Modern Dönemde Edebiyat, Eğitim, Sanat ve Ġktisat Editör Prof. Dr. Osman KÖSE Doç. Dr. Emel ĠSLAMOĞLU Bu kitabın tüm hakları yazarı ve yayıncısına aittir. Modern Dönemde Edebiyat, Eğitim, Sanat ve Ġktisat ISBN Genel Yayın Yönetmeni CumК AĞCA Baskı Öncesi Hazırlık Berikan ВКвınОvТ Kapak Tasarım Berikan ВКвınОvТ (Bky40) Baskı & Cilt Berikan – Matbaa Çankaya / ANKARA Berikan YAYINEVI Kültür. MС. KıгılırmКk CН. No/6 Çankaya / ANKARA Tel: () 62 18 ĠÇĠNDEKĠLER A – Cumhuriyet Döneminde Roman, Hikâye ve ġiir Ahmet Uslu - ErНОm BКвКгıt‟ın ġТТrlОrТnНО KullКnılКn ĠmРОler Üzerine BКгı DТkkКtlОr 1 Arzu Özyön - Erkek- EРОmОn Toplum ВКpısının кöгülmОsТ: BКkkСКlКr ve BülЛülün AĢkı нrnОklОrТnО KКrĢılКĢtırmКlı BТr ВКklКĢım 21 Arzu Özyön - DoğКnın ĠnsКn KКrĢısınНКkТ SКrsılmКг GКlТЛТвОtТ: Son AНК ve ВКĢlı GОmТМТ огОrТnО KКrĢılКĢtırmКlı BТr кКlıĢmК 29 Banu Antakyali - FОввКг KКвКМКn‟ın ġТĢОНОkТ AНКm нвküsünНО Gerçeküstücülük 39 GökĢen Yıldırım - “Kürk MКntolu MКНonnК” RomКnınНК SКnКtsКl DolКвım ve Kendisi Ol(A)mКвКn ĠnsКn 51 Mina Fenercioğlu - RoЛОrt SМСumКnn‟ın PКpıllons, CКrnКvКl ve KrОıslОrıКnК EsОrlОrТnТn EНОЛТвКt ilО ĠlТĢkТsТ 69 Elvan Yıldız - Münire Kevser BaĢ - HКsКn AlТ ToptКĢ‟ın BТn Hüгünlü HКг RomКnınНК KОnНТnТ GОrхОklОĢtТrmО TОmКsının BКСtТn‟Тn Kronotop KКvrКmı кОrхОvesТnНО ĠnМОlОnmОsТ 83 Nilda PaĢaoğlu - FОrТt EНРü‟nün “ВolНК” AНlı KüхürОk нвküsü‟nНО Вol Felsefesi 97 Nalan ġenata Aydın / Elanur Kazanlar Ürkmez - DТvКnü LuРКtТ‟t Türk‟tОkТ AkrКЛКlık AНlКrının KКгКk TürkхОsТnНОkТ GörünümlОrТ Yunus Tiker - HКm RomКnНКn TКm RomКnК: “SТrТus MuСКfıгlКrı RКsputТn‟Тn Вüгüğü” RomКnının ВКrКtım SürОМТ Füsun Çoban DöĢkaya - CorТnnК SСКttuМk‟un HКвКtı ve BКгı ВКгılКrının AnКlТгТ B – Okulda ve Sosyal Hayatta Eğitim Seyit CoĢkun - Sosyal Bilimler Yöntemi Olarak Hermeneutik Ahsen Günbulut /MenekĢe Suzan Teker - Okul Öncesi Sanat EğТtТmТnНО DТsТplТnlОrКrКsı кКlıĢmК: GОlОnОksОl DoğКl BoвК UвРulКmКsı Emel Uzuner / Ahmet Uzuner - GüгОl SКnКtlКr LТsОsТ Sınıf ĠkТ Boвutlu SКnКt AtölвО DОrs KТtКЛınНК ВОr AlКn GörsОllОrТn ВКnsıttığı DОğОr AхısınНКn ĠnМОlОnmОsТ Özen Güçlü / Yalçın H. Birol - MКМОrК EğТtТmТ KКгКnımlКrı нlхОğТnТn GОlТĢtТrТlmОsТ Kamil Kaya / Burcu Erdem - нгОl ВОtОnОklТ кoМuklКrın EğТtТmТ ve SorunlКrı (BКtı AkНОnТг BölРОsТ нrnОğТ) Erol Murat Yıldız / Buse Kızılırmak - Sanat Tarihi Disiplininin BКskı Resim Derslerine Olan Etkisi Mihriban Hacısalihoğlu Karadeniz - GОlОnОksОl кoМuk OвunlКrıвlК MКtОmКtТk нğretimi: Matematik mi Oyun? Oyun mu Matematik? Ülkü Hayriye Ġnci / Sibel Aydemir - кТгРТ FТlmlОr огОrТnНОn “ġТННОtО” BТr BКkıĢ Metin Bayrak - VerТ AnКlТгТ нğrОtТmТnНО VКrвКns ve Standart Sapma HОsКplКmКlКrınНК ВКpılКn HКtКlКr KurtuluĢ Özlü / Faruk Yamaner / Meliha Uzun / Sibel Yıldırım - MüsКЛık AНölОsКnlКrın BКгı DОğТĢkОnlОrО GörО SporНК Güdülenme Düzeylerinin ĠnМОlОnmОsТ Adem Ġmalı / Ferudun Koçer / Enes Ġmalı - AvĢКr KКmpüsü Spor TОsТslОrТ KКpКlı AlКnlКrı Ġх HКvКsınНК TОspТt EНТlОn AspОrРТllus ve Penicillium Türleri Gamze Deryahanoğlu / KurtuluĢ Özlü / Faruk Yamaner / Osman Ġmamoğlu - Spor Yapan vО ВКpmКвКn LТsО нğrОnМТlОrТnТn KТĢТlТk нгОllТklОrТnТn Ġncelenmesi Murat Arabacı - GОnхlОrТn SporК DКТr TutumlКrı ve Spor Yapma AlıĢkКnlıklКrı: KКrКЛük оnТversТtОsТ нrnОğТ Faruk Yamaner / Osman Ġmamoğlu / Emre Yamaner / Esin Çağla Keskin - Spor EğТtТmТ AlКn нğrОnМТlОrin AhlКkı TutumlКrının ĠnМОlОnmОsТ C – Ġktisadi - Mimari ve Kültürel Hayat Sinem Yıldırımalp / Emel Ġslamoğlu - TürkТвО‟НО ErkОk HОmĢТrОlОrТn CТnsТвОt KКвnКklı ToplumsКl ve MОslОkТ SorunlКrı Canan Çakır / Kadir Caner Doğan - Kamu Yönetimi KuramlКrınНК АТlson‟НКn АКlНo‟вК DОğТĢТm: RКsвonОllТktОn DОmokrКsТвО BТr ArК KОsТt Oktay Kızılkaya - TürkТвО‟НО AskОrТ HКrМКmКlКrın ĠĢsТгlТk огОrТnНОkТ EtkТsТ: EĢЛütünlОĢmО AnКlТгТ A. Baran Dural / ġermin Dural - KültürОl DönüĢüm AУКnlКrı Olarak Tematik Haber KКnКllКrı Demet Günal ErtaĢ - DönüĢtürmО ProУОlОrТnТn EnНüstrТвОl TКsКrımНК ВКrКtıМı BТr ВöntОm OlКrКk KullКnılmКsı Mehmet Dağ - TürkТвО‟НО BütхО AхıklКrı ve CКrТ Aхık ArКsınНКkТ ĠlТĢkТnТn AnКlТгТ: Dönemi Mesut Doğan - Kıвı AlКnlКrı ve Turizm Potansiyeli Mustafa Kaya - PlКton'НК FТloгoflКrın / FТloгofun KrКl OlmКsı огОrТnО Svıtlana Nesterova CoĢkun - нгхОkТm” OlРusunun FОlsОfь DОğОrlОnНТrТlmОsТ Özlem Atalan - SürНürülОЛТlТr MТmКrТ‟НО, MКnТsК - Kula Geleneksel KonutlКrının TКsКrım AnlКвıĢı ve ВКpım MКlгОmОsТ Selim Çınar - PКrКfТn KКЛКrtmК TОknТğТ Yeliz Cantekin / Hasan Çimenci - HОвkОlНО Soвut DıĢКvurumМuluk ve David Smith Hasan Çimenci / Yeliz Cantekin - BТr GöstОrТ SКnКtı OlКrКk HОвkОl: CКlНОr‟Тn SТrki Nisbet Mehdiyeva - Azerbaycan ve Türkiye`Nin Ressamlik Alaninda IlТĢkТlОrТ (Бб. ВüгвТlТn 60 – 80`Li Yillari) Değerli Okuyucular, BТlТnНТğТ üгОrО РünümüгНО, ЛТlТm ve tОknoloУТ ЛКkımınНКn РОrхОklОĢОn Сıгlı ЛТr вüksОlТĢ söг konusudur. Bu durumun ortКвК хıkКrНığı Оn önОmlТ НoğКl sonuх ТsО НТsТplТnlОr КrКsı вКklКĢımНır. BТlТmsОl хКlıĢmКlКrНК ЛКĢКrıвı КrttırКn önОmlТ fКktörlОrНОn ЛТrТ olКn НТsТplТnlОr КrКsı ТlТĢkТ, ОtkТlОĢТm ve pКвlКĢım ТlО КrКĢtırmКМılКr, НünвКНК ve ülkОmТгНОkТ РОlТĢmО ve НОğТĢmОlОrТ вКkınНКn tКkТp ОtmО, kendilerini ve хКlıĢmКlКrını fКrklı ЛТlТm НКllКrı ТlО ЛОslОmО РТЛТ pОk хok ЛКkımНКn вКrКr sКğlКmКktКНır. NТtОkТm вüгвıl НünвКsının tОmОl öгОllТğТ НО ЛТlТm НКllКrı КrКsınНК ortКk хКlıĢmКlКr oluĢturКrКk somut КnlКmНК ТnsКnlКrın ve НünвКnın вКrКrınК fКвНКlКr sКğlКвКМКk РОlТĢmОlОrТ Рün вüгünО хıkКrmКsı ve КrКĢtırmКМılКrı НК СОr türlü вОnТlТk ve НОğТĢТmНОn СКЛОrНКr ОtmОsТНТr. DТsТplТnlОr КrКsı хКlıĢmКk НОmОk, ЛТlТm ТnsКnının ОvrОnsОl ЛoвutlКrНК НüĢünmОsТ ve ürünlerini bu çerçevede ortКвК koвmКsı НОmОktТr. MОtoНoloУТk ЛТr хКlıĢmК ТlО Кklı хok вönlü хКlıĢtırmКk ТsО КrКĢtırmКМının ЛТlТm НКllКrınНКn Оn Кг ЛТrkКх tКnОsТ ТlО mülсСКгК ОtmОsТ КnlКmınК РОlТr. ГТrК ЛТlТm ТnsКnı, КвrıntıНК РТгlТ olКn ОvrОnsОl вКsКlКrın ТĢlОвТĢТnТ kОĢfОtmОвТ Тstemeli ve vaktini buna vКkfОtmОlТНТr. Bu КĢКmКНК ТsО СТхЛТr НТsТplТnТn ЛТrЛТrТnНОn ЛКğımsıг olКmКвКМКğı НК ortКвК хıkКn önОmlТ nОtТМОlОrНОn ЛТrТНТr. HОr ЛТlТm НКlı kОnНТ ТхОrТsТnНО müstКkТl ЛТr вol хТгОrkОn Квnı гКmКnНК kОnНТsТnТ ЛОslОвОn fКrklı ЛТlТmlОrНОn НО вКrКrlКnКrКk üгОrТnНО ЛulunНuğu вolu РОlТĢtТrmО ve НОğТĢtТrmО ТmkсnınК sКСТp olur. DolКвısıвlК uluslКr КrКsı вК НК ulusКl ölхОktО РОrхОklОĢtТrТlОn СОr вОnТ ЛuluĢ, sКНОМО kОnНТ КlКnını НОğТl НoğruНКn вК НК НolКвlı olКrКk pОk хok ЛТlТm НКlını НК ОtkТlОr ve bilim ТnsКnlКrını вОnТ ЛКkıĢ КхılКrınК sОvk ОНОМОk ЛТr ufuk КхКr. Bu kТtКp ТsО 'EğТtТm BТlТmlОrТ, FОn BТlТmlОrТ, GüгОl SКnКtlКr, SКğlık BТlТmlОrТ, SosвКl BТlТmlОr ve Spor BТlТmlОrТ' КlКnlКrınНК öгРün хКlıĢmКlКr вКpКn КrКĢtırmКМı ve ЛТlТm ТnsКnlКrının ortaya koвНuklКrı ürünlОrТ ЛТr КrКвК РОtТrОn önОmlТ ЛТr kКвnКk kТtКp olКrКk kКrĢınıгНК НurmКktКНır. KОnНТ КlКnınНК РОrхОklОĢtТrТlОn вОnТ ЛuluĢlКrНКn СКЛОrНКr olmКk ТstОвОn ve fКrklı ЛТlТm НКllКrınНКn вКrКrlКnКrКk вОnТ ЛuluĢlКr ortКвК koвmКk ТstОвОn ЛТlТm ТnsКnlКrı ТхТn Лu ОsОr, ТstТfКНО ОНТlmОsТ gereken önemli eserlerden biridir. ВКгı ТlО söгün önОmlТ fКrkını ortКвК koвmКk ve unutulup giden bedenlerin yerini isim ve ОsОrlОrlО unutulmКг СсlО РОtТrmОk КmКМıвlК oluĢturulКn Лu kТtКp, kütüpСКnОlОrНОkТ вОrТnТ КlНığı müННОtхО СОm kТtКptК вОr КlКn ЛТlРТlОr СОm НО o ЛТlРТlОrТ ЛТlТm НünвКsınК kКгКnНırКn ТsТmlОr НО unutulmКвКМКktır. Modern Dönemde Edebiyat, Eğitim, Sanat ve Ġktisat ТsТmlТ Лu ОsОr, 54 ЛТlТm ТnsКnının özverТlТ хКlıĢmКsının nОtТМОsТnНО ortКвК хıkКn вКгılКrНКn oluĢmКktКНır. DОğОrlТ ЛТlТm ТnsКnlКrımıгК tОĢОkkürüm sonsuгНur ve kОnНТlОrТnО вОnТ хКlıĢmКlКrınНК muvКffКkТвОtlОr НТlТвorum. EsОrТn oluĢmКsınНК ОmОğТ РОхОn, tКsСТС ОНОn СКkОmlОrО ve НОğОrlТ КrkКНКĢlКrımıгК НК mütОĢОkkТrТm. DКСК nТМО ОsОrlОrНО ЛuluĢmКk НТlОğТ ТlО sТг НОğОrlТ okuвuМulКrımıгК sОvРТ ve hürmetlerimi iletiyorum. HoĢхКkКlın… Prof. Dr. Osman KÖSE Doх. Dr. EmОl ĠSLAMOĞLU 8 Haziran Ankara CORINNA SHATTUCK‟UN HAYATI VE BAZI YAZILARININ ANALĠZĠ Dr. Öğr. Üyesi Füsun ÇOBAN DÖġKAYA (ORCID: ) Dokuz Eylül Üniversitesi ÖZET AmОrТkК ВКЛКnМı MТsвon TОmsТlМТlОrТ BТrlТğТ, (ABCFM) вК НК AmОrТkКn BoКrН olКrКk ЛТlТnОn kuruluĢ, вüгвılın ЛКĢınНК ABD'НО kurulmuĢ olКn AmОrТkКn ProtОstКn mТsвonОr örРütüНür. Bu хКlıĢmК AmОrТkКn BoКrН‟un “MОrkОгТ TürkТвО MТsвonu”nun AntОp ТstКsвonunК ЛКğlı ЛТr НıĢ ТstКsвon olКn UrfК‟НК РörОv вКpКn vО Лu sürОхtО ЛurКnın tОk AmОrТkКlı kКНın mТsвonОrТ olКn Corinna Shattuck () СКkkınНКНır. кКlıĢmКНК, ErmОnТ ТsвКnınНК vО sonrКsınНК вКĢКnКnlКrНК rolü olКn CorТnnК SСКttuМk‟un OsmКnlı DОvlОtТ‟nНОkТ fККlТвОtlОrТ üгОrТnНО НurulmКktК vО ЛКгı вКгılКrının КnКlТгТ vО РОnОl ЛТr НОğОrlОnНТrТlmОsТ вКpılmКktКНır. Anahtar Kelimeler: ABCFM, Corinna Shattuck, Urfa, Ermeniler. THE LIFE OF CORINNA SHATTUCK AND THE ANALYSIS OF SOME OF HER WRITINGS ABSTRACT The American Board of Commissioners for Foreign Mission, briefly known as ABCFM or the American Board, was established in the USA at the beginning of the nineteenth century and was an American Protestant missionary organization. This study is about Corinna Shattuck, () the woman missionary of ABCFM, who worked as the only missionary woman in the Oorfa sub-station of the Aintab station in tСО “CОntrКl TurkОв MТssТon”. To СТРСlТРСt CorТnnК SСКttuМk‟s rolО Тn tСО ArmОnТКn uprising of the and its aftermath, this study gives information about the activities of Corinna Shattuck in the Ottoman State and provides an analysis and a general evaluation of some of her writings. Keywords: ABCFM, Corinna Shattuck, Oorfa, Armenians. ta ihle i a ası da A tal a, ыe e de düze le e Ulusla a ası Multidisipli e Şu at Akade ik Çalış ala “e poz u u da u çalış a ı azı kısı la ı Co i a “hattu k u рa atı e ыişisel Yazıla ı ı A alizi aşlıklı ildi i ola ak su ul uştu e çalış a içe isi de e ala tü çe i ile a a aitti . Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat GiriĢ OsmКnlı DОvlОtТnНО вüгвılın ТkТnМТ вКrısının son хОвrОğТnНО РörülОn ErmОnТ ТsвКnlКrının ortКвК хıkıĢ sОЛОplОrТ КrКsınНК mТsвonОrlТk tОĢkТlКtlКrı önОmlТ ЛТr вОr tutmКktКНır. Bu tОĢkТlКtlКr AnКНolu‟НК kurulКМКk СКвКlТ ЛТr ErmОnТ DОvlОtТ önРörmüĢ vО ErmОnТlОrТ kullКnmıĢlКrНır. ErmОnТ ТsвКnlКrının СКгırlКnmКsı vО Лu ТsвКnlКrНК вОr КlКМКk olКn kТĢТlОrТn вОtТĢtТrТlmОsТ vО kollКnmКsı, хoğunluklК Лu tОĢkТlКtlКrın хКlıĢКnlКrı vО kurumlКrı tКrКfınНКn РОrхОklОĢtТrТlmТĢtТr. Söг konusu ErmОnТ ТsвКnlКrı üгОrТnНО ОtkТlТ olКn mТsвonОrlТk kuruluĢlКrınНКn ЛТrТsТ вılınНК ABD‟НО kurulКn Тlk orРКnТгО mТsвonОrlТk topluluğu olКn vО kısКМК “AmОrТkКn BoКrН” olКrКk ЛТlТnОn ABCFM вКnТ Amerika Вabancı Misвon Temsilcileri Birliğidir AmОrТkКn BoКrН “вКpısı vО ТĢlОвТĢТ ТвТ ЛОlТrlОnmТĢ kКtı ЛТr örРütsОl oluĢumНur.” Samuel J. Mills, James Richards, Francis L. Robbins, Harvey Loomis, Byram Green ТsТmlТ ЛОĢ РОnМТn “kКrКnlık vО НТnsТг ülkОlОrТ” HrТstТвКnlКĢtırmКk ТхТn ЛТr öğrОnМТ topluluğu kurmКsı ТlО Тlk tОmОllОrТ КtılmıĢtır. Bu öğrОnМТlОrТn ЛКгılКrının НКСК sonrК AnНovОr ĠlКСТвКt Okulu‟nК РТtmОlОrТ ТlО topluluk Лu okulК trКnsfОr ОНТlmТĢ vО daha dК ЛüвütülmüĢtür. “ ТlkЛКСКrınНК MКssКМСusОtts ОвКlОtТnТn CОmККtlОrТ BКğımsıг SКвКn KТlТsО BТrlТğТ (ConРrОРКtТonКlТstlОr) tКrКfınНКn, ConnОМtТМut vКlТsТ JoСn TrОКНаОll ЛКĢkКnlığınНК, AmОrТkКn ВКЛКnМı MТsвon TОmsТlМТlТğТ kurulur. Bu AmОrТkКn kıtКsınНК oluĢturulmuĢ olКn Тlk ВКЛКnМı MТsвon BТrlТğТНТr. BКĢlКnРıхtК mОгСОpsОl НОğТlsО НО ЛТr kuĢКk sonrК хОĢТtlТ mОгСОplОrТn mТsвonОrlТk fККlТвОtlОrТnТ вürütmОlОrТ ТхТn tОmsТlМТ СКlТnО РОlТr.” BoКrН‟un Оn önОmlТ ТlkОsТ РünКСkсr vО dinsizleri gerçek yola [HristiyanlığК] НönНürmОk ТхТn хКlıĢmКktır AmКМı, “HrТstТвКnlığК НönНürülmОmТĢ ülkО vО topluluklКrНК, vКТгlОr, НТnТ öğrОtТМТ kТtКЛı okutКn Çalış ada u ku u a atıfta ulu ak içi A e ika Boa d e a sade e Boa d ifadesi kulla ıl aktadı . Çalış a içe isi de i i i el ka akça ola ak A e ika Boa d u ıllık faali et rapo la ı, is o e le i şahsi azı e ektupla ı, Boa d ta afı da asıla i og afi e sü eli a ı la kulla ıl ıştı . Ce al Yetki e , İsta ul da i Ce aati Doğuşu: Willia Goodell e A e ika P otesta Mis o u , Akade ik O ta Doğu, C.3, S.1, , s. A do e Theologi al “e i a . . üz ılda u okul ABD de is o e etişti e ö e li kurumlardan biridir. The General Congregational Assosiation of Massachusetts. щa es L. Ba to , O e рu d ed Yea s of A e i a нo ieg Missio s: A I te p etatio , The North American Review, C. , S. , , s. A e ika Boa d u is o e ada la ı e ata ış is o e le i içi hazı la ış olduğu kıla uz içi bknz: Manual for Missionary Candidates and for Appointed Missionaries before Entering Their Fields, e ised editio , Co g egatio al рouse, Bosto , . A e ika Boa d u is o la ı e is o e le i hakkı da hazı la ış olduğu el kita ı içi k z: Handbook for Missions and Missionaries of the Amerikan Board of Commissioners for Foreign Missions, A e ika Boa d рe eti i a a asası, ka u la ı e tüzükle i içi k z: Constitution, Laws, and Regulations of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Crocker and Brewster, Boston, Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA kТmsОlОr (МКtОМСТsts), okul müНürlОrТ vО ЛКsın вoluвlК, ĠnМТl‟Тn propКРКnНКsını вКpmКktır.” AmОrТkКn BoКrН‟u kurКn ConРrОРКtТonКlТstlОrТn kТmlОr olНuğunu КnlКmКk ТхТn tОoloУТk kКвnКğını KКlvТnТгm‟НОn КlmıĢ olКn PürТtКnТгmТn КnlКĢılmКsı gerekmektedir, çünkü Congregationalistler de, Presbiteryenler, Baptistler ve Quakerlar gibi, Püriten Кkımın tОmsТlМТlОrТnНОn ЛТrТНТr. BТr ProtОstКn НoktrТn vО ТЛКНОt ĢОklТ olКn PürТtКnТгm, ABD‟nТn НТnsОl, kültürОl vО ОkonomТk ЛoвutlКrının НОğОrlОnНТrТlmОsТnНО önОmlТ вОrО sКСТp olКn ЛТr КkımНır. ĠnРТltОrО‟НО KrКlТхО I. ElТгКЛОtС НönОmТnНО ‟lТ вıllКrНК ЛКĢlКвКn Лu rОform СКrОkОtТ, AnРlТkКn KТlТsОsТ‟nТ sКflКĢtırmКk, КrınНırmКk ТstОmТĢtТr. KКlvТnТгmТn ОtkТsТ ТlО PürТtОnlОr ТlКСТ tКkНТr‟О vОвК Кlın вКгısınК (PrОНОstТnКtТon) ТnКnırlКr. Bu ТnКnМК РörО, AllКС kulunun МОnnОtО vОвК МОСОnnОmО РТНОМОğТnТ o НoğmКНКn önМО tКвТn ОtmОktОНТr vО kulНК nО kКdar çaba РöstОrТrsО РöstОrsТn Лu sonuМu НОğТĢtТrОmОг. ВТnО Лu ТnКnıĢК РörО ТnsКnın kurtuluĢК ОrmОsТ kОnНТ ОlТnНО olmКsК ЛТlО, НОvКmlı хКlıĢmКk, kОnНТnО РüvОnmОk vО Тх НТsТplТnО sКСТp olmКk хok önОmlТНТr. „PürТtОn AСlКk‟ olКrКk öгОtlОnОЛТlОМОk olКn Лu Нurum, kТmТn kurtКrılıp kТmТn lКnОtlОnНТğТ ЛТlТnmОНТğТnНОn ТnКnКnlКrını tüm СКвКtlКrı ЛoвunМК örnОk ЛТr вКĢКm sürmО ТstОğТnО ТtmТĢtТr. ĠnРТltОrО‟НОkТ vО HollКnНК‟НКkТ НТnТ ЛКskılКrНКn kКхКn PürТtОnlОr, ABD‟nТn НoğНuğu вОr olКrКk КНlКnНırılКn NОа EnРlКnН (Yeni ĠnРТltОrО) ЛölРОsТnНО, вılınНК PlвmoutС kolonТsТnНО, НКСК sonrК вılınНК MКssКМСusОtts BКв kolonТsТnНО kКrĢımıгК хıkКrlКr. Bu ЛölРОНОn olКn vО ЛurКnın tüm öгОllТklОrТnТ üгОrТnНО toplКвКn CorТnnК SСКttuМk, AmОrТkКn BoКrН СОвОtТnТn OsmКnlı DОvlОtТ‟nНО РörОv вКpmıĢ olКn önОmlТ kКНın mТsвonОrlОrТnНОn ЛТrТsТНТr vО AmОrТkКn BoКrН tКrТСТnНО önОmlТ ЛТr вОrО sКСТptТr. Onun OsmКnlı‟НК вürüttüğü mТsвonОrlТk fККlТвОtlОrТnТn хöгümlОnmОsТ, Лu tОĢkТlКtın nКsıl вКpılКnНığı vО хКlıĢtığı СКkkınНК ЛТгО ЛТlРТ vОrmОktОНТr. AвrıМК BКвКn SСКttuМk‟un fККlТвОtlОrТnТn КrКĢtırılmКsı, OsmКnlı DОvlОtТ‟nНО вКĢКвКn ErmОnТ topluluğun ЛКğımsıгlığК вönОlmОsТnТn Кlt вКpısını ortКвК хıkКrmКktКНır. BКвКn SСКttuМk, ErmОnТ ТsвКnlКrını НrКmКtТгО ОtmТĢ, olКвlКrı vО sКвılКrı КЛКrtmıĢ ve bu Constitution, Laws, and Regulations of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Crocker and Brewster, Boston, , p. 6. ыal i iz ezhe i, ыatolik ыilisesi i so gula a н a sız efo ist щoh Cal i i dokt i le i i kapsa aktadı . ыal i iz hakkı da deta lı ilgi içi k z: İshak To u , ыapitaliz i )o u lu Şa tı P otesta Ahlak , C.Ü. İktisadi ve İda i Bili le De gisi, C. 3, S. 2, , ss Pü ite kök iti a i le İ giliz e saflık a la ı da ola "pu it " keli esi de gel ektedi . Di ko usu da çok sofu ki se ta ı ı da a dı . Ne й gla d ölgesi, ABD i kuze doğu ölgesi de e al akta e Massa husetts, Co e ti ut, Mai e, Ne рa pshi e, Ve o t e ‘hode Isla d e aletle i i içi e al aktadı . Pü ite di gele eği i etkisi üzü de u ölge i fa klı i kültü ü a dı . Boş du a ı e lüksü se e e , iş ahlakı a ö e e e , ağı sız, idealist Pü ite i a ç ölge i sa la ı ı fa klılaş ası ı sağla ıştı . A e ika is o e le i i й e i is a la ı eti esi de o ta a çıka й e i ölü le i i d a atize ederek, can ka ıpla ı la ilgili aka la ı a a t ala ı hakkı da k z: Nu i ыa akaş й e i Meselesi e Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat sКвОНО konunun uluslКrКrКsı ЛТr nТtОlТk kКгКnmКsını sКğlКвКrКk ErmОnТlОrТn РöгünНОkТ вКrНımsОvОr ТnsКn konumunu РüхlОnНТrmТĢtТr. EğТtТm vО ОnНüstrТвОl fККlТвОtlОrТ ТlО ErmОnТlОr ТхТn вКĢКНığı НönОmНО vКгРОхТlmОг olmuĢtur. Resim 1: Corinna Shattuck, Urfa‟da Вetim İşleri Sorumlusu Corinna Shattuck Amerikan belgelerinde örnek ve iyiliksever bir misyoner olКrКk КnlКtılmКktК, “ErmОnТ вОtТmlОrТn КnnОsТ” olarak betimlenmektedir. Urfa ТsвКnınНК “üх вüгНОn fКгlК ТnsКnı ölümНОn kurtКrНığı ТхТn НünвКnın Оn Лüвük kКНın A e ikalı Mis o e le Tü kle ve й e ile : Ta ih Bo u a Tü k-й e i İlişkile i, Marmara Ü i e sitesi, , seafoodplus.info misyonerler/ E.T.: Frederick Davis Greene, The Wards of Christendom, National Armenian Relief Committee, New York, , s. 7. Co i a “hattu k hakkı da azıl ış ola e te el eti le de i isi ola й il Clough Pea od i Co i a “hattu k: Mis o e ыadı ыah a a aşlıklı i og afisi Ba a “hattu k ı i aşka A e ikalı is o e ola Ba a M a C. P o to ile azış ala ı sa esi de o ta a çık ış e Dâhili ыadı Mis o la ı Bi liği WBMI ta afı da asıl ıştı . й il Clough Pea od , Corinna Shattuck: Missionary Heroine, The Wo a s Boa d of Missio s of the I te io p ess, Chi ago, Illi ois . й il Clough Pea od i u ese i hakkı da deta lı ilgi içi k z.: нüsu Ço a Döşka a, A e ika Boa d e Mis o e Co i a “hattu k u U fa нaali etle i , Akade ik Ta ih ve Düşü e Dergisi, C. , “. , Ma ıs , s. Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA kКСrКmКnlКrınНКn ЛТrТ” olКrКk КНlКnНırılmКktК vО “GrКМО DКrlТnР vОвК FlorКnМО NТРСtТnРКlО РТЛТ onurlКnНırılmКвı СКk ОttТğТ” üгОrТnНО НurulmКktКНır. “En вКkın mТsвonОr ЛölРОsТnО üх Рünlük mОsКfОНО tОk КkМТğОr ТlО 25 вılНКn fКгlК хКlıĢmКk mı yoksК UrfК‟НКkТ ErmОnТ olКвlКrı sırКsınНК вüгlОrМО вКrНımК muСtКх ErmОnТ‟вТ korumКk mı НКСК Лüвük ЛТr kКСrКmКnlık РОrОktТrТвor?” gibi sorularla вüМОltТlmОktОНТr. AnМКk “kТĢТsОl СКklКrınıгı fОНК ОНТn КnМКk prОnsТplОrТnТг ТхТn ЛТr kКвК РТЛТ olun” Нüsturu ТlО “СОr Рün ЛКsТt Оl вКpımı mКsКsınНК sККtlОrМО oturup вüгlОrМО ErmОnТ вОtТmТ ТхТn plКnlКr вКpКn КsТl mТsвonОr” olКrКk tКnıtılКn BКвКn SСКttuМk gerçekte kimdir? AmОrТkКn kКвnКklКrınНК ЛТr КгТгО olКrКk sunulКn CorТnnК SСКttuМk‟un ЛТr ЛКĢkК ЛКkıĢ КхısıвlК, OsmКnlı ТНКrОsТnНОkТ ErmОnТlОrО вönОlТk mТsвonОrlТk fККlТвОtlОrТ вКpmıĢ vО ErmОnТlОrТ вüгвıllКrНКn ЛОrТ ЛТrlТktО вКĢКНıklКrı MüslümКn-Türk toplumunК kКrĢı ТsвКnК вönОltmТĢ, ErmОnТ toplumunun КrКsınК vО TürklОrlО ErmОnТlОr КrКsınК Квrılık sokmuĢ ЛТr kТĢТ olКrКk НК КnlКtılmКsı mümkünНür. BКвКn SСКttuМk, РörОv КlНığı ЛölРОНО МТННТ orКnНК ЛТr ErmОnТ nüfusunun ProtОstКnlКĢmКsını sКğlКmıĢ, вКrНım fККlТвОtlОrТ КНı КltınНК ülkОsТnТn ОmpОrвКlТst хıkКrlКrı НoğrultusunНК хКlıĢmıĢ ЛТr mТsвonОrНТr. HКвКtının хok Лüвük ЛТr kОsТmТnТ TürkТвО‟НО РОхТrmТĢ olКn CorТnnК SСКttuМk, on вОНТ вıl РТЛТ uгun ЛТr sürО UrfК‟НК вКĢКmıĢ vО UrfК‟вК mТsвonОr Кkınını ЛКĢlКtmıĢtır AmОrТkКn BoКrН‟un Лu ĢОСТrНО sürОklТlТk РöstОrmОsТnТ sКğlКmıĢ vО ülkОsТ КНınК UrfК‟НК Лüвük ЛКĢКrı sКğlКmıĢtır. UrfК‟НК fККlТвОt РöstОrОn AmОrТkКn BoКrН mТsвonОrlОrТnТn СОНОflОrТnТn, хКlıĢmК ЛТхТmlОrТnТn ТnМОlОnНТğТ “OsmКnlı AnКНolu‟sunНК ЛТr ProtОstКn MТsвonu: UrfК ()” ТsТmlТ НoktorК tОгТnНО нгlОm KutkКn, AmОrТkКlı mТsвonОr CorТnnК SСКttuМk‟un UrfК НönОmТni () Ermeni olКвlКrı, ТktТsКНТ kКlkınmК vО ОğТtТm fККlТвОtlОrТnТn ön plКnК хıktığı mТsвonОrlТk The Beacon: A Monthly Magazine Devoted for the Interests of the Blind, A Wo ke fo the Bli d , C.4, S Ekim , s. Met i o iji ali de katlia assa e keli esi kulla ıl aktadı . й il Clough Pea od , Co i a “hattu k-Missio a рe oi e of Oo fa , Lives Worth Living- Studies of Women, Biblical and Modern, Especially Adapted for Groups of Young Women in Churches and Clubs, University of Chicago Press, Illinois , s Peabody, Corinna Shattuck, s. 5. Tü ki e de Co i a “hattu k e çalış ala ı hakkı da apıl ış çalış ala da azıla ı içi k z.: Abdullah Ekinci- İs ail Asoğlu, U fa da Bi р isti a ыadı Mis o e : Co i a “hattu k e нaali etle i , Os a lı U fası. йd. A dullah йki i, C. U fa Okulu Ya ı la ı, Şa lıu fa, , s. ; Bahatti Tu gut, Ta zi at ta Cu hu i et e A e ika Boa d Mis o e le i i U fa daki нaali etle i , Cu hu i et Ü ive sitesi İlahi at нakültesi De gisi, C. 19, S. 1, , s. ; İd is Yü el, Bi Mis o e lik U gula ası ı Teo isi e P atiği: U fa A e ika ыö le Okulu - , Cumhuriyet Tarihi A aştı ala ı De gisi, C.7, S. 14, , s. ; Mustafa Gü düz, Os a lı “o Dö e i de йğiti ‘efo la ı e U fa a Ya sı ala ı - , Mede i etle Beşiği O ta Doğu ve Şa lıu fa Ulusla a ası “e poz u Bildi ile i, Ma ıs , Şa lıu fa Valiliği Ya ı e i, Şa lıu fa, , s. Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat хКlıĢmКlКrının “üхünМü ОvrОsТ” olКrКk КНlКnНırır Bu tОspТtО kКtılmКmКk mümkün НОğТlНТr. ВКptığı хКlıĢmКlКr ТlО BoКrН mТsвonОrlОrТnТn fККlТвОtlОrТnНО bir evre ЛКĢlКtКМКk kКНКr ОtkТlТ olКn Лu kКНın mТsвonОrТn СКвКtınНКn kОsТtlОrТn vОrТlОМОğТ vО ЛКгı вКгılКrının КnКlТг ОНТlОМОğТ Лu хКlıĢmК ТlО fКrklı ЛТr CorТnnК SСКttuМk okumКsının вКpılmКsı СОНОflОnmТĢtТr. seafoodplus.infoa Shattuck‟un Hayat Hikâyesi 21 Nisan вılınНК ABD‟nТn KОntuМkв EвКlОtТ‟nТn LouТsvТllО ĢОСrТnНО НoğКn CorТnnК SСКttuМk Нört вКĢınНК вОtТm kКlınМК, NОа EnРlКnН ЛölРОsТnНОkТ MКssКМСusОtts ОвКlОtТnТn AМton ĢОСrТnНО, ЛüвükКnnО vО ЛüвükЛКЛКsının вКnınНК Лüвür. Bu ЛölРОНОn olКn kТĢТ КnlКmınК РОlОn ЛТr “NОа EnРlКnНОr” (ВОnТ ĠnРТltОrОlТ) olКrКk ЛüвümОsТ vО PürТtОn ТnКnıĢ onun tüm СКвКtını ОtkТlОr. кok ОrkОn ЛТr НönОmНО kОnНТnТ ĠsК MОsТС‟О КНКr vО вılınНК öğrОtmОn olНuktКn sonrК mТsвonОrlТğО ТlРТ НuвmКвК ЛКĢlКr. 19 вКĢınНК FrКmТnРСКm‟НКkТ EвКlОt Okulu‟nК РТНОrОk mТsвonОrlТk СКвКtınК СКгırlКnır. Okulunun ОskТ mОгunlКrınНКn olКn vО o sırКНК AntОp‟tО (AвıntКЛ) kıгlКr ТхТn вКtılı ЛТr okulun ЛКĢınНК ЛulunКn, AmОrТkКn BoКrН mТsвonОrТ MвrК A. ProМtor ТlО вКгıĢmКвК ЛКĢlКr. SСКttuМk‟un вКгıĢmКlКrı, AntОp‟teki misyonerleri etkiler ve mezun olur olmaz BКвКn ProМtor‟un вКnınК kКtılmК tОklТfТ Кlır. “DсСТlТ KКНın MТsвonlКrı BТrlТğТ хКlıĢКnı olКrКk AntОp‟tОkТ MвrК ProМtor‟К хКlıĢmКlКrınНК вКrНım ОtmОk üгОrО 27 Ağustos tКrТСТnНО TürkТвО‟вО РТtmОk üгОrО вolК хıkКr BoКrН‟un Merkezi Türkiye Misyonu‟nun РörОvlТsТ olКrКk OsmКnlı toprКklКrınК РОlНТğТnНО вТrmТ ЛОĢ вКĢınНКНır. Özle ыutka , Os a lı A adolu su da Bi P otesta Mis o u: U fa ), (Hacettepe Ü i e sitesi “os al Bili le й stitüsü, Ya ı la a ış Dokto a Tezi , A ka a, . Okulu o iji al adı The “tate No al “ hool at н a i gha , Massa husetts ola ak geç ektedi . Life and Light for Woman, C. , “. , ыası , s. . Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA Resim 2: Antep Kıг Вatılı Okulu AntОp‟О vКrНıktКn kısК ЛТr sürО sonrК “НТl öğrОnОnО kКНКr ЛurКНК nОrОНОвsО СТхЛТr ТĢО вКrКmıвorum, КnМКk СОr Рün НОrs хКlıĢmКk vО kıгlКrı РörmОk ТхТn okulК РТНТвorum, хünkü onlКrlК ТlРТlОnНТğТmТ ЛТlmОlОrТnТ ТstТвorum” НТвО вКгКr “AntОp‟О vКrНıktКn ЛТrkКх Кв sonrК MвrК ProМtor sКğlık sОЛОplОrТnНОn НolКвı ABD‟вО НönünМО, Corinna Shattuck onun sorumluluklarını üstlОnmОk гorunНК kКlır” vО okulun ЛКĢınК getirilir. BКвКn SСКttuМk ЛölРОвТ Кt sırtınНК РОгОr vО “ вılınНК…UrfК‟вК kıгlКr ТхТn ЛТr okul kurmКвК РТНОr.” UrfК‟НКn sonrК вТnО okul КхmКk ТхТn KОĢКp‟К РТНОr vО ЛurКНК “ kıгК öğrОtmОnlТk вКpКr vО Лölgedeki köyleri ziyaret eder. Bundan sonraki Joseph K., Greene, Leavening the Levant, Pilgrim Press, Boston, , s. Greene, Leavening the Levant, s Mrs. щa es G. щoh so , Co i a “hattu k , Life and Light for Woman, Wo a s Boa d of Missions, C. 27, Frank Wood, Boston, , s. щoh so , Co i a “hattu k , s. . Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat вıl ‟НО BКвКn ProМtor ТlО ЛОrКЛОr TКrsus vО AНКnК‟вК РТНОr vО orКНК ЛТr okul Кхılır.” OsmКnlı DОvlОtТnНО хКlıĢtığı вОНТ вılın sonunНК sКğlığı Лoгulur vО sonЛКСКrınНК tОНКvТ ТхТn ABD‟вО РТНОr. ColorКНo‟НК РОхТrНТğТ Тlk вılın КrНınНКn sКğlığının НüгОlmОmОsТ üгОrТnО BoКrН onu tОkrКr TürkТвО‟вО РönНОrmОг vО Лunun üгОrТnО KolОУ kütüpСКnОsТnНО хКlıĢmКвК ЛКĢlКr. ĠkТ вıl sonrК BoКrН‟un DОtroТt‟tОkТ toplКntısınК kКtılır. Bu toplКntıНК, хКlıĢtığı вОrНО kОnНТnТ ТНКrО ОНОЛТlТвor olmКsı вКnınНК BoКrН‟К kКtkı sКğlКНığı НК Рörülür DoktorlКr onК vОrОmНОn НolКвı ЛОĢ вıl ömrü kКlНığını söвlОНТklОrТnНО onlКrК “o СКlНО Лu ЛОĢ вılımı TürkТвО‟НО TКnrım ТхТn хКlıĢКrКk РОхТrmОk ТstТвorum” diyerek cevap verir. Resim 3: Merkeгi Türkiвe Kıг Koleji, Maraş щoh so , Co i a “hattu k , s. . щoh so , Co i a “hattu k , s. . The Beacon, s Greene, Leavening the Levant, s. Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA вılınНК, вКrım mККĢlı ЛТr ĢОkТlНО TürkТвО‟вО НönmОsТnО ТгТn vОrТlНТğТnНО BoКrН‟un MКrКĢ Kıг Okulu‟nun ЛКĢınК РОtТrТlТr. MКrКĢ‟К РОlНТğТnНО МТğОrlОrТnНОn ЛТrТsТ хКlıĢmКг НurumНК olmКsınК rКğmОn Лu okulНК sОkТг вıl хКlıĢır “MКrКĢ‟tК öğrОtmОnlТk вКptığı sırКНК КrkКНКĢlКrınНКn ЛТrТnО söвlО вКгmıĢtır: „DКСК fКгlК РКвrОt РöstОrmОm РОrОktТğТnТ КnlКНım. [ГТrК] kötü TürkхОmТгО rКğmОn kıгlКrın ЛТгНОn Кlıp вОrlТ öğrОtmОnlОrНОn КlКmКНıklКrı ЛТr ĢОв vКr. O НК ĠnРТlТгМО „VТm‟ вКnТ РКвrОt.” CorТnnК SСКttuМk вКгınК РОlТnНТğТnНО ЛТlОmОНТğТmТг ЛТr sОЛОptОn НolКвı MКrКĢ‟tКkТ РörОvТnНОn ТstТfК ОНОr vО tОkrКr UrfК‟НК РörОvlОnНТrТlmОвТ ТstОr Ekim ‟НО вКnınНК РОnх mТsвonОr BКвКn IНК MОlТnРОr ТlО ЛТrlТktО UrfК‟вК vКrır. Bu вıllКrНКn ЛКСsОНОrkОn JosОpС K. GrООnО, “SСКttuМk‟un UrfК‟вК РОrТ РОlmОsТnНОn kОnНТsТnТn mТ вoksК UrfК‟НКkТ ТnsКnlКrın mı НКСК mutlu olНuğunК kКrКr vОrmОk гorНu” der. CorТnnК SСКttuМk UrfК‟вК РОlНТğТnНО 44 вКĢınНКНır. BТr mТsвonОr olКrКk UrfК‟вı Hristiyanlık öğrОtТsТnНО kutsКl ЛТr ĢОСТr olmКsı ТtТЛКrТвlО ЛТlmОktОНТr vО НКСК önМОkТ kısК sürОlТ гТвКrОt vО ОğТtТm fККlТвОtlОrТnНОn ötürü НО ĢОСrТ tКnımКktКНır. ĠkТnМТ kОг UrfК‟вК РОlНТğТnНО mТsвonОrТ olНuğu AmОrТkКn BoКrН‟un UrfК‟НК nОrОНОвsО ОllТ вılК вКkın sürОn ЛТr mТsвonОrlТk fККlТвОtТ РОхmТĢТ vКrНır. Resim 4: Urfa‟da Misвonun Вerleşim Вeri Peabody, Corinna Shattuck, s. 8; Peabody, Lives Worth, s. Greene, Leavening the Levant, s. “hattu k u U fa a ilk gelişi Tü ki e e geldikte üç ıl so a, ılı da ol uş e kısa sü ede u ada i kızla okulu aç ak içi izi al ıştı . Başla gıçta o üç kız e eş kadı la eğiti e aşla ış a ak e zi a etle i ile öğ e i sa ısı ı a ttı ıştı e u adaki çalış ala ı ile dikkat çek işti . Greene, Leavening the Levant, s. The Missionary Herald, C. S. 3 Mart , s. Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat SСКttuМk UrfК‟НКkТ вıllКrı ЛoвunМК “КnКokullКrı, kıг okullКrı, вОtТmСКnОlОr, körlОr ТхТn ЛТr okul vО mОslОkТ ОğТtТm proРrКmlКrı kurКr vО вКrНım РТrТĢТmlОrТnТ koordine edОr.” UrfК‟НКkТ хКlıĢmК вıllКrı СКkkınНК ЛТr ТĢ КrkКНКĢının onun ТхТn ĢunlКrı söвlОНТğТ КktКrılmКktКНır: “LТНОrlТk vО orРКnТгКsвon вОtОnОğТ хok Рüхlü olКrКk НoğmuĢtur. KОnНТ fТгТğТnНО ЛТr kКНının kКtlКnКЛТlОМОğТnНОn НКСК fКгlКsınК НКвКnКЛТlТr. Soğuk НıĢ Рörünümünün КltınНК sıМКk vО sОvОМОn ЛТr kКlp vКrНır. AnМКk РОrОksТг КМımКlКr ТlО КslК vКkТt kКвЛОtmОг. ВКlnıг ЛКĢınК НКСК ТвТ хКlıĢır, хok ТвТ ЛТr КrkКНКĢtır, kОnНТ kusurlКrınНКn ЛКСsОtmОktОn utКnmКг. BТr ĢОв onun ТхТn вК Нoğru вК НК вКnlıĢtır. ВКnlıĢ вКpКnlara müsКmКСК РöstОrmОг… КmК kТmsО НО onНКn НКСК ТвТ КffОНОmОг. ВКrım ЛТr ĢОв ТstОmОг. ВКlnıг vО гor ЛТr СКвКtı olmuĢ КnМКk o üstünО НüĢОnТ вКpmıĢtırBОnМТl olmКвКn fОНКkКrlığı vО ЛТtmОk tükОnmОk ЛТlmОвОn ОnОrУТsТ ТlО kТmsО onu РОхОmОmТĢtТr.” ‟НОn ТtТЛКrОn UrfК‟НК ОğТtТmТn ЛКĢınНК ЛulunКn CorТnnК SСКttuМk “Нul vО вОtТmlОr ТхТn вürüttüğü ТĢlОrТ vО МОsКrОtТвlО uluslКrКrКsı ЛТr ün kКгКnmıĢtır.” Joseph K. Greene, Leavening the Levant ТsТmlТ kТtКЛınНК onun СКkkınНК ĢunlКrı КktКrır: [Ermeni olaвlarından] sonra, dul ve yetimin tamamen muhtaç durumda olduğu tespit edildi. Baвan Shattuck, dış dünвaвa hitap edebilecekleri şehirdeki tek kişiвdi ve onun güçlü ve dokunaklı çağrılarına cevap olarak, en nihaвet Türkiвe'nin diğer bölgelerinden, Kıгıl Haç'tan ve Amerika ve Avrupa‟daki dostlardan вardım geldi. Baвan Shattuck, en çok вardıma ihtiвaç duвan вetimin вüг ellisini kendi evine götürdü ve вardımın dağıtımı için Protestan ve Gregorвenler komitesi düгenlendi. Haвatta kalan Ermeniler, Shattuck'tan onlara danışmanlık etmesini, cesaret vermesini ve вardım etmesini istiвorlardı… o bir arkadaşına şunları вaгdı: “Hepsi benim halkım; …Bu fena halde mustarip olan kadınlar için iki kutsanmış her derde deva şeв vardı, Tanrı'nın Söгü ve işi.” Listesinde dul ve вetim vardı. En büвük görev, dullara mümkün olan en kısa sürede вapmaları için bir şeв vermek ve böвlelikle onları dilenmekten ve utançtan kurtarmaktı. Kadınlardan baгılarını вatak, вorgan ve kıвafet вapımında işe koвdu; …ve diğerleri mendiller, örtü ve danteller вapmak için eğitildi. Usta işçi ve malгeme sağlanabildiği anda, erkeklere dokuma, dolap ve demir işleri ve aвakkabı вapımı öğretildi. Bu endüstriвel çalışmanın organiгasвonu гaman aldı, çok ilgi istedi ve sancılı oldu. вılında Miss Shattuck, malların satışı için düгenlemeler вapmak üгere İngiltere ve Amerika'вı гiвaret etti ve biri İngiliг diğeri Alman iki firma ile anlaştı. İngiltere'deвken вetim kıгlar için вeni bir ev ve onların desteklenmesi için fonlar ‘e ol , Co i a “hattu k , seafoodplus.info?s=Corinna%20Shattuck Peabody, Corinna Shattuck, s. James L. Barton, Survey of the Fields, With a Look Backward, ABCFM, Congregational House, Boston, , s Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA güvence altına alındı. İngiltere'den Hristiвan bir iş adamı ve esnaf Urfa'вa geldi ve bir süreliğine erkekler için sanaвi departmanının sorumluluğunu üstlendiler. Urfa sahasındaki diğer dört şehirdeki fakir kadınlar için sanaвi işini açmak için вılında Baвan Shattuck, at sırtında mil вolculuk вaptı. вılında, kadına nakış işçiliği verildi ve sanaвi departmanı, aвakkabıcılık, terгilik, marangoгluk, demir işleri ve taş işçiliğinde vasıflı işçiler вetiştirdi. Вetimhane ve okullar için вeterli buğdaв ürünü veren ve birkaç вıl sonra satış için ihtiвaç faгlası veren, Urfa'вa 25 mil uгaklıkta, bir çiftlik satın alındı. вılında $ değerinde mal satıldı. Baвan Shattuck'un çalışması Türk вetkililerin dikkatini çekti ve onun çalışması kentin muaггam değeri olarak kabul edildi UrfК‟НК РОrхОklОĢtТrНТğТ tüm Лu ТĢlОrНОn sonrК, СКstКlığı kötülОĢТnМО ABD‟вО Нönüp вОrТnО РОхОЛТlОМОk ЛТr вКrНımМı ЛulmКk ТstОr. UrfК'НКkТ son КkĢКmınНК ОtrКfı sОvНТğТ ТlКСТlОrТ söвlОвОn вОtТmlОrlО хОvrТlmТĢ vО onlКrК son söгü “хoМuklКrımın gerçОğО вürüНüğünü РörmОktОn НКСК Лüвük ЛТr sОvТnМТm вok” olmuĢtur. CorТnnК SСКttuМk 22 MКвıs 'НК ABD‟НО ölmüĢ vО TürkТвО'НО СТгmОt vОrmТĢ olКn хОĢТtlТ mТsвonОrlОrТn mОгКrlКrınК вКkın olКn NОаton mОгКrlığınК РömülmüĢtür HКstКlığı sОЛОЛТвlО tОНКvТ ТхТn РТttТğТ ABD‟НО kТ Нört вıllık sürОвТ СКrТх tutКrsКk, CorТnnК SСКttuМk ТlО вıllКrı КrКsınНК tКm otuг üх вıl TürkТвО‟НО вКĢКmıĢtır. Bu otuг üх вılın, “ЛТrkКх kısК НТnlОnmО КrКlıklКrı НıĢınНК, 17 вılını” UrfК‟НК РОхТrmТĢ ve birçok faaliyette bulunmuĢtur. AmОrТМКn BoКrН‟un вılınНК TolОНo‟НК kТ toplКntısınНК вКptığı konuĢmКНК EvОrОtt P. АСООlОr, CorТnnК SСКttuМk СКkkınНК “VТМksЛurР‟НК GОnОrКl GrКnt nО ТsО UrfК‟НК BКвКn CorТnnК SСКttuМk oНur” НОr. ВТnО Квnı konuĢmКsınНК BКв АСООlОr, Ermeni yetimlОrО вКrНım ОНТlmОsТ konusunНК SСКttuМk vО НТğОrlОrТ СКkkınНК ĢunlКrı КktКrır: Amerika Birleşik Devletleri‟nin vatandaşları, Eğer Corinna Shattuck‟u ve Gates‟i ve Doğu‟daki tüm kahramanlarımıгı terk ederseniг kaвbolursunuг- şerefiniгi, görevinizi kaybeder, insanlıktan çıkar ve Tanrı önünde suçlu durumuna düşersiniг. O, sonsuz merhamet içinde, bizi böyle bir utançtan korusun Greene, Leavening the Levant, s. Greene, Leavening the Levant, s. Greene, Leavening the Levant, s. Johnso , Co i a “hattu k , s. . Frederick Davis Greene, The Wards of Christendom, National Armenian Relief Committee, New York, , s. 8. Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat Resim 5: Corinna Shattuck seafoodplus.infoa Shattuck‟un Bazı Yazılarının Analizi “Urfa‟daki „Katliam‟” CorТnnК SСКttuМk‟un вılı sonunНК UrfК‟НКkТ ErmОnТ ТsвКnlКrı sonuМunНК вКĢКnКn olКвlКrı КnlКttığı “UrfК‟НКkТ „KКtlТКm‟ ЛКĢlıklı вКгısı, Armenian Massacres and Turco Grecian War, ТsТmlТ вılınНК ЛКsılmıĢ olКn kТtКЛın ТхТnНО вОr КlmКktКНır. 7 OМКk tКrТСlТ Лu вКгı Квnı гКmКnda The San Francisco Call РКгОtОsТnНО 17 ġuЛКt tКrТСТnНО “UrfК‟nın CКННОlОrТ KКn KırmıгıвК BoвКnНı” (OurfК‟s StrООts DвОН CrТmson) ЛКĢlığı ТlО Independent РКгОtОsТnНО ТsО Квnı ТsТmlО 5 MКrt tКrТСТnНО вКвınlКnmıĢtır. CorТnnК SСКttuМk‟un Лu вКгısının fКrklı tКrТСlОrНО fКrklı mОМrКlКrНК вОnТНОn ЛКsılmКsı вКгı ТхОrТsТnНО КnlКtılКn konulКrın o НönОmНО nО kКНКr ТlРТ РörНüğünün ЛТr kКnıtıНır. вılının sonunНК BКвКn SСКttuМk‟un UrfК‟НК tКnık olНuğu Лu olКвlКrı КktКrıĢı, Квnı гКmКnНК onun СКвКtınНК вОni bir dönemin ЛКĢlКmКsınК nОНОn olmuĢtur. Bu olКвlКrНКn sonrК CorТnnК SСКttuМk ЛТrхok ErmОnТ‟nТn СКвКtını kurtКrКn kТĢТ olКrКk ünО sКСТp olКМКk vО Оn önОmlТsТ ErmОnТ olКвlКrının НünвКвК КktКrılıĢını ĢОkТllОnНТrОМОktТr. BКвКn SСКttuМk вКгısınНК 28 ArКlık CumКrtОsТ, 29 ArКlık PКгКr vО sonrКkТ РünlОrНО вКĢКНıklКrını КnlКtır. AnМКk вКгısınК önМОlТklО вılı EkТm КвınНК FSU Pioneers, Corinna Shattuck Missionary Heroine in Turkey seafoodplus.info?page=4 E.T Çalış a içe isi de, “hattu k u az ış olduğu eti le i i e i çe i isi e a ifadele i i doğ uda i şekilde alı tıla ası ge ekli olduğu da , ili sel e ile e ge çekliği ka ıtla a ış ola , iddia iteliği deki, u ifade i ta tış alı hususla ı eş u göste esi i ö le ek a a ı la doğ u kulla ı ı ö e a z et ektedi . Bu se eple, Co i a “hattu k e çalış ada alı tıla a diğe aza la ı kulla ış olduğu katlia a da u a e ze doğ uluğu ispatla a ış ulu a sö le e is atla ı çalış a içe isi de й e i is a ı , й e ile i se ep olduğu ola la e a katlia şekli de e il işti . Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA вКĢКnКnlКrlК ЛКĢlКr vО ErmОnТ kКlkıĢmКsının ЛТr pКrхКsı olКn olКвı КnlКtır. EkТm КвınНКkТ olКвНКn sonrК MüslümКnlКrın mОmnun olmКНığını vО ЛКĢkК ЛТr tОСlТkОnТn ЛОklОnНТğТnТ söвlОr. Bu olКвНКn sonrК Нükkсn vО ОvlОrТn вКğmКlКnНığını, MüslümКnlКrın HrТstТвКnlКrı sТlКСsıгlКnНırНığını vО СКpsО КtılmКlКrın вКĢКnНığını bildirir. Müslümanların вılının Ekim aвında, вalnıгca kırk haвatın alınması ve değerinde malın, dükkсnın ve evin вağmalanması ile sonuçlanan girişimden memnun olmadıklarını sıklıkla duвduk. Bundan sonra Hristiвanların hepsi hükümet tarafından tamamen silahsıгlandırıldı. Seksen erkek hapsedildi ve biг de başka bir terör sahnesinden korktuk. Sonunda aniden ortaвa çıktı EmТlв ClouРС PОКЛoНв, вılınНК UrfК‟НК olКвlКr ЛКĢlКmКНКn önМО CorТnnК SСКttuМk‟un “РüvОnlТk sorunlКrı sОЛОЛТвlО” AntОp‟О РТtmОk ТstОНТğТnТ КnМКk sОвКСКt ТгnТ КlКmКНığınНКn UrfК‟НК kКlНığını КktКrmКktКНır Bu ЛТlРТ CorТnnК SСКttuМk‟un tОНТrРТnlТğТnТn nО kКНКr üst НüгОвНО olНuğunun ЛТr kКnıtıНır. CorТnnК SСКttuМk 28 ArКlık CumКrtОsТ Рünü РОrхОklОĢОn olКвlКrı КnlКtırkОn вКгısınНК sıklıklК kОnНТsТnТn vКrlığı sКвОsТnНО ЛТrхok kТĢТnТn СКвКtının kurtulНuğu vurРusunu вКpКr vО HrТstТвКnlКrК sКlНırКn kТĢТlОrТ kКnК susКmıĢ vКСĢТlОr olКrКk КНlКnНırır. Büвük GrОРorвОn KТlТsОsТnНО вКĢКnНığını НüĢünНüğü КnlКrı КnlКtır. Resim 6: Urfa‟daki Gregorвen Kilisesi‟nin İç Kısmı Co i a “hattu k, The Massa e at U fa , Armenian Massacres and Turco Grecian War, American Oxford Publishing, Philadelphia, , s. Peabody, Lives Worth, s. ‘epo t of A e i a s ‘elief й peditio to Asia Mi o U de the ‘ed C oss, Washington D.C., , s. Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat 28 Aralık Cumartesi günü, güneydeki Müslüman mahallesinde birkaç silahın ateşlenmesi, [bekleneni] kanıtladı. Hemen evimiгin arkasındaki tepede büвük bir grup toplandı. Doğumuгda kalan sokaktaki muhafıгlar onlarla görüşmeвe gittiler, başlarına birkaç el ateş açtılar ve daha sonra kana susamış olan vahşi insanlık kitlesinin şehre girip işlerine başlamasına iгin verdiler. Korkunç iş karanlığa kadar devam etti. оç asker, kalabalığın sokağımıгa girmesine mani oldu, sürekli olarak şöвle söвlediler: "Bu bir вabancının evi ve ona dokunmak вasak." “Gölge”miгin 17 ev ve iki вüг kırk insanı kapsadığını saвarak bulduk. Kalabalık, kilise avlusunda kıгlarımıгın sınıflarına kadar geldi ve caddede aşağımıгda bulunan üçüncü kapıвı kırarak açıp, evi вağmaladı. Bir adamın dövüldüğünü ve daha sonra sokağın diğer köşesinde çapraгımda, çatıdan aşağıвa atıldığını gördüm. Suriвeliler ve Roma Katolikleri de bağışlandı. Diğer tüm Hristiвanlar tüm ev eşвalarını kaвbetmenin üгüntüsünü вaşadılar ve baгı evler вakıldı. нlenlerin saвısı 'den aг olamaг ve 'e ulaşabilir. Bunlardan kişinin, büвük Gregorвen kilisesinde helak olduğu tahmin edilmektedir. BКвКn SСКttuМk‟un “ HrТstТвКn‟ı kОstТlОr vО ‟ü kТlТsОНО kКtlОttТlОr” ТfКНОsТ Нoğru НОğТlНТr. Onun Лu ТfКНОsТ НönОm ТхТnНО ЛТrхok ЛОlРОНО olКвın Лu ĢОkТlНО КksОttТrТlmОsТnО nОНОn olmuĢtur. CorТnnК SСКttuМk 29 ArКlık PКгКr Рünü вОnТНОn sКlНırıвК ЛКĢlКnНığını su söгlОrlО КktКrır: Cumartesi günü, şehrin bu kısmına pek dokunulmadı ve gece olduğunda çok saвıda Ermeni güvenlikleri için kiliseвe akın etti. Paгar sabahı gün ağardığında işe вeniden başladılar ve kiliseвe vardıklarında askerler kapıları kırarak açtılar. Sonra…kıвıma başladılar. Birçok Müslüman buna katıldı. İki gün boвunca şehrin havası daвanılmaгdı; sonra düгeldi. İki gün devamlı olarak erkeklerin kemikler ve küllerle dolu çuvalları sürüklediğini gördük. Toplu gömülen cesedin sürüklenmesi daha çabuk tamamlandı, [cesetlerin] baгıları haвvanlara verildi CorТnnК SСКttuМk вКгısı ТхОrТsТnНО kТlТsОвО sığınmıĢ olКn ТnsКnlКrНКn хКtıНКn kКхКmКвКnlКrın НıĢınНК tümünün ölНürülНüğünü söвlОr. KОnНТsТnТn РüvОnlТğТ konusunНК вОtkТlТlОrМО РüvОnМО vОrТlНТğТnТ vО 29 ArКlık‟ın вКĢКНığı Оn uгun Рün olНuğunu КktКrır. HКвКtını kКвЛОНОn ОЛОvОвnlОr вОrТnО kОnНТ СКвКtını fОНК ОtmОвТ arzuladığını ЛОlТrtТr. Son iş, kuвuların temiгlenmesi oldu. кok büвük bir kuвudan altmış cesedin çıkarıldığı söвlenmekte. Вirmi cesedin başka bir kuвudan alındığı doğrulandı. Вaklaşık kişi kiliseden, içeriden dar bir merdiven ile uгanılan, çatıdan kaçtı. Paгar günü öğleden kısa bir süre sonra, on beş veвa daha faгla önde gelen vatandaş ve hükümet Shattuck, Massacre, s. Shattuck, Massacre, s. Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA вetkilisi (Mutasarrıf veвa askeri komutan dсhil değil) önlerinde bir askeri bando ve atlı muhafıг ile büвük bir geçit töreni вaptılar. Avlumuгa girdiler ve benimle verandadan konuşarak bana güvenlik konusunda güvence verdiler ve “benimle ilgili bir şeв olmadığından” telaşlanmamam için вalvardılar. кok çabuk bir şekilde odama gittim. 29'u Paгar günü karanlığa kadar iş durmadı. Paгartesi günü Kürtler ve Araplar şehre girmekten alıkonuldu, вangın şafakla başladı. Paгar tüm gün güçlü bir koruma evimiгin etrafındaвdı. Ordunun bir süvarisi, kilisenin hemen dışında, kuгeвbatı köşemiгde saatlerce atının üstünde oturdu. Bu вaşadığım en uгun gün boвunca sürekli olarak hükümet yetkililerinden selamlamalar ve güvende olduğum teminatları aldım. Korunmam için elden gelen en büвük çabanın gösterildiği belliвdi. Binlerce ebeveвn çocukları için ölümden kurtulsun diвe nasılda isteвerek canımı verebilirdim! Вağmalama tamamlandı… sadece on Protestan eve dokunulmamış ve bunların beşi benim gölgem olarak bahsettiğim bölgede CorТnnК SСКttuМk вКгısınНК КвrıМК СКвКtını kКвЛОНОn kТĢТlОrНОn vО вКrКlılКrНКn ЛКСsОНОr. Doktor sКвısının Кгlığı vО вКrКlılКrın хokluğu sОЛОЛТвlО ЛКkmКk гorunНК kКlНığı СКstКlКr vО sorumluluğu КltınК КlНığı хoМuklКrın Нurumunu КnlКtır. Biгim haвat kaвbımıг вüг beş, dokuгu dışında hepsi erkek. Bu dokuг kişide, вağmalandığı sırada Gregorвen kilisesinde bulunan iki kadın ve вedi çocuk. Вaralılarımıг çok. Bakımım altında 18 kişi var. Bunların çoğunun birkaç ciddi вarası var. Kafa ve boвunda birinin 11; birinin 18 şiddetli kılıç ve balta вaraları var. Birkaç silah вarası var. Tüm şehirde sadece bir doktor var. [hastaвa] sahip ve daha faгlasına bakamaг. Kendisini çağırmam üгerine, elini kaвbedeceğini düşündüğümüг birine bakmak için geldi, koluna pansuman вaptı ve vakaвı benim bakımıma bıraktı. Şimdiвe kadar, Tanrıвa şükürler olsun, hepsinin durumu iвi. Benim gibi, böвle konularda deneвimsiг olan üç kişi buldum; dikkatli, hassas çalışanlar çıktılar. Вaraların çoğuna kilisede pansuman вapıвoruг. Sınıflarımıг …iki вüг elli veвa üç вüг kadar en perişan ve muhtaç ile dolu. Aвrıca evimiг de dolu. Ailelerine bağışlananlar büвük korku içerisindeler ve вakınımda olmak istiвorlar. Hepsini alamaвıг…Baгılarının evlerinde aг вemek var, baгılarında ise hiçbir şeв вok… Hükümet, вoksullar için günde вaklaşık somun ekmek sağlıвor. Fakat bütün bu neгaket вakında sona erecek ve вoksulluk hсkim olacak. Protestan papaг, H. Abouhayatian ve kilisenin birkaç etkili üвesi ölüler arasında. Papaгın cesedini kurtarmaвa çalıştım ama başarısıг oldum. Onun altı çocuğu hemen bana verildi Shattuck, Massacre, s. Shattuck, Massacre, s. Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat Resim 7: Papaг Hagop Abouhaiatian‟ın 6 çocuğu, , Urfa ВКгının НКСК sonrКkТ ЛölümlОrТnНО SСКttuМk sürОМТn fКrklı РruplКr tКrКfınНКn nКsıl НОvКm ОttТrТlНТğТnТ КktКrır. нlНürmОlОrТn, kКНın vО хoМuklКrın РötürülmОsТnТn vО ОvlОrТn tКlКn ОНТlmОsТnТn ЛТr sТstОm ТхОrТsТnНО вКpılНığını söвlОr. ġОСrТn КslınНК КskОrlОr tКrКfınНКn korunmКНığınК НТkkКt хОkmОk ТхТn “(?)” ТĢКrОtТnТ kullКnır. ВКгısının sonunНК konuвu РОrТНО kКlКnlКrК вКpılmКsı РОrОkОn НuК vО вКrНımlКrК РОtТrТr vО kıĢı Лu гor ĢКrtlКr КltınНК Лu ТnsКnlКr nКsıl РОхТrОМОklОr sorusu ТlО вКгısınК son vОrТr. Türkiвe‟de bu işlerde gelenek, genel olarak bir grubun acele etmesi ve öldürmesi gibi duruвor. Bunu, bir başka grubun, kadınları ve çocukları cami, han вa da onların alınması için geçici olarak açık olan baгı Müslüman evlerine götürmesi iгliвor. Son olarak, bu operasвonu evin soвulması takip ediвor. кocukları sıklıkla ebeveвnlerinden aвırıвorlar ve bulunduklarında geç oluвor. Bana вapılan en erken tekliflerden biri, eğer tam adı ile gönderebileceksem, her kaвbolanı bulma sorumluluğunu almaktı. Paгar gününden beri saвısı вirmi olan muhafıгlarım, sanki kraliçeвmişim gibi her emrimi Rosemary Russell, I sights i to the “e o d й peditio of the A e i a ‘ed C oss i , Edward Morris Wistar Archive – USA seafoodplus.info seafoodplus.info ET: Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA вapıвorlar. Onları вardım için her türlü işte kullanıвorum…кarşılar kapalı ve çok ihtiвaç duвulan baгı şeвleri alabilmek çok гor… Erkek Lisesi‟ndeki kendi öğretmenimiг ve birkaç Gregorвen öğretmen öldürüldü. Gregoryenlerin Protestanlardan daha büвük ıstırap çektiklerine….inanıвorum. Bugün uzun süredir beklenen- sekiz yüz veya dokuz yüz-asker geldi. Şehrimiг daimi askerler tarafından korunuвor (?). Dualarınıгı ve nakdi вardımınıгı almalıвıг. Bu kışı bu insanlar nasıl atlatacaklar? CorТnnК SСКttuМk‟un tüm вКгılКrınНК РörülОn КЛКrtılı КnlКtım, Лu вКгıНК НК mОvМuttur. “29 ArКlık vКkКsınНК ölОn ErmОnТlОrТn sКвısı…olНuğunНКn Нört-ЛОĢ kКt fКгlК ТfКНО ОНТlmТĢtТr.” 29 ArКlık vКkКsının КЛКrtılmКsı vО rКkКmlКrın kКt kКt fКгlК söylenmesi toplumlКr КrКsınНКkТ РОrРТnlТğТ КrttırmКНК ОtkТlТ olmuĢtur. AвrıМК ЛТr Кn önМО вКrНım toplКnmКsını sКğlКmКk КmКМıвlК mОtnТn КУТtКsвonlКr ТхОrНТğТ НО gözlemlenmektedir. UrfК olКвlКrı sonrКsı CorТnnК SСКttuМk‟ın вКĢКНıklКrı tarihli Herald of Mission News ЛКĢlıklı ЛОlРОНО ĢöвlО КktКrılmКktКНır: Hristiвan misвonerleri koruвan Türk kahramanlığını kaвdetme fırsatına çok nadir sahip olduğumuгdan İstanbul‟daki Birleşik Basından [United Press] 23 Şubat tarihli aşağıdaki metni saвfalarımıгa aktarıвoruг: 1 Ocak‟ta kıгgın bir kalabalığın Antep‟in dış istasвonu, Urfa Amerikan misвonuna saldırı düгenlediği öğrenilmiştir. Altı Türk görevlinin kahramanlığı olmasaвdı, oradaki misвoner Baвan Corinna Shattuck‟un başına ölüm veвa daha kötü bir kader gelebilirdi. Bu adamlar kalabalık ile вüгleştiler ve haвatları pahasına Amerikalı kadını koruвacaklarını söвlediler. İsвan çıkaranlar onları dikkate almadıkları ve saldırılarına devam etmeвe kalkıştıklarında, görevliler ateş açtılar ve onları kuгular gibi dağıttılar. Bakan Terrell, bu adamların kahraman olması sebebiвle isimlerinin tüm dünвaвa duвurulmasını deklare eder. Birleşik Basın‟ın temsilcilerinden onların isimlerini telgrafla Amerika‟вa göndermelerini rica eder. Onlar, Beгak Efendi, Said Efendi, Mustafa Efendi, Haszan Efendi, İssa Efendi, Durak Efendi dir CorТnnК SСКttuМk‟un 7 OМКk ‟НК “UrfК‟НК „KКtlТКm‟” вКгısını вКгmıĢ olmКsınК rКğmОn СКвКtını kurtКrКn Лu kТĢТlОrНОn vОвК olКвın kОnНТsТnНОn СТх Shattuck, Massacre, s. , Bile ik Şe h йde ali İlha i Yu dakul, U fa da й e i Ola la ı e A alık Vakası Ü ive sitesi “os al Bili le й stitüsü De gisi, C. , “. , A alık , s. . Co i a “hattu k u aşadıkla ı o a göste ile tepkide ola ili . Reformed Presbyterian Church, Herald of Mission News, C, S.4, New York, Nisan , s. Bu ada adı geçe Tü k kah a a la a ı za a da These Tu ks a e рe oes aşlığı ile Şu at ta ihli Ne Yo k Ti es gazetesi de e al ıştı . Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat ЛКСsОtmОmОsТ onun nО kКНКr tКrКflı olНuğunun vО olКвlКrı ТĢТnО РОlНТğТ gibi КktКrНığının ЛТr РöstОrРОsТНТr. “Merkezi Türkiye Misyonu Ġçerisinde Urfa” CorТnnК SСКttuМk‟un “UrfК, MОrkОгТ TürkТвО MТsвonu ТхОrТsТnНО UrfК” ТsТmlТ вКгısı, FrОНОrТМk DКvТs GrООnО tКrКfınНКn kКlОmО КlınКn vО UlusКl ErmОnТ ВКrНım KomТtОsТ tКrКfınНКn ‟НО ЛКsılКn Hristiвanlık Âleminin Vasileri (The Аards of Christendom) ТsТmlТ kТtКptК вОr КlmКktКНır. Bu ОsОr AmОrТkКlılКrНКn ЛКğıĢ toplКmКk ТхТn ErmОnТ вОtТmlОrО nОНОn вКrНım ОНТlmОsТ РОrОktТğТnТ КnlКtКn vО ġКrk‟tК РörОv вКpКn AmОrТkКlı mТsвonОrlОrТ КnlКtКn 31 sКвfКlık ЛТr kТtКpхıktır. KТtКp, ErmОnТ olКвlКrınНКn sКğ kurtulКn ErmОnТlОrО вКrНım proРrКmınК kКtılmıĢ olКn kТĢТlОrО ErmОnТstКn‟НКn Оn son СКЛОrlОrТ vОrmОk vО НКСК fКгlК вКrНım ОНТlmОsТnТ sКğlКmКk ТхТn СКгırlКnmıĢtır. KТtКptК “ErmОnТ ВОtТmlОrТ KurtКrmКk ТхТn ВüМО SОЛОplОr” ЛКĢlığı КltınНК sОkТг nОНОn sırКlКnmКktКНır. Bu nОНОnlОrТn ТвТ КnlКĢılmКsı Квnı гКmКnНК mТsвonОrlТk fККlТвОtlОrТnТn НКвКnНırılНığı КrkК plКnın НК kКvrКnmКsı ТхТn РОrОklТНТr. KТtКptК Лu nОНОnlОr sırКlКnırkОn kullКnılКn kТmТ ТfКНОlОrНОn AmОrТkКlı mТsвonОrlОrТn ErmОnТlОrТ nКsıl kullКnНıklКrı vО вКĢКnКn olКвlКrНКn sorumlu olНuklКrını ТtТrКf ОttТklОrТ de görülmektedir. ErmОnТ вОtТmlОrО nОНОn вКrНım ОНТlmОsТnТn öгОtlОnНТğТ sОkТг sОЛОp kТtКp ТхОrТsТnНО ĢöвlО sırКlКnmıĢtır; 1. HırТstТвКn ТnКnМı vО onun ТНОКllОrТnО sКНık kКlНıklКrı ТхТn kКtlОНТlОn ОЛОvОвnlОrТn вКvrulКrı olНuklКrınНКn, Hıristiвanlık сlemi hakkında kutsal bir iddiaları vardır. 2. Kurtarılmaвa değerler. OnlКr НТlОnМТ vОвК РОМОkonНulКrın ürünü НОğТl, erdemli ve muktedir bir soвНКn РОlТвorlКr. EЛОvОвnlОrТnТn КsТl soвlКrı vО muvКffКkТвОtlОrТ onlКrın вКğmКlКnmК nОНОnlОrТnТn ЛКĢınНК РОlТвor. 3. Onların hatalarının suçunu paвlaşıвoruг, çünkü onlar Türk cehennemini korumКklК kКlmКвıp onu КlОvlОnНТrОn, HırТstТвКn GüхlОrТ'nТn КхРöгlülük, kıskКnхlık vО sКСtОlТğТ вüгünНОn КМı хОkТвorlКr. 4. Telafi edebiliriz, suхtКkТ pКвımıг ТхТn Оn КгınНКn kısmОn НО olsК, Лu kТmsОsТг oğlКnlКrı vО хok küхük вКĢtКkТ kıгlКrı kurtКrКЛТlТrТг. кünkü ЛТгТm вКrНımımıг olmКгsК onlar çukurdaki köpekler gibi ölüyorlКr vОвК onlКrı вОtТm ЛırКkКn vО ОЛОvОвnlОrТnТn uğrunК ölНüğü НТnО küfrОtmОвТ öğrОtОМОk olКn MüslümКn fКnКtТklОrТn ОvlОrТnО sürükleniyorlar. 5. GünümüгНОkТ ТСtТвКМın вКnınНК bu çalışmanın gelecekteki anlamı büвüktür; …Лu хoМuklКr, kurtКrılНıklКrı vО HrТstТвКn ОğТtТmТ vОrТlНТğТ tКkНТrНО, вОnТ vО НКСК soвlu ЛТr nОsТlТn хОkТrНОğТ olКМКktır. 6. Binlercesinin kurtarılması tamamen sağlanabilir. (a) Misyonerlerin ve Avrupa konsoloslКrının kТĢТsОl НОnОtТmТ КltınНК вürütülmОktО olНuğunНКn, вОtТm хКlıĢmКlКrı yabancı hükümetlerin öгel koruması КltınНКНır. (Л) UmКrıг ЛТr НКСК olmКг, КmК НКСК Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA fazla isyan durumunda, çocuklar хoğu гКmКn ЛКkılНıklКrı mТsвonОrlОrТn mülklОrТnНО güvende olacaklar. 7. Ücret cüzi. DКСК Кг ЛТr mТktКr (ЛКгı kОsТmlОrНО КвНК ЛТr НolКr olКМКk kКНar НüĢük) СКвКtlКrını гКr гor kurtКrКМКk olsК НК, вТrmТ ЛОĢ НolКr ($ ) Лu хıplКk, Кх хoМuklКrНКn ЛТrТnТ sokКklКrНКn КlКМКk vО ЛТr вıl ЛoвunМК HrТstТвКn ЛТr Оv vО okulНК onК вТвОМОk, РТвТm vО ОğТtТm vОrНТrОМОktТr. EllТ ЛТn () НОn fКгlК вОtТm vКr vО Ģu КnК kКНКr vОrТlОn pКrК sКНОМО ТkТ ЛТnТnТn, вК НК Тlk вıl ТхТn вТrmТ ЛОĢtО ЛТrТnТnkТnТn, РТНОrТnТ sКğlКmıĢtır. En вКrНımК muСtКхlКrı vО Оn umut vОrТМТ olКnlКrı sОхmОk ТхТn Лüвük öгОn РöstОrТlmОktОНТr. TКЛТТ kТ, вКrНım хКlıĢmКlКrının вОtТmlОr Лölümü Оn КгınНКn ЛТrkКх вıl НКСК НОvКm ОtmОlТНТr, хünkü küхük вКĢtКkТ Лu хoМuklКrı…kКНОrlОrТnО РОrТ gönderemeyiz. 8. HКвırsОvОrlТk ТĢТnНО kОsТn ЛТr КmКМın olmКsı…büвük bir tatmin ve вardımdır. Bu sОvРТlТ вОtТm хoМuklКrın ЛТr vОвК НКСК fКгlКsının РОхТМТ olКrКk ОvlКt edinilmesi, ЛТrОвlОrО, kТlТsОlОrО vО öгОllТklО НО PКгКr okullКrınК vО GОnхlОr Topluluğu'nК ТНОКl ЛТr КmКх sunmКktКНır… KОnНТlОrТ Лüвük ЛТr mОЛlКğ vОrОmОвОn pОk хok kТĢТ, КrkКНКĢlКrı КrКsınНК küхük ЛТr kТĢТsОl хКЛКвlК ЛТr вК НК НКСК fКгlК вОtТm хoМuğК НОstОk olmКk ТхТn РОrОklТ mТktКrı toplКНı Dikkat. – AМı хОkОn ErmОnТlОrО ulКĢmКsı vО fКвНК sКğlКmКsı КmКхlКnКn pКrК, СТхЛТr koĢulНК ErmОnТlОrО vОвК "Лu КmКх ТхТn” хКlıĢtığını söвlОвОnlОrО ОlНОn verilmemeli, direkt olarak, sadece, hemen makbuz gönderecek olan, uygun yetkili sКвmКnК РönНОrТlmОlТНТr… ErmОnТ вОtТmlОrО вКrНım toplКmК КmКМıвlК вКгılmıĢ olКn Лu kТtКp ТхОrТsТnНО BКвКn SСКttuМk‟un вКгısınК РОlОЛТlОМОk olКn вКrНımlКrı КrtırmКk ТхТn вОr vОrТlmТĢtТr. ВКгısı ТхОrТsТnНО BКвКn SСКttuМk ErmОnТ olКвlКrınНКn ЛКСsОttТktОn sonrК kКвıplКrın хokluğunК НОğТnТr. ĠСtТвКхlКrın fКгlКlığı üгОrТnНО Нurur vО НıĢКrıНКn РОlОn ЛКğıĢlКrın UrfК‟НКkТlОr ТхТn НОğОrТnТ КnlКtır. AnМКk ЛurКНК sКвılКrНКkТ tutКrsıгlık вТnО kКrĢımıгК хıkmКktКНır. BТr önМОkТ UrfК‟НКkТ olКв Рününü КnlКttığı вКгısınНК olКrКk vОrТlОn kТlТsОНО ölНürülОnlОrТn sКвısı SСКttuМk‟un Лu mОtТnТ ТхОrТsТnНО olКrКk ТfКНО edilmektedir. Büвük ve müreffeh olan bu şehir, İngiliг Konsolosu Baв Fitгmaurice‟in 8,'den faгla kişinin katledildiğini tahmin ettiği iki katliamla korkunç bir şekilde acı çekti. оç bin kişi, sığındığı büвük taş kilisede kılıç ve ateşle korkunç bir şekilde öldü. İhtiвaçlarımıг çabuk bitmeвecek. Baгen, ıstırap bitmeden önce, вurtdışının hevesinin geçeceğinden korkuвoruг; ama 'kaвgı' biгi вasaklanmışken ve tanımadığımıг kişilerin sevgi dolu şefkatini üгerimiгdeвken neden böвle korkalım Greene, Wards, s Co i a “hattu k, Oo fa, Ce t al Tu ke , The Wards of Christendom, National Armenian Relief Committee, New York, , s Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat BКвКn SСКttuМk вКгısınНК вКpılКМКk вКrНımlКrın nО kКНКr РОrОklТ olНuğunНКn ЛКСsОttТktОn sonrК вКrНım вКpКМКk olКn kТĢТlОrТ ОtkТlОmОk vО pКrКnın Нoğru ellere ulКĢКМКğını vurРulКmКk ТхТn, вКrНımlКrı Кlıp НКğıtmКklК РörОvlТ komТtОНОkТ kТĢТlОrТn, ТвТ kКlplТ, nОfsТnО uвmКвКn, Нürüst kТĢТlОr olНuğunu söвlОr. Resim 8: “Rahip Hagop Abouhaвatian: Urfa‟da Ermeni Papaг, 27 Aralık ‟da Türklerce öldürüldü.” KТtКptК вОr КlКn вКгısının вКn tКrКfınК pКpКг HКРop AЛouСКвКtТКn‟ın resmi konulmuĢ vО rОsmТnТn КltınК “27 ArКlık ‟НК TürklОrМО ölНürülНü” ТfКНОsТ вОr КlmıĢtır. GОlОn вКrНımlКrın kТĢТlОrО НОğТl komТtОНОkТ РörОvlТ sКвmКnК вКpılmКsı СususunК önem vermТĢlОrНТr. Bu tОkrКr BКвКn SСКttuМk‟un вКгısının вОr КlНığı kТtКptК öгОllТklО ЛОlТrtТlmОktОНТr. Bu КmКхlК olКМКk kТ BКвКn SСКttuМk вКгısının ТхОrТsТnНО “UrfК‟НКkТ СКlkımıгın КvuМunК pКrК konmКНı” НТвОrОk, вКrНımlКrın РОrОktТğТ РТЛТ вКpılНığının vО ErmenilerТn вКrНım sırКsınНК rОnМТНО ОНТlmОНТklОrТnТn НО РКrКntТsТnТ vОrmОktОНТr. кoğunda verilen вardımın kullanımında çok tuhaf bir hamiвet var, bence bu üç nedenden kaвnaklanıвor: Birincisi, kalpler ateşte eritildi, sertleşmedi; ikincisi, en başından beri komitemiгde mükemmel adamlarımıг vardı, sadece işle uğraşmak Shattuck, Oorfa, s U fa da P otesta e aati i aşı da ulu a Ermeni Papaz. Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA niвetinde olan ve nefsine uвmaвan; üçüncüsü, Urfa'daki halkımıг aşırı вardımdan dolaвı гarar görmedi ve avuçlarının içine para konmadı. кok müteşekkirler. Nakış işleвen kadınlarımıгın saвısı şimdi ‟den faгla. [Nakış işlemek] onları hem гihinsel olarak meşgul ediвor hem de geçim kaвnağı sağlıвor. Bu gün itibariвle (saвımıг artıвor) вetimhanenin üç bölümünde göгetimimiг altında kişi var. dul ve вetime вardımlarımıг halen devam ediвor. Aralıksıг dualarınıг için вalvarıвoruг. “Misyoner Endüstriyel Eğitimi” “‟tО vuku ЛulКn ErmОnТ ТsвКnınНКn sonrК AmОrТkКlı MТsвonОrlОr, CorТnnК SСКttuМk önМülüğünНО ОkonomТk вönНОn ErmОnТlОrО НОstОk olmКk ТхТn UrfК‟НК sКnКвТ mОktОЛТ vО sКnКt okulu НК КхmıĢlКrНır.” Margaret E. Burton, Şark‟ın Kadın İşçileri (Women Workers of the Orient) ЛКĢlıklı kТtКЛınНК mТsвonlКrın ОnНüstrТвОl fККlТвОtlОrТnНОn ЛКСsОНОr vО CorТnnК SСКttuМk‟un Лu konuНК ЛТr önМü olНuğunu Ģu söгlОrlО КktКrır: Misyonun endüstriyel tesisleri nispeten вakın geçmişe aittir ve genellikle ani ve acil bir ihtiвaca cevap olarak ortaвa çıkmıştır. Bunlardan bir tanesi, örneğin, cesur bir misвoner olan Baвan Corinna Shattuck‟un inisiвatifi ile inşa edilen Urfa'daki çalışmadır…Ermeni erkeklerin acımasıг „katliamı‟, bir diгi kadın ve çocuğu kederli, muhalif ve çaresiг bırakmıştı…misвon istasвonlarına gelip вardım istediler. Dünвanın birçok вerinden geçici вardım geldi…ancak bu eğitimsiг ve çaresiг kadınların kendilerini ve çocuklarını desteklemelerini sağlaвacak türden daha kalıcı вardımlara ihtiвaç vardı. Sonra Baвan Shattuck ortaвa çıktı…Hristiвan erkek nüfusundan arta kalan kenti, kadın endüstrilerinin вoğun bir kentine dönüştürdü…Tüm hikaвe bir peri masalı gibi. Başlangıç misвon evinde вapıldı. Kıгlar yurdundaki küçük bir odada, on dört ile kırk вaşları arasında kadın ve kıгlar nakış вapmaвa başladı. Başka bir odada diğerleri mendil ve ince dantel kenarları вaptı. Baвan Shattuck şahsen her şeвi denetledi. кalışmaвı planladı ve birkaçına öğretti. нğrettikleri diğerlerine öğretti ve biten her parçaвı denetledi, iвi вapılmadıвsa göгden geçirilme emri verdi. Bu küçük başlangıçtan on вıl sonra, on altı bin düгine mendil her вıl Baвan Shattuck'un misвonundan ihraç ediliвordu ve kadın, mendil ve nakış işinde iş ve kendine destek buluвordu. Endüstri Urfa‟dan komşu kasabalara вaвıldı…Germüş…Severek, Adıвaman CorТnnК SСКttuМk‟un ОnНüstrТвОl ОğТtТm ТхТn вılınНК kКlОmО КlНığı “MТsвonОr EnНüstrТвОl EğТtТmТ” (MТssТonКrв InНustrТКl TrКТnТnР) ЛКĢlıklı вКгısı The Missionary Review of the World ТsТmlТ НОrРТnТn on ЛОĢТnМТ МТlНТnТn НokuгunМu sКвısınНК Shattuck, Oorfa, s Turgut, Ta zi at ta , s. Margaret E. Burton, Women Workers of the Orient, The Central Committe on the United Study of Foreign Missions, West Medford, Mass., , s. Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat вОr КlmıĢtır. Bu вКгısınК SСКttuМk nОНОn sКnКвТlОrТn РОlТĢТmТnТ tОĢvТk ОtmОk ТхТn НКСК fКгlК mТsвonОrО sКСТp НОğТlТг sorusunu sorКrКk vО МОvКЛını vОrОrОk ЛКĢlКr. Şu soru baгen sorulmaktadır: "Neden вabancı misвon topraklarında, evanjeliгasвon aracı olarak sanaвilerin gelişimini teşvik etmek için, ABD‟den- kadın ve erkek- daha faгla misвonere sahip değiliг?” Cevap şu: İlk olarak, вakın гamana kadar Amerikan misyon alanlarıвla bağlantılı olarak böвle faгla bir istek olmadı. İkincisi, tek başına İncil‟in dünвanın tek ihtiвacı olduğu вaвgın görüşü- veвa İncil verildiğinde diğer tüm гorlukların derhal çöгüleceği düşüncesi CorТnnК SСКttuМk Лu вКгısınНК “ErmОnТ ırkının lТНОrlОrТ olКrКk ОğТtmОk üгОrО” kОnНТlОrТnО vОrТlОn вОtТmlОr vО kКНınlКr ТхТn sКğlКНıklКrı ОnНüstrТвОl ОğТtТm СКkkınНК ЛТlРТ vОrmОktОНТr. UrfК‟НКkТ kıг хoМuklКrının ОğТtТmТ КlРısının хok fКrklılКĢtığını, Кrtık СОr fırsКt ЛulКn ОrkОk vОвК kıг хoМuğunun НКСК вüksekokullarda okuma arzusu içinde olНuğunu söвlОr. EnНüstrТlОrТn РОlТĢТmТnТn ОntОlОktüОl ТlОrlОmОвО КвКk uвНurКmКНığını ЛОlТrtТr. нğrОtmОn olКrКk вОtТĢtТrТlmТĢ olКn kОnНТsТnТn Лu хoМuklКrК Оl ТĢТ (mКnuОl) ОğТtТmТnТ vОrmОsТnТn гorluğunНКn ЛКСsОНОr. BТr вОtОnОk kКгКnНırılКn kКНın vО kıг хoМuklКrının pКrК kКгКnır НurumК РОlНТğТnТ, КnМКk ОrkОklОrlО ТlРТlТ olКrКk Лu вОtОnОklОrТn хОĢТtlОnНТrТlmОsТ vО КrttırılmКsı konusunНК uгmКn ОrkОk ОlОmКn sıkıntısının olНuğunu ЛОlТrtТr. AвrıМК, ErmОnТ kКНınlКrın üstlОrТnНОkТ вükün, onlКrın хКlıĢКЛТlТвor olmКsı vО ОĢlОrТnТn ТĢ ЛulКmıвor olmКsı sОЛОЛТвlО ТkТвО kКtlКnНığını КktКrır. ĠĢ вüklОrТnТn хok Кğır olmКsı sОЛОЛТвlО вКrНım ТstОğТnНО ЛulunКrКk вКгısını sonlКnНırır. Şimdi, hiç birinin, İncil‟in вaвılmasını en önemli işi olarak gören misyoner kadar değerli olmadığı oldukça doğrudur; ama onun вaвılma вöntemleri değişebilir. кok değil bir düгine вıl önce, burada, Urfa‟da, kıг çocuklarına вönelik genel eğitim tahmini, kıгını okula göndermeвe гorlandığında "Aritmetik ona kurtuluş yolunda вardım edecek mi?" sorusunu soran, bir anneninkiвle aвnıвdı. Güdülendirildiğinde, sadece genel eğitim arгusu değil, ama вüksek eğitim arгusu da o kadar arttı ki, onları taşıвacak olan kanatlar olarak ne гaman altın veвa gümüş bulsalar genç erkek ve kıгlar kolejlere akın ediвorlar. Ama heвhat endüstrilerin gelişimi entelektüel ilerlemeвe aвak uвdurmadı ve birçok durumda вükseköğretim вabancı fonlar ile devam ettirilmek гorunda. Kitap вa da kalem aracılığıвla işsiг bırakılan вüksek eğitimli kişilerin durumu daha acıklı. Diğer bir deвişle,…[onlar] öгel istihdam için eğitilmişlerdir. Baгı Avrupa misвonlarımıгın daha önceleri kabul ettikleri baгı şeвlere, вani, genelde el işi eğitiminin önemli bir faktör olduğunu….fark etmeвe başlıвoruг. Bu doğrultuda, Ermeni ırkının liderleri olarak eğitmek üгere biгe verilen вetimler için вardım istiвoruг. нrneğin, kendimiгi, burada Urfa'da, diğer Amerikalılardan dört gün uгaklıkta, sadece Co i a “hattu k, Missio a I dust ial T ai i g , The Missionary Review of the World, C, S. 9, й lül , s. . Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA iki kadın, daha faгla вa da aг pratik вetenekle… (“Вankee marifetiвle” ifade edebilir), ancak okul işinde eğitilmiş öğretmenler olarak gönderilmiş halde kendimiгi buluвoruг. Biг iki kadın, ikimiгde okul işinde bulunduk ve çeşitli sorumluluk biçimlerinin baгılarında вa da hepsinde вer aldık: doğrudan sınıf çalışması, okulların denetimi, Protestan topluluğu için okul вönetim kurulu üвeleri вa da ile öğrencinin başında karışık Protestan ve Gregorвen okullarında üвe. Aвrıca, Paгar okullarında, Hristiвan вapma çalışmasında ve İncil kadınları aracılığıвla evanjelistik çalışmalarda, düгenli ve sistematik olarak evlerde iki вüг elli ile üç вüг arası kişiвe eğitim vermede sınırsıг işe sahibiг… marangoгluk, aвakkabıcılık, demircilik ve dokuma işleri için atölвe çalışmalarımıг da var… Вetim oğlanlarımıгın çıkarlarını koruвacak вetenekli bir Amerikalı erkeğin öгlemini duвuвoruг…El işi eğitimde uвgun misвoner lidere sahip olsak… Geçtiğimiг вedi вıl boвunca açlık baskısı вoluвla geliştirdiğimiг iğne işi ile bu şehirde sekiг вüгe вa da daha faгlasına verilen istihdam ile kıгlar ve kadınlar için sorun çöгülüвor. Mendil işinde hünerli olan evlenmiş kıгlarımıгdan baгılarının, eşlerinin uгun süredir işsiг olduğunu… söвleвerek işe dönmesi çok acı verici… eğitimin öгellikle kıг çocuklarına вönelik olarak kısıtlanması ve sonuç olarak vasıflı işçilerin çift вükleri taşıması gereken anneler olması gerekir mi? Erkekler ve gençler için biгimle çalışmak üгere kim bulunacak? Sonuç CorТnnК SСКttuМk вКгılКrınНК vО BoКrН‟К РönНОrНТğТ rКporlКrınНК ErmОnТlОr vО onlКrın sТвКsТ fККlТвОtlОrТ СКkkınНК ЛТr tКkım ЛТlРТlОr vОrТr. MОtТnlОrТnНО kullКnmıĢ olНuğu НТl КвrıĢtırıМıНır. TürkТвО‟НО вКĢКmıĢ olНuğu вıllКr ТхОrТsТnНО tКnık olНuğunu söвlОНТğТ ErmОnТ kКlkıĢmКlКrınК kКrĢı OsmКnlı DОvlОtТ‟nТn КlНığı tОНЛТrlОrТ, ТstТsnКsıг, СОp „kКtlТКm‟ olКrКk РöstОrТr vО ErmОnТlОr lОСТnО önвКrРılı ЛТr tКvır sОrРТlОr. DТnТ ТnКnМın Рüхlülüğü, AmОrТkКn хıkКrlКrınК СТгmОt ОtmОk, propКРКnНК вКpmКk, ТвТlТksОvОr Рörüntü КltınНК вКptığı вКrНımlКrНК КвrıĢtırıМı vО ЛölüМü misyonerlik faaliyetlerinde bulunmak Amerikan Board misyoneri CorinnК SСКttuМk‟un НТğОr mТsвonОrlОrНО НО ЛulunКn öгОllТklОrТnНОnНТr. AmОrТkКn kКвnКklКrınНК kКНın mТsвonОrlОr КrКsınНК хok Квrı ЛТr konumНК tutulКn vО mТsвonОrlТk хКlıĢmКlКrınНК örnОk olКrКk РöstОrТlОn BКвКn SСКttuМk, хКlıĢКnı ЛulunНuğu mТsвonОr örРütün ЛölРОвe ve ĢОСrО РöstОrНТğТ ТlРТ vО КlКkК ТlО ĢОkТllОnmТĢ, вКгНıklКrı vО вКptıklКrıвlК ТхТnНО вКĢКНığı ErmОnТ toplumunu ülkОsТnТn хıkКrlКrı НoğrultusunНК НönüĢtürmüĢtür. Onun UrfК‟вК РОlТĢТnНОn sonrК MüslümКnlКr vО ErmОnТlОr КrКsınНКkТ РОrРТnlТklОr КrtmıĢ, вКгmıĢ olНuğu ОsОrlОrТnНОkТ tКrКflı, ОksТk vО kТmТ гКmКnНК вКnlıĢ КnlКtım onun КmКМınК ulКĢmКsını sКğlКrkОn, вОnТ nОsТllОr üгОrТnНО kТn vО nОfrОtТn НОvКm ОtmОsТnО nОНОn olmuĢtur. SКНОМО Лu хКlıĢmКНК ТnМОlОnОn vО fКrklı гКmКnlКrНК Shattuck, Missionary, s. Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat kКlОmО КlmıĢ olНuğu вКгılКrınНКn ЛТlО vОrНТğТ rКkКmlКr КrКsınНКkТ tutКrsıгlık vО КвrıĢtırıМı НТl kullКnımı kolКвlıklК РöгlОmlОnОЛТlmОktОНТr. KAYNAKÇA BARTON, JКmОs L. “OnО HunНrОН ВОКrs of AmОrТМКn ForТОРn MТssТons: An IntОrprОtКtТon”, The North American Review, V. , N. , , pp. BARTON, James L. Survey of the Fields, With a Look Backward, ABCFM, Congregational House, Boston, BURTON, Margaret E. Women Workers of the Orient, The Central Committe on the United Study of Foreign Missions, West Medford, Mass., Constitution, Laws, and Regulations of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Crocker and Brewster, Boston, кOBAN DнġKAВA, Füsun “AmОrТkКn BoКrН vО MТsвonОr CorТnnК SСКttuМk‟un UrfК FККlТвОtlОrТ”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, C.5, S. 14, MКвıs , s. EKĠNCĠ AЛНullКС - ĠsmКТl Asoğlu, “UrfК‟НК BТr HrТstТвКn KКНın MТsвonОr: Corinna Shattuck ve FaaliвОtlОrТ”, Osmanlı Urfası. C.1 Ed. Abdullah Ekinci, Urfa Okulu ВКвınlКrı, ġКnlıurfК, , s. FSU Pioneers, Corinna Shattuck Missionary Heroine in Turkey seafoodplus.info?page=4 E.T GREENE, Frederick Davis, The Wards of Christendom, National Armenian Relief Committee, New York, GREENE, Frederick Davis, Armenian Massacres and Turco Grecian War, American Oxford Publishing, Philadelphia, GREENE, Joseph K., Leavening the Levant, Pilgrim Press, Boston, GоNDоГ, MustКfК “OsmКnlı Son DönОmТnНО EğТtТm RОformlКrı vО UrfК‟вК ВКnsımКlКrı ()”, Medeniвetler Beşiği Orta Doğu ve Şanlıurfa Uluslararası Sempozyum Bildirileri, MКвıs , ġКnlıurfК VКlТlТğТ ВКвınОvТ, ġКnlıurfК, , s. Handbook for Missions and Missionaries of the Amerikan Board of Commissioners for Foreign Missions, JOHNSON, Mrs. JКmОs G., “CorТnnК SСКttuМk”, Life and Light for Woman, АomКn‟s BoКrН of MТssТons, C. 27, FrКnk АooН, Boston, KARAKAġ, NurТ, “ErmОnТ MОsОlОsТ vО AmОrТkКlı MТsвonОrlОr” Türkler ve Ermeniler: Tarih Boyunca Türk-Ermeni İlişkileri, Marmara Üniversitesi, , seafoodplus.info misyonerler/ Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA E.T.: KUTKAN, Özlem, Osmanlı Anadolu‟sunda Bir Protestan Misвonu: Urfa ( ), (HКМОttОpО оnТvОrsТtОsТ SosвКl BТlТmlОr EnstТtüsü, ВКвımlКnmКmıĢ DoktorК Tezi), Ankara, Life and Light for Woman, C. 3, S. 11, KКsım Manual for Missionary Candidates and for Appointed Missionaries Before Entering Their Fields, revised edition, Congregational House, Boston, PEABODY, Emily Clough, Corinna Shattuck: Missionary Heroine, The АomКn‟s Board of Missions of the Interior press, Chicago, Illinois PEABODВ, EmТlв ClouРС, “CorТnnК SСКttuМk-MТssТonКrв HОroТnО of OorfК”, Lives Worth Living-Studies of Women, Biblical and Modern, Especially Adapted for Groups of Young Women in Churches and Clubs, University of Chicago Press, Illinois , s. Reformed Presbyterian Church, Herald of Mission News, C, S.4, New York, Nisan Report of America‟s Relief Eбpedition to Asia Minor Under the Red Cross, Washington DC. REVOLVВ, “CorТnnК SСКttuМk”, seafoodplus.info?s=Corinna%20Shattuck RUSSELL, RosОmКrв, “InsТРСts Тnto tСО SОМonН EбpОНТtТon of tСО AmОrТМКn RОН Cross Тn ”, EНаКrd Morris Wistar Archive – USA seafoodplus.info ET: SHATTUCK, CorТnnК, “MТssТonКrв InНustrТКl TrКТnТnР”, The Missionary Review of the World, C, S. 9, Eylül , s. SHATTUCK, CorТnnК, “TСО MКssКМrО Кt UrfК”, Armenian Massacres and Turco Grecian War, American Oxford Publishing, Philadelphia, , s. SHATTUCK CorТnnК, “OorfК, CОntrКl TurkОв”, The Wards of Christendom, National Armenian Relief Committee, New York, , s SHATTUCK, CorТnnК, “OurfК‟s StrООts DвОН CrТmson”, [UrfК‟nın CКННОlОrТ KКn KırmıгıвК BoвКnНı] The San Francisco Call, PКгКrtОsТ, ġuЛКt 17, The Beacon: A Monthlв Magaгine Devoted for the Interests of the Blind, “A Аorker for the Blind”, C.4, S, Ekim The Missionary Herald, C. , S. 3, Mart The New York Times, “TСОsО Turks КrО HОroОs: ProtОМtОН MТss CorТnnК Shattuck, an American, from a Mob -- MТnТstОr TОrrОll PrКТsОs TСОm”, 24 ġuЛКt TORUN, ĠsСКk “KКpТtКlТгmТn Гorunlu ġКrtı „ProtОstКn AСlКk‟”, C.о. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C. 3, S. 2, , s. Ede iyat, Eğiti , Sa at ve İktisat TURGUT, BКСКttТn, “TКnгТmКt‟tКn CumСurТвОt‟О AmОrТkКn BoКrН MТsвonОrlОrТnТn UrfК‟НКkТ FККlТвОtlОrТ”, Cumhuriвet оniversitesi İlahiвat Fakültesi Dergisi, C, S.1, , s. ВETKĠNER, CОmКl, “ĠstКnЛul‟НК ЛТr CОmККtТn DoğuĢu: АТllТКm GooНОll vО AmОrТkКn ProtОstКn MТsвonu”, Akademik Orta Doğu, C.3, S.1, s ВURDAKUL, ĠlСКmТ, “UrfК‟НК ErmОnТ OlКвlКrı vО 29 ArКlık VКkКsı ( )”, Bilecik Şeвh Edebali оniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.1, S.1, ArКlık , s ВоCEL, ĠНrТs, “BТr MТsвonОrlТk UвРulКmКsının TОorТsТ vО PrКtТğТ: UrfК Amerikan Körler Okulu ()”, Cumhuriвet Tarihi Araştırmaları Dergisi, C.7, S. 14, , s. Dr. Öğr. Üyesi Füsu ÇOBAN DÖŞKAYA
годыобширной практики
тысячидовольных клиентов
сотниучеников по всей России
ART LINE учебный центр в Бердске.
Мы делаем людей счастливыми!
Мы помогаем своим клиентам стать ещё более привлекательными и выглядеть безупречно в буквальном смысле круглосуточно. Наше главное направление перманентный макияж, поэтому если Вы мечтаете о перманентной красоте – добро пожаловать в ART LINE.
Татуаж бровей, век, губ – все эти услуги выполняются на высоком уровне, о чем свидетельствуют многочисленные отзывы гостей студии. Вопрос о выборе техник всегда решается индивидуально, мы учитываем характер кожи, тип внешности, и конечно личные пожелания, главным принципом служит подбор целостного гармоничного образа, а не одной отдельной зоны. Безусловно наш главный ориентир в работе – естественность!
Все работы выполняются аппаратом премиум-класса Long-Time-Liner (Германия).
Большинство профессионалов татуажа начинают свой путь изучения с аппаратного татуажа, потому что ручной татуаж более требовательный и сложный вид перманентного макияжа. А после изучают мануальный.
Сделайте себе идеальные
брови, губы или глаза
Мы оказываем весь спектр услуг по перманентному макияжу
Наши мастера имеют высокую квалификацию, которую регулярно повышают на различных мастер-классах. Ведь технологии не стоят на месте. Мы постоянно внедряем последние достижения медицины в области перманентного макияжа и не только. Каждый клиент для нас уникален, наша цель - создать гармоничный образ в целом, а не проработать отдельную зону.
Посмотреть все услуги
Школа-студия Art Line одна из немногих школ перманентного макияжа в России, которая имеет лицензию Министерства Образования РФ.
Программа обучения аккредитована государственным органом и, после прохождения курса, вы получите сертификат, номер которого заносится Единый реестр.
Это дает вам:
Сертификат, который имеет юридическую силу и может быть подтверждающим документом о вашем образовании.
