Rönesans döneminin şekillenmesindeki en önemli sanatçı, mucit ve dehalardan bir olarak kabul edilen Leonardo Da Vinci hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.
İtalyan asıllı Leonardo di ser Piero da Vinci, resim, heykel, bilim, mimari, mühendislik, müzik ve anatomi alanlarındaki çığır açıcı eserleri ile rönesans döneminin şekillenmesindeki en önemli sanatçı, mucit ve dehalardan bir olarak kabul edilmektedir. En bilinen yapıtları arasında dünyanın en pahalı sanat eserlerinden biri olarak kabul edilen Salvator Mundi, Mona Lisa, Vitruvius Adamı, Son Akşam Yemeği gibi yapıtlar bulunmaktadır.
Leonardo Da Vinci, 15 Nisan ’de İtalya’nın Floransa kenti yakınlarındaki küçük bir kasaba olan Vincide noter Messer Ser Piero da Vinci ve Caterina isimli bir köylü kadının evlilik dışı çocuğu olarak dünyaya geldi. Leonardonun doğduğu yıl babasının başka bir kadınla evlenmesi üzerine Leonardoya beş yaşına kadar annesi baktı.
Annesi bu sıralarda evlendirilince, Leonardo büyükannesi ve büyükbabasıyla yaşamaya başladı ancak yılında ikisinin de peş peşe ölmesi üzerine babası Leonardoyu yanına aldı.
Leonardo evlilik dışı bir çocuk olduğundan, dönemin şartları gereği üniversiteye gitmeye hakkı yoktu ancak küçük yaşlardan itibaren resim yapmaya meraklı olan Leonardonun çizimleri babasının dikkatinden kaçmadı ve onları Floransalı resim ve heykel ustası Andrea del Verrocchioya gösterdi. Leonardonun çizimlerini beğenen Verrocchio onu yanına çırak olarak aldı. Çıraklığı süresince Leonardo resim, heykel, mimari, geometri, doğa bilimleri ve müzik gibi geniş bir yelpazede tecrübe edindi.
yılında Verrocchionun yanından ayrılarak yeni bir başlangıç yapmak üzere Floransa’dan Milanoya gitti; sanatçı ve mühendis olarak Milano’da II Moro olarak tanınan Ludovico Sforzanın hizmetine girdi. Milano’daki ilk işi, tarihli San Francesco Grande Kilisesi şapeli için büyük bir altar panosunun orta bölümünü oluşturacak olan Kayalıklar Madonnası tablosu oldu.
Leonardo bir yandan Sforza ailesinin merasimleri ve kent festivallerinde kullanılan dekorları ve kostümlerini tasarlıyor öte yandan askeri mühendis ve mimar olarak da çalışarak bina, uçan makineler ve silah tasarımları yapıyordu.
Figür eskizleri için yaptığı incelemeler Leonardonun insan vücuduna ve dolayısıyla anatomiye olan ilgisini artırdı ve ’lerde Leonardo bilimsel ve anatomik çalışmalarına ağırlık vermeye başladı. ’lerin sonlarında ise ilk kez insan vücudunun oranları, anatomi ve fizyoloji konularında çalışmalar yaptı.
Leonardo, Milano döneminde her alandaki düşüncelerinden notlar almaya da başlamıştı. Çizimlerinde de yazılarında da solak olmasından ötürü soldan sağa doğru not alıyordu. Bu yazım şekli aynı zamanda mürekkebin bulaşmasını da engelliyordu.
’te, Milano Dükü Ludovico il Moro’nun babasının anısına sipariş ettiği atlı anıtın çalışmalarını sürdüren Leonardo, atölyesinde dev boyutta kil modeller, kalıplar, ve fırınlar hazırladı ancak bu sırada savaş patlak verdi, bu heykel asla yapılamadı ve geriye sadece bu dönemde Leonardonun yaptığı eskizler kaldı.
yılına gelindiğinde Ludovico il Moro bu sefer Leonardoya Santa Maria delle Grazie Manastırı’nın yemekhanesi için Son Akşam Yemeği konulu freskini ısmarladı. Ancak tahmin edilenin aksine bu eser Leonardonun en büyük fiyaskosu olarak biliniyor. Yeni fresko tekniğini ilk defa denemesi sonucu eseri tamamladıktan hemen sonra fresk bozulmaya başlamıştı.
’de tekrar Floransa’ya dönen Leonardo, Francesco del Giocondonun siparişi üzerine eşi Lisa del Giocondonun bilinen adıyla Mona Lisanın portresine başladı. Bu resmi tamamladıktan sonra hiç yanından ayırmamış, tüm seyahatlerinde yanında taşımıştı.
’te babasının ölüm haberini alan Leonardo, Floransa’ya geri döndü. Üvey kardeşleriyle miras paylaşımı üzerine anlaşmaya varamadılar ama çok sevdiği amcası tüm varlığını ona bıraktı.
