Sual : İdgam-i mütecaniseyn ne demektir?
Cevab : İdgâm-i mütecâniseyn, mahreçleri bir, sıfatları (sesleri) ayrı olan iki harfin idgâmı demektir. Yani çıkış yerleri aynı, sesleri ayrı olan iki harfin şeddeli okunmasına idgâm-i mütecâniseyn denir.
Sual : İdgâm-i mütecâniseyn ne zaman olur?
Cevab : Mahreçleri bir, sıfatları (sedaları) ayrı olan iki harf yan yana geldiği zaman, sakin olan birinci ikinci harfde idgâm edilip şeddeli gibi okunduğu vakit (Tecvîd hükmü) idgâm-i mütecâniseyn olur.
Sual : İdgâm-i mütecâniseyn mahreçleri kaç tanedir?
Cevab : Üç mahreçdir. Biri Tı, Te, Dal mahrecidir.
لَئِنْ بَسَطْتَ . اَحَطْتُ . فَرَّطْتُ . وَقَالَتْ طَائِفَةٌ . اَثْقَلَتْ دَعَوُاللهَ . مَاعَبَدْتُمْ |
İkincisi: Zel, Se,Zı mahrecidir.
Misal :
اِذْظَلَمُؤا . يَلْهَثْ ذَلِكَ : ذ ث ظ |
Üçüncüsü: Bâ, mim, mahrecidir.
يَابُنَيَّ ارْكَبْ مَعَنَا ( ب م ) |
Târifi :
اِدْغَامُ مُتُجُانِسَيْنِ : مَااتَّحَدَا مَخْرَجًا وَاخْتَلَفَا صِفَةً |
Üçüncü mahreçde Bânın mime uğraması şarttır. Mim bâya uğrarsa dudak ihfâsı olur.
Ferrattü, ehattü, lein-besatte kelimelerinin idgâmı nakıs idgâmdır. Bu kelimelerde sakin Tı harfi T harfine uğramıştır. Tı harfinin zatı gizlenmiş, ama sıfatı olan itbak bâkidir. Onun için buradaki idgâm, idgâm-i nakıstır.
Ve kâlettâifetün, eskaletde avullâh, mâ abedtüm, kad tebeyyene kelimelerinin idgâm’ı, idgâm-i tâmdır.
Tavsiye Yazı > Hatim okumanın sevabı nedir?
Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye Kitabını Okumak İçin Tıklayınız.
Benzer Suallerin Cevapları İçin Tıklayınız.
İDĞAMI MÜTECANİSEYN
16 Oca
İçindekiler
Cevab : Mahreçleri bir, sıfatları (sedaları) ayrı olan iki harf yan yana geldiği zaman, sakin olan birinci ikinci harfde idgâm edilip şeddeli gibi okunduğu vakit (Tecvîd hükmü) idgâm-i mütecâniseyn olur. Sual : İdgâm-i mütecâniseyn mahreçleri kaç tanedir? Cevab : Üç mahreçdir. Biri Tı, Te, Dal mahrecidir.
Sakin olan ilk harf daima ikinci harfe idğam (katılarak, çevrilerek) okunur. Bu bölümde de “Kaf” harfi “Kef “ harfine çevrilerek okunacaktır. Örnekle görelim: Gördüğünüz gibi “kaf” harfi tecvitli okunurken, ok işaretinin solunda şeddeli bir “kef “ harfine dönüşmüştür Oca
Mahreçleri veya sıfatları birbirine yakın iki harf, aynı veya iki ayrı kelimede, ilki sakin, ikincisi harekeli olarak yan yana gelirse idgam edilir. Buna İdgam Mütekaribeyn denir.
İdğâm-ı Kebîre bu ismin verilmesi; bu tür idğâmın çokluğu, daha kapsamlı olması ve telaffuzdaki zorluğu sebebiyledir. İdğâm-ı Kebir birbirinin aynı iki harfin harekeli olarak yan yana gelmesi durumunda yapıldığı gibi, mahreç veya sıfat yakınlığı olan iki harfin harekeli olarak yanyana gelmesi durumunda da yapılabilir.
Mahreçleri bir, sıfatları başka olan iki harften birincisi sakin, ikincisi harekeli olarak yan yan gelirse, Birinci harfin ikinci harfe idğam edilmesine İdğam-ı Mütecaniseyn denir.
Sual : İdğam-i mütekaribeyn ne demektir? Cevab : Mahreçleri (çıkış yerleri) veya sıfatları (sedâları) birbirine yakın olan iki harfin idğâmı demekdir.
Bu yazıya puan vermek iter misiniz?
[Toplam: 0 Ortalama: 0]
Mütecaniseyn sözlükte “benzer veya aynı türden iki şey” anlamına gelir.
Mahreçleri bir, sıfatları farklı olan harflerin birincisi sakin, ikincisi harekeli olarak gelmesiyle birinci harfin ikinci harfe katılarak okunmasına idgam-ı mütecaniseyn denir.
Mahreçleri bir, sıfatları (sedaları) ayrı olan iki harf yan yana geldiği zaman, sakin olan birinci ikinci harfde idgâm edilip şeddeli gibi okunduğu vakit (Tecvîd hükmü) idgâm-i mütecâniseyn olur.
Mahreçleri bir, sıfatları farklı olan bu harfler üç grupta toplanır:
İdgam her bir grubun kendi içinde gerçekleşir. Sakin olan birinci harf, harekeli olan ikinci harfe katılarak şeddeli okunur.
