01 01
Akü Ölçümü Kaç Olmalı?
Şarj durumu tablosuna bakıldığında, akü 12,80V’un üzerindeyse ve başlangıç elektrolit yoğunluk değeri de 1, gr/cm3 ise tam doludur. Ancak voltaj değeri 12,4V’un altındaysa, aküde sülfatlaşma başlamıştır ve redresör yardımıyla tekrar 12,80V’a yükseltilmesi gerekir.
27 °Cde 1, başlangıç elektrolit yoğunluğu ile şarj seviyesi aşağıdaki gibidir:
% Şarj Yaklaşık Açık Devre Voltajı Yaklaşık Yoğunluk
12,8V 1, gr/cm3
75 12,4V 1, gr/cm3
50 12,2V 1, gr/cm3
25 12,0V 1, gr/cm3
Akü ölçme işlemi eğer amper cinsi üzerinden yapılacaksa multimetrenin akım (amper) ölçümü konumuna getirilmesi gerekir. Kırmızı ölçüm kablosunun soketi, amper ölçümü için “A” yazan girişe takılır. Ölçüm uçları, devreye seri olarak bağlanır ve akü amper ölçme işlemi gerçekleşir.
Akü Ölçümünde Nelere Dikkat Edilmeli?
Akü seviyesi ölçme işlemi öncesi, kutupların yerinden oynamış, gevşek veya kopmuş olup olmadığı kontrol edilmelidir. Aynı şekilde akü kutusu veya kapağında kırık ya da çatlak olmadığından emin olunmalıdır. Delikleri kırılmış ya da kapanmış buşonlar ve tıkanmış gaz çıkış delikleri, kazaya sebebiyet verebilir. Aküde herhangi bir hasar yoksa ölçüm işlemine geçilir. Ancak araçta veya dışarıda henüz şarjdan yeni çıkmış bir akü ölçülmemelidir. Bu durum voltaj sonuçları açısından yanıltıcı olabilir. Yüzey şarjının alınması için akü, 1515 A ile veya akü araçtaysa uzun ön farları 15 saniye açık tutularak deşarj edilmelidir. Redresör şarjı yapılacaksa bulunulan ortamın yeterli hava almasına özen gösterilmelidir.
Akünün şarjı en azından %75 seviyesinde, yani 12,4V ise yükleme testine geçilebilir. Şarj, bu orandan daha düşükse akünün yükleme testinden önce şarj edilmesi gerekir. Yoğunluk ve voltaj, akünün tasarımına göre farklı değerlerde olabilir. Yük altındaki akü testi ve sonuçlarının değerlendirilmesi, ölçümde kullanılan cihazların sistemine göre değişir. Yükleme testi ve sonuçlarının analizi, cihaz talimatına göre gerçekleştirilir.
Araca yeni bir akü takarken aracın akü ile ilgili elektrik donanımı kontrol edilmeli, gerekli ölçümler yapılmalıdır. Alternatör çıkış voltajının normal bir akü ile ve tam gaz verirken hibrit aküler için 13,,4V arasında olup olmadığı ölçülmelidir. Ca-Ca aküler için 12V’luk bir araçta, 13,,8V arası voltaj çıkışı uygun kabul edilir. Ancak bazı araçların elektronik devre ve kodlamaları, akünün sökülmesinin ardından hafıza kaybına uğrayabilir. Burada akü sökülmeden önce ikinci bir akü ya da özel bir cihaz devreye sokularak, kayıpların önüne geçilmelidir.
Akım şiddeti (amper) bir iletkenden birim zamanda geçen elektrik miktarıdır. Devreden geçen elektrik miktarının ölçülebilmesi için, ampermetre (multimetre) devreye SERİ bağlanır. (Bkz: Seri Bağlantı) Akım ölçümünde multimetre seri bağlandığı için, devre üzerinde nereye bağlandığının bir önemi yoktur, istenen yerden devre kesilip bağlanabilir, sonuçta o akım multimetre üzerinden geçecektir. Akım, birim zamanda telden geçen elektron sayısıdır. Daha basit anlatım için evdeki su tesisatı örneği verilebilir, musluktan akan suyun birim zamandaki miktarı (debisi) gibidir, musluk açıldığında akan suyun miktarını ölçmek için, evin su tesisat girişine su saati takılır ve su bu saatin içinden geçirilir. Ampermetrenin devreye seri bağlanması da böyledir, geçen akımın miktarını ölçmek için elektriği ampermetrenin içinden geçirmek lazım, bunun için kablo hattı kesilip (soketleri ayrılıp) araya ampermetre bağlanır, tıpkı su tesisatının kesilip araya su saatinin bağlanması gibi. Ampermetre devreye seri bağlandığında elektrik akımı sırasında akan elektronların tümü ampermetre üzerinden geçer, basit bir seri devrede akım şiddeti devrenin her yerinde aynıdır, çünkü elektronlar ne eksilebilir ne de artabilir, hepsi tek hat üzerinde hareket eder.
Gerilim ve direnç bilindiğinde, ohm kanunu uygulanarak akım şiddeti hesaplanabilir. V= I . R 12= I . 2 ==> I= 6 amper
Multimetreyle (avometreyle) akım ölçümü uygulamaları (Akım Ölçümü Resimli-Videolu Anlatım)
Multimetreyle akım ve gerilimin ölçülmesi. Buradaki seri devredeki direnç bir potansiyometre ile değiştiriliyor, toplam direnç azaldıkça akım şiddeti artıyor, direnç arttıkça akım azalıyor.
Multimetre ile akım ölçümü örnek uygulama video:
Seri bağlı devrede multimetreyle akım ve gerilim ölçümü uygulama örnek videosu. Seri devrede akımın dirence bağlı olarak değişimi.
Paralel devrede multimetreyle akım ölçümünün yapılışı:
Üst konu (Bkz: Multimetre Nedir Multimetreyle Yapılan Ölçümler)
Temel konu (Bkz: Akım Şiddeti-Amper Nedir?)
Ana konu (Bkz: Temel Elektrik Bilgisi)