Bu dönemde Leonardo, çağdaşı olan iki büyük sanatçı Michelangelo Buonarroti ve Raffaello ile tanıştı. Raffaello Mona Lisa’ya hayran kalmıştı ve hatta üzerinde çalışma imkanı bile oldu. Leonardo ile Michelangelo arasında ise bir çekişme başladı. Floransa yönetimi, hükümet konağı Palazzo Vecchio’nun büyük salonunun duvarlarını şehrin tarihine dair büyük duvar resimleriyle donatmayı kararlaştırmıştı. Leonardo’dan Anghiari Savaşı temalı bir resim istendi. Michelangelo’nun Cascina Savaşı konulu resmi ile karşılıklı sergilenecekti. Ancak her iki resim de bitirilemedi.
{}
’de Leonardo, Floransalı Ressamlar ve Heykeltıraşlar Loncasına kabul edildi. Bu sırada hala Verrocchionun yanında çalışıyordu. Bu dönemde ustası Verrocchio’ya İsanın Vaftizi konulu bir resim siparişi geldi. Verrocchio Leonardoya bu resimdeki meleklerden birininin yüzünü resmetme görevi verdi. Bu melek figürü Leonardonun kendi has tekniği sayesinde o kadar çok ilgi çekti ki Verrocchio’nun öğrencisinin yeteneği yüzünden resim yapmayı bıraktığı söylenmektedir.
Çoğunlukla atölyedeki modellerle çalışan Leonardo, öte yandan da doğayı konu aldığı çalışmalar yapıyordu. yılında yaptığı Arno Manzarası, onun ilk desen ve eskiz çalışmasıydı ancak yılındaki Meryeme Müjde bu alanda ustalaştığının kanıtı olmuştu.
Leonardo ’de ilk önemli işi olan Floransadaki Palazzo Vecchio’da yer alan San Bernardo Şapeli’nin altar panosunu süsleme siparişini aldı. Ancak Leonardo bu tabloyu tamamlamadı. Aynı şekilde ’de “Aziz Hieronymus”u betimleyen altar resmi ve ’de Scopetodaki San Donato Manastırı için yaptığı Müneccim Kralların Tapınması temalı resim siparişlerini de Bernardo Şapelinin altar panosu yapıtı gibi yarım bıraktı.
Leonardo ’da Floransadan ayrılarak tekrar Milanoya döndü. Buarada kentin Fransız yöneticisi Charles d’Amboise için çalışmalarını sürdürdü. ’de Kayalıklar Madonnasının ikinci versiyonunu yaptı.
Bu sıralarda Leonardo’nun anatomik çizimleri resimlerinin önüne geçmeye başlamıştı. Anatomiye çok fazla vakit ayırıyordu. Daha çok insan vücudu ile kesik ve parçalanmış organları inceliyor, sayfalarca notlar alıyordu. Bu dönemde Lombardiya aristokratının 15 yaşındaki oğlu olan Kont Francesco Melzi öğrenci olarak sanatçının atölyesinde çalışmaya başladı. Melzi sonradan Leonardo’nun en yakın dostlarından biri olmuştur.
’de Leonardo’nun hamisi Fransız yönetici Charles dAmboise öldü. Fransızların de Milanodan çekilmesi ile Leonardo, Papa X. Leo’nun kardeşi Giuliano de’Medici’nin koruyuculuğunu kabul ederek Romaya gitti. Vatikan Sarayında Guiliano deMedici için çalışmaya başladı. Vaftizci Yahya Leonardonun Roma döneminden günümüze ulaşan tek ve yalnız yaptığı son resimdi.
arasında Roma’da yaşayan Leonardo, Papa için geliştirilen çeşitli projelerde yer aldı. Anatomi ve fizyoloji alanında çalışmaya devam etti ancak Papa, kadavralar üzerinde çalışmasını yasakladı.
’da koruyucusu Giuliano de’Medicinin ölümü üzerine Fransa Kralı I. François’nin davetiyle saray ressamı olarak Fransa’ya taşındı. Francesco Melzi ve Salai ile birlikte Amboisedeki Cloux Şatosunda kendisi için özel olarak hazırlanan konağa yerleşti.
{}
yılında yeniden keşfedilmesinin ardından dünyanın en pahalı sanat eserlerinden biri olarak kabul edilen Salvator Mundinin tarihteki izi yüzyıla dayanıyor. İsanın dünyanın kurtarıcısı olarak betimlendiği tablonun, Fransız XII. Louis ve onun eşi Bretonlu Anne için yapıldığı tahmin ediliyor. ’de Christiesde düzenlenen açık artırmada tam olarak milyon dolara alıcısını bulmuştur.
Mona Lisaya benzerliği çok konuşulan eser hakkında sanat tarihçisi Martin Kemp: Çünkü çok yumuşak. Sol gözünün üstünde sağ tarafa baktığımızda eti yumuşatmak için yapmış olduğu izlerden bazıları var ve yüz den sonra Leonardonun karakteristiği olan ‘çok yumuşak’ denilebilecek bir boyaya sahip. Daha sonraki Leonardo eserlerini birbirine bağlayan şey, pek bilinmeyen bir şeyin, psikolojik hareketi, aynı zamanda da gizem duygusudur. O çizer ama cevapları size asla vermez. Tıpkı Mona Lisa gibi açıklamasında bulunmuştur.