Обучение по стандартам Минобразования РФ.
Уверенность в качестве образования.
М.М. КЭРУЛЫ
Учебное пособие
КАЗАНЬ
УДК ʹ36
ББК
К98
Печатается по рекомендации
Ученого cовета Института международных отношений
Казанского (Приволжского) федерального университета в рамках
реализации Федеральной целевой программы по подготовке специалистов
с углубленным знанием истории и культуры ислама
Рецензенты:
кандидат филологических наук, доцент А.Р. Рахимова;
кандидат филологических наук, доцент А.М. Тузлу
Кэрулы М.М.
К98 Начальный курс грамматики турецкого языка: учeбное пособие /
М.М. Кэрулы. – Казань: Изд-во Казан. ун-та, – с.
ISBN
УДК ʹ36
ББК
ISBN
1
Hengirmen M. Türkçe Öğreniyoruz. Ankara. S.
4
за гласными заднего ряда (ненебными: a, ı, o, u) – только гласные за-
днего ряда.
Например: açık (открытый), adım (шаг), barış (мир), bilezik (брас-
лет), eğitim (образование), üzüm (виноград). Данный принцип не со-
блюдается в некоторых словах исконно тюркского происхождения
(anne – мама, elma – яблоко), заимствованиях (pilot – пилот, seyahat –
путешествие) и сложных словах (akciğer – легкие, başkent – столица).
Также принципу небного притяжения не подчиняются семь аффик-
сов (-yor, -ken, -ki, -leyin, -(i) mtrak, -daş, -gil).
2. Принцип небно-губного притяжения.
Этот принцип состоит в том, что за неогубленными гласными (a,
e, ı, i) могут следовать только неогубленные (a, e, ı, i), а за огубленны-
ми – либо узкие огубленные (u, ü), либо широкие неогубленные (a,
ı)1. В обобщенном виде данный принцип можно представить следу-
ющим образом:
a → a, ı (anlam – смысл, açık – открытый)
e → e, i (elemek – просеивать, eğitim – образование)
ı → a, ı (ısmarlamak – заказывать, ısınmak – греться)
i → e, i (izlemek – смотреть, izin – разрешение)
o → a, u (oynamak – играть, okul – школа)
ö → e, ü (öğretmen – учитель, öğüt – наставление)
u → a, u (uyanmak – просыпаться, uyku – сон)
ü → e, ü (ürkek – пугливый, üzüm – виноград).
Принцип небно-губного притяжения нарушается в некоторых ис-
конно турецких (yağmur – дождь, tavuk – курица, kavurmak – обжари-
вать) и заимствованных словах (radyo – радио, televizyon – телевизор,
otobüs – автобус).
При добавлении аффиксов к словам, в которых нарушается прин-
цип небно-губного притяжения, согласование гласных аффиксов идет
по последней гласной букве в слове: konsolos (консул)→konsolosluk
(консульство) →konsoloslukta (в консульстве).
3. Закон гармонии согласных.
В турецких словах идущие подряд две согласные согласуются
по звонкости. Это имеет значение при выборе аффиксов. Если ос-
1
Кузнецов П.И. Учебник турецкого языка: начальный курс. М.,
5
нова слова заканчивается на звонкую согласную, то выбирается аф-
фикс, начинающийся со звонкого согласного, и наоборот. Это назы-
вается гармонией согласных (или уподоблением согласных): aç-tı-m
(открыл), aç-tır-dı-m (попросил открыть), aç-tır-ıl-dı (был открыт).
4. Ударение.
Для большинства турецких слов характерно ударение на по-
следнем слоге. Ударение не на последнем слоге встречается в заим-
ствованных словах (bánka – банк, eféndi – господин, tiyátro – театр,
lokánta – ресторан) и географических названиях (Rúsya – Россия,
Páris – Париж, Ánkara – Анкара, Danimárka – Дания). При присоеди-
нении аффиксов ударение перемещается на последний слог: çocúk →
çocuğún → çocuğundá → çocuğundakí → çocuğundakiné. Однако не-
которые аффиксы в турецком языке являются безударными. В словах,
содержащих данные аффиксы, ударение падает на предшествующий
им слог.
6
• ÜNİTE I •
MERHABA!
ЗДРАВСТВУЙТЕ!
TÜRK ALFABESİ
ТУРЕЦКИЙ АЛФАВИТ
В современном турецком алфавите 29 букв, причем каждому зву-
ку соответствует буква:
Aa Bb Cc Çç Dd Ee Ff Gg ğ Hh Iı İi Jj Kk Ll Mm Nn Oo Öö Pp Rr Ss
Şş Tt Uu Üü Vv Yy Zz
ОСОБЕННОСТИ ПРОИЗНОШЕНИЯ
7
p [p] как рус. П
r [r] как рус. Р, но не такой раскатистый, нередко имеет
«ш»- или «ж»-образный призвук
s [s] как рус. С
ş [ʃ] мягче рус. Ш
t [t] как рус. Т
u [u] как рус. У
ü [y] как татар. Ү
v [v] как рус. В
y [j] как рус. Й
z [z] как рус. З
8
İyi akşamlar ( – ) (Добрый вечер!)
İyi geceler ( – …) (Спокойной ночи!)
9
Silver: Senin adın ne? (Как тебя зовут?)
Albert: (Benim adım) Albert. Senin adın ne? ((Меня зовут) Aльберт,
а тебя как зовут?)
Silver: (Benim adım) Silver. Memnun oldum. ((Меня зовут) Силь-
вер. Очень приятно.)
Albert: Ben de memnun oldum. (Мне тоже приятно.)
Silver: Nerelisin? (Откуда ты?)
Albert: Rusyalıyım. Peki, sen nereden geldin? (Я из России. А ты
откуда?)
Silver: Ben Arnavutluk'tan geldim. (Я из Албании.)
Albert: Tamam, sonra görüşürüz. (Хорошо, увидимся.)
Silver: Görüşürüz. (До свидания.)
10
Bu kim (dir)? Bu doktor(dur). Кто это? Это доктор.
Bunlar ne (dir)? Bunlar kalem (dir). Что это за предметы? Это
ручки.
Bunlar kim (dir)? Bunlar öğrenci (dir). Что это за люди? Это
ученики.
BURASI NERESİ?
ЧТО ЭТО? (ДЛЯ ОБОЗНАЧЕНИЯ МЕСТНОСТИ)
1. Burası neresi? 2. Şurası neresi? 3. Orası neresi?
Burası İstanbul. Şurası İzmit. Orası park.
Что это за место? Что это за место? Что это за место?
Это Стамбул. Это Измит. Это парк.
ÇOĞUL EKİ
ОКОНЧАНИЕ МНОЖЕСТВЕННОГО ЧИСЛА
В турецком языке множественное число именных частей речи об-
разуется путем прибавления окончания -lar/ -ler.
11
'-MI' SORU EKİ
ВОПРОСИТЕЛЬНАЯ ЧАСТИЦА «ЛИ»
Для того чтобы построить вопросительное предложение необхо-
димо прибавить частицу “mi” к предложению в изъявительном на-
клонении.
a, ı => mı?
e, i => mi ?
o, u => mu?
ö, ü => mü?
Bu dolap mı? Это шкаф?
Evet, dolap. Да, это шкаф.
12
• ÜNİTE II •
NEREDE NE VAR?
ЧТО? ГДЕ?
13
пользуется для обозначения времени: masada (на столе), saat altıda
(в шесть часов).
a, ı, o, u => -da
e, i, ö, ü => -de
Окончание -da подчиняется закону гармонии согласных. Если
последняя буква склоняемого слова – глухая согласная, то это слово
присоединяет к себе -ta/-te, если звонкая – -da/-de.
Слово в местно-временном падеже отвечает на вопросы kimde?
(у кого?), nerede? (где?), nede? (на чем?). Местному падежу в русском
языке соответствуют: предложный падеж с предлогами «в, на, при»,
родительный падеж с предлогом «у».
Ударение в слове в любом падеже переходит на падежное окон-
чание.
Nerede?
1. Kalem nerede? – Kalem masada.
2. Okul nerede? – Okul Vezneciler'de.
3. Öğretmen nerede? – Öğretmen sınıfta.
Kimde?
1. Kitap kimde? – Kitap Mehmet'te.
2. Para kimde? – Para Ayça'da.
3. Silgi kimde? – Silgi bende.
14
Öğretmen okulda mı?
– Evet, öğretmen okulda.
– Hayır, öğretmen okulda değil.
1. Defter çanta?
2. Ahmet ev?
3. Yumurta sepet?
4. Elma dolap?
5. Öğrenci sınıf?
6. Balık akvaryum?
VAR, YOK
ЕСТЬ / НЕТ
Sokakta lamba var. Sokakta lamba yok.
Bahçede çiçek var. Bahçede çiçek yok.
Sepette yumurta var. Sepette yumurta yok.
SAYILAR
ЧИСЛА
0 sıfır ноль 11 on bir одиннадцать yüz сто
1 bir один 12 on iki двенадцать yüz bir сто один
2 iki два 13 on üç тринадцать iki yüz двести
3 üç три 20 yirmi двадцать bin тысяча
4 dört четыре 30 otuz тридцать bin on тысяча десять
5 beş пять 40 kırk сорок iki bin две тысячи
6 altı шесть 50 elli пятьдесят 10 on bin десять тысяч
7 yedi семь 60 altmış шестьдесят iki yüz bin двести тысяч
8 sekiz восемь 70 yetmiş семьдесят 1 milyon миллион
9 dokuz девять 80 seksen восемьдесят 1 milyar миллиард
10 on десять 90 doksan девяносто
15
Следует помнить, что в турецком языке существительное с чис-
лительным употребляется обычно в единственном числе: üç öğrenci
(три ученика).
Если существительное имеет при себе определения, то числи-
тельное ставится, как правило, на первое место: iki küçük masa (два
маленьких столика).
Порядковые числительные образуются при помощи аффикса
-ıncı, -inci, -uncu, -üncü (после согласной основы) или -ncı, -nci, -ncu,
- ncü: birinci (первый), altıncı (шестой), onuncu (десятый), üçüncü
(третий).
KAÇ?
СКОЛЬКО?
“Kaç?” (сколько?) используется для обозначения количества,
цены и времени.
Örnek (пример):
1. Saat kaç? – Saat sekiz. (Который час? – Восемь часов.)
2. Tiyatro saat kaçta? – Tiyatro saat dokuzda. (Во сколько спек-
такль? – Спектакль в девять.)
3. Bir haftada kaç gün var? – Bir haftada yedi gün var. (Сколько дней
в неделе? – В неделе семь дней.)
4. Bir yılda kaç mevsim var? – Bir yılda dört mevsim var. (Сколько
времен года? – Есть четыре времени года.)
5. Sınıfta kaç öğrenci var? – Sınıfta 20 öğrenci var. (Сколько учени-
ков в классе? – В классе 20 учеников.)
6. Kaç yaşındasınız? – 30 yaşındayım. (Сколько вам лет? – Мне
30 лет.)
7. Bir tost kaç lira? – Bir tost 2 lira. (Сколько стоит тост? – Один
тост стоит 2 лиры.)
8. Telefon numaranız kaç? – Telefon numaram 12 (Ка-
кой ваш номер телефона? – Мой номер телефона 12 )
16
SAATLER
ЧАСЫ
60 saniye (60 секунд) = l dakika (одна минута)
60 dakika (60 минут) = l saat (1 час)
30 dakika (30 минут) = yarım saat (полчаса)
Tam saatler (ровное время)
= saat sekiz (время восемь)
Buçuk (половина): 30 dakika (30 минут)
= sekiz buçuk (восемь тридцать)
Çeyrek (четверть): 15 dakika (15 минут)
= saat on (время десять)
= on buçuk (десять тридцать)
= saat on iki (время двенадцать часов)
= on iki buçuk (двенадцать тридцать)
(y)a var
(y)ı geçiyor
= sekizi çeyrek geçiyor (пятнадцать минут девятого)
= onu çeyrek geçiyor (пятнадцать минут одиннадцатого)
= üçü yirmi geçiyor (двадцать минут четвертого)
= yediyi on geçiyor (десять минут восьмого)
17
2. Saat kaç? ()
3. Saat kaç? ()
4. Saat kaç? ()
5. Saat kaç? ()
6. Saat kaç? ()
KAÇTA?
ВО СКОЛЬКО?
Film kaçta başlıyor? Во сколько начинается фильм?
Sekizde. В восемь.
Yediye on kala. Без десяти семь.
Bir buçukta. В половине второго.
Üçü çeyrek geçe. В четверть четвертого.
Kuruluş tarihi:
Lozan Antlaşması 24 Temmuz
Cumhuriyetin ilanı 29 Ekim
1
sayımı. seafoodplus.info
18
1. Türkiye’nin nüfusu ne kadar?
2. Yüzölçümü kaç kilomerte kare?
ÜLKELER
СТРАНЫ
Ülke (страна) – millet (нация) –
dil (язык) – başkent (столица)
Almanya (Германия) – Alman (немец) – Almanca (немецкий) –
Berlin (Берлин)
Amerika (ABD) (Америка) – Amerikalı (американец) – İngilizce
(английский) – Washington (Вашингтон)
İngiltere (Англия) – İngiliz (англичанин) – İngilizce (английский) –
Londra (Лондон)
Kırgızistan (Киргизстан) – Kırgız Türkü (киргиз) – Kırgız Türkçesi
(киргизский) – Bişkek (Бишкек)
Macaristan (Венгрия) – Macar (венгр) – Macarca (венгерский) –
Budapeşte (Будапешт)
Rusya (Россия) – Rusyalı (россиянин) – Rusça (русский) – Moskova
(Москва)
Türkiye (Турция) – Türk (турок)– Türkçe (турецкий) – Ankara (Ан-
кара)
Suriye (Сирия) – Suriyeli (сириец) – Arapça (арабский) – Şam
(Дамаск)
KÜLTÜR KÖŞESİ
УГОЛОК КУЛЬТУРЫ
Türkiye Cumhuriyeti1
Türkiye Cumhuriyeti, kuzey yarım kürede, Asya ve Avrupa kıtalarının
birleştiği yerdedir. İstanbul'daki Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet
köprüleri, Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlar. Türkiye'nin üç tarafı
denizlerle çevrilidir. Kuzeyde Karadeniz, batıda Ege Denizi ve güneyde
Akdeniz ve kuzeybatıda bir iç deniz olan Marmara Denizi vardır.
1
Karaman N.N. Türkçe Konuşalım, Filiz Kitapevi. İstanbul, S.
19
Türkiye Cumhuriyeti, 29 Ekim tarihinde kurulmuştur. Türkiye
Cumhuriyeti demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir. İlk cumhur
başkanı Mustafa Kemal Atatürk'tür. Başkenti Ankara'dır. Resmî dili
Türkçe, para birimi Türk lirasıdır. Türkiye'nin nüfusu yaklaşık 76 milyon,
zölçümü ise km2 dir.
Турецкая республика
Турецкая республика – государство, расположенное в северном
полушарии Земли, в точке пересечения Азии и Европы. Стамбуль-
ские мосты Богазичи и Фатих Султан Мехмет соединяют Европу
и Азию. Турция омывается тремя морями: Черным, Средиземным
и Эгейским, а Мраморное море является внутренним морем страны,
важным водным путем, соединяющим Черное море со Средиземным.
Турецкая республика образовалась 23 октября года. Она являет-
ся демократическим, правовым государством. Первым президентом
был Мустафа Кемаль Ататюрк. Столицей государства является город
Анкара, государственным языком – турецкий. Официальная денеж-
ная единица – турецкая лира. Численность населения составляет око-
ло 76 млн человек, площадь государства – км2.
20
• ÜNİTE III •
NE YAPIYORSUNUZ?
ЧТО ДЕЛАЕТЕ?
ŞİMDİKİ ZAMAN
НАСТОЯЩЕЕ ВРЕМЯ
Данное время, как правило, используется для обозначения неза-
вершенного действия, продолжающегося в настоящем.
Если последняя буква основы глагола “а” или “e”, то при присо-
единении аффикса настоящего времени данные гласные сужаются,
т. е. переходят в гласные “ı”, “i”, “u”, “ü”.
“а” → “ı” (если предпоследняя гласная буква “а” или “ı”)
anlamak – anlıyor (понимать – понимает)
“a” → “u” (если предпоследняя гласная буква “o” или “u”)
oynamak – oynuyor (играть – играет)
“e” → “i” (если предпоследняя гласная буква “e” или “i”)
beklemek – bekliyor (ждать – ждет)
“e” → “ü” (если предпоследняя гласная “ö” или “ü”) söylemek –
söylüyor (говорить – говорит)
21
В глаголах gitmek и etmek, корень которых заканчивается на бук-
ву “t”, происходит озвончение и “t” переходит в “d”:
Seyretmek + yor = seyrediyor
Gitmek+yor = gidiyor.
22
geliyor musunuz?
geliyorlar mı?
23
2. Aşağıdaki tümceleri örnekteki gibi tamamlayınız.
(Заполните пропуски как в примере.)
1. Dilek her gün gazete oku
2. Biz hiç yalan söyle
3. Cemile ve Ayşegül Rusça bil
4. Biz yarın akşam sinemaya git
5. Ece hiç dondurma ye
6. Kardeşim gündüz hiç uyu
7. Ahmet hafta sonu voleybol oyna
Olumlu Soru (вопрос)
Örnek (пример):
1. Sen yarın pikniğe gidiyor musun?
3. Bu akşam ne yapıyorsun?
2. Özlem İngilizce biliyor mu?
4. Bebek şimdi uyuyor mu?
3. Aşağıdaki tümceleri örnekteki gibi tamamlayınız.
(Заполните пропуски как в примере.)
1. Duygu bilet al?
2. Sen güzel yemek yap?
3. Siz her gün kompozisyon yaz?
4. Onlar şimdi çalış?
5. Her sabah kahvaltı et?
6. Burak ile Özge bu yaz evlen?
7. Sen Türkçe bil?
8. Bebek her gün bir bardak süt iç?
Olumsuz Soru (вопрос «разве не…?»)
Örnek (пример):
1. Siz Türkçe anlamıyor musunuz?
2. Sen meyve yemiyor musun?
3. Onlar televizyon seyretmiyorlar mı?
4. Aykut Bey kahve içmiyor mu?
4. Aşağıdaki tümceleri örnekteki gibi tamamlayınız (Заполните
пропуски как в примере.)
1. Sen bana güven?
24
3. Berna hiç rejim yap?
5. Leyla İzmir’de çalış?
7. Sen Rusça bil?
2. Siz tatlı ye?
4. Okula otobüsle git?
6. Duygu Beyazıt’ta otur
8. Siz şeker kullan?
25
Правило не распространяется на следующие категории:
а) заимствования, которые в языке-источнике оканчиваются на t
Devlet – devlete
b) имена собственные
Mehmet – Mehmet’e
c) большинство односложных слов
at – ata, top – topa.
Направительный падеж также используется:
1) для обозначения времени
kışa (на зиму), yarına (на завтра)
2) для обозначения цели, причины
karşılamaya çıktı (вышел, чтобы встретить)
ayrıldğıına üzülüyorum (печалюсь из-за разлуки)
3) для обозначения цены
onar liraya (по десять лир)
4) для создания парных слов
arka arkaya (друг за другом)
5) в оборотах, синонимичных “-dan dolayı”, “-dığı için”
Geldiğine sevindim. (Обрадовался твоему приезду.)
6) после послелогов “dek (до), değin (до), doğru (к), göre (судя
по…), kadar (до), karşı (против), rağmen (несмотря на), üzerine (для)”.
Akşama kadar (до вечера)
7) в сложных наречиях aç karına (на голодный желудок),
bir bakıma (с одной сторонны), boş yere (впустую) и т. д.
8) в сложных глаголах
hoşa (hoşuma,hoşuna) gitmek (понравиться / нравиться), şakaya
vurmak (отшутиться), göze çarpmak (выделяться) и др.
Örnek (пример):
1. Tülay, markete gidiyor ve alışveriş yapıyor .
2. Ali, Merve'ye bakıyor.
3. Zerrin ve Hande sinemaya gidiyorlar.
4. Ahmet, kediye yemek veriyor.
5. Mehmet okula gidiyor.
26
1. Aşağıdaki tümceleri örnekteki gibi tamamlayınız.
(Заполните пропуски как в примере).
1. Meltem, vazoçiçek koyuyor.
2. Telefon cevap veriyorum.
3. Leyla, kedi yemek veriyor.
4. Fakirler ve yaşlılar yardım ediyoruz.
5. Ümit, banka gidiyor ve para yatırıyor.
6. Taksim' gitmiyoruz, Şişli' gidiyoruz.
7. Berkay, benyardım ediyor.
27
5) перед некоторыми глаголами
-dan söz etmek, -dan bahsetmek (рассказать о)
6) вместо оборота “-dan dolayı” (по причине)
7) для обозначения образа действия
Уağmur hafiften yağıyor. (Дождь накрапывает.)
8) в других частях речи
toptan alışveriş (продажа оптом).
Örnek (пример):
1. Ülkü, çantadan para alıyor.
2. Uçaktan çok korkuyorum.
3. Özlem, tatilden yarın dönüyor.
4. Dilek, bankadan para çekiyor mu?
5. Beyazıt'tan Taksim'e gidiyorum.
Bu Şu О
Çoğul (Множественное число) Bunlar Şunlar Onlar
Yönelme hali (Дательный падеж) Buna Şuna Ona
Bulunma hali (Местный падеж) Bunda Şunda Onda
Çıkma hali (Исходный падеж) Bundan Şundan Ondan
Belirtme hali (Винительный падеж) Bunu Şunu Onu
28
Zeynep'in Bir Günü1
Один день Зейнап
Zeynep, İstanbul Üniversitesi'nde öğrenci. İstanbul'da yalnız yaşıyor.
Her sabah 'de kalkıyor. Kahvaltıdan önce duş alıyor, giyiniyor ve
makyaj yapıyor. Sonra, kahvaltı ediyor. Kahvaltıda, portakal suyu içiyor;
zeytin, peynir, reçel ve yumurta yiyor. Kahvaltıdan sonra evden çıkıyor,
durağa gidiyor ve otobüse biniyor. Okula gidiyor. Dersten önce kantinde
arkadaşlarıyla oturuyor, biraz sohbet ediyor. Dersler her gün 'da
başlıyor ve 'da bitiyor.
Zeynep dersten sonra kantinde öğle yemeği yiyor. Öğleden sonra
Aksaray'da bir mağazada tezgahtarlık yapıyor. Mağazaya çok müşteri
geliyor. Bazı müşteriler çok kararsız ve titiz oluyor. Bazı müşteriler ise
kolay beğeniyor. Zeynep mağazada çok yoruluyor.
Zeynep, akşam 'da işten çıkıyor, metroyla eve dönüyor. Biraz
dinleniyor ve akşam yemeği hazırlıyor. Akşam yemeği yiyor. Yemekten
sonra ders çalışıyor. Zeynep her gün 'da yatıyor, yarım saat kitap
okuyor ve 'da uyuyor.
1. Aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
(Ответьте на вопросы.)
1. Zeynep kaçta kalkıyor?
2. Zeynep kahvaltıda ne yiyor?
3. Zeynep nerede çalışıyor?
4. Zeynep kaçta işten çıkıyor?
5. Zeynep akşam yemeğinden sonra ne yapıyor?
2. Aşağıdaki tümceleri metne göre işaretleyin.
(Выберите вариант, опираясь на текст.)
Doğru (верно) Yanlış (неверно)
1. Zeynep İstanbul'da ailesiyle yaşıyor.
2. Zeynep okula metroyla gidiyor.
3. Zeynep öğleden sonra bir mağazada çalışıyor.
4. Mağazaya az müşteri geliyor.
5. Zeynep, akşam yemekten sonra ders çalışıyor.
1
Bölükbaş F., Özenç F., Yılmaz M. Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı. İstanbul,
S.
29
-dan önce
До того как
Örnek (пример):
1. Yemekten önce ellerimi yıkıyorum.
2. Buket sınavdan önce ders çalışıyor.
-dan sonra
После
Örnek (пример):
1. Fazilet yemekten sonra kahve içiyor.
2. Funda dersten sonra Taksim'e gidiyor.
3. Ben işten sonra tenis oynuyorum.
30
6. Sınavpikniğe gidiyoruz.
7. Hasan Ocakİngiltere'ye gidiyor.
8. Sinemabilet alıyoruz.
9. Tatilrezervasyon yaptırıyoruz.
AD TÜMCELERİ
ИМЕННЫЕ ПРЕДЛОЖЕНИЯ
31
-imek спрягается по лицам и числам:
İsim, sıfat,
Zarf sayı
-imek çekimi Örnekler
(Место- (Сущ. / – ?
(Склонение -imek) (примеры)
имение) прил. / чис-
лит. / нареч.)
Ben Öğretmen Değil Mı -ım/-im/-um/-üm/- Siz okulda
yım/-yim/-yum/-yüm mısınız?
Sen Çalışkan Mi -sın/-sin/-sun/-sün Ben hastayım.
О Okulda Mu -dır, -dir, -dur, -dür, Sen öğrenci
-tır, -tir, -tur, - tür değilsin.
Biz Öğrenci Mü -ız/-iz/-uz/-üz/-yız/- 0 Ali mi?
yiz/-yuz/-yüz
Siz Ali -sınız/-siniz/-su- Biz öğretmeniz.
nuz/-sünüz
Onlar Hasta (-lar/-ler)
Örnek (пример):
1. Ben bugün çok mutluyum.
2. Siz çok çalışkansınız.
3. Özlem bizimle gelmiyor, o şimdi derste.
4. Siz diş doktorusunuz.
5. Onlar şimdi alışverişteler.
32
Olumsuz (отрицательная форма)
ad (сущ.) / sıfat (прилаг.) / zamir (местоим.) + değil +
kişi eki (оконч. лица)
Örnek (пример):
1. Garsonlar güler yüzlü değiller.
2. Bugün deniz dalgalı değil.
3. Annem ve babam evde değiller.
4. Biz tembel değiliz.
BİBER DOLMASI1
ФАРШИРОВАННЫЙ ПЕРЕЦ
Biber dolması için malzemeler:
l kilogram dolmalık biber,
2 tane domates,
2 su bardağı pirinç,
3 tane kuru soğan,
l yemek kaşığı kuş üzümü,
l yemek kaşığı dolmalık fıstık,
2 tatlı kaşığı nane,
2 tatlı kaşığı karabiber,
2 kesme şeker,
yarım demet maydanoz,
yarım limon suyu,
yarım su bardağı zeytinyağı,
tuz.
1
Öztürk, S. Gelincik Sofrası, M Mozaik. Yayınevi, İstanbul, S.
33
su ekleyin. Kısık ateşte pişirin. Daha sonra servis tabağına alın, limon
dilimleri ve maydanoz ile süsleyin.
Afiyet olsun!