Örnek: إِذْ هَمَّتْ طَائِفَتَانِ
Bu örnekte:
• Birinci kelimenin sonunda cezimli te ( تْ ) harfi vardır.
• İkinci kelimenin ilk harfi de harekeli tı/ta ( طَ ) harfidir.
• Bu durumda mahreçleri aynı, sıfatları farklı olan harf gruplarından te ( ت ) ile tı/ta ( ط ) harfleri bir araya geldiği için idgam-ı mütecaniseyn olur.
• Cezimli harf harekeli harfe katılarak şeddeli tı/ta ( إِذْ هَمَّطَّائِفَتَانِ ) şeklinde okunur. Te ( ت ) sesi çıkarılmaz.
Örnek: يَا بُنََّ ارْكَبْ مَعَنَا
Bu örnekte:
• Birinci kelimenin sonunda sakin "ba" ( بْ) harfi vardır.
• İkinci kelimenin başında ise harekeli "mim" ( مَ) harfi vardır.
• Bu durumda birici harf ikinci harfe katılır ve idgam yapılılarak okunur.
• "Ba" ve "mim" harfinin bir araya gelmesiyle oluşan idgam çeşidi Kur'an'ı Kerim'de sadece Hûd suresinin ayetinde geçmektedir.
Kur'an'ı güzel okuma sanatı olan tecvidin olmazsa olmazı igdam nedir diye merak edenler vardır. Nasıl okunması gerektiğini anlamak için idgam harfleri nelerdir diye soranlar bulunur. Öte yandan, idgam örnekleri neler diyerek bunları öğrenmek bu şekilde okumayı kolaylaştırır. İdgamı mütecaniseyn ne demek diyenler için bu, birinci harfin sakin, ikincisinin ise harekeli olması ve yan yana gelmesidir. Bir diğer merak edilen ise idgamı bila gunne nedir sorusudur. Peki idgam nasıl yapılır?
Tecvid, Kur'an-ı Kerim'i kulağa daha hoş gelen bir biçimde okumayı sağlar. Bu yüzden, tecvid kurallarını öğrenmeye çalışan birçok kişi idgamın ne olduğunu da öğrenmeye çalışır. Merak edenler için bu, bir araya gelen iki harften ilkinin sakin ikincisinin ise harekeli olması ve bundan dolayı şeddeli bir biçimde okunmasıdır. Bu iki harfin sesi bir tek ses olmuşsa tam idgam, sakin olan ile harekeli olan benzeşmez ise buna da nâkıs idgam denir. İdgam harfleri toplamda 16 tanedir. Bunlar arasında, ب، ت، ث، ج، ح، د، ذ، ر، س، ش، ض، ق، ك، ل، م، ن harfleri bulunur.
İdgam-ı mütecaniseyn, kelime anlamı olarak "benzer ve aynı iki şey"dir. Bu, sıfatları ayrı olmasına rağmen mahreçleri aynı olan iki harften birincisinin sakin, ikincisinin ise harekeli olması ve ilkinin ikincisi ile birlikte şeddeli olarak okunmasıdır. Harfleri ise tı, te, dal, zel, se, zı, bâ, mim'dir.
İdgam-ı bila gunne ise gunnesiz idgam anlamına gelir. Ses genizden gelmez, ancak şeddeli bir biçimde telaffuz edilir. İdgam-ı bila gunne harfleri ise lâm ile râ'dır.
İdgam yapmak için öncelikle tenvin veya sakin bir harften sonra, idgam harflerinden herhangi birisinin gelmesi gerekir. Daha sonra, genizden bir ses getirilmesi suretiyle biraz uzatılarak şeddeli bir şekilde okunur.
Aşağıda, çeşitli idgam türlerine yönelik örnekler paylaşılmıştır.
İdgam-ı Bila Gunne
Burada, sakin nundan sonra gelen ra ve lam harflerini okurken n harfi yok olur.
اَنْ لَمْ يَغْنَوْ => اَلَّمْ يَغْنَوْ
خَيْرٌلَكُمْ => خَيْرُلَّكُمْ
İdgam-ı Meal Gunne
Nundan sonra gelen و ى م ن harflerini okurken bu harfler biraz tutulur ve n sesi yine yok olur.
ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ => ظُلُمَاتُ وَّرَعْدٌ
مَنْ يَقُولُ => مَ يَّقُولُ
مِنْ مِثْلِهِ => مِ مِّثْلِهِ
مِنْ نِسَائِهِمْ => مِ نِّسَائِهِمْ
İdgam-ı Misleyn
Aynı iki harfin yan yana gelmesi sonucu oluşan idgamdır.
رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ => رَبِحَتِّجَارَتُهُمْ
İdgam-ı Mütecaniseyn
ت-د-ط bu üç harften biri sakin öteki harekeli bir şekilde yan yana gelmiş ise sakin olan harekeli harfin mahreci ile birlikte okunur.
اُجِيبَتْ دَعْوَتُكُمَا – وَدَّتْ طَائِفَةٌ – بَسَطْتَ
İdgam-ı Mütekâribeyn
ل sakin ر harfi harekeli ise ve ard arda gelmişlerse ilki okunmadan yalnızca ikincisi şeddeli olarak okunur.
بَلْ رَفَعَهُ الله => بَرَّفَعَهُ الله
قُلْ رَبِّ => قُرَّبِّ