometreler
*Elektronik dijital mikrometreler
Bu bölümde dış çap mikrometresinin okunması anlatılmıştır.
Mikrometrenin Yapısı
Mikrometrede ölçümü yapılacak olan parça, sabit örs ve hareketli mil arasında düzgünce yerleştirilir. Mikrometrenin sabit sap kısmı üzerinde milimetre cinsinden ölçülendirilmiş cetvel kısmı vardır, buna bilezik denir. Bilezik üzerine geçmiş ve dönen parçaya tambur denir. Ölçüm alındıktan sonra, ölçünün bozulmaması için bir kilit mandalı bulunur.
Mikrometre temiz ve kalibresi doğru olmalıdır. Ölçümü yapılacak olan parça temiz-çapaksız ve parçanın üzerinde kir katmanı olmamalıdır. Mikrometrenin tamburu döndürüldükçe aralık değişir, döndürme sırasında tamburun, cetvel üzerindeki milimetre çizgileri üzerinde hareket ettiği görülür.
Ölçüm okunurken tamburun kenarı kısmının cetvel üzerindeki hizasına ve tam üzerindeki ölçü çizgilerinin, referans çizgisiyle çakışma durumuna bakılacaktır. Parça, hareketli mil ve örs arasına düzgünce yerleştirilir ve hareketli mil parçaya dayanır. Bu anda kilit pimi kullanılabilir.
Okuma yapılırken ilk önce bilezikteki referans çizgisinin üzerindeki ana cetvelden milimetre değeri okunur. Dönen tamburun bittiği kısım, hangi çizgiyi geçmiş veya üzerindeyse, temel ölçü olan milimetre değeri odur (örneğin 10mm).
Daha sonra yine bilezikteki referans çizgisinin altındaki ölçü çizgilerine bakılır, bu çizgiler buçuk çizgileridir, üstteki her bir 1mmlik aralığı tam yarısından bölerler, böylece ölçüm sırasında tambur bu çizgileri geçerse 0,5 mm eklenir; geçmezse, direkt üstteki değere tamburda okunan değer eklenir. Tambur üzerindeki cetvel 0,01mm hassasiyetindedir. Sırayla 0,01 0,02 0,03 şeklinde gider, 10 rakamı görüldüğünde anlamı 0,1 mmdir, 30 rakamı görüldüğünde anlamı 0,3mmdir.
Kısaca özetlemek gerekirse, tamburun cetvelde kaç mmyi geçtiğime bakılır ve daha sonra yine tamburun referans çizgisinin altındaki 0,5mm çizgisini geçip geçmediğine bakılır, geçmişse 0,5mm eklenir, daha sonra tambur üzerindeki çizgilerden hangisi, referans çizgisiyle karşı karşıya gelmişse, bu değer de eklenir ve ölçüm sonucu okunmuş olur.
(Bkz: Kumpas Nasıl Okunur)
İçerikteki Başlıklar
Mikrometre; çok ince ölçümler elde etmek için kullanılan metrik ve emperyal versiyonları bulunan hassas bir ölçüm cihazıdır. Bir mikrometrenin mekanik kumpasa göre avantajı daha fazla ölçüm hassasiyeti sağlamasıdır.
Kumpas ile en fazla 0,02 mm hassaslıkta ölçüm sağlanırken, mikrometre ile bu değer 0, mm hassaslıklara çıkabilmektedir. Mikrometreler ölçü birimi olarak metrik ve emperyal olmak üzere ikiye ayrılır. Metrik olarak mm, mm, mm aralıklarında mikrometreler mevcuttur. Emperyal ölçü biriminde ise bu inç, inç, inç aralıklarına dönüşür.
En yaygın kullanılan mikrometre türü olmakla birlikte nesnelerin dış çaplarını veya uzunluklarını ölçmek için kullanılır. Ölçülmek istenen nesne örs ve mil arasına sıkıştırılır.
Bir delik veya borunun iç çapını ölçmek için kullanılır. Şekil itibariyle daha ince uzun yapıdadır.
Bir deliğin, çukurun veya yuvanın derinliğini ölçmek için kullanılır. Ölçülmesi geren deliğin üst kısmıyla hizalanan bir tabana sahiptir.
Bunların dışında özel kullanımlar için geliştirilmiş bir çok farklı mikrometre türü bulunmaktadır.
Mikrometre ile doğru ölçüm yapabilmek için temel kısımlarını iyi bilmek gerekir.
Şekilde görülen bir dış mikrometre örneğidir.
Mikrometre ile ölçüm yapmak için, parça mikrometreye yerleştirilir ve okuma için namlu ölçeğine bakılır. Burada dikkat edilirse alt ve üst kısımlarda çizgiler bulunmaktadır. Üst kısımdaki çizgiler mm olarak giderken alt kısımdaki çizgiler bu değerlerin ortasına yerleştirildiği için mm olarak devam eder.
Okuma yaparken esas olarak namlu ölçeği dikkate alınır. Tam kısmın (virgülün sol tarafı) okumasını yaparken tamburun hangi çizgiyi geçtiğine dikkat edilir. Geçilen çizgi bizim tam sayı ifademizdir. Namludaki yatay çizgi hangi sayıya karşılık gelirse bu ondalıklı ifademizdir. (virgülün sağ tarafı) Eğer tam sayı değil de aralığa karşılık gelirse küçük olan sayı dikkate alınır.
Namlu ölçeğinde 4,5 mm, tambur ölçeğinde ise küçük olan değer 42 mm dikkate alınır.
Ölçüm Sonucu: 4,50 mm + 0,42 mm = 4,92 mm
Namlu ölçeğinde 8 mm, tambur ölçeğinde ise küçük olan değer 38 mm dikkate alınır.
Ölçüm Sonucu: 8 mm + 0,38 mm = 8,38 mm
Namlu ölçeğinde altta lik çizginin görünüp görünmediğinden emin değiliz. Bu gibi durumlarda tambur ölçeğinden yardım alabiliriz. Tambur ölçeğine baktığımızda ölçümün 0 çizgisine hala ulaşmadığını görüyoruz. Öyleyse lik çizginin devrini tamamlamadığını söylemek mümkündür. Namlu ölçeğinde 9 mm, tambur ölçeğinde ise küçük olan değer 47 mm dikkate alınır.
Ölçüm Sonucu: 9 mm + 0,47 mm = 9,47 mm
Konuyu daha iyi anlamak adına aşağıdaki örnekleri okumayı deneyebilirsiniz. Cevapları yazının en sonunda bulabilirsiniz.
Parça ölçüm yapılacak yüzler arasına yerleştirilip sıkıştırılırken sürtünmeli hareket vidası kullanılmalıdır.Ölçüm yapmadan önce ve yaptıktan sonra temiz bir bezle aleti temizlemelisiniz.
Cevaplar
Örnek 1 = 4,20 mm
Örnek 2 = 7,65 mm
Örnek 3 = 3,47 mm
Açıklama: Sadece okuma örnekleri seafoodplus.info sitesinden faydalanılarak hazırlanmıştır.
Post Views
mikrometre çeşitlerimikrometre nasıl kullanılırmikrometre nedirmikrometre okuma örnekleri