EMİR KİPİ
ПОВЕЛИТЕЛЬНОЕ НАКЛОНЕНИЕ
Kişi eki
Tekil (ед. число) Çogul (мн. число)
(лицо)
2 уaz – gel – yаzınız или gelin или geliniz –
напиши приходи yazın – напишите приходите
3 yazsın – gelsin – yаzsınlar – пусть gelsinler – пусть
пусть он пусть он они напишут они придут
напишет придет
+ Kişi eki Tekil (ед. число) Çogul (мн. число)
(лицо)
2 основа глагола основа глагола + -in / -ın / -un / -ün /
-yin / -yın / -yun / -yün
3 основа глагола + -sın/- основа глагола + -sınlar / -sinler /
sin/-sun/-sün -sunlar / -sünler
34
Örnek (пример):
1. Arabayı kaldırıma park etmeyin.
2. Ahmet, bu sabah erken kalk!
3. Lütfen, bizi rahatsız etmeyin.
4. Sabahları mutlaka kahvaltı edin.
5. Bu odayı temizlesinler.
6. Çimenlere basmayın.
7. Her ders, sözlükleriniz yanınızda olsun.
İSTEK KİPİ
ПОВЕЛИТЕЛЬНО-ЖЕЛАТЕЛЬНОЕ НАКЛОНЕНИЕ
Желательное наклонение выражает готовность, желание совер-
шения действия.
Fiil (основа глагола) + -a (ya), -e(ye) + kişi eki (окончание лица)
35
Fiil (основа глагола) + -ma/me + -a (ya),
-e(ye) + kişi eki (окончание лица)
Olumsuz
(отрицательная форма)
Ben gelmeyeyim
Sen gelmeyesin
O gelmeye
Biz gelmeyelim
Siz gelmeyesiniz
Onlar gelmeyeler
Soru (вопрос)
Ben geleyim mi?
Sen –
O –
Biz gelelim mi?
Siz –
Onlar –
Olumsuz soru
(отрицаательный вопрос)
Ben gelmeyeyim mi?
Sen –
O –
Biz Gelmeyelim mi?
Siz –
Onlar –
Örnek (пример):
1. Bu akşam size gelelim mi?
2. Hafta sonu sinemaya gidelim mi?
3. Bahçede top oynayalım.
4. Yarın erken kalkmayalım.
36
5. Size tatil fotoğraflarımı göstereyim.
6. Bu konuyu babamla konuşayım.
7. Yerlere çöp atmayalım.
KÜLTÜR KÖŞESİ
УГОЛОК КУЛЬТУРЫ
Geleneksel Türk Evleri
Safranbolu Evleri1
Safranbolu evleri, 18 ve yüzyılda yapılan geleneksel Türk evleridir.
Safranbolu evleri ahşap oymacılığının güzel örneklerindendir. Evler
genellikle iki veya üç katlıdır. Bahçeler yüksek taş duvarlarla çevrilidir.
Bu evlerin tamamı birbirinin güneşini engellemez. Pencereler, komşu
evlerin pencerelerine bakmaz. Evlerin iki giriş kapısı bulunur. Kapılarda
iki farklı tokmak vardır. Küçük tokmağı kadın misafirler, büyük tokmağı
ise erkek misafirler çalarlar.
Safranbolu evleri, UNESCO tarafından dünya kültür mirası listesine
alınmıştır.
1
«ANADOLU» Türkçe Ders Kitabı. Dilset, İzmir, S.
37
Boğaziçi Yalıları
Boğaziçi mimarisinin en seçkin eserlerinden olan Boğaziçi yalıları
İstanbul'un simgelerindendir. Yalıların çoğu yüzyılda yapılmıştır.
Bunlar iki veya üç katlıdır ve denize bitişiktir. Deniz âdeta onların
bahçesidir. Yalıların hepsinde küçük bir iskele vardır.
Дворцы Богазичи
Выдающиеся архитектурные сооружения – дворцы Богази-
чи – являются символом Стамбула. Большинство из них построено
в XIX веке. Данный вид домов состоит из двух или трех этажей.
Дворцы расположены на берегу моря, благодаря чему создается впе-
чатление, что море сливается с садами дворцов воедино. Кроме того,
у каждого дома есть своя небольшая пристань.
38
• ÜNİTE IV •
BENİM DÜNYAM
МОЙ МИР
OKULUM VE ARKADAŞLARIM1
МОЯ ШКОЛА И МОИ ДРУЗЬЯ
Benim adım Özlem, 16 yaşındayım. Beşiktaş Lisesi'nde öğrenciyim.
Ben, sarışın, mavi gözlü, uzun boylu bir kızım. Biz evde dört kişiyiz.
Annem, babam, ablam ve ben. Annem bir bankada çalışıyor. Babam bir
şirkette müdür. Ablam üniversitede okuyor. Onun nişanlısı var. O, İstanbul
Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde asistan.
1
Aydın A. Türkçe Okuma Kitabı. Moskova, S.
39
4. Bilge'nin kaç kardeşi var ve kardeşleri ne iş yapıyor?
5. Elifin kardeşinin adı ne ve kardeşi kaç yaşında ?
İYELİK EKLERİ
ОКОНЧАНИЯ ПРИНАДЛЕЖНОСТИ
Роль русских притяжательных местоимений (мой, твой, его
и т. д.) в турецком языке выполняют особые аффиксы, называемые
местоименными аффиксами, или чаще аффиксами принадлежности.
Имя существительное, присоединившее к себе такой аффикс, обо-
значает как сам предмет (объект), так и его обладателя, оказываясь
эквивалентным русскому определительному словосочетанию, где
в роли определения выступает притяжательное местоимение.
Правила присоединения окончаний принадлежности:
40
появляется согласный n: ev+i+n+de = еvinde (в его доме). Они могут
иметь и другое значение: еvinde (в твоем доме).
Cлова su (вода) и ne (что) являются исключением, так как, во-
преки правилу, принимают аффикс принадлежности для согласных
основ, при этом между словом и аффиксом появляется согласный у:
suyum neyim или nem (eski şekil (устаревш. вариант))
suyun neyin nen
suyu neyi nesi
suyumuz neyimiz nemiz
suyunuz neyiniz neniz
suyu, suları neleri neleri
3. В заимствованных из других языков словах rоl (роль), saat
(час), hal (положение), sual (вопрос) последний согласный произно-
сится мягко, поэтому все присоединяющиеся к ним аффиксы имеют
гласную переднего ряда: saatim (мои часы), saatlerimizden (из на-
ших часов), rolleriniz (ваши роли), halimizde (в нашем положении),
suallerinizden (из ваших вопросов).
4. В некоторых двусложных словах, имеющих во втором слоге
корня узкий гласный, этот гласный выпадает при добавлении аффик-
са, начинающегося с гласного звука. В словарях это явление обозна-
чается следующим образом: isim (smi).
Örnekler (примеры): aklı (его ум), aklınız (ваш ум), oğlu (его
сын), oğlunuz (ваш сын), ömrü (его жизнь).
5. Согласные р, t, k, ç, находящиеся в конце слога, при присоедине-
нии аффикса, начинающегося на гласную букву, обычно озвончаются.
Gözlük + ü => gözlüğü, kitap + ım=> kitabım, ağaç +ı=> ağacı
Аффикс принадлежности входит в состав вводных слов и устойчи-
вых словосочетаний: kısacası (короче говоря), daha doğrusu (точнее).
В предложении местоимение перед существительным опускает-
ся: Benim kitabımı al – Kitabımı al.
Örnek (пример):
1. Sizin ülkeniz çok soğuk.
2. Bizim evimiz Mecidiyeköy'de.
3. Senin akrabaların nerede?
4. Onun elbisesi çok şık.
41
5. Senin kolyen gümüş mü?
6. Ahmet'in pasaportu çantasında mı?
7. Benim kızım çok güzel şarkı söylüyor.
8. Bugün onların arkadaşları bize geliyor.
42
AD TAMLAMALARI
ИМЕННЫЕ СЛОВОСОЧЕТАНИЯ / ИЗАФЕТ
Сочетание двух имен, из которых одно является определяемым,
а другое – определением (babanın kitabı «книга отца» и пр.), в турец-
ком языке носит название изафет.
Belirtili Ad Tamlaması
Двухаффиксный изафет
Притяжательный изафет строится по типу onun defteri «его те-
традь»: зависимый член (определение) предшествует главному и
оформляется аффиксом родительного падежа; главный член получа-
ет аффикс принадлежности.
Örnek (пример):
1. Türkiye'nin başkenti Ankara'dır.
2. İstanbul'un havası çok kirli.
3. Hasan'ın kardeşi altı yaşında.
4. Bu çocuğun elbisesi çok şık.
5. Bugün ayın kaçı?
6. İzmir'in simgesi saat kulesidir.
7. Duygu'nun dayısının üç çocuğu var.
43
Mutfakmuslukbozuk.
Sınıf kapıaçık.
Belirtisiz Ad Tamlaması
Одноаффиксный изафет
Этот вид словосочетаний состоит из определения (tamlayan) без
окончаний (однако может иметь окончание множественного числа) и
определяемого (tamlanan) с окончаниями -sı (-si, -su, -sü).
Örnek (пример):
1. İstanbul Üniversitesi'nde çalışıyorum.
2. Şimdi okul müdürü konuşuyor.
3. Buket şimdi çalışma odasında mı?
4. Zeynep'in annesi devlet memuru.
5. Evimiz vapur iskelesine çok yakın.
44
İSTANBUL'DA BİR HAFTA SONU
ВЫХОДНЫЕ В ИСТАНБУЛЕ
Uğur, Funda, Hasan ve Bengü çok iyi arkadaşlar. Funda, Hasan ve
Bengü, Cumartesi günü piknik için Heybeliada'ya gitmek istiyorlar. Ama
Uğur, Heybeliada'ya değil; Büyükada'ya gitmek istiyor.
Funda: Uğur, niçin Heybeliada'ya gitmek istemiyorsun?
Uğur: Çünkü, orada piknik yapmak için güzel yerler yok.
Hasan: Seninle aynı fikirde değilim Uğur. Heybeliada'da da çok güzel
piknik yerleri var.
Uğur: Peki, siz neden Büyükada'ya gitmek istemiyorsunuz?
Bengü: Çünkü biz oraya her zaman gidiyoruz. Bu hafta sonu değişik
bir yere gitmek istiyoruz.
Funda: Arkadaşlar, niçin tartışıyorsunuz? Bu hafta sonu Heybeliada'ya
gidelim. Gelecek cumartesi de Büyükada'ya gidelim.
Uğur: Tamam arkadaşlar, kabul ediyorum. Yarın kaçta buluşuyoruz?
Hasan: Önce, vapur saatlerini öğrenelim. İlk vapur ne zaman kalkıyor,
biliyor musunuz?
Bengü: Ben biliyorum. İlk vapur saat 'da kalkıyor.
Funda: çok erken. vapuruna binelim.
Uğur: Niye?
Funda: Çünkü benim evim iskeleye çok uzak. Cumartesi günü erken
kalkmak istemiyorum.
Bengü: Tamam. Yarın 'da Adalar İskelesi'nde buluşalım.
45
EYLEM (ГЛАГОЛ) + -MAK İSTE
ЖЕЛАТЬ ЧТО-ТО СДЕЛАТЬ
Örnek (пример):
1. Çok yorgunum, uyumak istiyorum.
2. Duygu sinemaya gitmek istemiyor.
3. Hafta sonu ne yapmak istiyorsunuz?
4. Biz yarın İzmir'e gitmek istiyoruz.
5. Kiminle konuşmak istiyorsunuz?
46
2. Neden rejim yapıyorsun?
Çünkü
3. Niçin arabanı satmak istiyorsun?
Çünkü
4. Neden bu filmi izlemek istemiyorsun?
Çünkü
1.____________ ?
Şimdi saat beş. (kaç)
2.______________?
Hava çok güzel. (nasıl)
3._____________?
Biletler Sinan'da. (kimde)
4.________________?
Sokakta üç araba var. (kaç)
5._________________________?
Öğrenciler bahçede. (nerede)
6.________________________?
Mehmet Taksim'e gitmek istiyor. (nereye)
7.________________________?
Onlara büyük bir araba lazım. (nasıl)
8.________________________?
Telefon sana. (kime)
9.____________________________?
Tiyatro sekizde. (kaçta)
_________________________?
Anahtar çantamda. (nerede)
47
3. Soruları ve yanıtları eşleştiriniz. (Выберите подходящий
ответ.)
Soru Yanıt
1. Nasıl? 1. Ali.
2. Ne kadar? 2. İstanbul'dayım.
3. Ne zaman? 3. Biraz sonra.
4. Neredesiniz? 4. Çok lezzetli.
5. O kim? 5. Bir şey yok.
6. Şurada ne var? 6. Dört kilogram
VÜCUDUMUZ1
НАШЕ ТЕЛО
Merhaba, benim adım Aykut. Ben 13 yaşındayım. Beyaz tenliyim.
Orta boyluyum ve 50 kiloyum. Benim saçlarım siyah ve kısadır. Alnım
dar; kulaklarım, burnum ve ağzım küçüktür. Ayak ve el bileklerim ince;
parmaklarım uzundur. Kaşlarım siyah, gözlerim mavidir.
Ben her gün parkta top oynuyorum ve terli terli su içiyorum. Meyve ve
sebze yemek istemiyorum. Hamburger ve cipsi çok seafoodplus.infoğlığıma
hiç dikkat etmiyorum. Bu yüzden annem bana çok kızıyor.
Ben şimdi hastayım ve yatıyorum. Biraz ateşim var. Galiba gribim.
Her yerim ağrıyor. Başım, boynum, omuzlarım, kollarım, bacaklarım,
bileklerim, göğsüm, dizlerim, midem Hastalık çok kötü bir şey. İyileş
mek için ilaçlarımı içiyorum ve dinleniyorum. Dengeli besleniyorum, bol
bol sebze ve meyve yiyorum.
Ben şimdi okula ve parka gitmiyorum; çünkü evde yatıyorum. Evde
çok sıkılıyorum. Hemen iyileşmek ve arkadaşlarımla oynamak istiyorum.
Arkadaşlarım beni her gün ziyaret ediyorlar. Bana çiçek ve kitap
getiriyorlar. Bana “Bir daha hasta olma. Sağlığına dikkat et!” diyorlar.
Arkadaşlarımı ve okulumu çok seviyorum.
1. Aşağıdaki soruları metne göre yanıtlayın.
(Ответьте на вопросы, опираясь на текст.)
1. Aykut nasıl bir çocuk?
1
Bölükbaş F., Özenç F., Yılmaz M. Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı. Pelikan Ya-
yınevi, İstanbul, S.
48
2. Aykut niçin hasta oluyor?
3. Aykut iyileşmek için neler yapıyor?
4. Aykut'u kimler ziyaret ediyor ve ona neler getiriyorlar?
5. Siz sağlıklı olmak için neler yapıyorsunuz?
KÜLTÜR KÖŞESİ
УГОЛОК КУЛЬТУРЫ
Topkapı Sarayı1
Topkapı Sarayı, Fatih Sultan Mehmet tarafından yılları
arasında yaptırılmıştır. Saray, İstanbul'un Marmara Denizi'ni gören en
güzel noktasına inşa edilmiştir. Bugünkü hâlini daha sonraki yüzyıllarda
eklenen yapılarla almıştır. Topkapı Sarayı, yıl boyunca Osmanlı
sultanlarının ikametgâhı, devletin yönetim ve eğitim merkezi olmuştur.
Topkapı Sarayı yılından beri müze olarak kullanılmaktadır.
Дворец Топкапы
Дворец Топкапы был построен по заказу Султана Фатиха Мех-
меда в – гг. Из окон дворца открывается прекрасный вид
на Мраморное море. Современный облик дворец Топкапы обрел бла-
годаря постройкам последующих столетий. Этот дворец служил ре-
зиденцией османским султанам, являясь центром государственного
управления и образования.
С г. он объявлен музеем и продолжает знакомить нас с исто-
рией и культурой Османской империи.
Dolmabahçe Sarayı2
Dolmabahçe Sarayı, Avrupa mimari tarzlarının bir karışımı olarak
– yılları arasında Sultan Abdülmecit tarafından yaptırılmıştır.
Dolmabahçe Sarayı'nda eşsiz bir zenginlik ve ihtişam vardır. Sarayın
duvarları ve tavanları Avrupa'nın en ünlü sanatçıları tarafından altın resim
lerle dekore edilmiştir. Önemli oda ve salonlarda her şey aynı renktedir.
1
«ANADOLU» Türkçe Ders Kitabı, Dilset, İzmir, S.
2
«ANADOLU» Türkçe Ders Kitabı, Dilset, İzmir, S.
49
Tüm zeminler süslü ahşap parke ile kaplıdır. Cumhuriyet döneminde
saray, Mustafa Kemal Atatürk tarafından konut olarak kullanılmış ve
Atatürk yılında bu sarayda vefat etmiştir. Dolmabahçe Sarayı
yılında müze hâline getirilmiştir.
Дворец Долмабахче
Являющийся образцом европейского архитектурного стиля,
Долмабахче был создан по приказу султана Абдульмеджида в –
гг. На свете нет ничего, что могло бы сравниться с богатством и
величием этого дворца, считают турки. Его стены и потолок украше-
ны золотой росписью самых искусных мастеров Европы.
Интерьер каждой комнаты дворца, имеющей особое предназна-
чение, подобран в одной цветовой гамме. Полы во дворце устланы
узорчатым деревянным паркетом.
50
• ÜNİTE V •
AİLEM
МОЯ СЕМЬЯ1
Benim adım Nesrin. Benim büyük ve mutlu bir ailem var. Babamın adı
Murat, annemin adı Nuray. Babam dişçi, annem ise ev hanımıdır. Benim
bir ablam var, onun adı Özge. Ablam siyah saçlı, yeşil gözlü ve uzun boylu
bir kız. O şimdi üniversite 2. sınıfa gidiyor.
Benim babamın bir kız, bir de erkek kardeşi var. Amcamın adı Mesut
ve o bir doktordur. Amcamın karısı (eşi) Nurten yengem ise hemşiredir.
Onların çocukları, Alican ile Ayşegül, benim kuzenlerimdir. Alican 10,
Ayşegül ise 12 yaşında. İkisi de çok çalışkan.
Meltem halam ve kocası (eşi) İbrahim eniştem muhasebecidirler.
Şişli'de büroları var. Onların çocukları Bora ve Zeynep ikizdir.
Bora ve Zeynep çok küçükler ve okula gitmiyorlar. İkizler çok şirin ve
ailenin göz bebeğidirler.
Babamın annesi ve babası İstanbul'a yakın bir köyde oturuyorlar.
Babaannem ev hanımı, büyükbabam (dedem) ise emekli veteriner. Onların
evi iki katlı ve bahçeli. Bahçelerinde tavukları, civcivleri ve bir de köpek
leri vardır.
Annemin de bir kız ve bir erkek kardeşi var. Dayımın adı Burak.
Burak dayım uzun boylu, dalgalı saçlı, kahverengi gözlü. O bekar ve çok
yakışıklı. Onun evi Levent'te. O bir şirkette müdür. Dayım hafta sonları
bize geliyor ve beraber çok eğleniyoruz.
Annemin kız kardeşi Ülkü teyzem, diş doktorudur. Onun
muayenehanesi Beşiktaş'ta. Teyzem nişanlı ve bu yaz evleniyor. O şimdi
anneannem ve dedemle aynı evde yaşıyor. Onların evi Şişli'de. Ülkü
teyzem konuşkan, güler yüzlü, sempatik bir kadındır. O seyahat etmeyi
çok seviyor.
1
«ANADOLU» Türkçe Ders Kitabı. Dilset, İzmir, S.
51
3. Nesrin'in dayısı nasıl bir kişidir.
4. Nesrin'in amcası ve yengesi ne iş yapıyorlar ?
5. Nesrin'in teyzesi nerede ve kimlerle yaşıyor?
52
SIFATLAR
ПРИЛАГАТЕЛЬНЫЕ
Sıfat Ekleri: -lı (- li, -lu, -lü)
Аффикс, образующий прилагательные: -lı (- li, -lu, -lü)
Этот аффикс присоединяется только к существительным для об-
разования прилагательного.
Örnek (пример):
Dedemin çiçekli bir bahçesi var.
Barış, fırından cevizli ekmek alıyor.
Annem üzümlü kurabiye yapıyor.
Sakallı adam bana bakıyor.
Murat dikkatli bir öğrencidir.
Ahmet, tozlu sokaklarda dolaşıyor.
Ben çikolatalı pasta yiyorum.
При прибавлении к названиям стран и городов аффикс -li обо-
значает выходцев из этой местности или людей, которые там живут.
Benim Çinli bir arkadaşım var.
Arkadaşımın eşi İzmirli bir avukattır.
53
A B
Bıyık + lı gömlek
Tuz kurabiye
Elma kadın
Çizgi kedi
Sarı saç adam
Şekerli ayran
Uzun kuyruk kahve
54
sakallı… sakalsız… suçlu… suçsuz…
değer… değer… gönül… gönül…
saygı… saygı… tuz… tuz…
acı… acı… güç… güç…
tat… tat … başarı… başarı…
neşe… neşe… iştah… iştah…
55
Sayı (число) + -(ş)ar
Örnek (пример):
Öğrencilere ikişer soru soruyorum.
Hepimizin tabağında üçer elma var.
Sınıfa birer birer giriniz.
İzciler dörder dörder yürüyorlar.
Сравнительная степень:
ad + -dan daha + sıfat
Örnek (пример):
Ahmet, Ali'den daha çalışkandır. İstanbul, Ankara'dan daha
kalabalıktır. O benden daha gençtir. Uçak, trenden daha hızlıdır.
56
Превосходная степень:
en + sıfat + ad
Örnek (пример):
Sınıfın en çalışkan öğrencisi Ayşe'dir. Dünyanın en kalabalık şehri
Tokyo'dur. İstanbul'un en pahalı semti Etiler'dir. Türkiye'nin en yüksek
dağı Ağrı Dağı'dır.
58
4. İş günleri hangi günlerdir?
5. En kısa ay hangi aydır?
6. Bir yılda kaç mevsim vardır?
7. Yaz mevsiminin ayları nelerdir?
8. Kış mevsiminin ayları nelerdir?
9. İlkbaharda bahçeler nasıldır?
Kışın her yer nasıldır?
KÜLTÜR KÖŞESİ
УГОЛОК КУЛЬТУРЫ
Türklerde Aile ve Komşuluk İlişkileri1
Türk milletinde gerek âdetlerin, gerekse de dinin etkisiyle aile
kurumuna çok önem verilmektedir. Aile kurumu gücünü aile bireyleri
arasındaki sevgi ve saygıdan alır.
Türk insanına göre aile içinde sevgiye, saygıya ve yardıma muhtaç
iki grup vardır. Bunlar, yaşlılar ve çocuklardır. Türkler çocukları sever,
onlara yardım eder ve şefkat gösterir. Çünkü çocuklar ailenin ve milletin
devamını sağlayan en önemli bireylerdir. Yaşlılar ise tecrübeleriyle,
yerinde tespitleriyle ve tavsiyeleriyle aile içinde önemli rol oynarlar.
Türkler, yaşlılara saygı duyar ve ölene kadar onların bakımını üstlenir.
Çocuklar, evlendikten sonra ayrı şehir ya da evlerde yaşasalar bile
büyükleriyle bağlantılarını koparmazlar. Sık sık onları ziyaret ederler ve
ihtiyaçlarıyla ilgilenirler.
Türk geleneklerinde komşuluk ve misafirlik ilişkileri de çok önemlidir.
Türkler, aileden sonra en çok komşuluk ilişkilerine dikkat ederler.
Aile bireyleriyle olduğu gibi komşularla da iyi geçinirler ve onlarla
yardımlaşırlar. Misafirlik için eve gelen kişiye “Tanrı misafiri” denir.
Misafir için en güzel yemekler hazırlanır ve misafiri memnun etmek için
elden ne geliyorsa yapılır.
Семья и добрососедские отношения в турецкой культуре
Большое значение турки придают своим семьям. Среди факто-
ров, повлиявших на формирование института семьи, можно назвать
1
«ANADOLU» Türkçe Ders Kitabı. Dilset, İzmir, S.
59
влияние традиций и религии. Крепкая семья, как известно, строится
на любви и уважении, на заботе членов семейства друг о друге.
Особого почтения, по мнению турок, заслуживают дети и пожи-
лые люди. Турки любят детей, всячески помогают им и заботятся о
них, поскольку дети считаются самыми главными членами семьи,
которые в дальнейшем обеспечат продолжение их рода и нации.
Важную роль в семье играют и пожилые люди, ведь у них есть жиз-
ненный опыт, именно они являются незаменимыми советчиками.
Турки берут на себя заботу о них до конца их дней. Так, молодые
люди, создав свою семью и переехав в другой дом или в другой го-
род, не разрывают связи со старшими членами семьи, не перестают
заботиться о них.
Кроме того, в турецкой культуре очень важно установление дру-
жеских отношений с соседями. После семьи наибольшее внимание
турки уделяют именно соседям. Им, как и членам семьи, оказывает-
ся разносторонняя seafoodplus.info – очень гостеприимный народ.
Неожиданный гость именуется у них «гостем от Бога»: ему пода-
ются лучшие угощения, делается все, чтобы гость остался доволен
приемом.
60
•
ÜNİTE VI •
ÇEVREMİZ
ОКРУЖАЮЩИЙ НАС МИР
EGE'NİN DÜNYASI1
МИР ЭГЕ
Benim adım Ege. Ben sekiz yaşındayım. Ben ikinci sınıftayım. Benim
bir ağabeyim var. Onun adı Emre. O, sekizinci sınıfta. O çok çalışkan ve
çok yakışıklı bir çocuktur. Ben onun kadar çalışkan değilim ama karnemde
zayıfım yok.
Benim odam ağabeyimin odasının yanında. Onun odası çok
düzenli ve temizdir. Benim odam da temiz ama düzenli değil, dağınık.
Odamda çalışma masam, yatağım, dolabım, kitaplığım, bilgisayarım ve
oyuncaklarım var. Ben, ağabeyimin odasında oynamaya bayılıyorum ama
o buna çok kızıyor.
Bizim sokağımız çok dar ama evimiz bahçeli bir ev. Bahçemizde
ağaçlar, çiçekler ve bir tane küçük havuz var. Havuzda beş tane küçük
balık var. Balıklar alt komşumuz.
Ahmet Amca'nın. O, balıklara gözü gibi bakıyor, onlara her gün yem
veriyor. Arka sokağımızda çocuk parkı var. Parkta salıncaklar, kaydıraklar
ve bir de kum havuzu var.
Benim okulum evimize çok uzak. Okula servisle gidiyorum. Ben
öğretmenimi çok seviyorum. Benim öğretmenim genç, güler yüzlü, kibar,
sevimli, cana yakın, melek gibi bir öğretmen. Sınıfımız aydınlık, temiz
ve geniş. Sınıfımızın duvarları beyaz. Sınıfımızda yirmi öğrenci var.
Sıralarımız yeni.
Ece, benim en yakın arkadaşım. Biz onunla aynı sırada oturuyoruz.
O sarışın, mavi gözlü, kırmızı yanaklı, çalışkan bir kız. O yaramaz değil;
uslu, sakin ve saygılı bir öğrenci. Onun annesi de öğretmen ama bizim
okulumuzda değil.
1
Bölükbaş F., Özenç F., Yılmaz M. Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı. İstanbul,
Pelikan Yayınevi, S.
61
Aşağıdaki soruları metne göre yanıtlayınız.
(Ответьте на вопросы, опираясь на текст.)