Leonardo Da Vincinin en bilinen eseri olan Mona Lisa, Francesco del Giocondonun siparişi üzerine eşi Lisa del Giocondonun, bilinen adıyla Mona Lisanın portresi olarak sipariş üzerine yapılmış bir eserdir. Tonların birbiri içinde eritilmesiyle yumuşak etki yaratmayı amaçlayan bir boyama yöntemi olan sfumato tekniği ile resmedilmiş bir yüzyıl yağlı boya portresidir. Resim hâlen Paristeki Louvre Müzesinde sergilenmektedir.
yüzyılda Duke Lodovico Sforzanın isteği üzerine yapılmış olan bu fresk, metreye metre olup, adını Hz. İsanın yakalanıp çarmıha gerilmesinden hemen önceki yemeğinden alıyor. Bu eserde Leonardo duvar üzerine sulu boya tekniğini deneyerek oldukça öncü bir atılım yapıyor ancak Da Vincinin kullandığı teknik sanatsal açıdan her ne kadar başarılı olsa da zamana direnme açısından bir hayli başarısız oluyor.
{}
Da Vincinin iki kez tasvir ettiği Kayalıklar Bakiresi, Kutsal bakire Meryemin tablosudur. İlk versiyon renklerin ve hatların iç içe geçtiği sfumato tekniği ile tamamen Leonardonun ürünüdür. İkinci tasvir ise daha net hatlar ve çizgileri görebildiğimiz ve ağırlıkla çıraklarının elinin değdiği bir versiyondur. Kayalıklar Bakiresinin ilki günümüzde Paris Louvre Müzesinde ikincisi ise Londra Ulusal Galerisinde seyircisiyle buluşmaktadır.
yılında yapıldığı düşünülen eskiz, Da Vincinin günlüklerinin birindeki notların arasında bulunmuştur. Notların yanında sıklıkla Oranların Kanunu ve İnsanın oranları yazmaktadır. Dahi bir mimar ve yazar olan Vitruvius Pollio’nun De Architectura adlı eserinde tasvir ettiği oranlardan esinlenerek resmedildiğinden Vitruvius Adamı ya da Altın Oran olarak bilinmektedir. Günümüzde Venedikte Gallerie dellAccademiada sergilenmektedir.
Leonardo Da Vincinin resmettiği dört kadın portresinden biri olan bu eser, yılları arasında yapılmıştır. Eserdeki kişi Milano Dükü Ludovico Sforza’nın emrinde çalışan bir adamın kızı olan 16 yaşındaki Cecilia Gallerani’dir. Contrapposto tarzında, yani bir diğer deyişle gövde bizim bakış açımıza göre sola, baş ise sağa bakacak şekilde yapılmış bir portredir. Günümüzde Polonya, Krakowdaki Czartoryski Müzesinde sergilenmektedir.
Kısa bir süre sonra geçirdiği felç sonucu bedeninin sol tarafı etkilense de çalışmalarına devam etti ancak resim çalışmalarını ağırlıklı olarak öğrencisi ve kadim dostu olan Melzi yapıyordu. Fırça pek kullanamıyor olsa da çizime ağırlık veriyor, desen çalışmaları ve tufan konulu gerçeküstü çizimler yapıyordu.
’de sağ koluna felç inen ve yatağa mahkum olan Leonardo 2 Mayıs ’da 67 yaşında Cloux Şatosunda hayatını kaybetti ve buradaki St. Florentin Manastırının kilisesine gömüldü.
{}
Merve Yıldız
editörün tüm yazıları
Klasik stilin Barok stilden farkı, Klasik stildeki eserlerin Barok stildeki eserlerden daha sade olmasıdır. Barok dönemin kapanmasına yol açan etkenlerden biri de piyanonun icadıdır. Klasik dönemde her orkestrada klavyeli çalgı bulundurma zorunluluğu kalkmış, piyano orkestraya katıldığı zaman da mutlaka solist görevi görür olmuştur. Dönemi seçkinleştiren bir başka şeyse senfoninin yaygınlaşmasıdır. Dönemin ünlü bestecileri Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart, Christoph Willibald Gluck ve Muzio Clementi'dir.
Bizans müziği (Yunanca: Βυζαντινή Μουσική) tören, festival veya kilise müziği olarak Yunanca metinlerden oluşan Bizans İmparatorluğu'nun müziğidir. Yunan ve yabancı tarihçiler, eklesiastik (dinî) tonların ve genel olarak Bizans müziği sisteminin tümünün eski Yunan sistemi ile yakından ilişkili olduğu konusunda hemfikirdir, ayrıca icra tarzının ve (5. yüzyıldan itibaren artan doğrultuda) bestecilerin isimlerinin ve bazen de her müzik eserinin koşullarının ayrıntılarının bilindiği en eski müzik türüdür.