1. Ege'nin ağabeyi nasıl bir çocuktur?
2. Ege'nin odası nasıl ve odasında neler var?
3. Ege'nin evinin sokağında ve bahçesinde neler var?
4. Ege'nin öğreйtmeni nasıldır?
5. Ege'nin en samimi arkadaşı kimdir ve o nasıl bir öğrencidir.
62
1. Aşağıdaki tümceleri -lik ekleriyle tamamlayınız.
(Заполните пропуски окончанием “-lik”.)
1. Bu hafta tüm mağazalarda ucuzvar.
2. İyiyapın, kötüyapmayın.
3. Öğretmençok kutsal bir meslektir.
4. Sizin yazeviniz var mı?
5. Akşam yemeği için dört kişibir masa hazırlayın.
6. Selim İstanbul'da kiraev arıyor.
7. Güzelve çirkinherkes için farklıdır.
8. Yemeğin hiç tuzu yok. Tuznerede?
9. Ağaçbir yerde piknik yapalım.
Pazardan turşubiber alsınlar.
KAPALIÇARŞI1
КРЫТЫЙ РЫНОК
Dünyanın en eski ve en büyük kapalı çarşısı İstanbul'dadır. 60 kadar
sokağı, üç binden fazla dükkanı ile Kapalıçarşı, İstanbul'un en eski ve
en güzel alışveriş merkezidir. Dünyanın her tarafından buraya turistler
geliyor. İstanbul'a gelen her turist mutlaka kapalı çarşıya uğruyor.
Kapalıçarşı günün her saatinde çok hareketli ve kalabalık oluyor. Çünkü
insanlar Kapalıçarşı'ya sadece alışveriş için gelmiyorlar. Aynı zamanda,
gezmek ve yemek yemek için de geliyorlar. Esnaf, tüm müşterileri güler
yüzle karşılıyor, müşterilerle yakından ilgileniyor ve sohbet ediyor.
Onlara Kapalıçarşı'mn tarihi ile ilgili bilgi veriyor ve dükkanları tanıtıyor.
Turistler en çok halı ve kuyumcu dükkanları ile ilgileniyor.
Kapalıçarşı'da el emeği ile yapılmış her türlü eşya bulunuyor.
Kapalıçarşı'daki bütün eşyalar, kalite ve orijin belgeleri ile satılıyor ve
dünyanın her tarafına gönderiliyor. Kapalıçarşı'da halı ve mücevheratın
yanında, çeşitli kumaşlar, meşhur Türk işi gümüş ve seramik eşyalar ile
bakır ve bronz hediyelik eşyalar, deri kıyafetler de bulunuyor.
(Yeniden düzenlenmiştir)
(Упрощенный текст)
1
Avcı H. Gezi Rehberi. Kaynak, İzmir, S.
63
Aşağıdaki soruları metne göre yanıtlayınız.
(Ответьте на вопросы, опираясь на текст.)
1. Kapalıçarşı nerededir ve nasıl bir alışveriş merkezidir?
2. Turistler Kapalıçarşı'ya niçin geliyorlar?
3. Kapalıçarşı'da turistler en çok neler ile ilgileniyorlar?
4. Kapalıçarşı'da hangi ürünler bulunuyor?
“İLE” BAĞLAÇI
СОЮЗ «C»
1. Cвязывает однородные слова, выполняя роль союза «и».
Örnek (пример):
a. Ayşe ile (Ayşe'yle) Ahmet kardeştir.
b. Ece'nin annesi ile (annesiyle) babası yarın bize geliyorlar.
64
7. Kuzenim Pazar günleri bisikletgeziyor.
8. Çocuklar okula servisgidiyor.
9. Öğrenciler öğretmeni dikkat dinliyorlar.
Filiz' Murat 26 Haziran'da nişanlanıyorlar.
KÜLTÜR KÖŞESİ
УГОЛОК КУЛЬТУРЫ
Anadolu Halı ve Kilimleri1
Çok eski bir geçmişi olan Anadolu halı sanatının ilk örneği M.Ö. 5. ve
6. yüzyıllara ait mezarlarda bulunmuştur. Selçuklular, Batı Asya ve İran'a
yaydıkları halı sanatım yılından sonra Anadolu'ya getirmişlerdir.
Osmanlılar zamanında da çok kaliteli halılar dokunmuştur. Sanayinin
1
«ANADOLU» Türkçe Ders Kitabı. Dilset, İzmir, S.
66
gelişmesiyle el dokuması halılar, yerini büyük oranda makine yapımı
halılara bırakmıştır.
Selçuklu halılarında geometrik motifler hâkimdir. Halılarda sekiz
köşeli yıldızlar, çengelli çerçeveler, bitki ve hayvan şekilleri görülür.
Yazı kabartmaları, Selçuklu halılarının karakteristik özelliğidir. Osmanlı
döneminin başında hayvan figürlü halılar, yerini dar köşe süslemeli, ortası
geometrik desenli halılara bırakmıştır.
Kilim, halıcılıktan daha önce gelişmiş bir dokumacılık tekniğidir.
Hafifliği ve katlama kolaylığı kilimi vazgeçilmez bir eşya hâline getirmiştir.
Günümüzde özellikle köy evlerinde kilim tezgâhları bulunmaktadır.
Kilimler dokundukları bölgelere, motif veya renklerine göre adlandırılır.
Kilimlerde başlıca özellik renklerin ahenk içinde kullanılmasıdır.
Ковры и паласы Анатолии (азиатской части Турции)
Древнейший образец ковроткачества Анатолии был обнаружен
в кургане в 5 в. до н. э. Сельджукиды распространили это искусство
от Западной до Малой Азии (официальной датой появления сельджу-
кидов в Анатолии считается г.). В последующий, османский,
период данный вид искусства развивался, именно тогда создавались
наиболее качественные гобелены. В дальнейшем, с развитием про-
мышленности, место большинства ковров, выполненных вручную,
заняли ковры, изготовленные на станках.
Наиболее часто на сельджукских коврах встречаются геометри-
ческие мотивы: восьмиугольные звезды, крючковатые рамки, а также
изображения растений и животных. Среди особенностей сельджук-
ских ковров необходимо отметить выпуклые надписи. Османы же
изображениям животных предпочитали украшение шпалер следую-
щим образом: углы украшались тонкой полоской узоров, а центр –
геометрическими фигурами.
Известно, что первые килимы появились одновременно с первы-
ми ткаческими техниками. Килимы – это основа настоящих ковров.
Так как изготовление килимов требует меньших усилий, они являют-
ся особенно распространенным предметом домашнего быта. Прилав-
ки для изготовления гобеленов можно встретить в деревенских домах
и в наши дни. Килимы имеют разные названия (в зависимости от цве-
тов и узоров или от местности, где их ткут). Гармоничную подборку
цветов можно назвать главной особенностью данного вида ковров.
67
• ÜNİTE VII •
KİM NE YAPTI?
КТО ЧТО СДЕЛАЛ?
MİMAR SİNAN1
АРХИТЕКТОР СИНАН
Yavuz Sutan Selim 23 yaşında Kayseri'den İstanbul'a getirildi. İlk
öğreniminden sonra, zamanın ünlü mimarlarının gözetiminde çalıştı. Kısa
zamanda yapı sanatına alıştı.
Yavuz Sultan Selim'in ordusuyla birlikte Tebriz'e ve Mısır'a gitti.
Büyük camileri inceleme fırsatı seafoodplus.infoş Mimar sıfatıyla devletteki bütün
yapıların kontrolü ona verildi. Yaptığı hizmetlere göre çeşitli rütbeler aldı.
Sinan'ın ilk büyük eseri Şehzade Camii'dir. 60 yaşlarında Süleymaniye
Camii'nin inşaatına başladı. 84 yaşında Edirne'de Selimiye Camii'ni inşa
etti. Koca Sinan İslâm yapı sanatında ölümsüz eserleri ile ün yaptı.
Mimar Sinan, 84 cami, 52 mescit, 57 medrese, 22 türbe, 6 suyolu
kemeri, 8 köprü, 20 kervansaray, 35 saray, 41 hamam ve diğerleriyle
birlikte toplam eser meydana getirdi.
1
Karaman N.N. Türkçe konuşalım. Filiz Kitapevi, İstanbul, S.
68
Olumlu Olumsuz Olumlu Soru Olumsuz Soru
(Утвердительная (Отрицательная (Вопрос) (Вопрос
форма) форма) с отрицанием)
69
5. Значение условия:
Bey oldun mu, konuk eksilmez!
6. При использовании совместно с деепричастием на -alı выража-
ет значение «с тех пор как»:
O kendini bildi bileli hep iyi bir romancı olmayı istiyor.
7. Употребляется в существительных, образованных от глаголов:
gecekondu (хибарка), Durdu (имя человека).
В отличие от настоящего времени, вопросительная частица ста-
вится после окончания, обозначающего лицо. Сравните: Seçiyor
musun? Seçtin mi?
Гласная буква в вопросительной частице подчиняется гармонии
гласных. Один из четырех вариантов выбирается в зависимости от
последнего слога окончания.
Cледующие наречия используются с прошедшим временем:
dün + dün sabah, dün öğleden sonra, dün akşam, dün gece;
+ önce +… az önce, bir saat önce, beş dakika önce, üç hafta
önce, iki yıl önce;
geçen + geçen salı, geçen akşam, geçen yıl, geçen ay, geçen gün.
Olumlu
(Утвердительное предложение)
Örnek (пример):
1. Dün teyzemi ziyaret ettim.
2. Geçen hafta Ahmet bize geldi.
3. Geçen kış İstanbul'a çok kar yağdı.
4. Biz tatilde İzmir'e gittik.
70
Olumsuz
(Отрицательное)
Örnek (пример):
1. Ben Mısır'a hiç gitmedim.
2. Derya dün gitar çalmadı.
3. Dün annem ve babam konsere gitmediler.
4. Siz beni hiç aramadınız.
Olumlu Soru
(Вопрос)
Örnek (пример):
1. Sen hiç Suriye'ye gittin mi?
2. Özlem bugün beni aradı mı?
3. Çocuklar dün parkta oynadılar mı?
4. Daha önce hiç Türkiye'ye geldiniz mi?
71
Olumsuz Soru
(Вопрос «разве не…?»)
Örnek (пример):
1. Sen daha önce hiç tiyatroya gitmedin mi?
2. Daha önce Antalya'ya hiç kar yağmadı mı?
3. Sabah saat oldu, hâlâ otobüse binmediniz mi?
4. Hasan altı yıldır üniversiteye gidiyor. Daha mezun olmadı mı?
5. Yerleştirelim
(Заполните пропуски подходящими наречиями.)
Bir hafta önce • önceki gün
Geçen sene • Bu yıl • Az önce
Bugüne kadar hiç • Bugün • Dün
1. Bir hafta önce arkadaşlarımla piknik yaptık.
2._________________ buraya yerleştik.
3._________________üniversiteden mezun oldular.
4. __________________kuzenime gittim.
5._________________arabamı tamir ettim.
6._______________böyle bir insanla tanışmadım.
7.______________akşam tatilden döndük,
8.______________elektrikler kesildi.
72
AD TÜMCELERİNDE BELİRLİ GEÇMİŞ ZAMAN
ПРОШЕДШЕЕ КАТЕГОРИЧНОЕ ВРЕМЯ
В ИМЕННЫХ ПРЕДЛОЖЕНИЯХ
Olumlu
(Утвердительное предложение)
Örnek (пример):
1. Yemek çok lezzetliydi.
2. Duygu çalışkan bir öğrenciydi.
3. Biz geçen hafta Ankara'daydık.
73
Olumsuz
(Отрицательное предложение)
Örnek (пример):
1. Ben dün kütüphanede değildim.
2. Film hiç güzel değildi.
3. Onlar bize karşı dürüst değillerdi.
Olumlu Soru
(Вопрос)
Örnek (пример):
1. Senin baban avukat mıydı?
2. Nergis geçen yıl Alanya'da mıydı?
3. Nihal ve Turgay aynı sınıfta mıydılar?
Olumsuz Soru
(Отрицательный вопрос)
Örnek (пример):
1. Niçin onu sevmiyorsun? Siz önceden arkadaş değil miydiniz?
2. Pervin ve Ali nişanlı değiller miydi?
3. Niçin arabam sattın? Memnun değil miydin?
74
4. Aşağıdaki tümceleri örnekteki gibi tamamlayınız.
(Заполните пропуски как в примере.)
1. Lokantadaki balıklar taze ?
2. Moralin bozuk görünüyor. Sınav kolay ?
3. Nimet Hanım'ın oğlu avukat ?
4. Neden bu kadar erken kalktın? Sen uykusuz ?
5. Niçin kızının saçını sen kesmiyorsun? Sen önceden kuaför…?
PEKİŞTİRME SIFATLARI
УСИЛИТЕЛЬНАЯ ФОРМА ПРИЛАГАТЕЛЬНЫХ
Для усиления значения к прилагательным прибавляются буквы
m, p, r, s. Первый слог слова повторяется.
m P r s
beyaz bembeyaz sarı sapsarı Temiz tertemiz mavi masmavi
siyah simsiyah kara kapkara çabuk çarçabuk pembe pespembe
yeşil yemyeşil kırmızı kıpkırmızı sefil sersefil koca koskoca
sıcak sımsıcak taze taptaze perişan perperışan doğru dosdoğru
başka bambaşka sırın şipşirin belli besbelli
sıkı sımsıkı açık apaçık kıvrak kıskıvrak
düz dümdüz kuru kupkuru yuvarlak yusyuvarlak
boş bomboş dolu dopdolu kocaman koskocaman
canlı capcanlı
dar dapdar
karanlık kapkaranlık
75
4. Ayşe'ye çok büyük bir miras kaldı. Ondan sonrabir insan
oldu.
5. Elektrikler kesildi, her yeroldu.
6. Sonbaharda bahçeleryapraklarla doluyor.
7. Aslı çok güzel bir kızdı, uzun ve saçları vardı.
8. Buzdolabı , hemen alışveriş yapalım.
9. Deniz, niçin girmiyorsunuz?
Elinde bir bavul vardı.
Örnek (пример):
1. Aysel ve Ümit daracık bir sokaktan geçtiler, (daracık: çok dar).
2. Bugün hiç iştahım yok. Azıcık yemek yedim, (azıcık: çok az).
3. Küçücük çocuk çalışıyor ve para kazanıyor, (küçük – küçücük: çok
küçük).
4. Onlar çok fakirlerdi, ufacık bir evleri vardı, (ufak – ufacık: çok
ufak).
76
Аффикс -ca/-ce/-ça/-çe усиливает значение прилагательных или
наречий.
Örnek (пример):
Araba yavaşça hareket etti.
Eh! Güzelce bir kıza benziyor.
Evi iyice temizle, hiçbir yerde toz kalmasın.
Uzunca boylu bir çocuk, üstelik yakışıklı da.
Genişçe bir evleri vardı.
При присоединении аффикса -cık, звук k на конце многосложных
слов, как правило, выпадает.
Örnek (пример):
1. Küçücük çocuk çalışıyor ve para kazanıyor, (küçük – küçücük:
çok küçük).
2. Onlar çok fakirlerdi; ufacık bir evleri vardı, (ufak – ufacık:
çok ufak).
77
-ki ilgeçi
Форма на -ki
1. Будучи присоединенным к существительному в местно-вре-
менном падеже, -ki образует слова со значением «находящийся на (в)
…, у (кого)».
Örnek (пример):
Balkondaki çiçekler çok güzel.
Saksıdaki çiçekleri suladım.
Odamdaki koltuklar çok eski, onları değiştirmek istiyorum.
Bu sınıftaki öğrenciler Rusya'dan geliyor.
Sendeki kitap yeni mi? Onu daha önce hiç görmedim.
78
KÜLTÜR KÖŞESİ
УГОЛОК КУЛЬТУРЫ
Anne ve Çocuk1
1 yaşınızdayken sizi elleriyle besledi ve yıkadı,
Bütün gece ağlayıp, onu uyutmayarak teşekkür ettiniz
2 yaşınızdayken size yürümeyi öğretti,
Size seslendiğinde odadan kaçarak teşekkür ettiniz
3 yaşınızdayken size özenle yemekler hazırladı,
Tabağınızı masanın altına dökerek teşekkür ettiniz
4 yaşınızdayken elinize rengârenk kalemler tutuşturdu,
Evin bütün duvarlarına resim yaparak teşekkür ettiniz
5 yaşınızdayken sizi cici kıyafetlerle süsledi,
Gördüğünüz ilk çamur birikintisine atlayarak teşekkür ettiniz
6 yaşınızdayken okula kadar sizinle yürüdü,
Sokaklarda “Gitmeyeceğiiiim!” diye ağlayarak teşekkür ettiniz
7 yaşınızdayken size bir top hediye etti,
Komşunun camını kırarak teşekkür ettiniz
9 yaşınızdayken size piyano öğretmeni buldu,
Notaları bir gün bile çalışmayarak teşekkür ettiniz
10 yaşınızdayken doğum günü partilerinden dans derslerine kadar her
yere sizi arabayla götürdü,
Arabadan fırlayıp giderken arkanıza bile bakmayarak teşekkür ettiniz
11 yaşınızdayken sizi arkadaşınızla sinemaya götürdü,
“Sen bizimle oturma!” diyerek teşekkür ettiniz
12 yaşınızdayken zararlı televizyon programlarını seyretmenizi
istemedi,
O evde değilken hepsini seyrederek teşekkür ettiniz
15 yaşınızdayken sizi yurt dışında yaz kampına gönderdi,
Tek satır mektup yazmayarak teşekkür ettiniz
17 yaşınızdayken arkadaşınızla partiye gitmenize izin verdi,
Bir telefon bile etmeden sabaha karşı eve dönerek teşekkür ettiniz
19 yaşınızdayken okul masraflarınızı karşıladı, sizi arabayla kampüse
götürdü ve eşyalarınızı taşıdı,
1
«ANADOLU» Türkçe Ders Kitabı. Dilset, İzmir, S.
79
Arkadaşlarınız alay etmesin diye kampus kapısında vedalaşarak
teşekkür ettiniz
21 yaşınızdayken iş hayatı ve kariyerinizle ilgili size fikir vermek
istedi:
“Ben senin gibi olmayacağım!” diyerek teşekkür ettiniz
22 yaşınızdayken kep giyme töreninizde size gururla sarıldı,
Avrupa seyahati için para isteyerek teşekkür ettiniz
24 yaşınızdayken evlenmek istediğiniz çocukla tanışmak istedi,
“Zamanını ben bilirim!” diye tersleyerek teşekkür ettiniz
25 yaşınızdayken düğün masraflarınızı karşıladı, sizin için hem mutlu
oldu, hem çok duygulandı,
Siz, dünyanın bir ucuna taşınarak teşekkür ettiniz
30 yaşınızdayken bebek bakımı hakkında size akıl vermek istedi,
“Artık bu ilkel yöntemleri bırak!” diyerek teşekkür ettiniz
40 yaşınızdayken sizi arayıp bir akrabanızın doğum gününü hatırlattı,
“Anne işim başımdan aşkın!” diyerek teşekkür ettiniz
50 yaşınızdayken o çok hastalandı, hafta sonunda onu görmeye
gittiğinizde mutlu oldu,
Ona yaşlıların çocuk gibi nazlı olduğunu söyleyerek teşekkür ettiniz
Derken bir gün O öldü.
O güne kadar onun için yapmadığınız ne varsa, o anda kalbinize bir
yıldırım gibi düştü
O zaman gidin, hâlâ fırsat varken, o yanınızda iken, o hayatta iken,
vakit ayırıp ilgilenin. Ve onca sene veremediğiniz sevginizi verin.
Fırsat varken, sevin, sevdiğinizi belli edin ve mutlu edin Haydi geç
kalmayın lütfen.
Acele edin Bakın yine geçiyor dakikalar ve saatler. Bitmeden, sona
ermeden yapın şu işi.
Мама и ребенок
В 1 годик кормила вас своими руками,
Вы же сказали ей спасибо, проплакав всю ночь…
В 2 годика научила вас ходить,
Вы же поблагодарили ее, убежав из комнаты, когда она звала…
В 3 года со старанием готовила вам еду,
80
Вы поблагодарили ее, вылив тарелку под стол…
В 4 годика дала вам цветные карандаши и учила рисовать,
Вы же поблагодарили ее, разрисовав все стены дома…
В 5 лет украшала вас красивой одеждой,
Вы поблагодарили ее, прыгнув в первую попавшуюся лужу…
В 6 лет проводила вас до школы,
Вы поблагодарили ее, плача на улице, со словами: «Не пойдууу!..»
В 7 лет подарила вам мяч,
Вы же поблагодарили ее, разбив соседское окно…
В 9 лет нашла для вас учителя по пианино,
Вы поблагодарили ее, ни разу не выполнив задание…
В 10 лет возила вас на машине от праздников дня рождения до
уроков танцев,
Вы побагодарили ее, даже не обернувшись, когда вышли из ма-
шины…
В 11 лет отвезла вас и ваших друзей в кино,
Вы поблагодарили ее, попросив не садиться с вами
В 12 лет она не хотела, чтобы вы смотрели вредные программы
по телевизору,
Вы поблагодарили ее, посмотрев все эти программы, пока ее не
было дома…
В 15 лет отправила вас в летний лагерь заграницу,
Вы не поблагодарили ее, написав письмо хоть в одну строчку…
В 17 лет разрешила пойти вам на вечеринку с вашим другом,
Вы поблагодарили ее, прийдя к утру домой и ни разу не позвонив
за это время…
В 19 лет оплатила учебу, отвезла вас на машине до студенческого
городка, привезла ваши вещи…
Вы поблагодарили ее, попрощавшись с ней у ворот, чтобы ваши
друзья не смеялись над вами…
В 21 год хотела дать совет по вашей работе и карьере,
Вы поблагодарили ее, сказав: «Я не буду таким как ты»…
В 22 года с гордостью обняла вас,
Вы поблагодарили ее, попросив денег на поездку в Европу…
В 24 года она захотела познакомиться с девушкой, с которой вы
хотели пожениться,
81
Вы же поблагодарили ее, сказав: «Я сам знаю, когда нужно будет
познакомиться»…
В 25 лет оплатила все ваши расходы на свадьбу,
Вы же поблагодарили ее, переехав на другой конец света…
В 30 лет захотела дать вам совет по уходу за ребенком,
Вы поблагодарили ее, сказав: «Оставь эти первобытные методы»…
В 40 лет позвонила и напомнила о дне рождения вашего род-
ственника,
Вы поблагодарили ее, сказав что у вас дел выше крыши…
В 50 лет она сильно заболела. Когда вы приехали к ней в выход-
ные, она была очень рада,
Вы поблагодарили ее, сказав, что пожилые люди как дети
малые…
И вдруг… Она умерла…
И в тот момент ваше сердце почувствовало всю тяжесть всего
того, чего вы не сделали для нее…
Раз так, то идите, пока есть возможность, пока она рядом, уделите
ей время и внимание.
И дайте ей столько любви, сколько вы не смогли дать за все это
время.
Любите, показывайте свою любовь, дарите ей счастье, пока есть
возможность. Пожалуйста, не опаздайте.
Поспешите… Смотрите, снова проходят минуты и часы. Сделай-
те это, пока все не закончилось.
82
• ÜNİTE VIII •
NELER OLACAK?
ЧТО ОЖИДАЕТСЯ В БУДУЩЕМ?
1
Bölükbaş F., Özenç F., Yılmaz M. Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı. İstanbul,
S.
83
Özellikle Ay'da tatil yapmak, o tarihlerde çok revaçta olacak.
Dünyadaki tatil beldeleri de yine hatırı sayılır bir ilgi görecek.
yılında uzaya gitmek için, şimdiki parayla sadece
$ ödemek yeterli olacak.
* Petrol bitiyor
Petrol, yılında tarihteki yerini alacak. Yerine en güçlü aday, bor
ve uzay elementleri olarak gösteriliyor. Türkiye bor madeni bakımından
çok zengin bir ülkedir.
Bu yüzden, dünyanın sayılı ülkeleri arasındaki yerini alacak. Hava
otomobilleri, güneş enerjisi ile çalışacak.
* Uykusuzluk hapı
'de insanoğluna, 24 saat yetmeyecek. Bu nedenle bilim adamları,
uykuyu en az seviyeye indirmek için, bu konuyla ilgili çalışmalara hız verdi
bile. yılında, vücut dengesini özel haplar sağlayacak. Bu mükemmel
haplar sayesinde insanlar, uyku gereksinimlerini karşılayacak. Tabii, bu
derece etkili bir hapın geliştirilmesi için daha uzun yıllar gerekiyor. Bilim
adamlarına göre, bu hapı üretmek elbette zor ama kesinlikle imkansız
değil.
* Dünya nüfusu 10 milyar olacak!
Dünya nüfusu yılında 10 milyar civarında olacak. Asya ve
Afrika'daki ülkelerin nüfusu hızla artacak. Çin'in nüfusu, milyon
artacak ve l milyar milyona ulaşacak. Ancak, o tarihte dünyanın en
kalabalık ülkesi Hindistan olacak. 35 yıl sonra, Hindistan l milyar
milyonluk nüfusuyla, dünyanın en kalabalık ülkesi olacak. Türkiye'nin
nüfusunun ise milyon olması bekleniyor.
* Teknolojik evler büyük rahatlık
yılında insanlar, evlerindeki her şeyi sesle yönetecek. Ses tanıma
sistemi sayesinde insanlar, her şeyi (televizyonu, müzik setini açmak ve
kapatmak, yemek pişirmek, kapıyı açmak) komutlarla yapma şansına
sahip olacak.
* Para kullanımı azalacak
Teknoloji sayesinde, herkes özel şifreler ve parmak izleriyle alışveriş
yapacak. Para kullanımı artık çok az olacak. Tek tip bankalar kurulacak
ve bunlar her cadde başında yer alacak. Sistem gereği, tüm işlemler birkaç
saniye gibi çok kısa süre içinde sonuçlanacak.
84
* Öğrenim kolaylığı ciplerle sağlanacak
İnsan vücuduna bir cip sistemi yerleştirilecek ve böylece öğrenim
kolaylaşacak. Özel cipler sayesinde, başta yabancı dil olmak üzere birçok
zor konu kolaylıkla öğrenilecek.
Takvim / Aktüel
23 Ocak
(Yeniden düzenlenmiştir.)
GELECEK ZAMAN
БУДУЩЕЕ КАТЕГОРИЧЕСКОЕ ВРЕМЯ
Это время выражает действие, которое обязательно совершится.
Eylem (глагол) + -(y)acak + kişi eki (окончание лица)
85
Как видно из таблицы, -acak подчиняется закону гармонии глас-
ных. К основе глагола, заканчивающейся на гласный звук, прибав-
ляется соединительный согласный y. Ударение падает на последний
слог аффикса - acák.
Будущее категорическое время выражает следующие значения:
1. Достоверное предстоящее будущее действие.
Ben yarin işe gideceğim.
2. Долженствование.
Şimdi benim dersim var. Ben gideceğim.
3. Приказ.
Katibe gideceksin, bu yazıyı ona vereceksin.
4. Предположение.
Mehmet Ali’nin sözlerini duymuş olacaklar ki, (…), el çırpıp bağırmaya
başladılar.
Olumlu
(Утвердительная форма)
Örnek (пример):
1. Önümüzdeki ay teyzemi ziyaret edeceğim.
2. Yarın sabah pikniğe gideceğiz.
3. Bu akşam anneme mektup yazacağım.
86
3. Kardeşimle bu akşam Çin Restoranı'nda yemek ye..
4. Bence öğretmen sınavda bu soruyu sor
5. Konser yarım saat sonra başla
6. Aysel üç ay sonra doğum yap
7. Okullar 15 Haziran'da kapan
Olumsuz
(Отрицательная форма)
Örnek (пример):
1. Onlar tatilde Uludağ'a gitmeyecekler.
2. Derya bugün alışveriş yapmayacak.
Olumlu Soru
(Вопрос)
Örnek (пример):
1. Biraz sonra ders başlayacak mı?
2. Yarın okula gelecek misiniz?
3. Çocuklar bugün parka gidecekler mi?
87
Olumsuz Soru
(Отрицательный вопрос)
Örnek (пример):
1. Siz benimle tiyatroya gelmeyecek misiniz?
2. Bir daha onunla konuşmayacak mısın?
3. Sınavdan sonra partiye gitmeyecek miyiz?
88
Olumlu
(Утвердительная форма)
Örnek (пример):
1. Sinem ve Simge önümüzdeki yıl öğretmen olacaklar.
2. Cumartesi bütün gün evde olacağız.
3. Bundan sonra her şey daha güzel olacak.
Olumsuz
(Отрицательная форма)
Örnek (пример):
1. Çok acele pişirdim. Bu yemek hiç lezzetli olmayacak.
2. Bugün öğretmenimiz hasta, ders olmayacak.
3. Babam bu yıl emekli olmayacak.
Olumlu Soru
(Вопрос)
Örnek (пример):
1. Bu yıl baban emekli olacak mı?
2. Yarınki sınavın soruları kolay olacak mı?
3. Sence biz zengin olacak mıyız?
89
3. Aşağıdaki tümceleri örnekteki gibi tamamlayınız.
(Заполните пропуски как в примере.)
1. Yarın size gelmek istiyorum. Evde ol?
2. Fotokopiler bir saate kadar hazır ol?
3. Sınavdan sonra ders ol?
4. Metin çok kötü bir adam. Onunla mutlu ol?
5. Müdür Bey yarın ofiste ol?
6. Bayramda bankalar açık ol?
Olumsuz Soru
(Вопрос «разве не…?»)
Örnek (пример):
1. Niçin şemsiyeni aldın? Bugün hava güneşli olmayacak mı?
2. Çok çabuk sinirleniyorsun. Sen hiç sakin olmayacak mısın?
90
ver Ben bu parabiriktirve ailemle birlikte ağustos
bir haftalığına Antalya'tatile git Tatilde bol bol yüz,
dinlenTatilden sonra tekrar Ahmet Bey'dükkân
çalış
Sen tatilne yap? Bütün yaz İstanbul'da mı ol?
EVLİLİK HEYECANI
СВАДЕБНЫЕ ХЛОПОТЫ
Meltem, bir hafta sonra evlenecek. En yakın arkadaşları Özlem ve
Sibel dün gece Meltem'in evinde kaldılar. Sabaha kadar sohbet ettiler.
Meltem: Kızlar, çok telaşlıyım. Düğünde bir aksilik olacak diye ödüm
kopuyor. Düğünüme sadece bir hafta kaldı.
Özlem: Bence, gereksiz yere telaşlanıyorsun. Her şey yolunda gidiyor.
Davetli sayısı belli mi?
Meltem: Kesin belli değil ama kişi kadar olacak. Sinem'in
düğünündeki aksilikler, benim de başıma gelecek, diye çok korkuyorum.
Sibel: Ben yurtdışındaydım, Sinem'in düğününde ne oldu ki?
Meltem: Sinem'in düğünü bahçede oldu. Saat on bire doğru, düğünün
en güzel yerinde şiddetli bir yağmur başladı. Misafirlerin çoğu düğünden
erken ayrıldı. Sinem'in gelinliği ıslandı, saçları ve makyajı bozuldu.
Kızcağız çocuk gibi ağladı. Daha önce onu hiç bu kadar üzüntülü ve sinirli
görmedim.
Sibel: Bence de gerçekten çok üzücü bir durum. Ama senin düğününde
bunun gibi aksilikler olmayacak. Meteorolojiye göre, önümüzdeki
haftalarda hava çok sıcak olacak ve yağmur yağmayacak.
Özlem: Aman Meltem! Gerçekten felaket habercisi gibisin. Kötü
şeyler düşünme; daima olumlu düşün ki güzel şeyler olsun.
Meltem: Doğru söylüyorsun. Ama çok heyecanlıyım.
Sibel: Meltemciğim, ben de senin kadar heyecanlıyım. Çocukluğumuzu
hatırlıyorum da zaman ne kadar çabuk geçiyor. Her şey daha dün gibi
Yaramazlıklarımız, lise yıllarımız, sonra üniversiteye giriş heyecanı
Meltem: Evet, ne güzel günlerdi…
Özlem: Kızlar! Bırakalım şimdi eski günleri. Geleceğe bakalım.
Meltemciğim, çok merak ediyorum. Acaba evlilik seni değiştirecek mi?
Şimdiki gibi sık sık bir araya gelecek miyiz?
91
Meltem: Tabi ki. Sizler bana kardeşim kadar yakınsınız. Her zaman
görüşeceğiz. Murat da sizi çok seviyor.
Sibel: Ondan şüphe etmiyorum, ama düğünden sonra böyle sabahlara
kadar sohbet edemeyeceğiz.
Meltem: Murat'ın işini biliyorsunuz. Düğünden sonra da şimdiki gibi
iş seyahatleri olacak. O iş seyahatindeyken, biz yine eskisi gibi bir araya
geleceğiz ve eski günlerdeki gibi olacağız.
Özlem: Birbirimize söz verelim. Evlendikten sonra da dostluğumuzu
devam ettirelim. Çünkü insanlar böyle güzel dostları kolay bulamıyor.
Gibi
Örnek (пример):
1. Leyla da ablası gibi avukat olacak.
2. Kenan Bey tilki gibi kurnaz bir adamdı.
3. Kar gibi bembeyaz bir elbise giydi.
Kadar
Örnek (пример):
1. Murat, Ali kadar yakışıklı değil.
2. Onun okulu bizimki kadar yakın değil.
3. Siz de bizim kadar yorgun musunuz?
92
2. Aşağıdaki tümceleri örnekteki gibi tamamlayınız.
(Закончите предложения как в примере.)
1. Balıkesir, İstanbulkalabalık değil.
2. Sen hiç builginç bir film gördün mü?
3. Bu olaya siz de bizimüzüldünüz mü?
4. Daha önce Çincezor bir dil görmedim.
-a kadar (до)
-a kadar выражает предел во времени и пространстве.
Örnek (пример):
1. Dün, sabahtan akşama kadar evdeydim.
2. Hazirandan Eylüle kadar okullar tatil.
3. Murat Bey, 'den 'e kadar İzmir'de yaşadı.
4. Dersimiz saat üçe kadar devam edecek.
93
5. Sabahyağmur yağdı.
6. Sabah sekiz buçuköğleden sonra ikiTürkçe
öğreniyoruz.
7. Dün Taksim'Sultanahmet'yürüdüm.
8. Toplantı kaçkaçsürecek?
9. Akşamişim yok; sana yardım edebilirim.
Bu ayın sonuİstanbul'da kalacağım.
Örnek (пример):
Bence Hülya Ömer'le evlenmeyecek. = Bana göre Hülya Ömer'le
evlenmeyecek.
Bizce onlar çok mutlu olacaklar. = Bize göre onlar çok mutlu olacaklar.
Sizce biz bu sınavı kazanacak mıyız? = Size göre biz bu sınavı
kazanacak mıyız?
Başbakanca ≠ başbakana göre
Başbakanca = başbakan tarafından
Başbakana göre ülkemizin ekonomisi çok iyi.
94
1. Aşağıdaki tümceleri uygun biçimde tamamlayınız.
(Заполните пропуски в предложениях.)
1. Benbu yaz çok sıcak geçecek.
2. Özlemİzmir Türkiye'nin en güzel şehri.
3. Onlarmatematik çok zor.
4. Bilim adamlarıdünyanın en önemli sorunu küresel
ısınmadır.
5. Ohayat çok zor.
6. Senbugün yağmur yağacak mı?
7. Üniversite öğrencilerigençler ülke siyasetinde söz
sahibi değiller.
8. Sizbu otel güzel mi?
9. Onlarherkes suçlu, yalnızca kendileri suçsuz.
Meteoroloji uzmanlarıyarın kar yağacak.
KÜLTÜR KÖŞESİ1
УГОЛОК КУЛЬТУРЫ
Ölürken Doğmak
Anne rahmine düşen ikiz kardeşler önceleri her şeyden habersizmiş.
Haftalar birbirini izledikçe onlar da gelişmişler. Elleri, ayakları, iç organları
oluşmaya başlamış. Bu arada, etraflarında olup biteni fark ediyorlarmış.
Bulundukları rahat, güvenli yeri tanıdıkça mutlulukları artmış. Birbirlerine
hep aynı şeyi söylüyorlarmış:
“Anne rahmine düşmemiz, burada yaşamamız ne harika değil mi?
Hayat ne güzel şey be kardeşim!”
Büyüdükçe, içinde yaşadıkları dünyayı keşfe koyulmuşlar, öyle ya,
hayatın kaynağı neymiş? İşte bunu araştırırken, karşılarına anneleriyle
bunları birbirine içinde beslenip büyütüldüklerini tesbit etmişler.
“Annemizin şefkati ne kadar büyük! Bize bu kordonla ihtiyacımız olan
her şeyi gönderiyor.”
Artık aylar birbiri ardınca geçiyor, ikizler hızla büyüyor, diğer bir
deyişle “yolun sonu” na yaklaşıyorlarmış. Bu değişiklikleri hayretle
1
Bölükbaş F., Özenç F., Yılmaz M. Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı. İstanbul,
S.
95
gözlemlerken, bir gün gelip bu güzelim dünyayı terk edeceklerinin
işaretlerini almaya başlamışlar.
Dokuzuncu aya yaklaştıklarında, bu işaretleri daha kuvvetli hissetmeye
başlamışlar. Durumdan telaşlanan ikizlerden birisi diğerine sormuş:
“Neler oluyor? Bütün bunların anlamı ne?”
Öteki daha sakin ve aklı başındaymış. Üstelik, bulundukları bu dünya
çoğu zaman ona yetmiyor, duyguları daha geniş bir âlemi arzuluyormuş.
O cevap vermiş:
“Bütün bunlar, bu dünyada daha fazla kalamayacağız anlamına
geliyor.” Ve eklemiş:
“Buradaki hayatımızın sonuna yaklaşıyoruz.”
“Ama ben gitmek istemiyorum!” diye haykırmış kardeşi.
“Hep burada kalmak istiyorum.”
“Elimizden gelen bir şey yok. Hem, belki doğumdan sonra hayat
vardır.”
“Bize hayat veren o kordon kesildikten sonra bu nasıl mümkün olabilir
ki?!” diye cevaplamış öteki.
“Bize hayat veren kordon kesilirse nasıl hayatta kalabiliriz, söyler
misin bana? Hem, bak bizden önce başkaları da buraya gelmiş ve sonra da
gitmişler. Hiçbirisi geri gelmemiş ki bize doğumdan sonra hayat olduğunu
söylesin. Hayır, bu her şeyin sonu olacak.” demiş.
Bütün bunları söyledikten sonra eklemiş: “Hem, belki de anne diye
bir şey de yok!”
“Olmak zorunda!” diye itiraz etmiş kardeşi. “Buraya başka türlü nasıl
gelmiş olabiliriz, nasıl hayatta kalabiliriz ki?”
“Sen hiç anneni gördün mü?” diye üstelemiş öteki. “O belki de sadece
zihinlerimizde var. Bir annemiz olduğu düşüncesi bizi rahatlattığı için onu
belki de biz uydurduk.”
Böylece, anne rahmindeki son günleri derin sorgulamalar ve
tartışmalarla geçmiş. Sonunda doğum anı gelmiş çatmış, ikizler
dünyalarını terk ettiklerinde gözlerini başka bir dünyaya açmışlar ve
sevinçten ağlamaya başlamışlar.
Çünkü gördükleri manzara hayallerinin bile ötesindeymiş.
96
Родиться, умирая
В утробе матери было два близнеца. Они получали информацию
об окружающем мире, разглядывая друг друга в течение нескольких
недель. У них начали появляться руки, ноги, внутренние органы.
В это время они продолжали наблюдение. Узнав, что место, где они
находятся приятное и безопасное, их радость возросла. Они постоян-
но говорили друг другу:
«Какое это чудо, что мы оказались здесь, в животе у мамы, так
ведь? Как прекрасна жизнь, мой братишка!».
Взрослея, они стали задумываться о том, откуда появился этот
мир. Пока они искали ответ на этот вопрос, наткнулись на канал, ко-
торый связывал их с мамой. Они предположили, что еда, спокойствие
и безопасность приходят к ним именно из этого канала.
Как милостива наша мама! Она при помощи этого канала отправ-
ляет нам все необходимое. Время быстро проходит, близнецы растут,
приближается время родов. Они начали понимать, что им придется
покинуть этот прекрасный мир. Ближе к девятому месяцу они начали
ощущать знаки конца сильнее. Один из них спросил у другого: «Что
происходит?».
Другой был умнее, и к тому же его душа требовала мира, кото-
рый бы намного превосходил нынешний. Он ответил, что это знаки
того, что их мир приближается к концу. Второй сказал, что не жела-
ет уходить. Брат успокаивал его, говоря, что, наверное, после этого
начнется новая жизнь. «Как там может быть другой мир? Может, это
все обман, может, вообще мамы не существует?» – настаивал другой.
«Как же тогда мы здесь оказались, если ее нет?» – «А кто же ее, эту
маму видел?»
Когда они родились, то оказались в том мире, о котором они даже
не могли мечтать.
97
• ÜNİTE IX •
BİR VARMIŞ BİR YOKMUŞ
БЫЛО ИЛИ НЕ БЫЛО
98
4. Радость и хвальба:
İyi ki böyle bir işi seçmişsin, kutlarım seni!
5. Предположение. Может использоваться со словами “belki” (мо-
жет быть), “galiba” (возможно), “sanırım ki” (считаю, что…)
Bana öyle geliyor ki, siz bu hatayı işlememişsiniz.
6. Факт, по поводу которого нет сомнений. Для создания такого
смысла используется также и с окончаниями -dır (-dir, -dur, -dür, -tır,
- tir, -tur, - tür).
Masonluğu dünyaya İnglizler sokmuştur…
7. Данное время используется в сказках, так как рассказчик не
является очевидцем событий.
Olumlu
(Утвердительная форма)
Örnek (пример):
1. Annem söyledi. Ben bir yaşımda konuşmaya başlamışım.
2. Çok yorulmuşsunuz, biraz dinlenin.
Olumsuz
(Отрицательная форма)
Örnek (пример):
1. Bilge bizi hiç özlememiş.
2. Yemeğe hiç tuz koymamışsınız.
99
3. Anna ile Olga daha önce hiç baklava ye
4. Futbolcular maça hiç iyi hazırlan, çok kötü oynuyorlar.
5. Bence öğrenciler bu konuyu hiç anla
Olumlu Soru
(Вопрос)
Örnek (пример):
1. Gizem'e sor bakalım. Yemeği hazırlamış mı?
2. Kızım, pencereden bir bak. Kar yağmış mı?
3. Onlar buraya daha önce gelmişler mi?
Olumsuz Soru
(вопрос «Разве не…?»)
Örnek (пример):
1. Niçin kapıda bekliyorsun? Anahtarını yanına almamış mısın?
2. Onlar daha kompozisyonlarını bitirmemişler mi?
3. Saat gece yarısı oldu, hâlâ yatmamışlar mı?
AD TÜMCELERİNDE BELİRSİZ GEÇMİŞ ZAMAN
ПРОШЕДШЕЕ НЕОПРЕДЕЛЕННОЕ ВРЕМЯ
В ИМЕННЫХ ПРЕДЛОЖЕНИЯХ
4. Hülya Hanım'm evi bahçeli miymiş?
Evet, _________
Hayır,___________________
5. İstanbul'da hayat pahalı mıymış?
Evet,______________________
Hayır,_________________________
6. O kız nişanlı değil miymiş?
Evet,________________________
Hayır, ______________________
7. O lokantanın yemekleri lezzetli miymiş?
Evet,________________________
Hayır,______________________
8. Deniz kenarı kalabalık değil miymiş?
Evet,___ ____________________
Hayır, ___________________,__________
1
Yılmaz C. Nasreddin Hoca Fıkraları. Tutku Yayın, Ankara,
Pazardakiler “Kaça bu hindi?” diye sormuşlar. Hoca “On beş altın.”
diye cevap vermiş. Bu duruma en çok papağanın sahibi şaşırmış. “Bir
hindi on beş altın eder mi?” diye sormuş.
Hoca da “Ama sen yumruk kadar papağanı on iki altına satıyorsun.”
diye yanıtlamış.
Papağanın sahibi, “Onun marifeti var, insan gibi konuşur. Ya seninki
ne yapar?” diye sormuş. Hoca da “Senin papağanın düşünmeden konuşur.
Ama benim hindim insanlar gibi düşünür.” diye yanıt vermiş.
Nasreddin Hoca, fazla meraklı insanları da fıkralarında eleştirir:
Nasreddin Hoca çarşıda dolaşırken gevezenin biri: – “Hocam, az önce nar
gibi kızarmış bir tepsi baklava götürdüler.” demiş. Hoca aldırış etmeksizin;
“Bana ne?” demiş. – “Ama, baklava tepsisini sizin eve götürdüler.” demiş
geveze. Hoca o zaman “Sana ne?” diye cevap vermiş.
Nasreddin Hoca, aynı zamanda, hazır cevap bir kişidir de. Her durum
karşısında mutlaka söyleyecek bir sözü vardır:
Bir İranlı'ya memleketinden mektup gelmiş. Adam, mektubu okutmak
için Hocaya vermiş: – “Hocam!” demiş, “Şunu bir oku.”
Hoca bakmış, yazı hem okunaksız hem de Farsça. “Bunu başka bir
kişiye okut, ben Farsça bilmem, yazı da okunaksız.” demiş.
İranlı kızıp köpürmüş; “Başında değirmen taşı kadar kavukla şu
mektubu okuyamazsın ha!” diye söylenmiş. Hoca hemen kavuğu çıkarmış,
İranlı'nın başına koymuş; “İş kavuktaysa, buyur sen giy. Mektubu da sen
oku!” diye cevap vermiş.
Nasreddin Hoca, can sıkıcı konuları bile esprili bir üslupla dile getirir:
Bir gün Hocanın bir arkadaşı “Hocam, senin karın çok geziyor.”
demiş. Hoca da gayet sakin bir tavırla “Hiç öyle şey olur mu? O kadar
çok gezse, arada bir bizim eve de uğrardı.” diye cevap vermiş.
Canten Yılmaz
(Yeniden düzenlenmiştir)
(Упрощенный текст)
DOĞRUDAN ANLATIM
ПРЯМАЯ РЕЧЬ: ‘DİYE’
Прямая речь образуется при помощи слова diye (сказал, что).
Örnek (пример):
Biz öğretmene “Yarın ders var mı?” diye sorduk.
Öğretmen bize “Hayır yok, çünkü yarın toplantı var.” diye cevap
verdi.
Gülay tezgâhtara “Bu halı ne kadar?” diye sormuş.
Tezgâhtar Gülay'a “Sekiz bin YTL.” diye cevap vermiş.
Gülay “Bu mağaza çok pahalı. Başka bir yerden alayım.” diye
düşünmüş.
BAĞLAÇLAR
СОЮЗЫ
hem hem (de) (и … и)
Данный союз связывает однородные члены предложения либо
однородные придаточные.
Örnek (пример):
Hem öğretmenlik mesleğini hem (de) öğrencilerini seviyor. Toplantıya
hem annesi hem (de) babası geldi. Yolda okumak için hem dergi hem (de)
gazete aldım.
4. Çok az param varkitapparfüm alacağım.
5. Doğum gününebeniGülgün'üEce'yi davet etti.
Hepimiz çok üzüldük.
6. Murat'aMehmet'e küstüm. İkisiyle de konuşmuyorum.
7. Salı gelÇarşamba. Çünkü Perşembe günü evde
olmayacağım.
8. güzelakıllı bir kız. Onun nişanlısı çok şanslı.
9. Saçlarıuzunkısa.
Haydi, karar verin artıkdöner yiyelimpizza.
Berk çok sağlıklı;sigaraiçki içiyor.
TatildeMarmaris'eBodrum'a gideceğiz. Daha karar
vermedik.
-dan beri, -dır
C тех пор как
Эта форма используется для обозначения времени начала дей-
ствия или его продолжительности.
Örnek (пример):
İstanbul'a 'da geldim. Hâlâ İstanbul'da yaşıyorum. 'dan beri
İstanbul'da yaşıyorum. İki yıldan beri İstanbul'da yaşıyorum. İki yıldır
İstanbul'da yaşıyorum.
Uzun zamandan beri tiyatroya gitmedim. = Uzun zamandır tiyatroya
gitmedim.
KÜLTÜR KÖŞESİ
УГОЛОК КУЛЬТУРЫ
Siz Hangisisiniz?1
Bir baba ile kızı dertleşiyorlarmış. Kızı hayatında çok sıkıntı
yaşadığından ve bunlarla nasıl baş edeceğini bilemediğinden bahsetmiş
babasına. Hatta sorunlar ardı arkasına devam ediyormuş hayatında.
Babası kızını dinlemiş, dinlemiş ve “Gel, sana bir şey göstereceğim!”
diye kızını mutfağa götürmüş.
Daha sonra ateşi kesmiş. Masaya iki adet tabak ve bir adet de boş
bardak koymuş, ilk önce haşlanmış havucu alıp bir tabağa koymuş Daha
sonra artık epey pişmiş olan yumurtayı alıp diğer tabağa koymuş
En sonunda da artık suya iyice sinmiş ve tam kıvamında kahve
görüntüsü olan kahveyi de alıp bir bardağa boşaltmış.
Kızına sormuş:
“Kızım ne görüyorsun?”
Kızı: “Havuç, yumurta ve kahve görüyorum.” demiş.
Kızını elinden tutup masaya yaklaştırmış ve daha yakından bakıp,
hissetmesini istemiş.
Kızı babasının dediklerini yaptıktan sonra demiş ki:
“Ne görüyorum Haşlanmış yumuşak bir havuç (bunu yaparken
çatalı havuca batırmış ve yumuşaklığını hissetmiş); sonra, artık pişmekten
içi katılaşmış bir yumurta (yumurtayı da eline almış, hatta bir tarafından
masaya vurup çatlatmış ve içini görmüş) ve bir bardak da kahve.” (Kahveyi
de biraz içtikten sonra) “Hatta tadı oldukça iyi” demiş.
Ardından da:
“Baba, bunu niçin bana gösteriyorsun?” diye sormuş. “Bak!” demiş
babası. “Hepsi aynı şekil kapta, aynı sıcaklıkta, aynı süre boyunca
pişti. Fakat hepsi bu etkiye farklı tepki verdiler Havuç ilk başta sertti,
güçlü idi.
Ama kaynatılınca yumuşadı, hatta güçsüzleşti Yumurta çok
kırılgandı, hafifçe dokunsan çatlayabilirdi, ama kaynatılınca içi sertleşti,
hatta katılaştı Bir avuç çekilmemiş kahve ise yine sertti. Hepsi birbiri
ne benziyordu ama ısıtılınca ne oldu, bu kahve çekirdekleri ısındılar,
gevşediler ve içinde oldukları suya yayıldılar. Yayıldıkça suya koku, tat
verdiler ve suyu eşsiz tatta bir kahveye çevirdiler Şimdi söyle bakalım,
sen bunların hangisisin? Zorluklarla karşılaştığın zaman nasıl tepki
gösteriyorsun?
Sen havuç musun, yumurta mısın, yoksa kahve misin?”
Peki siz hangisisiniz?
Havuç gibi sert bir kişi misiniz, sorunlar yaşayınca yumuşayan ve
güçsüzleşen?
Yoksa yumurta gibi, içi yumuşak, her an kırılabilir bir kişi misiniz?
Ölüm, ayrılık, yaşanan maddi manevi krizler gibi sorunlar karşısında
güçleniyor ve sertleşiyor musunuz?
Yoksa bir kahve çekirdeği gibi misiniz? Kahve sıcak suyu değiştirir,
hatta suyun sıcaklığı en üst dereceye çıktığında, en lezzetli kahve ortamı
hazır olur. Lezzet en üst düzeye ulaşır. Eğer siz, ben, biz bu kahve çekirdeği
gibi olabilirsek, çevremizde ne kadar sorun olursa olsun, bunları olumluya
çevirebiliriz. Çevremize güzel tatlar, duygular katarız, işte o zaman dünya
daha yaşanabilir, yaşadığımız hayat da daha lezzetli olmaz mı?
Şimdi düşünün bakalım, siz hangisisiniz? Havuç mu, yumurta mı,
yoksa kahve mi?
А вы кто?
Во время беседы с отцом дочка поведала ему о том, что у нее
много проблем в жизни, и она не знает, как ей правильно себя ве-
сти. Оказалось, что проблемы шли в ее жизни друг за другом. Отец
слушал ее и слушал, и в конце концов отвел ее на кухню, сказав, что
что-то покажет.
Он был хорошим поваром.
Он поставил на плиту три кастрюли, налил в них одинаковое ко-
личество воды и включил одинаковый огонь.
В одну кастрюлю он положил морковь, в другую – яйцо, а в тре-
тью – горсть кофе.
Все три варил 20 минут.
Потом он выключил огонь и разложил морковь и яйцо в тарелки,
а как раз отлично приготовившийся кофе налил в стакан. Теперь он
задал ей вопрос: «Дочка, что ты видишь?».
Дочь ответила: «Я вижу морковь, яйцо и кофе».
Отец взял ее за руку и приблизил к столу для того чтобы она, раз-
глядев их поближе, подробнее рассказала о них.
Она, выполнив просьбу отца, ответила: «Что я вижу… Сваренную
мягкую морковь (когда это говорила, она проткнула морковь вилкой
и почувствовала, что она мягкая); здесь яйцо, ставшее твердым от
того, что оно долго варилось (она взяла яйцо в руки, даже разбив
скорлупу о стол, посмотрела, какое оно внутри); и стакан кофе (после
чего немного отпила), вкусный».
В конце концов она спросила: «Папа, почему ты мне все это по-
казываешь?». Отец ответил: «Смотри! Все они сварились при одной
температруре и в одинаковое время. Однако все под таким влиянием
дали разную реакцию. Морковь изначально была сильной, но когда
мы ее сварили, она стала мягкой и бессильной. Яйцо было «обид-
чивым», могло разбиться от легкого прикосновения. Когда мы его
сварили, внутри оно стало тверже. Горстка немолотого кофе также
была жесткой. Каждое из этих зерен было твердым. Все были похожи
друг на друга. И что случилось когда их нагрели? Зерна нагрелись,
размякли и придали воде вкус и запах. Они превратили воду в кофе